ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ Ο Σύλλογος της Κωμιακής παντού και πάντα τρέχει Και βοηθά κάθε φτωχό και όποιον ανάγκη έχει. Έβγαλε την Κορωνίδα μια καλή εφημερίδα Κι όποιος δεν τήνε διαβάσει πράγματα πολλά θα χάσει. Ο Βασίλης Χατζόπουλος είναι ένας από τους παραδοσιακούς λαουτιέρηδες του τόπου μας. Γεννήθηκε το 1930 στην Κωμιακή της Νάξου (Κορωνίδα), από Κωμιακίτες γονείς. Στην φτωχική οικογένειά του ήταν τέσσερα αγόρια, δύο κορίτσια και ήταν το τέταρτο κατά σειρά παιδί. Από μικρός έβοσκε τις κατσίκες και τα πρόβατα του πατέρα του. Το 1950 του έγινε πρόταση από τον αείμνηστο, όπως ο ίδιος τον χαρακτηρίζει στο βιβλίο του Ο παραδοσιακός Αξώτης λαουτιέρης, Μιχάλη Λιαγούρη να συνοδέψει στο λαούτο τον γιο του, τον Βασίλη, που έπαιζε βιολί. Παρά τις αντιδράσεις του πατέρα του Βασίλη Χατζόπουλου, ο Λιαγούρης επέμενε καθώς τον είχε ξεχωρίσει ήδη από τις χορευτικές του ικανότητες. Γράφει χαρακτηριστικά ο Βασίλης στο προαναφερθέν βιβλίο του: Εγώ όμως που όλα αυτά τα χρόνια που ήμουν βοσκαρούδι τραγουδούσα όλη μέρα στις βουνοπλαγιές και χόρευα όπου έβρισκα στρωτό μέρος, προπάντων στ αλώνι, ήξερα και όλα τα τραγούδια, αυτά που έπαιζαν τα βιολιά. Την πρώτη φορά που έπαιξε στο καφενείο του Λιαγούρη τα δάχτυλά του μάτωσαν με τις χορδές. Έκτοτε δεν ξανάπιασε άλλη δουλειά, παρά κρατούσε το λαούτο και μελετούσε. Αυτοδίδακτος λοιπόν και έχοντας ως πρότυπο Στην Κωμιακή το 1950, Βασίλης Χατζόπουλος στο λαούτο και Βασίλης Λιαγούρης στο βιολί
τον λαουτιέρη Δημήτρη Φυρογένη ξεκίνησε την καλλιτεχνική πορεία του στην παραδοσιακή μουσική. Η πορεία αυτή διήρκεσε σχεδόν μισό αιώνα και υπήρξε επίπονη και επίμονη, αφού τίποτα δεν χαριζόταν στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Ήταν παντρεμένος με τη συγχωριανή του Μαρία Λυερού με την οποία απέκτησαν δυο κόρες. Πάντοτε χαμογελαστός, ευγενικός, καλός οικογενειάρχης και χαρισματικός, ήταν ιδιαίτερα αγαπητός από όλη την κοινωνία της Νάξου αλλά και πολλών άλλων νησιών. Σε κάθε μουσική και κοινωνική εκδήλωση, γάμο, αρραβώνα, βαφτίσια, πανηγύρια κλπ τον καλούσαν και όλοι περίμεναν με ανυπομονησία να ακούσουν τα αυτοσχέδια λαϊκά δίστιχά του, τα λεγόμενα κοτσάκια. Τα δίστιχα αυτά παινέματα προσαρμόζονται κάθε φορά ανάλογα με το πρόσωπο και την περίσταση για την οποία λέγονται. Σήμερα συμφωνήσατε να βάλετε τις βέρες, Το γάμο κανονίσατε του χρόνου τέτοιες μέρες. Ήρθαμε με τα όργανα και πατηνάδα κάνω Να σηκωθεί τ ανδρόγυνο θέλει δε θέλει απάνω. Είσαι λεβεντοκόριτσο, το σώμα σου ωραίο, Σε καμαρώνει όποιος σε δει, τρελλαίνεις κάθε νέο. Είσαι λεβέντης στο χορό και κάνεις και φιγούρες, Π άλλοι στην ηλικία σου κρατούνε δύο μαγκούρες.
