ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 2.2: «ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ» Σεπτέμβριος 2014 σε 7 Εμπορικές αγορές της Αθήνας

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 2.2: «ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ» Σεπτέμβριος 2014 σε 7 Εμπορικές αγορές της Αθήνας ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ: «Ενίσχυση της επιστημονικής και επιχειρησιακής ικανότητας και της τεκμηρίωσης της ΕΣΕΕ» κωδικός ΟΠΣ: 296250 1

Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 2014 ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ & ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΛΟΥΚΕΤΩΝ ΣΕ 7 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Εισαγωγή: η προβληματική της έρευνας Η προβληματική της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη της αντανάκλασης των σημερινών κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και των ραγδαίων αλλαγών που έχουν συντελεστεί σε αυτές τα τελευταία χρόνια, στη χωρική και λειτουργική διάρθρωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και στη βιωσιμότητα αυτής μέσα σε ένα εξαιρετικά ασταθές οικονομικό περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, απογράφεται το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε προσεκτικά επιλεγμένες-αντιπροσωπευτικές περιοχές του λεκανοπεδίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χωρική διάσταση των κλειστών καταστημάτων καθώς και στην ανάδειξη χωρικών συγκεντρώσεων ομοειδών επιχειρήσεων που δημιουργούν επιμέρους εμπορικές πιάτσες γεγονός που πιθανόν να τις κάνει λιγότερο ευάλωτες σε συνθήκες κρίσης. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι αλλαγές που συντελούνται στη οικονομία τα τελευταία χρόνια επηρεάζουν σημαντικά τη χωροταξία των επιχειρήσεων, είναι επίσης διαπιστωμένο ότι οι χωροταξικές ανακατατάξεις των επιχειρήσεων επενεργούν και εκείνες με τη σειρά τους στις καταναλωτικές συμπεριφορές. Οι μετεγκαταστάσεις των επιχειρήσεων, η δημιουργία νέων εμπορικών ζωνών, τα νέα εμπορικά πάρκα αποτελούν λίγα μόνο παραδείγματα σύγχρονων ανακατατάξεων με σημαντική επίδραση στα καταναλωτικά πρότυπα. 2

Επιπλέον η χωρική διάσταση μας δίνει το πλεονέκτημα συσχετισμού των ευρημάτων της παρούσας έρευνας με άλλα στοιχεία που έχουν αυστηρά χωρική διάσταση (πχ ζώνες αντικειμενικών αξιών και συντελεστές εμπορικότητας, προσβασιμότητα-προσπελασιμότητα κλπ). Σήμερα, είναι γνωστό ότι η κατανάλωση δεν εστιάζεται μόνο στο εμπόρευμα αυτό καθαυτό αλλά έχει επεκταθεί και στην κατανάλωση τόπων αλλά και συμβολισμών σχετικών ή άσχετων με το προς πώληση προϊόν. Με άλλα λόγια, η αγορά αγαθών/εμπορευμάτων ενδέχεται να περιλαμβάνει και την κατανάλωση των τόπων εμπορίου αυτών καθαυτών. Οι τόποι αυτοί αποτελούν ταυτόχρονα το φυσικό πεδίο της ανταλλαγής εμπορευμάτων αλλά και συμβολικές/μεταφορικές περιοχές. Αναδεικνύεται λοιπόν έτσι μία νέα γεωγραφική διάσταση του εμπορίου, στο πλαίσιο της οποίας, όταν γίνεται λόγος για το «εμπορικό κέντρο» ενός γεωγραφικά καθορισμένου χώρου, δεν αναφερόμαστε μόνο σε έναν τόπο πώλησης και αγοράς εμπορικών προϊόντων, αλλά σε έναν πολύλειτουργικό και ετερογενές πεδίο δραστηριοτήτων. Επιχειρώντας τη διατύπωση ενός λειτουργικού ορισμού του «εμπορικού κέντρου», αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια σαφώς ορισμένη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από τα εξής: Εύκολη πρόσβαση με μέσα μαζικής μεταφοράς Πολύ έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου Έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων εστίασης Σημαντική συγκέντρωση άλλων επιχειρήσεων υποστηρικτικών του εμπορικού κέντρου Η απογραφή της επιχειρηματικής δραστηριότητας του εμπορικού κέντρου στις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής πραγματοποιείται σήμερα για πέμπτη φόρα (Σεπτέμβριος 2012, Μάρτιος 2013, Σεπτέμβριος 2013, Μάρτιος 2014, Σεπτέμβριος 2014) μέσω της επιτόπιας παρατήρησης και προσφέρει επιπλέον δυνατότητες στην απεικόνιση, ανάλυση και ερμηνεία της δομής της εμπορικής αγοράς και των διαρθρωτικών αλλαγών που συντελούνται τα τελευταία χρόνια. Επίσης, μπορεί να συμβάλλει και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη χάραξη τοπικής πολιτικής στον τομέα του εμπορίου. Πέρα από τη γενική χωροθέτηση της επαγγελματικής στέγης, τα συλλεχθέντα στοιχεία της καταγραφής παρέχουν την δυνατότητα να διακρίνουμε επιμέρους 3

εμπορικές πιάτσες. Για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας για όλες τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής στις οποίες πραγματοποιούνται καταγραφές, επιλέχθηκε (βάσει του πλήθους που φαίνεται να εμφανίζουν) να απεικονιστούν οι συγκεντρώσεις των παρακάτω επιμέρους κλάδων ομαδοποιημένες σε 3 γενικές κατηγορίες: Ένδυση Υπόδηση: 47.71 Λιανικό εμπόριο ενδυμάτων σε ειδικευμένα καταστήματα & 47.72 Λιανικό εμπόριο υποδημάτων και δερμάτινων ειδών σε ειδικευμένα καταστήματα Λιανικό εμπόριο σε ειδικευμένα καταστήματα: 47.77 Λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων σε ειδικευμένα καταστήματα & 47.78 Άλλο λιανικό εμπόριο καινούργιων ειδών σε ειδικευμένα καταστήματα Εστίαση: 56.10-56.30 Όλοι οι κλάδοι που αφορούν την εστίαση Προσωπική φροντίδα: 96.02 Δραστηριότητες κομμωτηρίων, κουρείων και κέντρων αισθητικής Παρακάτω παρουσιάζονται ξεχωριστά οι υπό εξέταση περιοχές. 4

1. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής Περιστέρι Α 5

Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής Περιστέρι Β Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Βασικές διαπιστώσεις Στην περίπτωση του κέντρου του Περιστερίου όπου πρόκειται για ένα εκτεταμένο χωρικά πεδίο, μπορούμε να διακρίνουμε εκτός από τις λεγόμενες πιάτσες (συγκεντρώσεις ομοειδών επιχειρήσεων/ μονολειτουργικές ζώνες εμπορίου), και εμπορικές ζώνες (κύριες εμπορικές κεντρικότητες που ενοποιούνται με βάση το βαθμό χωρικής τους γειτνίασης και συγκέντρωσης/υψηλή χωρική αυτοσυσχέτιση μεγάλου πλήθους επιχειρήσεων) με σημαντικές κεντρικότητες εντός της ήδη οριοθετημένης περιοχής του εμπορικού κέντρου. Αυτή η διάκριση είναι απαραίτητη για την αναλυτική εξέταση του εμπορικού κέντρου αφού οι ιδιαιτερότητες της εκάστοτε εμπορικής ζώνης μέσα στο εμπορικό κέντρο είναι σημαντικές. 6

Στην περίπτωση του Περιστερίου ορίστηκαν δύο διακριτές υποπεριοχές του εμπορικού κέντρου, η Α περιοχή που συμπίπτει με το παραδοσιακό κέντρο του Περιστερίου, και η Περιοχή Β, που περιλαμβάνει την γεωγραφική έκταση που γειτνιάζει με τον Ιερό Ναό του Αγίου Ιερόθεου. Η επιλογή των περιοχών βασίστηκε στο υψηλό επίπεδο συγκεντρώσεων επιχειρήσεων και επαγγελματικών στεγών. Στο χάρτη 2 φαίνεται η συγκέντρωση του συνόλου της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο κέντρο της πόλης, για τις δύο υποπεριοχές του Περιστερίου, όπως αυτή προκύπτει από τη χαρτογράφηση της πυκνότητας της επαγγελματικής στέγης. Όπως είναι αναμενόμενο στις περιοχές με τον πιο σκούρο χρωματισμό έχουμε και μεγαλύτερες χωρικές συγκεντρώσεις. Για τη χαρτογράφηση τόσο των συγκεκριμένων πυκνοτήτων όσο και των υπόλοιπων που θα ακολουθήσουν επιλέχθηκε ο αλγόριθμος γραμμικής παρεμβολής του Silverman o οποίος αναδεικνύει πυκνότητες σημείων στο γεωγραφικό χώρο μεταξύ πλήθους σημείων στο χώρο και ο οποίος τις περισσότερες φορές αναφέρεται ως Kernel Density. Στις περιοχές που στο χάρτη απεικονίζονται με έντονο χρώμα, παρατηρείται μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της ίδιας έκτασης. 7

Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης Περιστέρι Α Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης Περιστέρι Β Σε αριθμούς, η περιοχή Α, το κέντρο του Περιστερίου, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών δηλαδή το 75% του συνόλου στο απογραφόμενο πεδίο (1.079 από τις 1.439). Στον Άγιο Ιερόθεο εδρεύουν οι 360 από τις 1.439. 8

Στη συνέχεια ακολουθούν οι χάρτες της χωρικής συγκέντρωσης του κλάδου της ένδυσης υπόδησης για τις δύο περιοχές του Περιστερίου. Χάρτης 3Α: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Περιστέρι Α Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Χάρτης 3Β: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Περιστέρι Β Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 9

Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή του Σεπτεμβρίου 2013. Ο κλάδος της Ένδυσης στο Περιστέρι συγκεντρώνει το 23% του συνόλου των επιχειρήσεων του απογραφικού πεδίου, χωρίς να σημειώνει αξιόλογες μεταβολές ως προς το συνολικό του μέγεθος σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2013. Η συμμετοχή του κλάδου της ένδυσης-υπόδησης κυμαίνεται σε παρόμοια επίπεδα στην Α και τη Β περιοχή του Περιστερίου. Όσον αφορά την απογραφόμενη περιοχή (Β) του Αγ. Ιερόθεου στο χάρτη παρατηρείται έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης κυρίως επί της κεντρικής οδικής αρτηρίας «Σικάγου». Στην περιοχή (Α) του κέντρου του Περιστερίου, η συγκέντρωση των επιχειρήσεων του κλάδου ένδυσηςυπόδησης είναι πολύ έντονη στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως και επί των τεμνόμενων εμπορικών δρόμων Σαρανταπόρου και Τσαλδάρη. 10

Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Περιστέρι Α Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Περιστέρι Β Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 11

Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Πρόκειται για μια ποικιλόμορφη κατηγορία, χαρακτηριστική για κάθε εμπορικό κέντρο. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό της τάξεως του 8% των επιχειρήσεων του Περιστερίου και δεν σημειώνει σημαντική μεταβολή στο διάστημα του τελευταίου έτους. Στην Α περιοχή του Περιστερίου, έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνεται στη διασταύρωση των οδών Εθνικής Αντιστάσεως και Δήλου. Με βάση τα ποσοτικά δεδομένα επιβεβαιώνεται ότι ειδικά η Εθνικής Αντιστάσεως αποτελεί το δρόμο που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων του κλάδου, ενώ μαζί με την «Σαρανταπόρου» στεγάζουν πάνω από το 50% των κοσμηματοπωλείων και των εξειδικευμένων καταστημάτων. Στην περιοχή Β ιδιαίτερη συγκέντρωση επιχειρήσεων του υπό ανάλυση κλάδου επισημαίνεται κυρίως επί της οδού Σικάγου. Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Περιστέρι Α 12

Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Περιστέρι Β Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 13

Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης. Όπως αποτυπώνεται στον χάρτη οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων εστίασης εκτείνονται κατά τόπους των δυο κεντρικών περιοχών του Περιστερίου. Η εστίαση στο εμπορικό κέντρου του Περιστερίου, σύμφωνα με τα δεδομένα της τωρινής καταγραφής, αφορά το 13% των ενεργών επιχειρήσεων. Το μέγεθος του κλάδους παραμένει αμετάβλητο την περίοδο 2013-2014. Στην περιοχή του εμπορικού κέντρου του Περιστερίου (Α) υπάρχει έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης, σε κατά τόπους σημεία του εμπορικού κέντρου. Ειδικότερα, επί της οδού Αιμιλίου Βεάκη παρατηρείται η ύπαρξη πιάτσας επιχειρήσεων εστίασης καθώς σχεδόν το 59% των επιχειρήσεων του δρόμου υπάγονται στον συγκεκριμένο κλάδο. Ακολουθεί σε συχνότητα συγκέντρωσης επιχειρήσεων εστίασης η Εθνικής Αντιστάσεως που μαζί με την Βεάκη στεγάζουν παραπάνω από τις μισές επιχειρήσεις εστίασης στην περιοχή του κέντρου (Α). Μικρότερες αλλά σημαντικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης εμφανίζονται στην οδό Παναγή Τσαλδάρη. Στην περιοχή του Αγ.Ιερόθεου [Β], όπως φαίνεται και στον παραπάνω χάρτη δεν σημειώνονται πολύ έντονες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ώστε να συνθέτουν την εικόνα μιας εμπορικής «πιάτσας». Ωστόσο, σχετικά μεγαλύτερη συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου παρατηρείται επί της οδού Αγ.Ιερόθεου και επί της οδού Σικάγου. Β. Η καταγραφή των λουκέτων Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου του Περιστερίου. Με βάση την ανάλυση των στοιχείων θα παρουσιαστούν τα συγκεντρωτικά δεδομένα των κλειστών επιχειρήσεων για τις Α και Β περιοχές του Περιστερίου, καθώς και για το σύνολο του πεδίου της απογραφής. 14

