ΘΕΜΑ: ''Διευκρίνισεις σχετικά με την έννοια του όρου ασφαλιζόμενοι στους Φορείς κοινωνικής ασφάλισης από 1-1-1993 (Νέοι Ασφ/νοι). ΣΧΕΤ. : α) Οι εγκύκλιοι 28, 73, 106 και 107/1993, β) Το γενικό έγγραφο Γ32/271/4-6-1993. Με στόχο την ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του τρίτου μέρους του Ν. 2084/1992 (άρθρα 22-43) ανακεφαλαιώνουμε και συμπληρώνουμε τις οδηγίες που έχουν δοθεί για την αναφερόμενη στην περίληψη έννοια και παρακαλούμε για την πίστη εφαρμογή τους. Α. ΓΕΝΙΚΑ Όπως είναι γνωστό, τα άρθρα 22-43 του Ν. 2084/92 αναφέρονται στο ασφαλιστικό καθεστώς των ασφαλιζομένων για πρώτη Φορά στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης από 1-1-1993 και εφεξής. Ως φορείς κοινωνικής ασφάλισης σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 2 του ανωτέρω νόμου είναι: Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και Οργανισμοί, που λειτουργούν με τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ. και υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επίσης στην παράγραφο 1 του άρθρου 43 που αναφέρεται στην έκταση εφαρμογής των διατάξεων του τρίτου μέρους ορίζεται ότι, οι διατάξεις των άρθρων 22 έως 43 του παρόντος νόμου έχουν εφαρμογή για τους ασφαλισμένους, οι οποίοι υπάγονται για πρώτη φορά στην υποχρεωτική ασφάλιση οποιουδήποτε Φορέα κύριας ασφάλισης από 1-1-1993 και μετά; εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις. Από τις παραπάνω διατάξεις εξαιρείται ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις. Από την διατύπωση των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι ο νομοθέτης, ειδικά για τους ασφαλιζόμενους σε ασφαλιστικούς οργανισμούς πλην Ο.Γ.Α. και Ν.Α.Τ., θέ- λει να περιλάβει στο νέο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης τα πρόσωπα που μέχρι 31-12-1992 δεν είχαν ασφαλιστικό δεσμό από υποχρεωτική ασφάλιση εξ ιδίας εργασίας, με οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης πλην Ο.Γ.Α., δηλαδή τα πρόσωπα στα οποία η ασφαλιστική σχέση δημιουργείται για πρώτη Φορά μετά την 1-1-1993. Η άποψη αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάθε πρόσωπο που για οποιαδήποτε αιτία ασφαλίσθηκε μέχρι 31-12-1992 υποχρεωτικά σε κάποιο φορέα κύριας ασφάλισης (πλην Ο.Γ.Α.) καθώς και στο Δημόσιο με οποιαδήποτε ιδιότητα δεν καταλαμβάνεται από τις παραπάνω διατάξεις. Επομένως θεωρείται παλαιός ασφαλισμένος έστω και αν μετά την ως άνω ημερομηνία ζητά ασφάλιση για πρώτη φορά στο Ι.Κ.Α.
- 2 - Διευκρινίζεται εδώ ότι, αν κάποιο πρόσωπο ασφαλίστηκε στο Ν.Α.Τ. μέχρι 31-12-1992 και ζητά μετά την ημερομηνία αυτή την υπαγωγή του στο Ι.Κ.Α., θα θεωρηθεί, για λόγους ίσης μεταχείρισης, ως παλαιός ασφαλισμένος ανεξάρτητα του ότι το Ν.Α.Τ. ως υπαγόμενου στον έλεγχο και την εποπτεία του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας εξαιρείται των ρυθμίσεων του Ν. 2084/1992. Επομένως, οι αντίθετες για το θέμα αυτό οδηγίες που έχουν δοθεί με την ε- γκύκλιο 107/1993 παύουν να ισχύουν. Β. ΠΑΛΑΙΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ Σύμφωνα με τα παραπάνω ως παλαιοί ασφαλισμένοι θεωρούνται οι έξης: α) Όσοι έχουν ασφαλιστεί υποχρεωτικά σε οποιονδήποτε Φορέα κύριας ασφάλισης και Δημόσιο πλην Ο.Γ.Α. μέχρι την 31-12-1992. β) Οι συνταξιούχοι γήρατος, αναπηρίας, πλην των συνταξιούχων του Ο.Γ.Α. (από ίδιο δικαίωμα). γ) Όσοι τακτοποιούνται ασφαλιστικά για χρονικό διάστημα πριν την 1 1 1993 για το οποίο ενώ υπαγόταν στην υποχρεωτική ασφάλιση ο εργοδότης του ή ο ίδιος όταν πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο δεν μερίμνησε να ασφαλιστεί εγκαίρως. δ) Τα πρόσωπα (Έλληνες και αλλοδαποί) που έχουν ασφαλιστεί μέχρι 31-12-1992 σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρώην Ε.