Αστικά Υδραυλικά Έργα Υδρεύσεις Το υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας Δημήτρης Κουτσογιάννης & Ανδρέας Ευστρατιάδης Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τοπογραφικές και κλιματολογικές συνθήκες 0 20 40 km Μέση ετήσια βροχή (mm) 301-400 401-600 601-800 801-1000 1001-1200 1201-1400 1401-1600 1601-1800 1801-1908 Υψόµετρο (m) 0-50 51-200 201-400 401-600 601-800 801-1200 1201-1600 1601-2600 0 20 40 km
ΗύδρευσητηςΑθήναςστηναρχαιότητα Απότονπρώτοεποικισμό: Ύδρευση από πηγές (Κλεψύδρα) και πηγάδια. Νομοθεσία Σόλωνα: Ρύθμιση των απολήψεων νερού από δημόσιες κρήνες και πηγάδια (σε απόσταση 4 σταδίων 740m), ιδιόκτητα πηγάδια ή και πηγάδια γειτόνων σε ποσότητα 40 L ημερησίως (δύο δοχείων των 6 χοών ημερησίως αν μετά από διάνοιξη ιδιόκτητου πηγαδιού στα 18.3 m δεν βρισκόταν νερό). Πρώτο μεγάλο υδραυλικό έργο: Πεισιστράτειο Υδραγωγείο (~530 π.χ., σε λειτουργία μέχρι σήμερα) Κλασική Αθήνα: έμφαση σε θεσμικάμέτραδιαχείρισηςκαιόχισεδημόσιαέργα(κρουνών Επιμελητής) μικρής κλίμακας έργα (στέρνες για όμβρια) για λόγους ασφάλειας. Ρωμαϊκή Αθήνα: Αδριάνειο υδραγωγείο (125 140 μ.χ., σε λειτουργία μετά από επισκευή μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα). Σύγχρονη Αθήνα: Εξέλιξη ορόσημα Πρώιµοστάδιο Έργα Μαραθώνα 1920 1930 0 100 200 300 400 (hm 3 ) Στασιµότητα/Προβλήµατα λόγω του 2ου παγκόσµιου και του εµφύλιου πολέµου Υδραγωγείο Υλίκης 1940 1950 1960 1970 Ξηρασία Έργα Μόρνου Έµµονη ξηρασία Σήραγγα Ευήνου-Μόρνου Ταµιευτήρας Ευήνου 1980 1990 2000 Πληθυσµός 0 1000 2000 3000 4000 Ετήσια κατανάλωση
Το υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας: Κύριες συνιστώσες Ταµιευτήρας Ευήνου Ταµιευτήρας Μόρνου Π. Β. Κηφισός Λίµνη Υλίκη Π. Εύηνος Π. Μόρνος Κωπαΐδα Π. Ασωπός Ταµιευτήρας Μαραθώνα 0 10 20 30 km. Κιούρκων. Αχαρνών. Ασπροπύργου. Περισσού ΑΘΗΝΑ Κατηγορίες υδατικών πόρων Basin Εύηνος 350 km 2 Μόρνος 557 km 2 Βοιωτικός Κηφισός Υλίκη 2400 km 2 Χάραδρος 120 km 2 Βόρεια Πάρνηθα ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Κύριοι Βοηθητικοί (Ταµιευτήρες) (Ταµιευτήρες) Εύηνος 322 hm 3 /y Μόρνος 319 hm 3 /y Υλίκη 353 hm 3 /y Μαραθώνας 10 hm 3 /y ΥΠΟΓΕΙΟΙ ΠΟΡΟΙ Εφεδρικοί (Γεωτρήσεις) Β. Κηφισός, µέσος ρους 136 hm 3 /y Περιοχή Υλίκης 85 hm 3 /y Βίλιζα 26 hm 3 /y Μαυροσουβάλα 36 hm 3 /y Επιφάνεια Εισροή Αντλητική ικανότητα Υπερχείλιση ιαρροή Άντληση
