ΕΠΙΚΑΙΡΑ 2 Μεγάλη Τεσσαρακοστή - Πορεία πρός τὸ Πάσχα - Πορεία πρὸς τὴν ἁγιότητα. ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ 5 Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία 1 Ἀπριλίου καὶ Ε Κυριακὴ Νηστειῶν

ΕΠΙΚΑΙΡΑ 2 Μεγάλη Τεσσαρακοστή - Πορεία πρός τὸ Πάσχα - Πορεία πρὸς τὴν ἁγιότητα ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ Ἔτος 4ο, Τεῦχος 3ο, Μάρτιος - Απρίλιος 2016 ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ: Παναγίας Χρυσελεούσης, Τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Ἐκδότης/Ἰδιοκτήτης: Ἐκκλησιαστικὴ Ἐπιτροπὴ Ἐνορίας Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου Ὑπεύθυνος σύνταξης: Πρωτ. Μαρῖνος Παπαχριστοδούλου (τηλ. 99793228) Συνεργάτες: Οἰκ. Ἀνδρέας Ζορπᾶς Πρωτ. Κωνσταντῖνος Χριστοδούλου Πρεσβ. Νικόλαος March Πρωτ. Ἰωάννης Uliniuc Ἀντώνιος Στυλιανάκης Μαρία Uliniuc Γιάγκος Εὐθυμιάδης Θωμᾶς Ἀν. Παπαθωμᾶς E-mail ἐπικοινωνίας: enoriako.deltio@gmail.com ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ 5 Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία 1 Ἀπριλίου καὶ Ε Κυριακὴ Νηστειῶν ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΜΑΣ 8 Μεταβολὴ καὶ μεταστοιχείωσι πραγματικὴ παρουσία τοῦ Κυρίου ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ 11 Τριώδιο ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ 16 ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Τὸ Θεῖο καὶ ἀνθρώπινο πρόσωπο Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ 18 Ὁ ἔρωτας εἶναι μιὰ πνοὴ τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν καρδιά μας ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ - ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΣΤ ΑΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 26 Ὁ Κορνήλιος - (Πράξ 10, 1-2) ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΖΩΗ 30 Ἀπὸ τὴν Ἀνθρωπολογία στὴ Χριστολογία (Α μέρος) A MESSAGE OF FAITH 32 Saint Alexios the Man of God ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΗΛΙΑ 34 ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ Ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ 36 ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΔΩΡΗΤΕΣ ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 38 Παράλληλη δημοσίευση: www.agiasofia.org.cy

ΕΠΙΚΑΙΡΑ Μεγάλη Τεσσαρακοστή - Πορεία πρὸς τὸ Πάσχα - Πορεία πρὸς τὴν ἁγιότητα Πρωτ. Μαρίνου Παπαχριστοδούλου Πάντοτε ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ δημιουργεῖ τὴν αἴσθηση τοῦ μεγάλου καὶ κοπιαστικοῦ ταξιδιοῦ ποὺ ὁδηγεῖ στὴ χαρὰ «τῆς μητρόπολης τῶν ἑορτῶν», τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου. Εἶναι ἕνα ταξίδι ποὺ θυμίζει τὸ ταξίδι πρὸς τὴν Ἰθάκη. Ἡ Ἰθάκη τοῦ Καβάφη δὲν ἔχει νὰ προσφέρει τίποτα περισσότερο πέρα ἀπὸ τὸ ταξίδι ποὺ κάνουμε γιὰ νὰ φτάσουμε σὲ αὐτήν. Ἡ Ἀνάσταση, ὅμως, γιὰ ὅσους θέλουν νὰ τὴν ζήσουν ἀληθινά, δὲν εἶναι μία ἐτήσια γιορτή, μία ἀνάμνηση ἑνὸς γεγονότος ποὺ κάθε χρόνο τὸ ζοῦμε στὸ λαμπροφόρο ἐκεῖνο βράδυ καὶ μετὰ παρέρχεται, δημιουργώντας ἕνα κενὸ στὴν ὕπαρξη. Εἶναι ἡ νέα ζωὴ ποὺ προσφέρθηκε σὲ ὅλους μας καὶ νοηματοδοτεῖ τὴν κάθε στιγμὴ τῆς ζωῆς μας. Ὀνομάστηκε «Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ» γιὰ νὰ διακρίνεται ἀπὸ τὴν ἄλλη τεσσαρακονθήμερη νηστεία πρὸ τῶν Χριστουγέννων, ἡ ὁποία εἶναι ἐλαφρύτερη. Σαφέστατα, δὲν ὀνομάστηκε «Μεγάλη» ἐξαιτίας τοῦ μεγαλύτερου ἀριθμοῦ ἡμερῶν νηστείας, ἀφοῦ ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, θεωρεῖται ξεχωριστὴ ἐκκλησιαστικὴ περίοδος. Ὅλη, λοιπόν, ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὡς πορεία πρὸς τὸ Πάσχα, μὲ τοὺς σταθμοὺς/γιορτὲς κάθε Κυριακῆς, μᾶς φανερώνει ποιὰ εἶναι ἡ πορεία τῆς πνευματικῆς ζωῆς κάθε ἀνθρώπου. Ἡ τελευταία Κυριακὴ πρὶν τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μᾶς θυμίζει τὴν ἔξωση καὶ πτώση τῶν πρωτοπλάστων ἀπὸ τὸν Παράδεισο, φανερώνοντας παράλληλα τὸν πρώτιστο

στόχο στὴ ζωὴ κάθε ἀνθρώπου. Τὴν ἐπιστροφὴ στὴν πατρικὴ ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ. Ἡ Α Κυριακή τῆς Τεσσαρακοστῆς, ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, μᾶς δείχνει ὅτι ὁ Θεὸς πραγματικὰ ἔγινε ἄνθρωπος, γι αὐτὸ κι ἐμεῖς μποροῦμε νὰ Τὸν ζωγραφίζουμε καὶ νὰ Τὸν προσκυνοῦμε στὶς ἅγιες εἰκόνες. Αὐτὸς ἦταν καὶ ὁ ἀγώνας ὅλων τῶν θεοφόρων Πατέρων, ποὺ ὑμνοῦμε κατὰ τὴν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Νὰ φανερώσουν ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἀληθινὰ ἄνθρωπος, γιὰ νὰ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἂν τὸ θελήσει, νὰ γίνει κατὰ χάριν θεός. Ἡ Β Κυριακὴ ἔρχεται νὰ μᾶς ἀποδείξει αὐτὴ τὴν ἀλήθεια, μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ κύριος ἐκφραστὴς τῆς ἀλήθειας τῆς θέωσης τοῦ ἀνθρώπου. Ὅτι δηλαδὴ ὅλος ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ θεωθεῖ, μὲ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ νὰ δεῖ ἐμπειρικὰ τὸ ἄκτιστο φῶς τῆς θεότητας, ὅπως τὸ εἶδαν καὶ τὸ ἔζησαν οἱ ἀπόστολοι στὴ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου. Ἡ Κυριακή τῆς Σταυροπροσκύνησης ἔρχεται ἀκολούθως νὰ μᾶς δείξει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος γίνεται θεός. Μὲ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπὸ τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς ἐργάστηκε τὴ σωτηρία μας. Μέσα ἀπὸ τὸ πάθος τοῦ σταυρικοῦ θανάτου ἀνέτειλε στὴ συνέχεια ἡ χαρὰ τῆς Ἀνάστασης. Ἔτσι κι ἐμεῖς, μποροῦμε νὰ ἀντλοῦμε δύναμη ἀπὸ τὸν Ζωοποιὸ Σταυρό, γιὰ νὰ ὑπομένουμε καὶ νὰ μεταβάλλουμε κάθε δικό μας σταυρὸ σὲ αἰτία σωτηρίας. Φτάνοντας στὴν Δ Κυριακὴ τῶν νηστειῶν συναντοῦμε τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Σιναΐτη, συγγραφέα τοῦ βιβλίου, ποὺ ὀνομάζεται «Κλίμακα». Αὐτός, λοιπόν, ὁ Ἅγιος, ἀλλὰ καὶ τὸ συγκεκριμένο βιβλίο, εἶναι ἡ μέθοδος μέσα ἀπὸ τὴν ὁποία ὅλα ὅσα παρουσιάστηκαν προηγουμένως μποροῦν νὰ γίνουν πραγματικότητα. Ἡ Κλίμακα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου εἶναι τὸ

ἰατρικὸ-θεραπευτικὸ ἐγχειρίδιο, τὸ ὁποῖο μᾶς φανερώνει τὸ πῶς κάθε ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ φτάσει στὴν ἁγιότητα τοῦ βίου, μέσα ἀπὸ τὸ ἰατρεῖο ποὺ λέγεται Ἐκκλησία. Μία ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς θεραπευτικῆς μεθόδου εἶναι ἡ Ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία, ποὺ γιορτάζουμε κατὰ τὴν Ε Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν. Μία γυναῖκα, ἡ ὁποία εἶχε φτάσει στὸν ἄκρον ἄωτον τῆς ἀνηθικότητας, περνώντας ἀπὸ τὸ πνευματικὸ ἰατρεῖο τῆς Ἐκκλησίας, θεράπευσε καὶ μεταμόρφωσε τὰ πάθη της, φτάνοντας σὲ ὕψη ἁγιότητας. Ἄλλωστε, ὅλη ἡ χορεία τῶν ἁγίων ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες μέχρι σήμερα εἶναι ζωντανές, χειροπιαστὲς ἀποδείξεις τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ. Ἀποδεικνύουν μέσα ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἐμπειρία τους ὅτι ὅλα ὅσα διδάσκει ἡ ὀρθόδοξη πίστη εἶναι πέρα γιὰ πέρα ἀληθινά. Χωρὶς ἁγίους ἡ Ἐκκλησία θὰ ἦταν μία ὡραία θεωρία, χωρὶς ἐπαλήθευση. Ἡ παρουσία τῶν ἁγίων ἀποδεικνύει τὴν πραγματικότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ὅτι ἡ Ἐκκλησία πραγματικὰ σώζει τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται πραγματικὰ τέκνο Θεοῦ καὶ νικᾶ τὸν θάνατο. Αὐτὸ ἀκριβῶς μᾶς προμηνύουν οἱ τελευταῖοι σταθμοὶ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου καὶ ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων. Μὲ τὸ κοινό τους ἀπολυτίκιο («Τὴν κοινὴν ἀνάστασιν..»), μᾶς βεβαιώνουν γιὰ τὴ νίκη κατὰ τοῦ θανάτου καὶ τὴν κοινὴ ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Πλέον, μέσα στὴν Ἐκκλησία, ἡ Ἀνάσταση δὲν εἶναι ἁπλὰ ἕνα ἱστορικὸ γεγονὸς ποὺ τὸ θυμόμαστε, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ ἀποτελεῖ καθημερινὰ γιὰ τὸν καθένα δύναμη καὶ ἐλπίδα στὶς δυσκολίες καὶ χαρὰ στὴ ζωή. Καλὴ Ἀνάσταση!

Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία 1 Ἀπριλίου καὶ Ε Κυριακὴ Νηστειῶν Οἰκονόμου π. Ἀνδρέα Ζορπᾶ Ἡ Ὁσία Μαρία γεννήθηκε στὴν Αἴγυπτο στὰ μέσα περίπου τοῦ Στ αἰώνα μ.χ.. Σὲ ἡλικία 12 ἐτῶν ἐγκαταλείπει τοὺς γονεῖς της καὶ ἐγκαθίσταται στὴν Ἀλεξάνδρεια ὅπου γιὰ δεκαεπτὰ χρόνια ζεῖ ζωὴ ἁμαρτωλὴ καὶ παρέσυρε πολλοὺς ἀνθρώπους στὴν ἁμαρτία κινούμενη ἁπλὰ καὶ μόνο γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῆς σαρκικῆς ἡδονῆς. Μιὰ μέρα βλέποντας ἀρκετοὺς χριστιανοὺς νὰ κατευθύνονται στὸ λιμάνι τοὺς ἀκολούθησε καὶ ἐπιβιβάστηκε σ ἕνα πλοῖο ποὺ πήγαινε στοὺς Ἁγίους Τόπους προσφέροντας τὸ σῶμα της γιὰ νὰ πληρώσει τὸ ναῦλο. Ὅταν ἔφθασε στὰ Ἱεροσόλυμα ἐπιχείρησε νὰ μπεῖ στὸν Ναὸ τῆς Ἀναστάσεως καὶ νὰ προσκυνήσει τὸ Τίμιο Ξύλο, γιατὶ ἦταν ἡ ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἐμποδίστηκε ὅμως ἀπὸ μιὰ

ἀόρατη δύναμη τρεῖς μὲ τέσσερις φορὲς ὁπόταν κατάλαβε ὅτι συνέβαινε αὐτὸ λόγω τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς της. Τὸ γεγονὸς τὴ συγκλόνισε βαθιὰ καὶ ἀναλύθηκε σὲ δάκρυα. Ἀντικρύζοντας μιὰ εἰκόνα τῆς Παναγίας προσευχήθηκε ὑποσχόμενη νὰ ἐγκαταλείψει τὸν κόσμο μὲ τὶς ἡδονὲς καὶ ὅτι θὰ ἀκολουθήσει τὸν δρόμο τῆς Σωτηρίας ποὺ ἡ Θεοτόκος θὰ τῆς ὑποδείξει. Τότε χωρὶς κανένα ἐμπόδιο μπῆκε στὸν Ναό, προσκύνησε τὸ Τίμιο Ξύλο καὶ ἐπιστρέφοντας στὴν Εἰκόνα τῆς Παναγίας ἄκουσε οὐράνια φωνὴ νὰ τῆς λέγει νὰ περάσει στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη ὅπου θὰ βρεῖ μεγάλη ἀνάπαυση. Στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη ἔζησε τὴ μετάνοιά της γιὰ 47 χρόνια. Στὶς ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ καὶ σὲ ὅλες τὶς δυσκολίες εἶχε βοηθὸ τὴν Θεοτόκο. Πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς της ἕνας Ἅγιος Γέροντας, ὁ ὅσιος Ζωσιμᾶς, μὲ θεϊκὴ φώτιση φθάνει στὸν τόπο τῆς ἄσκησής της. Τὸν καλεῖ μὲ τὸ ὄνομά του ζητώντας ἕνα ροῦχο νὰ σκεπάσει τὸ γυμνὸ ἄσαρκο σῶμα της. Καὶ ἀφοῦ τῆς ἔδωσε ἕνα ράσο ἄκουσε τὴν ἐξομολόγησή της καὶ ὅτι γιὰ 17 χρόνια, ὅσα εἶχε δώσει τὸν ἑαυτό της στὴν ἁμαρτία, δέχθηκε φοβεροὺς πειρασμοὺς ἀπὸ τὸν διάβολο, καὶ παρεκάλεσε τὸν Ἀββᾶ Ζωσιμᾶ νὰ ξαναέλθει τὸν ἑπόμενο χρόνο τὴν Μεγάλη Πέμπτη φέρνοντάς της τὴν Θεία Κοινωνία. Ἕνα χρόνο περίμενε ὁ ὅσιος Ζωσιμᾶς αὐτὴ τὴ συνάντηση καὶ ὅταν ἔφθασε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο στὴν ὄχθη τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ βλέπει τὴν ὁσία στὴν ἀπέναντι ὄχθη νὰ σχηματίζει τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καὶ νὰ περπατᾶ πάνω στὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ βαδίζοντας πρὸς τὸν Ἅγιο Γέροντα. Ἀφοῦ κοινώνησε τοῦ παρήγγειλε νὰ ἔλθει τὴν ἑπόμενη χρονιὰ καὶ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο χάθηκε στὸ βάθος τῆς ἐρήμου. Τὸν ἑπόμενο χρόνο φθάνοντας ὁ Γέροντας στὸ σημεῖο βρῆκε τὸ σῶμα τῆς ὁσίας νεκρὸ καὶ ἕνα μήνυμα γραμμένο στὸ χῶμα. «Ἀββᾶ Ζωσιμᾶ, θάψε τὸ σῶμα τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ Μαρίας. Ἀπεβίωσα τὴν 1 η τοῦ μηνὸς Ἀπριλίου τὸ ἴδιο βράδυ ποὺ κοινώνησα τὰ Θεῖα

Μυστήρια». Μὲ δάκρυα ὁ Γέροντας διάβασε τὴν νεκρώσιμη ἀκολουθία καὶ μὲ τὴ βοήθεια ἑνὸς λιονταριοῦ ποὺ ἄνοιξε τὸν τάφο, κήδεψε τὸ σῶμα τῆς Ἁγίας. Ἔτσι ἀπὸ ἁμαρτωλὴ ἡ Ὁσία Μαρία κατέστη ἐλπίδα καὶ ὑπόδειγμα μετανοίας γιὰ ὅλους ποὺ στενάζουν ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν τους. Ἂς μιμηθοῦμε ὅλοι μας τὴν μετάνοια τῆς Ὁσίας Μαρίας, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας. Ἀμήν. Γένοιτο. Ἔτσι ἀπὸ ἁμαρτωλὴ ἡ Ὁσία Μαρία κατέση ἐλπίδα καὶ ὑπόδειγμα μετανοίας γιὰ ὅλους ποὺ στενάζουν ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν τους. Ἂς μιμηθοῦμε ὅλοι μας τὴν μετάνοια τῆς Ὁσίας Μαρίας γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας. Ἀμήν. Γένοιτο. Ἀπολυτίκιον. Ἦχος Ἦχος πλ. β. Ὅλην ἀποθέμενοι. Ἔρημον οἰκήσασα τῶν σῶν παθῶν τὰς εἰκόνας ἐκ ψυχῆς ἀπήλειψας, τὸ θεοειδέστατον ἐξεικόνισμα ἐν ψυχῇ γράψασα ἀρετῶν ἰδέας καὶ τοσοῦτον ὑπερέλαμψας ὡς καὶ τοῖς ὕδασι κούφως ὑπερβαίνειν, μακάριε, καὶ γῆθεν ὑπεραίρεσθαι ἐν ταῖς πρὸς Θεόν σου ἐντεύξεσι καὶ νῦν ἐν παρρησίᾳ, πανένδοξε Μαρία, τῷ Χριστῷ παρισταμένη δυσώπησον ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Ἐξήγηση: Ἀφοῦ κατοίκησες στὴν ἔρημο, ἐξάλειψες ἀπὸ τὴν ψυχή σου τὶς εἰκόνες τῶν παθῶν σου καὶ κατέγραψες στὴν ψυχή σου τὸ θεοειδέστατον ἐξεικόνισμα, τὶς ἀρετές. Καὶ τόσον πολὺ ἔλαμψες μὲ τὶς ἀρετές σου, ὥστε νὰ περπατᾶς ἐλαφριὰ πάνω ἀπὸ τὰ νερὰ (τοῦ Ἰορδάνη), εὐτυχισμένη, καὶ νὰ ὑψώνεσαι πάνω ἀπὸ τὴν γῆ κατὰ τὴν προσευχή σου πρὸς τὸν Θεόν. Καὶ τώρα, πανένδοξε Μαρία, ποὺ στέκεσαι κοντὰ στὸν Χριστὸ μὲ παρρησία παρακάλεσε πολὺ γιὰ τὶς ψυχές μας. Πηγές: Ἰωάννας Δ. Κατσούλα, Μορφὲς ἀπὸ τὸ συναξάρι, Ἐκδ. Κυπρῆς, Ἀθήνα 2014. Τριώδιον, Ἐκδ. Φῶς, Ἀθῆναι, Μηναῖον, Ἀπρίλιος, Ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. 7

Μεταβολὴ καὶ μεταστοιχείωσι πραγματικὴ παρουσία τοῦ Κυρίου Πηγή: Ὁ οὐράνιος Ἄρτος. Ἔκδ. Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολικῆς Ἀδελφότητος «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ», Ἀθῆναι 1986. Ἀρχιμ. Εἰρηναῖος Ι. Χατζηευφραιμίδης: Γιὰ τὴν Θεία Εὐχαριστία. Ἐπιμέλεια: Ἀντώνιος Ν. Στυλιανάκης ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ διακηρύσσουν ὅτι στὴ θεία εὐχαριστία συντελεῖται ὑπερφυὴς μεταβολὴ τῶν εἰδῶν τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου καὶ ὑπάρχει πραγματικὴ παρουσία τοῦ Κυρίου. Τὴν μετατροπὴ τῶν εἰδῶν τοῦ Μυστηρίου τὴν ἐκφράζουν μὲ τὰ ρήματα «μεταβάλλειν», «μεταποιεῖν», «μεταποιεῖσθαι», «μεταστοιχειοῦν» καὶ τὰ οὐσιαστικὰ «μεταβολή», «μεταποίησις», «μεταστοιχείωσις». Παραμένει κλασσικὸ ἐν προκειμένῳ τὸ χωρίο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ «Ὅπως τὸ ψωμί, τὸ κρασὶ καὶ τὸ νερὸ μεταβάλλονται σὲ σῶμα καὶ αἷμα αὐτοῦ ποὺ τρώγει καὶ πίνει, καὶ δὲν γίνονται ἄλλο σῶμα, παρὰ τὸ προηγούμενο σῶμα του, ἔτσι ὁ ἄρτος τῆς προθέσεως, ὁ οἶνος καὶ τὸ ὕδωρ μὲ τὴν ἐπίκλησι καὶ ἐπιφοίτησι τοῦ ἁγίου Πνεύματος ὑπερφυῶς μεταποιοῦνται σὲ σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, καὶ δὲν εἶναι δύο, ἀλλὰ ἕνα καὶ τὸ αὐτό» (94, 1145Α). Καὶ ὁ Γρηγόριος Νύσσης γράφει σχετικῶς «Ὁ ἄρτος ποὺ ἁγιάζεται μὲ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ πιστεύουμε ὅτι μεταποιεῖται σὲ σῶμα τοῦ Θεοῦ Λόγου» (45, 96D). Μολονότι δὲ τέμνεται καὶ διαιρεῖται ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος, καθ ἑαυτὰ τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα παραμένουν ἄτμητα καὶ ἀδιαίρετα. «Κατακερματιζόμενος», λέγει ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, «ὁ Μονογενὴς ὁλοκλήρως καὶ ἀμερίστως ἐν ὅλοις ἐστίν, εἷς ὑπάρχων πανταχῇ» (74, 660). 8