Ο.Κ.). ε) Όσοι έχουν προγενέστερη της 1-1-1993 ασφάλιση σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία, Αυστρία και Ισλανδία) και τούτο γιατί από 1-1-1994 ισχύει η συμφωνία Κοινωνικής Ασφάλισης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και και της παραπάνω ζώνης (ΕΖΕΣ), πράγμα το οποίο σημαίνει ότι από την ημερομηνία αυτή (1-1-1994) ισχύουν και για τα κράτη αυτά οι κοινοτικοί κανονισμοί 1403/71 και 574/72 (σχετικά τα Γ.Ε. Σ07/Γεν./28-12-1993 και Α50/20/ 28-12-1993). στ) Όσοι έχουν προγενέστερη της 1-1-1993 ασφάλιση σε χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει συνάψει διμερή σύμβαση κοινωνικής ασφάλειας ή με τις οποίες υπάρχει σύμβαση που είναι στο στάδιο της κύρωσης ή είναι μονογεγραμμένη. Η χώρα μας μέχρι σήμερα έχει συνάψει διμερή σύμβαση με τις εξής χώρες: Ελβετία, Σουηδία, Αυστρία, Νορβηγία, Φινλανδία, Καναδά, Κεμπέκ, Αργεντινή, Κύπρο, Βραζιλία, Αίγυπτο, Λιβύη, Ζηλανδία και Η.Π.Α. Στο στάδιο της κύρωσης βρίσκεται η σύμβαση Ελλάδας-Βενεζουέλας και είναι μονογεγραμμένες οι συμβάσεις Ελλάδας-Τυνησίας, Ελλάδας-Μαρόκου και Ελλάδας-Ουρουγουάης. Σημειώνεται εδώ ότι με τον ίδιο τρόπο θα αντιμετωπίζονται και οι ασφαλισμένοι που θα έχουν ασφάλιση σε χώρα με την οποία θα συνάψει στο μέλλον μαζί της η χώρα μας διμερή σύμβαση. ζ) Οι Έλληνες υπήκοοι ή ομογενείς οι εγκατεστημένοι στην αλλοδαπή που έ- χουν υπαχθεί μέχρι την 31-12-1992 στον ειδικό λογαριασμό ασφάλισης Ελλήνων του εξωτερικού (άρθρο 1 του Ν. 1469/1984), οι οποίοι επαναπατριζόμενοι αναλαμβάνουν εργασία ασφαλιστέα στο ΙΚΑ μετά την 1-1-1993..//.
- 3 - η) Οι συνταξιούχοι από αλλοδαπό ασφαλιστικό φορέα Έλληνες υπήκοοι ή ομονεις που ασφαλίζονται στον κλάδο ασθένειας του Ι.Κ.Α. (άρθρο 21 του Ν.1276/1982). θ) Οι συνταξιούχοι χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΖΕΣ και χωρών που η Ελλάδα έχει υπογράφει μαζί τους διμερή σύμβαση (υπογεγραμμένη, μονογεγραμμένη, στάδιο κύρωσης). ι) Όσοι ασφαλίστηκαν μέχρι 31-12-1992 στον Ειδικό Λογαριασμό Αυτασφάλισης του άρθρου 36 του Ν.1902/1990. κ) Όσοι ασφαλίστηκαν πριν την 1-1-1993 στο ΙΚΑ για τον κλάδο ατυχήματος και μόνο. Αυτές οι περιπτώσεις είναι: 1) Οι εκπαιδευόμενοι στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης και οι σπουδαστές Τριτοβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησής τους. 2) Οι ανήλικοι τρόφιμοι του Κρατικού αναμορφωτικού καταστήματος στον Κορυδαλλό. 3) Οι κρατούμενοι που εργάζονται στο αρτοποιείο της κεντρικής αποθήκης υλικού φυλακών. 4) Οι κρατούμενοι του εργάζονται στις αγροτικές φυλακές και τα εργαστήρια της κεντρικής φυλακής γυναικών Κορυδαλλού. 5) Οι κρατούμενοι που εργάζονται στο βιβλιοδετείο της Δικαστικής Φυλακής Κορυδαλλού 6) Οι τρόφιμοι Ιδρυμάτων προστασίας απροσάρμοστων παιδιών (κατά το χρόνο της πρακτικής άσκησης σε εργοδότες του Ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα). 7) Οι φοιτητές της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών, Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών του Πανεπ/μίου Θεσ/κης και των τμημάτων Βιολογίας των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής κατά το χρόνο της πρακτικής άσκησής τους. 8) Οι μαθητές ναυτικών Σχολών μηχανικού και οι μαθητές τεχνίτες των ΜΟΜΑ (ΣΥΚΕΑ). Γ. ΝΕΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ Νέοι ασφαλισμένοι θεωρούνται οι εξής: α) Όσοι ασφαλίστηκαν μετά την 1-1-1993 σε οποιονδήποτε, ασφαλιστικό φορέα της χώρας μας ή της αλλοδαπής καθώς και στο Δημόσιο. β) Όσοι έχουν ασφαλισθεί πριν την 1-1-1993 μόνο στον Ο.