ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Τεύχος CXXXXVIΙΙ, Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012. Συντακτική Ομάδα: Αλεξοπούλου Χριστίνα Καρακατσάνη Φαίη Κούκη Αναστασία Ζάννα Κασσιανή Μαρία Κόκαλη Χριστίνα Παναγιωτίδου Ράνια Συντονιστής: Δρ. Κωνσταντίνος Φίλης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Vladimir Putin: προεκλογικές εξαγγελίες εν μέσω διαδηλώσεων Η 48 η Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο και το ζήτημα της αντιπυραυλικής ασπίδας Νέα αιματηρά επεισόδια στην Αίγυπτο: καζάνι που βράζει το Κάιρο με τους Αιγύπτιους να διαδηλώνουν ενάντια της στρατιωτικής ηγεσίας Σε ενθουσιώδες κλίμα αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα η επίσκεψη Saakashvili στις ΗΠΑ Ματιές στην Επικαιρότητα 1
Vladimir Putin: προεκλογικές εξαγγελίες εν μέσω διαδηλώσεων Μία από τις σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις του με προεκλογικό χαρακτήρα πραγματοποίησε την 1 η Φεβρουαρίου ο Ρώσος πρωθυπουργός, Vladimir Putin, ο οποίος βρέθηκε σε εκδήλωση μαθητών που θα παραστούν στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές ως παρατηρητές. Ερωτώμενος για το ενδεχόμενο ενός δεύτερου γύρου εκλογών, ο Putin δήλωσε πως αυτή η πιθανότητα δε μπορεί να αποκλειστεί ενώ τόνισε ότι μια ανάλογη έκβαση δε θεωρείται απαραίτητα αποτυχία. Παρ όλα αυτά, ο Ρώσος πρωθυπουργός υπογράμμισε πως είναι πιθανόν μια τέτοια εξέλιξη να αποσταθεροποιήσει το πολιτικό κλίμα στη χώρα, δημιουργώντας αίσθημα ακυβερνησίας. Μία ημέρα νωρίτερα είχε προηγηθεί η δημοσίευση άρθρου του Putin σε εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας, όπου γινόταν εκτενής αναφορά στο νέο πλάνο του πρωθυπουργού για την ενίσχυση της ρωσικής οικονομίας. Προσπαθώντας να προβάλλει το φιλελεύθερο προφίλ του, ο Putin συνέστησε τη σταδιακή μείωση του κρατικού ελέγχου σε οικονομικά ζητήματα, ενώ τόνισε πως οι δραστηριότητες των κρατικών επιχειρήσεων πρέπει να παραμένουν «εντός πλαισίου». Μάλιστα, δε δίστασε να υποστηρίξει πως, για να καταστεί κάτι τέτοιο εφικτό, επιχειρήσεις, όπως η Gazprom, θα πρέπει στο εξής να απέχουν από επενδύσεις στο χώρο των ΜΜΕ. Επιπρόσθετα, ο υποψήφιος πρόεδρος παραδέχθηκε πως η μάχη εναντίον της διαφθοράς στον κρατικό τομέα είναι ανεπαρκής και υποσχέθηκε πως θα ενισχύσει τις προσπάθειες καταπολέμησης της εν λόγω μάστιγας, την οποία χαρακτήρισε «συστημική». Τέλος, αναφέρθηκε στα σχέδια ενίσχυσης των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων, μέσω της επιβολής ενός αυστηρότερου φορολογικού πλαισίου στους «έχοντες», από τους οποίους αναμένεται να ζητηθεί η καταβολή ενός επιπρόσθετου φόρου κοινωνικής αλληλεγγύης. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως οι προσπάθειες του επιτελείου του αλλά και του ίδιου του Putin για άμβλυνση της λαϊκής δυσαρέσκειας που εκφράζεται μέσω διαδηλώσεων εναντίον της πολιτικής του απέβησαν άκαρπες. Χαρακτηριστικά του πρωτόγνωρου προεκλογικού κλίματος που βιώνει η Ρωσία είναι τα γεγονότα της 4 ης Φεβρουαρίου. Την εν λόγω ημέρα, οι αρχές της Μόσχας έδωσαν άδεια για την πραγματοποίηση δύο διαδηλώσεων σε διαφορετικό μέρος της πρωτεύουσας: η πρώτη οργανώθηκε από οπαδούς του Putin, οι οποίοι θέλησαν με τον τρόπο αυτό να εκφράσουν τη συμπαράσταση και στήριξη στον ηγέτη τους, ενώ στη δεύτερη οι 2
διαδηλωτές ζητούσαν την απομάκρυνση του από την πολιτική ζωή της χώρας. Μάλιστα, οι διαδηλώσεις έγιναν αφορμή για το ξέσπασμα διένεξης μεταξύ των μη κρατικών ΜΜΕ και της αστυνομίας, αφού τα στοιχεία που δόθηκαν αναφορικά με τη λαϊκή συμμετοχή αποκλίνουν σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, οι συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις της ξεπέρασαν τους 100.000 ενώ οι αστυνομικές αρχές έκαναν λόγο για περιορισμένη συμμετοχή που δεν ξεπερνούσε τους 33.000 διαδηλωτές. Ακολούθως, σύμφωνα με τα στοιχεία της αστυνομίας, η διαδήλωση των υποστηρικτών του Putin υπερέβη τις 138.000 συμμετοχές, ενώ η αντιπολίτευση τόνισε πως η υποβάθμιση της μαζικότητας του λαϊκού κινήματος αποτελεί χειραγώγηση της κοινής γνώμης. ΕΚΤΙΜΗΣΗ Η πορεία προς τις εκλογές της 4 ης Μαρτίου φαίνεται πως εγκαινιάζει μια νέα σελίδα στις προεκλογικές περιόδους που έχει βιώσει μέχρι στιγμής η χώρα. Οι πρωτόγνωρες αλλαγές που σηματοδοτούνται μέσω των διαδηλώσεων οι οποίες διατηρούν τη μαζικότητά τους- μπορούν δυνητικά να αποτελέσουν ένα σημείο καμπής για την πολιτική ζωή της χώρας. Κάτι τέτοιο φαίνεται να γίνεται αντιληπτό τόσο από τους κυβερνητικούς κύκλους όσο και από τον ίδιο τον Putin, που δε δίστασε να «κατεβάσει» τον πήχη των προσδοκιών του, καθώς δεν απέκλεισε τη διεξαγωγή δεύτερου γύρου εκλογών. Φυσικά, παραμένοντας σταθερός στο απολυταρχικό του προφίλ, ως αντιστάθμισμα στα παραπάνω άφησε να πλανάται ο κίνδυνος «πολιτικής αποσταθεροποίησης» της χώρας. Από την άλλη πλευρά, και οι κύκλοι που πρόσκεινται στον πρωθυπουργό φαίνεται να ακολουθούν τη γνωστή πρακτική του «καρότου» και του «μαστιγίου», δίνοντας άδεια να πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα δύο διαδηλώσεις υπέρ και κατά του Putin, γεγονός που συγκαταλέγεται στα ευτράπελα της ρωσικής πραγματικότητας. Περαιτέρω, όσον αφορά στις δεσμεύσεις του Putin για αναζωογόνηση της ρωσικής οικονομίας, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό. Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί πως οι εν λόγω αρμοδιότητες αποτελούν χαρτοφυλάκιο του εκάστοτε πρωθυπουργού και όχι του προέδρου. Δεύτερον, προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως ο Putin επέλεξε να αναφερθεί στο φλέγον ζήτημα της οικονομίας, για το οποίο, παρ ότι καθ ύλην αρμόδιος, δεν προχώρησε στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, μεσούσης, μάλιστα, της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τέλος, ο υποψήφιος πρόεδρος θα πρέπει να προχωρήσει στην αποσαφήνιση των 3
εξαγγελιών του, να εξηγήσει με ποιον τρόπο και ποια μέσα αναμένεται να τις πραγματοποιήσει ώστε να μην παραμείνουν απλώς ευχολόγιο. Η 48 η Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο και το ζήτημα της αντιπυραυλικής ασπίδας Στις 3 Φεβρουαρίου ξεκίνησε η 48 η Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο, η οποία διήρκησε τρεις μέρες. Τα τελευταία χρόνια, η εν λόγω διάσκεψη αποτελεί την κύρια διάσκεψη για θέματα πολιτικής ασφαλείας παγκοσμίως, ενώ κάθε χρόνο συγκεντρώνει προσωπικότητες από όλον τον κόσμο προκειμένου να συμμετάσχουν σε μια εντατική συζήτηση σχετικά με τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις για την ασφάλεια. Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν οι εξελίξεις που σημειώθηκαν με αφορμή τη Διάσκεψη, λίγο πριν την έναρξή της. Ειδικότερα, ο Ρώσος Πρωθυπουργός Vladimir Putin επανέλαβε την παραμονή της διάσκεψης, με αφορμή ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ψυχρή Πολιτική» ( Cold Politics ) που προβλήθηκε στη ρωσική κρατική τηλεόραση, την πεποίθησή του ότι η αντιπυραυλική ασπίδα στην Ευρώπη στοχεύει να υπονομεύσει τις αμυντικές δυνατότητες της Ρωσίας. Συγκεκριμένα ο Ρώσος πρωθυπουργός δήλωσε ότι «σήμερα ούτε το Ιράν, ούτε η Βόρεια Κορέα αποτελούν απειλή [...] Σήμερα, είναι η πυραυλική άμυνα που στοχεύει στην εξουδετέρωση των πυρηνικών δυνατοτήτων της Ρωσίας». Επίσης, ο ίδιος ανέφερε στο ντοκιμαντέρ ότι οι ΗΠΑ ήταν η μόνη χώρα που χρησιμοποίησε πυρηνικά όπλα, αναφερόμενος στο βομβαρδισμό του 1945 στην Ιαπωνία, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «δε μπορούμε να το ξεχάσουμε αυτό, καθώς και πάντα θα αντιδρούμε στις απειλές που θα προκύπτουν κοντά στα σύνορά μας». Παράλληλα, πριν από την έναρξη της Διάσκεψης, ο Πρόεδρός της, Πρέσβης Wolfgang Ischinger, εξέφρασε την ελπίδα ότι θα βοηθήσει τη Ρωσία και τους Δυτικούς εταίρους της να φτάσουν σε ένα συμβιβασμό για το θέμα της αντιπυραυλικής άμυνας, «ώστε η συνεργασία με τη Ρωσία να μπορεί να προχωρήσει στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το Μάιο στο Σικάγο». 4
Ωστόσο, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Sergei Lavrov, ο οποίος έλαβε μέρος στη Διάσκεψη και συνομίλησε τόσο με την Αμερικανίδα ομόλογό του Hillary Clinton όσο και με το Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Anders Fogh Rasmussen, δήλωσε το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου ότι: «δυστυχώς δεν υπήρξαν αλλαγές» σχετικά με το θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας. Από την αμερικανική πλευρά, σε ερώτηση που υποβλήθηκε στον Υπουργό Αμύνης των ΗΠΑ, Leon Panetta, σχετικά με τους ρωσικούς φόβους περί υπονόμευσης της αμυντικής τους ικανότητας, ο ίδιος ανέφερε ότι «ειλικρινά, δε βλέπουμε το σύστημα της αντιπυραυλικής ασπίδας που προσπαθούμε να αναπτύξουμε, ως απειλή για τη Ρωσία. Το έχουμε καταστήσει σαφές ξανά και ξανά, και θα συνεχίζουμε να το επισημαίνουμε στη Ρωσία. Και ελπίζουμε, ότι τελικά θα μπορέσουμε να επιλύσουμε αυτά τα ζητήματα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε με τρόπο που να αντιπροσωπεύει την άμυνα της Ευρώπης, όχι ως μια απειλή για τη Ρωσία, αλλά για την άμυνα της Ευρώπης». Επιπλέον, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Rasmussen, αναφερόμενος στις σχέσεις ΝΑΤΟ- Ρωσίας, επεσήμανε ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος που όμως, δεν έχει φτάσει στο πλήρες δυναμικό της. Επίσης, συμφώνησε με την αναφορά του Πρέσβη Ischinger, ότι η επιτυχής συνεργασία μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας στο θέμα της αντιπυραυλικής άμυνας θα είναι ένα γεγονός που θα αλλάξει