Η ενέργεια ανοίγει νέους δρόμους

Το 5 ο Ενεργειακό Συμπόσιο θα γίνει το Νοέμβριο 2016 4 Σύνοψη ομιλιών του 4 ου Ενεργειακού Συμποσίου Με μεγάλη επιτυχία έγινε το 4 ο Ενεργειακό Συμπόσιο Η ενέργεια ανοίγει νέους δρόμους Τ ο ενεργειακό μέλλον της Κύπρου είναι ευοίωνο και ελπιδοφόρο. Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε το 4 ο Ενεργειακό Συμπόσιο, το οποίο διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία το διήμερο 7 και 8 Δεκεμβρίου 2015 στη Λευκωσία, με Χρυσό Χορηγό την Ελληνική Τράπεζα.Το Συμπόσιο με τίτλο Ενέργεια: Ώρα για αποφάσεις οργανώθηκε από το Ινστιτούτο Ενέργεια ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και την Εταιρεία fmw financial media way και σ αυτό 20 και πλέον πολιτικοί και τεχνοκράτες κατέθεσαν ολοκληρωμένες προτάσεις τόσο για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου όσο και για τις εξελίξεις στον τομέα του ηλεκτρισμού και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης προσφωνεί το Συμπόσιο ι διοργανωτές του Συμποσίου ΙΕΝΕ και fmw financial media way ΦΥΣΙΚ ΑΕΡΙ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΣ ΑΠΕ Έρχονται σημαντικές αποφάσεις για το Φυσικό Αέριο Ευχαριστίες Μεγάλες προκλήσεις για την αγορά ηλεκτρισμού Το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και η εταιρεία fmw financial media way εκφράζουν τις μεγάλες ευχαριστίες τους προς τους χορηγούς και υποστηρικτές του 4 ου Ενεργειακού Συμποσίου. fmw financial media way επικοινωνία - δηµοσιότητα - εκδόσεις - διαφηµίσεις - συνέδρια Θετικές προοπτικές για ανάπτυξη των ΑΠΕ Yπ nomisma.com.cy cyprus energy regulatory authority Επιμέλεια Έκδοσης: FMW financial media way

2 Πρόεδρος του ΙΕΝΕ κ. Ιωάννης Χατζηβασιλειάδης Η Κύπρος να καταστεί κόμβος αξιόπιστης μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη Πρόεδρος του ΙΕΝΕ Ιωάννης Χατζηβασιλειάδης μιλώντας στο Συμπόσιο χαρακτήρισε καλές τις προοπτικές για διασύνδεση της Κύπρου με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα, ενώ αναφέρθηκε και στη δυνατότητα της χώρας να καταστεί κόμβος για την αξιόπιστη μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Στο χαιρετισμό του, είπε ότι το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα αναπτύσσεται προς μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη, ενώ ανέφερε ότι η διασύνδεση της Κύπρου θα προσέφερε καλύτερες τιμές. Επαίνεσε τη συναίνεση που επικρατεί μεταξύ των κυπριακών κομμάτων στο θέμα, ενώ είπε ότι μέσω της διεθνούς συνεργασίας, μπορεί να καταστεί εφικτή η αξιόπιστη μεταφορά του φυσικού αερίου από την ΝΑ Μεσόγειο προς την Ευρώπη, κάτι που, όπως ανέφερε, θα πρέπει να αποτελεί και στόχο της ΕΕ. κ. Χατζηβασιλειάδης είπε επίσης ότι η ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα στην Κύπρο θα πρέπει να βασιστεί στην ενεργειακή αποδοτικότητα, την ανάπτυξη της ηλεκτρικής ενέργειας, την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Αντιπροέδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ, κ. Κωστής Σταμπολής Η ενέργεια ως εθνική στρατηγική διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την Κύπρο Σ ήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε η ενέργεια, ως σύνολο οικονομικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων αλλά και ως αναπόσπαστο μέρος μίας εθνικής στρατηγικής διαδραματίζει ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη Κύπρο. Αυτό ανέφερε μεταξύ άλλων ο Αντιπρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ κ. Κωστής Σταμπουλής μιλώντας στο Συμπόσιο. Χωρίς να παραμελούμε τους άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας της Μεγαλονήσου, όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ο τουρισμός, η γεωργία, η ελαφριά βιομηχανία, η ενέργεια σε όλες της τις μορφές (υδρογονάνθρακες, ηλεκτρισμός, ΑΠΕ, ενεργειακή αποδοτικότητα), Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Πάνος Σκουρλέτης η ενέργεια αναδεικνύεται σήμερα ως μία βασική συνισταμένη της οικονομικής ανάπτυξης. Το δίπολο «Ενέργεια & Ανάπτυξη» συνιστά μια ιδιαίτερα ισχυρή και εποικοδομητική σχέση την οποία το ΙΕΝΕ προβάλλει με συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Και κατέληξε: Η παρουσία σας εδώ σήμερα, όπως και των άλλων υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησης σας, μας εμψυχώνει και μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε τις προσπάθειες μας για την αναβάθμιση και διάχυση της πληροφόρησης, σε μία αντικειμενική βάση, γύρω από τα ενεργειακά δρώμενα στη Κύπρο και στην περιφέρεια. Στόχος της Ελλάδας είναι να καταστεί περιφεριακός ενεργειακός κόμβος Σ το δικό του χαιρετισμό ο Υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας κ. Πάνος Σκουρλέτης, τον οποίο ανέγνωσε ο Σύμβουλος ικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Α της Ελληνικής Πρεσβείας κ. Βασίλης Σκρόνιας, είπε ότι τα ζητήματα του φυσικού αερίου, της λειτουργίας της αναμορφωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, της συμπαραγωγής, των ΑΠΕ και της ενεργειακής αποδοτικότητας, αποτελούν κύριους άξονες αλλά και εφαλτήριο για τη νέα αναπτυξιακή και παραγωγική προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Επιδίωξη της Ελλάδας, συνέχισε ο κ. Σκουρλέτης, είναι να αποκτήσει κεντρικό ρόλο ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος στην περιοχή με τον συνδυασμό αγωγών φυσικού αερίου, όπως του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου (ΤΑΡ), του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), τη συνδρομή υγροποιημένου αερίου από τερματικό κόμβο αερίου (hub) στη Βόρεια Ελλάδα (Αλεξανδρούπολη) και τον υπό σχεδιασμό νέο αγωγό Ρωσικού φυσικού αερίου του Νοτίου Διαδρόμου, που θα επεκταθεί στην συνέχεια προς την Ελλάδα και την Ιταλία. Αναφορικά με τη συνεργασία της Ελλάδας με την Κύπρο, ο κ. Υπουργός ανέφερε ότι η ΔΕΗ- QuantumEnergy, θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ, εργάζεται πάνω στην προώθηση της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Κρήτης-Αττικής μέσω του EuroAsiaInterconnector.