«Στάσιμη η κατάσταση των κλειστών επιχειρήσεων στο Περιστέρι» Από την συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 1.439 επιχειρήσεων /επαγγελματικών στεγών, οι 440 είναι κλειστές, δηλαδή το 30,6% του συνόλου των επιχειρήσεων. Ένα χρόνο πριν το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων στο Περιστέρι ήταν περίπου στο 31%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναλογία των κλειστών επιχειρήσεων παρουσιάζει εποχικές διακυμάνσεις και αυτός είναι ο λόγος που θα πρέπει να ερμηνεύουμε τις μεταβολές της αναλογίας συγκρίνοντας κυρίως σε ετήσια βάση. Συμπερασματικά, το φαινόμενο των «λουκέτων» στο Περιστέρι συγκρίνοντας με τον Σεπτέμβριο του 2013, παρουσιάζει σταθερότητα καθώς δεν διαπιστώνονται αξιοσημείωτες μεταβολές. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 1.439 440 30,60% ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 23,9% 31,3% 26,8% Η σύγκριση των δύο υποπεριοχών του Περιστερίου ως προς τις συγκεντρώσεις των κλειστών επιχειρήσεων υποδεικνύει ότι η περιοχή του 15

Αγίου Ιερόθεου πλήττεται σε μεγαλύτερο βαθμό από το κύμα των λουκέτων συγκριτικά με το Κέντρο του Περιστερίου. Αναλυτικότερα στο Κέντρο το ποσοστό των κλειστών ανέρχεται στο 27,8% ενώ στην περιοχή του Αγίου Ιερόθεου φτάνει στο 38,9%. ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΛΟΥΚΕΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ Α (Κέντρο Περιστερίου) 1.079 300 27,8% ΠΕΡΙΟΧΗ Β (Αγ.Ιερόθεου) 360 140 38,9% ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 1.439 440 30,6% Στην περιοχή καταγραφής Α του Περιστερίου όπως αποτυπώνεται στο χάρτη 6, σχετικά σημαντική συγκέντρωση κλειστών εμπορικών επιχειρήσεων παρατηρείται σε όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου του. Ωστόσο, με βάση την εικόνα του χάρτη και την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων οι μεγαλύτερες πυκνότητες λουκέτων εντοπίζονται σε παράδρομους και όχι στις κεντρικές εμπορικές οδούς. Συγκεκριμένα, στο χάρτη διακρίνονται ορισμένες περιοχές με εντονότερη πυκνότητα κλειστών επιχειρήσεων. Μεταξύ των παράδρομων με αυξημένο ποσοστό κλειστών ξεχωρίζουν οι οδοί: Μεσολογγίου, Θεμιστοκλέους, Αγίου Βασιλείου, Θερμοπυλών, Ιάσονος, και Ακροπόλεως. Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Περιστέρι Α Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 16

Στην περιοχή του Αγ. Ιερόθεου (Β), παρουσιάζονται επίσης μεγαλύτερες αναλογίες κλειστών σε μικρότερους εμπορικούς δρόμους. Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Περιστέρι Β Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 17

2. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 18

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου της Καλλιθέας 19

Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης παρουσιάζονται σε όλο το εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας. Αναλυτικότερα, στις περιοχές που στο χάρτη απεικονίζονται με έντονο χρώμα, παρατηρείται μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της ίδιας έκτασης, επιβεβαιώνοντας την επιλογή του πεδίου καταγραφών. 20

Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή ένα χρόνο πριν, το Σεπτέμβριο του 2013. Ο κλάδος της ένδυσης-υπόδησης συγκεντρώνει σήμερα το 15% των επιχειρήσεων του εμπορικού κέντρου της Καλλιθέας, και δεν διαπιστώνονται σημαντικές μεταβολές στο μέγεθος του σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο. Η χωρική κατανομή των επιχειρήσεων του κλάδου, επίσης δεν διαφέρει από τον Σεπτέμβριου του 2013 με τις βασικές εμπορικές οδούς, «Θησέως» και «Συνταγματάρχου Δαβάκη», να στεγάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό των καταστημάτων ένδυσης-υπόδησης στο εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας. Σημαντικές πυκνότητες διαπιστώνονται κατά τόπους επί των οδών «Σιβιτανίδου» και «Χαροκόπου». 21

Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Καλλιθέα Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) κατά της δυο τελευταίες καταγραφές, οι οποίες δεν διαφοροποιούνται σημαντικά. Πρόκειται για μια ποικιλόμορφη κατηγορία, χαρακτηριστική για κάθε εμπορικό κέντρο και οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου παρουσιάζουν έντονες πυκνότητες σε τμήματα της οδού Θησέως, αλλά και σε κάθετους και παράλληλους εμπορικούς δρόμους, κυρίως από το ύψος της «Σκρα» μέχρι και τη «Δαβάκη Πίνδου». Σχετικά σημαντικές είναι οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου επί των οδών Χαροκόπου και Δημοσθένους. 22

Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Όπως αποτυπώνεται στον χάρτη (5) οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων εστίασης εκτείνονται καθ όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου της πόλης, ενώ η εικόνα του χάρτη δεν διαφοροποιείται σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι πολύ έντονες συγκεντρώσεις καλύπτουν αρκετά σημεία επί της οδού Θησέως και κάθετων παράδρομων. Η εικόνα επιβεβαιώνεται και από τα ποσοτικά δεδομένα, αφού η Θησέως συγκεντρώνει το 33% των επιχειρήσεων εστίασης στο εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας. Μικρότερες αλλά πυκνές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης συναντάμε επί της οδού «Δημοσθένους», στους κάθετους κεντρικούς δρόμους «Χαροκόπου» και «Δαβάκη», και πάνω από τη Θησέως επί της «Σαπφούς». 23

Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας (κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων) Καλλιθέα Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (6) απεικονίζει τις χωρικές συγκεντρώσεις δραστηριοτήτων κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων. Όπως φαίνεται στον χάρτη, οι επιχειρήσεις κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων εκτείνονται σε όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου της Καλλιθέας, χωρίς όμως να δημιουργούν έντονες «πιάτσες». Πιο συγκεκριμένα, οι οδοί Θησέως και Δημοσθένους, εμφανίζουν την υψηλότερη συμμετοχή στον κλάδο, και ακολουθούν σε συγκεντρώσεις επιχειρήσεων προσωπικής φροντίδας η «Χαροκόπου» και η «Δαβάκη», χωρίς ωστόσο η συμμετοχή τους στον κλάδο να διαφέρει από την γενική συμμετοχή τους στο σύνολο των επιχειρήσεων. 24

Β. Η καταγραφή των λουκέτων Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου της Καλλιθέας. «Οι 4 στις 10 επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές στο εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας» Η Καλλιθέα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση λόγω του ότι συγκεντρώνει τεράστιο πλήθος επιχειρήσεων για τα δεδομένα μιας τοπικής εμπορικής αγοράς. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η Καλλιθέα στην τωρινή καταγραφή βρέθηκε να έχει 2.888 επιχειρήσεις, περίπου δηλαδή τις μισές σε σύγκριση με όλο το εμπορικό κέντρο της Αθήνας. Το μέγεθος της εμπορικής αγοράς της Καλλιθέας καθιστά περισσότερο ανησυχητική την έκταση του φαινόμενου των λουκέτων, αφού η Καλλιθέα σημειώνει το μεγαλύτερο ποσοστό κλειστών σε σύγκριση με τις υπόλοιπες υπό εξέταση περιοχές. Σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2013 διαπιστώνεται ελαφριά μείωση του ποσοστού των κλειστών που δεν μπορεί να αξιολογηθεί ως πραγματική βελτίωση της εικόνας του εμπορικού κέντρου καθώς η διαφορά είναι μικρότερη από 3 ποσοστιαίες μονάδες. Οι κλειστές επιχειρήσεις στην Καλλιθέα, δυστυχώς εξακολουθούν να αγγίζουν το ιδιαίτερα κρίσιμο όριο του 40%. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 25

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 2.888 1.136 39,3% ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 40,6% 42,1% 36,5% Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (7), σημαντική συγκέντρωση κλειστών εμπορικών επιχειρήσεων παρατηρείται σε όλη την απογραφόμενη περιοχή της Καλλιθέας. Η εικόνα του χάρτη υποδεικνύει ότι το φαινόμενο των λουκέτων είναι ιδιαίτερα οξυμένο στο τμήμα του πεδίου που εκτείνεται δεξιά από την κεντρική λεωφόρο Θησέως. Τα ποσοτικά δεδομένα επιβεβαιώνουν την εικόνα του χάρτη, με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων να διαπιστώνονται κυρίως σε δρόμους στα δεξιά της Θησέως. Οι περιπτώσεις των οδών Ανδρομάχης, Σοφοκλέους και Ιφιγένειας είναι χαρακτηριστικές καθώς πρόκειται για σχετικά μεγάλους δρόμους, με ποσοστά κλειστών από 60 έως και 70%. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις καθέτων και παραδρομών δεξιά της Θησέως τα ποσοστά των κλειστών υπερβαίνουν το 50%. Χάρτης 7: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Καλλιθέα Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 26

3. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 27

28

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης στην Γλυφάδα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), οι πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης παρουσιάζονται σε όλη την απογραφόμενη περιοχή, κατά μήκος της λεωφόρου Μεταξά και όλων των γύρω παράδρομων. 29

Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2013. Στο χάρτη παρατηρούνται σημαντικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης σε όλη την περιοχή του εμπορικού κέντρου της Γλυφάδας. Ο κλάδος της ένδυσης-υπόδησης στην Γλυφάδα περιλαμβάνει το 30% του συνόλου των ενεργών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, πολύ έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων, που σχηματίζουν μια ξεκάθαρη εικόνα εμπορικής πιάτσας του κλάδου, παρατηρείται μεταξύ των οδών Γρ. Λαμπράκη-Μεταξά-Εσπερίδων-Κύπρου. Η συγκεκριμένη «πιάτσα» επιβεβαιώνεται από τα ποσοτικά δεδομένα καθώς σχεδόν το 70% των επιχειρήσεων ένδυσης και υπόδησης στην Γλυφάδα στεγάζονται επί των οδών «Μεταξά» και «Λαμπράκη». Μόνο επί της «Μεταξά» εδρεύουν παραπάνω από τις μισές επιχειρήσεις του κλάδου. 30

Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στην κατηγορία λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Πρόκειται για μια ποικιλόμορφη κατηγορία, χαρακτηριστική για κάθε εμπορικό κέντρο. Η σύγκριση της τωρινής καταγραφής με την εικόνα που αποτυπώθηκε ένα χρόνο πριν, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα στην συγκεκριμένη κατηγορία έχει αυξηθεί. Οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων της κατηγορίας παρουσιάζουν κατά τόπους υψηλότερες πυκνότητες. Επί της λεωφόρου «Μεταξά», εδρεύει το 60% των επιχειρήσεων της κατηγορίας εξειδικευμένων καταστημάτων, γεγονός αναμενόμενο, καθώς στην οδό Μεταξά συγκεντρώνεται παραπάνω από το ήμισυ του συνόλου της επιχειρηματικής δραστηριότητας. 31

Όπως φαίνεται στον χάρτη, εκτός από τις πιάτσες που διακρίνονται επί της λεωφόρου «Μεταξά», στην τωρινή καταγραφή αποτυπώνεται μια νέα έντονη πυκνότητα επιχειρήσεων της κατηγορίας εξειδικευμένων καταστημάτων, δεξιά από την «Μεταξά» και συγκεκριμένα επί της οδού «Δούσμανη». Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης. Οι επιχειρήσεις εστίασης παρουσιάζουν σχετικά μεγάλη χωρική διασπορά. Εκτός από την έντονη πυκνότητα που φαίνεται στον χάρτη επί της Μεταξά διαπιστώνονται αξιοσημείωτες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης επί των οδών Φοίβης, Λαζαράκη, και Κύπρου. 32

Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας (κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Στο χάρτη 6 απεικονίζονται οι χωρικές συγκεντρώσεις δραστηριοτήτων κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων, οι οποίες εμφανίζονται κυρίως επί της οδού Μεταξά. Η εικόνα επιβεβαιώνεται και από τα ποσοτικά δεδομένα καθώς η Μεταξά στεγάζει το 50% των επιχειρήσεων προσωπικής φροντίδας. 33

Β. Η καταγραφή των λουκέτων Στο πλαίσιο της απογραφής, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι κλειστές επιχειρήσεις στον οριζόμενο χώρο του εμπορικού κέντρου της Γλυφάδας. Στη συνέχεια, ακολουθεί η παρουσίαση των συγκεντρωτικών δεδομένων της απογραφής. «Θετική εξέλιξη στην Γλυφάδα» Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αποκλιμάκωση του φαινομένου των «λουκέτων» στο εμπορικό κέντρο της Γλυφάδας. Από την συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 737 επιχειρήσεων /επαγγελματικών στεγών, οι 101 είναι κλειστές και η αναλογία τους φτάνει μόνο στο 13,7%. Εξετάζοντας τα στοιχεία σε διαχρονική βάση διαπιστώνουμε ότι μετά τον Σεπτέμβριο του 2013 σημειώνεται σταδιακή πτώση του ποσοστού των κλειστών, και σε διάστημα ενός έτους παρατηρείται συνολική μείωση περίπου 12 ποσοστιαίων μονάδων. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 737 101 13,7% 34

ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 18,0% 25,3% 22,8% Στον χάρτη 7, η συγκριτική αντιπαραβολή της εικόνας που προκύπτει από την τωρινή καταγραφή των κλειστών σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2013 καθιστά εμφανή την σημαντική αποκλιμάκωση του φαινομένου. Ωστόσο, με βάση την εικόνα του χάρτη εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων διαπιστώνονται και στην τωρινή καταγραφή επί της λεωφόρου Μεταξά, γεγονός που δικαιολογείται από το μεγαλύτερο συγκριτικά πλήθος επαγγελματικών στεγών του δρόμου. Χάρτης 7: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 35

4. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 36

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 37

Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), οι πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης στο εμπορικό κέντρο της Νέας Ιωνίας παρουσιάζονται περιμετρικά από τη Λεωφόρο Ηρακλείου. Στις περιοχές που στο χάρτη απεικονίζονται με έντονο χρώμα, παρατηρείται μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της ίδιας έκτασης. Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2013. Όπως και στην καταγραφή του Σεπτεμβρίου 2013 διαπιστώνεται και σήμερα πολύ έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης κατά μήκος της 38

Λεωφόρου Ηρακλείου και στους κοντινούς γύρω παράδρομους. Ειδικότερα, σχεδόν το 60% των επιχειρήσεων του κλάδου βρίσκονται επί της λεωφόρου Ηρακλείου, ενώ σε επίπεδο δρόμου, οι 3 στις 10 επιχειρήσεις, είναι επιχειρήσεις που ανήκουν στο κλάδο της Ένδυσης-υπόδησης. Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 39

Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Υψηλή συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου σημειώνεται επί της Λεωφ.Ηρακλείου, στην οποία στεγάζεται σχεδόν το ήμισυ (45%) των επιχειρήσεων του προς ανάλυση κλάδου. Αξιοσημείωτες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων του κλάδου εκτείνονται επί των οδών Μεσολογγίου, Ελ.Βενιζέλου και 28 ης Οκτωβρίου. Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 40

Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης, σε σχέση με την καταγραφή ένα χρόνο πριν (Σεπτέμβριος 2013). Οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων εστίασης εκτείνονται καθ όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου της πόλης. Σχεδόν το 30% των επιχειρήσεων εστίασης στεγάζονται επί της Λεωφ.Ηρακλείου, ενώ σε ορισμένους παράδρομους διαπιστώνονται αξιοσημείωτες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων διασκέδασης-αναψυχής (Μεσολογγίου, Ελ.Βενιζέλου, 28 ης Οκτωβρίου). Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας (κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 41

Στο χάρτη 6 απεικονίζονται οι συγκεντρώσεις επιχειρήσεων της κατηγορίας επιχειρήσεων προσωπικής φροντίδας, σε όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου της Νέας Ιωνίας. Μεταξύ των δυο καταγραφών παρατηρείται μια σχετική αύξηση του πλήθους των επιχειρήσεων της κατηγορίας. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο εν λόγω κλάδος συνεχίζει να περιλαμβάνει ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων, καθώς υπάρχουν μόλις 38 επιχειρήσεις του κλάδου στο εμπορικό κέντρο της Ν. Ιωνίας. Ως προς την χωρική κατανομή της κατηγορίας, το μεγαλύτερο πλήθος των κομμωτηρίων και των επιχειρήσεων προσωπικής φροντίδας καταγράφονται επί της λεωφόρου Ηρακλείου και δευτερεύοντος στην «Βενιζέλου». Β. Η καταγραφή των λουκέτων 42

Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι κλειστές επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου της Ν.Ιωνίας. Στη συνέχεια, ακολουθεί η παρουσίαση των συγκεντρωτικών δεδομένων της απογραφής. «Περιθώρια αισιοδοξίας για τις επιχειρήσεις στην Ν. Ιωνία» Η καταγραφή των κλειστών επιχειρήσεων στο εμπορικό κέντρο της Ν.Ιωνίας υποδεικνύει την πτώση του ποσοστού των λουκέτων. Σε σύνολο 1.236 επιχειρήσεων που καταγράφηκαν στο κέντρο της Νέας Ιωνίας κλειστές βρέθηκαν οι 261. Η καθοδική πορεία της αναλογίας των κλειστών, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα, ξεκινάει το διάστημα Σεπτέμβριος 2013-Μάρτιος 2014, όπου η αναλογία «πέφτει» κάτω από το 30%, και στην τωρινή καταγραφή η πτώση αυτή επιβεβαιώνεται και το ποσοστό μειώνεται περαιτέρω. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ 1.236 261 21,1% ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 2013 28,8% 34,7% 31,2% Στο χάρτη 7 μπορεί κανείς να διαπιστώσει την απομείωση της έντασης των λουκέτων, καθώς τον Σεπτέμβριο του 2014 ( συγκριτικά με τον χάρτη 43

Σεπτεμβρίου 2013) συρρικνώνονται σημαντικά οι κόκκινες περιοχές του χάρτη που υποδηλώνουν την υψηλή συγκέντρωση λουκέτων. Χάρτης 7 Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 44

5. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΗΦΙΣΙΑ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 45