«Καὶ δὲν ὑπάρχουν, λέγει ὁ Χρυσόστομος, «πολλοὶ Χριστοί ἀλλὰ ἕνας εἶνε παντοῦ ὁ Χριστός, κ ἐδῶ πλήρης κ ἐκεῖ πλήρης ἕνα σῶμα καὶ ὄχι πολλὰ σώματα» (63, 131). Ἐξ ἄλλου στὸ φρικτὸ τοῦτο Μυστήριο ἔχουμε πραγματικὴ παρουσία τοῦ Κυρίου. «Εἶνε παρὼν ὁ Χριστός», λέγει ὁ Χρυσόστομος «κ ἐκεῖνος ποὺ ἔστρωσε τὸ τραπέζι τοῦ μυστικοῦ δείπνου, αὐτὸς στρώνει καὶ τοῦτο τὸ τραπέζι. Δὲν εἶνε ἄνθρωπος αὐτὸς ποὺ κάνει τὰ τίμια δῶρα σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ποὺ σταυρώθηκε ὑπὲρ ἡμῶν» (ὁμ. α στὴν προδ. Ἰούδα 49, 380, 389-390). Ὁ ἴδιος πατὴρ τονίζει στὸ ὑπόμνημά του τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου, ὅτι οἱ πιστοὶ τρέφονται μὲ τὸ σῶμα, «τὸ ὁποῖο καρφώθηκε καὶ μαστιγώθηκε, ἀλλὰ ὁ θάνατος δὲν τὸ ἀνέχθηκε καὶ ὁ ἥλιος, ὅταν τὸ εἶδε νὰ σταυρώνεται, ἔκρυψε τὶς ἀκτῖνες καὶ οἱ ἄγγελοι ποὺ τὸ βλέπουν φρίττουν καὶ δὲν τολμοῦν νὰ τὸ ἀτενίσουν, διότι βγάζει ἀστραπή» (ὁμ. 46, 3 59, 261). Ἑρμηνεύοντας δὲ τὸ χωρίο Α Κορ. 10, 16 «ὁ ἄρτος, ὃν κλῶμεν...», λέγει ὅτι στὴ θεία Εὐχαριστία συντρίβεται τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖο δὲν συνετρίβη πάνω στὸ σταυρό. «Στὸ σταυρὸ δὲν συνετρίβη τὸ σῶμα του, καθὼς λέγει ἡ Γραφή ὀστοῦν οὐ συντριβήσεται. Ἀλλ αὐτὸ ποὺ δὲν ἔπαθε στὸ σταυρό, τὸ παθαίνει στὴν προσφορὰ γιὰ σένα, καὶ ἀνέχεται νὰ θραύεται, γιὰ νὰ χορτάση ὅλους» (ὁμ. 24 στὴν Α Κορ. 61, 200). Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, μάλιστα, στὴν πρὸς Σεραπίωνα ἐπιστολή του γράφει «Ἐν τῷ σώματι καὶ τῷ αἵματι δὲν δεχόμαστε μόνον σῶμα καὶ αἷμα, ἀλλὰ τὴ θεότητα ἑνωμένη μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύσι τὴ θεωμένη ἀνθρώπινη φύσι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Στὴ θεία Εὐχαριστία ὅλος ὁ Ἰησοῦς εἶνε παρών». Ὁ δὲ Γρηγόριος Ναζιανζηνός, γράφοντας στὸν Ἀμφιλόχιο, τὸν παρακαλεῖ «Μὴ διστάζεις νὰ προσεύχεσαι καὶ νὰ πρεσβεύης ὑπὲρ ἐμοῦ ὅταν μὲ τὸν λόγο κατεβάζεις κάτω τὸν Λόγο, ὅταν μὲ 9

10 ἀναίμακτο τομὴ τέμνεις τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα, κρατώντας γιὰ μαχαίρι τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου» (37, 280). Ὁ Χρυσόστομος, ἐπίσης, συνιστᾶ νὰ λέγη ὁ καθένας στὸν ἑαυτό του, ὅταν βλέπει προκείμενο τὸ σῶμα «Τοῦτο τὸ σῶμα εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ματώθηκε, ποὺ τρυπήθηκε μὲ τὴ λόγχη, ποὺ ἀνέβλυσε γιὰ μένα σωτηρίους πηγάς» (ὁμ. 82, 4-5 στὸν Ματθ.). Καὶ στὶς ὁμιλίες του πάνω στὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολὴ λέγει «Ἀπογευόμεθα τοῦ σώματος ἐκείνου ποὺ κάθεται στὸν οὐρανό, ποὺ προσκυνοῦν οἱ ἄγγελοι, ποὺ εἶνε κοντὰ στὴν ἀκήρατη δύναμι» (ὁμ. 3 στὴν πρὸς Ἐφεσίους). Ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, ἐξ ἄλλου, τονίζει «Ναὶ μὲν δὲν τρώγομε τὴν θεότητα - ἄπαγε τρώγομε ὅμως τὴν ἴδια τὴ σάρκα τοῦ Λόγου, ἡ ὁποία ἔγινε γιὰ μᾶς ζωοποιός» (κατὰ Νεστ. IV 5 76, 189). Ὁ Ἅγιος Αὐγουστῖνος λέγει μὲ ἔμφασι, ὅτι ὅπως στὸ Γολγοθᾶ ὁ Χριστὸς ἦταν θύτης (μόνος του θυσιάσθηκε) καὶ θῦμα, ἔτσι καὶ στὸ βωμὸ τοῦ θυσιαστηρίου ὁ ἴδιος θυσιάζει τὸ σῶμα του καὶ θυσιάζεται. Τὸ δὲ σῶμα εἶνε τὸ ἴδιο μὲ ἐκεῖνο ποὺ περπάτησε πάνω στὴ γῆ (De civ. Dei x, 20 Λατινικὴ Πατρολογία Migne 41, 295 Enar. in ps. 98, 9 Λ.Π.Μ. 37, 1264). Καὶ τὸ αἷμα μέσα στὸ ἅγιο ποτήριο εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ἔρρευσε ἀπὸ τὴν πλευρά του. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης Δαμακηνὸς γράφει συνοπτικὰ καὶ τόσο μεστά «Δύο φύσεις ὑπάρχουν στὸ σῶμα ποὺ μεταλαμβάνουμε, ἑνωμένες καθ ὑπόστασιν καὶ ἀδιάσπαστες. Μετέχουμε καὶ τῶν δύο φύσεων τοῦ σώματος σωματικῶς, τῆς θεότητος πνευματικῶς» (Ἑ.Π.Μ. 94, 1348Β). Τέλος, ὁ Παυλῖνος, ἐπίσκοπος Νώλης, γράφει σὲ μιὰ ἐπιστολή του «Ἡ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σάρξ, ᾗ τρέφομαι, ἐστὶν ἡ σὰρξ ἡ προσηλωθεῖσα τῷ σταυρῷ καὶ τὸ αἷμα, ὅπερ πίνω ὅπως πίω καὶ καθάρω τὴν ἐμὴν καρδίαν, ἐστὶ τὸ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἐκχυθὲν αἷμα» (Ep. 32, p. 204).

Τριώδιο Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Λογικὴ Λατρεία Ἔκδ. Ἀποστολικὴς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Ἔκδοση Γ, Ἀθήναι, 1997. Ἐπιμέλεια: Πρωτ. Κωνσταντῖνος Χριστοδούλουούλου Τριώδιο, ἡ ἱερωτέρα περίοδος τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους. Χωρίζεται σὲ τρεῖς χρονικὲς περιόδους. Ἡ πρώτη περίοδος ἀρχίζει τὴν Κυριακὴ τοῦ «Τελώνου καὶ Φαρισαίου» (φέτος 21 Φεβρουαρίου 2016), συνεχίζει μὲ τὴν Κυριακὴ τοῦ «Ἀσώτου», τὴν Κυριακὴ τῆς «Ἀπόκρεω» καὶ τελειώνει μὲ τὴν Κυριακὴ τῆς «Τυροφάγου», ἡ ὁποία εἶναι τὸ μεταίχμιο μεταξὺ τῆς προετοιμασίας καὶ τῆς ἐνάρξεως τῆς Τεσσαρακοστῆς, ἐξ οὗ καὶ ἡ περίοδος αὐτὴ λέγεται προπαρασκευαστικὴ ἢ κοινῶς περίοδος τῶν Ἀπόκρεω. Ἀπὸ τὴ Δευτέρα τῆς Α ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, τὴν Καθαρὰ Δευτέρα, ἀρχίζει ἡ δεύτερη περίοδος καὶ παράλληλα ἡ ἀρίθμηση τῶν τεσσαράκοντα ἡμερῶν τῆς νηστείας, ἡ Τεσσαρακοστή, ἡ ὁποία συμπληρώνεται τὴν Παρασκευὴ πρὸ τῶν Βαΐων. Οἱ Κυριακὲς ποὺ περιλαμβάνονται κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Τεσσαρακοστῆς εἶναι: - A Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας - Β Κυριακὴ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ - Γ Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως - Δ Κυριακὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος - Ε Κυριακὴ τῆς Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας Ἡ τρίτη περίοδος εἶναι ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα. 11

12 «Τριώδιο λέγεται ἀπὸ τὴν ἀρχαιοπρεπῆ συνήθεια, ποὺ διετηρεῖτο κατὰ τὴν περίοδο αὐτή, νὰ μὴ ψάλλωνται καθημερινῶς κατὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου καὶ οἱ ἐννέα ᾠδὲς τοῦ Ψαλτηρίου, καὶ ἑπομένως καὶ ὁλόκληροι ἐννεαῴδιοι κανόνες, ἀλλὰ μόνο τρεῖς ᾠδές, ἡ η καὶ ἡ θ καὶ μία ἀπὸ τὶς προηγούμενες κατὰ τὴν σειρὰ τῶν ἡμερῶν. Αὐτὸς ὁ ἀρχαῖος τρόπος τῆς ψαλμῳδίας διετηρήθη ἐν μέρει μόνον μέχρι σήμερα, καὶ μάλιστα μόνον γιὰ τὶς καθημερινὲς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Γιὰ τὶς ἄλλες ἡμέρες ἐπεκράτησε τὸ νεώτερο ἔθος, να στιχολογοῦνται καὶ οἱ ἐννέα ᾠδὲς (ἀκριβέστερα οἱ ὀκτώ, γιατὶ ἡ Δευτέρα παραλείπεται) καὶ νὰ ψάλλωνται ἐννεαῴδιοι (ἀκριβέστερα ὀκταῴδιοι) κανόνες. Ἡ σημερινὴ περίοδος τοῦ Τριῳδίου, οἱ ἀκολουθίες τῆς ὁποίας περιλαμβάνονται στὸ ὁμώνυμο λειτουργικὸ βιβλίο, περιλαμβάνει τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, ποὺ εἶναι καὶ ὁ ἀρχικός της πυρήνας, τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ καὶ τὴν προπαρασκευαστική της περίοδο, ποὺ κοινῶς λέγεται περίοδος τῶν Ἀπόκρεω. Στὸ ἀνὰ χεῖρας ἔντυπο θὰ προσπαθήσουμε νὰ δώσουμε μία σκιαγραφία τοῦ λειτουργικοῦ περιεχομένου τῆς πρώτης περιόδου τοῦ Τριωδίου. Τρεῖς Κυριακὲς ἀποτελοῦν τὰ προπύλαια τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς: Ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ἡ Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου καὶ ἡ Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω. Ἡ τελευταία ἑβδομάς, ποὺ εἰσάγεται μὲ τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, εἶναι τὸ προοίμιο τῆς νηστείας τῆς Τεσσαρακοστῆς, γιατὶ κατ αὐτὴν ἀπαγορεύεται, σύμφωνα μὲ τὶς ἐκκλησιαστικὲς διατάξεις, ἡ βρῶσις τοῦ κρέατος. Εἶναι ἡ Τυρινὴ ἑβδομὰς ἢ ἑβδομὰς τῆς Τυροφάγου. Κατὰ τὴν ἑβδομάδα αὐτὴν ἀρχίζει ἡ ψαλμῳδία τῶν τριῳδίων κανόνων. Ἡ τελευταία αὐτὴ Κυριακή, ἡ Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, εἶναι καὶ ἡ παλαιοτέρα ἀπὸ τὶς προηγούμενες.

