ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ - ΕΙΣ. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ Πληροφορική I "Internet" B. Φερεντίνος ver. 301114
Internet Διαδίκτυο Παγκόσμιο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών, μέσω ενός συνόλου πρωτοκόλλων επικοινωνίας (TCP/IP Internet protocol suite) Με τον όρο Internet περιλαμβάνουμε: το σύνολο των συνδεδεμένων κόμβων και το λογισμικό τους τις υπηρεσίες που προσφέρει ως αμφίδρομο μέσο μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ) Τεράστιες κοινωνικές επιδράσεις Δυναμικό (μεταβάλλεται, εξελίσσεται, μεγαλώνει)
Ιστορική αναδρομή 1958: Ίδρυση της DARPA (τότε ARPA) Defense Advanced Research Projects Agency (ΗΠΑ) 1962: Paul Baran μεταγωγή πακέτων ως αποδοτικότερη τεχνική δικτυακής μεταφοράς δεδομένων 1965: Στόχος η δημιουργία δικτύου υπολογιστών που θα επιβίωνε ύστερα από μεγάλη επίθεση ή καταστροφή 1969: ARPANET (αρχικά 2 κόμβοι: UCLA και SRI (Stanford), 1971: 15 κόμβοι, 1972: 23 κόμβοι) 1973: Δημιουργία του πρωτοκόλλου TCP/IP (τότε TCP) 1974: Πρώτη αναφορά στον όρο Internet για την περιγραφή ενός παγκόσμιου δικτύου TCP/IP (στην τεχνική αναφορά με τις προδιαγραφές του πρωτοκόλλου TCP)
Ιστορική αναδρομή (συν.) 1980: Σύνδεση και άλλων δικτύων στο ARPANET (x.25, UUCP) 1981: CSNET: σύνδεση παν/μιακών τμημάτων Επιστ. Υπολ. 1983: Πλήρης χρήση του TCP/IP από το ARPANET 1984: Υλοποίηση του πρώτου DNS (Domain Name System) 1985: NSFNET: Ερευνητικό δίκτυο πανεπιστημίων (από το NSF), με βάση το TCP/IP. Πρώτοι 5 κόμβοι: Princeton, UCSD, UIUC, Cornell, Pittsburgh (τα 5 NSF supercomputers) 1988: Σύνδεση του NSFNET και με άλλα δίκτυα και τελικά και με το ARPANET Internet 1989: Εμφάνιση των πρώτων ISPs 1991: Δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστού (WWW) στο CERN 1996: Πλήρης καθιέρωση του όρου Internet στην καθημερινή ζωή (πολλές φορές σαν συνώνυμο του WWW)
Χρήση του Internet ανά χώρα
Απεικόνηση του Internet (The Opte Project)
Τεχνολογία Πρωτόκολλα Πρωτόκολλο (protocol): Κοινή ομάδα κανονισμών και διαδικασιών που ελέγχει το συντονισμό και τη μορφή των διακινούμενων δεδομένων Η ομάδα τέτοιων πρωτοκόλλων που χρησιμοποιείται στο Internet: TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol (Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης / Πρωτόκολλο Internet) Με την ύπαρξη του TCP/IP, υπολογιστές σε διαφορετικές πλατφόρμες και διαφορετικά λειτουργικά συστήματα, μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους
Πρωτόκολλο TCP/IP Ενθυλάκωση σε 4 επίπεδα: 4. Εφαρμογής (Application) [HTTP, FTP, DNS] 3. Μεταφοράς (Transport) [TCP, UDP, RTP] 2. Δικτύου (Network) [IP (IPv4, IPv6)] 1. Συνδέσμου (Link) [Ethernet, Token ring] IP: πρωτόκολλο υπεύθυνο για τη διευθυνσιοδότηση των συνδεδεμένων κόμβων και τη δρομολόγηση των πακέτων από τον αποστολέα στον παραλήπτη
