ΟΡΙΣΜΟΙ. Εξώθερμη χημική αντίδραση ένωση του οξυγόνου με κάποιο στοιχείο ή χημική ένωση

ΟΡΙΣΜΟΙ Καύση : Εξώθερμη χημική αντίδραση ένωση του οξυγόνου με κάποιο στοιχείο ή χημική ένωση Φωτιά : Φαινόμενο στο οποίο η καύση είναι εμφανής και άμεσα ορατή στον άνθρωπο Πυρκαγιά : Η εκτός ελέγχου και ανεπιθύμητη καύση υλών ή έμβιων οργανισμών 2

ΟΡΙΣΜΟΙ Ανάφλεξη : Η έναρξη του φαινομένου της καύσης (απαιτείται συνήθως η ύπαρξη κάποιας πηγής έναυσης) Αυτανάφλεξη : Το φαινόμενο στο οποίο αρκεί η δημιουργία ενός μίγματος, για την αυτόματη αναπήδηση φλόγας (χωρίς εξωτερική πηγή έναυσης) 3

ΟΡΙΣΜΟΙ Όρια αναφλεξιμότητας : Για να υπάρξει ανάφλεξη, το μίγμα ατμών καυσίμου ατμοσφαιρικού αέρα πρέπει να κυμανθεί εντός αυτών των ορίων Θερμοκρασία ανάφλεξης : Η χαμηλότερη θερμοκρασία στην οποία σχηματίζεται το κατάλληλο μίγμα ατμού/αέρα, όπου με μία πηγή θερμότητας θα αρχίσει ανάφλεξη (για τα υγρά αναφέρεται ως : flash point) 4

ΟΡΙΣΜΟΙ Ορια αυτανάφλεξης Ουσίες Κάτω όριο αυτανάφλεξης (%) Άνω όριο αυτανάφλεξης(%) Θερμοκρασία αυτανάφλεξης ( С) Ασετιλίνη 2,5 100 305 Βενζόλη 1,3 7,9 560 Βουτάνιο 1,8 8,4 405 Αιθυλένιο 2,7 36 490 Προπάνιο 2,1 9,5 450 5

ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ Γιαναμη δημιουργηθεί αλλά και για να σβηστεί μία φωτιά πρέπει να εμποδιστεί η συνύπαρξη των στοιχείων αυτών (διαχωρισμός των πηγών καυσίμου από τις πηγές ανάφλεξης) 6

ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ Τρία στοιχεία πρέπει να είναι παρόντα την ίδια στιγμή για να δημιουργήσουν φωτιά : 1. Αρκετό ΟΞΥΓΟΝΟ για τη διατήρηση της καύσης 2. Αρκετή ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ για να φτάσει τη θερμοκρασία ανάφλεξης 3. Κάποιο ΚΑΥΣΙΜΟ ήκαύσιμηύλη Όλα αυτά μαζί δημιουργούν μία ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ : ΤΗ ΦΩΤΙΑ!!! Αν απομακρυνθεί ένα από αυτά τα στοιχεία η φωτιά θα κατασβεστεί 7

ΠΙΘΑΝΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΑΥΣΗΣ Γυμνές φλόγες, κάπνισμα ή υπολείμματα καπνίσματος Κεραυνοί, εκρήξεις πυρκαγιές (είτε από τον εσωτερικό είτε από τον εξωτερικό χώρο της εγκατάστασης) Στατικός ηλεκτρισμός Οποιαδήποτε συσκευή η οποία δεν είναι αντιεκρηκτικού τύπου (π.χ. άνοιγμα ενός διακόπτη, λαμπτήρες κλπ) 8

ΠΙΘΑΝΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΑΥΣΗΣ Βραχυκύκλωμα σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Θερμές επιφάνειες και διάφορα στοιχεία του εξοπλισμού (π.χ. σωλήνες μεταφοράς ζεστού νερού, ατμού ή θερμού αέρα, κλίβανοι, θερμαντικά σώματα) Μηχανικά μέρη όπου αναπτύσσεται υψηλή θερμοκρασία (π.χ. κινητήρες) Διεργασίες που περιλαμβάνουν τρόχισμα, άλεση, κοπή, συγκόλληση και γενικότερα επαφή μεταλλικών επιφανειών κ.α. 9

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΥΣΙΩΝ Εύφλεκτες : Σημείο ανάφλεξης μεταξύ 21 C και 55 C F Πολύ εύφλεκτες ( F ) : Σημείο ανάφλεξης χαμηλότερο από 21 C Εξαιρετικά εύφλεκτες ( F+ ) Σημείο ανάφλεξης χαμηλότερο από 0 C F+ 10