Τὶς δύο ἄλλες τὶς προσέθεσαν ἀργότερα, τὴν Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου κατὰ τὸν στ αἰῶνα καὶ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου ἕνα περίπου αἰῶνα ὑστερώτερα. Ὁ σκοπὸς τῆς προσθήκης εἶναι φανερός. Νὰ δημιουργηθῇ δηλαδὴ μία περίοδος προπαρασκευῆς καὶ προετοιμασίας γιὰ τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἕνα εἶδος προπυλαίου στὸ ὅλο οἰκοδόμημα τῶν κινητῶν ἑορτῶν. Ἔγιναν δὲ τρεῖς οἱ προπαρασκευαστικὲς αὐτὲς ἑβδομάδες γιὰ νὰ ἀπαρτισθῇ ὁ ἱερὸς ἀριθμὸς τῆς ἁγίας Τριάδος, τὸ τρία, βάσει τοῦ ὁποίου οἰκοδομεῖται ὁλόκληρο τὸ σύστημα τῆς λατρείας μας. Καὶ τῶν τριῶν Κυριακῶν ἡ ἀκολουθία πλέκεται γύρω ἀπὸ τὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ διαβάζεται κατὰ τὴν θεία λειτουργία. Κατὰ τὴν πρώτη Κυριακὴ ἀναγινώσκεται ἡ παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου (Λουκ. 18, 10-14), τὴν δευτέρα ἡ παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου υἱοῦ (Λουκ. 15,11-33) καὶ τὴν τρίτη τὸ εὐαγγέλιο τῆς μελλούσης κρίσεως (Ματθ. 21, 31-46). Ἂς ἰδοῦμε μία - μία χωριστὰ τὶς Κυριακὲς αὐτές. Μὲ τὴν πρώτη Κυριακή, τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ἀνοίγει ἡ ἱερὰ πύλη τοῦ Τριῳδίου. Δὲν μποροῦσε νὰ εὑρεθῇ καταλληλότερο θέμα, ποὺ νὰ συνδυάζῃ κατὰ ἕνα τόσο πλήρη τρόπο τοὺς ἐπὶ μέρους σκοποὺς τῆς περιόδου αὐτῆς. Τὸ Τριώδιο σημειώνει μία ἱερὰ περίοδο τοῦ ἔτους ἀφιερωμένη στὸν Θεό στὴν σύντονο λατρεία καὶ προσευχή, στὴν νηστεία καὶ στὰ ἀγαθὰ ἔργα. Ἡ προσευχὴ ὅμως, ἡ νηστεία καὶ ἡ δικαιοσύνη τοῦ ἐπιφανειακὰ δικαίου, καινοδόξου ὅμως καὶ ὑπερηφάνου Φαρισαίου, ἀποδοκιμάζονται ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀντιθέτως δικαιώνεται ὁ ἁμαρτωλὸς καὶ ἄδικος, ἀλλὰ μετανοημένος καὶ συντετριμμένος Τελώνης, ποὺ κτυπᾷ τὸ στῆθός του καὶ ταπεινὰ ἐπικαλεῖται τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ: «Ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». Αὐτὸν λοιπὸν τὸν τύπο τῆς ὀρθῆς προσευχῆς θέτει στὸ στόμα τοῦ πιστοῦ ἡ Ἐκκλησία 13

στὴν ἔναρξι τῆς περιόδου τῆς προσευχῆς. Καλεῖ τοὺς πιστοὺς νὰ μὴ προσευχηθοῦν μὲ ὑπερηφάνεια, «φαρισαϊκῶς», ἀλλὰ μὲ ταπείνωσι, «τελωνικῶς», γιατί, κατὰ τὸ λόγιο τοῦ Κυρίου, «πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». Τὸ πρῶτο τροπάριο τοῦ Τριῳδίου: «Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς, ἀδελφοί, ὁ γὰρ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται ταπεινωθῶμεν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ τελωνικῶς, διὰ νηστείας κράζοντες Ἱλάσθητι ἡμῖν, ὁ Θεός, τοῖς ἁμαρτωλοῖς». Τὸ θέμα τῆς δευτέρας Κυριακῆς εἶναι συναφὲς πρὸς τὸ θέμα τῆς πρώτης. Ἐδῶ τὸ δίδει ἡ παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου υἱοῦ. Προβάλλεται τὴν Κυριακὴ αὐτὴ τὸ ἐνθαρρυντικὸ παράδειγμα τοῦ ἁμαρτωλοῦ νέου, πού, ἐνῷ σπαταλᾷ τὴν πατρικὴν περιουσία «ζῶν ἀσώτως», δὲν ἀπελπίζεται, δὲν συντρίβεται ἀπὸ τὸ βάρος τῶν συμφορῶν, δὲν περιέρχεται σὲ ἀπόγνωσι. Ἀλλὰ ἐπιστρέφει πρὸς τὸν εὔσπλαγχνο πατέρα ταπεινωμένος, μετανοημένος, ζητῶντας τὸ ἔλεος καὶ τὴν συγγνώμη του. Καὶ τοῦ ἀπευθύνει θερμὴ ἱκεσία: «Πάτερ ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου». Τὸ παράδειγμα τῆς μετανοίας καὶ τῆς ὀρθῆς ἐν συντριβῇ καρδίας προσευχῆς, ἐνσαρκωμένο στὸν ἄσωτο τῆς παραβολῆς, προβάλλει καὶ πάλι ἡ Ἐκκλησία πρὸς μίμησιν καὶ καλεῖ τὰ ἄσωτα παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ὅλους μας, νὰ γυρίσωμε στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Πατέρα ζητῶντας συγγνώμην γιὰ νὰ λάβωμε ἄφεσι, ὅπως ἐκεῖνος. Τὴν θερμὴ ἐξομολόγησι τοῦ ἀσώτου υἱοῦ θέτει στὸ στόμα τοῦ πιστοῦ ὁ ποιητὴς τοῦ δοξαστικοῦ τῶν αἴνων: «Ἀγαθὲ Πατέρα, ἀπομακρύνθηκα ἀπὸ κοντά σου μὴ μὲ ἐγκαταλείψῃς καὶ μὴ μὲ δείξῃς ἄχρηστο γιὰ τὴν βασιλεία σου. Σηκώνομαι 14

καὶ ἐπιστρέφω σ ἐσένα καὶ σοῦ φωνάζω δέξου με ἂν ὄχι σὰν παιδί σου, τοὐλάχιστον σὰν ὑπηρέτη σου». «Πάτερ ἀγαθέ, ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ, μὴ ἐγκαταλείπῃς με μηδὲ ἀχρεῖον δείξῃς τῆς βασιλείας σου. Ἀναστὰς οὖν ἐπιστρέψας πρὸς σὲ ἐκβοῶ Ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου». Ἡ προτροπὴ πρὸς μετάνοιαν γίνεται πιὸ ἔντονος στὴν τρίτη καὶ τελευταία προπαρασκευαστικὴ Κυριακή, τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω. Ὡς μέσο προτροπῆς πρὸς μετάνοιαν γιὰ τὴν ἀφύπνισι καὶ τῶν πιὸ ραθύμων ψυχῶν χρησιμοποιεῖται τώρα τὸ αἴσθημα τοῦ φόβου. Φόβου πρὸ τῆς δικαίας κρίσεως τοῦ Θεοῦ κατὰ τὴν «φοβερὰν καὶ ἀδέκαστον παρουσίαν» τοῦ Χριστοῦ. Τὴν τρομερὰ σκηνὴ περιγράφει τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα καὶ ἡ ὅλη ὑμνογραφία τῆς ἡμέρας. Ὅπως οἱ βυζαντινοὶ ζωγράφοι στὸν νάρθηκα τῶν ναῶν γύρω ἀπὸ τὴν βασιλικὴ πύλη ζωγράφιζαν τὴν σκηνὴ τῆς δευτέρας παρουσίας, ἔτσι καὶ οἱ ὑμνογράφοι στὸ πρόπυλο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μ ὅλα τὰ ζωηρὰ χρώματα τοῦ ποιητικοῦ των χρωστῆρος ζωγραφίζουν τὴν φοβερὰ κρίσι. Ἡ πύλη σὲ λίγο θὰ ἀνοίξῃ. Ποιὸς πιστὸς δὲν θὰ θελήσῃ νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου του ;» 15

Τὸ Θεῖο καὶ ἀνθρώπινο πρόσωπο Συζητήσεις καὶ σχόλια - ὁ Ἰησοῦς εἶναι τὸ πρότυπό μας. Ἀδελφῆς Μαγδαληνῆς, Συνομιλίες μὲ παιδιά Μεταδίδοντας τὴν πίστη, Ἔσσεξ, Ἀγγλία, 2007. Ἐπιμέλεια: Μαρία Uliniuc μὲ τὸν δικό της τρόπο.) Κορίτσι (10 ἐτῶν): «Μοῦ ζήτησαν στὸ σχολεῖο νὰ γράψω γιὰ τὴν πίστη μου. Τί νὰ γράψω;» Α.Μ.: «Τί νομίζεις ὅτι εἶναι τὸ σημαντικότερο πράγμα, τὸ ὁποῖο γνωρίζεις γιὰ τὸν Θεό;» Κορίτσι: «Τὸ ὅτι μᾶς ἀγαπᾶ». Α.Μ.: «Καὶ τί θὰ πεῖς γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό; Ποιὸς εἶναι;» Κορίτσι: «Δὲν εἶναι πραγματικὸς ἄνθρωπος, εἶναι;» (Αἰσθανόταν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶχε κάτι τὸ ἰδιαίτερο καὶ τὸ ἐξέφρασε Α.Μ.: «Νομίζω ὅτι εἶναι πραγματικὸς ἄνθρωπος καὶ αὐτὸ ποὺ τὸν κάνει διαφορετικὸ εἶναι τὸ γεγονὸς πὼς εἶναι ταυτόχρονα καὶ Θεός. Ὅμως ἔγινε ἄνθρωπος ἀκριβῶς σὰν ἐμᾶς». Κορίτσι: «Ἀλλὰ ἀκριβῶς αὐτὸ ἐννοῶ, ὅτι δὲν εἶναι σὰν ἐμᾶς». Α.Μ.: «Μὲ ποιὸν τρόπο;» Κορίτσι: «Νά, ἦταν καλόκαρδος, ἐνῶ ἐμεῖς δὲν εἴμαστε». 16

