ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο : ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ 7.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα στον κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. 1. Ο όρος «μακροοικονομική θεωρία» είναι ταυτόσημος με τον όρο «θεωρία των τιμών». 2. Το σφάλμα σύνθεσης συμβαίνει, όταν δεχόμαστε ότι εκείνο το οποίο ισχύει για τα άτομα, δεν ισχύει αναγκαστικά και για το σύνολο της οικονομίας. 3. Ο κυριότερος λόγος που επιβάλλει το διαχωρισμό σε μικροοικονομική και μακροοικονομική θεωρία είναι το σφάλμα σύνθεσης. 4. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι το σύνολο των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα σ ένα συγκεκριμένο έτος. 5. Τελικά αγαθά είναι τα αγαθά που βρίσκονται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας. 6. Κατά τον υπολογισμό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος η αξία των τελικών αγαθών υπολογίζεται με τη μέθοδο της προστιθέμενης αξίας. 7. Το άθροισμα των προστιθέμενων αξιών κάθε σταδίου παραγωγής ενός προϊόντος είναι πάντα μεγαλύτερο από την τελική αξία του προϊόντος αυτού. 8. Το Α.Ε.Π. είναι η συνολική προστιθέμενη αξία της παραγωγής όλων των οικονομικών και παραγωγικών μονάδων της οικονομίας. 9. Το Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές λέγεται και πραγματικό Α.Ε.Π. και το Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές λέγεται και ονομαστικό Α.Ε.Π. 10. Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. δεν είναι αξιόπιστος δείκτης της οικονομικής ευημερίας μιας χώρας, γι αυτό δεν χρησιμοποιείται πλέον. 11. Το Α.Ε.Π. περιλαμβάνει και την αξία των αγαθών της παραοικονομίας. 12. Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. αντιστοιχεί την παραγωγή της οικονομίας στο σύνολο των επιχειρήσεων της οικονομίας αυτής. 13. Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. είναι ο λόγος του ονομαστικού Α.Ε.Π. ενός έτους δια του πληθυσμού της χώρας του ίδιου έτους. 14. Το Α.Ε.Π. αγνοεί τη σύνθεση και την κατανομή της παραγωγής.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π.Ι. (Ι.Ε.Π.) 1. Η μακροοικονομία εξετάζει τα οικονομικά προβλήματα και ένα σύνολο αλληλοεξαρτώμενων μεγεθών. 2. Η ανάγκη μέτρησης της παραγωγής μιας οικονομίας (χώρας) επιβάλλει την αποτίμηση των αγαθών σε χρηματικές μονάδες. 3. Η μικροοικονομία εξετάζει τη συμπεριφορά της συνολικής οικονομίας μιας χώρας. 4. Τελικά είναι τα αγαθά που αγοράζονται για περαιτέρω επεξεργασία και ενδιάμεσα είναι τα αγαθά που αγοράζονται για τελική χρήση. 5. Σε μια οικονομία το άθροισμα της προστιθέμενης αξίας όλης της παραγωγής πρέπει να είναι ίσο με την αξία της αγοράς όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών. 6. Στον υπολογισμό του Α.Ε.Π. πρέπει να περιλαμβάνεται η συνολική αξία όλων των σταδίων παραγωγής. 7. Το Α.Ε.Π. περιλαμβάνει τη συνολική προστιθέμενη αξία της παραγωγής όλων των επιχειρήσεων της οικονομίας. 8. Η μεταβολή του Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές μπορεί να προέλθει είτε από μεταβολή της ποσότητας παραγωγής είτε από μεταβολή τιμών ή από συνδυασμό των δύο. 9. Το πραγματικό Α.Ε.Π. μετρά μόνο τις πραγματικές μεταβολές της παραγωγής από έτος σε έτος. 10. Όταν ο δείκτης τιμών είναι μεγαλύτερος από τη μονάδα, το ονομαστικό Α.Ε.Π. είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό Α.Ε.Π. 11. Όταν ο δείκτης τιμών είναι μικρότερος από τη μονάδα, τότε οι τιμές έχουν μειωθεί σε σχέση με το έτος βάσης. 12. Το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. δίνει το προϊόν που αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο μιας χώρας. 13. Το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες ως μέτρο της ευημερίας μιας χώρας. Παρ όλα αυτά θεωρείται ένα μέγεθος με το οποίο μπορούμε να εκτιμήσουμε την οικονομική ευημερία μιας χώρας. 14. Το Α.Ε.Π. δείχνει την ποιότητα παραγωγής μιας οικονομίας. 15. Όσο πιο ισομερής είναι η κατανομή του Α.