ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο. Στρατηγική

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21.5.2014 SWD(2014) 159 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Στρατηγική για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των βαρέων φορτηγών οχημάτων {COM(2014) 285 final} {SWD(2014) 160 final} EL EL

1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Η φύση του προβλήματος Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις οδικές μεταφορές αυξήθηκαν κατά 29% την περίοδο 1990-2007, αλλά έκτοτε μειώθηκαν λόγω των υψηλών τιμών του πετρελαίου, της αυξημένης αποδοτικότητας των επιβατικών αυτοκινήτων και του βραδύτερου ρυθμού αύξησης της κινητικότητας. Σύμφωνα με τον Χάρτη Πορείας της Επιτροπής για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα το 2050 1 και τη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές 2, οι μεταφορές συνολικά πρέπει μέχρι το 2050 να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 60% σε σύγκριση με το επίπεδο του 1990. Επί του παρόντος, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα βαρέων φορτηγών οχημάτων (HDV), που αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τέταρτο 3 των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των οδικών μεταφορών, δεν ρυθμίζονται, σε αντίθεση με τις εκπομπές των αυτοκινήτων και των μικρών φορτηγών. Λόγω των αυξανόμενων όγκων των εμπορευματικών μεταφορών της ΕΕ, με εξαίρεση την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι εκπομπές αυτές αυξάνονται παρά ορισμένες βελτιώσεις στην κατανάλωση καυσίμου και στις επιδόσεις των οχημάτων όσον αφορά το διοξείδιο του άνθρακα. Εκτιμάται ότι μεταξύ 1990 και 2010 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV αυξήθηκαν κατά 36% περίπου 4. Αν δεν ληφθούν μέτρα, το 2050 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV αναμένεται να παραμείνουν κατά 35% περίπου επάνω από το επίπεδο του 1990. Λαμβανομένων υπόψη του απόλυτου μεγέθους, της τάσης και του σχετικού μεριδίου, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV πρέπει να αντιμετωπιστούν και να μειωθούν. Επί του παρόντος, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV δεν μετρώνται με τυποποιημένο τρόπο. Η αγορά στερείται διαφάνειας ως προς το θέμα αυτό, πράγμα που δημιουργεί ένα πρόσκομμα το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Επιπλέον, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς έχουν ήδη νομοθετήσει για τον τρόπο μέτρησης και μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV, ενώ η Κίνα εξετάζει την ανάληψη δράσης. Τον Ιούνιο του 2007 το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή «να θεσπιστούν και να τεθούν σε εφαρμογή μέσα και μέτρα πολιτικής για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα εν λόγω οχήματα» 5. Η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της του Απριλίου 2010 σχετικά με μια «Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα» 6, δήλωσε ότι θα προτείνει στρατηγική που θα αφορά την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα HDV. Πώς θα εξελιχθεί το πρόβλημα χωρίς νέα δράση της ΕΕ; 1 2 3 4 5 6 COM/2011/0112 τελικό «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών», COM/2011/0144 τελικό Υπολογίζονται σε 26,6% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ από την AEA-Ricardo, στην έκθεση «Παρτίδα 1» για την υποβολή στοιχείων, τη μείωση και τον έλεγχο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα βαρέα φορτηγά οχήματα, Φεβρουάριος 2011, σ. 170. Διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο http://ec.europa.eu/clima/policies/transport/vehicles/docs/ec_hdv_ghg_strategy_en.pdf Πηγή: Βάση δεδομένων Odyssee-Mure, διαθέσιμη στη διεύθυνση: http://www.odyssee-mure.eu http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/07/st11/st11483.en07.pdf COM(2010)186 τελικό, σ. 6, http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2010:0186:fin:en:pdf 2

