Το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α. Κορωνίδης Διεύθυνση Σχεδιασμού Ανάπτυξης Συστήματος ΑΔΜΗΕ a.koronidis@admie.gr
ΔΕΚΑΕΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (ΔΠΑ) 2015-2024 Ο ΑΔΜΗΕ, ως Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), λειτουργεί, εκμεταλλεύεται, συντηρεί και αναπτύσσει το Σύστημα Μεταφοράς, ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο επαρκή, ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο. Συγχρόνως φροντίζει ώστε η μακροχρόνια ικανότητα του Συστήματος να ανταποκρίνεται σε εύλογες ανάγκες για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, υπό οικονομικά βιώσιμες συνθήκες. Ο ΑΔΜΗΕ εκπονεί κάθε έτος, κατόπιν διαβούλευσης με όλους τους υφιστάμενους και μελλοντικούς χρήστες του ΕΣΜΗΕ, Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς και το υποβάλλει προς έγκριση στη ΡΑΕ. 2
ΔΕΚΑΕΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (ΔΠΑ) 2015-2024 Η έκδοση του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης (ΔΠΑ) συμπίπτει με μία δύσκολη περίοδο για τη χώρα, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης. Συνέπεια της ύφεσης, είναι η σημαντική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στο ΕΣΜΗΕ που έχει μειωθεί το 2013 κατά περίπου 3,7% σε σχέση με το 2012 και κατά 10% σε σχέση με τη μέγιστη ζήτηση που είχε σημειωθεί το 2008. Αντίστοιχη μείωση υπάρχει και στις εκτιμήσεις για τη διαμόρφωση της ζήτησης κατά την προσεχή δεκαετία. Η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, σε συνδυασμό με την αύξηση της διεσπαρμένης παραγωγής, οδηγεί σε μείωση των απαιτήσεων διακίνησης ενέργειας για την εξυπηρέτηση των ηλεκτρικών φορτίων στο Σύστημα Μεταφοράς. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα χρονικής μετάθεσης ορισμένων έργων Μεταφοράς που σχετίζονται κυρίως με την εξυπηρέτηση φορτίων Διανομής, χωρίς αυτό να έχει αρνητική επίπτωση στην ασφάλεια λειτουργίας του Συστήματος. Οδηγός παράμετρος για την ανάπτυξη του Συστήματος καθίσταται πλέον η ανάγκη κάλυψης των στόχων που έχουν τεθεί από την Πολιτεία για την αυξημένη διείσδυση ΑΠΕ, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των εθνικών στόχων για το 2020, σύμφωνα με τους οποίους η συμμετοχή των ΑΠΕ στον τομέα του ηλεκτρισμού 3 θα ανέλθει στο 40%.
Εξέλιξη Συνολικής Καθαρής Ζήτησης (χωρίς άντληση) TWh 60 55 50 45 40 35 30 Εξέλιξη Συνολικής Ζήτησης Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας (TWh) Ετήσια Αιχμή (GW) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 GW 12 11 10 9 8 7 6
(MW) (TWh) Επίδραση διεσπαρμένης παραγωγής στη Ζήτηση Επίδραση διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ στη Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας 58 56 54 52 50 48 46 44 42 Συνολική Ζήτηση Ζήτηση Συστήματος 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 11000 10500 10000 Επίδραση διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ στην Ετήσια Αιχμή Φ ορτίου Συνολική Αιχμή Αιχμή Συστήματος 9500 9000 8500 8000 7500 2009 2010 2011 2012 2013