IP (Internet Protocol) Κάθε συνδεδεμένος υπολογιστής (ή συσκευή) στο Internet έχει ένα μοναδικό IP Στην αρχική έκδοση του IP (IPv4) που χρησιμοποιείται κυρίως, το IP αναπαριστάται με 4 αριθμούς μεταξύ 0-255, π.χ.: 143.233.204.9 ή 12.0.14.255 Πολλοί υπολογιστές δεν συνδέονται άμεσα στο Internet, αλλά μέσω μικρότερων συνδεδεμένων δικτύων Σε ένα τέτοιο μικρότερο δίκτυο, το IP το έχει ένας κεντρικός router, ο οποίος μοιράζει εσωτερικά IP σε κάθε υπολογιστή που συνδέεται σε αυτόν, π.χ. 192.128.0.1, 192.128.0.2 κτλ (πολύ συχνή τεχνική στα ασύρματα δίκτυα WiFi)
IP (IPv4 & IPv6) Μοναδικές IP (IPv4) διευθύνσεις: 232 (~ 4 δις) Εξαντληθηκαν το 2011. Λύση: IPv6 διευθύνσεις των 128 bit (αντί για 32 bit) 2128 διευθύνσεις = 50 οκτάκις εκατ. διευθύνσεις για κάθε άνθρωπο στον πλανήτη (6.8 δις) Προφανώς, έμφαση δεν δόθηκε στην κάλυψη των αριθμητικών αναγκών, αλλά στη δυνατότητα συστηματικότερης ιεραρχικής διευθυνσιοδότησης αποδοτικότερη δρομολόγηση
DNS (Domain Name System) Σύστημα κατανεμημένης βάσης δεδομένων για την ονοματολογία των διευθύνσεων IP Κάνει την αντιστοιχία μεταξύ διευθύνσεων IP και λεκτικών διευθύνσεων (domain names) (τα domain names απομνημονεύονται πιο εύκολα από ό,τι οι αριθμητικές διευθύνσεις IP) π.χ.: 209.85.135.104 www.google.com Οι διευθύνσεις του τύπου domain name αποτελούνται συνήθως από τα εξής μέρη: server_name. subdomain. domain (χωρίς αυτός ο διαχωρισμός να είναι απόλυτος)
Διευθύνσεις (Domain names) Μία διεύθυνση ιεραρχείται από δεξιά προς τα αριστερά:.... subdomain. subdomain. domain Το βασικό domain (πεδίο) αναφέρεται στη χώρα: π.χ.,.gr (Ελλάδα),.uk (Αγγλία),.it (Ιταλία), κτλ. Για τις διευθύνσεις των ΗΠΑ, το domain αναφέρεται σε κατηγορία διεύθυνσης:.com εμπορική.edu ακαδημαϊκή.gov κυβερνητική.net δικτυακή (πχ ISPs).mil.org οργανισμών (πχ ΜΚΟ) στρατιωτική
Διευθύνσεις Το βασικό domain (χώρας) δεν αναφέρεται απαραίτητα στη φυσική θέση του υπολογιστή της ιστοσελίδας αλλά συνήθως αναφέρεται στον τόπο του οργανισμού Το πρώτο (από δεξιά) subdomain αναφέρεται συνήθως στο όνομα του οργανισμού Το δεύτερο subdomain αναφέρεται συνήθως στην υπηρεσία που προσφέρει ο συγκεκριμένος υπολογιστής www.ntua.gr ο server του WWW του Ε.Μ.Π. ftp.ntua.gr ο server του FTP του Ε.Μ.Π. www.google.com ο βασικός server αναζήτησης της google scholar.google.com server εξειδικευμένης αναζήτησης maps.google.com ο server με τον παγκόσμιο χάρτη της google Οι διευθύνσεις αυτές χρησιμοποιούνται κυρίως στον παγκόσμιο ιστό (WWW) γι αυτό και συνήθως το τελικό (αριστερό) subdomain είναι www
Δομή του Internet Η βασική δομή είναι αυτή των scale-free networks Υπερβολικά πολύπλοκη δομή Μεγάλη ετερογένεια (στις ταχύτητες, στα φυσικά χαρ/κά των κόμβων) Ύπαρξη αναδυόμενων (emergent) φαινομένων (π.χ., οι ρυθμοί μετάδοσης δεδομένων παρουσιάζουν προσωρινή αυτο-ομοιότητα) Αντικείμενο τρέχουσας επιστημονικής έρευνας
Διοίκηση του Internet Παγκόσμια κατανεμημένο δίκτυο που αποτελείται από πολλά αυτόνομα μικρότερα διασυνδεδεμένα δίκτυα Λειτουργεί χωρίς διοίκηση από κάποια κεντρική αρχή Η αρχή ICANN είναι υπεύθυνη για την ονοματοδοσία (domain names, διευθύνσεις IP, επιμέρους πρωτόκολλα επικοινωνίας και διάφορες άλλες παραμέτρους) 2005: Internet Governance Forum (IGF): φόρουμ για την παγκόσμια συζήτηση επί θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία του Internet (υπό την εποπτεία των ΗΕ).