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), οι πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης παρουσιάζονται στη εμπορική ζώνη των οδών Κασσαβέτη-Παναγίτσας-Λεβίδου-Κολοκοτρωνη-Λεωφ.Κηφισίας. Στις περιοχές που στο χάρτη απεικονίζονται με έντονο χρώμα, παρατηρείται μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της ίδιας έκτασης. 46

Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή ένα χρόνο πριν, το Σεπτέμβριο του 2013. Στο χάρτη παρατηρείται έντονη συγκέντρωση επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης. Ωστόσο, συγκρίνοντας την εικόνα των δύο καταγραφών διαπιστώνουμε μια τάση χωρικής συσπείρωσης των επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης με άξονα τον κεντρικό εμπορικό δρόμο της Κηφισίας την «Κολοκοτρώνη». Η εικόνα αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τα ποσοτικά δεδομένα, καθώς λίγο παραπάνω από το ήμισυ (54,6%) των επιχειρήσεων του κλάδου βρίσκονται επί της οδού Κολοκοτρώνη. 47

Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο κλάδος των κοσμηματοπωλείων και των ειδών τέχνης εμφανίζει εντονότερη παρουσία στον εμπορικό κέντρο της Κηφισιάς σε σύγκριση με τις άλλες τοπικές αγορές, γεγονός που συνδέεται με τα ιδιαίτερα τοπικά κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά. Οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου φαίνεται ότι εμφανίζουν ιδιαίτερες πυκνότητες, ελαφρώς ενισχυμένες σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο. Επί της κεντρικής οδού «Κολοκοτρώνη», όπως φαίνεται στο χάρτη αλλά και από την αναλογία του συγκεκριμένου εμπορικού δρόμου στο σύνολο του κλάδου, βρίσκονται σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (48,8%) του κλάδου. 48

Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης στο διάστημα ενός έτους (Σεπτέμβριος 2013-Σεπτέμβριος 2014). Από το χάρτη διαπιστώνεται σχετικά αυξημένη παρουσία του συγκεκριμένου κλάδου επί της «Λεωφόρου Κηφισίας» στο ύψος του άλσους, όπου μαζί με τον κάθετο εμπορικό δρόμο «Κασσαβέτη», συγκεντρώνουν το ήμισυ των επιχειρήσεων εστίασης με αποτέλεσμα να συνθέτουν την εικόνα μιας ενιαίας πιάτσας καφεστιατορίων. 49

Β. Η καταγραφή των λουκέτων Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι κλειστές επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου της Κηφισιάς. Στην συνέχεια πρόκειται να παρουσιαστούν τα συγκεντρωτικά δεδομένα των κλειστών επιχειρήσεων του εμπορικού κέντρου. «Οι 2 στις 10 επιχειρήσεις είναι κλειστές στην Κηφισιά» Από την συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου της Κηφισιάς διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 404 επιχειρήσεων /επαγγελματικών στεγών, οι 93 είναι «κλειστές». Σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο διαπιστώνεται αύξηση του ποσοστού των κλειστών επιχειρήσεων στο εμπορικό κέντρο της Κηφισίας (από 16,1% σε 23,02%). Μέχρι και την προηγούμενη καταγραφή (Μάρτιος 2014) το ποσοστό των κλειστών κυμαίνονταν στο πλαίσιο ενός σχετικά χαμηλού εύρους (μέχρι 20%). Στην τωρινή απογραφή φαίνεται ότι η αναλογία των κλειστών ξεπερνάει το συγκεκριμένο όριο και αγγίζει το 23%, γεγονός που υποδεικνύει μια τάση αύξησης 1. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 1 Στο σημείο αυτό πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι στην τωρινή καταγραφή, ακολουθήθηκε η απογραφή σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου αυξάνοντας την κάλυψη όλου του απογραφικού πεδίου, για αυτό το λόγο και το σύνολο των επαγγελματικών στεγών αυξήθηκε, καθώς καταμετρήθηκε και ένα εμπορικό κέντρο το οποίο στις προηγούμενες καταγραφές δεν είχε συμπεριληφθεί. 50

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 404 93 23,02% ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 17,7% 16,1% 14,5% Η σύγκριση της χωρικής κατανομής των κλειστών επιχειρήσεων (Σεπτέμβριος 2014-Σεπτέμβριος 2013) αποτυπώνει μια μικρή διαφοροποίηση που χαρακτηρίζεται από τη σχετική εξάπλωση των λουκέτων επί της «Λεωφόρου Κηφισίας», με το 32,4% των επιχειρήσεων της να είναι «κλειστές», στο κομμάτι του δρόμου που ανήκει στο απογραφικό πεδίο της περιοχής της Κηφισιάς. Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 51

6. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΡΟΥΣΙ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 52

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης 53

Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης παρουσιάζονται σε όλο την έκταση του εμπορικού κέντρου. Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με απογραφή ένα χρόνο πριν, το 54

Σεπτέμβριο του 2013. Η συγκριτική αντιπαραβολή των δύο χαρτών δεν υποδεικνύει την ύπαρξη έντονων μεταβολών στον κλάδο της ένδυσηςυπόδησης τον τελευταίο χρόνο. Η εικόνα του χάρτη αποτυπώνει την ύπαρξη έντονης συγκέντρωσης επιχειρήσεων του κλάδου σε έναν σχετικά περιορισμένο χώρο με επίκεντρο την διασταύρωση της «Δήμητρας» με την «Διονύσου» και επί της οδού «Ερμού». Οι παρακείμενοι δρόμοι Δήμητρας- Ερμού -Διονύσου συγκεντρώνουν το 60% των καταστημάτων του κλάδου. Ενώ, μόνος του ο πεζόδρομος Δήμητρας, συγκεντρώνει σχεδόν το 30% των επιχειρήσεων του κλάδου. Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 55

Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου παρουσιάζουν ιδιαίτερες πυκνότητες στην εμπορική «πιάτσα» του οικοδομικού τετραγώνου που ορίζεται από τις οδούς Δήμητρας-Ερμού-Διονύσου, οι οποίες αθροιστικά συγκεντρώνουν το ήμισυ (51,6%) των επιχειρήσεων του κλάδου. Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 56

Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης. Όπως αποτυπώνεται στον χάρτη οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων εστίασης εκτείνονται σε όλο το εμπορικό κέντρο της περιοχής του Αμαρουσίου, με αποτέλεσμα να δίνουν την εντύπωση μιας συνολικής πιάτσας επιχειρήσεων εστίασης. Σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο, παρατηρείται μικρή μεταβολή στην χωρική κατανομή των επιχειρήσεων εστίασης με τις πολύ έντονες πυκνότητες να μεταφέρονται κυρίως στα άκρα (πάνω και κάτω όριο) του εμπορικού κέντρου. Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας (κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 57

