Συνοπτική Παρουσίαση των Τροποποιήσεων του Νόµου 2190/1920 Περί Ανωνύµων Εταιριών Παράθεση των νέων διατάξεων του Ν. 2190/1920, όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3604/2007. 1. Σύσταση και λύση α) εν απαιτείται έλεγχος νοµιµότητας από τη ιοίκηση για τη σύσταση ή την τροποποίηση του καταστατικού εταιριών µε µετοχικό κεφάλαιο µέχρι 3 εκατ. ευρώ. β) Επιτρέπεται η ίδρυση ανώνυµης εταιρίας µόνο από ένα µέτοχο. γ) Το καταστατικό της ανώνυµης εταιρίας µπορεί να έχει πλέον µορφή απλούστερη εκείνης που είχε µέχρι σήµερα, χωρίς επανάληψη των διατάξεων του νόµου. δ) ιευρύνονται τα περιθώρια καταστατικών διαµορφώσεων. ε) Καταργείται το σύστηµα της ανάκλησης της άδειας σύστασης από τη ιοίκηση και εισάγεται ο θεσµός της δικαστικής λύσης, που µπορεί να γίνει είτε για λόγους που κυρίως αφορούν την µη καταβολή ή την απώλεια του 1
κεφαλαίου εάν η συνέχιση της εταιρίας αποβαίνει αδύνατη για τον αιτούντα, που αφορά µόνο τις µη εισηγµένες. στ) Εισάγονται τροποποιήσεις ως προς τη διενέργεια της εκκαθάρισης. 2. Μέτοχοι- Μετοχές α) Το καταστατικό µπορεί να αποκλείει ή να περιορίζει την υποχρέωση της εταιρίας να εκδίδει µετοχικούς τίτλους. Στην περίπτωση αυτή το καταστατικό ορίζει τον τρόπο απόδειξης της µετοχικής ιδιότητας, προκειµένου να ασκηθούν τα δικαιώµατα εκ των µετοχών. Εάν το καταστατικό δεν περιέχει σχετικό όρο, καθώς και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση που δεν εκδίδονται µετοχικοί τίτλοι, η απόδειξη της µετοχικής ιδιότητας γίνεται µε βάση τα στοιχεία του ειδικού βιβλίου εγγραφών των µεταβιβάσεων των ονοµαστικών µετοχών ή τους τυχόν εκδοθέντες προσωρινούς τίτλους και, αν παρίσταται ανάγκη, µε τα έγγραφα που κατέχει ο µέτοχος. β) ιευκρινίζεται ο τρόπος έκδοσης των µετοχικών τίτλων και µεταβίβασης αυτών. γ) Αυξάνονται οι δυνατότητες έκδοσης προνοµιούχων µετοχών (µε ή χωρίς ψήφο) και διευκρινίζονται ζητήµατα µετατροπής τους σε κοινές, µε δήλωση του µετόχου ή µε απόφαση της γενικής συνέλευσης των µετόχων. 2
δ) Το καταστατικό µπορεί να επιτρέπει την αύξηση κεφαλαίου µε έκδοση εξαγοράσιµων µετοχών υπό ορισµένες προϋποθέσεις. ε) Αναµορφώνονται τα δικαιώµατα της µειοψηφίας µε την προσθήκη του δικαιώµατος της µειοψηφίας να προσθέσει θέµα στην ηµερήσια διάταξη ήδη συγκληθείσας γενικής συνέλευσης. Μειώνονται για ορισµένα θέµατα τα ποσοστά για την άσκηση των δικαιωµάτων µειοψηφίας ή για ενέργειες, όπως ακύρωση απόφασης γενικής συνέλευσης και προβλέπεται, ότι το δικαίωµα πληροφοριών σε σχέση µε την εκτίµηση των θεµάτων της ηµερήσιας διάταξης που ανήκε στο 1/20 του κεφαλαίου, θα είναι πλέον ατοµικό για κάθε µέτοχο, διάταξη πράγµατι πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδοµένα. στ) Θεσπίζεται το δικαίωµα της µειοψηφίας να µπορεί να ζητήσει µε αγωγή την εξαγορά της συµµετοχής της από τον πλειοψηφούν µέτοχο που διατηρεί το 95% του µετοχικού κεφαλαίου (sell-out). ζ) Θεσπίζεται το δικαίωµα του πλειοψηφούντα µετόχου που διατηρεί το 95% του µετοχικού κεφαλαίου να µπορεί µετά από αίτηση στο πολυµελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρίας να ζητήσει την εξαγορά των µετοχών της µειοψηφίας (squeeze-out). 3