Αὐτὴ εἶναι ὑπέροχη θεολογία ἡ ἀγάπη Του δείχνει τὴ Θεία Του ἀρχή καὶ ὅμως καλούμαστε νὰ ζήσουμε μὲ τέτοια ἀγάπη καὶ νὰ δώσουμε ἀγάπη στοὺς ἄλλους. Ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Μαξίμου περὶ τοῦ πραγματικοῦ ἀνθρώπινου θελήματος τοῦ Χριστοῦ μᾶς φανερώνει τί εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία: ἐλευθερία νὰ ἐνεργεῖ κάποιος σύμφωνα μὲ τὴν ἀγάπη του, δίχως νὰ ἐμποδίζεται ἀπὸ ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες, οἱ ὁποῖες ἁπλῶς καὶ μόνο ἑλκύουν σὲ μιὰ αὐταπάτη ἀνθρώπινης πληρότητας. Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν εἶναι λιγότερο ἀναμάρτητος, ἐπειδὴ εἶναι ἀληθινὰ ἄνθρωπος, οὔτε λιγότερο ἀνθρώπινος, ἐπειδὴ εἶναι «χωρὶς ἁμαρτίας» (Ἑβρ. 4,15). Ἡ ταλάντευση τῆς θελήσεώς μας μεταξὺ τοῦ σωστοῦ καὶ τοῦ λανθασμένου δὲν εἶναι ἀναπόσπαστο μέρος τῆς ἀνθρώπινης φύσεως εἶναι μιὰ ἀσθένεια ποὺ ἦλθε ὡς ἀποτέλεσμα τῆς Πτώσεως. Ἡ διαπροσωπικὴ ἀγάπη ἐπικεντρώνει τὴ θέληση καὶ μᾶς ὁδηγεῖ σὲ ἁρμονία ἐντός μας καὶ μεταξύ μας. (Γιὰ παράδειγμα, ἂν καὶ ὄχι τελείως ἀνάλογο, πάρτε τὴν περίπτωση μιᾶς μητέρας ποὺ ἀγαπᾶ τὸ ἄρρωστο παιδί της. Δὲν ταλαντεύεται ἀνάμεσα στὸ νὰ μείνει, γιὰ νὰ φροντίσει τὸ παιδὶ ἢ νὰ πάει στὸν κινηματογράφο, ὅπως εἶχε προγραμματίσει. Ἡ ἀγάπη της ἐπηρεάζει αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ θέλει νὰ κάνει.) Εἴμαστε ἄνθρωποι στὸν βαθμὸ ποὺ ἀσκοῦμε σὰν τὸν Ἄνθρωπο Χριστὸ τὴ θέλησή μας νὰ ἀγαπᾶμε τὸν Θεὸ Πατέρα καὶ τοὺς συνανθρώπους μας. «Ἐκεῖνος ποὺ ἀκούει τὸν Χριστό, φωτίζει τὸν ἑαυτό του. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ Τὸν μιμεῖται, διορθώνει τὸν ἑαυτό του» 1. 1 Ἅγιος Θαλάσσιος ὁ Λίβυος, Τρίτη ἑκατοντάδα, Περὶ ἀγάπης καὶ ἐγκρατείας, κεφ. 45, Φιλοκαλία Β, ο.π., σ. 287. 17

(συνέχεια ἀπὸ τὸ προηγούμενο) Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος περιγράφει τὸν ἔρωτα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο μὲ ἕναν πολὺ ὄμορφο τρόπο «Ἦταν τρανός (ὁ Θεός) κι αὐτὴ (ἡ ἀνθρώπινη φύση) ταπεινή. Τρανὸς ὄχι στὴ θέση ἀλλὰ στὴ φύση. Πεντακάθαρος ἦταν, ἀκατά-στρεφτη ἡ οὐσία του, ἄφθαρτη ἡ φύση του. Ἀχώρητος στὸν νοῦ, ἀόρατος, ἄπιαστος ἀπὸ τὴ σκέψη, ὑπάρχοντας παντοτινά, μένοντας ἀπαράλλαχτος. Πάνω ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους, ἀνώτερος ἀπὸ τὶς δυνάμεις τῶν οὐρανῶν. Νικώντας τὴ λογικὴ σκέψη, ξεπερνώντας τὴ δύναμη τοῦ μυαλοῦ, εἶναι ἀδύνατο νὰ τὸν δεῖς, μόνο νὰ τὸν πιστέψεις. Τὸν ἔβλεπαν οἱ ἄγγελοι καὶ τρέμανε. Τὰ χερουβεὶμ σκεπάζονταν μὲ τὰ φτερά τους, ὅλα στέκονταν μὲ φόβο. Ἔριχνε τὸ βλέμμα του στὴ γῆ καὶ τὴν ἔκανε νὰ τρέμει. Στρεφότανε στὴ θάλασσα καὶ τὴν ἔκανε στεριά. Ποτάμια ἔβγαζε στὴν ἔρημο. Στ ἀναμέτρημά του ἔστησε βουνὰ καὶ ζύγισε λαγκάδια. Πῶς νὰ τὸ πῶ; Πῶς νὰ τὸ παραστήσω; Τὸ μεγαλεῖο του ἀπέραντο. Ποῦ νὰ πιαστεῖ ἡ σοφία του μὲ ἀριθμούς; Ἀνεξιχνίαστες οἱ ἀποφάσεις ποὺ παίρνει κι οἱ δρόμοι του ἀνεξερεύνητοι. Κι αὐτὸς ὁ τόσο μέγας καὶ τρανὸς ἐπεθύμησε τὴν ἁμαρτωλή (ἀνθρώπινη φύση). Γιατί; Γιὰ νὰ τὴν ἀναπλάσει ἀπὸ ἁμαρτωλὴ σὲ παρθένα. Γιὰ νὰ γίνει νυμφίος της. Τί κάνει; Δὲν τῆς στέλνει κάποιον ἀπὸ τοὺς δούλους του, δὲν στέλνει ἄγγελο στὴν ἁμαρτωλή, δὲν στέλνει ἀρχάγγελο, δὲν στέλνει τὰ χερουβείμ, δὲν στέλνει τὰ σεραφείμ, ἀλλὰ καταφθάνει αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ ἐρωτευμένος. Ἐπεθύμησε τὴν ἁμαρτωλή. Καὶ τί κάνει; Ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε ν ἀνέβει ἐκείνη στὰ ψηλά, κατέβηκε ὁ ἴδιος στὰ χαμηλά. Ἔρχεται στὴν καλύβα της. Τὴ βλέπει μεθυσμένη. Καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἔρχεται; Ὄχι μ ὁλοφάνερη τὴ θεότητά του, 18

ἀλλὰ γίνεται ἐντελῶς ἴδιος μαζί της, μήπως βλέποντάς τον τρομοκρατηθεῖ, μήπως λαχταρήσει καὶ τοῦ φύγει. Τὴ βρίσκει καταπληγωμένη, ἐξαγριωμένη, ἀπὸ δαίμονες κυριευμένη. Καὶ τί κάνει; Τὴν παίρνει καὶ τὴν κάνει γυναίκα του. Καὶ τί δῶρα τῆς χαρίζει; Δαχτυλίδι. Ποιὸ δαχτυλίδι; Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔπειτα λέει: - Δὲ σὲ φύτεψα στὸν παράδεισο; - Τοῦ λέει, ναί. - Καὶ πῶς ξέπεσες ἀπὸ κεῖ; - Ἦλθε καὶ μὲ πῆρε ὁ διάβολος ἀπὸ τὸν παράδεισο. - Φυτεύτηκες στὸν παράδεισο καὶ σὲ ἔβγαλε ἔξω. Νά. Σὲ φυτεύω μέσα μου. Δὲν τολμᾶ νὰ μὲ πλησιάσει ἐμένα. Ὁ ποιμένας σὲ κρατάει κι ὁ λύκος δὲν ἔρχεται πιά. - Ἀλλὰ εἶμαι, λέει, ἁμαρτωλὴ καὶ βρώμικη. - Μὴ μοῦ σκοτίζεσαι, εἶμαι γιατρός. Δῶσε μεγάλη προσοχή. Κοίταξε τί κάνει. Ἦλθε νὰ πάρει τὴν ἁμαρτωλή, ὅπως αὐτὴ -τὸ τονίζω- ἦταν βουτηγμένη στὴ βρωμιά. Γιὰ νὰ μάθεις τὸν ἔρωτα τοῦ Νυμφίου. Αὐτὸ χαρακτηρίζει τὸν ἐρωτευμένο: τὸ νὰ μὴ ζητάει εὐθύνες γιὰ ἁμαρτήματα, ἀλλὰ νὰ συγχωράει λάθη καὶ παραπτώματα. Πιὸ πρὶν ἦταν κόρη τῶν δαιμόνων, κόρη τῆς γῆς, ἀνάξια γιὰ τὴ γῆ. Καὶ τώρα ἔγινε κόρη τοῦ βασιλιᾶ. Κι αὐτὸ γιατὶ ἔτσι θέλησε ὁ ἐρωτευμένος μαζί της. Γιατὶ ὁ ἐρωτευμένος δὲν πολυνοιάζεται γιὰ τὴ συμπεριφορά του. Ὁ ἔρωτας δὲ βλέπει ἀσχήμια. Γι αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται ἔρωτας, ἐπειδὴ πολλὲς φορὲς ἀγαπᾶ καὶ τὴν ἄσχημη. Ἔτσι ἔκανε καὶ ὁ Χριστός. Ἄσχημη εἶδε καὶ τὴν ἐρωτεύτηκε καὶ τὴν ἀνακαινίζει. Ὡς μέλος τοῦ σώματός του τὴν περιποιεῖται. Τὴ φροντίζει, ὡς κεφαλή της ποὺ εἶναι, τὴ φυτεύει ὡς ρίζα, τὴν ποιμαίνει ὡς ποιμένας. Ὡς νυμφίος τὴν παίρνει γυναίκα του, καὶ ὡς ἐξιλαστήριο θύμα τὴ συγχωρεῖ, ὡς πρόβατο θυσιάζεται, ὡς νυμφίος τὴ διατηρεῖ μὲς στὴν ὀμορφιά, ὡς σύζυγος φροντίζει νὰ μὴν τῆς λείψει τίποτα.» Ἰωάννης Χρυσόστομος PG 52, 404 A - 441 B (βάσει τῆς μτφρ. Ἐλ. Μάινα). 19

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΜΑΡΤΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜ. ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 2 Τετάρτη Νικολάου Ἱερέως τοῦ Πλανᾶ Θεοδότου Επισκόπου Κύπρου 3 Πέμπτη 4 Παρασκευή 5 Σάββατο 6 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἑσπερινός - Παράκληση στὴν Παναγία Γερασίμου ὁσίου τοῦ έν Ἰορδάνη Σάββατο τῆς Απόκρεω (Ψυχοσάββατον) ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-8:45 π.μ 6:30-9:00 π.μ 6:30-9:45 π.μ 6:30-8:30 π.μ 6:30-9:45 π.μ 8 Τρίτη 9 Τετάρτη 12 Σάββατο Ἑσπερινός - Παράκληση στὴν Παναγία Τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Σάββατο τῆς Τυρινῆς Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου Θεοφάνους ὁμολογητοῦ 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-8:30 π.μ ΑΓΡΥΠΝΙΑ 9:00 μ.μ. - 1:00 π.μ 13 ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Κατανυκτικὸς ἑσπερινός 6:30-9:45 π.μ 5:00-5:45 μ.μ. 6:30-9:45 π.μ 5:00-5:45 μ.μ. 14 Δευτέρα ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Απόδειπνον 6:30-9:00 π.μ. 5:00-6:00 μ.μ 6:30-9:00 π.μ. 5:00-6:00 μ.μ 15 Τρίτη Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Απόδειπνον 6:30-9:00 π.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 16 Τετάρτη Χριστοδούλου ἐν Πάτμῳ Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Απόδειπνον Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 17 Πέμπτη Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον 6:30-9:00 π.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 18 Παρασκευή Κυρίλλου Ἱεροσολύμων Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Τέλεση μνημοσύνων Α Στάσις Χαιρετισμῶν 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 20

