Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 4: Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Ο φοιτητής που έχει μελετήσει τη 4η ενότητα θα πρέπει. Να γνωρίζει τους μηχανισμούς και τις συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου. Να έχει άποψη σχετικά με τη θέση της Ελλάδας απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Να εκτιμά τις μελλοντικές προοπτικές στην αντιμετώπιση του φαινομένου. 4

Περιεχόμενα ενότητας Η Ύπαρξη του Φαινομένου του Θερμοκηπίου. Τα Αέρια που ενισχύουν το Φαινόμενο. Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου. Περιορισμός των Αερίων του Θερμοκηπίου. Η Θέση της Ελλάδας Απέναντι στην Κλιματική Αλλαγή. Προοπτικές για το Μέλλον. 5

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (1/8) Η Ύπαρξη του Φαινομένου του Θερμοκηπίου. Είναι πολλοί οι παράγοντες από τους οποίους επηρεάζεται η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας στην επιφάνεια της Γης. Κυριότερος όμως από όλους είναι η ποσότητα της προσπίπτουσας και της αντανακλώμενης ηλιακής ενέργειας από την επιφάνεια. 6

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (2/8) Με τον τρόπο αυτό παρεμποδίζεται ή μειώνεται η διέλευση της ηλιακής ενέργειας μέσα από την ατμόσφαιρα, είτε απαγορεύοντας την δίοδό της προς τη γη, είτε κατακρατώντας μέρος της ενέργειας επάνω στη γη και μέσα στην ατμόσφαιρά της. 7

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (3/8) Οι διεργασίες αυτές οδηγούν στο «Φαινόμενο του Θερμοκηπίου», ένας όρος που περιγράφει την επίδραση ορισμένων αερίων στο ενεργειακό ισοζύγιο του πλανήτη μας. 8

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (4/8) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι η αιτία που η γη είναι 30-40 ο C θερμότερη από ότι θα μπορούσε να είναι χωρίς την παρουσία ατμόσφαιρας και της μονωτικής της επίδρασης. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι αμφισβητήσιμο και συνεπώς πραγματικό διατηρώντας τον πλανήτη μας θερμό και κατοικήσιμο. 9

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (5/8) Τα τελευταία 100 χρόνια περίπου, μερικά από τα αέρια που στο παρελθόν βρίσκονταν σε πολύ χαμηλά ποσοστά στην ατμόσφαιρα, όπως το CO 2, CH 4, έχουν αυξήσει σημαντικά την παρουσία τους, κυρίως λόγω των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. 10

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (6/8) Η εξέλιξη αυτή προβλέπεται να συνεχισθεί, λόγω της περαιτέρω κλιμάκωσης της κατανάλωσης ενέργειας, με αποτέλεσμα αρχικά στη μεταβολή του πλανητικού κλίματος και στη συνέχεια στη γεωργία και στις συνθήκες διαβίωσης. 11

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (7/8) Η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του πλανήτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζικές πλημμύρες, σε μαζική μετανάστευση τους κατοίκους πολλών περιοχών, οι οποίες βρίσκονται σε χαμηλό επίπεδο σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας. 12

Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (8/8) Τις δύο τελευταίες δεκαετίες καταβάλλονται επίπονες προσπάθειες για την επίτευξη διεθνούς συμφωνίας περιορισμού των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, για την επίλυση των προβλημάτων που η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιφέρει. 13

Eξέλιξη ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης CO 2 Σχήμα 1. Διαχρονική εξέλιξη της ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης CO2, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.177, Εκδόσεις Α. Σταμούλη. 14

Eξέλιξη ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης CH 4 Σχήμα 2. Διαχρονική εξέλιξη της ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης CH4, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.177, Εκδόσεις Α. Σταμούλη. 15

Αέρια και Φαινόμενο του Θερμοκηπίου (1/4) Συντελεστής Κλιματικής Επιβάρυνσης. Στην εξέλιξη του φαινομένου του θερμοκηπίου συμμετέχουν, εκτός του CO 2 και CH 4, πολλά άλλα αέρια, τα οποία είτε υπάρχουν ελεύθερα στη φύση, είτε είναι προϊόντα καύσης ορυκτών ανθράκων ή εκπομπών της χημικής βιομηχανίας. 16