3. Ίδιες µετοχές α) Παρέχεται η δυνατότητα απόκτησης ιδίων µετοχών από την εταιρία µετά από έγκριση της γενικής συνέλευσης, εφόσον η ονοµαστική αξία των µετοχών που αποκτήθηκαν, συµπεριλαµβανοµένων των µετοχών τις οποίες είχε αποκτήσει προηγουµένως η εταιρία και διατηρεί, δεν υπερβαίνει το ένα δέκατο (1/10) του καταβεβληµένου µετοχικού κεφαλαίου, εφόσον δεν έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση των ιδίων κεφαλαίων σε ποσό κατώτερο του ποσού του µετοχικού κεφαλαίου προσαυξηµένου µε τα αποθεµατικά των οποίων η διανοµή απαγορεύεται από το νόµο ή το καταστατικό και εφόσον η συναλλαγή αφορά µόνο σε µετοχές που έχουν εξοφληθεί πλήρως. β) Η προϋπόθεση µη υπέρβασης του 1/10 του καταβεβληµένου κεφαλαίου κατά την απόκτηση ιδίων µετοχών δεν εφαρµόζεται προκειµένου για µετοχές που αποκτώνται είτε από την ίδια την εταιρία είτε από πρόσωπο το οποίο ενεργεί στο όνοµά του αλλά για λογαριασµό της µε σκοπό να διανεµηθούν στο προσωπικό της εταιρίας ή στο προσωπικό εταιρίας συνδεδεµένης µε αυτή. γ) Καταργείται η ειδική περίπτωση απόκτησης µετοχών µε σκοπό τη στήριξη της χρηµατιστηριακής τιµής τους. δ) Επιτρέπεται η απόκτηση µετοχών της µητρικής εταιρίας από τις θυγατρικές, καθώς και η ενεχυρίασή τους για την εξασφάλιση δανείων που χορηγούνται από αυτές ή άλλων απαιτήσεών τους. 4
4. Αύξηση-µείωση µετοχικού κεφαλαίου α) Κατά τη διαδικασία µείωσης του κεφαλαίου, δεν χρειάζεται πλέον η έκθεση ορκωτού ελεγκτή. β) Η εκτίµηση των εταιρικών εισφορών σε είδος θα µπορεί να γίνεται και από ορκωτούς ελεγκτές ή µέλη του Σώµατος Ορκωτών Εκτιµητών και όχι µόνο από την επιτροπή του άρθρου 9. Προβλέπονται δε εξαιρέσεις στην ανάγκη εκτίµησης των εισφορών σε είδος, όταν τα εισφερόµενα (π.χ. εισηγµένες µετοχές) έχουν αγοραία αξία που µπορεί να εκτιµηθεί µε συγκεκριµένους κανόνες. γ) Αναµορφώνεται η διαδικασία άσκησης του δικαιώµατος προτίµησης, ορίζεται ότι η προθεσµία για την άσκηση δεν αρχίζει πριν από τη λήψη της απόφασης του διοικητικού συµβουλίου για τον προσδιορισµό της τιµής έκδοσης νέων µετοχών και προβλέπεται ευρύτερη δηµοσιότητα για την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Σε περιπτώσεις αύξησης κεφαλαίου εν µέρει σε µετρητά και εν µέρει µε εισφορές σε είδος, µπορεί, υπό προϋποθέσεις, να ορισθεί ότι ο καταβάλλων είδος (όπως, για παράδειγµα, ακίνητα) δεν έχει δικαίωµα προτιµήσεως στο τµήµα που καταβάλλεται σε µετρητά. Αναµορφώνεται, σε σηµαντικό βαθµό, η σχετική ρύθµιση για το δικαίωµα προαίρεσης απόκτησης µετοχών που µπορεί να χορηγηθεί σε εργαζοµένους. δ) Επιτρέπεται να εξουσιοδοτεί η γενική συνέλευση, που αποφασίζει αύξηση κεφαλαίου, το διοικητικό συµβούλιο να προσδιορίσει αυτό την τιµή έκδοσης 5