Πρόεδρος της Ελληνικής Τράπεζας κα. Ειρένα Γεωργιάδου Η ενέργεια θα ενισχύσει την ανάπτυξη, την απασχόληση και τη ευημερία του τόπου Η Πρόεδρος της Ελληνικής Τράπεζας Ειρένα Γεωργιάδου είπε στην ομιλία της ότι αν και συνήθως στην Κύπρο υπάρχει διαφωνία σχεδόν για τα πάντα, εντούτοις η ενέργεια αποτελεί ένα κεφαλαιώδες θέμα στο οποίο όλοι συμφωνούν. Τράπεζας, αποτελεί ένα περιουσιακό στοιχείο και ως τέτοιο πρέπει να το αξιοποιήσουμε, ώστε να αποδώσει υπέρ της ανάπτυξης, της απασχόλησης και της ευημερίας του τόπου, προς όφελος και των μελλοντικών γενεών. «Η ενέργεια αποτελεί κορυφαίο ζήτημα» είπε η κ. Γεωργιάδου, ενώ πρόσθεσε ότι δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να αντιληφθεί ότι ο τομέας μπορεί να να μεταμορφώσει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της χώρας. Η ενέργεια, συνέχισε η Πρόεδρος της Ελληνικής Είπε τέλος ότι η Κύπρος βρίσκεται στο κέντρο των διεργασιών της περιοχής και προσλαμβάνει ρόλο, πολλαπλάσιο του μεγέθους της, ενώ ευχήθηκε καλή έκβαση στις προσεχείς συνομιλίες στην Αθήνα, στα πλαίσια της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου. Γενικός Γραμματέας ΚΕΒΕ κ. Μάριος Τσιακκής Η Κύπρος μπορεί να αναδειχθεί σε περιφεριακό ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο Σ το χαιρετισμό του ο ΓΓ του ΚΕΒΕ Μάριος Τσιακκής είπε ότι οι ενεργειακοί πόροι της Κύπρου μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα τόσο της πολιτικής και της γεωστρατηγικής, όσο και της οικονομικής σημασίας της χώρας μας. κ. Τσιακκής εξέφρασε την πεποίθηση ότι Κυβέρνηση, Βουλή και αρμόδιοι φορείς θα χειριστούν με επιτυχία το μείζον θέμα της ενέργειας και σε λίγα χρόνια η χώρα μας θα έχει τις κατάλληλες υποδομές για να αξιοποιήσει το νέο φυσικό πλούτο που εντοπίστηκε στη θαλάσσια περιοχή μας. Ανέφερε επίσης ότι αν εντοπιστούν επιπρόσθετα κοιτάσματα φυσικού αερίου και στα υπόλοιπα οικόπεδα και γενικά αν υλοποιηθεί με επιτυχία ο όλος ενεργειακός σχεδιασμός της Κύπρου, τότε η χώρα μας μπορεί να αναδειχθεί σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που αποτελεί το στόχο μας. Μια τέτοια εξέλιξη, συνέχισε, αναμένεται να έχει πολύ θετικές προεκτάσεις για το καλό ολόκληρης της κυπριακής οικονομίας και ειδικότερα στους τομείς των ξένων επενδύσεων, της προσέλκυσης ξένων επιχειρήσεων και των μεγάλων έργων υποδομής, κάτι που το ΚΕΒΕ προωθεί σε μόνιμη βάση. Διευθύνων Σύμβουλος FMW Financial Media Way κ. Ιωσήφ Ιωσήφ Θα παρακολουθούμε το ενεργειακό ταξίδι της Κύπρου και θα ενημερώνουμε τις επιχειρήσεις Διευθύνων Σύμβουλος της fmw financial media way κ. Ιωσήφ Ιωσήφ μιλώντας στο 4ο Ενεργειακό Συμπόσιο είπε ότι στόχος του είναι να διερευνήσει το τοπίο και στους τρεις πυλώνες της ενέργειας, δηλαδή το φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Εταιρεία fmw financial media way, συνέχισε ο κ. Ιωσήφ θα συνεχίσει να παρακολουθεί από πολύ κοντά το ενεργειακό ταξίδι της Κύπρου και μέσα από τα Συνέδρια της, τα εξειδικευμένα έντυπα της και τις ηλεκτρονικές εκδόσεις της, θα προσπαθήσει να ενημερώνει για όλες τις εξελίξεις, ενισχύοντας το ενεργειακό όραμα της Κύπρου. λοκληρώνοντας το χαιρετισμό του, εξέφρασε τις ιδιαίτερες ευχαριστίες του προς την Ελληνική Τράπεζα που ανέλαβε Χρυσός Χορηγός του Συμποσίου, καθώς και το ΚΕΒΕ που το έθεσε υπό την αιγίδα του. Επίσης ευχαρίστησε τους χορηγούς του Συμποσίου που ήταν η ΕΚ Ελληνικά Πετρέλαιο, η PWC, η WARTSILA Greece, η Δημόσια Επιχείρηση Παροχής Αερίου (ΔΕΠΑ) Ελλάδας και η ΑΗΚ, καθώς και τους υποστηρικτές που ήταν η ΡΑΕΚ και η εταιρεία ρθοδόξου Travel. Ακόμα, εξέφρασε τις ευχαριστίες του και προς τον Επίσημο Αερομεταφορέα του Συμποσίου την Εταιρεία Blue Air, καθώς και το ραδιόφωνο και την τηλεόραση του ΑΝΤΕΝΑ, την εφημερίδα «Φιλελεύθερος» και τις ιστοσελίδες nomisma.com.cy και energia.gr που ανέλαβαν ως Χορηγοί Επικοινωνίας. 3

ι εξελίξεις στην περιοχή επιβάλλουν τάχιστα την υλοποίηση των ενεργειακών σχεδιασμών μας ι ραγδαίες εξελίξεις στην περιοχή επιβάλλουν όπως η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρήσει τάχιστα στην υλοποίηση της ενεργειακής της στρατηγικής, στοχεύοντας στην αξιοπιστία, την ευελιξία και την ανταγωνιστικότητά της, τόνισε ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Γιαννάκης μήρου σε ομιλία του στο 4ο Ενεργειακό Συμπόσιο που διοργανώνει το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης και η εταιρεία fmw financial media way. Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Γιαννάκης μήρου «Ιδιαίτερα υπό τις παρούσες δυσχερείς συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία και τη συνακόλουθη πτώση της εμπορικής αξίας του φυσικού αερίου και ενώ η χώρα αγωνίζεται να ανακάμψει από τις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης και των σκληρών αποφάσεων του Eurogroup στην πραγματική οικονομία», ανέφερε ο κ. μήρου. Είπε επίσης ότι ο απώτερος στόχος της Κύπρου να καταστεί περιφερειακό ενεργειακό κέντρο, ως τμήμα της εξωτερικής της πολιτικής, συναρτάται άμεσα με αυτές τις εξελίξεις. «Επιβάλλεται διορατικότητα, σύνεση και αποφασιστικότητα απέναντι σε έξωθεν επιβουλές και μεθοδεύσεις. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται, με γνώμονα πάντα την ουσία του Κυπριακού, που είναι η εισβολή και παράνομη στρατιωτική κατοχή από την Τουρκία εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και την ανάγκη ορθής επίλυσής του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα σχετικά Ψηφίσματα του ΗΕ και τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές», σημείωσε. κ. μήρου ανέφερε ότι βασική συνιστώσα της στρατηγικής της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί η ανάδειξη της Ανατολικής Μεσογείου, ως εναλλακτικής οδού ανεφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόσθεσε ότι η έγκριση, μεταξύ των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τριών έργων που υπέβαλε η Κύπρος, του Εuro-Αsia Interconnector, του EastMed Pipeline και ενός τρίτου, για μεταφορά φυσικού αερίου από την περιοχή στην Κύπρο, αποτελεί βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Τα έργα αυτά, σημείωσε, καθώς και άλλες δράσεις, που προωθεί η Κύπρος, περιλαμβανομένης της αυξημένης χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της χρήσης φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, στοχεύουν στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και στη συμβολή της 4 χώρας στο στόχο της Ενεργειακής Ένωσης, προς όφελος της ασφάλειας, της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Υπέδειξε ωστόσο ότι χρειάζεται ισχυρότερη δέσμευση από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτούς τους στόχους. Πρόεδρος της Βουλής είπε ότι αξιοποιώντας τα μοναδικά της πλεονεκτήματα, η Κύπρος καλείται να ανταποκριθεί στον πολύ σημαντικό και δυσανάλογο του μεγέθους της γεωστρατηγικό της ρόλο, σε ένα εξαιρετικά περίπλοκο ενεργειακό τοπίο: Ως παράγοντας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και των Αραβικών χωρών και του Ισραήλ και ως αξιόπιστη οδός στο στόχο της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. Πρόσθεσε ότι η ενέργεια αποτελεί την αιχμή του δόρατος των στρατηγικών συνεργασιών που συνήψαν Κύπρος και Ελλάδα με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και, πρόσφατα, την Ιορδανία, σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. «ι συνεργασίες αυτές εδράζονται σε κοινές αρχές και δεν στρέφονται εναντίον καμίας χώρας. Αποκτούν δε εξέχουσα σημασία σε μια περιοχή κλιμακούμενης έντασης, αντικρουόμενων συμφερόντων και σοβαρών προκλήσεων, όπως η Μέση Ανατολή, όπου η ενέργεια αποτελεί μείζον διακύβευμα», ανέφερε. Είπε επίσης ότι η ενεργειακή στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί και δεν πρέπει να καταστεί όμηρος της τουρκικής αδιαλλαξίας στο Κυπριακό, ιδιαίτερα αφού η εμμονή της τουρκικής πλευράς στις απαράδεκτες αξιώσεις της όσον αφορά τη λύση του Κυπριακού, αλλά και οι τουρκικές απειλές κατά της άσκησης από την Κυπριακή Δημοκρατία των κυριαρχικών ενεργειακών δικαιωμάτων της, εντός της Αποκλειστικής ικονομικής της Ζώνης και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν δικαιολογούν κλίμα εφησυχασμού, επανάπαυσης και ευφορίας. Σημείωσε την παραδοχή του Τούρκου Πρωθυπουργού, στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας περνά μέσα από τη λύση του Κυπριακού, την οποία, όμως, η κατοχική δύναμη εννοεί να προσαρμόσει στα δικά της μέτρα. «Η εξευμενιστική στάση της Ένωσης έναντι της νεοθωμανικής Τουρκίας, η οποία εκμεταλλευόμενη την προσφυγική κρίση, αξίωσε και εξασφάλισε «δώρα» και «εκπτώσεις», συνιστά σοβαρό πλήγμα κατά των αρχών και της αξιοπιστίας της Ένωσης. Η εξαγγελθείσα πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για προώθηση του ανοίγματος πέντε εκ των έξι ενταξιακών κεφαλαίων, περιλαμβανομένου αυτού της ενέργειας, που έχει παγώσει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία, ισοδυναμεί με επιβράβευση και περαιτέρω ενθάρρυνση της τουρκικής αλαζονείας και αδιαλλαξίας», είπε, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση. Αναμένεται, πρόσθεσε, ότι οι τακτικισμοί, οι απειλές και οι επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας, προκειμένου να πλήξει τις στρατηγικές συνεργασίες της Κύπρου και να επιβληθεί ως περιφερειακή υπερδύναμη και απαράκαμπτος ενεργειακός κόμβος, θα αυξάνονται αναλόγως των ραγδαίων εξελίξεων, που δείχνουν να είναι ευοίωνες και υποσχόμενες για τη χώρα μας.