Οι κύριες κινητήριες δυνάμεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV είναι (i) η συνολική ζήτηση μεταφορών που συνδέεται με την οικονομική δραστηριότητα, (ii) η κατανομή της συγκοινωνίας μεταξύ των οδικών, σιδηροδρομικών, αεροπορικών και πλωτών οδών, (iii) η χρήση τεχνολογικών αλλαγών που επηρεάζουν τις επιδόσεις των οχημάτων, (iv) η περιεκτικότητα του καυσίμου σε άνθρακα και (v) οι τρόποι λειτουργίας του στόλου HDV. Σύμφωνα με το σενάριο πεπατημένης «γραμμής βάσης» του μοντέλου PRIMES-TREMOVE της Επιτροπής, που βασίζεται στην προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής, η συνολική μεταφορική δραστηριότητα προβλέπεται να αυξηθεί εντός των επόμενων 40 ετών 7. Ωστόσο, μπορεί να παρατηρηθεί ένας ορισμένος βαθμός αποσύνδεσης ανάμεσα στα αποτελέσματα του μοντέλου «γραμμής βάσης» και στις τάσεις του ΑΕΠ, με τις οδικές μεταφορές να αυξάνονται με βραδύτερους ρυθμούς. Παρά την πολιτική της ΕΕ για την προώθηση τρόπων μεταφοράς μικρότερης έντασης άνθρακα, όπως οι σιδηροδρομικές μεταφορές, οι οδικές μεταφορές αναμένεται ότι θα διατηρήσουν τον κυρίαρχο ρόλο τους στις επιβατικές και τις εμπορευματικές μεταφορές εντός της ΕΕ, με μια μάλλον μέτρια στροφή των εμπορευματικών μεταφορών από τις οδικές στις σιδηροδρομικές. Όσον αφορά τα HDV, μετά από δύο δεκαετίες αφιερωμένες στη μείωση των εκπομπών ρύπων για τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ, οι κατασκευαστές HDV αναμένεται να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV θα πρέπει να παραμείνουν σε γενικές γραμμές σταθερές κατά την περίοδο 2010-2050. Επικουρικότητα Η δράση της ΕΕ είναι απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση φραγμών στην ενιαία αγορά στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς και λόγω του διεθνικού χαρακτήρα της κλιματικής αλλαγής. Η απουσία δράσης στο ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σειρά εθνικών συστημάτων για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV και, ως εκ τούτου, σε κατακερματισμό της αγοράς και σε απώλειες στις οικονομίες κλίμακας. Δυναμικό μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV Μελέτες της AEA-Ricardo 8 και της TIAX 9 έχουν προσδιορίσει πιθανές τεχνικές βελτιώσεις στην εξοικονόμηση καυσίμου και διοξειδίου του άνθρακα στα HDV. Σύμφωνα με τη μελέτη της TIAX, η οποία σε γενικές γραμμές συμφωνούσε με τα συμπεράσματα της AEA-Ricardo, υπάρχει η δυνατότητα εξοικονόμησης καυσίμου και μειώσεων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από 30% έως 50% στα νέα οχήματα από το 2014, γεγονός που μεταφράζεται σε μείωση των εκπομπών του στόλου HDV κατά 28% περίπου έως το 2030. Με βάση κυρίως τις εκτιμήσεις της TIAX, μια μελέτη του οργανισμού CE Delft παρήγαγε καμπύλες οριακού κόστους μείωσης των εκπομπών 10 και προσδιόρισε ένα υψηλό δυναμικό οικονομικά αποδοτικών τεχνολογιών, που ενδεχομένως μεταφράζεται σε μέσο όρο μειώσεων 35% για την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για τα νέα HDV. 7 8 9 10 Το «Σενάριο αναφοράς 2010» οριστικοποιήθηκε στις αρχές του 2012. http://ec.europa.eu/clima/policies/transport/vehicles/docs/ec_hdv_ghg_strategy_en.pdf http://ec.europa.eu/clima/policies/transport/vehicles/heavy/docs/icct_ghg_reduction%20_potential_en.pdf http://ec.europa.eu/clima/policies/transport/vehicles/heavy/docs/hdv_2012_co2_abatement_cost_curves_en.pdf 3