εντελώς τον τρόπο που εξελίσσεται (game changer). Παρολαυτά, ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Ρωσίας Dmitry Rogozin δήλωσε την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου ότι η παγκόσμια Διάσκεψη για την Ασφάλεια, που έγινε στο Μόναχο, απέτυχε να καταλήξει σε συμβιβασμό για τη δημιουργία της ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής άμυνας. Αναφερόμενος στις δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι «το ΝΑΤΟ θα αναπτύξει ένα σύστημα αντιπυραυλικής ασπίδας, γιατί αισθανόμαστε μεγάλη ευθύνη να προστατέψουμε τους πληθυσμούς μας αποτελεσματικά ενάντια στην πυραυλική απειλή», ο Rogozin τόνισε χαρακτηριστικά : «Λοιπόν, έτσι και εμείς αισθανόμαστε την ευθύνη να προστατέψουμε τον πληθυσμό μας, από τη δική σας πυραυλική απειλή και θα δημιουργήσουμε ένα αξιόπιστο σύστημα αεροδιαστημικής άμυνας». ΕΚΤΙΜΗΣΗ 5
Παρόλο που θα μπορούσε να υπάρξει μια καλή ευκαιρία συζήτησης του θέματος της αντιπυραυλικής ασπίδας μεταξύ ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και Ρωσίας στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο, συνεπικουρούμενη από τον Πρόεδρο της Διάσκεψης, Γερμανό Πρέσβη Wolfgang Ischinger, ο οποίος είχε εκφράσει την πρόθεσή του να συμβάλλει στην εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης μεταξύ τους, οι δηλώσεις του Putin την παραμονή της Διάσκεψης δεν άφηναν κανένα ενδεχόμενο για επίλυση του ζητήματος σε ένα χρονικό διάστημα τριών ημερών. Εξάλλου, δεδομένου ότι η πολιτική ατζέντα της Διάσκεψης δεν περιορίστηκε μόνο στο ζήτημα της αντιπυραυλικής ασπίδας, αλλά περιελάμβανε και άλλα σημαντικά θέματα στα οποία υπήρχε έντονη συζήτηση και αντιπαράθεση μεταξύ των παρευρισκομένων, όπως η κρίση στη Συρία και το βέτο της Ρωσίας και της Κίνας στο σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και το πρόβλημα του ιρανικού προγράμματος, κάτι τέτοιο δε θα ήταν εκ των πραγμάτων δυνατό. Είναι γεγονός ότι το άλυτο πρόβλημα της ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής άμυνας έχει προκαλέσει διχόνοιες, για τον λόγο αυτό το σχέδιο ανάπτυξης της αντιπυραυλικής ασπίδας στην Ευρώπη παραμένει υψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών της Ρωσίας με τους Δυτικούς της εταίρους, καθώς αποτελεί βασικό θέμα της πολιτικής ασφαλείας για τη Μόσχα. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα έχει περιέλθει σε στασιμότητα, αφενός μεν από τη ρωσική πλευρά, η οποία ζητά νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ότι το εν λόγω σύστημα δε θα στρέφεται εναντίον της, και αφετέρου από την αμερικανική πλευρά, η οποία εξακολουθεί να είναι απρόθυμη να παράσχει αυτές τις εγγυήσεις. Η εμμονή αυτή και των δύο πλευρών κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη διαπραγμάτευση, απομακρύνοντας την πιθανότητα εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης σε περίπτωση που αυτές διατηρηθούν. Βέβαια, υπάρχει μια ακόμα ευκαιρία τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ να κάνουν το επόμενο βήμα μαζί στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο. Παραμένει όμως απίθανο, και οι δυο πλευρές να αλλάξουν τη θέση τους εν μέσω της προεκλογικής κατάστασης που επικρατεί, τόσο στη Ρωσία όσο και στις ΗΠΑ. Νέα αιματηρά επεισόδια στην Αίγυπτο: καζάνι που βράζει το Κάιρο με τους Αιγύπτιους να διαδηλώνουν ενάντια της στρατιωτικής ηγεσίας. 6
Εκρηκτική παραμένει η κατάσταση στην Αίγυπτο με ένα νέο κύκλο βίας να ξετυλίγεται, αυτή τη φορά με αφορμή επεισόδια που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα. Ειδικότερα, την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου, 74 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες άλλοι τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα στο Πορτ Σάιντ, έπειτα από συμπλοκές μεταξύ οπαδών των ομάδων al Ahly και al Masry που αγωνίζονταν. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών της Αιγύπτου, οι θάνατοι προήλθαν από ασφυξία εξαιτίας του συνωστισμού. Ωστόσο, όπως έγινε στη συνέχεια γνωστό, οι θάνατοι αυτoί προήλθαν από βίαιες συμπλοκές, εφόσον μετά τη λήξη του αγώνα οπαδοί της ομάδας al Marsy εισέβαλλαν στον αγωνιστικό χώρο με ρόπαλα και επιτέθηκαν στους παίκτες και οπαδούς της al Ahly, πυροδοτώντας ένταση. Ακολούθως, ισχυρές δυνάμεις του στρατού αναπτύχθηκαν στο Πορτ Σάιντ, προκειμένου να αποφευχθούν και άλλες συγκρούσεις μεταξύ οπαδών, ενώ ο στρατός κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος. Οι Αρχές, μάλιστα, προχώρησαν στη σύλληψη 47 ατόμων, ύποπτων για την ανάμειξή τους στις αιματηρές συμπλοκές. Επιπρόσθετα, την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου, ο πρωθυπουργός της χώρας Kamal al Ganzuri συγκάλεσε εκτάκτως υπουργικό συμβούλιο, ώστε