Ε.Π. σε μια οικονομία, τόσο πιο αξιόπιστο μέτρο είναι το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. 16. Η διαφορά μεταξύ μικροοικονομικής και μακροοικονομικής ανάλυσης οφείλεται στο ότι η μακροοικονομία εξετάζει τη συμπεριφορά της συνολικής οικονομίας, ενώ η μικροοικονομία τη συμπεριφορά του «οικονομούντος ατόμου». 17. Ο προσδιορισμός σε χρηματικές μονάδες των αξιών των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές των τιμών.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 3 7.2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα στον κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν αναφέρεται σε όλους τους παραγωγούς : α) μόνιμους κάτοικους της χώρας, β) μόνιμους κάτοικους άλλης χώρας, οι οποίοι παράγουν σε αυτήν, γ) που παράγουν μέσα στη χώρα, δ) κανένα από τα παραπάνω. 2. Ο δείκτης τιμών μας βοηθάει να υπολογίσουμε : α) την αξία των τελικών αγαθών, β) το Α.Ε.Π. μιας χώρας, γ) το πραγματικό Α.Ε.Π., δ) το Α.Ε.Π. με τη μέθοδο της προστιθέμενης αξίας. 3. Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. : α) είναι ποιοτικός δείκτης της ευημερίας, β) μετρά την κατανομή της παραγωγής, γ) δεν μετράει την παραοικονομία, δ) τίποτα από τα παραπάνω. 4. Αν το Α.Ε.Π. μιας χώρας το 2009 είναι 11.502 νομισματικές μονάδες σε τρέχουσες τιμές και 8.520 νομισματικές μονάδες σε σταθερές τιμές 2000, ο Δ.Τ. του 2009 με έτος βάσης το 2000 είναι : α) 145, β) 135, γ) 125, δ) 115. 5. Αν το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. μιας χώρας είναι 10.000 ν.μ. και ο πληθυσμός της χώρας είναι 12.000.000, το πραγματικό Α.Ε.Π. της χώρας είναι : α) 120.000.000 ν.μ., β) 1.200.000.000 ν.μ., γ) 12.000.000.000 ν.μ., δ) 120.000.000.000 ν.μ. 6. Το Α.Ε.Π. μιας χώρας, όταν χρησιμοποιείται σαν δείκτης της οικονομικής ευημερίας της χώρας : α) λειτουργεί και σαν ποιοτικός δείκτης, β) δεν περιλαμβάνει την αξία της παραγωγής για ιδιοκατανάλωση, γ) μετρά το μέγεθος της παραοικονομίας της χώρας, δ) όλα τα παραπάνω, ε) τίποτα από τα παραπάνω.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 4 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π.Ι. (Ι.Ε.Π.) 1. Το άθροισμα των προστιθέμενων αξιών όλων των σταδίων της παραγωγής ενός αγαθού: α. Είναι ίσο με την αξία της παραγωγής του τελευταίου σταδίου παραγωγής. β. Είναι ίσο με την αξία του τελικού προϊόντος που πληρώνει ο καταναλωτής. γ. Είναι ίσο με την αξία κόστους παραγωγής του τελευταίου σταδίου παραγωγής. δ. Είναι ίσο με την αξία της διαφοράς του τελικού σταδίου παραγωγής από το πρώτο στάδιο παραγωγής. 2. Ο δείκτης τιμών (ή αποπληθωριστής τιμών) του Α.Ε.Π. εκφράζει: α. Το μέγεθος του Α.Ε.Π. σε σταθερές τιμές. β. Την πραγματική μεταβολή του Α.Ε.Π. από χρόνο σε χρόνο. γ. Τις μεταβολές στο γενικό επίπεδο τιμών σε σχέση με το επίπεδο τιμών του έτους βάσης. δ. Τη χρηματική αξία της παραγωγής μιας οικονομίας σε τρέχουσες τιμές. 3. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μιας οικονομίας το 1997 ήταν 35 τρις δραχμές και το 1998 έφθασε το 42 τρις δραχμές. Ο δείκτης τιμών ήταν 120 το 1997 και 125 το 1998. Η πραγματική μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μεταξύ 1997 και 1998 είναι: α. 5,22 β. 4,44 γ. 7,18 δ. 6,00
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 5 7.3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποιός λόγος δικαιολογεί τη διάκριση ανάμεσα στη μικροοικονομική και τη μακροοικονομική ανάλυση; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα που να επιβεβαιώνει την ανάγκη για αυτό το διαχωρισμό. 2. Να διατυπώσετε και να αναλύσετε τον ορισμό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. 