Το 2016 θα είναι η χρονιά αποφάσεων για την ενέργεια Τ ο 2016 θα είναι η χρονιά αποφάσεων που θα καθορίσουν την εν γένει πορεία αξιοποίησης των ενεργειακών μας αποθεμάτων, τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης. «Είναι η χρονιά που θα ληφθούν οι αποφάσεις για τους τρόπους αξιοποίησης των αποθεμάτων στο τεμάχιο 12 και θα ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί μας τόσο με το Ισραήλ όσο και την Αίγυπτο», ανέφερε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από το βήμα του 4ου Ενεργειακού Συμποσίου. Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης Υπενθυμίζοντας το ότι το γιγαντιαίο κοίτασμα Ζορ στην Αιγυπτιακή ΑΖ βρίσκεται μόλις 6 χιλιόμετρα από τεμάχιο 11 που έχει αδειοδοτηθεί στην γαλλική ΤΤΑΛ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι οι πιθανότητες ανεύρεσης κοιτασμάτων στη δική μας ΑΖ «φαίνεται να είναι εύλογα ενθαρρυντικές». Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στην εν εξελίξει προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, λέγοντας ότι «έχουμε βάλει στο τραπέζι όλες τις πτυχές του Κυπριακού και ευελπιστώ πως θα έχουμε τη δυνατότητα, σύντομα, να έχουμε σαφέστερη εικόνα της πορείας των διαπραγματεύσεων». Χωρίς να κάνει αναφορά στο βαθμό των συγκλίσεων με τον Τ/κ ηγέτη, ο Πρόεδρος τόνισε πως παρά τις δυσκολίες, «θεωρώ πως υπάρχει αυτή την περίοδο μια καλή ευκαιρία για επίλυση του εθνικού μας προβλήματος». Υπογράμμισε σε αυτό το σημείο τη σημασία οι δύο ηγέτες να έχουν τη βοήθεια χωρών που επηρεάζουν αυτές τις αποφάσεις. «Και γίνομαι πιο συγκεκριμένος, θέλω να ελπίζω πως πέραν της ρητορικής θα υπάρχει η έμπρακτη στήριξη, ενθάρρυνση και υποβοήθηση από πλευράς Τουρκίας έτσι ώστε να καταλήξουμε το συντομότερο σε μια λύση που θα επιτρέπει επιτέλους την ελπίδα, την προοπτική, τη δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους απόλυτα συμβατού όσον αφορά το κεκτημένο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη λειτουργικότητα». Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε πως οι δύο παράμετροι, δηλαδή της επίλυσης του Κυπριακού και της αξιοποίησης των φυσικών πόρων της Κύπρου «ανοίγουν ορίζοντες που δεν έχουμε ποτέ ξανά ονειρευτεί για τον τόπο μας». Παράλληλα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε και στην αυριανή τριμερή συνάντηση κορυφής Ελλάδας Αιγύπτου και Κύπρου στην Αθήνα, υπενθυμίζοντας ότι τον Ιανουάριο θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση κορυφής μεταξύ Ελλάδας Ισραήλ και Κύπρου στην Κύπρο. «Στις συναντήσεις αυτές θέτουμε τις βάσεις για το πλαίσιο συνεργασίας και ορίζουμε τις παραμέτρους, εντός των οποίων θα πρέπει να κινηθούν οι τεχνοκράτες που υλοποιούν τις αποφάσεις», είπε. Αναφέρθηκε ακόμη στο δόγμα της Λευκωσίας για προώθηση συνεργειών με τις χώρες της περιοχής μας, με τρόπο που ουσιαστικά τείνει να οδηγήσει σε σύγκλιση τα εθνικά συμφέροντα αποκλινόντων μέχρι σήμερα παραγόντων. Τόνισε όμως ότι η συνεργασία αυτή βασίζεται στο σεβασμό του διεθνούς δικαίου, το κοινό όφελος, αλλά και τις συνεργασίες που δεν στοχεύουν στη δημιουργία ενός άξονα που θα στρέφεται εναντίον συμφερόντων άλλων χωρών. «Μέσα σε αυτό το σκηνικό», πρόσθεσε, «υπάρχει δυνατότητα να ενταχθούν και άλλες χώρες της περιοχής, παρέχοντας έτσι προστιθέμενη αξία στις πρωτοβουλίες μας». Εξάλλου, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε στην επίσκεψή του στην Ιορδανία, σημειώνοντας ότι αναμένεται να ανακοινωθεί, σε πρώτη φάση, επίσκεψη του Υπουργού Ενέργειας της χώρας στην Κύπρο. Αναφέρθηκε ακόμη στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τον τομέα της ενέργειας, που, όπως είπε, αποκτά κρίσιμη σημασία για τη χώρα μας, ιδίως αν αντιμετωπιστεί στο ευρύτερο πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας που διαμορφώνει η ΕΕ στο οποίο λαμβάνονται υπόψη τα κυπριακά αποθέματα. «Πρόκειται για εξελίξεις που επισημαίνω με ικανοποίηση, καθώς επιβεβαιώνουν πως οι προσπάθειές μας όχι μόνο έχουν απήχηση, αλλά αρχίζουν να αποδίδουν και χειροπιαστά αποτελέσματα», είπε. Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε και στην πορεία της οικονομίας, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «γυρίζουμε σελίδα». «Αποφύγαμε τον κίνδυνο της οικονομικής κατάρρευσης, σταθεροποιήσαμε την οικονομία και ανιχνεύουμε πλέον σαφείς ενδείξεις επιστροφής σε υγιείς οικονομικές συνθήκες», είπε, για να προσθέσει πως «δημιουργούμε πια τις προϋποθέσεις ασφαλούς και αειφόρου επιστροφής σε ανάπτυξη». Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, όπως διαφαίνεται από τα στατιστικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, στην πλειοψηφία των τομέων οικονομικής δραστηριότητας υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης. «Ιδιαίτερα όμως η ανακάλυψη των αποθεμάτων φυσικού αερίου, εντός της ΑΖ δημιουργεί εξαιρετικές προοπτικές επενδύσεων, συνιστά ένα κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα μας με τεράστια δυναμική», κατέληξε. 5

Άμεση η ανάγκη λήψης αποφάσεων για την λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο Σ τις σημαντικές αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη στο ενεργειακό σκηνικό της Κύπρου και σε όσα πρέπει να υλοποιηθούν στο άμεσο μέλλον, αναφέρθηκε στην ομιλία του στο 4ο Ενεργειακό Συμπόσιο ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) κ. Α.Πουλλικάς Το 2015 ήταν μια σημαντική χρονιά τόσο σε επίπεδο ευρωπαϊκής όσο και εθνικής πολιτικής που επηρέασε και αναμένεται να αναδιαμορφώσει το ενεργειακό σκηνικό του τόπου μας, αλλά και της Ευρώπης γενικότερα, δήλωσε ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ Ανδρέας Πουλλικάς. Πρόεδρος της ΡΑΕΚ Δρ. Ανδρέας Πουλλικάς Η ανάγκη άμεσης λήψης αποφάσεων στους τομείς της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού και αερίου είναι πλέον επιτακτική και μόνο αν οι αποφάσεις αυτές γίνουν στοχευμένα και τεκμηριωμένα θα δοθεί η δυνατότητα διαχείρισης με τον καλύτερο και πλέον συμφέροντα τρόπο των ενεργειακών προοπτικών που εκτυλίσσονται ενώπιόν μας, ανέφερε ο κ. Πουλλικάς σε ομιλία του στο 4ο ενεργειακό συμπόσιο. κ. Πουλλικάς υπογράμμισε τις «εξαιρετικά σημαντικές», όπως χαρακτήρισε τις αποφάσεις που θέτουν το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας με έμφαση στην ασφάλεια του εφοδιασμού, την προστασία των καταναλωτών και τη δυνατότητα συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ανταγωνιστική αγορά. Η ολοκλήρωση της μελέτης, είπε ήταν η πιο σημαντική εξέλιξη στον τομέα της αγοράς ηλεκτρισμού. Μεγάλες οι προκλήσεις που έχει μπροστά της η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου Πρόεδρος του ΔΣ της ΑΗΚ Όθωνας Θεοδούλου στην ομιλία του αναφέρθηκε στις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΑΗΚ στο νέο υπό διαμόρφωση περιβάλλον και έκανε έκκληση εκ νέου να δοθεί στην ΑΗΚ ο απαιτούμενος χρόνος για την ολοκλήρωση και εφαρμογή του προγράμματος αναδιοργάνωσης με τον λογιστικό και λειτουργικό διαχωρισμό. Όπως ανέφερε, με την απόφαση για το μοντέλο αγοράς ηλεκτρισμού έχουν δοθεί οι κατευθυντήριες γραμμές για τη λειτουργία της ανταγωνιστική αγοράς ηλεκτρισμού, ενώ απομένει σημαντική εργασία μέχρι την ετοιμασία των κανόνων αγοράς και την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών με στόχο την ανάπτυξη του υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος του Κύπριου καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. Ανέφερε επίσης ότι στο νέο μοντέλο αγοράς έχει δοθεί το πλαίσιο λειτουργίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), προσθέτοντας Πρόεδρος ΔΣ ΑΗΚ κ. Όθωνας Θεοδούλου ότι θα πρέπει η ένταξη των ΑΠΕ να παρακολουθείται σε συνεχή βάση έτσι ώστε να παρθούν συμπληρωματικά μέτρα, αν χρειαστεί για να μπορέσει η Κύπρος να εκπληρώσει του στόχους της. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να λαμβάνονται πάντα υπόψη, τα χαρακτηριστικά του μικρού και απομονωμένου συστήματος ηλεκτρισμού της Κύπρου και η ανάγκη για ένα υγιές ισοζύγιο μεταξύ συμβατικής παραγωγής και της παραγωγής από τις ΑΠΕ. Σε ό,τι αφορά τα περιβαλλοντικά ανέφερε ότι θα πρέπει να ζητηθούν εξαιρέσεις οι οποίες θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις υφιστάμενες μονάδες παραγωγής σε περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμο το φυσικό αέριο. Επίσης, ανέφερε θα πρέπει να γίνουν ενέργειες ώστε να μην χρειαστεί να γίνουν επενδύσεις για τις αντιρρυπαντικές τεχνολογίες, οι οποίες μετά την έλευση του ΦΑ σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την εγκατάστασή του θα καταστούν μη βιώσιμες και ανενεργές. Όσον αφορά το θέμα του φυσικού αερίου σημείωσε την πάγια θέση της ΑΗΚ για χρήση φυσικού αερίου το συντομότερο, για μείωση της τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, των βιομηχανικών εκπομπών και διοξειδίου του άνθρακα. 6

Σύμβουλος της Κομισιόν κ. Στεφάν Ρέσλ Τώρα είναι η ώρα για λήψη αποφάσεων για τα επόμενα 40 χρόνια Σύμβουλος της Κομισιόν για διαρθρωτικά και ενεργειακά θέματα με έδρα την Κύπρο, Στεφάν Ρέσλ τόνισε ότι ήρθε η ώρα για τη λήψη αποφάσεων για την εγχώρια αγορά ενέργειας στην Κύπρο. Μέχρι το 2020 η Κύπρος λόγω των κανονισμών εκπομπών αερίων έχει ισχυρό κίνητρο να μετακινηθεί από την παραγωγή από πετρέλαιο και μαζούτ σε παραγωγή από φυσικό αέριο και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Τώρα είναι η ώρα για λύση αποφάσεων για τα επόμενα 40 χρόνια», κατέληξε. Η ανακάλυψη του κοιτάσματος του Ζορ στην Αίγυπτο αποτελεί ευκαιρία για συνέργειες στην περιοχή Η ζήτηση και η προσφορά του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο θα συνεχίσει να αυξάνεται και η Αίγυπτος συνεχίζει να ενδιαφέρεται έντονα για το κυπριακό φυσικό αέριο, ανέφερε ο Διευθυντής της Εταιρείας Υδρογονανθράκων Δημήτρης Φεσσάς, προσθέτοντας ότι μερικές εβδομάδες μετά την ανακάλυψη του Ζορ έγινε επαναξιολόγηση αλλά η στρατηγική μας διατηρείται. Διευθυντής Εταιρείας Υδρογοναθράκων κ. Δημήτρης Φεσσάς Είπε επίσης ότι τα σχέδια της Αιγύπτου για το κοίτασμα Ζορ είναι να καλύψει την εσωτερική αγορά και όχι να εξυπηρετήσει τα συμβόλαια για εξαγωγές, επισημαίνοντας ότι τα τερματικά υγροποίησης στην Αίγυπτο της ΒG και στη Νταμιέττα είναι δυνητικοί αγοραστές του κυπριακού φυσικού αερίου. Σημείωσε ότι υπάρχουν πιθανοί αγοραστές που μεταπωλούν στην εγχώρια αγορά. Η συμφωνία που θα προκύψει, εξήγησε, θα εξαρτηθεί από παραμέτρους όπως οι ποσότητες, οι τιμές και οι εγγυήσεις που θα δοθούν. Ανέφερε ακόμα ότι η ανακάλυψη του Ζορ στην Αίγυπτο μπορεί να θεωρηθεί ανταγωνισμός αλλά και ευκαιρία για συνέργειες στην περιοχή. Όπως είπε η κοινή ανάπτυξη κοιτασμάτων θα δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας, μείωση του κόστους και θα αυξήσει τα κέρδη. Επίσης, ανέφερε, θα ωθήσει τις χώρες να συνεργαστούν, θα δημιουργήσει εμπιστοσύνη και θα προσελκύσει υψηλού επιπέδου διεθνείς επιχειρήσεις στην περιοχή και θα συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης ώστε η ΕΕ να στηρίξει τις δραστηριότητες της Κύπρου στην περιοχή και τον πολιτικό διάλογο. λεπτομερής σχεδιασμός για την ανάπτυξη του «Αφροδίτη», συνέχισε, προγραμματίζεται εντός 2017 και η πρώτη παραγωγή υπολογίζεται το 2020. Διευθυντής της Kassinis International Consulting Company κ. Σόλωνας Κασίνης Θα είμαστε μεταξύ των παιχτών της περιοχής μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ πρώην Διευθυντής της Υπηρεσίας Ενέργειας, Σόλων Κασίνης, είπε πως η γειτνίαση του κοιτάσματος Ζορ με την κυπριακή ΑΖ είναι πολύ υποσχόμενη. «Φαίνεται ότι θα είμαστε μεταξύ των παικτών κλειδιών στην περιοχή μετά την ανακάλυψη του Ζορ», είπε. Εξέφρασε τέλος την ελπίδα να υπάρχει σημαντική ανακάλυψη από τη γεώτρηση της γαλλικής Total στο τεμάχιο 11 εντός του 2016. 7

8 Διευθύνων Σύμβουλος της Cyprus Natural Hydrocarbons Company Ltd κ. Χαράλαμπος Έλληνας Να αναπτύξουμε το σχέδιο Β και Γ λόγω της μειωμένης τιμής του φυσικού αερίου Διευθύνων Σύμβουλος της Cyprus Natural Hydrocarbons Company Ltd, Χαράλαμπος Έλληνας, ανέφερε ότι η Κύπρος πρέπει να διατηρήσει ανοικτές όλες τις επιλογές της σε σχέση με την ανάπτυξη του φυσικού της αερίου και να αναπτύξει σχέδιο Β και Γ, λόγω της ολοένα μειωμένης τιμής του φυσικού αερίου. «Η BG για να αγοράσει φυσικό αέριο πρέπει να έχει αγοραστές για να το στείλει και οι τιμές δεν βοηθούν», σημείωσε. Πρόσθεσε ότι μια από τις μελέτες βιωσιμότητας έδειξε ότι η μεταφορά φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Αίγυπτο θα κοστίσει 6-7 δολάρια, όταν η Ευρώπη αγοράζει αυτή τη στιγμή από την Gazprom σε μια τιμή γύρω στα 5 δολάρια. Ανέφερε ακόμα ότι η Κύπρος θα έπρεπε να ξανασκεφτεί το θέμα της αξιοποίησης του αερίου της με συμπιεσμένο φυσικό αέριο, ώστε να πετύχει πιο ανταγωνιστικές τιμές, κάτι που - όπως είπε - θα πρέπει να ξανασκεφτεί και το Ισραήλ για το Λεβιάθαν. «Βάλαμε όλα τα αυγά σε ένα καλάθι που λέγετε Αίγυπτος, κάτι που με ανησυχεί όχι μόνο λόγω τιμών αλλά και λόγω των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου που έχει, τα οποία θα αρχίσουν να αναπτύσσονται τα επόμενα λίγα χρόνια», πρόσθεσε. Είπε επίσης ότι η πρόσφατη απόφαση για τερματισμό των συζητήσεων μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου περιπλέκει την εικόνα για την περιοχή. Συμπλήρωσε ότι υπάρχουν υπό εξέλιξη διαπραγματεύσεις με την Τουρκία και το Ισραήλ για το θέμα του φυσικού αερίου. Αυτή τη στιγμή είπε η Τουρκία έχει ανάγκη από 10-12 bcm και κοιτάζει για εναλλακτικές πηγές για να μειώσει εξάρτηση από τη Ρωσία. Ήδη, ανέφερε, έχει απευθυνθεί στο Κατάρ και το Κουρδιστάν, ενώ μετά τη λύση του Κυπριακού θα ήταν ευπρόσδεκτες όποιες ποσότητες από την Κύπρο και το Ισραήλ. Ανέλυσε επίσης πώς η μειωμένη τιμή του πετρελαίου και η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πιέσει προς τα κάτω τις τιμές του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Όπως είπε, οι επενδύσεις των εταιρειών θα γίνονται πλέον σε έργα χωρίς ρίσκο λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου που αναμένεται να διατηρηθούν μέχρι το 2020. Είπε ότι τις τιμές συμπιέζει και η αύξηση στις