Πηγή: http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/announcments/diagonismoi_fysikon_dimotikou.htm. Παρατήρησε την παρακάτω εικόνα: α. Αναγνώρισε τις μορφές ενέργειας στις περιοχές ή στα σώματα όπου υπάρχουν οι αριθμοί. Γράψε τις υποθέσεις σου: ενέργεια του ανέμου ενέργεια του νερού ενέργεια του νερού 4 ενέργεια 5 από την κουζίνα 6 ενέργεια από τον λαμπτήρα 8
β. Από πού νομίζεις ότι προέρχεται όλη η ενέργεια; Πώς ονομάζουμε αυτή την αρχική ενέργεια που μετατρέπεται σε διάφορες άλλες μορφές ενέργειας;...................... Με ποιον τρόπο νομίζεις ότι η θερμότητα: α) διαδίδεται από τον Ήλιο στη Γη;... β) μεταφέρεται από τη μία περιοχή της ατμόσφαιρας σε άλλη;... γ) μεταδίδεται από το εξωτερικό στο εσωτερικό ενός κτιρίου όταν τα παράθυρα είναι κλειστά;.... Ποια πειράματα από αυτά που φαίνονται στις εικόνες της επόμενης σελίδας θα έκανες για να μελετήσεις καθέναν από τους παραπάνω τρόπους μετάδοσης της θερμότητας, αλλάζοντας τη θέση του χεριού σε σχέση με τη φλόγα ή αλλάζοντας το υλικό της ράβδου στο τρίτο πείραμα; Γράψε δίπλα στο κάθε πείραμα τα συμπεράσματα στα οποία νομίζεις ότι θα κατέληγες για τον καθένα από αυτούς τους τρόπους. 9
α ). β ). γ). 4. Παρατήρησε στο σκίτσο της επόμενης σελίδας το σύστημα κεντρικής θέρμανσης ενός σπιτιού. Εφαρμόζοντας τα συμπεράσματά σου από τα παραπάνω πειράματα, εξήγησε τον τρόπο λειτουργίας αυτού του συστήματος θέρμανσης....
........................... 5α. Στην εικόνα της αρχικής σελίδας του διαγωνίσματος απεικονίζεται ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο. Πώς νομίζεις ότι ανανεώνεται το νερό της τεχνητής λίμνης;.................. 5β. Πώς νομίζεις ότι λειτουργεί το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο;......
...... 6. Τι είναι προτιμότερο για να έχεις οικονομία σε χρήματα, να χρησιμοποιείς δυναμό ή μπαταρίες για να έχεις φως στο ποδήλατό σου; Εξήγησε γιατί......................... 7. Παρατήρησε τις παρακάτω εικόνες και διάγραψε με Χ αυτές που δε δείχνουν τρόπους ή συμπεριφορές εξοικονόμησης ενέργειας. Δικαιολόγησε την κάθε επιλογή σου με τα συμπεράσματα των πειραμάτων σου. α β
α)..................... γ δ β)..................
Λύσεις στους Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Φυσικής εξοικονομούμε ενέργεια τόσο για τη θέρμανση όσο και για την ψύξη των αιθουσών. Ανάλογη λύση είναι και η τοποθέτηση τεντών, αφού θα έχει τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα. Μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα παράθυρα των αιθουσών με νέα που να έχουν διπλά τζάμια, ώστε να βελτιώσουμε τη θερμομόνωση. Μπορούμε να φυτέψουμε στην αυλή δέντρα που δημιουργούν σκιά. 6. Τα «ηλιακά αυτοκίνητα» έχουν φωτοβολταϊκά που μετατρέπουν την ενέργεια του φωτός από τον Ήλιο σε ηλεκτρική. Η ηλεκτρική ενέργεια τροφοδοτεί με τη σειρά της τον ηλεκτροκινητήρα που κινεί το αυτοκίνητο. Πανελλήνιος Διαγωνισμός Φυσικής Ε Δημοτικού. α) υγρή, αέρια, βράζει, υδρατμούς β) υγρή, αέρια, εξατμίζεται, υδρατμούς γ) αέρια, υγρή, υδρατμοί, βροχή δ) υγρή, στερεή, χιόνι, χαλάζι ε) στερεή, υγρή, λιώνει. α) Συμπεραίνω ότι το νερό εξατμίζεται. Όσο πιο υψηλή είναι η θερμοκρασία του περιβάλλοντος τόσο πιο γρήγορα εξατμίζεται. β) Συμπεραίνω ότι αυξάνει η θερμοκρασία του νερού συνεχώς, μέχρι να φτάσει σχεδόν στους o C. Τότε λέμε ότι το νερό βράζει και δεν αυξάνει άλλο η θερμοκρασία του. γ) Συμπεραίνω ότι όταν οι υδρατμοί συναντήσουν ένα κρύο αντικείμενο υγροποιούνται. δ) Συμπεραίνω ότι η θερμοκρασία του νερού μειώνεται, και όταν φτάσει στους o C αρχίζει να μετατρέπεται σε πάγο.. α) στους υδρατμούς που προκύπτουν από την αναπνοή μας, οι οποίοι συναντούν τα κρύα τζάμια και υγροποιούνται. β) στην εξάτμιση του θαλασσινού νερού, με αποτέλεσμα να μένει το αλάτι στο έδαφος. γ) αν φυσάει, αν τα ρούχα είναι απλωμένα ώστε να έχουν μεγάλη επιφάνεια σε επαφή με τον αέρα, καθώς και αν τα απλώσουμε αμέσως μετά το πλύσιμο, οπότε και είναι ακόμα ζεστά. 4. α) τότε το λεπτό σύρμα ζεσταίνεται, και με τη σειρά του θερμαίνει το τζάμι. Το αποτέλεσμα είναι να εξατμίζεται το νερό που έχει συγκεντρωθεί πάνω στο τζάμι, οπότε το τζάμι ξεθαμπώνει. β) καθώς εξατμίζεται απορροφά θερμότητα από το σώμα μας, διατηρώντας τη θερμοκρασία του σε φυσιολογικά επίπεδα. γ) Σε ένα δοχείο ρίχνω νερό από τη βρύση και παγάκια από την κατάψυξη. Ανακατεύω για λίγη ώρα. Βυθίζοντας το θερμόμετρο, σημειώνω τη συγκεκριμένη στάθμη του που θα αντιστοιχεί στους o C. Στη συνέχεια τοποθετώ το δοχείο πάνω σε μία εστία θέρμανσης. Περιμένω μέχρι να βράσει το νερό, δηλαδή να δω μπουρμπουλήθρες από όλο τον όγκο του. Βυθίζω το θερμόμετρο πάλι μέσα στο νερό και σημειώνω τη συγκεκριμένη στάθμη του που θα αντιστοιχεί στους o C. 5. α) έχει συγκεκριμένο σχήμα και όγκο. Επίσης έχει μικρότερη πυκνότητα από το υγρό νερό, γι αυτό και επιπλέει πάνω του. β) δεν έχει σταθερό σχήμα, καθώς παίρνει το σχήμα του δοχείου στο οποίο το έχουμε τοποθετήσει. Έχει όμως συγκεκριμένο όγκο, ο οποίος κιόλας δεν αλλάζει αν το πιέσουμε (δηλαδή τα υγρά δε συμπιέζονται). 47