Δομή του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας Εύηνος 350 km 2 322 hm 3 Οικολογική παροχή Λίµνη Υλίκη Ταµιευτήρας Ευήνου Προς άρδευση Κωπαΐδας +45 ως +78 m 587 hm 3 +455 ως +500 m 104 hm 3 Βοιωτικός Κηφισός 2400 km 2 353 hm 3 Έξοδος σήραγγας +440 m Μόρνος 557 km 2 319 hm 3 Συνδετήρια σήραγγα 29 km µέχρι 27 m 3 /s Ταµιευτήρας Μόρνου +382 ως +435 m 643 hm 3 Χάραδρος 120 km 2 10 hm 3 Υπερχείλιση/διαφυγή Προς Παραλίµνη/Ευβοϊκό Υδραγωγ. Υλίκης 60 km 7.5 m 3 /s. Κιούρκων +238 m Προς κατανάλωση Υδραγωγ. Μόρνου 188 km 16 m 3 /s. Ασπροπύργου +232 m. Αχαρνών +232 m Προς κατανάλωση Ταµιευτήρας Μαραθώνα +186 ως +223 m 41 hm 3. Περισσού +159 m + Γεωτρήσεις (µεσωληνώσειςδιασύνδεσης) + Αντλιοστάσια + Μικρά υδροηλεκτρικά έργα
Το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο Λ. Αθηνών Ιερά Οδός Πειραιώς Πατησίων Πανεπιστηµίου Σταδίου Αλεξάνδρας Τρικούπη Β. Κωνσταντίνου Κηφισιάς Κατεχάκη Μεσογείων Κοκκινοπούλου Περιφ. Υµηττού Λ. Συγγρού Υµηττού Τοπογραφικό υπόβαθρο: Tassios, T.P., Water supply of ancient Greek cities, Water Science and Technology: Water Supply, 7(1), 165 172, 2007. Αρχαιότητα Το Αδριάνειο υδραγωγείο Πηγή: Παππάς, Α., Η Ύδρευσις των Αρχαίων Αθηνών, Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα, 1999. Αρχαιότητα
Νεότερη Αθήνα πρώιμο στάδιο Αντικατάσταση υδατογέφυρας Αδριάνειου με ανεστραμμένο σίφωνα, 1929 Συμπληρωματική συλλογή και διανομή νερού στην Αθήνα (αρχές 20ου αιώνα μέχρι το 1940) Ορόσημα Φράγμα Μαραθώνα Σήμερα Κατασκευή φράγματος, 1928 Κατασκευή υπερχειλιστή, 1928 Περισσότερες...
Φράγμα Μαραθώνα (2) Καταστροφική πλημμύρα, 1926 Υπερχειλιστής σε λειτουργία, 1941 Κατασκευή Σήραγγας Μπογιατίου, 1928 Εγκαίνια Σήραγγας Μπογιατίου, 1928 Προηγούμενες... Λίμνη Υλίκη και αντλιοστάσια Λίμνη Υλίκη Πλωτά αντλιοστάσια Υλίκης Κύριο Αντλιοστάσιο Υλίκης Αντλιοστάσιο Κιούρκων
Ταμιευτήρας και υδραγωγείο Μόρνου Υδραγωγείο Μόρνου στους Δελφούς Φράγμα & ταμιευτήρας Μόρνου Υδραγωγείο Μόρνου στην Πεδιάδα Θηβών Σίφωνας Διστόμου Έλεγχος υδραγωγείου Μόρνου Κατασκευές ελέγχου ροής Κέντρο εποπτείας και τηλελέγχου υδραγωγείου
Φράγμα και σήραγγα Ευήνου Φράγμα Ευήνου στηφάσητης κατασκευής, 1995 2000 Κατασκευή της συνδετήριας σήραγγας Ευήνου Μόρνου, 1995 Εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού Διυλιστήρια Περισσού Διυλιστήρια Αχαρνών Διυλιστήρια Ασπροπύργου