παραγόμενες ποσότητες φυσικού αερίου κυρίως από την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Είπε τέλος ότι η ανάπτυξη του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να αντιμετωπίσει αργά ή γρήγορα τις εμπορικές πραγματικότητες, ενώ υπάρχει ανάγκη τα σχέδια ανάπτυξης να αναδιαμορφώνονται συνεχώς. Γεωλόγος Πετρελαίου, Ενεργειακός ικονομολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου Η ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ στην Αίγυπτο διανοίγει μεγάλες προοπτικές για την Κύπρο Α ισιόδοξος ότι η Κύπρος διαθέτει ανάλογες γεωλογικές δομές όπως αυτές στις οποίες ανακαλύφθηκε το γιγαντιαίο κοίτασμα Ζορ, παρουσιάστηκε ο γεωλόγος πετρελαίου Κωνσταντίνος Νικολάου, τονίζοντας πως το Ζορ άνοιξε το δρόμο για νέες έρευνες στην περιοχή. «Εγώ ως ερευνητής με αυτή την ανακάλυψη άρχισα να χαμογελώ. Ανοίγεται μεγάλη προοπτική για την Κύπρο, δεν λέω ότι θα είναι όλα Ζορ ή μικρά Ζοράκια αλλά θα αποδεχθούν από τη γεώτρηση», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Υπάρχουν οι πιθανότητες να βρούμε και τα δικά μας Ζορ στην περιοχή, μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλα». κ. Νικολάου εξήγησε ότι η ανακάλυψη του Ζορ έγινε μετά την αλλαγή στο γεωλογικό μοντέλο από την ΕΝΙ η οποία έψαξε σε υφάλους αντί της μέχρι τώρα ακολουθητέας πρακτικής της γεώτρησης σε αμμώδεις περιοχές με πετρώματα. Υπενθύμισε δε ότι στην περιοχή που πραγματοποίησε τη γεώτρηση η ΕΝΙ (τεμάχιο Σορούκ) ενεργούσε για 20 χρόνια η Σελ, η οποία δεν βρήκε τίποτα. Είπε ακόμη ότι τέτοιες δομές υπάρχουν και περιμετρικά του όρους Ερατοσθένη, στην κυπριακή ΑΖ. «Πρέπει να αισιοδοξούμε όσον αφορά το πετρελαιογεωλογικό κομμάτι ότι μπορεί να έχουμε και άλλα κοιτάσματα μετά την ανακάλυψη του Ζορ», είπε, για να προσθέσει πως όλα τα τεμάχια που σχετίζονται με τον Ερατοσθένη έχουν αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον. Επεσήμανε εξάλλου πως το τεμάχιο Λεβιάθαν (22 tcf) παρουσιάζει πρόβλημα εμπορικοποίησης μετά την ανακάλυψη του Ζορ. «Το Λεβιάθαν φαίνεται να είναι ορφανό, αφού το πρόλαβε το Ζορ. Το Λεβιάθαν πρέπει να βρει άλλες αγορές για να εμπορικοποιηθεί», είπε, προσθέτοντας ότι η επιλογή για το Ισραήλ είναι είτε η Τουρκία η οποία εντείνει τις προσπάθειες να το αντλήσει, είτε η μεταφορά στην Ευρώπη, καθώς η ισραηλινή εγχώρια αγορά καλύπτεται από το τεμάχιο Ταμάρ. «Εξαρτάται από την Ελλάδα και την Κύπρο πώς θα επωφεληθούν από αυτές τις ευκαιρίες», κατέληξε.

Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, κ. Γιώργος Λακκοτρύπης Προχωρούν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κύπρου Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Γιώργος Λακκοτρύπης, αφού ευχαρίστησε τους διοργανωτές για την πρόσκληση να απευθύνει χαιρετισμό στο 4ο Ενεργειακό Συμπόσιο, είπε ότι η Κυβέρνηση έχει δρομολογήσει καλά στοχευόμενες δράσεις. Αυτές αφορούν αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού, στην εισαγωγή και χρήση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, στην περαιτέρω προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ, της χρήσης αποκεντρωμένων συστημάτων αυτοπαραγωγής ή net metering, στην προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας, στην αξιοποίηση των γηγενών αποθεμάτων φυσικού αερίου και στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας μας. Υπουργός, κατέστησε σαφές πως αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας για βέλτιστη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας είναι η δημιουργία των απαραίτητων ενεργειακών υποδομών. Προς τούτο, συνέχισε ο κ. Λακκοτρύπης, η Κυπριακή Δημοκρατία προωθεί το EuroAsia Interconnector, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ με υποθαλάσσιο καλώδιο, καθώς και δύο έργα φυσικού αερίου. Το πρώτο είναι ο διασυνοριακός αγωγός αερίου EastMed Pipeline, ο οποίος θα διασυνδέει τα κοιτάσματα της Κύπρου με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Το δεύτερο έχει ονομαστεί Removing internal bottlenecks in Cyprus to end isolation and to allow for the transmission of gas from East Med και είναι ένα έργο ειδικά στοχευμένο για τις ανάγκες της Κύπρου, το οποίο θα βοηθήσει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης. Αναφορικά με την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική ικονομική Ζώνη (ΑΖ) της Κύπρου ο Υπουργός έκανε λόγο για δυο θετικές εξελίξεις: Η πρώτη αφορά στη συμφωνία για προσθήκη της βρετανικής BG Group στους αδειούχους του ερευνητικού τεμαχίου 12, με τους οποίους το Υπουργείο Ενέργειας βρίσκεται σήμερα σε εντατικές συζητήσεις για διαμόρφωση του βέλτιστου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη αφορά την ανανέωση, για περίοδο δύο ετών, της άδειας έρευνας υδρογονανθράκων στη γαλλική εταιρεία TOTAL, στο τεμάχιο 11 εντός της κυπριακής ΑΖ. λοκληρώνοντας, ο κ. Λακκοτρύπης είπε ότι η Κύπρος αναμφίβολα έχει διεξέλθει της «ώρας των αποφάσεων» και προχώρησε ήδη στην «ώρα των δράσεων», σε όλους τους τομείς της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων και των υδρογονανθράκων. Πρόεδρος της Ερευνητικής Μονάδας Ενεργειακής Αειφορίας ΦΩΣ του Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ Βενιζέλος Ευθυμίου Η δυναμική που δημιουργεί η διείσδυση των ΑΠΕ αναμορφώνει την ηλεκτρική βιομηχανία μιλητής στο συνέδριο ήταν και ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Μονάδας Ενεργειακής Αειφορίας ΦΩΣ του Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ Βενιζέλος Ευθυμίου καταθέτοντας τις θέσεις του για την «Αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο: Ενέργειες προς όφελος του τελικού χρήστη». Μέσα από την παρουσίαση του ο Δρ Βενιζέλος Ευθυμίου υπογράμμισε πως η δυναμική που δημιουργείται από την διείσδυση των ΑΠΕ αναμορφώνει την ηλεκτρική βιομηχανία αναζητώντας λύσεις πέραν της απλής ένταξης τους στο ενεργειακό ισοζύγιο. Προκύπτει ανάγκη έξυπνης διαχείρισης της νέας λειτουργικής κατάστασης που δημιουργείται που απαιτεί: Σύγκλιση μεταξύ των ρυθμιστών πολιτικής για δημιουργία αναμορφωμένης σχέσης για κοστοστρεφής προσιτές τιμές και αξιοπιστία στην λειτουργία του ηλεκτρικού δικτύου εκ μέρους των Λειτουργών, Νέους Κανόνες για ισοζυγισμό μεταξύ των ευκαιριών που δημιουργούνται σε επενδυτές και τις προκλήσεις δικτύου από την μεριά των Λειτουργών Συστήματος, Νέα μοντέλα αγοράς για επέκτασης της αγοράς ηλεκτρισμού για διαμόρφωση του «διαδικτύου ενέργειας» (internet of energy). Αυτό σε αντιδιαστολή με την επίσημη θέση της πολιτείας ότι η υβριδική αγοράς διμερών συμβολαίων με κοινοπραξία ισχύος (net pool) είναι το ορθό μοντέλο αγοράς για την Κύπρο. Είναι πεποίθηση μου ότι το υβριδικό μοντέλο είναι ώριμο για αγορές που, Προσφέρουν υγιές περιβάλλον (τουλάχιστο 5 δυνατούς συμμετέχοντες στην αγορά) ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού, Το προσφερόμενο δίκτυο και υποδομή είναι ικανοποιητικά συνδεδεμένα και δεν εμποδίζεται η ελεύθερη διακίνηση της ενέργειας μεταξύ των συνόρων (τουλάχιστο 15% της εθνικής χωρητικότητας να είναι διαθέσιμη και διασυνοριακά). Γνωρίζουμε ότι αυτές οι βοηθητικές συνθήκες δεν επικρατούν στη Κύπρο και ποτέ δεν θα δημιουργηθούν λόγω του ότι η Κύπρος είναι ένα σχετικά μικρό νησί. ι κανόνες αγοράς μπορούν να είναι ευέλικτοι, απλοί και αποτελεσματικοί αλλά πάνω από όλα να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα των τεχνολογιών. Το προτεινόμενο μοντέλο είναι μια προέκταση της σημερινής κατάστασης που συντηρεί τις σημερινές τεχνολογίες και σχέσεις αγοράς και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη νέα τάξη πραγμάτων που θα δημιουργηθεί με την διείσδυση των νέων τεχνολογιών. Η σχετικά πολύ μικρή αγορά της Κύπρου θα πρέπει να έχει κανόνες αγοράς που θα στηρίζονται στην χωρητικότητα και τεχνολογίες και όχι στο ισοζύγιο της ενέργειας. 9