των νέων µετοχών, πράγµα που διευκολύνει τη διαδικασία του βιβλίου προσφορών (book building). ε) Για την πιστοποίηση καταβολής κεφαλαίου η συνεδρίαση δεν απαιτείται πλέον να είναι ειδική και δεν απαιτείται πιστοποίηση για αυξήσεις χωρίς καταβολή νέων εισφορών. Η προθεσµία καταβολής τίθεται από το όργανο που αποφάσισε την αύξηση µη δυνάµενη να υπερβεί το τετράµηνο. Η µηνιαία δε παράταση της προθεσµίας καταβολής δεν µπορεί να αρχίσει πριν από την καταχώριση της αύξησης στο µητρώο ανωνύµων εταιριών. 5. ιοικητικό Συµβούλιο α) Το καταστατικό µπορεί να παρεκκλίνει από τις διατάξεις για τη σύγκληση του διοικητικού συµβουλίου. β) Καταργείται η υποχρέωση της τυπικής συνεδρίασης κάθε µήνα. γ) Το καταστατικό µπορεί να προβλέψει ότι υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, προκειµένου να λυθούν θέµατα ισοψηφιών. δ) Επιτρέπεται η εκλογή του διοικητικού συµβουλίου µέσω διαδικασίας ψηφοδελτίου, ώστε να µπορεί να εκπροσωπηθεί και η µειοψηφία. 6
ε) Επιτρέπεται να εκλέγονται νοµικά πρόσωπα ως µέλη καθώς και να εκλέγονται αναπληρωµατικά µέλη του διοικητικού συµβουλίου, αν το προβλέπει το καταστατικό. στ) Εισάγεται η δυνατότητα τηλεδιάσκεψης τόσο για το διοικητικό συµβούλιο, όσο και για τη γενική συνέλευση, καθώς και η δυνατότητα πρακτικών «δια περιφοράς» τόσο για το διοικητικό συµβούλιο, όσο και για τη γενική συνέλευση. η) Αναµορφώνεται το καθεστώς ευθύνης του διοικητικού συµβουλίου, αντικαθίσταται το κριτήριο του «συνετού οικογενειάρχη» µε εκείνο του «συνετού επιχειρηµατία», αντικαθίσταται η ειδική ευθύνη του διευθύνοντος συµβούλου µε διαβάθµιση της ευθύνης ανάλογα µε τη θέση του κάθε µέλους και τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Ορίζεται επίσης ότι τις ίδιες ευθύνες φέρουν και τα µη µέλη του διοικητικού συµβουλίου στα οποία έχουν παραχωρηθεί εξουσίες (π.χ. γενικοί διευθυντές). 6. Γενική Συνέλευση α) Οι µέτοχοι µπορούν να συµµετέχουν στη γενική συνέλευση και να ψηφίζουν «εξ αποστάσεως». β) Για µη εισηγµένες εταιρίες επιτρέπεται να προβλέπεται από το καταστατικό τόπος συνεδρίασης της γενικής συνέλευσης οπουδήποτε στην ηµεδαπή ή την αλλοδαπή. 7
γ) Επιτρέπεται στην πρόσκληση της γενικής συνέλευσης να καθορίζεται απευθείας ο τόπος και ο χρόνος της πρώτης (αντίστοιχα και για την δεύτερη) επαναληπτικής, για την περίπτωση µη επίτευξης απαρτίας. δ) Αναµορφώνεται το καθεστώς της ακυρότητας ή ακυρωσίας των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης. Η ακυρωσία επιφυλάσσεται στις αποφάσεις που έχουν ληφθεί κατά τρόπο αντίθετο στο νόµο ή το καταστατικό ή από συνέλευση που δεν είχε νόµιµα συγκληθεί ή συγκροτηθεί. Η ακυρότητα όµως πλήττει ειδικά και την περίπτωση που η γενική συνέλευση έλαβε αποφάσεις χωρίς να έχει υπάρξει καθόλου πρόσκληση. Τέλος διευκρινίζεται νοµοθετικά το ζήτηµα της ανυπόστατης γενικής συνέλευσης. 