Αέρια και Φαινόμενο του Θερμοκηπίου (2/4) Η επίδραση των διαφόρων αερίων στο φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι ίδια, και έτσι εισάγεται η έννοια του «Συντελεστή Κλιματικής Επιβάρυνσης» ή δείκτη GWP («Global Warming Potential»). 17

Αέρια και Φαινόμενο του Θερμοκηπίου (3/4) Σ.Τ.Ε. : Η συνολική προσθετική επίδραση για την οποία είναι υπεύθυνη μια μονάδα μάζας του υπό εξέταση αερίου, προς την επίδραση που ασκεί μια μονάδα μάζας του CO 2, το οποίο λαμβάνεται ως αέριο αναφοράς. 18

Αέρια και Φαινόμενο του Θερμοκηπίου (4/4) To IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) έχει προτείνει συγκεκριμένες τιμές «GWP» για τα αέρια που έχουν την κύρια συμμετοχή στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (κοίτα Πίνακα 1). 19

Τα Αέρια του ενισχύουν το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Συντελεστής Κλιματικής Επιβάρυνσης. Στην εξέλιξη του φαινομένου του θερμοκηπίου συμμετέχουν, εκτός του CO 2 και CH 4, πολλά άλλα αέρια, τα οποία είτε υπάρχουν ελεύθερα στη φύση, είτε είναι προϊόντα καύσης ορυκτών ανθράκων ή εκπομπών της χημικής βιομηχανίας. 20

Συντελεστής Κλιματικής Επιβάρυνσης (GWP) Πίνακας 1: Συντελεστής κλιματικής επιβάρυνσης, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.179, Εκδόσεις Α.Σταμούλη. 21

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (1/7) Μία έκθεση που βασίζεται στα αποτελέσματα 300 περίπου επιστημόνων από όλο τον πλανήτη, υπολογίζει ότι θα υπάρξει μία αύξηση κατά 3 ο C στο τέλος του 20 ο αιώνα, αν και οι διάφορες επιστημονικές θα χρειασθούν 10-15 χρόνια για να διευκρινισθούν πλήρως. 22

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (2/7) Μία άλλη ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι θα υπάρξει μία «μικρή περίοδος παγετώνων», η οποία θα μπορούσε να εμποδίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αναλύσεις από πρόσφατες δορυφορικές παρατηρήσεις δεν έδειξαν (ίσως συμπτωματικά) καμία αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας τη δεκαετία του 1990. 23

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (3/7) Ανεξαρτήτως των αποτελεσμάτων, είναι πλέον σαφές ότι υπάρχουν διαθέσιμοι αξιόπιστοι τρόποι για την μέτρηση, ακόμη και μικρών θερμοκρασιακών μεταβολών του πλανήτη. 24

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (4/7) Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι διαφορετικά μέρη του κόσμου θα επηρεασθούν σε διαφορετικούς βαθμούς. Μερικά υπολογιστικά υποδείγματα υποθέτουν ότι οι θερμοκρασίες στους πόλους για παράδειγμα θα αυξηθούν περισσότερο από τον ισημερινό. 25

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (5/7) Το μέσο ύψος των θαλασσών πιθανώς θα αυξηθεί, από μερικά εκατοστά έως μερικές δεκάδες εκατοστών. Η αύξηση αυτή θα οφείλεται κυρίως στην τήξη των πάγων της Ανταρκτικής και των παγόβουνων του βορρά καθώς και στη συνολική διαστολή των ωκεανών, που αναμένεται να λάβει χώρα λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας. 26

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (6/7) Ακόμα και μία μικρή αύξηση της στάθμης των ωκεανών θα μπορούσε να αποβεί πολύ καταστρεπτική, ιδιαίτερα σε περιοχές που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο της θάλασσας, για παράδειγμα περίπτωση Μπαγκλαντές, Κάτω χώρες και άλλα. 27