3. Τι ονομάζουμε Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και γιατί το εκφράζουμε σε χρηματικές μονάδες; Ποιά είναι τα βασικά στοιχεία του ορισμού του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος με αυτόν τον τρόπο; 4. Τι ονομάζουμε «τελικά» και τι «ενδιάμεσα» αγαθά; Ποιά από αυτά χρησιμοποιούμε κατά τη μέτρηση του ΑΕΠ και γιατί; 5. Ποια είναι η έννοια της Προστιθέμενης Αξίας κατά την παραγωγή και ποιά η σημασία της για τον υπολογισμό του ΑΕΠ; 6. Να δείξετε, με τη χρησιμοποίηση παραδείγματος, την επίδραση της μεταβολής των τιμών κατά τη μέτρηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. 7. Να εξηγήσετε τι είναι ο Δείκτης Τιμών και πως χρησιμοποιείται. 8. Τι μας δείχνει το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. και πως υπολογίζεται; 9. Ποιες είναι οι αδυναμίες του Α.Ε.Π. όταν χρησιμοποιείται ως μέτρο της οικονομικής ευημερίας.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 6 7.4. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας για ένα προϊόν, το οποίο διέρχεται από τέσσερα στάδια παραγωγής: Στάδια Επεξεργασίας Αξία Πώλησης Προστιθέμενη Αξία 1 ο 20 ; 2 ο ; 40 3 ο ; 70 4 ο ; ; Σύνολο 220 Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, δείχνοντας τους σχετικούς υπολογισμούς. 2. Αν το Α.Ε.Π. του 2012 σε τρέχουσες τιμές είναι 50 δισ.., να βρείτε την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 2010 και 2012, αν γνωρίζετε ότι ο Δ.Τ. του 2012 με έτος βάσης το 2010 είναι 125 και το Α.Ε.Π. του 2010 σε τρέχουσες τιμές είναι 45 δισ.. 3. Από τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα: ΕΤΟΣ ΑΕΠ σε τρέχ.τιμ. ΑΕΠ σε σταθ.τιμές 2013 210 200 2014 223 223 2015 264 240 Α) Να υπολογίσετε τον Δείκτη Τιμών των αντιστοίχων ετών. Β) Να βρείτε το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές με έτος βάσης το 2013. 4. Να συμπληρώσετε τα κενά του παρακάτω πίνακα, δείχνοντας τους αντίστοιχους υπολογισμούς. ΕΤΟΣ Τιμή Αγαθού Α Ποσότητα Αγαθού Α Τιμή Αγαθού Β Ποσότητα Αγαθού Β ΑΕΠ Τρέχ. τιμές Δ.Τ. (έτος (βάσης 2010) 5. Α) Να συμπληρώσετε τα κενά του παρακάτω πίνακα, δείχνοντας τους αντίστοιχους υ- πολογισμούς. ΕΤΟΣ ΑΕΠ σε τρέχ.τιμές Δείκτης Τιμών ΑΕΠ σε σταθ. τιμές 2006 126.000.000.000 90 ; 2007 ; 100 139.000.000.000 2008 180.000.000.000 ; 150.000.000.000 2009 ; 135 160.000.000.000 ΑΕΠ Σταθ. τιμές 2010 100 60 200 10.000 2011 105 25 300 120 15.000 Β) Να υπολογίσετε την πραγματική μεταβολή και την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ των ετών 2006 και 2009.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 7 6. Από τον παρακάτω πίνακα με στοιχεία από την οικονομία μιας χώρας, βρείτε το πραγματικό Α.Ε.Π. των αντιστοίχων ετών, με έτος βάσης το 2009. ΕΤΟΣ 7. Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία : ΑΕΠ τρέχ.τιμ. (σε δισ. ) Δείκτης Τιμών 2009 120 88 2011 139 110 2012 210 116 Οι υπολογισμοί να γίνουν με ένα(1) δεκαδικό ψηφίο. ΕΤΟΣ Δ.Τ. ΑΕΠ σε τρέχ. Τιμές 2008 90 221 δισ.. 2009 100 235 δισ.. 2010 105 239 δισ.. α) Να υπολογίσετε την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 2008-2009 και των ετών 2009 2010 με έτος βάσης το 2009. β) Να υπολογίσετε το Α.Ε.Π. σε σταθερές τιμές με έτος βάσης το 2008. γ) Να υπολογίσετε την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 2008-2009 και των ετών 2009 2010 με έτος βάσης το 2008. 8. Να συγκρίνεται, ως προς το επίπεδο ευημερίας, τις χώρες Α και Β για τις οποίες δίνονται τα παρακάτω στοιχεία : α) για τη χώρα Α : πληθυσμός 11.000.000 κάτοικοι και πραγματικό Α.Ε.Π. ίσο με 16.500.000.000 νομισματικές μονάδες. β) για τη χώρα Β : πληθυσμός 20.000.000 κάτοικοι και πραγματικό Α.Ε.Π. ίσο με 21.800.000.000 νομισματικές μονάδες. 9. Σε μία χώρα το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. είναι για το 2009 17.500 ν.μ. Το 2010 ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 2% και το πραγματικό Α.Ε.Π. της κατά 3,6 %. Ποιο είναι το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. της χώρας το 2010; 10. Το πραγματικό Α.Ε.Π. μιας χώρας αυξήθηκε κατά 3% σε σχέση με το προηγούμενο έ- τος και το κατά κεφαλήν της Α.Ε.Π. αυξήθηκε κατά 2%. Να βρείτε τον πληθυσμό της χώρας σήμερα, αν γνωρίζετε ότι το προηγούμενο έτος ο πληθυσμός ήταν 16 εκατομμύρια.