να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας, ενώ παράλληλα συνεδρίασε και το κοινοβούλιο. Από την πλευρά του ο ΓΓ του ΟΗΕ Ban Ki Moon δήλωσε στις 2 Φεβρουαρίου, ότι η αιγυπτιακή ηγεσία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου «να αποφευχθούν παρόμοια τραγικά γεγονότα». Παρά ταύτα, τα εν λόγω γεγονότα άνοιξαν τους ασκούς του Αιόλου σηματοδοτώντας ένα νέο κύκλο βίας στην πολυτάραχη περιοχή. Οι συμπλοκές μεταξύ οπαδών έλαβαν γρήγορα πολιτικό χρωματισμό, αναζωπυρώνοντας την ένταση των τελευταίων μηνών, αφότου οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι έριξαν την ευθύνη για τα γεγονότα στο Πορτ Σάιντ στους οπαδούς του έκπτωτου Αιγύπτιου προέδρου Hosni Mubarak. Σε ανακοίνωση του κόμματος «Ελευθερίας και Δικαιοσύνης» των Αδελφών Μουσουλμάνων, ο βουλευτής Essam al Erian ανέφερε ότι «τα γεγονότα στο Πορτ Σάιντ ήταν σχεδιασμένα και είναι ένα μήνυμα από τους οπαδούς του παλαιού καθεστώτος». Επίσης, ο βουλευτής Al Badri Fargali, που κατάγεται από το Πορτ Σάιντ, έριξε τα βέλη του στους αξιωματικούς των δυνάμεων ασφαλείας, λέγοντας ότι φέρουν ευθύνη εφόσον, όπως υποστήριξε, επέτρεψαν να εκτραπεί η κατάσταση επειδή διατηρούν δεσμούς με το καθεστώς Mubarak. «Οι δυνάμεις ασφαλείας το έκαναν αυτό ή επέτρεψαν να συμβεί. Οι άνδρες 7
του Mubarak βρίσκονται ακόμα στην εξουσία, ο αρχηγός του καθεστώτος έχει πέσει ωστόσο οι άντρες του εξακολουθούν να βρίσκονται στη θέση τους» τόνισε χαρακτηριστικά. Χιλιάδες Αιγύπτιοι βρέθηκαν ακόμα μια φορά στους δρόμους, διαδηλώνοντας έξω από το Υπουργείο Εσωτερικών κατά της στρατιωτικής εξουσίας, κατηγορώντας το Υπουργείο ότι απέτυχε να αποτρέψει τα τραγικά γεγονότα στο Πορτ Σάιντ. Το οργισμένο πλήθος πολιόρκησε το κτίριο όπου στεγάζεται το Υπουργείο Εσωτερικών στο κέντρο του Καϊρου, ενώ άγριες συμπλοκές ξέσπασαν όταν οι δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν να τους απωθήσουν κάνοντας χρήση δακρυγόνων και οι διαδηλωτές απάντησαν πετώντας πέτρες. Δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου, από ασφυξία εξαιτίας των δακρυγόνων, ένας ακόμα στο Κάιρο αφού χτυπήθηκε από σφαίρα και δύο άνθρωποι στο Σουέζ όταν χτυπήθηκαν από τις αρχές με πραγματικά πυρά κατά τη διάρκεια διαδήλωσης. Ωστόσο, τα γεγονότα αυτά δε στάθηκαν ικανά να διαλύσουν το πλήθος, το οποίο παραμένει συγκεντρωμένο έξω από το Υπουργείο, μολονότι οι νεκροί έφτασαν την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου τους δώδεκα. Εν κατακλείδι, η κατάσταση στην Αίγυπτο παραμένει μέχρι στιγμής έκρυθμη, ενώ παράλληλα, αναπτύσσεται μια έντονη παραφιλολογία σχετικά με τις Προεδρικές εκλογές που αναμένεται να διεξαχθούν στη χώρα τον προσεχή Ιούνιο. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα πληθαίνουν οι φωνές τόσο πολιτικών αναλυτών όσο και μελών ενός συμβουλευτικού σώματος του στρατού, οι οποίοι επισημαίνουν ότι είναι πιθανό να παρακαμφθεί το μεταβατικό χρονοδιάγραμμα του στρατού, που διαμορφώθηκε έπειτα από την πτώση του Mubarak, και προέβλεπε τη διεξαγωγή εκλογών τον Ιούνιο. Σύμφωνα με την άποψή τους οι εκλογές θα μπορούσαν να διεξαχθούν τον Απρίλιο ή το Μάιο, έτσι ώστε να υπάρξει εκτόνωση της έντασης. ΕΚΤΙΜΗΣΗ Η συσσωρευμένη ένταση στα κατώτερα, κυρίως κοινωνικά στρώματα της Αιγύπτου καθώς και στους νέους, δεν έχει εκτονωθεί, παρά τους αγώνες των Αιγυπτίων για μια κοινωνία που διέπεται από δημοκρατικούς θεσμούς και δικαιοσύνη, ενώ η εμπιστοσύνη στην ηγεσία της χώρας δεν έχει καταστεί δυνατό να αποκατασταθεί. Για τους λόγους αυτούς οι ισορροπίες στην Αίγυπτο παραμένουν εύθραυστες. Ένα οποιοδήποτε γεγονός μπορεί να σταθεί ικανό να πυροδοτήσει ένα 8
νέο κύκλο βίας, το οποίο καταλήγει σταθερά να θέτει υπό αμφισβήτηση το ρόλο, τις προθέσεις και τη συμβολή του στρατού στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Είναι προφανές ότι παρά το γεγονός πως η πολιτική κατάσταση της χώρας έχει ανατραπεί, μια βελούδινη δημοκρατική μετάβαση αποδείχτηκε δύσκολη, ενώ τίποτα δε μπορεί να διασφαλίσει το αύριο. Η επικράτηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στις εκλογές δε στάθηκε ικανή να κατευνάσει τα πνεύματα στο εσωτερικό της χώρας, αντίθετα φαίνεται ότι οι ίδιοι μολονότι μέχρι πρόσφατα τηρούσαν μια μάλλον μετριοπαθή στάση έναντι των στρατιωτικών δυνάμεων, πλέον αποφασίζουν να αναλάβουν έναν ενεργότερο ρόλο προκειμένου να επισπευθεί η απεμπλοκή του στρατού από την ανάμιξη στο εσωτερικό πολιτικό γίγνεσθαι. Κανένας δε μπορεί να προβεί σε ασφαλείς προβλέψεις για την εξέλιξη της κατάστασης στην Αίγυπτο, ωστόσο καμία προοπτική δε φαίνεται ικανή να εξασφαλίσει την οριστική ομαλοποίηση, πόσο μάλλον τη στιγμή που οι Αιγύπτιοι φαίνονται αποφασισμένοι να συνεχίσουν να βγαίνουν στους δρόμους, να διαδηλώσουν και να διεκδικήσουν μέχρι