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΥΣΙΩΝ O Οξειδωτικές ουσίες ( O ) : Ουσίες που όταν έρθουν σε επαφή με άλλες ουσίες, ιδίως εύφλεκτες, προκαλούν ισχυρά εξώθερμη αντίδραση (π.χ. οξυγόνο) E Εκρηκτικές ουσίες ( E ) : Ουσίες που αντιδρούν εξώθερμα με ταυτόχρονη ταχεία έκλυση αερίων 11

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ Με απευθείας μετάδοση θερμότητας μεταξύ των μορίων της ουσίας (Α) Με μεταφορά ή διοχέτευση θερμότητας με τα ρεύματα του αέρα (Β) Με ακτινοβολία (Γ) Με εκτίναξη κομματιών και σωμάτων που καίγονται 12

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Υψηλές θερμοκρασίες : Άμεσες επιπτώσεις σε περιπτώσεις επαφής με τη φωτιά Επιπτώσεις (αφυδάτωση, εγκαύματα) εξαιτίας της θερμικής ακτινοβολίας (εξαρτώνται από την ένταση της θερμ. ακτινοβ.) Επιπτώσεις από την επαφή θερμών αέριων μαζών με το δέρμα (υπερθερμία, αφυδάτωση, σοκ, εγκαύματα, αναπνευστικά προβλήματα, καρδιακά προβλήματα) 13

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Μείωση οξυγόνου : Μπορεί να προκαλέσει αίσθηση πνιγμού, συμπτώματα ασφυξίας και τελικά θάνατο Μείωση αντοχής φερόντων στοιχείων καταρρεύσεις Θραύσματα ωστικό κύμα 14

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Καυσαέρια (αέρια προϊόντα μιας καύσης) : Καπνός (αιωρούμενα σωματίδια άνθρακα πίσσας) : Δυσμενείς επιπτώσεις λόγω εναπόθεσης αιθάλης στους πνεύμονες Χημικές ενώσεις : CO : δηλητηριώδες CO 2 : μπορεί να προκαλέσει ασφυξία επειδή εκτοπίζει το οξυγόνο και μειώνει την ποσοστιαία συμμετοχή του στο μίγμα της αναπνοής H 2 S, SO 2 : θανατηφόρο σε συγκεντρώσεις > 500 ppm NH 3 HCN : παρουσιάζει ασφυξιογόνο δράση που μπορεί να προκαλέσει το θάνατο σε συγκεντρώσεις > 350 ppm NO 2 : προκαλεί αναισθησία και θάνατο σε 10 min, όταν φτάσει τα 200 ppm HCl : γίνεται επικίνδυνο σε συγκεντρώσεις > 500 ppm 15

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Συγκέντρωση αερίων : 16

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Συγκέντρωση αερίων : Χημικές ενώσεις : HCN : θανατηφόρο σε συγκέντρωση > 350 ppm CO : δηλητηριώδες 17

ΥΛΙΚΕΣ ΖΗΜΙΕΣ Καταστροφές στο υλικό περιεχόμενο, τον εξοπλισμό και το περίβλημα του χώρου Καταστροφή των φερόντων στοιχείων (υποστυλώματα, δοκοί) και τελική αχρήστευση ή κατάρρευση του κτιρίου Καταστροφές από μετάδοση ή επέκταση της πυρκαγιάς σε γειτονικούς χώρους Έμμεσες ζημιές από τη μερική ή ολική, προσωρινή ή οριστική διακοπή χρήσης της κατασκευής 18

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Παθητική Πυροπροστασία : Περιλαμβάνει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, ώστε αν ξεσπάσει πυρκαγιά, τα αποτελέσματά της να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο καταστρεπτικά Ενεργητική Πυροπροστασία : Το σύνολο των προβλέψεων και των κατασκευών που λειτουργούν μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς Πυρανίχνευση Συναγερμός Πυρόσβεση 19

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Τα πυροσβεστικά μέτρα είναι τυποποιημένα : NFPA (National Fire Protection Association) EN 54 ( European Norm) Κρατικές προδιαγραφές DIN. ГОСТ. JUS Νόρμες εταιριών BP, Shell. 20

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Η πυροπροστασία βασίζεται σε τρεις κανόνες : Πρόληψη Πυρκαγιάς Ανίχνευση Πυρκαγιάς Κατάσβεση Πυρκαγιάς 21