Συχνά η δουλειά του απαιτούσε να βρίσκεται μακριά από το σπίτι του και την οικογένειά του. Ποτέ όμως δεν ξέχασε το χωριό του, την Κωμιακή, γι αυτό και πήγαινε κάθε χρόνο από το Πάσχα μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου, του Σταυρού, στο τελευταίο καλοκαιρινό πανηγύρι. «Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος από την καλλιτεχνική μου καριέρα και ευχαριστώ τον Θεό, που μου έδωσε δύναμη και τους συνανθρώπους που με αγάπησαν και με βοήθησαν να αφήσω πίσω μου τις κακουχίες, την πείνα, το τρίχινο παντελόνι, το καουτσουκένιο παπούτσι και την περιπέτεια της υγείας μου. Η καριέρα μου συνεχίζεται» Επιπλέον, συμμετείχε σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, στις οποίες συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες του δημοτικού τραγουδιού απ όλη την Ελλάδα. Όπως με τον Τάσο Χαλκιά στο κλαρίνο, τον Δημήτρη Βάγια τραγούδι (Ήπειρος). Με το Χρόνη Αηδονίδη τραγούδι, τον Καριοφίλη Δοϊτσίδη ούτι τραγούδι, που μαζί του τραγουδούσαν και οι δύο του κόρες (Θράκη). Με τον Κόρο βιολί, τον Αριστείδη Μόσχο σαντούρι, τον Βασίλη Σούκα κλαρίνο, την Τασία Βέρα τραγούδι, τον Αλέκο Αραπάκη βιολί, τον Χαρμαλιά κλαρίνο, τον Βασίλη Νόνη κανονάκι τραγούδι και η γυναίκα του Άννα τραγούδι. Με τον Στάθη Κουκουλάρη βιολί και την Άννα Σαρρή Καραμπεσίνη τραγούδι (Δωδεκάνησα). Ακόμα, με τον Δημήτρη Λαβίδα βιολί, την Αμαλία Πατσούμη τραγούδι (Σμύρνη). «Είμαι περήφανος», είχε πει «που την επιμέλεια των ραδιοφωνικών εκπομπών είχε τότε ο μεγάλος μουσικολόγος Σίμων Καρράς και αργότερα που αποσύρθηκε συνέχισα με τη γυναίκα του Αγγελική Καρρά. Στην τηλεόραση συνεργάστηκα με τον Παναγιώτη Μυλωνά, με το Γιάννη Μαντζουράνη, τη Ρούλα Μουζουράκη, το Νίκο Διοσυνόπουλο, τη Φεβρωνία Ρεβύνθη, τον Κώστα Στρατηγάκη, τη Δόμνα Σαμίου, τον Κώστα Βενετσάνο και άλλους, πάντα σε παραδοσιακά νησιώτικα και δημοτικά τραγούδια».
Το 1974 η πρεσβεία μας στο Τελ Αβίβ ζήτησε από τη ραδιοφωνία και τηλεόραση ένα παραδοσιακό μουσικοχορευτικό συγκρότημα και ο υπεύθυνος της ΕΡΤ Παναγιώτης Μυλωνάς διάλεξε εκείνους που έπρεπε να πάρει. Μέσα σ αυτούς ήταν κι ο Βασίλης Χατζόπουλος. «Εκεί δώσαμε 13 συναυλίες σε διάφορες πόλεις και κωμοπόλεις του Ισραήλ. Είχαμε μεγάλη επιτυχία και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων με τον τότε Πατριάρχη Βενέδικτο μας κάλεσε, γιατί ήθελε να καμαρώσει στο Πατριαρχείο ελληνικό λεβέντικο χορό και τραγούδι. Τα τραγούδια που ζήτησε ήταν: «Σαμιώτισα», Καλαματιανός και ο «Αϊτός» τσάμικο. Συγκινήθηκε τόσο που παράγγειλε και μας χάρισε από ένα χρυσό σταυρό με τίμιο ξύλο και την χρυσή καδένα του». Το 1986 έγινε ένα πανευρωπαϊκό συνέδριο μουσικολόγων στους Δελφούς. Πήραν μέρος διάφοροι παραδοσιακοί μουσικοί και τραγουδιστές. «Εγώ συμμετείχα στο μουσικοχορευτικό συγκρότημα της Λήμνου, σαν λαουτιέρης. Οι σύνεδροι σε συνεργασία με το υπουργείο Αιγαίου εξέλεξαν εμάς να εκπροσωπήσουμε την Ελλάδα στην Ιταλία, που είχε ανακηρυχθεί πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Εκεί θα δίναμε 15 συναυλίες σε διάφορες πόλεις της Β. Ιταλίας. Φτάσαμε στο Τρεβίζο όπου μας υποδέχτηκε ο δήμαρχος της πόλης. Από εκεί πηγαίναμε κάθε μέρα σε διαφορετική πολιτεία να τραγουδήσουμε για να χορέψει το χορευτικό των «Κεχαγιάδων» της Λήμνου».