Φραγμοί της αγοράς για τη χρήση τεχνολογιών εξοικονόμησης καυσίμου και εξοικονόμησης κόστους στα HDV Οι φραγμοί της αγοράς για τη χρήση πιο αποδοτικών τεχνικών βελτιώσεων μείωσης καυσίμων είναι δύσκολο να εκτιμηθούν λόγω της αλληλεπίδρασης των διαφόρων επιχειρηματικών μοντέλων των κατασκευαστών οχημάτων, αμαξωμάτων και ρυμουλκουμένων, των επιχειρήσεων HDV, καθώς και των χρηματοδοτικών εταιρειών και των εταιρειών χρηματοδοτικής μίσθωσης. Μια μελέτη του οργανισμού CE Delft 11 εξέτασε το ζήτημα αυτό και προσδιόρισε ότι ο πλέον προφανής φραγμός της αγοράς για τη χρήση των πιο αποδοτικών τεχνολογιών καυσίμου είναι η αδυναμία των μεταφορέων να αξιολογήσουν τις συνέπειες της εξοικονόμησης καυσίμου και της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των τεχνολογιών και να συγκρίνουν τις διάφορες προσφορές πωλήσεων των κατασκευαστών HDV στον τομέα αυτόν. Άλλοι φραγμοί είναι επίσης εμφανείς σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Για παράδειγμα, σε ορισμένες χώρες η περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά μέσα καθιστά δύσκολη τη χρηματοδότηση του εκσυγχρονισμού του στόλου. Σε ορισμένες, αλλά όχι σε όλες τις περιπτώσεις, η αγορά τεχνολογίας διαχωρίζεται από τα οφέλη εξοικονόμησης καυσίμου από την τεχνολογία ενεργειακής αποδοτικότητας (δηλ. υπάρχει διχασμός κινήτρων). 2. ΣΤΟΧΟΙ Ο γενικός στόχος είναι η συμβολή στην επίτευξη των στόχων κλιματικής αλλαγής με μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον τομέα των μεταφορών HDV. Οι ειδικοί στόχοι περιλαμβάνουν τους εξής: «Αποτελεσματικότητα»: αποτελεσματική συμβολή στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV στην ΕΕ ενόψει του συνολικού στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές κατά 60% το 2050 (σε σύγκριση με το επίπεδο του 1990) και συμβολή στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλη την οικονομία που αφορούν την εκτίμηση μέσων τα οποία έχουν πεδίο εφαρμογής πέρα από τον τομέα HDV, όπως το σύστημα εμπορίας εκπομπών. «Αποδοτικότητα»: αποδοτική, με οικονομικά αποδοτικό και αναλογικό τρόπο, συμβολή στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV στην ΕΕ. «Προβλεψιμότητα»: παροχή στη βιομηχανία της ΕΕ, στους μεταφορείς, στον δημόσιο τομέα και στους καταναλωτές μιας σαφούς και συνεκτικής θεώρησης σχετικά με το πλαίσιο πολιτικής και τις πιθανές κανονιστικές εξελίξεις όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτόν τη λήψη αποφάσεων και τον σχεδιασμό επενδύσεων. Επιχειρησιακοί στόχοι είναι οι εξής: - Παρακολούθηση, υποβολή στοιχείων και επαλήθευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των νέων HDV σε όλη την ΕΕ 11 http://www.theicct.org/market-barriers-increased-efficiency-european-road-freight-sector 4

- Και καθορισμός ενός περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από μεταφορές HDV για την επίτευξη μειώσεων εκπομπών. 3. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σενάριο γραμμής βάσης «καμία αλλαγή πολιτικής» Το σενάριο αυτό ενσωματώνει ένα πλήθος αποφασισμένων ή προτεινόμενων εξελίξεων, καθώς και την αναθεωρημένη οδηγία για τη φορολογία της ενέργειας 12. Το σενάριο γραμμής βάσης προϋποθέτει κυρίως την εφαρμογή της πρόσφατης νομοθεσίας για τις δημόσιες προμήθειες οδικών οχημάτων, τα τέλη χρήσης του οδικού δικτύου και την παροχή κινήτρων για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Επιλογή 1: βελτίωση γνώσης, συγκρισιμότητας και λογοδοσίας των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV Η επιλογή αυτή εξετάζει δύο εναλλακτικές: (i) την πιστοποίηση και την υποβολή στοιχείων για την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μόνο του κινητήρα των HDV λόγω της έναρξης ισχύος του κανονισμού Εuro VI ή (ii) την πιστοποίηση και την υποβολή στοιχείων για την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ολόκληρου του οχήματος των HDV για τα οχήματα που ταξινομούνται για πρώτη φορά. Το τελευταίο αυτό σημείο απαιτεί τη θέση σε λειτουργία του εργαλείου προσομοίωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV, VECTO, που επί του παρόντος βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Επιλογή 2: συμπερίληψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις οδικές μεταφορές στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ Το σύστημα εμπορίας εκπομπών θα επεκταθεί στο σύνολο του τομέα των οδικών μεταφορών. Η συμπερίληψη θα γίνει ανάντη, σε επίπεδο προμηθευτών καυσίμων που ορίζονται ως οι οντότητες που συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας εκπομπών. Επιλογή 3: θέσπιση νομοθεσίας για τον καθορισμό υποχρεωτικών ανώτατων ορίων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV Σύμφωνα με την επιλογή 1, που είναι προαπαιτούμενο για την επιλογή 3, αυτά τα ανώτατα όρια εκπομπών μπορούν να θεσπιστούν: είτε (i) μόνο για τις εκπομπές κινητήρα είτε (ii) για τις εκπομπές ολόκληρου του οχήματος. Ο σκοπός αυτής της επιλογής είναι η επιτάχυνση της ανάπτυξης τεχνολογιών που επιτρέπουν σημαντικό περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV. 12 COM(2011) 168/3. 5

Αντιμετώπιση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV Νέα μέτρα πολιτικής που εκτιμήθηκαν: 1, Η μέτρηση /υποβολή στοιχείων για τις εκπομπές θα αντιμετωπίσει το κενό γνώσης βραχυπρόθεσμα & μεσοπρόθεσμα Τάση γραμμής βάσης: Λόγω αυξημένης 2, Η διεύρυνση του συστήματος δραστηριότητας εμπορίας εκπομπών για τη και φραγμών συμπερίληψη των οδικών της αγοράς για τη χρήση μεταφορών θα συμβάλει στη οικονομικά αποδοτικών μείωση των συνολικών εκπομπών τεχνολογιών, οι εκπομπές 3, Καθορισμός ορίων διοξειδίου του άνθρακα θα παραμείνουν κοντά εκπομπών για τα νέα HDV μακροπρόθεσμα στα τρέχοντα επίπεδα για την αντιμετώπιση των παρά ορισμένες ακαμψιών που βελτιώσεις στις απομένουν για τη χρήση επιδόσεις των οχημάτων οικονομικά αποδοτικών τεχνολογιών που βελτιώνουν τις επιδόσεις των οχημάτων μακροπρόθεσμα Επιχειρησιακοί Στόχοι πολιτικής: στόχοι : Πρόβλημα: η γραμμή βάσης δεν 1, Αποτελεσματική μείωση Παρακολούθηση, είναι συμβατή των εκπομπών υποβολή στοιχείων με τους στόχους της διοξειδίου του άνθρακα & επαλήθευση εκπομπών Λευκής Βίβλου 2, Με αναλογικό διοξειδίου του άνθρακα για τις μεταφορές και οικονομικά αποδοτικό τρόπο Καθορισμός ποσοτικού 3, Εξασφάλιση περιορισμού στις εκπομπές προβλεψιμότητας για διοξειδίου του άνθρακα τα ενδιαφερόμενα μέρη Δείκτες 4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Σενάριο γραμμής βάσης «καμία αλλαγή πολιτικής» Το σενάριο γραμμής βάσης «καμία αλλαγή πολιτικής» αξιολογήθηκε με την υποστήριξη του μοντέλου PRIMES-TREMOVE της Επιτροπής. Το συμπέρασμα ήταν ότι, χωρίς περαιτέρω δράση, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV θα παραμείνουν σχετικά σταθερές μακροπρόθεσμα (2030-2050), δηλ. θα είναι σημαντικά υψηλότερες από το επίπεδο του 1990 6

(+35%), πράγμα που δεν είναι συμβατό με τους στόχους της Λευκής Βίβλου των μεταφορών για τον συνολικό περιορισμό των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 60% σε σύγκριση με το βασικό επίπεδο του 1990. Επιλογή 1: βελτίωση γνώσης, συγκρισιμότητας και λογοδοσίας των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV. Η Επιλογή 1(i) για την πιστοποίηση και την υποβολή στοιχείων μόνο για τις εκπομπές του κινητήρα, ενώ είναι αποδοτική, καθώς απαιτεί περιορισμένη δράση και συνεπάγεται χαμηλό κόστος, δεν αναμένεται ότι θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ή θα περιορίσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV. Η Επιλογή 1(ii) για την πιστοποίηση και την υποβολή στοιχείων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ολόκληρου του οχήματος θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο μετά την ολοκλήρωση του εργαλείου προσομοίωσης VECTO, που επί του παρόντος βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Θα είναι πιο αποτελεσματική από την Επιλογή 1(i), καθώς θα παρέχει ολοκληρωμένες γνώσεις για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα νέων οχημάτων, διευκολύνοντας τη χρήση των πιο αποδοτικών ενεργειακά οχημάτων από την αγορά. Συνολικά, ενόψει του αναμενόμενου περιορισμένου κόστους, και η δεύτερη επιμέρους επιλογή θα εκπληρώσει τον στόχο αποδοτικότητας. Και οι δύο επιλογές, ενώ συμβάλλουν στην αύξηση της ευαισθητοποίησης