7. Συµβάσεις α) Επιτρέπεται η ανώνυµη εταιρία να προβαίνει σε προκαταβολές, να χορηγεί δάνεια ή να παρέχει εγγυήσεις µε σκοπό την απόκτηση των µετοχών της από τρίτους, εφόσον οι ανωτέρω συναλλαγές πραγµατοποιούνται µε ευθύνη του διοικητικού συµβουλίου µε εύλογους όρους αγοράς και αποφασίζονται, πριν πραγµατοποιηθούν, από τη γενική συνέλευση, στην οποία το διοικητικό συµβούλιο υποβάλλει γραπτή έκθεση, όπου αναφέρονται οι λόγοι της συναλλαγής, το ενδιαφέρον που αυτή παρουσιάζει για την εταιρία, οι όροι της συναλλαγής, οι κίνδυνοι που αυτή εµπεριέχει για τη ρευστότητα και τη φερεγγυότητα της εταιρίας και η τιµή στην οποία ο τρίτος θα αποκτήσει τις 8
µετοχές. Επίσης, η συνολική χρηµατοδοτική συνδροµή που παρέχεται σε τρίτους σε καµιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση των ιδίων κεφαλαίων σε ποσό κατώτερο του ποσού του µετοχικού κεφαλαίου προσαυξηµένου µε τα αποθεµατικά των οποίων η διανοµή απαγορεύεται από το νόµο ή το καταστατικό. Η εταιρία συµπεριλαµβάνει στον ισολογισµό, µεταξύ των στοιχείων του παθητικού, ένα αποθεµατικό µη διανεµητέο, ίσο µε το ποσό της συνολικής χρηµατοδοτικής συνδροµής. β) Τα παραπάνω ισχύουν και προκειµένου για προκαταβολές, δάνεια ή εγγυήσεις που χορηγούνται από θυγατρικές εταιρίες, για την απόκτηση µετοχών της µητρικής από τρίτους, καθώς και από οµόρρυθµες ή ετερόρρυθµες εταιρίες, στις οποίες οµόρρυθµο µέλος είναι η ανώνυµη εταιρία. γ) Τα δάνεια, πιστώσεις και εγγυήσεις µεταξύ εταιρίας και µέλους επιτρέπονται πλέον σε συγκεκριµένες περιπτώσεις. Οι λοιπές συµβάσεις µε µέλη διοικητικού συµβουλίου κλπ µπορούν να εγκριθούν και εκ των υστέρων και όχι µόνο εκ των προτέρων, όπως ίσχυε µέχρι σήµερα, αλλά µε δυνατότητα µικρής µειοψηφίας να αντιταχθεί. Το καταστατικό µπορεί να επεκτείνει τις απαγορεύσεις και σε άλλα πρόσωπα. 8. Οικονοµικές καταστάσεις Οι ανώνυµες εταιρίες µε ετήσιο κύκλο εργασιών µέχρι 1 εκατ. ευρώ δεν υπόκεινται σε έλεγχο, ενώ, εταιρίες µε ετήσιο κύκλο εργασιών από 1 εκατ. έως 9
5 εκατ. ευρώ ελέγχονται από Ελεγκτές - Πτυχιούχους Ανωτάτων Σχολών, κατόχους άδειας επαγγέλµατος Λογιστή - Φοροτεχνικού Α Τάξεως, που είναι µέλη του Οικονοµικού Επιµελητηρίου Ελλάδος. Οι εταιρίες που υπερβαίνουν τα όρια αυτά ελέγχονται από Ορκωτούς Λογιστές - Ελεγκτές. 9. Εταιρικοί µετασχηµατισµοί α) Θεσπίζεται ρυθµιστικό πλαίσιο για τη µετατροπή ανώνυµης εταιρίας σε οµόρρυθµη ή ετερόρρυθµη εταιρία, β) εν απαιτείται πλέον να περάσει δίµηνο από τη δηµοσίευση του σχεδίου σύµβασης συγχώνευσης µέχρι την ηµεροµηνία της γενικής συνέλευσης, γ) Το µη δίκαιο της σχέσης ανταλλαγής στη συγχώνευση ή τη διάσπαση δεν θεωρείται πλέον λόγος για ακύρωση της όλης συγχώνευσης κλπ., αλλά αποτελεί αντικείµενο αξίωσης αποζηµίωσης του µετόχου, ενώ η συγχώνευση προχωρεί δ) Προβλέπεται η µεταβίβαση των διοικητικών αδειών. Με εκτίµηση, Λαµπαδάριος και Συνεργάτες 10