Γ.Α. καθώς και οι συνταξιούχοι του Οργανισμού αυτού. γ) Οι συνταξιούχοι θανάτου (χήρα, παιδιά) που δεν έχουν ασφαλισθεί πριν την 1-1-1993 εξ ιδίας εργασίας σε κανένα φορέα κύριας ασφάλισης. δ) Οι αλλοδαποί που προέρχονται από τρίτες χώρες και αναλαμβάνουν εργασία για πρώτη φορά στην Ελλάδα μετά την 1-1-1993, ανεξάρτητα αν είχαν ή όχι ασφάλιση στη χώρα τους. ε) Όσοι αναγνωρίζουν χρόνο εργασίας στην αλλοδαπή μετά την 1-1-1993, ανεξάρτητα αν ο αναγνωριζόμενος χρόνος έχει παρασχεθεί πριν την ανωτέρω ημερομηνία. στ) Οι υπαγόμενοι στον Ειδικό Λογαριασμό Αυτασφάλισης(άρθρο 36 του Ν.1902/1990), μετά την 1-1-1993. ζ) Οι ασφαλισμένοι του Ι.Κ.Α. που τους απορρίφθηκε αίτημα αναγνώρισης χρόνου //
- 4 - ασφάλισης λόγω απώλειας του ασφαλιστικού βιβλιαρίου τους (ΥΔΑΑΒ) περιόδου πριν την 1-1-1993 και φυσικά δεν έχουν άλλη ασφάλιση στο Ι.Κ.Α. ή σε άλλο φορέα πλην Ο.Γ.Α. η) Όσοι απογράφηκαν στο Ι.Κ.Α. πριν την 1-1-1993 όχι για να ασφαλιστούν λόγω παροχής εργασίας ασφαλιστέας στο Ίδρυμα, αλλά προκειμένου να επιδοτηθούν (χορήγηση χρηματικού βοηθήματος) από τον ΟΑΕΔ (άρθρα 1, 2 και 3 του Ν. 1545/1985, άρθρο 23 παρ.1 του Ν. 1483/1-984). θ) Όσοι Έλληνες υπήκοοι ή ομογενείς ασφαλίζονται προαιρετικά από 1-1-1993 και μετά, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.1469/1984. Δ. ΕΙΣΦΟΡΕΣ Το θέμα αυτό του χαρακτηρισμού των παραπάνω κατηγοριών προσώπων ως νεοασφαλισμένων ή όχι εκκρεμούσε για αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι να έχει η Υπηρεσία μας και τις απόψεις του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Για το λόγο αυτό στις περιπτώσεις που έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές πάνω από το ανώτατο όριο αποδοχών, επειδή κάποιοι θεωρήθηκαν ως νεοασφαλισμένοι οι οποίοι εκ των υστέρων με βάση τα όσα αναφέρονται παραπάνω είναι παλαιοί ασφαλισμένοι, θα πρέπει οι εισφορές αυτές να επιστραφούν ως αχρεώστητα καταβληθείσες. Αντίθετα όπου καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές μέχρι το ανώτατο όριο αποδοχών και πρόκειται για νεοασφαλισμένους, θα πρέπει να καταβληθούν συμπληρωματικά εισφορές για το σύνολο των αποδοχών τους. Οι εισφορές αυτές θα θεωρηθούν εμπρόθεσμες εάν καταβληθούν μέχρι 30/12/1994. Στις περιπτώσεις που προκύψουν αναδρομικές εισφορές λόγω εφαρμογής της εγκ. 106/93 ενώ θα πρέπει να έχει εφαρμογή η παράλληλη ασφάλιση (ως παλαιοί ασφαλισμένοι θα θεωρηθούν εμπρόθεσμες εάν καταβληθούν μέχρι 30/12/1994. Ε. ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ Για να χαρακτηριστεί ως παλιός ασφαλισμένος κάποιος εργαζόμενος υπήκοος Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) ή Κράτους με το οποίο μας συνδέει διμερής Σύμβαση Κοινωνικής Ασφάλειας θα πρέπει να αποδείξει την προηγούμενη ασφάλιση του στο φορέα του άλλου κράτους. Ο Διοικητικός Κανονισμός της ΕΟΚ 574/72 αλλά και οι διοικητικοί κανονισμοί εφαρμογής των διμερών συμβάσεων προβλέπουν την έκδοση συγκεκριμένου εντύπου σύνδεσης το οποίο αποδεικνύει την πραγματοποίηση περιόδων ασφάλισης στο άλλο Κράτος-. Το έντυπο αυτό εκδίδεται από τον αρμόδιο φορέα ασφάλισης του άλλου Κράτους και είναι για μεν τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Ε-205, το οποίο ισχύει από 1/1/1994 και για τα Κράτη της ΕΖΕΣ,(Αυστρία, Νορβηγία, Φινλανδία, Ισλανδία και Σουηδία)μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας ΕΟΚ-ΕΖΕΣ, για δε τις διμερείς συμβάσεις τα έντυπα σύνδεσης (LIAISONFORM) ή επίσημο έγγραφο του αρμοδίου φορέα.. /...