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πρόληψη Πυρκαγιάς : Εκπαίδευση Προσωπικού Σωστές και σε άριστη κατάσταση ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Αποθήκευση των εύφλεκτων υλικών (καυσίμων, υγραερίων, αερίων, χρωμάτων, διαλυτών, βερνικιών) σε ιδιαίτερους χώρους Επίβλεψη και έλεγχος των επικίνδυνων μηχανημάτων για πυρκαγιά Αυστηρή εφαρμογή οδηγιών ασφαλείας στην εκτέλεση συγκολλήσεων 22

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πρόληψη Πυρκαγιάς : Συστηματικός έλεγχος καναλιών όδευσης αγωγών καυσίμων για τυχόν διαρροές Συνεχής καθαρισμός όλων των χώρων Καλός και συνεχής αερισμός των χώρων Απαγόρευση καπνίσματος σε επικίνδυνους χώρους Σημάνσεις, επιγραφές, σημαίες με ειδικά σύμβολα ή χρώματα Οδηγίες Συστάσεις χειρισμού επικίνδυνων υλικών/ειδών 23

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανίχνευση Πυρκαγιάς : Με αυτόματη πυρανίχνευση Από τον ίδιο τον άνθρωπο 41% ο φύλακας δεν ειδοποίησε την Π.Υ. 34% πλημμελής εκτέλεση εργασίας 22% λανθασμένη χρήση φορητών πυροσβεστήρων 3% λανθασμένη οργάνωση 24

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Καταπολέμηση Πυρκαγιάς : Αποφυγή Πυρκαγιάς : Να μη συνυπάρχουν οι τρεις προϋποθέσεις Να φροντίσουμε να μη μπορεί να διαδοθεί Να την ανιχνεύσουμε το συντομότερο δυνατό και να τη σβήσουμε Κατάσβεση Πυρκαγιάς : Να περιορίσουμε την ποσότητα της ουσίας που καίγεται Να εμποδίσουμε την ύπαρξη οξυγόνου Να μειώσουμε τη διαθέσιμη θερμότητα ψύχοντας την περιοχή Να επέμβουμε στο επίπεδο που συντελείται η χημική αντίδραση της καύσης με σκοπό την επιβράδυνσή της 25

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κατηγορίες πυρκαγιών : Οι πυρκαγιές ταξινομούνται σύμφωνα με τον τύπο του καυσίμου που καίγεται Αν χρησιμοποιήσουμε λάθος τύπου πυροσβεστήρα σε λάθος κατηγορία πυρκαγιάς,ίσως κάνουμε τα πράγματα χειρότερα Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε τις τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες πυρκαγιών (καυσίμου) 26

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κατηγορίες πυρκαγιών : Κατηγορία A: Στερεά υλικά Κατηγορία B: Εύφλεκτα υγρά, υγρά καύσιμα Παλιότερα υπήρχε και η κατηγορία E, για πυρκαγιές πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις που βρίσκονται υπό τάση Κατηγορία C: Εύφλεκτα αέρια, αέρια καύσιμα Κατηγορία D: Μέταλλα 27

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Στόχοι παθητικής πυροπροστασίας : Εξασφάλιση του αναγκαίου βαθμού πυροπροστασίας για τον πληθυσμό που βρίσκεται μέσα στο κτίριο Περιορισμός της ταχύτητας μετάδοσης της πυρκαγιάς μέσα στο κτίριο Μη διάδοση της πυρκαγιάς σε γειτονικά κτίρια 28

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κατασκευαστικές προβλέψεις : Πρόβλεψη κατά τη σχεδίαση των κτιρίων της εξασφάλισης οδών διαφυγής του πληθυσμού προς το ύπαιθρο ή προς άλλα διαμερίσματα προστατευόμενα από την πυρκαγιά Διαχωρισμός του κτιρίου σε διαμερίσματα, τα οποία κατασκευάζονται με επαρκώς πυράντοχα δομικά στοιχεία, ώστε να επιτυγχάνεται η καθυστέρηση της μετάδοσης της φωτιάς Στατική επάρκεια των φερόντων στοιχείων Άρτια εξωτερική διαμόρφωση του κτιρίου ώστε να εξασφαλίζεται η ακίνδυνη δυνατότητα προσέγγισης και δράσης της Πυροσβεστικής 29

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυραντίσταση : Η ικανότητα μιας κατασκευής ή ενός δομικού στοιχείου να αντιστέκεται για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα (δείκτης πυραντίστασης), στα θερμικά αποτελέσματα μιας φωτιάς, χωρίς απώλεια της ευστάθειας, της ακεραιότητας και της αντίστασης στη δίοδο της θερμότητας 30