Η λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρισμού στην Κύπρο Ω ς γνωστό, η Αγορά Ηλεκτρισμού στην Κύπρο έχει λάβει διαφοροποιημένη μορφή, μετά τις σχετικές μελέτες και τη Ρυθμιστική Απόφαση της ΡΑΕΚ. Με βάση τη συγκεκριμένη Απόφαση, το τέλος του 2015 μας βρίσκει στο στάδιο της υλοποίησης του Υβριδικού μοντέλου που έχει επιλεγεί, διαμορφωμένου για τις συνθήκες και το περιβάλλον της Κύπρου. Αυτό ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σύμβουλος Ενέργειας κ. Ανδρέας Θεοφάνους που πρόσθεσε τα εξής: Στην Αγορά συμβάλλονται Αδειούχοι Παραγωγοί, Προμηθευτές και υπεύθυνοι Εκκαθαρίσεων Ανισοζυγίων μετά από δέσμευση τους με τις πρόνοιες των Κανόνων Αγοράς, πέραν του Λειτουργού της Αγοράς, του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς και του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής. Είναι οι, ι Παραγωγοί θερμικών μονάδων συνδεδεμένων στο δίκτυο με ονομαστική ισχύ μεγαλύτερη από 5 MW. ι παραγωγοί Ανανεώσιμων Πηγών με εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη του ενός MW, με κατάλληλο εξοπλισμό καταγραφής και ελέγχου από το Λειτουργό Αγοράς και τους Λειτουργούς του συστήματος. ι Φορείς Αθροιστικών Υπηρεσιών με εγκαταστάσεις μεγέθους μεταξύ 1 και 20 MW, οι οποίοι αναλαμβάνουν να εκπροσωπούν αθροιστικά, σταθμούς ΑΠΕ εκτός Εθνικών Σχεδίων Χορηγιών έναντι του Λειτουργού της Αγοράς και του Διαχειριστή και έχουν την ευθύνη εκκαθάρισης των ανισοζυγίων ι Προμηθευτές Λιανικής (με πελάτες συνδεδεμένους στο δίκτυο) και χονδρεμπορικής (δεν συμμετέχουν άμεσα), καθώς και οι Υπεύθυνοι Εκκαθαρίσεων Ανισοζυγίων, που είναι επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν την οικονομική τακτοποίηση των ανισοζυγίων μιας ομάδας συμμετεχόντων στην αγορά έναντι του Λειτουργού της Αγοράς. Σύμβουλος Ενέργειας, Ανδρέας Λ. Θεοφάνους Η Αγορά έχει διαμορφωθεί με τρόπο ώστε να δώσει την ευκαιρία σε νεοεισερχόμενους να εμπορεύονται χωρίς την περιοριστική υποχρέωση να εξισορροπούν ανά ημίωρο παραγωγή και ζήτηση και να εκτίθενται σε χρεώσεις ανισοζυγίων. Πρόσθετα, οι Παραγωγοί Ανανεώσιμων που δεν συμμετέχουν σε Σχέδια Χορηγιών, θα είναι σε θέση να προμηθεύουν την ενέργεια τους στα πλαίσια της Προ-ημερήσιας Αγοράς και να αμείβονται στην οριακή τιμή του συστήματος η οποία αναμένεται να καθορίζεται τουλάχιστον στο μεταβλητό κόστος των θερμικών μονάδων. Η Αγορά στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την προθεσμιακή (διμερών συμβολαίων), την κεντρική προ-ημερήσια, την επίσης προ-ημερήσια αγορά λειτουργικών εφεδρειών και την αγορά του μηχανισμού εξισορρόπησης. Η Προθεσμιακή Αγορά είναι η Αγορά στη βάση της οποίας οι συμμετέχοντες θα πρέπει να επιδιώκουν να ανακτούν τις κεφαλαιουχικές τους δαπάνες και άλλα σταθερά κόστη. Με βάση την Προθεσμιακή Αγορά Διμερών Συμβολαίων οι παραγωγοί και προμηθευτές συνδέονται με μεταξύ τους Συμβόλαια, σύμφωνα με τα οποία παρέχονται και παραλαμβάνονται οι μεγαβατώρες. ι παραγωγοί παράγουν για ικανοποίηση των συμβολαίων τους με τους προμηθευτές τους χωρίς να δέχονται άμεσες εντολές από το Διαχειριστή. Μέσω της κεντρικής Προημερήσιας αγοράς οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν με τον πιο οικονομικό τρόπο τα διμερή συμβόλαια που διαθέτουν. Η Αγορά Λειτουργικών Εφεδρειών, πέραν του ότι θα προσφέρει μείωση για τον Διαχειριστή - και κατ επέκταση στους καταναλωτές - ο οποίος θα αγοράζει εφεδρείες με διαγωνιστική διαδικασία, θα δίνει αφενός τη δυνατότητα στους νεοεισερχόμενους να υποβάλλουν προσφορές για παραγωγή κάτω της ελάχιστης ικανότητας των γεννητριών τους, και αφετέρου θα μπορούν να διαθέτουν την όποια αδιάθετη ισχύ τους ως εφεδρεία και να αμείβονται. Το τελευταίο ισχύει αν φυσικά ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του Διαχειριστή για τους τύπους εφεδρείας που θα καθορίζει. Εφόσον σπάνια οι συνθήκες στο σύστημα θα είναι τέτοιες για το κάθε ημίωρο της ημέρας πραγματικού χρόνου ώστε οι προβλέψεις της προηγούμενης να συμπίπτουν με τις πραγματικές συνθήκες παραγωγής και ζήτησης, ο Διαχειριστής θα είναι υποχρεωμένος να αγοράζει ή να πωλάει ενέργεια στις πλέον συμφέρουσες γι αυτόν τιμές. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διαγωνιστική διαδικασία του μηχανισμού εξισορρόπησης στη βάση προσφορών παραγωγής που έκλεισαν την προηγούμενη ημέρα και μετά από εφαρμογή μηχανισμού βελτιστοποίησης. Συμπερασματικά, αναφέρεται ότι η κυπριακή αγορά ηλεκτρισμού συγκρινόμενη με άλλες ώριμες αγορές, παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις, όπως για παράδειγμα, το μικρό μέγεθος της Αγοράς και της συνολικής ζήτησης, η απολύτως δεσπόζουσα θέση της ΑΗΚ με το μεγάλο μείγμα τεχνολογιών παραγωγής που διαθέτει, τα απαιτούμενα αρχικά πολλαπλά μέτρα ελέγχου και ρύθμισης της Αγοράς από τη ΡΑΕΚ, η πιθανότητα μεγάλο ποσοστό της ενέργειας να καλύπτεται από Ανανεώσιμες Πηγές με ανάγκη ειδικής στήριξης από συγκεκριμένης τεχνολογίας μονάδες αποκλείοντας θερμικές μονάδες ψηλού κεφαλαιουχικού κόστους. Πρόσθετα αναφέρεται η ανάγκη για διατήρηση της ασφαλούς και αδιάλειπτης παροχής με την οποία έχει συνηθίσει ο Κύπριος καταναλωτής καθώς και η διατήρηση σε πρώτο στάδιο λογικών διατιμήσεων καταναλωτών και αργότερα η μείωση τους. 10