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΜΑΡΤΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜ. ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 19 Σάββατο 20 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 Δευτέρα 22 Τρίτη 23 Τετάρτη 24 Πέμπτη 25 Παρασκευή 26 Σάββατο 27 ΚΥΡΙΑΚΗ 28 Δευτέρα 29 Τρίτη 30 Τετάρτη Τὸ διὰ κολλύβων θαύμα Αγ. Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός ΚΥΡΙΑΚΗ Α ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ) Ὄρθρος Θ. Λειτ. Μ. Βασιλείου Κατανυκτικὸς ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Απόδειπνον Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Ὄρθρος-Ὧραι Μέγας Ἑσπ. Εὐαγγελισμοῦ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ Ὄρθρος Θ. Λειτουργία - Δοξολογία Τέλεση μνημοσύνων Β Στάσις Χαιρετισμῶν Σύναξις Ἀρχ. Γαβριήλ Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός ΚΥΡΙΑΚΗ Β ΝΗΣΤΕΙΩΝ Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ Ὄρθρος Θ. Λειτ. Μ. Βασιλείου Κατανυκτικὸς ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Μέγα Ἀπόδειπνον Ὁσ. Ἰωάννου τῆς Κλίμακος Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Απόδειπνον Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-10:00 π.μ 5:00-5:45 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-8:45 π.μ 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-8:00 π.μ. 5:00-6:30 μ.μ. 6:30-9:45 π.μ. 5.30-6.00 μμ 6.00-7.30 μ.μ (Στέγη Ἁγ. Μαρίνα) 5:00-6:00 μ.μ (Χρυσελεούσα) 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 6:30-8:45 π.μ 6:00-7:00. μ.μ. 6:30-8:30 π.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 6:30-10:00 π.μ 5:00-5:45 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ 5:00-6:15 μ.μ. 6:30-9:00 π.μ. 5.30-6.00 μμ 6.00-7.30 μ.μ 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 5:00-6:00 μ.μ. 31 Πέμπτη Μέγα Ἀπόδειπνον 21 21

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜ. ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 1 Παρασκευή 2 Σάββατο 3 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 Δευτέρα 5 Τρίτη Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Τέλεση μνημοσύνων Γ Στάσις Χαιρετισμῶν Σάββατο Γ ἑβδ. Νηστειῶν Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός Κυριακὴ Γ τῶν Νηστειῶν Σταυροπροσκυνήσεως Ὄρθρος Θ. Λειτ. Μ. Βασιλείου Κατανυκτικὸς ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Μέγα Ἀπόδειπνον 6:30-9:00 π.μ. 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 6:30-8:30 π.μ. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 6 Τετάρτη 7 Πέμπτη Ὄρθρος-Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Ἀπόδειπνον Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Ἀπόδειπνον 5:00-6:00 μ.μ. 8 Παρασκευή 9 Σάββατο 10 ΚΥΡΙΑΚΗ 11 Δευτέρα Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Τέλεση μνημοσύνων Δ Στάσις Χαιρετισμῶν Σάββατον Δ ἑβδ. νηστειῶν Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός Κυριακὴ Δ τῶν Νηστειῶν Ἁγ. Ἰωάννη τῆς Κλίμακος Ὄρθρος Θ. Λειτ. Μ. Βασιλείου Κατανυκτικὸς ἑσπερινός Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 6:30-9:00 π.μ. 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-7.30 μ.μ. 6:30-8:30 π.μ. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 22 12 Τρίτη 13 Τετάρτη Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μικρὸ Ἀπόδειπνο μετὰ τοῦ Μεγάλου Κανόνος Θ. Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων 6:30-9:00 π.μ. 6:00-7:30 μ.μ. 5:00-6:30 μ.μ. 6:30-7:30 μ.μ.

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜ. 14 Πέμπτη 15 Παρασκευή 16 Σάββατο 17 ΚΥΡΙΑΚΗ 18 Δευτέρα 19 Τρίτη 20 Τετάρτη 21 Πέμπτη 22 Παρασκευή 23 Σάββατο 24 ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Πέμπτη τοῦ Μεγ. Κανόνος Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός - Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Τέλεση μνημοσύνων Μικρὸν Ἀπόδειπνον Ἀκάθιστος Ὕμνος Σάββατον Ε Ἑβδ. Νηστειῶν Τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός Κυριακη Ε Νηστειῶν Μαρίας Ὁσίας τῆς Αἰγυπτίας Ὄρθρος Θ. Λειτ. Μ. Βασιλείου Κατανυκτικὸς ἑσπερινός Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Τετάρτη πρὸ τῶν Βαΐων Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Μέγα Ἀπόδειπνον Παρασκευὴ πρὸ τῶν Βαΐων Ὄρθρος - Ὧραι - Ἑσπερινός Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων Μικρὸν Ἀπόδειπνον Κανὼν Ἁγίου Λαζάρου Σάββατο πρὸ τῶν Βαΐων. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Λαζάρου Ὄρθρος Θεία Λειτουργία Ἑσπερινός Κυριακὴ τῶν Βαΐων. Ἡ Λαμπρὰ καὶ Ἔνδοξος Πανήγυρις τῆς εἰς Ἱερουσαλὴμ Εἰσόδου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Ὄρθρος Θεία Λειτουργία* Κατανυκτικὸς Ἑσπερινός Ἄρχεται ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάς Κυριακὴ τῶν Βαΐων Ἑσπέρας Ὄρθρος τῆς Μεγάλης Δευτέρας ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-8.00 μ.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6.00-7.00 μ.μ. 6:30-9:00 π.μ. 6:30-10:00π.μ. 7:00-8:30 μ.μ. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 6:30-8:30 π.μ.. 5:30-6:00 μ.μ. 6.00-8.00 μ.μ.. 6:30-9:45 π.μ. 6:00-6:45 μ.μ. 6:00-7:00 μ.μ 6:30-9:00 π.μ. 6.00-7.00 μ.μ. 6:00-7:00 μ.μ 6:30-10:00π.μ. 7:00-8:30 μ.μ. *Τῆς Θ. Λειτουργίας στὴν Ἁγία Σοφία θὰ προστεῖ ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, κ.κ. Χρυσόστομος 23 23

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜ. 25 ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ 27 ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Ἰωσὴφ τοῦ Παγκάλου καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Καταρασθείσης καὶ Ξηρανθείσης Συκῆς Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Εὐχέλαιον Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος τῆς Μεγάλης Τρίτης Τῶν Δέκα Παρθένων Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Μέγα Ἀπόδειπνον Ὄρθρος τῆς Μεγ. Τετάρτης Τῆς Ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ πόρνης γυναικός Ὧραι - Ἑσπερινός Λειτ. Προηγιασμένων Δώρων Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων Ἅγιον Εὐχέλαιον Ὄρθρος τῆς Μεγ. Πέμπτης ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ 7:00-9:00 π.μ. ΣΤΕΓΗ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ 10-11 π.μ. ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ 7:00-8:30 μ.μ. 7:00-9:00π.μ. 7:00-8:30 μ.μ. 7:00-9:00π.μ. ΣΤΕΓΗ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ 7:00-8:15 π.μ. ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 7:00-8:45 π.μ. 7:00-8:30 μ.μ. 7:00-8:30π.μ. 7:00-8:30 μ.μ. 7:00-8:45 π.μ. 7:00-9:00 μ.μ. 24 28 ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟ Ἱεροῦ Νιπτῆρος, Μυστικοῦ Δείπνου, τῆς Ὑπερφυοῦς Προσευχῆς καὶ τῆς Προδοσίας Ὄρθρος - Ἑσπερινός - Θ. Λειτ. Μεγάλου Βασιλείου Ἑσπερινὸς μετὰ Θ. Λειτ. Μεγάλου Βασιλείου Ὄρθρος Μεγ. Παρασκευῆς Τὰ Πάθη τοῦ Κυρίου Μεγάλαι Ὧραι Ὁ Μέγας Ἑσπερινός (τῆς Ἀποκαθηλώσεως) Ὄρθρος Μεγ. Σαββάτου (Ἐπιτάφιος Θρῆνος-Περιφορὰ Ἐπιταφίου) Ἡ εἰς Ἅδου Κάθοδος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Μέγας Ἑσπερινός Λειτ. Μεγάλου Βασιλείου Ἑσπέρας: Περὶ τὴν 11ην μ.μ. ἄρχεται ἡ Παννυχὶς τοῦ Πάσχα. Τελετὴ Ἀναστάσεως 12 τὰ Μεσάνυκτα. Ὄρθρος καὶ Θ. Λειτουργία Ἀναστάσεως 6:30-10:30π.μ 6:30-9:30 μ.μ. 7:00-9:30π.μ. 7:00-10:00 μ.μ. 7:00-9:30π.μ. 11:00 μ.μ. 00:00 π.μ.-2:30 π.μ. 7:00-9:15π.μ. 6:30-9:30 μ.μ. 7:00-9:30π.μ. 7:00-10:00 μ.μ. 7:30-10:00π.μ. 11:00 μ.μ. 00:00 π.μ.-2:30 π.μ.

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας (Απολλώνειο Νοσοκομείο) 3.3.2016, Παράκληση 11-12.3.2016, Ἀγρυπνία, 9:00 μ.μ.-1:00 π.μ. 18.3.2016, Α Χαιρετισμοί, 7:15-8:15 μ.μ. 25.3.2016, Β Χαιρετισμοί, 7:15-8:15 μ.μ. 1.4.2016, Γ Χαιρετισμοί, 7:15-8:15 μ.μ. 7.4.2016, Παράκληση 8.4.2016, Δ Χαιρετισμοί, 7:15-8:15 μ.μ. 15-16.4.2016, Ἀγρυπνία (Ἀκάθιστος Ὕμνος), 8:30 μ.μ.-1:00 π.μ. Ἀπό 1/3/2016 μέχρι 26/3/2016 ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 5:00 μ.μ. Ἀπό 27/3/2016 μέχρι 30/4/2016 ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6:00 μ.μ. Σημειώνεται ὅτι Ἑσπερινός τελεῖται, ὅταν τελεῖται Θεία Λειτουργία τὴν ἑπομένη. Ὁ Ὄρθρος ἀρχίζει στὶς 6:30 π.μ. Τὴν Κυριακή, 6 Μαρτίου καὶ 3 Ἀπριλίου, θὰ δοθεῖ στὸν ἱερὸ Ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ ἁγιασμὸς γιὰ τὸν μήνα. Γιὰ ὁποιαδήποτε ἐκκλησιαστικὰ θέματα: Ἐξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, Ἁγιασμό, πνευματικὲς συμβουλὲς καὶ ἄλλα, οἱ πιστοὶ μποροῦν νὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ τοὺς Ἱερεῖς τῶν Ἱερῶν Ναῶν Παναγίας Χρυσελεούσης, π. Ἀνδρέα Ζορπᾶ, στὰ τηλ. 22424177 ἢ 22494305 καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, π. Μαρῖνο Παπαχριστοδούλου, στὸ τηλ. 99793228 ἤ/καὶ μὲ τὸν π. Κωνσταντῖνο Χριστοδούλου, στὸ τηλ. 99610214 ἤ/ καὶ μὲ τὸν π. Ἰωάννη Uliniuc στὸ τηλ. 97725905. Γιὰ νὰ ὁρίσουν Γάμο ἢ Βάπτιση στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, οἱ πιστοὶ μποροῦν νὰ ἔρχονται στὰ Γραφεῖα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τὶς καθημερινές (Δευτέρα μέχρι καὶ Παρασκευή) ἀπὸ τὶς 3.30-5 μ.μ. ἀπό 1/3/2016 μέχρι 26/3/2016 καὶ 4.30-6 μ.μ. μετὰ τὶς 26/3/2016. Τηλ. Ἱ. Ν. τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας: 22879899. Τηλεομοιότυπο: 22514101. 25 25