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Οδεύσεις Διαφυγής (ΟΔ) : Μια εκ των προτέρων σχεδιασμένη πορεία, η οποία είναι συνεχής και χωρίς εμπόδια και χρησιμεύει για την διαφυγή του πληθυσμού από οποιοδήποτε σημείο του κτιρίου, προς ένα ασφαλή χώρο (είτε υπαίθριος είτε πυροδιαμέρισμα) σε περίπτωση πυρκαγιάς Η ΟΔ σχεδιάζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι απαλλαγμένη από καπνούς και δηλητηριώδη αέρια και τελικά να καταλήγει στην έξοδο κινδύνου 31

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Φωτισμός ΟΔ : Τεχνητός ή φυσικός πρέπει να είναι συνεχής καθ όλη τη διάρκεια που το κτίριο βρίσκεται σε λειτουργία, παρέχοντας την ελάχιστη ένταση (15 LUX) ιδιαίτερα στα δάπεδα των ΟΔ συμπεριλαμβανομένων των γωνιών, των διασταυρώσεων διαδρόμων, των κλιμακοστασίων και κάθε πόρτας εξόδου διαφυγής 32

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Φωτισμός ασφαλείας : Η εφεδρική πηγή ενέργειας του φωτισμού ασφαλείας πρέπει να εξασφαλίζει ελάχιστη τιμή έντασης 10 LUX Σε περίπτωση διακοπής του κανονικού φωτισμού, το σύστημα του φωτισμού ασφαλείας, πρέπει να διατηρεί τον προβλεπόμενο φωτισμό για 1,5 h τουλάχιστον Η διακοπή του φωτισμού στη διάρκεια αλλαγής από μία πηγή ενέργειας σε άλλη, πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 s 33

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυρανίχνευση Συναγερμός Πυρόσβεση 34

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυρανίχνευση : Ένα σύστημα αυτόματης πυρανίχνευσης αποτελείται από : Πίνακα ελέγχου Ανιχνευτές Φωτεινούς επαναλήπτες Ηχητικά όργανα (σειρήνες, μεγάφωνα κλπ) Χειροκίνητο σύστημα ενεργοποίησης Εφεδρική πηγή ενέργειας Καλωδιώσεις 35

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Διάφορα συστήματα πυρανίχνευσης : Σύστημα με πυρανιχνευτές σε ζώνες : Το σήμα μας δείχνει τη ζώνη και όχι τον πυρανιχνευτή. Για κάθε ζώνη αναχωρεί ένα καλώδιο. Σύστημα διευθυνσιοδοτημένο : Κάθε πυρανιχνευτής έχει τη διεύθυνση του και ενημερώνει το κεντρικό πίνακα με τη διεύθυνση του και σε ποια ζώνη ανήκει. Οι πυρανιχνευτές είναι αραδιασμένη πάνω σε ένα καλώδιο που ελέγχει ανά 6 sec των πυρανιχνευτών 36

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Συμβατικό αυτόματο σύστημα ανίχνευσης και ενημέρωσης πυρκαγιάς: 37

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Αυτόματο ηλεκτρονικό (διευθυνσιοδοτημένο) σύστημα πυρανίχνευσης και επιτήρησης των χώρων της επιχείρησης: 38

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυρανίχνευση : Επίσης με το σύστημα αυτόματης πυρανίχνευσης μπορεί να περιλαμβάνονται συνδυάζονται και οι εξής «άμεσες ενέργειες» : Σύστημα ενεργοποίησης μόνιμων εγκαταστάσεων πυρόσβεσης Αυτόματο άνοιγμα παραπετασμάτων καπνού Μετακίνηση και τοποθέτηση πυροφραγμών Έλεγχο αερισμού Κλείσιμο θυρών πυρασφάλειας Διακοπή λειτουργίας ανελκυστήρων 39

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Είδη ανιχνευτών : Ανάλογα με το φαινόμενο που ανιχνεύεται : Θερμικοί (θερμοστατικοί, θερμοδιαφορικοί) Ανιχνευτές καπνού (ιονισμού, φωτοηλεκτρικού τύπου ή ανιχνευτές ορατού καπνού) Ανιχνευτές φλόγας Ανάλογα με τη διάταξη : Σημειακός Πολυσημειακός Γραμμικός 40

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Είδη ανιχνευτών : Ανάλογα με τη δυνατότητα να τεθούν σε κατάσταση επαναλειτουργίας : Επαναφερόμενος Μη επαναφερόμενος Ανάλογα με τη δυνατότητα απομάκρυνσης τους για επισκευή συντήρηση : Αποσπώμενος Μη αποσπώμενος 41

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Είδη ανιχνευτών : 42

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Θερμικοί ανιχνευτές : Θερμοστατικός : Ανταποκρίνεται και λειτουργεί κανονικά σε μια καθορισμένη θερμοκρασία Αντιδρά όταν ξεπεραστεί το όριο 43