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) Στόχοι και Πραγματικότητα Η παρουσίαση του Ακαδημαϊκού Μηχανολόγου Μηχανικού Δρ. Ιωάννη Μιχαηλίδη επικεντρώθηκε στις κυριότερες μορφές ΑΠΕ και τα σημαντικότερα έργα στον κόσμο με αναφορά στις πρωτοπόρες χώρες στην αξιοποίηση των ΑΠΕ. κ. Μιχαηλίδης έκανε αναφορά στην Ευρωπαϊκή δηγία για τις ΑΠΕ καθώς επίσης και την αξιολόγηση του βαθμού επίτευξης των στόχων 2020 συνολικά και επί μέρους για κάθε τομέα και κάθε χώρα μέλος της ΕΕ. Επίσης περίγραψε τα κυριότερα εμπόδια στην αξιοποίηση των ΑΠΕ στην Ευρώπη, και αναφέρονται τα κυριότερα επιτεύγματα και τα οφέλη από την χρήση των ΑΠΕ στην Ευρώπη καθώς επίσης και οι προοπτικές διείσδυσης των ΑΠΕ. Δρ Ιωάννης Μιχαηλίδης Ακαδημαϊκός, Μηχανολόγος Μηχανικός Όπως χαρακτηριστικά είπε: Απώτερος στόχος της Ευρωπαϊκής δηγίας για τις ΑΠΕ είναι η εγκαθίδρυση ενός κοινού πλαισίου για την προώθηση των ΑΠΕ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας δεσμευτικούς εθνικούς στόχους για την επίτευξη μεριδίου 20% των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας και μεριδίου 10% της ενέργειας από ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών μέχρι το έτος 2020. Η συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της ΕΕ το 2013 έφτασε το 15% που θεωρείται πολύ ικανοποιητική σε σύγκριση με τον στόχο που ήταν 12%. Τα εμπόδια στην αξιοποίηση των ΑΠΕ στην Ευρώπη, σχετίζονται κυρίως με το πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, τη διάρθρωση της αγοράς, τα δίκτυα (κανονισμοί & υποδομές), με διοικητικές διαδικασίες, και άλλα μικρότερου μεγέθους. Η Ευρώπη έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα σε ότι αφορά την αξιοποίηση των ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια, σημαντικότερα από τα οποία είναι τα ακόλουθα: 17% από ΑΠΕ για θέρμανση, ζεστό νερό χρήσης, και κλιματισμό. 26% από ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή (αύξηση κατά 62% από το 2005 μέχρι το 2013) 6% από ΑΠΕ στις μεταφορές. Τα οφέλη που προκύπτουν από την αξιοποίηση των ΑΠΕ στην Ευρώπη συνοψίζονται ως ακολούθως: Μείωση εκπομπών CO2 326 Μt το 2012 Ενεργειακή Ασφάλεια: Μειώθηκαν οι εισαγωγές πετρελαίου κατά 30 δις. Βιομηχανία: Εισροή 130 δις στην ΕΕ από ΑΠΕ. Καταναλωτές: Δημιουργήθηκαν περισσότεροι από 2400 Συνεταιρισμοί στην Ευρώπη το 2015. Τεχνολογία: Δραστική μείωση των τιμών των ηλιακών πλαισίων. Θέσεις Εργασίας: Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Ευρωπαίων εργάζονται στις ΑΠΕ. Το κόστος των ΑΠΕ είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων περιλαμβανομένου και του κόστους των παραδοσιακών πηγών ενέργειας, αλλά και παραγόντων που σχετίζονται με την πολιτική και οικονομική κατάσταση στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες και τον υπόλοιπο κόσμο. Από την άλλη πλευρά, η ερευνητική κοινότητα επενδύει σημαντικά ποσά σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τις ΑΠΕ με αποτέλεσμα την βελτίωση στην ποιότητα και απόδοση των προϊόντων και συστημάτων ΑΠΕ και τη μείωση στο κόστος παραγωγής και εγκατάστασης τέτοιων συστημάτων. Συνεπώς, οι προοπτικές διείσδυσης των ΑΠΕ κυρίως στην Ευρώπη, είναι πολύ καλές. ΔΗΣΥ: Η Κύπρος έχει πολλά να προσφέρει στον ενεργειακό τομέα τομέας των υδρογονανθράκων είναι πολύ σημαντικός και μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα της Κύπρου, όχι μόνο στην περιοχή αλλά και στην Ευρώπη, ανέφερε ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Ζαχαρίας Ζαχαρίου. Στην ομιλία του εκ μέρους του Προέδρου του κόμματος, αναφέρθηκε στη χρησιμότητα των συμποσίων, όπως του σημερινού, για ανταλλαγή απόψεων και κατάθεση θέσεων, ως βάση για τη λήψη πιο σωστών πολιτικών αποφάσεων. Μιλώντας για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ μέσω καλωδίου, είπε ότι αποτελεί ένα βήμα που θα βγάλει σταδιακά την Κύπρο από την ενεργειακή απομόνωση. Αναφορικά με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο «Αφροδίτη», ο κ. Ζαχαρίου είπε ότι οι ανακαλύψεις αυτές έχουν κατατάξει την Κύπρο στον παγκόσμιο ενεργειακό χάσρτη. Παράλληλα μίλησε για τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις στο κοίτασμα «Ζορ» της Αιγύπτου, λέγοντας ότι αποδεικνύουν ότι η ΝΑ Μεσόγειος έχει πολλά να προσφέρει στην ενέργεια. Η πολιτική του Προέδρου Αναστασιάδη για στενότερες ενεργειακές σχέσεις με τα κράτη της περιοχής, αποδίδουν, είπε ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, για να προσθέσει ότι η Κύπρος τείνει να καταστεί γέφυρα με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Η χώρα αναβαθμίζεται, πολύ περισσότερο από το μέγεθός της, ενώ ο ενεργειακός της σχεδιασμός, ο οποίος διέπεται από συναίνεση και ευελιξία, ενδυναμώνει την εξωτερική και ενεργειακή πολιτική της Κύπρου, κατέληξε. 11

12 Τρεις πυλώνες για αξιοποίηση των υδρογονανθράκων προτείνει το ΑΚΕΛ Ε κ μέρους του ΚΣ ΕΔΕΚ, ο Πόλυς Μιχαηλίδης εξέφρασε την ανάγκη να προωθηθούν με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο, οι απαραίτητες συνεργασίες με τα γειτονικά φιλικά κράτη (την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο και βέβαια με την Ελλάδα) για σύναψη των αναγκαίων εμπορικών συμφωνιών προς όφελος όλων των εμπλεκομένων. ι κυπριακοί υδρογονάνθρακες, ως εργαλείο ψηλής στρατηγικής αξίας για την Κυπριακή Δημοκρατία, μπορούν και πρέπει ν αποτελέσουν το υγιές βάθρο ανάπτυξης ιδιαίτερων δεσμών της χώρας μας με τα προαναφερθέντα κράτη, προς όφελος πάντοτε των λαών τους και, ταυτόχρονα, προς εμπέδωση και ενίσχυση της ειρήνης, που τόση ανάγκη έχει η περιοχή μας, πρόσθεσε. Σ τη δική του παρέμβαση, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού περιέγραψε τους τρεις πυλώνες πολιτικής, βάσει των οποίων θα πρέπει κατά το ΑΚΕΛ να γίνει η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Όπως είπε, αυτοί αφορούν τον καταλυτικό ρόλο της ενέργειας στη λύση του Κυπριακού, στην αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της Κύπρου και στον τρόπο αξιοποίησης των υδρογονανθράκων. Μεταξύ άλλων, είπε ότι χωρίς τη λύση του Κυπριακού θα καταστεί πολύ δύσκολη η εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου στην ΑΖ, ενώ με τη λύση, η επιλογή του τρόπου διοχέτευσης του φυσικού αερίου στις αγορές θα στηρίζεται σε τεχνικά και οικονομικά δεδομένα, και όχι σε πολιτικά. Παράλληλα αναφέρθηκε στη σημασία της δημιουργίας τερματικού υγροποίησης, ενώ χαρακτήρισε «τεράστιο σφάλμα» την εγκατάλειψη των σχεδιασμών αυτών. Είπε ακόμη ότι η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων πρέπει να γίνει έτσι ώστε η να συμβάλει στη μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής Αλλαγή πολιτικής ζητά το ΔΗΚ Πρόεδρος των μάδων Μελετών του ΔΗΚ Νίκος Παπαδόπουλος είπε ότι η Κυβέρνηση οφείλει να αλλάξει την μέχρι σήμερα μυωπική πολιτική της σε σχέση με την ενέργεια και να προχωρήσει άμεσα στο νομικό διαχωρισμό της ΑΗΚ, στην φιλελευθεροποίηση της αγοράς Ηλεκτρισμού, στην μερική μετακύλιση του κόστους άδειας κυκλοφορίας στα καύσιμα, ο «ρυπαίνων να πληρώνει», στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων μεταφορών και υγραεροκίνηση τους και να ετοιμάσει κίνητρα για υβριδικά-ηλεκτρικά οχήματα και αντικίνητρα για τα συμβατικά ιδιαίτερα στις πόλεις στην ηλεκτρική σύζευξη με το δίκτυο γειτονικών χωρών. Ανέφερε ότι το ενεργειακό μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας και γενικότερα η οικονομία, ζητά άμεσα λύσεις και πρόσθεσε ότι με τις κατάλληλες κινήσεις μπορούμε να ανυψώσουμε την ικονομία, με τις λάθος να την στείλουμε εκεί που ήταν πριν λίγα χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, δεδομένα που οφείλει η Κυβέρνηση να λάβει υπόψη είναι μεταξύ άλλων, περιβαλλοντικά (δηγίες από ΕΕ, Υπέρ συνεργασιών η ΕΔΕΚ κ. Μιχαηλίδης είπε ότι επιβάλλεται να γίνεται περιοδικά σχετική ενημέρωση των κομμάτων στο επίπεδο του εθνικού Συμβουλίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (και τον αρμόδιο Υπουργό ενέργειας. Σε εκτός κειμένου αναφορές, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ ανέφερε εξάλλου πως δεν πείστηκε από τις