και της διαφάνειας, σε αυτόνομη βάση δεν θα αρκούσαν για να παράσχουν στα ενδιαφερόμενα μέρη μακροπρόθεσμες κατευθυντήριες γραμμές και προβλεψιμότητα για το κανονιστικό περιβάλλον. Οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και των δύο επιλογών είναι είτε αμελητέες ή πολύ περιορισμένες. Επιλογή 2: συμπερίληψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις οδικές μεταφορές στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ Η συμπερίληψη των εκπομπών των HDV, μαζί με τις υπόλοιπες εκπομπές των οδικών μεταφορών, στο σύστημα εμπορίας εκπομπών θα συνέβαλλε στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς είναι βέβαιη η αποτελεσματικότητα της επίτευξης του ανώτατου ορίου για τις εκπομπές για όλους τους τομείς που καλύπτονται από το σύστημα. Ωστόσο, ενόψει των σχετικών τιμών άνθρακα και των ειδικών φόρων καυσίμων, καθώς και της ελαστικότητας των τιμών καυσίμων, η συμπερίληψη των εκπομπών HDV στο σύστημα εμπορίας εκπομπών δεν θα επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στην αποδοτικότητα των καυσίμων. Η κατανομή των προσπαθειών μείωσης των εκπομπών στους τομείς του συστήματος εμπορίας εκπομπών στην πλέον αποδοτική δομή κόστους εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο αποτελεσματικότητας ως προς το κόστος και αποδοτικότητας του εν λόγω μέσου. Η προβλεψιμότητα όσον αφορά την τήρηση του συνολικού ποσοτικού ορίου εκπομπών θα διασφαλίζεται από τον μηχανισμό συστήματος εμπορίας εκπομπών, με κόστος την αβεβαιότητα ως προς τις τιμές. Οι οικονομικές επιπτώσεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη των τιμών του άνθρακα. Οι συνολικές κοινωνικές επιπτώσεις αναμένεται να είναι περιορισμένες. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πέρα από την επίτευξη των συνολικών στόχων διοξειδίου του άνθρακα, θα αφορούν τους τομείς όπου πραγματοποιείται ο περιορισμός. Επιλογή 3: θέσπιση νομοθεσίας για τον καθορισμό υποχρεωτικών ανώτατων ορίων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV 7

Η Επιλογή 3(i) για τα όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μόνο για κινητήρες HDV θα συμβάλει αποτελεσματικά στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά θα αφήσει ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό για τη μείωση των εκπομπών. Η Επιλογή 3(ii) για τον καθορισμό ορίων για τις εκπομπές ολόκληρου του οχήματος (για οχήματα που ταξινομούνται για πρώτη φορά) θα αντιμετωπίσει πιο ικανοποιητικά το πλήρες δυναμικό των μειώσεων των εκπομπών και, ως εκ τούτου, θα έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Με τον τρόπο αυτό, θα συμβάλει περισσότερο στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου της Λευκής Βίβλου για τις μεταφορές. Και οι δύο επιλογές θα απαιτήσουν περιορισμένα μέσα για την επίτευξη των στόχων τους. Αν υποτεθεί ότι τα πρότυπα ορίζονται κατά τρόπο ώστε το κόστος των επενδύσεων για τη βελτίωση των οχημάτων να συνεπάγεται υψηλότερες τιμές για τα HDV, οι οποίες αποσβένονται από τους τελικούς χρήστες μέσω της εξοικονόμησης στην κατανάλωση καυσίμου, η επιλογή 3 θα έχει συνολικά καλή κατάταξη όσον αφορά την αποδοτικότητα. Και οι δύο επιλογές θα συμβάλουν σε αυξημένη προβλεψιμότητα του κανονιστικού περιβάλλοντος. Ενδεικτική ποσοτική εκτίμηση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων δείχνει ότι η μεταποιητική βιομηχανία HDV, λόγω της προστιθέμενης αξίας των οχημάτων της, και οι μεταφορείς HDV, λόγω της χαμηλότερης κατανάλωσης καυσίμου, αναμένεται να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη. Ομοίως, όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις, η χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμου θα οδηγήσει σε χαμηλότερο επίπεδο άλλων εκπομπών ρύπων. 5. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΚΥΡΙΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ Επιλογές Στόχοι Γραμμή βάσης Επιλογή 1: βελτίωση γνώσης, συγκρισιμότητας και λογοδοσίας των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV Επιλογή 2: συμπερίληψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις οδικές μεταφορές στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ Επιλογή 3: Θέσπιση υποχρεωτικών ορίων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στα οχήματα που ταξινομούνται για πρώτη φορά Αποτελεσματικότητα στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα - (χαμηλή) + Μέτρια μείωση εκπομπών των HDV + πιθανή (χαμηλή) για τα HDV, μολονότι δυνητικά υψηλή (+++) για την υπόλοιπη οικονομία σε τομείς με χαμηλότερο οριακό κόστος μείωσης i) ανώτατα όρια εκπομπών μόνο για τον κινητήρα: ++ (μέτρια) ii) ανώτατα όρια εκπομπών ολόκληρου του οχήματος +++ (υψηλή) Αποδοτικότητα = + Μέτριο κόστος + Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την υπάρχουσα υποδομή φορολογίας των καυσίμων, i) ανώτατα όρια εκπομπών μόνο για τον κινητήρα: +++ ii) ανώτατα όρια εκπομπών ολόκληρου του οχήματος ++ 8

Προβλεψιμότητα του κανονιστικού περιβάλλοντος Επί του παρόντος, δεν υπάρχει σαφής προοπτική + κάποιος ορισμένος βαθμός βελτίωσης που απαιτεί περαιτέρω διευκρινίσεις ++ για τα επίπεδα εκπομπών (που καθορίζονται με τα όρια) - για το κόστος λόγω της αβεβαιότητας της εξέλιξης των τιμών άνθρακα i) ανώτατα όρια εκπομπών μόνο για τον κινητήρα: + ii) ανώτατα όρια εκπομπών ολόκληρου του οχήματος: ++ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η παρούσα εκτίμηση αντικτύπου υποστηρίζει μια στρατηγική της Επιτροπής για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου HDV και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ. Κάθε μεταγενέστερη νομοθετική πρόταση θα υπόκειται σε ειδικότερη εκτίμηση επιπτώσεων. Οι επιλογές 1(i) για την καταγραφή των εκπομπών μόνο για τον κινητήρα και στη συνέχεια 3(i) για τον καθορισμό ορίων μόνο στις εκπομπές κινητήρα θα είχαν εξεταστεί περαιτέρω μόνο εάν δεν επιβεβαιωνόταν η εφικτότητα του εργαλείου προσομοίωσης VECTO. Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2013 το Κοινό Κέντρο Ερευνών εξέδωσε έκθεση εξακρίβωσης της δυνατότητας υλοποίησης της προτεινόμενης λύσης της προσέγγισης προσομοίωσης VECTO, η οποία επιβεβαιώνει ότι το εργαλείο μπορεί να παρέχει ακριβείς και αξιόπιστες εκτιμήσεις κατανάλωσης καυσίμου και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV και ότι ένα μελλοντικό σύστημα πιστοποίησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να βασιστεί σε ένα τέτοιο εργαλείο προσομοίωσης. Ως εκ τούτου, λαμβανομένης υπόψη αυτής της τελευταίας θετικής εξέλιξης, οι επιλογές 1(i) και 3(i) δεν θα χρειαστεί να εξεταστούν περαιτέρω. Η επιτυχής ανάπτυξη του εργαλείου VECTO και η εφαρμογή της επιλογής 1(ii) στην πιστοποίηση και την υποβολή στοιχείων για αυτές τις εκπομπές αναμένεται να επανορθώσουν αυτήν την κατάσταση. Πρόκειται για τα αναγκαία βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα βήματα προτεραιότητας, ώστε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να μπορέσουν να προβλεφθούν πιο φιλόδοξες δράσεις: - είτε για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των HDV επιλογή 3(ii) για τον καθορισμό ορίων εκπομπών - και/ή για την εξέταση της συμπερίληψης των μεταφορών HDV με τις οδικές μεταφορές ως σύνολο στο σύστημα εμπορίας εκπομπών, όπως προβλέπεται στην επιλογή 2. Και οι δύο επιλογές θα απαιτήσουν περαιτέρω εις βάθος ανάλυση στο πλαίσιο μελλοντικών εκτιμήσεων επιπτώσεων. 7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μετά την ολοκλήρωση του εργαλείου προσομοίωσης VECTO και την εφαρμογή της επιλογής 1, η Επιτροπή θα παρακολουθεί την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των HDV, καθώς και το κόστος εφαρμογής. Επίσης, θα παρακολουθεί τις εξελίξεις της τεχνολογίας και των αγορών. Οι εν λόγω δράσεις παρακολούθησης θα επιτρέψουν τη μετέπειτα αξιολόγηση της πρωτοβουλίας αυτής. 9

10