Οι Συνέπειες της Αύξησης του Αερίων Θερμοκηπίου (7/7) Στις περιπτώσεις αυτές κτίζονται αναχώματα, για την αύξηση της άμυνας κατά των καταστρεπτικών πλημμυρών, τα οποία όμως κοστίζουν πολύ ακριβά. Για παράδειγμα 109 δολάρια ήταν το κόστος των αναχωμάτων στις Κάτω Χώρες, τις δεκαετίες 1950 και 1960 για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας εισβολής. 28

Περιορισμός των Αερίων του Θερμοκηπίου (1/3) Οι εκπομπές πολλών από τα αέρια του θερμοκηπίου είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται κατά την διάρκεια των προσεχών ετών καθώς. ο πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται. τα δάση συνεχίζουν να αποψιλώνονται. η κατανάλωση των ορυκτών καυσίμων συνεχίζει να ενισχύεται. 29

Περιορισμός των Αερίων του Θερμοκηπίου (2/3) Είναι προφανές ότι υπάρχου πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ του αναπτυσσόμενου και αναπτυγμένου κόσμου, αλλά και εντός των κρατών μελών κάθε υποομάδας. 30

Περιορισμός των Αερίων του Θερμοκηπίου (3/3) Εάν λάβουμε υπόψη ότι η χρήση ενέργειας είναι ένας δείκτης προτύπου ζωής, ο αναπτυσσόμενος κόσμος θα συνεχίσει να καταναλώνει μεγαλύτερα ποσά ενέργειας σε μία προσπάθεια να προσεγγίσει το επίπεδο ζωής των οικονομικά πλουσιότερων κρατών. 31

Λήψη μέτρων (1/12) 1986 : Το Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε. ζητά την κατά 20% βελτίωση της απόδοσης της χρήσης ενέργειας. 1989 : Απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) να μελετηθεί η λήψη μέτρων για τον έλεγχο τον εκπομπών του CO 2. Ακολούθησε μία σειρά από προσπάθειες και αποφάσεις για την σταθεροποίηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. 32

Λήψη μέτρων (2/12) Οι αυξήσεις στην παραγωγή των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να περιορισθούν. με την απομάκρυνση των ποσοτήτων που έχουν ήδη παραχθεί. αλλαγή των παραγωγικών διεργασιών και συστημάτων. με τον δραστικό περιορισμό της χρήσης των συμβατικών καυσίμων. 33

Λήψη μέτρων (3/12) Με την παράλληλη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 1992 : Σύμβαση του Ρίο. Η πρώτη ανάληψη δράσης για την αλλαγή του κλίματος στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). 34

Λήψη μέτρων (4/12) 1994 : Επικύρωση της σύμβασης του Ρίο, χωρίς να έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα. Μόνο η Γερμανία και η Αγγλία κατάφεραν το διάστημα έως το 2000 να πετύχουν τους στόχους τους για συγκεκριμένους λόγους. 35

Λήψη μέτρων (5/12) 1997 : Πρωτόκολλο του Κιότο. Ορίζεται ότι οι χώρες με ανεπτυγμένη βιομηχανία θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων κατά 5,2 %, σε σχέση με τα επίπεδα που αυτές βρίσκονταν το 1990 (έτος αναφοράς). Η επίτευξη του στόχου αυτού θα πρέπει να πραγματοποιηθεί κατά τη χρονική περίοδο 2008 2012. (Πίνακας 2 με τον επιμερισμό των υποχρεώσεων μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.). 36

Λήψη μέτρων (6/12) 2005: Το πρωτόκολλο του Κιότο αποκτά νομική ισχύ, μετά και την υπογραφή από την Ρωσική κυβέρνηση. 37

Λήψη μέτρων (7/12) Πίνακας 2. Ποσοστιαία μεταβολή εκπομπών έξι (6) αερίων θερμοκηπίου για την περίοδο 1990-2012, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.190, Εκδόσεις Α. Σταμούλη. 38