«Δύο χρόνια μετά, το 1988, με κάλεσε ο σύλλογος Αμοργιανών της Αστόρια, στη Νέα Υόρκη, να πάω για να παίξω και να τραγουδήσω τα νησιώτικα τραγούδια στη χοροεσπερίδα που είχαν οργανώσει στο Κρύσταλ Πάλας. Εγώ το δέχτηκα με πολλή χαρά και πήγα με τον Μιχάλη Στάη (Καράβολα) που παίζει βιολί. Στο αεροδρόμιο Κένεντυ της Ν. Υόρκης είχαν έρθει εκπρόσωποι του συλλόγου. Μας υποδέχτηκαν και μας πήγαν στην Αστόρια. Το ίδιο βράδυ έγινε ο χορός τους και είχε μεγάλη επιτυχία. Τα πρώτα τραγούδια που τους είπα και που τους έκαναν μεγάλη εντύπωση ήταν τα αυτοσχέδια». Είχε γράψει και τρία βιβλία με μοναδικές καταγραφές και εμπειρίες από την καλλιτεχνική του πορεία. Το 1991 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο «Βασίλης Χατζόπουλος, ο Παραδοσιακός Αξώτης Λαουτιέρης 40 χρόνια μέθοδος Λαούτου», το οποίο και έχει λάβει σπουδαίες κριτικές από ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Το 1997 κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «Στοχασμοί για το νησιώτικο γλέντι από τον Λαουτιέρη του Αιγαίου». Ο ίδιος δεν είναι συγγραφέας, πετυχαίνει όμως με τον αυθορμητισμό του, την απλότητα και ειλικρίνειά του να εξωτερικεύσει τους στοχασμούς του σε γραπτό λόγο και να δώσει ένα έργο με λαογραφικό και κοινωνικό περιεχόμενο. αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μπαμπαλής Θωμάς στον πρόλογο του δεύτερου βιβλίου.σήμερα κυκλοφορεί το τρίτο βιβλίο με το 11ο cd, με τίτλο «Αγκαλιά με το λαούτο μοναδικές καταγραφές προσωπικές εμπειρίες»
Ο Βασίλης Χατζόπουλος με την πολυετή μελέτη και την πείρα του, έγινε δάσκαλος στο λαούτο στη Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής που είχε ιδρύσει το Υπουργείο Πολιτισμού. «Έβγαλα και βγάζω πολλούς μαθητές όλων των ηλικιών, γυναίκες και άντρες. Όταν ο υπουργείο Πολιτισμού ίδρυσε τη Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής, κάλεσαν εμένα να μαθαίνω λαούτο σ αυτούς που το αγαπούσαν. Και δεν ήταν και λίγοι. Πολλές φορές είχα και 20 μαθητές. Αυτή τη σχολή τη διεύθυνε ο Αριστείδης Μόσχος που παίζει σαντούρι. Στο κάθε όργανο ήταν και ο κατάλληλος δάσκαλος. Σ αυτή τη σχολή έμεινα και δίδασκα λαούτο τρία χρόνια. Σταμάτησα όμως, γιατί η σχολή έκλεινε τέλος Ιουνίου κι εγώ ήθελα να πηγαίνω από το Πάσχα στο νησί, όπως ήμουν μαθημένος. Για τη διευκόλυνση των μαθητών, έφτιαξα μια μέθοδο (διδασκαλίας) δικιά μου, που τους βοηθάει να μαθαίνουν γρηγορότερα και ορισμένα πράγματα, πάνω στο λαούτο, χωρίς δάσκαλο», είχε πει. Τα όνειρα όμως δεν σταματούσαν ποτέ. Ο Βασίλης Χατζόπουλος είχε τη φιλοδοξία να γίνει και συνθέτης. Ο ίδιος είχε πει: «Είχα ετοιμάσει