Στο χάρτη 6 απεικονίζονται οι συγκεντρώσεις δραστηριοτήτων κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων. Σε διάστημα ενός έτους, από τον Σεπτέμβριο του 2013, δεν παρατηρούνται ιδιαίτερες μεταβολές στην χωρική κατανομή του κλάδου. Κατά τόπους παρατηρούνται εντονότερες συγκεντρώσεις που λόγω του μικρού μεγέθους του κλάδου δεν συγκροτούν την εικόνα της πιάτσας. Β. Η καταγραφή των λουκέτων 58

Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι κλειστές επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου του Αμαρουσίου. Στη συνέχεια, ακολουθεί η παρουσίαση των συγκεντρωτικών δεδομένων της απογραφής. «Σημαντική βελτίωση της εικόνας του Αμαρουσίου» Από την συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 644επιχειρήσεων /επαγγελματικών στεγών, οι 118 είναι κλειστές. Σημαντική είναι η βελτίωση της εικόνας που προέκυψε από την απογραφή του εμπορικού κέντρου στο Μαρούσι. Αν συγκρίνουμε το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων που καταμετρήθηκαν πριν από ένα χρόνο, διαπιστώνουμε αξιοσημείωτη μείωση που υπερβαίνει τις 7 ποσοστιαίες μονάδες. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ 644 118 18,32% ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 31,80% 25,60% 20,10% Η θετική εξέλιξη αποτυπώνεται στην συγκριτική αντιπαραβολή των χαρτών με τις συγκεντρώσεις των κλειστών επιχειρήσεων, όπου στη τωρινή καταγραφή σημαντικά μικρότερη έκταση του πεδίου καλύπτεται πλέον με κόκκινο και έντονο πορτοκαλί χρώμα. Χάρτης 7: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων 59

Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 60

1. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙ Χάρτης 1: Οριοθέτηση περιοχής απογραφής 61

Α. Η απογραφή του εμπορικού κέντρου Χάρτης 2: Χωρικές συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Όπως αποτυπώνεται στο χάρτη (2), οι πολύ έντονες συγκεντρώσεις επαγγελματικής στέγης παρουσιάζονται κατά μήκος της οδού Αγ.Παρασκευής και των γύρω παράδρομων, στις περιοχές που στο χάρτη απεικονίζονται με έντονο χρώμα, παρατηρείται μεγαλύτερο πλήθος επαγγελματικών στεγών σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές της ίδιας έκτασης. 62

Χάρτης 3: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου: Ένδυση-Υπόδηση Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (3) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο Ένδυσης-Υπόδησης σήμερα, σε σύγκριση με την απογραφή του Σεπτεμβρίου του 2013. Σημαντική είναι η συγκέντρωση των επιχειρήσεων του κλάδου στην κεντρική εμπορική οδό του Χαλανδρίου, «Αγ.Παρασκευής», όπου στεγάζονται σχεδόν το 20% των επιχειρήσεων του κλάδου, κάτι που παρατηρείται επί της οδού Χαϊμαντά. Υψηλές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων του κλάδου στεγάζουν επίσης οι κεντρικοί εμπορικοί δρόμοι «Ανδρέα Παπανδρέου» και «Αγίου Γεωργίου». Συγκριτικά με τον προηγούμενο χρόνο η εικόνα του κλάδου δεν έχει υποστεί αξιόλογες μεταβολές και η ένδυση-υπόδηση παραμένει ένας σημαντικός κλάδος δραστηριότητας για την εμπορική αγορά του Χαλανδρίου, συγκεντρώνοντας το 22,3% της συνολικής δραστηριότητας. 63

Χάρτης 4: Χωρικές συγκεντρώσεις λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (4) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου σε εξειδικευμένα καταστήματα (Κοσμήματα, ρολόγια, φωτογραφικά και οπτικά είδη, αναμνηστικά και είδη λαϊκής τέχνης). Πρόκειται για μια ποικιλόμορφη κατηγορία, χαρακτηριστική για κάθε εμπορικό κέντρο. Υψηλή συγκέντρωση επιχειρήσεων του κλάδου παρατηρούνται, επί των οδών «Αγ.Παρασκευής» και «Ανδ.Παπανδρέου», όπου οι δυο αυτές εμπορικές οδοί συγκεντρώνουν το 31,1% των επιχειρήσεων του κλάδου. 64

Χάρτης 5: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εστίασης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Ο χάρτης (5) απεικονίζει τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν (Σεπτέμβριος 2013). Όπως αποτυπώνεται στον χάρτη οι συγκεντρώσεις των επιχειρήσεων εστίασης εκτείνονται καθ όλη την έκταση του εμπορικού κέντρου του Χαλανδρίου. Με βάση τον χάρτη αλλά και όπως επιβεβαιώνεται από την ποσοτική ανάλυση των δεδομένων η βασική πιάτσα εστίασης εκτείνεται επί και περιμετρικά της πλατείας Χαλανδρίου, καθώς οι οδοί «Αγ.Παρασκευής», «Ανδ.Παπανδρέου» και «Λεωφ.Πεντέλης», συγκεντρώνεται το 30,3% επιχειρήσεων εστίασης. 65

Χάρτης 6: Χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας (κομμωτηρίων και συναφών δραστηριοτήτων) Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων Προσωπικής Φροντίδας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Στο χάρτη 6 απεικονίζονται οι συγκεντρώσεις επιχειρήσεων δραστηριοτήτων κομμωτηρίου και συναφών δραστηριοτήτων σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν (Σεπτέμβριος 2013). Φαίνεται ότι σε αρκετά σημεία της έκτασης του εμπορικού κέντρου παρατηρούνται τέτοιου είδους συγκεντρώσεις, σε ορισμένα από αυτά μάλιστα είναι έντονες χωρίς όμως να δίνουν την εντύπωση εμπορικής «πιάτσας». Η εικόνα μεταξύ των δυο καταγραφών δεν παρουσιάζει 66

σημαντικές διαφοροποιήσεις. Από την ποσοτική ανάλυση των δεδομένων δεν φαίνεται να παρουσιάζονται ιδιαίτερες συγκεντρώσεις επιχειρήσεων του κλάδου σε κάποιο συγκεκριμένο δρόμο, έτσι οι 52 επιχειρήσεις του κλάδου είναι διάσπαρτες χωρικά σε όλο το εμπορικό κέντρο του Χαλανδρίου. Β. Η καταγραφή των λουκέτων Στο πλαίσιο της απογραφής του εμπορικού κέντρου, καταμετρήθηκαν συνολικά όλες οι κλειστές επιχειρήσεις στον οριζόμενο ερευνητικά χώρο του εμπορικού κέντρου του Χαλανδρίου. Στη συνέχεια, ακολουθεί η παρουσίαση των συγκεντρωτικών δεδομένων της απογραφής. «Λιγότερο από 2 στις 10 κλειστές επιχειρήσεις στο Χαλάνδρι» Σε διάστημα ενός έτους (Σεπτέμβριος 2014-Σεπτέμβριος 2013) η αναλογία των κλειστών αποκλιμακώνεται, με την μείωση τους κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, με το ποσοστό των κλειστών να φτάνει στο 18,28%. Από την συνολική απογραφή του εμπορικού κέντρου διαπιστώνεται ότι σε σύνολο 1.242 επιχειρήσεων /επαγγελματικών στεγών, οι 227 είναι κλειστές. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙ: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ 1.242 227 18,28% ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 2013 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 16,90% 22,30% 19,30% 67

Η απομείωση των λουκέτων είναι εμφανής στη συγκριτική αντιπαραβολή των χωρικών συγκεντρώσεων της τωρινής απογραφής με την απογραφή έναν χρόνο πριν (Σεπτέμβριος 2013). Να σημειωθεί ότι επιλέγεται η ετήσια σύγκριση της χωρικής αποτύπωσης του φαινομένου καθώς θεωρείται πιο αξιόπιστη ένδειξη των μεταβολών. Η σύγκριση των χαρτών φανερώνει την αποκλιμάκωση της έντασης των λουκέτων στο εμπορικό κέντρο Χαλανδρίου. Χάρτης 7: Χωρικές συγκεντρώσεις κλειστών καταστημάτων Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 Συγκεντρώσεις κλειστών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 68

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 69

Διαφορετική η εικόνα των κλειστών ανάμεσα στις δύο εμπορικές «αγορές» του Περιστερίου: Κέντρο του Περιστερίου {27,8%} Χάρτης 6 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά του Περιστερίου (Περιοχή Α:Κέντρο Περιστερίου) ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 70

Περιοχή του Αγ.Ιερόθεου {38,9%} Χάρτης 6 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά του Περιστερίου (Περιοχή Β:Αγ.Ιερόθεος ) ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 71

Στο «κόκκινο» το εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας: Οι 4 στις 10 επιχειρήσεις είναι κλειστές {39,3%} 72

ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΘΗΣΕΩΣ 485 143 29,48% ΧΑΡΟΚΟΠΟΥ 157 48 30,57% ΑΓ.ΠΑΝΤΩΝ 106 36 33,96% ΜΕΝΕΛΑΟΥ 48 32 66,67% ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 91 28 30,77% ΜΑΝΤΖΑΡΓΙΩΤΑΚΗ 94 40 42,55% ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ 108 46 42,59% ΣΑΠΦΟΥΣ 83 35 42,17% ΓΡΥΠΑΡΗ 137 54 39,42% Ιδανική η εικόνα της Γλυφάδας: Το μικρότερο ποσοστό κλειστών σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες περιοχές {13,7%} 73

Χάρτης 5 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά της Γλυφάδας Σεπτέμβριος 2014 ΓΛΥΦΑΔΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΞΑ 373 48 12,87% ΛΑΜΠΡΑΚΗ 68 6 8,82% ΛΑΖΑΡΑΚΗ 51 2 3,92% ΚΥΠΡΟΥ 34 8 23,53% ΑΝ.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 41 7 17,07% ΖΗΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ 9 3 33,33% Μικρή ανάκαμψη της επιχειρηματικότητας στην Ν.Ιωνία- {21,1%} Χάρτης 5 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά της Ν.Ιωνίας Σεπτέμβριος 2014 74

Η 1 στις 5 επιχειρήσεις κλειστές στην Κηφισιά{23,02%} 75

Χάρτης 6 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά της Κηφισιάς ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΚΗΦΙΣΙΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ 28 6 21,43% ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 13 0 0,00% ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ 22 4 18,18% ΛΕΒΙΔΟΥ 43 6 13,95% ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 175 41 23,43% ΚΑΣΣΑΒΕΤΗ 47 11 23,40% 76

Σχεδόν οι 2 στις 10 επιχειρήσεις κλειστές στο εμπορικό κέντρο Αμαρουσίου {18,3%} Χάρτης 7 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά του Αμαρουσίου ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 77

Σχεδόν οι 2 στις 10 επιχειρήσεις κλειστές στο Χαλάνδρι {18,3%} Χάρτης 8 Απεικόνιση Λουκέτων στην εμπορική αγορά του Χαλανδρίου ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΧΑΙΜΑΝΤΑ ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Α.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ 128 16 12,50% 167 22 13,17% 159 25 15,72% 78

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι : ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ 79

Η παρούσα έρευνα, σε αντίθεση με τις προηγούμενες, πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου και με τη χρήση απογραφικών καρτελών για κάθε οικοδομικό τετράγωνο (βλ. εικόνα 1). Η μέθοδος αυτή επιλέχθηκε για την εξάλειψη λαθών που οφείλονται σε διπλοεγγραφές γωνιακών καταστημάτων. Η έως σήμερα ερευνητική εμπειρία κατέδειξε ότι η ολοκλήρωση της καταγραφής δρόμο-δρόμο, είχε σαν αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα δημιουργίας σύγχυσης στους ερευνητές που σε ορισμένες περιπτώσεις διαπιστώθηκε ότι όταν έφταναν σε κάποιον κάθετο με γωνιακό κατάστημα βρέθηκε ότι απογράφουν ξανά το ίδιο κατάστημα. Παράγοντες που ενίσχυαν την πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων λαθών ήταν η χρονική απόσταση που υπήρχε μεταξύ των δύο καταγραφών, αλλά και η αποσπασματική εικόνα της περιοχής. Επιπλέον, το λογισμικό που είχε σχεδιαστεί για τις καταγραφές, για λόγους ασφαλείας, επέτρεπε περιορισμένη πρόσβαση στις ήδη υπάρχουσες καταγραφές (και μόνο εκείνες οι οποίες είχαν καταχωρηθεί τη συγκεκριμένη μέρα) οπότε στην ουσία ο καταγραφέας δεν είχε εικόνα του αν είχε καταγράψει τη συγκεκριμένη επιχείρηση κάποια προηγούμενη μέρα. 80