ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ: ΟΔΗΓΙΕΣ : Μπείτε στο διαδίκτυο, στη διεύθυνση: http://www.ptable.com. Βλέπετε τον Περιοδικό Πίνακα σε ελληνική έκδοση. Στην πρώτη σελίδα απεικονίζονται τα στοιχεία, ο ατομικός και ο μαζικός τους αριθμός και η κατανομή ηλεκτρονίων τους σε στιβάδες. Ο χρωματισμός έχει να κάνει με το χώρισμό σε ομάδες όπως αλκάλια, αλκαλικές γαίες κτλ. Πάνω αριστερά έχετε τις επιλόγες: Βικιπαίδεια, Ιδιότητες, Τροχιακά, Ισότοπα, Compounds (ενώσεις). Περιηγηθήτε για λίγη ώρα στα παραπάνω προκειμένου να δείτε τις διαφορετικές δυνατότητες του προγράμματος. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Πως τοποθετούνται τα στοιχεία στον Περιοδικό Πίνακα; 1.1 Πόσα νομίζετε ότι είναι τα στοιχεία του περιοδικού Πίνακα; περίπου 100 εκατοντάδες χιλιάδες άλλο:... 1.2 Πως νομίζετε ότι τοποθετούνται τα στοιχεία στον περιοδικό Πίνακα; τυχαία με αλφαβητική σειρά βάσει κάποιων ιδιοτήτων χρονολογία ανακάλυψης άλλο:... Παρατηρήστε τον ατομικό αριθμό των στοιχείων 1 Η, 2 He, 3 Li, 4 Be, 5 B, 6 C, 7 F, 8 O, 9 F, 10 Ne και στη συνέχεια δείτε αντίστοιχα τη θέση που κατέχουν στον περιοδικό Πίνακα. Τι συμπέρασμα βγάζετε σχετικά με την τρόπο κατάταξης των στοιχείων στον Περιοδικό Πίνακα;... ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Περίοδοι και Ομάδες 2.1 Α) Πόσες οριζόντιες γραμμές παρατηρείται στο κύριο σώμα του περιοδικού Πίνακα;... ΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ. Β)Ο αριθμός τους σας θυμίζει κάτι σχετικά με τη δομή του ατόμου; 2.2. Α) Πόσες κατακόρυφες στήλες έχει ο Περιοδικός Πίνακας;... ΟΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΕΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ ΟΜΑΔΕΣ. Β) Πόσες από τις κατακόρυφες στήλες είναι ψηλότερες;... ΟΙ ΨΗΛΕΣ ΑΥΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΙΣ ΚΥΡΙΕΣ ΟΜΑΔΕΣ. Πόσες από τις κατακόρυφες στήλες είναι χαμηλότερες;... ΟΙ ΧΑΜΗΛΕΣ ΑΥΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΙΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΜΑΔΕΣ. 3. 2.3. Συμπληρώστε τους Πίνακες 1 και 2 κάνοντας την ηλεκτρονιακή κατανομή των στοιχείων: Σελίδα 1 από 5
Πίνακας 1: Ηλεκτρονιακή κατανομή στοιχείων ΣΤΟΙΧΕΙΟ Στιβάδα K Στιβάδα L 3Li 4Be 5B 8O 10Ne Πίνακας 2: Ηλεκτρονιακή κατανομή στοιχείων ΣΤΟΙΧΕΙΟ Στιβάδα K Στιβάδα L Στιβάδα M 11Na 13Al 15P 16S 18Ar Α. Επαληθεύστε τις παραπάνω δομές στην εφαρμογή ptable. Πατήστε πάνω στο σύμβολο των στοιχείων και δείτε τη γραφική απεικόνισή τους σε στιβάδες καθώς και άλλες σχετικές πληροφορίες. Α1. Πόσες στιβάδες έχουν τα στοιχεία του Πίνακα 1;... Α2. Πόσες στιβάδες έχουν τα στοιχεία του Πίνακα 2;... Α3. Δείτε τη θέση των στοιχείων αυτών στον Περιοδικό Πίνακα (ΠΠ). Τι συμπέρασμα βγάζετε; Α4. Σε ποια περίοδο του ΠΠ θα περιμένατε το Ba που έχει έξι (6) στιβάδες;... 2.4. Συμπληρώστε τους Πίνακες 3,4 και 5 κάνοντας την ηλεκτρονιακή κατανομή των στοιχείων: Πίνακας 3: Ηλεκτρονιακή κατανομή στοιχείων 3Li 11Na 19Κ 37Rb 55Cs 87Fr Σελίδα 2 από 5
Πίνακας 4: Ηλεκτρονιακή κατανομή στοιχείων 4Be 12Mg 20Ca 38Sr 56Ba 88Ra Πίνακας 5: Ηλεκτρονιακή κατανομή στοιχείων 9F 17Cl 35Br 53I 85At Α. Επαληθεύστε τις παραπάνω δομές στην εφαρμογή ptable. Πατήστε πάνω στο σύμβολο των στοιχείων και δείτε τη γραφική απεικόνισή τους σε στιβάδες καθώς και άλλες σχετικές πληροφορίες. Α1. Τι κοινό έχουν μεταξύ τους τα στοιχεία του Πίνακα 3;... Α2. Τι κοινό έχουν μεταξύ τους τα στοιχεία του Πίνακα 4;... Α3. Τι κοινό έχουν μεταξύ τους τα στοιχεία του Πίνακα 5;... Α4. Δείτε τη θέση των στοιχείων αυτών στον Περιοδικό Πίνακα (ΠΠ). Τι συμπέρασμα βγάζετε; Α5. Σε ποια ομάδα του ΠΠ θα περιμένατε το Kr που έχει οκτώ (8) ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα, και σε ποια το S που έχει έξι (6);... Α6. Το συμπέρασμα που έχετε εξάγει αφορά όλες τις ομάδες του ΠΠ; Σελίδα 3 από 5