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Θερμικοί ανιχνευτές : Θερμοδιαφορικός : Ανιχνεύει την απότομη άνοδο της θερμοκρασίας σε προκαθορισμένη χρονική στιγμή 44

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανιχνευτές καπνού : Ιονισμού : Ανιχνεύει ορατούς και μη ορατούς καπνούς, με τη διαφορά του ηλεκτρικού φορτίου που δημιουργούν οι ιονισμένοι καπνοί 45

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανιχνευτές καπνού : Οπτικοί : Λειτουργούν με φωτοκήταρο 46

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανιχνευτές καπνού : Οπτικοί : Λειτουργούν με φωτοκήταρο 47

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανιχνευτής καπνού με σύστημα απορρόφησης : Με ένα σύστημα απορρόφησης λαμβάνονται δείγματα από τον αέρα του χώρου, που μετά από την ανάλυση του σε περίπτωση καπνού δίνει σήμα συναγερμού Ανιχνευτές φωτιάς : Ανιχνεύει τις ακτίνες που εκπέμπει η φλόγα Με υπεριώδες ακτίνες Με υπεριώδες και υπέρυθρες ακτίνες Με υπέρυθρες ακτίνες 48

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ανιχνευτής αερίων : Στις περιπτώσεις που γίνεται χρήση καυσίμων αερίων (υδρογόνο, μεθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο) είναι απαραίτητος ο έλεγχος των αέριων διαρροών που μπορεί να προκαλέσουν πυρκαγιά πριν την εκδήλωση της. Αυτό γίνεται με τους ανιχνευτές αερίων. Οι ανιχνευτές αερίων συνδέονται με το κεντρικό σύστημα πυρανίχνευσης δίνοντας σήμα σε περίπτωση διαρροών 49

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Συστήματα συναγερμού : Χειροκίνητο : Σύστημα το οποίο επιτρέπει στο άτομο που θα ανακαλύψει μια πυρκαγιά, να καλέσει αμέσως βοήθεια χειριζόμενος ένα διακόπτη από αυτούς που βρίσκονται μέσα στο κτίριο Αυτόματο : Σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιάς και κρούσης του συναγερμού χωρίς ανθρώπινη επέμβαση 50

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυρόσβεση : Η φυγή στη θέα της φωτιάς είναι λάθος αντιμετώπιση!!! 51

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ηάμεση επέμβαση μας, έχει ιδιαίτερη σημασία για την κατάσβεση κάθε πυρκαγιάς!!! 52

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Υλικά κατάσβεσης : Νερό : Απορροφά από την εστία της φωτιάς σημαντικά ποσά θερμότητας CO 2 : Πνίγει τη φλόγα καθώς την καλύπτει και την απομονώνει από το οξυγόνο Σημαντικό και πολύτιμο κατασβεστικό υλικό, δυσαγώγιμο και δεν αφήνει κατάλοιπα μετά τη χρήση του Ξηρές ή χημικές σκόνες : Χημική επέμβαση στην αλυσίδα της φωτιάς 53

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Υλικά κατάσβεσης : Αεραφρός, ελαφρύ νερό ( AFFF ) : Πνίγει τη φλόγα καθώς την καλύπτει και την απομονώνει από το οξυγόνο Ψύξη της φλεγόμενης επιφάνειας λόγω της βαθμιαίας αποβολής και εξάτμισης του νερού από τον αφρό Αλογονομένοι υδρογονάνθρακες (Halon) : Αντικαταλυτική επέμβαση στις αλυσίδες της καύσης Έχει απαγορευθεί η παραγωγή του από τις 31-12-1993 λόγω της τοξικότητας του και της καταστροφής της στοιβάδας του όζοντος 54

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Υλικά κατάσβεσης : Εναλλακτικοί αέριοι παράγοντες (π.χ. αδρανή αέρια) Πνίγουν τη φλόγα καθώς την καλύπτουν και την απομονώνουν από το οξυγόνο Άμμος, χώμα : Πνίγει τη φλόγα καθώς την καλύπτει και την απομονώνει από το οξυγόνο Κατάλληλη μόνο για πυρκαγιές μικρής έκτασης Καλύμματα : Πνίγουν τη φλόγα καθώς την καλύπτουν και την απομονώνουν από το οξυγόνο Κατάλληλα μόνο για πυρκαγιές μικρής έκτασης 55