ΣΤ ΑΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ Ὁ Κορνήλιος - (Πράξ 10, 1-2) Οἰκονόμου π. Κωνσταντίνου Γ. Κούκου, Περιοδικὸ «ΚΥ- ΡΙΑΚΑΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ», Ἔτος ΙΒ, Τεῦχος 117-118, Μάρτιος - Μάϊος 1983. 26 26 Μετὰ τὴν ἀνάσταση τῆς Ταβιθᾶ, ὁ Πέτρος ἔμεινε γι ἀρκετὲς μέρες στὴν Ἰόππη, σὰν φιλοξενούμενος κάποιου Σίμωνα βυρσοδέψη. Ἐκεῖνες τὶς μέρες στὴν Καισάρεια, ποὺ βρισκόταν 50 χιλιόμετρα βορειότερα τῆς Ἰόππης, συνέβηκε κάτι τὸ πολὺ σημαντικὸ καὶ γι αὐτὸ ὁ ἱερὸς συγγραφέας τὸ διηγεῖται μὲ πολλὲς λεπτομέρειες. Ἡ σημαντικότητα τοῦ γεγονότος αὐτοῦ ἀφορᾶ ἰδιαίτερα τὰ ἔθνη. Μέχρι τῆς ἡμέρας αὐτῆς δὲν μποροῦσε ὁποιοσδήποτε ἀπερίτμητος νὰ γίνει μέλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τώρα ὅμως καὶ στὸ ἑξῆς θὰ διακηρύσσεται ἀπὸ ὅλους τοὺς φωτισμένους πιστούς, ὅτι «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ πίστις δι ἀγάπης ἐνεργουμένη» (Γαλ. 5, 6). Ἐκεῖ ποὺ κυριαρχεῖ ὁ Ἰησοῦς Χριστός, δὲν ἔχει καμιὰ σημασία οὔτε ἂν κάνεις περιτομὴ οὔτε ἂν δὲν κάνεις σημασία ἔχει ἡ πίστη στὸν Χριστό, ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ἔμπρακτα μὲ ἀγάπη. Τὶς λεπτομέρειες τοῦ θαυμαστοῦ αὐτοῦ γεγονότος, ποὺ ἀποτέλεσε τὸ ξάνοιγμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸ ἀγκάλιασμα ὁλόκληρης τῆς οἰκουμένης, θὰ ἔχουμε τὴν εὐκαιρία νὰ μελετήσουμε στὶς ἑπόμενες σελίδες. Τώρα θὰ περιορισθοῦμε σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς πτυχὲς τῆς προσωπικότητας τοῦ Κορνήλιου, τοῦ πρωταγωνιστῆ τῆς ὅλης ὑπόθεσης. Οἱ δύο πρῶτοι στίχοι τοῦ 10ου κεφαλαίου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων μᾶς παρουσιάζουν τὸν ἄνθρωπο: «Ἀνὴρ δέ τις ἐν Καισαρείᾳ ὀνόματι Κορνήλιος, ἑκατοντάρχης ἐκ σπείρης τῆς καλουμένης Ἰταλικῆς, εὐσεβὴς καὶ φοβούμενος τὸν Θεὸν σὺν παντὶ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ, ποιῶν τε ἐλεημοσύνας πολλὰς τῷ λαῷ καὶ δεόμενος

τοῦ Θεοῦ διὰ παντός»(πράξ 10, 1-2). Στὴν Καισάρεια ζοῦσε ἕνας ἑκατόνταρχος, ποὺ λεγόταν Κορνήλιος καὶ ὑπηρετοῦσε στὴ στρατιωτικὴ μονάδα, ἡ ὁποία ὀνομαζόταν «Ἰταλική». Ἦταν εὐσεβὴς καὶ εἶχε προσχωρήσει στὴν ἰουδαϊκὴ κοινότητα μαζὶ μὲ ὅλη τὴν οἰκογένειά του. Ἔδινε πολλὲς ἐλεημοσύνες καὶ προσευχόταν συνεχῶς στὸν Θεό. Τὸ ὅτι ἦταν Ρωμαῖος καὶ μάλιστα ἀνώτερος ἀξιωματικὸς δὲν τὸν ἐμπόδισε ἀπὸ τοῦ νὰ εἶναι ταπεινὸς καὶ νὰ καταφεύγει μὲ τόσο πόθο στὸν Θεό. Τὸ ὅτι γεννήθηκε εἰδωλολάτρης δὲν μπόρεσε νὰ τοῦ φράξει τὸν δρόμο στὴν ἀναζήτηση καὶ τελικὰ τὴν εὕρεση τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τὸ ὅτι ἐπίσης μεγάλωσε μέσα στὴν γνωστὴ ἀτμόσφαιρα τῆς εἰδωλολατρικῆς κοινωνίας μὲ τὴν ἔκδηλη χαλάρωση τῶν ἠθῶν, δὲν μπόρεσε νὰ τὸν ἐξαχρειώσει καὶ νὰ τοῦ ματαιώσει τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση. Φύση ἀγαθὴ μὲ πόθους ἀνώτερους δὲν ἄργησε νὰ καταλήξει στὸν μονοθεϊσμό. Νὰ γίνει γνώστης τῶν κειμένων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Νὰ παρουσιάζει μιὰ ζωὴ ποτισμένη μὲ βαθειὰ εὐσέβεια καὶ φόβο Θεοῦ καὶ διανθισμένη μὲ πολλὰ ἔργα ἀγάπης καὶ προσευχές, ποὺ σὰν θυμίαμα εὐωδιαστὸ ἀνέβαιναν στὸν οὐρανό. Ἐκεῖνο, ὅμως, ποὺ μᾶς ἐντυπωσιάζει ἀκόμα περισσότερο, εἶναι ὅτι αὐτὰ τὰ ἅγια βιώματά του τὰ ἔκαμε ἀσπαστὰ καὶ στοὺς δικούς του, τὴν οἰκογένειά του, τὴν ὑπηρεσία του καὶ σὲ πολλοὺς ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες του. Ἡ φράση «σὺν παντὶ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ», αὐτὸ φανερώνει. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γι αὐτή του τὴν ἐπιτυχία γράφει: «Εὐσεβὴς ἦν, φησί, καὶ φοβούμενος τὸν Θεὸν καὶ τὸ μεῖζον ὅτι τοιοῦτος ἦν μετὰ παντὸς τοῦ οἴκου αὐτοῦ. Οὕτως ἦν συγκεκροτημένος πρὸς τοῦτο καὶ διακείμενος, ὡς μὴ μόνον εὖ τίθεσθαι τὰ οἰκεῖα, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῆς οἰκετείας τὸ αὐτὸ τοῦτο ποιεῖν». Καὶ μόνη αὐτὴ ἡ πτυχὴ τῆς ζωῆς τοῦ Κορνήλιου μπορεῖ πολλὰ νὰ μᾶς διδάξει. Τὸ «πιστεύω» του τὸ ἔκαμε «πιστεύω» καὶ γιὰ τὴ γυναίκα του. Καὶ γιὰ τὰ παιδιά του. Καὶ γιὰ τοὺς δούλους του. Καὶ γιὰ τοὺς στρατιῶτες του. Πότε μάλιστα; Πολὺ πρὶν 27 27

28 γνωρίσει τὴν πλήρη ἀλήθεια. Ὅ,τι ἔμαθε μὲ τοὺς ἀγῶνες του, μὲ τὶς μελέτες του, μὲ τὶς προσευχές του, τὸ μετέδιδε σ ὅλους τοὺς γύρω του. Δὲν τὸ ἐπέβαλλε μὲ τὴ βία. Τὸ ζωντανό του παράδειγμα. Ἡ ἠθικὴ κι ἐνάρετη ζωή του. Ἡ βαθειά του εὐσέβεια. Ἡ στοργή του γιὰ τοὺς δυστυχισμένους ἄνοιγαν τὸν δρόμο καὶ προετοίμαζαν τὸ ἔδαφος τῶν καρδιῶν νὰ δεχθοῦν καὶ τὴ διδασκαλία του. Ἔτσι ἀξιώθηκε, ὅπως θὰ δοῦμε ἀργότερα, νὰ δεῖ ὄχι μόνο τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ κι ὅλον «αὐτοῦ τὸν οἶκον» νὰ ἀνακαινίζεται μέσα στὰ εὐαγγελικὰ νάματα καὶ τὴ χάρη τῶν ἱερῶν μυστηρίων. Μὲ τὴ ζωὴ τώρα τοῦ Κορνήλιου, σὰν καθρέφτη, ἂς δοῦμε καὶ τὶς δικές μας οἰκογένειες. Ἔχουμε σύζυγο, παιδιά, γονεῖς, ἀδέλφια, ἴσως καὶ ὑπηρεσία, ὑπαλλήλους, ὑφισταμένους κ.ἄ. Εἴμεθα εὐχαριστημένοι μὲ τὴ σημερινή τους κατάσταση; Ἀγαποῦν τὸν Ἰησοῦ καὶ τὸ Εὐαγγέλιό του; Ἐκκλησιάζονται; Ἐξομολογοῦνται; Μετέχουν στὴ Θεία Κοινωνία; Μελετοῦν τὶς Ἅγιες Γραφές, τὸ χριστιανικὸ βιβλίο καὶ περιοδικό; Συμμετέχουν στὶς Χριστιανικὲς ἐργασίες, στὰ κατηχητικά, στὶς ἁγιογραφικὲς συνάξεις; Παρουσιάζουν ζωὴ ἠθικὴ κι ἐνάρετη, ἔργα ἀγάπης καὶ συμπόνοιας γιὰ τοὺς συνανθρώπους μας; Ἂν ὄχι, τί ἔχουμε κάμει, γιὰ νὰ κάνουμε σ αὐτοὺς ἐπιθυμητὴ τὴ χριστιανικὴ ζωή; Ἂς ἐξετάσουμε ἀκόμη καὶ τὴν πιθανότητα αὐτή: Μήπως ἡ ζωή μας προξενεῖ ἀντίθετα ἀπὸ τὰ ἐπιδιωκόμενα ἀποτελέσματα; Γιατί, ἂς τὸ γνωρίζουμε κι αὐτό: Ἂν ἡ ζωή μας εἶναι ἄσχετη μὲ τὶς διακηρύξεις μας. Ἂν τὰ ἔργα μας δὲν συμβαδίζουν μὲ τὰ λόγια καὶ τὶς διδασκαλίες μας, τότε θὰ ἦταν ματαιοπονία νὰ περιμένουμε τοὺς ἄλλους στὸν δρόμο πού, ὅπως λέμε, ἀκολουθοῦμε ἐμεῖς. Γι αὐτὸ μιὰ προσεκτικὴ μελέτη τοῦ ἑαυτοῦ μας, θὰ βοηθοῦσε πολὺ νὰ ἐλέγξουμε τὶς αἰτίες τῶν ἀποτυχιῶν μας. Ἂς ἀρχίσουμε ἀπὸ τὴ γλώσσα. Δὲν εἶναι ἀρκετὸ νὰ μιλοῦμε γιὰ ἀγάπη, γιὰ ἠθικὴ καὶ σωφροσύνη. Ἡ γλώσσα μας στὸ τελευταῖο π.χ. 24ωρο σεβάσθηκε αὐτές μας τὶς ἀρχές; Ὅσα λόγια εἶπε στοὺς