Λήψη μέτρων (8/12) Πρέπει ιδιαίτερα να τονισθεί η χαρακτηριστική αδιαφορία των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες αποτελούν την πλέον ρυπογόνα οικονομία του πλανήτη, καθώς εκπέμπουν το 36,1% των συνολικών αερίων του θερμοκηπίου. 39

Λήψη μέτρων (9/12) Οι Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής (Η.Π.Α.) το 1991 αποφάσισαν, οι εκπομπές που ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το 2000, να είναι ίσες ή λιγότερες με εκείνες του 1987. 40

Λήψη μέτρων (10/12) Ουσιαστικά, στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο, θεσπίζονται τρεις ευέλικτοι μηχανισμοί της ελεύθερης αγοράς, που αναμένεται να φέρουν υπέροχα αποτελέσματα. 41

Λήψη μέτρων (11/12) Εφαρμογή εμπορίου ρύπων. Εκτέλεση έργων από κοινού μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών. Επενδύσεις των ανεπτυγμένων χωρών σε αναπτυσσόμενες περιοχές. 42

Λήψη μέτρων (12/12) Περισσότερο γνωστός από τους παραπάνω μηχανισμούς είναι το «εμπόριο ρύπων», το οποίο αναγνωρίζοντας το διασυνοριακό χαρακτήρα της ρύπανσης, ορίζει ότι οι επί μέρους χώρες μπορούν να αποφασίζουν αν θα εκμεταλλευθούν τα δικαιώματά τους, ή θα μεταβιβάζουν το ποσοστό που τους αναλογεί σε άλλες χώρες, έναντι ανάλογων οικονομικών ανταλλαγμάτων. 43

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (1/11) Η Ελλάδα ως μέλος της Ε.Ε. ανήκει σε εκείνη την ομάδα των κρατών του πλανήτη, οι οποίες φέρονται ότι υποστηρίζουν ενεργά τις παγκόσμιες αποφάσεις περιορισμού των αερίων του θερμοκηπίου, σε μια προσπάθεια ελέγχου των αναμενόμενων κλιματικών αλλαγών. 44

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (2/11) Δεδομένου του διαφορετικού επιπέδου ανάπτυξης των επιμέρους κρατών μελών της Ένωσης, έχει προβλεφθεί διαφορετικός ρυθμός μεταβολής των εκπομπών για κάθε χώρα μέλος. 45

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (3/11) Με βάση την ισχύουσα κατανομή η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιρλανδία έχουν τύχει ελαστικότερης μεταχείρισης (Πίνακας), δεδομένου ότι οι χώρες αυτές επιτρέπεται να εμφανίσουν την περίοδο 1990 2012 περιορισμένη αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστά μεταξύ 14% και 28%. 46

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (4/11) Έτσι η χώρα μας επιτράπηκε να αυξήσει την περίοδο 1990 2012 τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά 25%, ένα μέγεθος που έχει πρακτικά ήδη υπερκαλύψει. 47

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (5/11) Πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η συμμετοχή της χώρας μας στις συνολικές εκπομπές της Ε.Ε. δεν ξεπερνά το 2,5%, τη στιγμή που οι εκπομπές της Γερμανίας και Αγγλίας αντιπροσωπεύουν αθροιστικά το 40% των συνολικών εκπομπών της Ένωσης. 48

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (6/11) Τα κυριότερα αέρια, τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα για τις κλιματολογικές αλλαγές του πλανήτη μας λόγω της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου, είναι: Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ). Μεθάνιο (CH 4 ). Υποξείδιο του αζώτου N 2 O). 49

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (7/11) Φθοριούχες ενώσεις (υδρογονάνθρακες, θειούχες ενώσεις κλπ). Μονοξείδιο του άνθρακα (CO). Οξείδια του αζώτου (NO x ). Διοξείδιο του θείου (SO 2 ). Κυκλικές αρωματικές ενώσεις (NMVOC s ). 50

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (8/11) Από όλα τα παραπάνω αέρια, που συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές, το διοξείδιο του άνθρακα αντιπροσωπεύει περίπου το 99,5% του συνόλου, αφού η παραγωγή των υπολοίπων αερίων, πλην μεθανίου, αντιστοιχεί μόλις στο 0,03% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. 51