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Νερού : Μόνιμο πυροσβεστικό σύστημα Πυροσβεστική Φωλιά Μόνιμο σύστημα αυτόματου καταιονισμού SPRINKLER Δίκτυο αυτόματων συστημάτων τεχνητής ομίχλης Καταιονισμού CO 2 Αφρού Ξηράς κόνεως Αδρανούς αερίου 56

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με νερό : Εγκαταστάσεις πυρόσβεσης πάντα γεμάτες με νερό και χειροκίνητη εκκίνησης των αντλιών νερού Εγκαταστάσεις πυρόσβεσης πάντα γεμάτες με νερό και αυτόματης εκκίνησης των αντλιών νερού Εγκαταστάσεις πυρόσβεσης πάντα άδειες από νερό και αυτόματης εκκίνησης των βαννών και των αντλιών νερού Με νερό χαμηλής πίεσης 10 bar Με νερό υψηλής πίεσης 100 bar 57

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με νερό χαμηλής πίεσης 10 bar 58

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυροσβεστική φωλιά : Ελαστικός σωλήνας Αυλός Υδροληψία πεζοδρομίου 59

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυροσβεστική φωλιά: Κρουνός με πίεση 4,5 bar Ελαστικός σωλήνας Αυλός 60

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυροσβεστική φωλιά: Κρουνός με πίεση 4,5 bar Ελαστικός σωλήνας Αυλός Πυροσβεστήρας 61

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυροσβεστικός σταθμός : Εργαλεία Ηλ φανός Πυροσβεστική κουβέρτα 62

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Πυροσβεστικός σταθμός : Εργαλεία Ηλ φανός Πυροσβεστική κουβέρτα Αναπνευστική συσκευή 63

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με αυτόματους κατεονιστήρες SPRINKLER 64

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με φιάλες διοξειδίου του άνθρακα CO 2 65

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Κατάσβεση με αφρό 66

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με αδρανές αέριο IG 541 67

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με υγρά χημικά 68

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης με πυροσβεστήρες αναρτημένους στην οροφή : 69

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μόνιμες εγκαταστάσεις πυρόσβεσης : Με αεροζόλ 70

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Με κουβέρτα : 71

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Φορητά μέσα πυρόσβεσης : Πυροσβεστικά οχήματα Ρυμουλκούμενοι πυροσβεστήρες Μικτού βάρους έως 750 Kg Τροχήλατοι πυροσβεστήρες Μικτού βάρους έως 300 Kg Φορητοί πυροσβεστήρες Μικτού βάρους έως 20 Kg 72

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Οι κατηγορίες A και B κατατάσσονται κατά αύξουσα σειρά, ανάλογα με το μέγεθος της πυρκαγιάς, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα : 5A 8A 13A 21A 27A 34A 43A 55A 21B 34B 55B 70B 89B 113B 144B 183B 233B Ο αριθμός μπροστά από την κατηγορία πυρκαγιάς έχει προκύψει μετά από δοκιμές κατάσβεσης σε τυποποιημένες πυρκαγιές και δηλώνει την κατασβεστική ικανότητα (σε m 3 φωτιάς) που πρέπει να έχει το μέσο πυρόσβεσης που θα χρησιμοποιήσουμε 73

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Μέσα πυρόσβεσης : Κάθε μέσο πυρόσβεσης πρέπει να έχει ετικέτα που να ενημερώνει ποιες κατηγορίες και μεγέθη πυρκαγιών είναι σχεδιασμένο να καταπολεμήσει Ένα μέσο πυρόσβεσης μπορεί να είναι κατάλληλο για περισσότερες από μία κατηγορίες πυρκαγιών Σε κάθε μέσο πυρόσβεσης πρέπει να αναγράφεται αν είναι κατάλληλο ή όχι για πυρκαγιές πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις που βρίσκονται υπό τάση 74

ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Παράδειγμα ετικέτας μέσου πυρόσβεσης : 55A 233B C 55A : Κατάλληλος για πυρκαγιές κατηγορίας A με κατασβεστική ικανότητα 55 m 3 φωτιάς 233B : Κατάλληλος για πυρκαγιές κατηγορίας B με κατασβεστική ικανότητα 233 m 3 φωτιάς C: Κατάλληλος για πυρκαγιές κατηγορίας C 75

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Η χρήση φορητών πυροσβεστήρων ενδείκνυται μόνο αν η φωτιά είναι μικρή και τη θεωρούμε ελεγχόμενη Αν η φωτιά είναι μεγάλη, μπορούμε να εμποδίσουμε τη διάδοση της με φορητούς πυροσβεστήρες, μέχρι να έρθει η Πυροσβεστική, μόνο εάν αυτό δεν κρίνεται επικίνδυνο Αν δεν μπορούμε να την ελέγξουμε κτυπάμε το συναγερμό και φεύγουμε γρήγορα, αφού βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχει κανείς άλλος στο χώρο 76