Α7. Βρείτε στην εφαρμογή ptable πως ονομάζονται τα διάφορα στοιχεία και συμπληρώστε τον Πίνακα 6. Πίνακας 6: Εμπειρικές ονομασίες ομάδων στοιχείων Στοιχεία Ομάδας 1 (1η κύρια) Στοιχεία Ομάδας 2 (2η κύρια) Στοιχεία Ομάδας 17 (7η κύρια) Στοιχεία Ομάδας 18 (8η κύρια) Στοιχεία που ανήκουν σε δευτερεύουσες ομάδες Στοιχεία με ατομικούς αριθμούς από 57 έως και 71 Στοιχεία με ατομικούς αριθμούς από 89 έως και 103 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: Περιοδικός Πίνακας και ατομική ακτίνα 3.1 Με τι μπορεί να σχετίζεται η ατομική ακτίνα; το σχήμα του ατόμου το μέγεθος του ατόμου το είδος του ατόμου άλλο:... 3.2 Ποιο από τα 1 Η και 55 Cs περιμένετε να έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; το Καίσιο το Υδρογόνο δεν έχω επαρκείς πληροφορίες 3.3 Στην εφαρμογή ptable επιλέξτε Ιδιότητες πάνω αριστερά. Η ατομική ακτίνα αναγράφεται ως Υπολογιζόμενη ακτίνα.συμπληρώστε τις ατομικές ακτίνες των στοιχείων της ομάδας 1 και της ομάδας 17 του ΠΠ (Πίνακας 7 ): Πίνακας 7: Ατομική ακτίνα στοιχείων Ομάδας ΙΑ (1) (Αλκάλια) και Ομάδας VII (17) (Αλογόνα) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΜΑΔΑΣ 1 Ατομική ακτίνα (pm) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΜΑΔΑΣ 17 Ατομική ακτίνα (pm) Li Na K Rb Cs F Cl Br I At Α. Κατά μήκος μιας ομάδας όσο αυξάνεται ο Ατομικός Αριθμός, η ατομική ακτίνα αυξάνεται ή μειώνεται; Προσπαθήστε να αιτιολογήστε το συμπέρασμά σας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4: Μέταλλα/αμέταλλα/μεταλλοειδή Έλεγχος γνώσεων Σελίδα 4 από 5
4.1. Γράψτε τι γνωρίζετε για τα μέταλλα (φυσική κατάσταση, ιδιότητες) και αναφέρτε κάποια από αυτά. 4.2 Στην εφαρμογή ptable πατήστε Βικιπαίδεια πάνω αριστερά. Στη συνέχεια παρατηρήστε ότι πάνω από τα στοιχεία μετάπτωσης αναγράφονται οι ενδείξεις Μέταλλα, Αμέταλλα και Μεταλλοειδή. Πατώντας πάνω τους φωτίζονται κάποια στοιχεία που ανήκουν στην αντίστοιχη κατηγορία. Αφού πατήστε και στις τρεις κατηγορίες απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: Α1.Σε ποια κατηγορία ανήκουν τα περισσότερα στοιχεία; (μέταλλα, αμέταλλα ή μεταλλοειδή)... Α2. Σε ποια κατηγορία ανήκουν τα λιγότερα στοιχεία;... Α3. Τα αμέταλλα σε ποια περιοχή του ΠΠ εντοπίζονται; (αριστερά ή δεξιά)... Α4. Βάσει της θέσης τους στον ΠΠ ποια κατηγορία στοιχείων αναμένεται να έχουν περισσότερα ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα; Παρατηρείται κάποια εξαίρεση, κάποιο στοιχείο που να βρίσκεται απομονωμένο σε σχέση με τα υπόλοιπα της κατηγορίας τους; Α5. Εντοπίστε τις θέσεις που κατέχουν τα μεταλοειδή ή ημιμέταλλα στον ΠΠ. Που βρίσκονται τελικά; αριστερά όλων, δεξιά όλων ή μεταξύ των δύο άλλων κατηγοριών; Α6. Βάσει των νεοαποκτηθείσων γνώσων συμπληρώστε τoν Παρακάτω Πίνακα και στη συνέχεια ελέγξτε την ορθότητα των απαντήσεών σας στην εφαρμογή ptable. Πίνακας 8: Έλεγχος γνώσεων ΣΤΟΙΧΕΙΟ Στιβ. Κ Στιβ. L Στιβ. M Στιβ. N Στιβ. O Ομάδα Περίοδος Μέταλλο/Αμέταλλο/ Μεταλλοειδές 7N 13Al 14Si 20Ca 34Se 35Br 37Rb Α7. Πόσα ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα έχουν τα στοιχεία που χαρακτήρισες ως μέταλλα; Α8. Πόσα ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα έχουν τα στοιχεία που χαρακτήρισες ως αμέταλλα; Α9. Πόσα ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα έχουν τα στοιχεία που χαρακτήρισες ως ημιμέταλλα; Σελίδα 5 από 5