σημερινές δηλώσεις του Υπουργού Ενέργειας για τα θέματα της ΑΗΚ. Είπε ότι μέχρι πριν λίγες ημέρες, ο Υπουργός δήλωνε ότι θα προχωρούσε με το σχεδιασμό του τεμαχισμού και της ιδιωτικοποίησης, ενώ σήμερα είπε ότι το θέμα μεταφέρθηκε από την ενότητα για τις ιδιωτικοποιήσεις στο μνημόνιο, στην ενότητα για την ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό θα έπρεπε να είναι καλά γνωστό στον Υπουργό από την τελευταία επίσκεψη της Τρόικας στο νησί, δεν είναι δυνατόν να έμαθε σήμερα για τη μετακίνηση, είπε ο κ. Κυπριανού και έκανε λόγο για κίνηση τακτικής που δεν εγκαταλείπει το βασικό στόχο. υποχρεώσεις ΚΔ), οικονομικά (φτήνια ή ακρίβεια καυσίμων, διαθεσιμότητα), γεωστρατηγικά (αμεσότητα σε κρίσεις ή ναυτικό αποκλεισμό, οδοί εφοδιασμού) Η Κύπρος έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, νησιωτικό κράτος και απουσία επαρκούς εκμετάλλευσης ενδογενών πηγών ενέργειας. Ανέφερε επίσης ότι για να μειωθεί η τιμή του ηλεκτρισμού στην Κύπρο χρειάζονται τιμές φυσικού αερίου κάτω από τα $10/MBTU, που δεν μας προσφέρονται σήμερα και πρόσθεσε ότι η ενδιάμεση είναι ακριβότερη σε σχέση με άλλες σύγχρονες ενεργειακές επιλογές. Είπε ακόμη ότι η Κύπρος θα πρέπει να μπει δυναμικά στην ηλιακή ενέργεια τοποθετώντας αρκετά MW φωτοβολταϊκών, με κόστος κιλοβατώρας από τα φωτοβολταϊκά να κυμαίνεται γύρω στα 0.04-0.05c/kWh. του) για το θέμα των υδρογονανθράκων, ώστε μέσα από ολοκληρωμένες ενημερώσεις, συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων ν αναδεικνύονται οι αναγκαίες αποφάσεις και οι απαραίτητοι χειρισμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξέφρασε την ανάγκη σύστασης εθνικής συμβουλευτικής επιτροπής υδρογονανθράκων, ως πολιτικό όργανο, που θα αποτελείται από εκπροσώπους όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, το οποίο θα πλαισιώνει θεσμικά τον Υπουργό Ενέργειας. κ. Μιχαηλίδης είπε τέλος ότι η ΕΔΕΚ είναι σφόδρα εναντίον της πιθανής διοχέτευσης κυπριακών υδρογονανθράκων προς την ΕΕ μέσω τουρκικού εδάφους, λέγοντας ότι αυτό θα αποτελούσε ένα σενάριο τρόμου.

Αρνητικό σε αγωγό μέσω Τουρκίας το ΕΥΡΩΚ αγωγός μέσω Τουρκίας δεν αποτελεί επιλογή ούτε για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά ούτε για την ΕΕ, ανέφερε από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κόμματος Μάριος Καράντωνας, ο οποίος είπε ότι λανθασμένα η άποψη αυτή εκφράζεται και από Κύπριους αξιωματούχους. Είπε ότι «με δεδομένη την `εισβολή` του Μπαρμπαρός στην κυπριακή ΑΖ» και τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις της ελληνικής ΑΖ και των ελληνικών χωρικών υδάτων, θα πρέπει από κοινού με την Ελλάδα να επιδιωχθούν συμφωνίες, που θα δώσουν άμεσα το μήνυμα στην Τουρκία, ότι δεν μπορεί να καταπατά χωρίς κόστος το Διεθνές Δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και της Ελλάδας. κ. Καράντωνας ανέφερε ακόμη ότι επιβάλλεται να προκηρυχθεί ο 3ος γύρος αδειοδοτήσεων των οικοπέδων της κυπριακής ΑΖ, δίνοντας το μήνυμα ότι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία δικαιούται να εξασκεί τον έλεγχο της δικής της ΑΖ. Πρέπει επιτέλους να μάθουμε να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα μας και οι οποιεσδήποτε απαράδεκτες τουρκικές αξιώσεις και προκλήσεις από μέρους της Τουρκίας ή απαράδεκτες τοποθετήσεις ξένων που παρεκκλίνουν από το διεθνές δίκαιο και αμφισβητούν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, πρέπει να απαντώνται από τους αρμοδίους άμεσα, λακωνικά και αποφασιστικά, ανέφερε. Η Κύπρος μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο, σύμφωνα με το Κίνημα ικολόγων Η Κύπρος, με την ιδανική γεωπολιτική της θέση, μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης των ενεργειακών προβλημάτων της Ευρώπης, είπε από την πλευρά της η Εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος ικολόγων Περιβαλλοντιστών Ελένη Χρυσοστόμου. Είπε παράλληλα ότι οι μεθοδεύσεις της Τουρκίας στον τομέα της ενέργειας εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα έπρεπε να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου. «Η Κύπρος πλέον μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο σαν ένας νέος ενεργειακός παράγοντας στην περιοχή ενώ με την κατάλληλη στρατηγική δίνεται η δυνατότητα να μπει φρένο στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας» είπε. Αναφέρθηκε στην διεθνώς αναγνωρισμένη υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που, όπως είπε, που της δίνει το δικαίωμα της διεκδίκησης των δικαιωμάτων του κυπριακού λαού και το δικαίωμα της διαχείρισης του φυσικού πλούτου της χώρας, ανεξάρτητα από τις όποιες απειλές ή πιέσεις. «φυσικός πλούτος του νησιού ανήκει στους κατοίκους του» είπε η κ. Χρυσοστόμου, η οποία πρόσθεσε ότι μέχρι την επίλυση του Κυπριακού, όλες οι συμφωνίες και οι συνεργασίες προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης του, γίνονται από τη νόμιμη και διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση της Κύπρου. Ανέφερε τέλος ότι ο φυσικός πλούτος της κυπριακής ΑΖ πρέπει να αποτελέσει κίνητρο για την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους, για να εγκαταλείψουν την αδιάλλακτη στάση τους στο Κυπριακό, ενώ αμφισβήτησε την άποψη ότι ο αγωγός μέσω της Τουρκίας είναι η πιο συμφέρουσα τεχνική λύση. «Εμείς δεν έχουμε καμιά τέτοια μελέτη υπόψη μας και θεωρούμε εκ του πονηρού όλες αυτές τις δηλώσεις» κατέληξε. Υπέρ τρίτου γύρου αδειοδοτήσεων η Συμμαχία Πολιτών Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτικών Γιώργος Λιλλήκας είπε ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε ένα τρίτο, περιορισμένο, γύρο αδειοδότησης οικοπέδων στην κυπριακή ΑΖ και θα πρέπει, παράλληλα με τους σχεδιασμούς που γίνονται στα πλαίσια των τριμερών συνεργασιών, να διατηρηθεί ανοικτή η επιλογή ενός τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο. Εξίσου σημαντικό, συνέχισε, είναι η Κυβέρνηση να σχεδιάσει τις αναγκαίες υποδομές και πολιτικές για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην ίδια τη χώρα μας. Απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο για το πώς θα περάσουμε από την οικονομία του πετρελαίου στην οικονομία του φυσικού αερίου για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη μας δημιουργώντας υπεραξία από τον ενεργειακό μας πλούτο, πρόσθεσε. κ. Λιλλήκας είπε ότι η αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΖ από την Τουρκία δεν θα πρέπει με κανένα τρόπο να οδηγήσει σε αναστολή του ενεργειακού προγραμματισμού της Κύπρου αλλά ούτε και στη διασύνδεση του με τη λύση του Κυπριακού, προσθέτοντας ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αντιπαραγωγικό και θα καθιστούσε την αξιοποίηση του ενεργειακού μας πλούτου, όμηρο των προθέσεων της Άγκυρας. Σύμφωνα με τον κ. Λιλλήκα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η σύσταση ενός Εθνικού Συμβουλίου Ενέργειας με εμπειρογνώμονες ενώ κατέληξε, λέγοντας ότι στόχος θα πρέπει να είναι η θωράκιση και ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με στρατηγικές συμμαχίες. 13