(MW) (MWh) Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας για το 2013 5000 4800 4600 4400 4200 4000 3800 3600 3400 3200 3000 Μηνιαία Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας για το 2013 Συνολική Ζήτηση Ζήτηση Συστήματος Ιαν Φεβ Μαρ Απ ρ Μάϊος Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Μηνιαία Αιχμή Φορτίου για το 2013 9500 9000 8500 Συνολική Αιχμή Αιχμή Συστήματος 8000 7500 7000 6500 6000 Ιαν Φεβ Μαρ Απ ρ Μάϊος Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ
(ΤWh) (ΤWh) Πρόβλεψη Ζήτησης για την περίοδο 2014-2024 65 63 61 59 57 55 53 51 49 47 Εξέλιξη Συνολικής Ζήτησης Ενέργειας Ιστορικά στοιχεία Σενάριο Χαμηλής Ζήτησης Σενάριο Αναφοράς Σενάριο Υψηλής Ζήτησης 45 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 έτος Σύγκριση προβλέψεων ζήτησης ΑΔΜΗΕ (Σενάριο Αναφοράς) 70 65 ΔΠΑ 2014-2023 ΔΠΑ 2015-2024 60 55 50 45 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 έτος
Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα σενάρια εξέλιξης του ΑΕΠ που έχουν θεωρηθεί για τους σκοπούς της πρόβλεψης φορτίου. Το Σενάριο Υψηλής Ανάπτυξης βασίζεται στις πρόσφατα δημοσιευμένες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέχρι το 2015, ενώ για την περίοδο 2016 έως 2018 έχουν θεωρηθεί τα αντίστοιχα δημοσιευμένα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Για τα έτη από το 2019 έως και το 2024, ελλείψει άλλων στοιχείων, η προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ έχει θεωρηθεί ότι παραμένει σταθερή για τους σκοπούς της πρόβλεψης. Βάσει αυτής της προβλεπόμενης εξέλιξης του ΑΕΠ διαμορφώθηκαν και άλλα δύο σενάρια, πιο ήπιας ανάπτυξης της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
Επιδιωκόμενη Αναλογία Εγκατεστημένης Ισχύος ΑΠΕ του ΦΕΚ Β 1630/2010 και σημερινή κατάσταση (εξαιρούνται οι Σταθμοί αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ με Δεσμ. Πρ. Σύνδ.) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 2014 (ΜW) 2020 (MW) 31-10-13 Τέλος 13 31-10-13 Τέλος 13 με (ΜW) Δεσμ. Προσφ. Σύνδ. (ΜW) YΗΣ/ ΜΥΗΣ 3700 4650 3237,54 3237,54+78= 3315,54 Φ/Β (πλην Ειδ. Προγρ.Στεγών) 1500 2200 2059,27 (Φ/Β Στεγών= 346 MW) 2059,27+1478,69= 3537,96 Η/Θ 120 250 0,00 2 Α/Π 4000 7500 1519,82 1519,82 1520+4627 +4293= =6147 5812,82 ΒΙΟ 200 350 45,81 45,81+49,56= 46+58 = 104 95,37
Ιαν-11 Φεβ-11 Μαρ-11 Απρ-11 Μάι -11 Ιουν-11 Ιουλ-11 Αύγ-11 Σεπ-11 Οκτ-11 Νοε-11 Δεκ-11 Ιαν-12 Φεβ-12 Μαρ-12 Απρ-12 Μάι-12 Ιουν-12 Ιουλ-12 Αύγ-12 Σεπ-12 Οκτ-12 Νοε-12 Δεκ-12 Ιαν-13 Φεβ-13 Μαρ-13 Απρ-13 Μάι-13 Ιουν-13 Ιουλ-13 Αύγ-13 Σεπ-13 Οκτ-13 Νοε-13 Δεκ-13 2600 2500 2400 2300 2200 2100 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 MW (πλην στέγες) MW (στέγες) Σύνολο Εξέλιξη Φ/Β την τελευταία τριετία
Μεγάλα Έργα Μεταφοράς που περιλαμβάνει το ΔΠΑ Διασύνδεση Εύβοιας προς τη Νέα Μάκρη Διασύνδεση των Κυκλάδων Νέα ΓΜ 400kV μεταξύ ΚΥΤ Λαγκαδά Φιλίππων Ανάπτυξη 400kV στην Πελοπόννησο και σύνδεση με τον κορμό 400kV και νέο ΚΥΤ στην Κόρινθο Νέο ΚΥΤ στο Ρούφ Διασύνδεση της Κρήτης με το Ηπειρωτικό Σύστημα
Κατασκευή νέων Γ.Μ. 150 kv στην Εύβοια για την απορρόφηση παραγωγής Α/Π (σε τελικό στάδιο κατασκευής) 1. Διασύνδεση Υ/Σ Νέας Μάκρης Υ/Σ Πολυποτάμου. Γ.Μ. : Υπόγειο + Υποβρύχιο + Εναέριο Τμήμα (κίτρινη γραμμή) 2. Γ.Μ. : Υπόγειο (τμήμα της διασύνδεσης) προς την πλευρά του Υ/Σ Νέας Μάκρης 14