- 5 - Όταν λοιπόν θα προσέρχεται κάποιο πρόσωπο στις υπηρεσίες Μητρώου των Υπ/των και Παρ/των του ΙΚΑ για να απογραφεί για πρώτη φορά ως ασφαλισμένος του Ιδρύματος και στο σχετικό απογραφικό έντυπο αναφέρει ότι μέχρι 31/12/92 είχε πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης και σε άλλο Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε Κράτος της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) ή τέλος σε Κράτος με το οποίο η Ελλάδα έχει συνάψει διμερή σύμβαση, τότε τα αρμόδια όργανα του Ιδρύματος θα απογράφουν τον εν λόγω εργαζόμενο ως παλαιό ασφαλισμένο, σύμφωνα με τις οδηγίες που θα δοθούν για τη συμπλήρωση του νέου δελτίου απογραφής ασφαλισμένου, που θα κυκλοφορήσει σύντομα. Ταυτόχρονα δε θα ζητούν από τον απογραφόμενο να προσκομίζει όλα τα ασφαλιστικά δικαιολογητικά που έχει στα χέρια του από τα οποία φαίνεται η ασφάλισή του σε άλλο Κράτος. Στη συνέχεια 9α τηρούνται οι οδηγίες που έχουν δοθεί με τα γενικά έγγραφα της Δ/νσης Διεθνών Ασφαλιστικών Σχέσεων 165785/Φ.Α./21.6.82 και Δ70-1, Δ70-2/ Γεν/16.7.92 και θα στέλνονται τα εν λόγω ασφαλιστικά δικαιολογητικά στην παραπάνω Δ/νση προκειμένου αυτή να φροντίζει για τη διαπίστωση του αλλοδαπού χρόνου ασφάλισης. Οι υπηρεσίες Μητρώου των Υποκ/των και Παραρτημάτων μόλις λάβουν από τη Δ/νση Διεθνών Σχέσεων το απαιτούμενο κοινοτικό έντυπο Ε-205 ή το αντίστοιχο για κάθε διμερή σύμβαση έντυπο, θα προβαίνουν σε έλεγχο προκειμένου να διαπιστώνουν αν απογράφηκε σωστά, ως παλαιός ασφαλισμένος, ο εν λόγω ενδιαφερόμενος. Για το λόγο αυτό σα πρέπει τα τμήματα Μητρώου να φωτοτυπούν, το απογραφικό δελτίο των εν λόγω ασφαλισμένων και να το τοποθετούν σε ειδικό φάκελλο ώστε να γίνεται ο απαιτούμενος έλεγχος κατά την παραλλαγή των σχετικών εντύπων από τη Δ/νση Διεθνών Ασφαλιστικών Σχέσεων, Σημειώνεται εδώ ότι για περιπτώσεις τυχόν αποχαρακτηρισμού από παλαιό σε νέο θα συμπληρώνεται από τα ανωτέρω τμήματα ειδικό έντυπο μεταβολών και θα στέλνεται στη Δ/νση Πληροφορικής. Τα έντυπο αυτό θα κυκλοφορήσει αργότερα. Για κάθε σχετική διευκρίνηση ή πληροφορία που αφορά τα αναφερόμενα στο Ε Κεφάλαιο της παρούσας εγκυκλίου πλην την κυκλοφορία του αμέσως ανωτέρου εντύπου, τα αρμόδια όργανα του Ιδρύματος μπορούν να απευθύνονται τηλεφωνικά στη Δ/νση Διεθνών Ασφαλιστικών Σχέσεων στα τηλέφωνα 6856319, 6473543 (για χώρες-της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από 1/1/94 της ΕΖΕΣ) και 6474824 (για χώρες των διμερών συμβάσεων)../