αρκετά τραγούδια μα δεν έβρισκα εταιρεία να τα πω. Ώσπου με πήρε η εταιρία «Κυκλάδες» να παίξω λαούτο σε δύο σαντορινιά τραγούδια. Το στούντιο ήταν κλεισμένο για τρεις ώρες και εμείς τελειώσαμε σε μια ώρα. Τότε κυκλοφορούσαν μικρά δισκάκια 45 στροφών. Εγώ βλέποντας την ώρα που περίσσεψε και έχοντας τα τραγούδια τα δικά μου (στίχοι και μουσική) είπα στον παραγωγό της εταιρίας να τραγουδήσω κι εγώ δύο από τα δικά μου τραγούδια. Αντέδρασε, αλλά εγώ επέμενα και τελικά τον κατάφερα να τα τραγουδήσω, χωρίς την υπόσχεσή του ότι θα τα κυκλοφορήσει σε δίσκο. Δεν πέρασαν όμως μερικές μέρες και μου τηλεφώνησε πως του αρέσουν και αν αρέσουν και μένα, όπως τα είχα πει, να τα κυκλοφορήσει. Μου έβαλε και άκουσα λίγο από το τηλέφωνο. Πραγματικά μου άρεσαν και του είπα να τα κυκλοφορήσει. Κυκλοφόρησε λοιπόν το δισκάκι μου και εγώ το χάριζα όχι μόνο σε φίλους και γνωστούς, αλλά και σε όσους ήξερα πως έχουν πικάπ. Η εταιρεία βλέποντας την κατανάλωση που είχε το δισκάκι σε πωλήσεις, μου είπε να ετοιμάσω κι άλλο. Εγώ είχα τραγούδια και είπα στον παραγωγό να κλείσει στούντιο και να με ειδοποιήσει. Σε λίγο καιρό έγραψα και κυκλοφόρησα το δεύτερο δισκάκι. Το πρώτο τραγούδι που άρεσε περισσότερο ήταν το «θα πετάξω τη γραβάτα, και θα βάλω την τραγιάσκα». Την ίδια επιτυχία σε πωλήσεις είχε και το δεύτερο δισκάκι. Αφού λοιπόν η εταιρία ήταν ευχαριστημένη
μαζί μου και με εμπιστεύτηκε, ζήτησα να κάνω μεγάλο δίσκο 33 στροφών με 13 τραγούδια. Η εταιρία το δέχτηκε. Το 1976 γράφω τον 1ο μου μεγάλο δίσκο με τίτλο «Νησιώτικο Γλέντι», με καλά παραδοσιακά Ναξιώτικα τραγούδια. Εκτός από μένα, στο δίσκο αυτό έδωσα και είπαν τραγούδια και οι συνεργάτες μου στο συγκρότημα». Οι 11 μεγάλοι δίσκοι, οι κασέτες και τα cd του Βασίλη Χατζόπουλου: 1. 1973. Δισκάκια 45 στροφών 2. 1976. Νησιώτικο Γλέντι 3. 1977. Του ψαρά παιδί 4. 1978. Στο χωριό μια Πασχαλιά 5. 1979. Λεβεντόπαιδα Νησιώτες 6. 1982. Νησιώτικα No 5 7. 1985. Πάλι κοντά σας 8. 1987. Νησιώτικη παράδοση 9. 1990. Νησιώτικη Συνάντηση 10. 1991. Ο παραδοσιακός αξιώτης λαουτιέρης 11. 1992. Διακοπές στα Νησιά μας 12. 1996. Ήλιος, Θάλασσα και Αγέρας 13. 2000. Τα Νησιώτικα του Βασίλη Χατζόπουλου Ο Βασίλης Χατζόπουλος προσέφερε στη νησιώτικη μουσική του τόπου μας και γι αυτό, το μουσικό του πέρασμα αξίζει να σημειωθεί. Υπηρέτησε πιστά την δημοτική μουσική μας και τις προσέφερε καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του σημαντικές δημιουργίες. Ευχαριστούμε την κόρη του, Σοφία Χατζοπούλου Καρούση, για το πολύτιμο αρχειακό υλικό που μας προσέφερε. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΟΥΣΟΥΝΗ