ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους Ἠθικά Νικομάχεια Β1, 5-8 ΚΕΙΜΕΝΟ Μαρτυρεῖ δέ καί τό γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν οἱ γάρ νομοθέται τούς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καί τό μέν βούλημα παντός νομοθέτου τοῦτ' ἐστίν, ὅσοι δέ μή εὖ αὐτό ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καί διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθή φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καί διά τῶν αὐτῶν καί γίνεται πᾶσα ἀρετή καί φθείρεται, ὁμοίως δέ καί τέχνη ἐκ γάρ τοῦ κιθαρίζειν καί οἱ ἀγαθοί καί κακοί γίνονται κιθαρισταί. Ἀνάλογον δέ καί οἰκοδόμοι καί οἱ λοιποί πάντες ἐκ μέν γάρ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν ἀγαθοί οἰκοδόμοι ἔσονται, ἐκ δέ τοῦ κακῶς κακοί. Εἰ γάρ μή οὕτως εἶχεν, οὐδέν ἄν ἔδει τοῦ διδάξοντος, ἀλλά πάντες ἄν ἐγίνοντο ἀγαθοί ἤ κακοί. Οὕτω δή καί ἐπί τῶν ἀρετῶν ἔχει πράττοντες γάρ τά ἐν τοῖς συναλλάγμασι τοῖς πρός τούς ἀνθρώπους γινόμεθα οἵ μέν δίκαιοι οἵ δέ άδικοι, πράττοντες δέ τά ἐν τοῖς δεινοῖς καί ἐθιζόμενοι φοβεῖσθαι ἤ θαρρεῖν οἵ μέν ἀνδρεῖοι οἵ δέ δειλοί. Ὁμοίως δέ καί τά περί τάς ἐπιθυμίας ἔχει καί τά περί τάς ὀργάς οἵ μέν γάρ σώφρονες καί πρᾶοι γίνονται, οἵ δ' ἀκόλαστοι καί ὀργίλοι, οἵ μέν ἐκ τοῦ οὑτωσί ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἵ δέ ἐκ τοῦ οὑτωσί. Καί ἑνί δή λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. Διό δεῖ τάς ἐνεργείας ποιάς ἀποδιδόναι κατά γάρ τάς τούτων διαφοράς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις. Οὐ μικρόν οὖν διαφέρει τό οὕτως ἤ οὕτως εὐθύς ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, ἀλλά πάμπολυ, μᾶλλον δέ τό πᾶν. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1.Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Ἀνάλογον δέ περί τάς ὀργάς». Μονάδες 10
2.Σύμφωνα με το απόσπασμα: «Οὕτω δή καί ἐπί τῶν ἀρετῶν ἔχει μᾶλλον δέ τό πᾶν», να εκθέσετε τη σχέση μεταξύ «ἐνεργειῶν» και «ἕξεων» στην κατάκτηση της ηθικής αρετής. Μονάδες 15 3. Με βάση το παραπάνω χωρίο «Διό δεῖ μᾶλλον δέ τό πᾶν» και το ακόλουθο απόσπασμα από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη, να απαντήσετε στο ερώτημα: Ποιος είναι ο ορισμός του πολίτη κατά το φιλόσοφο και ποιος είναι ο ρόλος της παιδείας στο να δημιουργηθεί ένα πλήθος «τοιούτων» πολιτών «ἱκανόν πρός αὐτάρκειαν ζωῆς»; Μονάδες 15 Ὁ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστὶν (καὶ γὰρ μέτοικοι καὶ δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), οὐδ οἱ τῶν δικαίων μετέχοντες οὕτως ὥστε καὶ δίκην ὑπέχειν καὶ δικάζεσθαι (τοῦτο γὰρ ὑπάρχει καὶ τοῖς ἀπὸ συμβόλων κοινωνοῦσιν) πολίτης δ ἁπλῶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ὁρίζεται μᾶλλον ἢ τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς. Τὶς μὲν οὖν ἐστιν ὁ πολίτης, ἐκ τούτων φανερόν ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς, πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δὲ τὸ τῶν τοιούτων πλῆθος ἱκανὸν πρὸς αὐτάρκειαν ζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν. Ἀριστοτέλους Πολιτικά Γ1,3-4/6/12 4.Πώς χαρακτήρισε ο Αριστοτέλης την Αθήνα την ώρα που την εγκατέλειπε και ποιους υπαινιγμούς λέγεται ότι έκανε σύμφωνα με την παράδοση; Μονάδες 10 5.Να γράψετε δύο παράγωγες λέξεις (ουσιαστικά ή επίθετα) της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: μαρτυρεῖ, ἁμαρτάνουσιν, φθείρεται, ἔσονται, φοβεῖσθαι, ἔχει, ἀναστρέφεσθαι, ἀποδιδόναι, ἀκολουθοῦσιν, διαφέρει. Μονάδες 10
ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Τοιαῦτα μέν οἱ Κορίνθιοι εἶπον. Τῶν δέ Ἀθηναίων ἔτυχε γάρ πρεσβεία πρότερον ἐν τῇ Λακεδαίμονι περί ἄλλων παροῦσα, καί ὡς ᾔσθοντο τῶν λόγων, ἔδοξεν αὐτοῖς παριτητέα ἐς τούς Λακεδαιμονίους εἶναι, τῶν μέν ἐγκλημάτων πέρι μηδέν ἀπολογησομένους, ὧν αἱ πόλεις ἐνεκάλουν, δηλῶσαι δέ περί τοῦ παντός ὡς οὐ ταχέως αὐτοῖς βουλευτέον εἴη, ἀλλ' ἐν πλείονι σκεπτέον. Καί ἅμα τήν σφετέραν πόλιν ἐβούλοντο σημῆναι ὅση εἴη δύναμιν, καί ὑπόμνησιν ποιήσασθαι τοῖς τε πρεσβυτέροις ν ᾔδεσαν καί τοῖς νεωτέροις ἐξήγησιν ν ἄπειροι σαν, νομίζοντες μᾶλλον ἄν αὐτούς ἐκ τῶν λόγων πρός τό ἡσυχάζειν τραπέσθαι ἤ πρός τό πολεμεῖν. Προσελθόντες οὖν τοῖς Λακεδαιμονίοις ἔφασαν βούλεσθαι καί αὐτοί ἐς τό πλῆθος αὐτῶν εἰπεῖν, εἴ τι μή ἀποκωλύοι. ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ 1, 72 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου. Μονάδες 20 2. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις Λακεδαίμονι : την κλητική ενικού πλείονι : τη γενική του θηλυκού του πληθυντικού στον υπερθετικό σφετέραν : την ονομαστική του πληθυντικού του ίδιου γένους ταχέως : την αιτιατική ενικού του αρσενικού του αντίστοιχου επιθέτου στο συγκριτικό ὑπόμνησιν : τη δοτική ενικού παροῦσα : το β ενικό της οριστικής ενεστώτα ἐνεκάλουν : τη γενική πληθυντικού θηλυκού της μετοχής αορίστου
στην ίδια φωνή ᾔδεσαν : το γ πληθυντικό της οριστικής ενεστώτα Προσελθόντες : το β πληθυντικό της προστακτικής ενεστώτα ἔφασαν :την κλητική ενικού της μετοχής αρσενικού του ενεστώτα Μονάδες 10 3α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων και φράσεων: παροῦσα, ὧν (το πρώτο του κειμένου), ἐν πλείονι, δύναμιν, τοῖς πρεσβυτέροις (Μονάδες 5) 3β. ἔδοξεν αὐτοῖς παριτητέα ἐς τούς Λακεδαιμονίους εἶναι : Να ξαναγραφτεί η φράση με το ρηματικό επίθετο αναλυμένο με δεῖ (στον κατάλληλο τύπο) και απαρέμφατο (Μονάδες 2). 3γ. Να εντοπιστεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου (μον.1 ), να χαρακτηριστεί ως προς το είδος του (μον.1) και να ξαναγραφτεί σε ανεξάρτητη μορφή (μον.1) (Μονάδες 3). Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1. Κατ αναλογία δε και οι οικοδόμοι και όλοι οι υπόλοιποι. δηλαδή χτίζοντας με καλό τρόπο σπίτια θα γίνουν καλοί οικοδόμοι, όμως χτίζοντας με κακό τρόπο, κακοί (οικοδόμοι). Διότι αν δε συνέβαιναν έτσι τα πράγματα, καθόλου δε θα χρειαζόταν ο δάσκαλος, αλλά όλοι θα γίνονταν καλοί ή κακοί εκ γενετής. Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και με τις αρετές. διότι κάνοντας όσα συμβαίνουν στις συναλλαγές μας με τους άλλους ανθρώπους, γινόμαστε οι μεν δίκαιοι οι δε άδικοι και κάνοντας όσα έχουν μέσα τους το στοιχείο του φόβου και συνηθίζοντας στο φόβο ή το θάρρος άλλοι γινόμαστε ανδρείοι και άλλοι δειλοί. Το ίδιο συμβαίνει και με όσα έχουν σχέση με τις επιθυμίες και την οργή. 2. Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος στο παραπάνω απόσπασμα αντλώντας παραδείγματα από την καθημερινή ζωή - όπως άλλωστε συνηθίζει - επιχειρεί να αποδείξει πώς μέσα από τις ενέργειές μας μπορούμε να οδηγηθούμε στην απόκτηση των ηθικών αρετών. Αναφέρει λοιπόν ενδεικτικά ότι γινόμαστε δίκαιοι ή άδικοι μέσα από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στους άλλους «πράττοντες τά ἐν συναλλάγμασι ἄδικοι.» γινόμαστε γενναίοι ή δειλοί ανάλογα με το πώς διαχειριζόμαστε ριψοκίνδυνες καταστάσεις «πράττοντες τά ἐν τοῖς δεινοῖς δειλοί» γινόμαστε εγκρατείς ή ακόλαστοι βάσει του αν αντιμετωπίζουμε τις επιθυμίες μας με αυτοσυγκράτηση ή αν υποκύπτουμε σε αυτές και τέλος, γινόμαστε πράοι ή οργίλοι ανάλογα με το αν αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις ήρεμα ή οξύθυμα «Ὁμοίως δέ καί τά περί ἐπιθυμίας ὀργίλοι.». Τα παραπάνω αντιθετικά ζεύγη, με τη βοήθεια της αναλογικής μεθόδου, δείχνουν ξεκάθαρα πως μέσα από την επανάληψη όμοιων ενεργειών οδηγούμαστε στη διαμόρφωση των μόνιμων στοιχείων του χαρακτήρα μας (και των καλών και των κακών), δηλαδή των ἕξεων σύμφωνα με τον αριστοτελικό όρο «και ἑνί δή λόγῳ γίνονται». Ωστόσο, όπως διαβάζουμε και αλλού στα Ηθικά Νικομάχεια, συμβαίνει και το αντίστροφο: οι ἕξεις γίνονται η πηγή των αντίστοιχων ενεργειών και έτσι δημιουργείται ένας κύκλος. Ας πάρουμε για παράδειγμα την ανδρεία: συνηθίζοντας να περιφρονούμε τους κινδύνους γινόμαστε ανδρείοι, και, αφού γίνουμε ανδρείοι, μπορούμε να αντιμετωπίζουμε ακόμη καλύτερα αυτά που προκαλούν φόβο. Καταλαβαίνουμε συνεπώς πως η ποιότητα των ενεργειών μας διαμορφώνει και την ποιότητα των έξεων. Οι καλοί ή οι κακοί δηλαδή τρόποι συμπεριφοράς
διαμορφώνουν καλές ή κακές συνήθειες, έξεις. Γι αυτό πρέπει να προσδίδουμε καλή ποιότητα στις πράξεις μας, για να οδηγηθούμε στην ηθική αρετή «διό δεῖ αἱ ἕξεις». Η σύνδεση των ενεργειών και των έξεων φαίνεται και από τη χρήση συγκεκριμένων λέξεων του αποσπάσματος. Τα ρήματα γινόμεθα και γίνονται καθώς και οι μετοχές πράττοντες και ἐθιζόμενοι δηλώνουν ότι οι έξεις δεν είναι εκ φύσεως αλλά αποτέλεσμα κάποιων ενεργειών. Επιπλέον, η χρήση του ενεστώτα (εξακολουθητικός και επαναληπτικός) τονίζει την επανάληψη της ενέργειας που βρίσκεται σε εξέλιξη τονίζοντας έτσι το βαθμιαίο τρόπο απόκτησης της αρετής. Επειδή λοιπόν η απόκτηση της ηθικής αρετής περνάει μέσα από την ενέργεια, την άσκηση, την επανάληψη χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα για τη ρύθμιση των πράξεων. Σ αυτό συντελεί σημαντικά ο τρόπος δράσης από τη νεαρή ηλικία, γιατί οι όποιες συνήθειες των νέων δεσμεύουν ανάλογα τη βούλησή τους και προσδιορίζουν την πορεία τους. Αυτή η αρχική εκλογή είναι η προαίρεση, όπως θα πει αργότερα ο Αριστοτέλης. Το πλήθος των εκφραστικών μέσων στην έκφραση «οὐ μικρόν διαφέρει... ἀλλά πάμπολυ, μᾶλλον δέ τό πᾶν» χρησιμοποιείται για να τονιστεί πως αυτό που έχει σημασία είναι η ποιότητα των ενεργειών, οι οποίες γίνονται συνήθεια και αυτή με τη σειρά της γίνεται πηγή που θα οδηγήσει σε ανάλογες ενέργειες. Επομένως χρειάζεται ιδιαίτερη άσκηση για τη ρύθμιση των πράξεών μας ήδη από τη νεαρή ηλικία. Ο εθισμός σε καλά έργα θα προσδιορίζει όλη τη ζωή του ανθρώπου, δημιουργώντας μια αυτοδέσμευση και μια συνέπεια λόγων και έργων. 3. Ο Αριστοτέλης κατά τη διάρκεια της έρευνάς του σχετικά με τα πολιτεύματα οδηγείται στην ανάγκη ορισμού της έννοιας «πολίτης». Σύμφωνα με το φιλόσοφο λοιπόν, ο πολίτης δεν ορίζεται με κριτήριο τον τόπο κατοικίας ούτε με κριτήριο το δικαίωμα εμφάνισης στο δικαστήριο είτε ως ενάγοντος είτε ως εναγομένου. Πολίτης είναι αυτός που μπορεί να δικάζει ως μέλος δικαστηρίου και να συμμετέχει στην πολιτική εξουσία ( πολίτης δ ἁπλῶς οὐδενί τῶν ἄλλων ὁρίζεται μᾶλλον ἤ τῷ μετέχειν κρίσεως καί ἀρχῆς). Η συμμετοχή στις δικαστικές λειτουργίες είναι ουσιώδες στοιχείο για τον ορισμό του πολίτη. Για τον Πλάτωνα η μη συμμετοχή σ αυτές ισοδυναμούσε με μη συμμετοχή στο σύνολο των λειτουργιών της πόλης : «ὁ γάρ ἀκοινώνητος ὤν ἐξουσίας τοῦ συνδικάζειν ἡγεῖται τό παράπαν τῆς πόλεως οὐ μέτοχος εἶναι». Ένας τέτοιος πολίτης δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ηθικός, καθώς αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα της δικαιοσύνης η οποία συνέχει την
κοινωνία και την οδηγεί στην ευδαιμονία. Απ την άλλη μεριά, η συμμετοχή στην πολιτική εξουσία ορίζεται ως δικαίωμα συμμετοχής στα όργανα τα οποία, κατόπιν ανταλλαγής σκέψεων, λαμβάνουν αποφάσεις και νομοθετούν τέτοια όργανα ήταν η βουλή και η ἐκκλησία τοῦ δήμου. Ο πολίτης που συμμετέχει στην πολιτική εξουσία είναι ένας ενεργός πολίτης με υπεύθυνη στάση και συμπεριφορά απέναντι στους άλλους και απέναντι στην πόλη-κράτος. Η διευκρίνιση του όρου «πολίτης» δίνει στον Αριστοτέλη τη δυνατότητα να ορίσει και τον όρο «πόλις» ως το σύνολο των ατόμων που μπορούν και συμμετέχουν στην πολιτική (εκτελεστική και νομοθετική) και δικαστική εξουσία και που είναι ικανά σε πνευματικό, υλικό και στρατιωτικό επίπεδο ώστε να εξασφαλίσουν αυτάρκεια στο κοινό (πόλιν δέ τό τῶν τοιούτων πλῆθος ἱκανόν πρός αὐτάρκειαν ζωῆς). Σε άλλο σημείο των Πολιτικῶν του ο Αριστοτέλης διδάσκει ότι «ἡ πόλις πλῆθός ἐστιν οὐ τό τυχόν ἀλλά πρός ζωήν αὔταρκες, ἐάν δέ τι τυγχάνῃ τούτων ἐκλεῖπον, ἀδύνατον ἁπλῶς αὐτάρκη τήν κοινωνίαν εἶναι ταύτην». Σε μια τέτοια πόλη κράτος ο πολίτης δε χρειάζεται τίποτε άλλο πέρα από αυτήν για να καλύψει τις υλικές και ηθικέςπνευματικές-κοινωνικές ανάγκες του, καθώς η αυτάρκειά της μπορεί να του εξασφαλίσει το πιο μεγάλο αγαθό, που είναι το εὖ ζῆν, η ευδαιμονία. Αφού λοιπόν οι ελάχιστες λειτουργίες για την ιδιότητα του πολίτη είναι η πολιτική και δικαστική δραστηριότητα, γίνεται αντιληπτό ότι η τελειότητά του προσδιορίζεται από την ποιότητα της κοινωνίας, της πόλης στην οποία ανήκει. Στο σημείο αυτό, στη δημιουργία δηλαδή πλήθους πολιτών ικανών να εξασφαλίσουν την αυτάρκεια, παρουσιάζεται από το Σταγειρίτη φιλόσοφο ως καθοριστικός ο ρόλος της παιδείας. Πράγματι, χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα για τη ρύθμιση των πράξεων των πολιτών εφόσον αυτές είναι που θα διαμορφώσουν τις ἕξεις. Προκειμένου λοιπόν να διαμορφωθούν ποιοτικές ἕξεις, ποιοτικές θα πρέπει να είναι και οι ενέργειες των πολιτών (δεῖ τάς ἐνεργείας ποιάς ἀποδιδόναι). Αυτή η μέριμνα μάλιστα πρέπει μάλιστα να υπάρχει από τους φορείς της αγωγής ήδη από τη νεαρή ηλικία (εὐθύς ἐκ νέων). Αυτό συμβαίνει διότι οι όποιες συνήθειες των νέων δεσμεύουν ανάλογα τη βούλησή τους και προσδιορίζουν την πορεία τους. Ο εθισμός επομένως σε καλά έργα θα προσδιορίσει όλη τη ζωή τους, δημιουργώντας έτσι μια αυτοδέσμευση και μια συνέπεια λόγων και έργων. Για να τονιστεί η μεγάλη σημασία της παιδείας στη δημιουργία πολιτών με θετικά διαμορφωμένες έξεις χρησιμοποιείται από το φιλόσοφο μία διαβάθμιση στη συλλογιστική του διαδικασία: Οὐ
μικρόν πάμπολυ τό πᾶν. Με αυτόν τον τρόπο τονίζεται η ανάγκη ορθής παιδείας από πολύ νεαρή ηλικία. Η παιδεία αυτή θα οδηγήσει στη δημιουργία πολιτών που θα αναγνωρίζουν την ανάγκη συμμετοχής στην πολιτική και δικαστική εξουσία και που θα έχουν ως γνώμονα τη δικαιοσύνη, τον ορθό λόγο και την ενεργή συμμετοχή στα κοινά. Τέτοιοι πολίτες θα είναι ικανοί να εξασφαλίσουν για την πόλη τους την αυτάρκεια, η οποία με τη σειρά της θα λειτουργήσει ως εφαλτήριο για την επίτευξη του τελικού στόχου της πόλης, τοῦ ἀκρότατου πάντων τῶν πρακτῶν ἀγαθῶν, δηλαδή της εὐδαιμονίας. 4.Η παράδοση λέει πως όταν έφευγε ο Αριστοτέλης από την Αθήνα, τον ρώτησαν «Τίς ἐστιν ἡ τῶν Ἀθηναίων πόλις;». Εκείνος χαρακτήρισε την πόλη που τον φιλοξένησε τριάντα τόσα χρόνια με ένα αληθινά εντυπωσιακό επίθετο την ονόμασε παγκάλη, πανέμορφη παραπονέθηκε όμως πως πίσω από την ασύγκριτη ομορφιά της κρύβει μιαν ασχήμια από τις πιο σιχαμερές και τις πιο ανυπόφορες χρησιμοποιώντας στίχους από την Οδύσσεια έκανε έναν δριμύ υπαινιγμό στους συκοφάντες, που δεν ήταν μόνο πολλοί στην Αθήνα ήταν και ένα είδος που δεν έλειπε δυστυχώς ποτέ, αφού πάντα βρίσκονταν οι πρόθυμοι να διαδεχτούν τους προηγούμενους! Σύμφωνα με μια δεύτερη διήγηση τον ρώτησαν επίσης τις κρίσιμες εκείνες μέρες γιατί εγκατέλειπε την Αθήνα, κι εκείνος απάντησε ότι δεν ήθελε να δώσει στους Αθηναίους την ευκαιρία να σφάλουν για δεύτερη φορά σε βάρος της φιλοσοφίας, κάνοντας, βέβαια, τη φορά αυτή υπαινιγμό στη θανατική καταδίκη και στο τέλος του Σωκράτη. 5.ψευδομαρτυρία-μαρτυρικός, αμαρτωλός-αναμάρτητος, δολιοφθοράάφθαρτος, περιουσία-ουσιαστικός, φόβητρο-φοβισμένος, εποχήταλαντούχος, στροφή-αναστρέψιμος, αντίδοτο-γενναιόδωρος, εξακολουθητικός-ακολουθία, διαφορά-άφθαρτος.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Τέτοια λόγια λοιπόν είπαν οι Κορίνθιοι. Έτυχε όμως να βρίσκεται στη Σπάρτη πρεσβεία των Αθηναίων προηγουμένως για άλλες υποθέσεις, και όταν έμαθαν (αυτοί που την αποτελούσαν) τα λόγια (που είχαν ειπωθεί), θεώρησαν ότι έπρεπε να παρουσιασθούν ενώπιον των Σπαρτιατών, όχι με σκοπό να απολογηθούν για καμία από τις κατηγορίες, τις οποίες διατύπωναν οι πόλεις, αλλά με σκοπό να καταστήσουν φανερό γενικά ότι (οι Σπαρτιάτες) έπρεπε να μην αποφασίσουν εσπευσμένα, αλλά να σκεφθούν για περισσότερο χρονικό διάστημα. Και ήθελαν συγχρόνως να δείξουν πόσο μεγάλη ήταν σε δύναμη η δική τους πόλη και να υπενθυμίσουν απ τη μια στους γεροντότερους όσα γνώριζαν και να διηγηθούν απ την άλλη στους νεωτέρους όσα δε γνώριζαν, διότι νόμιζαν ότι εξαιτίας των λεγομένων τους αυτοί (:οι Σπαρτιάτες) θα τρέπονταν περισσότερο προς την ειρήνη παρά προς τον πόλεμο. Αφού παρουσιάστηκαν λοιπόν στους Σπαρτιάτες ( :στους εφόρους των Σπαρτιατών) είπαν ότι επιθυμούσαν και οι ίδιοι να μιλήσουν προς τον λαό αυτών, εάν δεν υπήρχε κάποιο εμπόδιο. 2. Λακεδαῑμον πλείστων σφέτεραι θάττονα και θάττω ὑπομνήσει πάρει ἐγκαλεσασῶν ἴσασι πρόσιτε φάσκων 3 α. Παροῦσα: Κατηγορηματική μετοχή από το ρήμα ἔτυχε, αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης, πρεσβεία. ὧν: αντικείμενο καθ έλξιν στο ρήμα ἐνεκάλουν, αντί ἅ. ἐν πλείονι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο σκεπτέον (εἴη) δύναμιν: αιτιατική ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο εἴη τοῖς πρεσβυτέροις: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, δοτική αντικειμενική στο ὑπόμνησιν ή έμμεσο αντικείμενο στην περίφραση ὑπόμνησιν ποιήσασθαι.
3β ἔδοξεν αὐτοῖς δεῖν παρελθεῖν ἐς τούς Λακεδαιμονίους. 3γ Υπόθεση.: εἴ τι μή ἀποκωλύοι Απόδοση. :βούλεσθαι καί αὐτοί ἐς τό πλῆθος αὐτῶν εἰπεῖν Ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό. Ανεξάρτητη μορφή υποθετικού λόγου: Εἴ τι μή ἀποκωλύει, βουλόμεθα καί ἡμεῖς ἐς τό πλῆθος ὑμῶν εἰπεῖν. Επιμέλεια θεμάτων: Καρανάσιος Δημήτρης-Μαρκάκη Μαρία- Τυροπάνη Βάσω