Διασύνδεση Κυκλάδων Α φάση
Διασύνδεση Κυκλάδων Β φάση
Διασύνδεση Κυκλάδων Γ φάση
Νέα ΓΜ 400kV Λαγκαδάς - Φίλιπποι
Ανάπτυξη 400kV στη Πελοπόννησο
Νέο ΚΥΤ GIS στο Ρουφ και σύνδεση με καλώδια 400kV
Διασύνδεση της Κρήτης με το Ηπειρωτικό Σύστημα H διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα είχε μελετηθεί από τα μέσα της δεκαετίας του 80 και είχε καταλήξει τότε σε μία λύση σύνδεσης με Συνεχές Ρεύμα από το ακρωτήριο Σπάθα του νομού Χανίων σε περιοχή πλησίον της Μονεμβασιάς στην Πελοπόννησο. H σύνδεση αυτή προέβλεπε ισχύ 600MW (2x300MW). To έργο τότε δεν προχώρησε, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Το 2011 ολοκληρώθηκε σχετική μελέτη για τη Διασύνδεση της Κρήτης με το Ηπειρωτικό Σύστημα, η οποία εκπονήθηκε από κοινή ομάδα εργασίας ΔΕΣΜΗΕ, ΔΕΗ και ΡΑΕ. Εξετάσθηκε πλήθος εναλλακτικών σεναρίων διασύνδεσης, λαμβάνοντας υπόψη και τις πλέον πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις ιδίως αυτές που αφορούν τους συνδέσμους HVDC με Voltage Source Converters (VSC). Στις αρχές του 2013 ολοκληρώθηκε η επικαιροποίηση των βασικών σεναρίων και στην συνέχεια πραγματοποιήθηκαν μελέτες δυναμικής ευστάθειας. Με βάση τα αποτελέσματα των πιο πάνω Μελετών ο ΑΔΜΗΕ προωθεί την σύνδεση της Κρήτης με το ΕΣΜΗΕ με στόχο την υλοποίηση του έργου εντός της τρέχουσας δεκαετίας.
Διασύνδεση της Κρήτης με το ΕΣΜΗΕ Εξέλιξη Φορτίων Κρήτης τα τελευταία 50 χρόνια
Επενδυτικό Πρόγραμμα 10ετίας άνω των 2200 εκ. Ευρώ Εκτίμηση κόστους έργων 2015-2024 (χρονικός ορίζοντας ΔΠΑ) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 950 Διασύνδεση Κρήτης Διασύνδεση Κυκλάδων Λοιπά έργα ενίσχυσης Συστήματος 351 794 169 Έργα επέκτασης για σύνδεση Χρηστών
Επενδύσεις 3ετίας ~ 750 εκ. Ευρώ Εκτίμηση κόστους έργων 2015-2017 (πρώτη 3-ετία ΔΠΑ) 400 350 300 250 200 150 100 303 358 50 0 69 Διασύνδεση Κρήτης Διασύνδεση Κυκλάδων Λοιπά έργα ενίσχυσης Συστήματος 13 Έργα επέκτασης για σύνδεση Χρηστών
Συμπέρασμα Ο ΑΔΜΗΕ υλοποιεί την περίοδο 2015-24 ένα φιλόδοξο πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς τη Χώρας που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα σημαντικά έργα της ανάπτυξης των 400kV στη Πελοπόννησο, την κατασκευή νέων ΚΥΤ, την Διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κρήτης. Σκοπός είναι να διατηρηθεί το υψηλό επίπεδο ασφάλειας τροφοδότησης καλύπτοντας τις μελλοντικές ανάγκες, να ικανοποιηθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί από την Πολιτεία για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, να επιτευχθεί σύνδεση ηλεκτρικά απομονωμένων νησιωτικών περιοχών με μείωση του κόστους παραγωγής. Το πρόγραμμα απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Παρά τις δυσκολίες ο ΑΔΜΗΕ αισιοδοξεί για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι μέχρι σήμερα υπάρχει θετική ανταπόκριση για την κάλυψη επενδυτικών δαπανών σημαντικών έργων τόσο με επιδότηση (ΕΣΠΑ, ΣΕΣ) όσο και με ευνοϊκούς όρους δανεισμού από τη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.