Προσφερόμενες Υπηρεσίες Πληροφόρηση / ενημέρωση Επικοινωνία WWW (World Wide Web Παγκόσμιος Ιστός) Email (Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) Instant messaging (chat) Internet telephony (VoIP) (Διαδικτυακή τηλεφωνία) Μεταφορά δεδομένων File sharing (κοινή χρήση αρχείων) (π.χ., FTP, torrents) Streaming media (μετάδοση οπτικοακουστικού περιεχομένου)
WWW Παγκόσμιος Ιστός Βασική ιδέα: 1989, Sir Tim Berners-Lee Υλοποίηση: 1991, Berners-Lee και Robert Cailliau (CERN) Επιτυχία: 1993, με την εισαγωγή του γραφικού περιβάλλοντος, μέσω του Mosaic (NCSA-UIUC) Βάση λειτουργίας: υπερ-κείμενα (Hypertext) συνδεδεμένα μεταξύ τους με λέξεις-συνδέσμους κάθε υπερκείμενο αποτελεί μια ιστοσελίδα (web page) Βασικό πρωτόκολλο: HTTP (HyperText Transfer Protocol) Γλώσσα: HTML (HyperText Markup Language)
WWW και Web 2.0 Το λογισμικό πλοήγησης στον παγκόσμιο ιστό (μέσω γραφικού περιβάλλοντος): web browser Firefox Internet Explorer (Microsoft) Chrome (Google) Opera Safari (Apple) Οι ιστοσελίδες γίνονται όλο και πιο δυναμικές (JavaScript) και με καλύτερα γραφικά (Flash κτλ). Web 2.0: αμφίδρομα δυναμικό WWW wikis (Wikipedia, WikiAnswers) social networking (Facebook, Twitter) multimedia sites (YouTube, FlickR) blogs, fora* * πληθ. του forum
E-mail Μέθοδος ανταλλαγής ψηφιακών μηνυμάτων στο Internet Λειτουργεί μέσω 2 βασικών κατηγοριών email servers: Incoming server (POP3 Post Office Protocol, IMAP) Outgoing server (SMTP Simple Mail Tranfer Protocol) Διεύθυνση email της γενικής μορφής: username@subdomain.domain Δυνατότητα αποστολής επισυναπτόμενων αρχείων (attachments) Αρχικά το κείμενο είχε μόνο λατινικούς χαρακτήρες (από το σύνολο ASCII) δημιουργία των greeklish Πλέον το κείμενο μπορεί να περιέχει οποιονδήποτε χαρ/ρα Unicode (UTF-8, πίσω-συμβατότητα με το σύνολο ASCII)
Βασικοί τύποι προγραμμάτων Email Email client (πρόγραμμα διαχείρισης email) Outlook Express Evolution Eudora Apple Mail (+) Μεγάλες δυνατότητες διαχείρισης, δυνατότητα τοπικής αποθήκευσης (στον υπολογιστή) και άρα διαχείρισης off-line ( ) Περιορισμένη πρόσβαση (μόνο από τον υπολογιστή στον οποίο είναι εγκατεστημένο το πρόγραμμα) Web-based email ή webmail (Hotmail, Yahoo, Gmail) (+) Δυνατότητα πρόσβασης από οποιονδήποτε συνδεδεμένο με το Internet υπολογιστή ( ) Περιορισμένες δυνατότητες διαχείρισης (όχι πια..), θέμα ασφάλειας αφού η αποθήκευση γίνεται στους υπολογιστές της εταιρίας παροχής του email
File sharing (κοινή χρήση αρχείων) Τύποι file sharing: Δίκτυα Peer-to-peer: Δίκτυα: Gnutella, Kazaa, edonkey Πρωτόκολλα: BitTorrent, Gnutella2 Υπηρεσίες φιλοξενίας αρχείων (file hosting): Συνήθως σε ιστοσελίδες όπως blog, forum κτλ. Αρχικά: απλή απομακρυσμένη πρόσβαση σε αρχεία: 1978: BBS (Bulletin Board Systems) 1980: Usenet 1985: FTP servers (File Transfer Protocol) 1997: Hotline Επανάσταση στο file sharing με τα αρχεία μουσικής MP3: Audiogalaxy (1998), Napster (1999) [file hosting] Gnutella (2000), Kazaa (2001), LimeWire (2000), BitTorrent (2001) [P2P]