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Όλοι οι πυροσβεστήρες πρέπει να περνούν : Έλεγχο συντήρησης ανά έτος και Τεστ υδραυλικών δοκιμών κάθε πέντε έτη Επανέλεγχος και αναγόμωση γίνεται μετά τη λήψη της εγγύησης του πυροσβεστήρα Όλοι οι πυροσβεστήρες ανεξαρτήτως τύπου και μάρκας πρέπει να φέρουν την ένδειξη CE ανεξίτηλα (και όχι με αυτοκόλλητο) στο σώμα τους, ενώ πρέπει να συνοδεύονται με πιστοποιητικά EN3 και 97/23/ΕΕ 77

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Τύποι φορητών πυροσβεστήρων : Νερού (APW) Διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) Αφρού (AFFF) Ξηράς κόνεως Halon (Έχουν καταργηθεί) 78

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Ασφάλεια Περόνη Κλείστρο / μοχλός λειτουργίας Μανόμετρο Ετικέτα : Τύπος Κατηγορία Κατασβεστική ικανότητα Οδηγίες λειτουργίας Λάστιχο εκκένωσης 79

ΦΟΡΗΤΑ ΜΕΣΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ Πυροσβεστήρες και συστήματα: Φορητοί πυροσβεστήρες Μικτό βάρος έως 20 Kg Τροχήλατοι πυροσβεστήρες Μικτό βάρος έως 300 Kg Ρυμουλκούμενοι πυροσβεστήρες Μικτό βάρος έως 750 Kg Πυροσβεστικά οχήματα Μικτό βάρος έως 26000 Kg 80

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Πυροσβεστήρες νερού (APW) : Κατάλληλοι μόνο για πυρκαγιές A κατηγορίας Νερό + υγρό καύσιμο αναμόχλευση της φωτιάς Νερό + μέταλλο κίνδυνος έκρηξης Νερό + τάση κίνδυνος ηλεκτροπληξίας Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ηλεκτρικό εξοπλισμό μόνο εάν έχει διακοπεί η παροχή Η χρήση νερού σε φωτιά υγρών καυσίμων μπορεί να γίνει μόνο υπό μορφή ομίχλης νέφους 81

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ): Κατάλληλοι για πυρκαγιές B και C κατηγορίας CO 2 + στερεά καύσιμα επανάφλεξη CO 2 + μέταλλα επανάφλεξη CO 2 + τάση κίνδυνος ηλεκτροπληξίας Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ηλεκτρικό εξοπλισμό εάν έχει διακοπεί η παροχή ή δεν γίνεται απευθείας βολή σε εξοπλισμό υπό τάση 82

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Πυροσβεστήρες αφρού (AFFF) : Κατάλληλοι για πυρκαγιές A και B κατηγορίας Αφρός + μέταλλο κίνδυνος έκρηξης Αφρός + τάση κίνδυνος ηλεκτροπληξίας Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ηλεκτρικό εξοπλισμό μόνο εάν έχει διακοπεί η παροχή Αποτελούν ιδανική λύση για την καταπολέμηση φωτιάς : Σε δεξαμενές υγρών καυσίμων Σε μεταφορικά μέσα 83

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Πυροσβεστήρες ξηράς κόνεως : Κατάλληλοι για όλες τις κατηγορίες πυρκαγιών ανάλογα με τον τύπο σκόνης : P : κατάλληλοι για πυρκαγιές B και C κατηγορίας και σε εξοπλισμό υπό τάση έως 80.000 V Pa : κατάλληλοι για πυρκαγιές A, B και C κατηγορίας και σε εξοπλισμό υπό τάση PD : κατάλληλοι για πυρκαγιές D κατηγορίας Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φωτιές που αναπτύσσονται σε βάθος (μπάλες από βαμβάκι, χαρτιά ή πανιά σε στοιβασμό κ.λ.π.) 84

ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ Τροχήλατος πυροσβεστήρας με αφρογεννήτρια : 85

Преносими пожарогасители Τροχήλατοι πυροσβεστήρες : 86

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Πριν την κατάσβεση : 1. Ελέγξτε αν μπορείτε να απομακρυνθείτε με ασφάλεια απότοσημείοτηςφωτιάς 2. Φορέστε τα απαραίτητα μέσα ατομικής προστασίας 3. Επιλέξτε τον κατάλληλο τύπο πυροσβεστήρα 4. Προσεγγίστε την φωτιά σε απόσταση 3 4 m και από κατάλληλη θέση (ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου) 5. Τραβήξτε την περόνη (απασφαλίσατε) 87