τέλους όσα θεωρούν δικαιώματά τους. Από την άλλη πλευρά, όσο η κατάσταση παραμένει έκρυθμη και όσο η ηγεσία παραμένει αφοσιωμένη αποκλειστικά στα πολιτικά ζητήματα της χώρας, η κατάσταση μπορεί να ενέχει περαιτέρω κινδύνους. Η ήδη επιβαρυμένη οικονομία της Αιγύπτου χειροτερεύει δημιουργώντας μεγαλύτερα προβλήματα για το Κάιρο, ενώ στο ευρύτερο περιβάλλον οι εξελίξεις στην Αίγυπτο μπορεί να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην περιοχή. Όπως όλα δείχνουν, το μόνο βέβαιο είναι ότι οι συνθήκες δεν έχουν ωριμάσει για μια ομαλή επόμενη μέρα στην Αίγυπτο και ο δρόμος αναμένεται μακρύς και δύσκολος. Σε ενθουσιώδες κλίμα αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα η επίσκεψη Saakashvili στις ΗΠΑ Επίσημη επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησε στις 30 Ιανουαρίου ο πρόεδρος της Γεωργίας Mikheil Saakashvili, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 ετών από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Γεωργίας. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του, ο Γεωργιανός πρόεδρος συναντήθηκε στο Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό ομόλογο του, Barack 9
Obama αλλά και με την υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ, Hilary Clinton. Στο επίκεντρο των συνομιλιών, οι οποίες διεξήχθησαν σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα, βρέθηκαν οι προοπτικές για περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας των δυο χωρών στους τομείς της άμυνας και του εμπορίου. Στην κοινή συνέντευξη τύπου που δόθηκε μετά το τέλος της συνάντησης Obama-Saakashvili, ο Αμερικανός πρόεδρος εξήρε τη Γεωργία για τις δημοκρατικές της μεταρρυθμίσεις, επισημαίνοντας ότι επί της προεδρίας Saakashvili, η Τιφλίδα έχει σημειώσει «σημαντική πρόοδο στην εγκαθίδρυση κυρίαρχου και δημοκρατικού κράτους». Επιπρόσθετα, ο Οbama χαρακτήρισε το καθεστώς της Γεωργίας ως «πρότυπο» για την ευρύτερη περιοχή του μετά-σοβιετικού χώρου και εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές το 2013 θα είναι «ελεύθερες και δίκαιες». Αναφερόμενος στις οικονομικές σχέσεις ΗΠΑ-Γεωργίας, ο Αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ότι συμφώνησε με τον Saakashvili για τη συνέχιση του διαλόγου των δυο χωρών για την εμβάθυνση της συνεργασίας τους στον εμπορικό τομέα. Μάλιστα, ο Obama άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ουάσιγκτον και Τιφλίδας, τονίζοντας, ωστόσο, ότι «θα πρέπει πρώτα να γίνει πολύ δουλειά και να εξεταστούν πολλοί παράγοντες». Παρά τη συγκεκριμένη επισήμανση, ο Obama έλαβε τις ευχαριστίες του Γεωργιανού ομόλογου του για την προοπτική της εν λόγω συμφωνίας, ο ενώ ο τελευταίος υπογράμμισε ότι στην περίπτωση που αυτή υπογραφεί θα συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας του. Σε ότι αφορά στο πεδίο της άμυνας και ασφάλειας, οι δυο πλευρές έκαναν λόγο για την ενδυνάμωση της συνεργασίας τους, χωρίς, όμως, να υπογραφεί κάποια συγκεκριμένη συμφωνία. Ο Barack Obama ευχαρίστησε τη Γεωργία για τη συμβολή της στη νατοϊκή δύναμη στο Αφγανιστάν και επιβεβαίωσε την υποστήριξη των ΗΠΑ στην ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Παρά ταύτα, ο Αμερικανός Πρόεδρος παρέλειψε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα της ένταξης της Γεωργίας στη συμμαχία. Με τη σειρά του, ο Mikheil Saakashvili εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στην Ουάσιγκτον τόσο για την για τη στήριξη στις 10
νατοϊκές φιλοδοξίες της Τιφλίδας, όσο και για τη βοήθεια στη βελτίωση των αμυντικών ικανοτήτων της χώρας. Τέλος, σε εξίσου καλό κλίμα πραγματοποιήθηκε και η συνάντηση του Saakashvili με τη Hilary Clinton. H Αμερικανίδα υπουργός χαρακτήρισε τη Γεωργία ως «πολύτιμο σύμμαχο» και τόνισε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Γεωργίας αποτελούν «καλό παράδειγμα στρατηγικών σχέσεων». ΕΚΤΙΜΗΣΗ Το θετικό κλίμα στο οποίο διεξήχθησαν οι συνομιλίες ΗΠΑ-Γεωργίας, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Saakashvili στον Λευκό Οίκο, μπορεί να χαρακτηριστεί ως αναμενόμενο. Ο Γεωργιανός πρόεδρος δε δείχνει να έχει πτοηθεί από τον πόλεμο του 2008 με τη Ρωσία και μένει αμετακίνητος στη φιλοδυτική-και ειδικότερα φιλο-αμερικανική-πολιτική του. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι και οι δυο πλευρές εξέφρασαν την ικανοποίηση τους για την έκβαση των συνομιλιών, επί του πρακτέου δεν υπήρχαν απτά αποτελέσματα. Ο Saakashvili έφυγε από τις ΗΠΑ χωρίς να έχει υπογραφεί καμία συμφωνία και χωρίς να έχει λάβει σαφείς δεσμεύσεις για την ενίσχυση της συνεργασίας. Η επίσκεψη του Γεωργιανού πρόεδρου φαίνεται να είχε περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα, με τους ηγέτες των δυο χωρών να περιορίζονται στην ανταλλαγή αλληλόευχαριστιών και φιλοφρονήσεων και να μιλούν σε θεωρητικό επίπεδο για την ενδυνάμωση της συνεργασίας των χωρών τους στο μέλλον. Τέλος, αναφορικά με την ενταξιακή προοπτική της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, αυτή μοιάζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο. Οι ΗΠΑ γνωρίζουν καλά ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καμφθούν οι αντιρρήσεις άλλων κρατών-μελών της βορειοατλαντικής συμμαχίας (κυρίως της Γαλλίας και της Γερμανίας) που φοβούνται το ενδεχόμενο μελλοντικής ένοπλης εξέγερσης μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας. Την πιθανότητα αυτή ενισχύει το γεγονός ότι ο Obama δήλωσε μεν ότι η χώρα του συνεχίζει να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Γεωργίας, αλλά δεν έθεσε κανένα χρονοδιάγραμμα ένταξης. Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον ερχόμενο Μάιο, το ζήτημα της Γεωργίας δε συμπεριλαμβάνεται καν στην ατζέντα. *** 11
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Πολιτική Σε μια προκλητική αμφισβήτηση του Ρώσου πρωθυπουργού Vladimir Putin προχώρησαν μέλη του αντιπολιτευτικού κινήματος «Αλληλεγγύη», οι οποίοι κρέμασαν ένα πανό που έγραφε «Putin Φύγε» την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου, απέναντι από το Κρεμλίνο. Στο πανό απεικονίστηκε επίσης το πρόσωπο του Ρώσου πρωθυπουργού με ένα σύμβολο αποδοκιμασίας. Το πανό που κρεμάστηκε σε επταώροφο κτίριο απέναντι από το Κρεμλίνο απομακρύνθηκε αστραπιαία ενώ όπως δήλωσαν εκπρόσωποι του Κρεμλίνου η υπόθεση ερευνάται. Η συγκεκριμένη κίνηση, μολονότι αποτελεί μια ηχηρή αποδοκιμασία στην επιστροφή του Putin στον προεδρικό θώκο, αποτελεί μια από τις ελάχιστες τόσο ηχηρές αποδοκιμασίες του Putin τόσο κοντά στο Κρεμλίνο. Τα τελικά αποτελέσματα για την ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος του Ισραήλ Likud, ανακοινώθηκαν την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου, επιβεβαιώνοντας την επικράτηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu. O Netanyahu επικράτησε στην ηγεσία του δεξιού κόμματος με 77% έναντι 23% του κύριου αντιπάλου του Moshe Feiglin. Παρά ταύτα το ποσοστό συμμετοχής, που ανήλθε στο 48% ήταν κατώτερο των προσδοκιών του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ο οποίος απηύθυνε πιεστικές εκκλήσεις στα 125.000 μέλη του κόμματος να προσέλθουν στις κάλπες. 12
Κρίσιμη κατάσταση στην Ουκρανία λόγω ψύχους. Τους μείον 33 βαθμούς άγγιξε το θερμόμετρο στην Ουκρανία, όπου 30 άτομα έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με το Υπουργείο Έκτακτων Καταστάσεων της χώρας. Οι αρχές ανέφεραν ότι οι περισσότεροι νεκροί ήταν άστεγοι οι οποίοι πέθαναν από υποθερμία. Την ίδια στιγμή η Μόσχα κατηγορεί το Κίεβο ότι φέρει ευθύνη για τη μείωση των ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αφού η Ουκρανία έχει αυξήσει την κατανάλωση στο εσωτερικό της. Άμεση ανάγκη για επισιτιστική βοήθεια στη Β. Κορέα διαπίστωσε ο ΟΗΕ. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ το ¼ του πληθυσμού της Β. Κορέας έχει άμεση ανάγκη επισιτιστικής βοήθειας, γεγονός το οποίο ώθησε την Κίνα να ζητήσει από τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει τη βοήθεια στην Πιονγκγιάνγκ. Σε ανακοίνωση τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου το κινεζικό Υπουργείο εξωτερικών ανέφερε ότι η Κίνα παραμένει πάντα πιστή φίλη και γείτονας της Πιονγκγιάνγκ, και στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της προσφέρει βοήθεια στη Β. Κορέα. Το Πεκίνο κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να κάνει το ίδιο, σε μια προσπάθεια να στηρίξει τη Β. Κορέα, κάτι το οποίο πράττει με συνέπεια μετά το θάνατο του Kim Yong Il, σε μια προσπάθεια να στηρίξει τη χώρα και να την προσεγγίσει σε αυτή την κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Άμυνα & Ασφάλεια Σε αδιέξοδο οι συνομιλίες για την επίλυση της κρίσης στη Συρία, έπειτα από το Βέτο Ρωσίας και Κίνας στο σχετικό ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τη στιγμή που οι δυνάμεις του Σύρου Προέδρου Assad επιχειρούν ανηλεώς κατά των αντικαθεστωτικών, σκοτώνοντας 230 ανθρώπους μόνο το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, Ρωσία και Κίνα δέχονται σφοδρή κριτική για την απόφαση να ασκήσουν βέτο στο ΣΑ. Ο Γάλλος πρόεδρος Nicolas Sarcozy έκανε γνωστό ότι η χώρα του δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια και διαβουλεύεται με αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες για τη δημιουργία 13
μιας ομάδας επαφής για τη Συρία, έτσι ώστε να βρεθεί μια λύση στην κρίση. Ο ίδιος μάλιστα επεσήμανε ότι με την επιλογή να καταψηφίσουν το ψήφισμα για τη Συρία Ρωσία και Κίνα «ενθαρρύνουν το καθεστώς να συνεχίσει με τις σκληρές και χωρίς τέλος πολιτικές του». Την ίδια στιγμή το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Sergei Lavrov σκοπεύει να μεταβεί στη Δαμασκό στις 7 Φεβρουαρίου, προκειμένου η Ρωσία «να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ταχεία σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία μέσω της ταχείας εφαρμογής των απαραίτητων δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων». Αβάσιμα χαρακτήρισε η Τεχεράνη τα σενάρια που θέλουν το Ιράν να σχεδιάζει επίθεση στις ΗΠΑ. Σε επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου προς απάντηση των ισχυρισμών του επικεφαλής των Αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών James Clapper, περί σχεδιαζόμενης επίθεσης ενόπλων υπό τις οδηγίες της Τεχεράνης, το Ιράν δήλωσε ότι απορρίπτει κατηγορηματικά τους εν λόγω ισχυρισμούς, κατηγορώντας τον Clapper ότι «πάσχει από παράνοια που έχει τις ρίζες της στις πεπαλαιωμένες ιδέες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου». Όρους για την επανέναρξη των σχέσεων μεταξύ της Βόρειας και Νότιας Κορέας έθεσε η Πιονγκγιάνγκ την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου. Η κίνηση αυτή ήλθε μετά από τις επανειλημμένες πιέσεις που έχει δεχθεί η Β. Κορέα να αρχίσει έναν εποικοδομητικό διάλογο προκειμένου να βελτιωθούν οι σχέσεις της με τη Σεούλ. Τους όρους της Πιονγκγιάνγκ εκπόνησε σε ένα κατάλογο η Εθνική Επιτροπή Άμυνας, η οποία επεσήμανε όλα τα ανοικτά ζητήματα που στέκονται εμπόδιο στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Μεταξύ άλλων, η Πιονγκγιάνγκ ζητάει τον τερματισμό των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων μεταξύ Σεούλ και Ουάσιγκτον. Δώδεκα άμαχοι έχασαν τη ζωή τους στο Λίβανο, το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, όταν οι δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ στη διάρκεια κηδείας. Από τους πυροβολισμούς τριάντα άνθρωποι τραυματίστηκαν, όπως ανακοίνωσε το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. 14
Οικονομία & Ενέργεια Ουκρανία-Ρωσία: Συνεχίζονται οι εντάσεις για το φυσικό αέριο. Για τους «δυσμενείς όρους» του διμερούς συμβολαίου φυσικού αερίου μεταξύ της χώρας του και της Ρωσίας μίλησε ο Ουκρανός Πρόεδρος, Viktor Yanukovich, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung στις 3 Φεβρουαρίου. Ο τελευταίος χαρακτήρισε την τρέχουσα τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου «μακροπρόθεσμη απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ουκρανίας», καθώς υποβιβάζει τη θέση των εγχώριων της παραγωγών στη διεθνή αγορά. Προς βελτίωση της κατάστασης αυτής, ο Ουκρανός Πρόεδρος αναφέρθηκε στην πιθανότητα συνεργασίας της χώρας του με την Ρωσία και την ΕΕ, σε ένα τριμερές σχήμα στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι επί ίσοις όροις, καθώς προτάθηκε η Ρωσία και η ΕΕ να κατέχουν ένα ποσοστό 33% των μετοχών η καθεμία, ενώ στην Ουκρανία θα αποδοθεί το εναπομείναν 34%. Παράλληλα, ο δριμύς χειμώνας της Ουκρανίας δοκιμάζει τον εγχώριο πληθυσμό, καθώς πληροφορίες μιλούν για 63 νεκρούς, θύματα του ισχυρού παγετού που μαστίζει τη χώρα, ενώ δεν αποτελούν έκπληξη οι πληροφορίες για τεράστια κατανάλωση φυσικού αερίου εκ μέρους της Ουκρανίας, παρά την άρνηση της να προχωρήσει στην εισαγωγή του συνόλου του συμφωνηθέντος ρωσικού φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, εκπρόσωποι της Gazprom επέρριψαν ευθύνες στην Ουκρανία για τη μείωση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που έλαβε η ΕΕ. Συγκεκριμένα, ο Alexander Medvedev δήλωσε εκ μέρους της Gazprom για το θέμα αυτό ότι «λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών στη Ρωσία και την Ευρώπη η εταιρεία μας έχει αυξήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου στο μέγιστο, όχι μόνο προς τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), ιδίως στη Λευκορωσία και την Ουκρανία». Η Gazprom εξετάζει την είσοδο του Μαυροβουνίου στον South Stream. Την κατασκευή υποδομής για να επιτευχθεί η σύνδεση του Μαυροβουνίου με το δίκτυο αγωγών του South Stream επεξεργάζεται αυτή την περίοδο η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom. Σε δήλωσή του στις 3 Φεβρουαρίου, εκπρόσωπος του ρωσικού κολοσσού ανέφερε πως η εταιρεία την περίοδο αυτή διενεργεί μελέτη σκοπιμότητας, προκειμένου να διαπιστώσει πως μια τέτοια κατασκευή θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί. Διευκρινίστηκε ακόμη πως «τα μέρη συζήτησαν τις τεχνικές 15
δυνατότητες για την είσοδο του Μαυροβουνίου στο δίκτυο South Stream μετά την εκδήλωση σχετικού ενδιαφέροντος εκ μέρους της χώρας στο τέλος του προηγούμενου χρόνου». Ο αγωγός, που πρόκειται να μεταφέρει φυσικό αέριο στην κεντρική και νότια Ευρώπη, θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται νωρίτερα από το αναμενόμενο και συγκεκριμένα ήδη από φέτος και όχι από το 2013, όπως είχε συζητηθεί νωρίτερα, ενώ η Ρωσία εκτιμά πως το συνολικό έργο θα έχει ολοκληρωθεί το 2015. Τη διευθέτηση της κρίσης χρέους στην Ευρώπη χαρακτήρισε ως «επείγουσα ανάγκη» ο Wen Jiabao κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel. Ο Κινέζος πρωθυπουργός επεσήμανε σε δηλώσεις που έγιναν γνωστές την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου ότι η σταθερότητα στην Ευρώπη ευνοεί την Κίνα, εφόσον η ευρωπαϊκή αγορά αποτελεί τον πρώτο προορισμό των εξαγωγών της. «Βοηθώντας να σταθεροποιηθεί η ευρωπαϊκή αγορά στην πραγματικότητα βοηθάμε τον εαυτό μας. Πρέπει να σταθεροποιήσουμε τις πολιτικές εισαγωγών και εξαγωγών» τόνισε ο ίδιος κατά τη συνάντηση με τη Γερμανίδα Καγκελάριο, η οποία πραγματοποίησε επίσκεψη στην Κίνα προκειμένου να ενισχύσει την εμπιστοσύνη του Πεκίνου στην Ευρώπη. Περιβάλλον & Οικολογία Ομάδα μελών της Greenpeace Ρουμανίας έφτασαν μέχρι το γραφείο του Ρουμάνου Υπουργού Περιβάλλοντος στις 31 Ιανουαρίου προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την κατασκευή του αμφιλεγόμενου και περιβαλλοντικά επιζήμιου χρυσορυχείου στην Τρανσυλβανία. Όπως, διευκρινίζει ο ίδιος ο Υπουργός, Laszlo Borbely, το πρωί της τελευταίας ημέρας του Ιανουαρίου ήρθε αντιμέτωπος με περίπου 30 ακτιβιστές κατά την είσοδο του στο κτίριο του Υπουργείου, που διαμαρτύρονταν ζητώντας να δοθούν πειστικές απαντήσεις σχετικά με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που συνεπάγεται η κατασκευή χρυσορυχείου από την Ρουμανο-Καναδική κοινοπραξία Gabriel Resources Ltd-ρουμανικής κυβέρνησης - Rosia Montana Gold Corp στην ομώνυμη πόλη αξίας $7,5 δισεκατομμυρίων. Η εταιρεία κατά τις εξορύξεις της χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες κυανίου, που οδήγησε σε μεγάλες απώλειες ψαριών στα ποτάμια της Ουγγαρίας, όπου 16
επίσης δραστηριοποιείται. Προς τούτο οι ακτιβιστές ζητούσαν με την ειρηνική διαμαρτυρία τους να μη δώσει το Υπουργείο την απαραίτητη περιβαλλοντική άδεια για τη δημιουργία χρυσορυχείου αλλά και να απαγορευτεί η χρήση ενώσεων κυανίου για την εξόρυξή του χρυσού, γιατί έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, της βιοποικιλότητας της περιοχής αλλά και στην ποιότητα των υδάτων των κοντινών ποταμών και λιμνών. Ο Ρουμάνος Υπουργός Περιβάλλοντος μετά από την πεντάωρη παραμονή των ακτιβιστών στο Υπουργικό κτίριο ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να εγκριθεί το έργο, αν δεν πληροί τα αναγκαία περιβαλλοντικά κριτήρια, ώστε η λειτουργία του να είναι περιβαλλοντικά ασφαλής. Η κυβέρνηση του Κιργιστάν ανακοίνωσε στις 2 Φεβρουαρίου δια στόματος του Υπουργού Εκτάκτων Αναγκών, Kubatbek Boronov, ότι θα τιμωρήσει με 10ήμερη αργία τους κρατικούς αξιωματούχους που επέτρεψαν την εισδοχή στη χώρα ραδιενεργά μολυσμένου άνθρακα. Η εισαγωγή των 990 τόνων ραδιενεργού άνθρακα από το Καζακστάν θα αποσταλθούν στα τέλη της εβδομάδας πίσω στο Καζακστάν αποσαφήνισε η κυβέρνηση. Την εν λόγω αποκάλυψη έκανε η αντιπολίτευση, την ίδια στιγμή που κάποιοι κατηγορούν προσωπικά τον Πρωθυπουργό της χώρας, Omurbek Babanov, ότι επωφελήθηκε προσωπικά από την εισαγωγή αυτή, που όμως θα μπορούσε να εξελίχθη σε μια περιβαλλοντική χίμαιρα για τη χώρα. Επιστήμονες, που τοποθετήθηκαν από την κυβέρνηση, για να διαπιστώσουν την περιβαλλοντική επικινδυνότητα του συγκεκριμένου φορτίου υποστήριξαν ότι παρά το γεγονός ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας που ανιχνεύτηκαν στις ποσότητες του άνθρακα υπερβαίνουν τα μέσα ανώτερα ποσοστά, εντούτοις δε μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον καθότι δεν είναι θανατηφόρα. Η κρατική μονοπωλιακή εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας, Rosatom, εμφανίστηκε καθησυχαστική σχετικά με τη φωτιά που εκδηλώθηκε το πρωί της 5 ης Φεβρουαρίου σε έναν παλιό ανενεργό πυρηνικό αντιδραστήρα στο Institute of Theoretical and Experimental Physics στη Μόσχα. Στο συγκεκριμένο Ινστιτούτο, που αποτελεί το σημαντικότερο στον τομέα της πυρηνικής έρευνας στη χώρα, υπάρχει ένας 17
παλιός σοβιετικού τύπου πυρηνικός αντιδραστήρας, που δημιουργήθηκε πριν 60 χρόνια ο οποίος όμως πλέον δεν είναι σε λειτουργία, από τον οποίο το πρωί της 5 ης Φεβρουαρίου έβγαιναν καπνοί φωτιάς. Παρά την έντονη ανησυχία που προκάλεσε το περιστατικό στον περιβαλλοντικό κόσμο της χώρας με την Greenpeace-Russia να εκφράζει τους σημαντικούς της προβληματισμούς, εκπρόσωπος της Rosatom, δήλωσε ότι δεν υπήρξε καμία διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον, ούτε απειλήθηκαν οι ζωές εργαζομένων και πολιτών από το περιστατικό αυτό, αλλά και ούτε απειλούνται σχάσιμα υλικά, αφού η δράση της αστυνομίας ήταν άμεση και αποτελεσματική. 18