ἄλλους ἀπέπνεαν ἀγάπη; Ἦσαν ἠθικὰ καὶ τὰ χαρακτήριζε ἡ σωφροσύνη; Τί ἦταν γιὰ τοὺς ἄλλους τὰ λόγια μας; Οἰκοδομητικά; Κενὰ καὶ χωρὶς σημασία; Σκανδαλοποιά; Γεμάτα βοῦρκο καὶ λάσπη ἢ πραγματικοὶ δυναμίτες στὰ θεμέλια τῆς ἠθικῆς; Τί τέλος ἐπροξένησαν; Γλύκαναν τοὺς πόνους τῶν γύρω μας ἢ τοὺς ἄναψαν περισσότερο; Ἂς ἐλέγξουμε καὶ τὸ ἐσωτερικὸ τῆς ψυχῆς μας. Ποιὲς εἶναι οἱ διαθέσεις της, ὄχι γιὰ τοὺς ξένους, ἀλλὰ γιὰ τὸ περιβάλλον μας; Γιὰ τοὺς στενούς μας συγγενεῖς; Εἶναι ἥσυχη, ὅτι «ὃ ὤφειλε ποιῆσαι πεποίηκε»; Ἂν ναί, ἂς ξανοιχθοῦμε καὶ σ εὐρύτερους ὁρίζοντες. Ἂν ὄχι, δὲν νομίζετε, ὅτι εἶναι πιθανὸν οἱ ἄλλοι νὰ μᾶς ποῦν: Δὲν κοιτάζεις καλύτερα πρῶτα τοὺς δικούς σου; Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι ἀπόλυτος: «εἰ δέ τις τῶν ἰδίων καὶ μάλιστα τῶν οἰκείων οὐ προνοεῖ, τὴν πίστιν ἤρνηται καὶ ἔστιν ἀπίστου χείρων» (Α Τιμ. 5, 8). Ἂν κάποιος δὲν φροντίζει γιὰ τοὺς συγγενεῖς του, κι ἰδιαίτερα γιὰ κείνους ποὺ μένουν στὸ ἴδιο σπίτι μαζί του, αὐτὸς ἔχει ἀρνηθεῖ τὴν πίστη κι εἶναι χειρότερος κι ἀπὸ ἕναν ἄπιστο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μιὰ προσεκτικὴ μελέτη τοῦ ἑαυτοῦ μας μὲ γνώμονα τὴ ζωὴ τοῦ ἐθνικοῦ Κορνήλιου, μπορεῖ σὲ πολλὰ νὰ μᾶς ὠφελήσει. Ἡ βαθειά του εὐσέβεια. Οἱ προσευχές του. Οἱ ἐλεημοσύνες του. Τὸ στοργικὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ ὅλους τοὺς οἰκείους του φωτίζουν καὶ τὸν δικό μας δρόμο. Ἂς ἀρχίσουμε νὰ πραγματοποιοῦμε αὐτά, ποὺ μὲ τὰ χείλη ὁμολογοῦμε καὶ κηρύσσουμε. Ἂς γίνουμε ἄνθρωποι μὲ πηγαία εὐσέβεια. Ἐλεήμονες. Προσευχόμενοι καὶ μὲ ἔμπρακτη ἀγάπη μέσα στὸ σπίτι μας. Τὸ καλό, ποὺ θὰ προέλθει, θὰ εἶναι τόσο ποὺ θὰ καλύψει βαθμιαῖα καὶ πλατύτερους ὁρίζοντες. 29

ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΖΩΗ Ἀπὸ τὴν Ἀνθρωπολογία στὴ Χριστολογία (Α μέρος) Πρωτ. Ἰωάννη Uliniuc «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ἰωάννη 1, 14). Ὅπως εἴδαμε στὶς προηγούμενες δογματικὲς διαδρομές μας, ἡ πτώση τῶν πρωτοπλάστων δημιούργησε ἕνα τεράστιο χάσμα μεταξὺ Δημιουργοῦ καὶ δημιουργήματος. Πλέον, ὁ ἄνθρωπος ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἔχασε τὴ δυνατότητα νὰ φτάσει στὸ «καθ ὁμοίωσιν», δηλαδὴ στὴ θέωση, μὲ τὶς δικές του δυνάμεις. Ἑπομένως, ἔπρεπε νὰ σαρκωθεῖ ὁ Ἴδιος ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ προκειμένου νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου καὶ νὰ γεφυρώσει τὸ χάσμα μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου. Αὐτὸ ἦταν ἄλλωστε καὶ τὸ σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας γιὰ τὴν πραγμάτωση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως εἴδαμε στὸ προηγούμενο ἄρθρο μας. Αὐτὸ ἦταν τὸ «ἀπ αἰῶνος ἀπόκρυφον καὶ ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον», ὅπως ὡραιότατα ἐκφράζεται στὴν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας. Βλέπουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ συνάφεια τῶν δογματικῶν διαδρομῶν μᾶς φέρνει ἕνα βῆμα πιὸ κοντὰ στὴν πραγμάτευση τοῦ θέματος ποὺ ἀφορᾶ τὸ πολυπόθητο θέμα ποὺ πρέπει νὰ ἀπασχολήσει τὸν καθένα ἀπὸ μᾶς τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς. 30 30

Ἄλλωστε γι αὐτὸ σαρκώθηκε ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ μᾶς σώσει «ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ». Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ Λόγος ἐνανθρώπησε, δηλαδὴ ἔλαβε ἀνθρώπινη σάρκα καὶ ὀστά, ἔγινε κατὰ πάντα ὅμοιος μὲ μᾶς, πλὴν τῆς ἁμαρτίας, «ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», ὅπως λέει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος. Ἑπομένως, μὲ τὸ παρὸν ἄρθρο, ἐγκαινιάζεται ἕνα νέο κεφάλαιο τοῦ δογματικοῦ «ταξιδιοῦ» μας, τὸ ὁποῖο ἀφορᾶ τὴ Χριστολογικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸ ὁποῖο θὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴ συνέχεια στὴ Σωτηριολογία. Διότι Χριστολογία καὶ Σωτηριολογία εἶναι ἄρρηκτα συνυφασμένες. Χριστολογία ὀνομάζεται ἡ διδασκαλία περὶ τοῦ προσώπου καὶ τοῦ ἔργου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἂν καὶ τὸ δεύτερο ἐξετάζεται συνήθως ξεχωριστὰ ἀπὸ τὴν Σωτηριολογία. Ἡ Χριστολογία αὐτὴ διαμορφώνεται πρωτίστως ὡς ἀπάντηση, ὡς ἀντίδραση στὶς χριστολογικὲς παραχαράξεις διαφόρων αἱρετικῶν, οἱ ὁποῖοι ἀρνοῦνταν εἴτε τὴ θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἴτε τὴν ἀνθρώπινή Του φύση. Φυσικά, αὐτὴ ἡ ἀπάντηση δόθηκε οὐσιαστικὰ ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἀνέλαβαν τὸ δύσκολο ἔργο τῆς καταπολέμησης αὐτῶν τῶν αἱρετικῶν δοξασιῶν καί, στὴ συνέχεια, τῆς διατύπωσης τῆς ὀρθῆς δογματικῆς διδασκαλίας γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Πέραν τῆς σπουδαιότητας τῆς καταπολέμησης τῶν διαφόρων αἱρετικῶν δοξασιῶν, ἡ προσπάθεια αὐτὴ τῶν Ἁγίων Πατέρων γιὰ τὴ διάσωση τῆς Ὀρθοδόξου Χριστολογίας ἔχει σωτηριολογικὸ κίνητρο, καθὼς ἀποσκοπεῖ στὴ διαφύλαξη τῆς ὀρθῆς ἔννοιας καὶ περιεχομένου τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. (Συνεχίζεται...) 31 31

A MESSAGE OF FAITH Saint Alexios the Man of God Πρεσβ. Νικολάου March n March 17th, we remember Alexios a saint whom God Himself identified as «the man of God». Saint Alexios was born in Rome in a wealthy Roman family, but a family that was also devout in the Christian Faith. Saint Alexios renounced all material wealth and political power. He wanted a life even closer to God. Therefore he left his family and sailed to the Eastern Mediterranean, eventually settling in Edessa. Though of a Senatorial family, Saint Alexios stayed in the narthex of the church for 17 years, growing closer to God and living off the alms from the people attending the liturgy. Eventually his holiness became so well known that he left Edessa for Laodicea by ship. The ship though, ended up in Rome, not Asia Minor. Saint Alexios took this as a sign from God and therefore, sought out His family. He approached them, not as their son, but as a beggar. His parents took him into their home and provided him with alms for almost 17 years. Aware that his death was approaching, Saint Alexios wrote a note to his parents so that they would know what had become of their son. When he died, God spoke to the Pope and Emperor in Rome during the liturgy and commanded them to find the «Man of God». Saint Alexios face was still shining brightly when they found him, and the sick who touched his body were cured. Though saddened, his family s grief turned into joy, when they saw how God had gloried their son. Saint Alexios followed our Lord s command that when you do good your left hand should not know what your right hand is doing. In his own way, he worked for the benefit of 32 32

others, and empowered them with opportunities to do good and help others. He was unconcerned what others thought of him or if they «liked» him. His focus was on attaining God s praise and approval. Nowadays, the world does not follow the example of this «Man of God». People are obsessed with obtaining approval from others for almost everything, dismissing what God thinks of what we are becoming. Facebook and other social media platforms encourage people to show their preferences through «liking» other people s possessions or activities, taking away our attention from the most important concern that we need to carry in our lives «What does God like». We want everyone to instantly know what we are doing or are planning to do, and want others to approve. Most of the times these approvals are not in accordance to the Word of God, but rather superficial worldly «likes». This is not Christian nor is it healthy, if it consumes much of our activity and thoughts. We seek to promote ourselves through our actions even when those actions are intended to help others. We want the instant acknowledgement that we have done something good. The benefit offered to others is only a secondary concern when compared to the amount of «likes» it might generate. Let us abandon these foolish concerns. Let us seek after God s approval and allow Him to promote us in the world just as He promoted Saint Alexios. His «likes» are of infinitely greater value to us and to the entire world. Let us worry therefore about how we can promote others and lead them to Christ our Lord. Social Media outlets come and go, and they should only be used wisely. The Promises of God and His Kingdom though, are eternal. Let us strive for His Kingdom. Amen! 33 33

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΗΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ Ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου Οἰκονόμου π. Κωνσταντίνου Γ. Κούκου, Περιοδικὸ «ΚΥ- ΡΙΑΚΑΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ», Ἔτος Γ, Τεῦχος 16 (29), Κυριακὴ 24 Μαρτίου 1974. Φορητὴ εἰκόνα τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Χρυσελεούσης Στροβόλου, διαστάσεων 51Χ37 ἑκατοστόμετρα. Δὲν φέρει χρονολογία. Εἶναι ὅμως τῆς ἴδιας τεχνοτροπίας μὲ εἰκόνες τῶν ἐτῶν 1829-1832. Στὸ ἄνω μέρος φέρει ἐπιγραφὴ μὲ ἐρυθρὰ γράμματα: Ο ΕΥΑΓΓΕ- ΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. Στὸ κάτω συναντοῦμε δυὸ ἐπιγραφὲς μὲ μαῦρα γράμματα: 34 34 1. Ω ΧΑΙΡΕ ΣΕΜΝΗ! ΤΗΣ ΞΕΝΗΣ ΟΠΤΑΣΙΑΣ, ΘΕΟΝ ΚΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΕΡΑΣΤΙΟΥ ΛΟΓΟΥ. ΠΙΣΤΕΥΕ ΤΗΝ ΚΥΗΣΙΝ ΑΡΡΕΝΟΣ ΔΙΧΑ,