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Διαδικασία κατάσβεσης : 1. Πλησιάστε τη φωτιά κρατώντας απόσταση πάνω από 1 έως 3 m 2. Στοχεύστε στη βάση της εστίας 3. Πατήστε την σκανδάλη 4. Σαρώστε την καιγόμενη επιφάνεια 5. Σιγουρευτείτε ότι η εστία έχει σβήσει, επαναλάβετε αν χρειαστεί 88

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Ειδικές οδηγίες/προφυλάξεις : Πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ): Μη τους χρησιμοποιείτε σε κλειστούς χώρους χωρίς τη χρήση αναπνευστικών συσκευών κίνδυνος ασφυξίας Συγκεντρώσεις CO 2 3 ~ 4 % επιτάχυνση της αναπνοής Συγκεντρώσεις CO 2 4 ~ 9 % ανεκτές από υγιή άτομα Συγκεντρώσεις CO 2 > 9 % λιποθυμικές τάσεις Συγκεντρώσεις CO 2 > 20 % θάνατος Κρατήστε τη χοάνη από την ειδική λαβή (από καουτσούκ ή ξύλο) κίνδυνος ψυχρού εγκαύματος (- 78 C) Αποφύγετε την επαφή με τα κομμάτια στερεού CO 2 που ίσως δημιουργηθούν κίνδυνος ψυχρού εγκαύματος (- 78 C) 89

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Ειδικές οδηγίες/προφυλάξεις : Πυροσβεστήρες αφρού (AFFF) : Όταν χρησιμοποιούνται σε πυρκαγιά δεξαμενής υγρών καυσίμων δεν πρέπει να στοχεύουμε την επιφάνεια του υγρού Οσωστόςτρόποςείναιναστοχεύουμε το απέναντι εσωτερικό τοίχωμα, έτσι ώστε να μην αναταράσσουμε το υγρό και το στρώμα αφρού να καλύψει προοδευτικά την επιφάνεια του υγρού Δεν συνιστάται η ταυτόχρονη χρήση αφρούμενερόήσκόνηγιατί καταστρέφεται το στρώμα αφρού 90

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Ειδικές οδηγίες/προφυλάξεις : Πυροσβεστήρες ξηράς κόνεως : Μη τους χρησιμοποιείτε σε κλειστούς χώρους χωρίς τη χρήση μάσκας ή αναπνευστικών συσκευών κίνδυνος ασφυξίας Μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στα μάτια Μετά τη χρήση τους πρέπει να καθαρίζονται αμέσως τα εξαρτήματα πάνω στα οποία έχει επικαθίσει η σκόνη, γιατί μετηνπαρουσίαυγρασίαςμπορείναπροκαλέσουν διαβρώσεις 91

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ 92

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ 93

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ 94

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ Πρέπει να υπάρχουν στους σταθμούς ειδικών πυροσβεστικών εργαλείων και μέσων : Βαρέλιαμενερόήάμμο Φτυάρια Πυροσβεστικά τσεκούρια Λοστοί Σκάλες Πυράντοχες κουβέρτες 95

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Πρέπει να έχουμε εφοδιαστεί με τα απαραίτητα Μ.Α.Π. για να μπορέσουμε να κατασβέσουμε μία φωτιά με ΑΣΦΑΛΕΙΑ : Πυράντοχη στολή Πυράντοχα υποδήματα Πυράντοχα γάντια Κράνος πυρόσβεσης Προσωπίδα Μάσκα ή αναπνευστική συσκευή 96

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ Πυράντοχες στολές : ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 97

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Πυράντοχα υποδήματα : 98

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ Κράνη πυρόσβεσης : ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 99

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Αναπνευστικές συσκευές : 100

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Πυροσβέστης σε ετοιμότητα : 101

ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Πυροσβέστες εν δράση : 102

ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΩΝ Μετά την κατάσβεση : 1. Για να γίνει πραγματογνωμοσύνη των αίτιων της πυρκαγιάς (εξασφαλίστε ότι στο χώρο της πυρκαγιάς δεν θα έχει πρόσβαση ο κάθ ένας) 2. Λάβετε μέτρα για να μην αναζωπυρωθεί η φωτιά 3. Αερίστε το χώρο εάν είναι δυνατόν με κατευθυνόμενο ρεύμα αέρος 4. Στείλτε άμεσα για αναγόμωση τους χρησιμοποιημένους πυροσβεστήρες (αλλά εξασφαλίστε να υπάρχουν πυροσβεστήρες στην επιχείρηση) 103

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 104