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (9/11) Με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία, ο ενεργειακός τομέας των ανθρωπογενών δράσεων, προσφέρει σημαντικά στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. 52

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (10/11) Έτσι η χρήση συμβατικών καυσίμων θεωρείται υπεύθυνη για το 91% των εκπομπών του CO2, ενώ το 51% αποδίδεται άμεσα στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Η κατάσταση αυτή παραμένει αναλλοίωτη καθ όλη τη δεκαετία 1990 2000 (Σχήμα 3). 53

Η Ελλάδα απέναντι στη κλιματική αλλαγή (11/11) Η επιμονή της ελληνικής Πολιτείας στη χρήση συμβατικών εισαγώγιμων καυσίμων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια την εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου σε συνολικούς ρυθμούς αύξησης μεταξύ 1990 και 2010 στα επίπεδα του 50% (Σχήμα 4). 54

Κατανομή εκπομπών CO2 για την περίοδο 1999-2000 Σχήμα 3: Εκπομπές CO2 στην Ελλάδα, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.196, Εκδόσεις Α.Σταμούλη. 55

Εξέλιξη εκπομπών CO2 στη χώρα μας Σχήμα 4. Εξέλιξη εκπομπών CO 2 στην Ελλάδα, τροποποίηση από: Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, 2005, Τόμος Ι., σελ.177, Εκδόσεις Α.Σταμούλη. 56

Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (1/2) Οι συγκεντρώσεις των (φυσικών) αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» διατηρήθηκαν σε σταθερά σχετικά επίπεδα για πολλές χιλιάδες χρόνια. Τέλη 18ου αιώνα: Μεταβολή της υφιστάμενης ισορροπίας με την παραγωγή σημαντικών ποσοτήτων βιομηχανιών αερίων. 57

Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (2/2) Χρήση ορυκτών καυσίμων: Αύξηση συγκεντρώσεων διοξειδίου του άνθρακα σε πλανητικό επίπεδο. Βιοδιάσπαση και αποσύνθεση βιολογικής ύλης και διαρροές από κοιτάσματα φυσικού αερίου: Φυσικές διαδικασίες παραγωγής μεθανίου. 58

Γενικές επιπτώσεις της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου Σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας. Μεταβολή του κλίματος. 59

Επί μέρους μεταβολές και συνέπειες Λιώσιμο των πάγων στους πόλους. Ερημοποίηση της ζώνης του ισημερινού. Ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα. Αύξηση της στάθμης της θάλασσας. 60

Mείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου Εξοικονόμηση ενέργειας. Χρήση ήπιων μορφών ενέργειας. Χημική αφαίρεση του CO 2 από τα καυσαέρια (σε πειραματικό στάδιο). Αποθήκευση του CO 2 σε φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς και υλικά με μεγάλη προσροφητική ικανότητα. 61

Δεσμεύσεις της Ελλάδας στα πλαίσια της Ε.Ε. (1/3) Περιορισμός της αύξησης των εκπομπών έως το 2008-2012, στο 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. 62

Δεσμεύσεις της Ελλάδας στα πλαίσια της Ε.Ε. (2/3) Είναι προφανές ότι ο περιορισμός της αύξησης των εκπομπών στα παραπάνω επίπεδα δεν έχει επιτευχθεί κυρίως λόγω των ανεπαρκών μέτρων στήριξης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και των συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας. 63

Δεσμεύσεις της Ελλάδας στα πλαίσια της Ε.Ε. (3/3) Η λήψη αποτελεσματικών μέτρων μείωσης των εκπομπών είναι πλέον επιτακτική και θα έχει ως αποτέλεσμα σοβαρά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. 64

Βιβλιογραφία 1. Καλδέλης Κ.Ι. & Χαλβατζής Ι.Κ.: Περιβάλλον και Βιομηχανική Ανάπτυξη, Τόμος Ι., Εκδόσεις Α. Σταμούλη. 65

Τέλος Ενότητας