Ποσοστά πρόσβασης στο Internet Internet users per 100 inhabitants (Source: ITU)
Τρόποι πρόσβασης στο Internet Dial-up (με τηλεφωνικό modem) Broadband (ευρυζωνική σύνδεση) Χάλκινα καλώδια (π.χ., ADSL) Ομοαξωνικά καλώδια (π.χ., cable modem) Οπτικές ίνες WiFi 3G (μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας) Δορυφορικά
Internet μέσω dial-up Σύνδεση μέσω modem (εσωτετικού ή εξωτερικού) Το ψηφιακό σήμα του Η/Υ μετατρέπεται σε αναλογικό και μεταδίδεται σε αυτή τη μορφή μέσω του τηλεφ. δικτύου Ταχύτητες μέχρι 56 Kbps
ISDN Integrated Services Digital Network ISDN Μεταφορά ψηφιακού σήματος μέσω τηλεφωνικής γραμμής Δύο επίπεδα: Basic rate ISDN (BRI): 3 κανάλια σε μία τηλεφωνική γραμμή: δύο για δεδομένα και ένα ελέγχου. Ταχύτητα: 128 Kbps Primary rate ISDN (PRI): 24 κανάλια. Ταχύτητα: ~1.5 Mbps Βασικό πλεονέκτημα σε σχέση με το dial-up: δεν απασχολεί την τηλεφωνική γραμμή (χρησιμοποιείται το 2ο κανάλι δεδομένων για τη φωνή, όταν αυτό είναι απαραίτητο)
Ευρυζωνικό Internet DSL (ADSL / SDSL) Μισθωμένες γραμμές (T1 lines) Ethernet LAN Δορυφορικό Internet Μέσω δικτύου 3G κινητής τηλεφωνίας Ασύρματο Internet (WiFi) Μέσω ηλεκτρικού δικτύου (BPL) Καλωδιακό Internet (cable) Μέσω οπτικής ίνας (Fiber to the home)
ADSL Asymmetric Digital Subscriber Line ADSL Υψηλές ταχύτητες μέσω τηλεφωνικής γραμμής Διαφορετική ταχύτητα downstream και upstream (χρησιμοποιούνται διαφορετικές μπάντες συχνοτήτων για την κάθε λειτουργία) 1998: ADSL 8 Mbps / 1 Mbps 2002: ADSL2 12 Mbps / 1.3 Mbps 2003: ADSL2+ 24 Mbps / 1.3 Mbps 2008: ADSL2+M 24 Mbps / 3.3 Mbps 2009: VDSL 2012: VDSL2 μέχρι 100 Mbps / 100 Mbps 55 Mbps / 3 Mbps
Μηχανές αναζήτησης του WWW Η ποσότητα της διαθέσιμης πληροφορίας είναι τεράστια Πρόβλημα 1: Πώς θα βρεθεί η ζητούμενη πληροφορία; Πρόβλημα 2: Πώς θα ελεγχθεί η ποιότητά της; Λύση (κυρίως στο 1ο, λιγότερο στο 2ο): οι εξελιγμένες μηχανές αναζήτησης (search engines) Κυριότερες: Google, Yahoo!, Bing, Ask.com Λειτουργία: 1. Web crawling (ανίχνευση του ιστού) (web-bots) 2. Indexing (καταχώρηση σε ΒΔ) 3. Searching (αναζήτηση)
Τρόποι αναζήτησης και παρουσίασης Μέσω θεματικών καταλόγων Συνεχείς κατηγοριοποίηση της πληροφορίας (εξειδίκευση) Σχετικά ξεπερασμένος τρόπος αναζήτησης Μέσω πληκτρολόγησης λέξεων ή φράσεων κλειδιών Δυνατότητα προχωρημένης αναζήτησης μέσω λογικών τελεστών (AND, OR, NOT) Δυνατότητα περιορισμού της αναζήτησης σε συγκεκριμένα domain, subdomain, συγκεκριμένη γλώσσα, κτλ. Πολύ γρήγορη αναζήτηση μέσω εξελιγμένων αλγορίθμων που προσπαθούν να προσδιορίσουν και την ποιότητα των αποτελεσμάτων (μέσω π.χ. του πλήθους των αναφορών κάποιας σελίδας από άλλες) Δυνατότητα πρόβλεψης των ζητούμενων λέξεων και δυναμική εμφάνιση αποτελεσμάτων κατά την πληκτρολόγηση (Google)