ΘΕΡ Ο ΕΤΡ ΕΣ ΣΥ ΘΗ ΕΣ Α ΦΑ Ο ΟΓ Α Α ΘΗΣΗΣ ΑΥΤΟΦΥΩ ΦΥΤΩ ΣΕ ΕΤΑ ΟΦΟΡΑ ΕΔΑΦΗ ΤΗΣ ΑΥΡΕΩΤ ΗΣ ΕΡΣΟ ΗΣΟΥ Α. αννα ού 1,. αραλα πόπουλος 1, Α. ρονοπούλου Σερέλη 1, Γ. Σαρλής 2 1 Ερ αστήρ ο Γεν κής κα Γεωρ κής ετεωρολο ας, 2 Ερ αστήρ ο Συστη ατ κής οταν κής, Γεωπον κό Πανεπ στή ο Αθην ν Περ λη η ο ς της αρούσας ελ της είναι η ιερεύνηση της υνατ τητας ε τί ησης του ι ρο λί ατος ου ια ορφώνεται σε ια εριο της αυρεωτι ς ερσον σου, ε ι αρη νης ε αρ α ταλλα, σω φαινολογι ών αρατηρ σεων στην άν ηση αυτοφυών φυτι ών ει ών. Η φαινολογία της άν ησης ελετ η ε ε ί ύο συνε τη, σε τρεις το ο εσίες ε τον ί ιο ροσανατολισ αι το ί ιο ε ί ε ο ρύ ανσης, στα αυτοφυ φυτι ά εί η Silene colorata, Trifolium stellatum, Bellis annua, αι Knautia integrifolia. ια ιστώ η ε ιαφορο οίηση της σης ηνιαίας ερ ο ρασίας εταξύ των τριών εριο ών ενώ αράλληλα αρουσιάστη ε ρωι τητα στην άν ηση των αυτοφυών φυτών στις εριο ς ου η ερ ο ρασία ταν υ ηλ τερη. Θερμοκρασία αέρος, φαινολογία άνθησης αυτοφυ ν ειδ ν, μεταλλοφόρα εδάφη THERMOMETRIC CONDITIONS AND FLOWERING PHENOLOGY OF NATIVE PLANT SPECIES IN METALLIFEROUS SOILS OF THE LAVREOTIKI PENINSULA Abstract A. Kannavou 1, I. Charalampopoulos 1, A. Chronopoulou Sereli 1, G. Sarlis 2 1 Laboratory of General and Agricultural Meteorology, 2 Laboratory of Botanical Taxonomy, Agricultural University of Athens This study aims to investigate the possibility to evaluate the microclimate that is developed in an area of Lavreotiki peninsula, contaminated with heavy metals, through flowering phenological observations on native plant species. The flowering phenology of the plant species Silene colorata, Trifolium stellatum, Bellis annua, and Knautia integrifolia, was studied during two years, at three plots with the same orientation and similar contamination. It was found differentiation of the temperature among the three locations, while it was observed earlier flowering of the plant species in the locations where the temperature was higher. Air temperature, flowering phenology of native species, metalliferous solls 1. Ε σα ω ή Η αυρεωτι ερσ νησος είναι γνωστ για τη εταλλευτι αι εταλλουργι της ραστηρι τητα τα τελευταία 100 ρ νια. Οι υ ηλ ς συγ εντρώσεις αρ ων ετάλλων (Pb, Cd, Zn) ου ουν ροσ ιοριστεί στο αφ ς της (Kannavou et al. 2001), ουν ε ηρεάσει ση αντι ά την εν η ι λωρί α ( ρονο ούλου ερ λη.ά. 2000), η ο οία ε ι ρά α ί ε το ανάγλυφο, στη ια ρφωση των ι ρο λι ατι ών συν η ών του ερι άλλοντος ώρου. 203
ο ς της αρούσας ελ της είναι η ιερεύνηση των ερ ο ετρι ών συν η ών σε εριο της αυρεωτι ς ερσον σου αι ο ρ λος τους στη φαινολογία της άν ησης των αυτοφυών φυτι ών ει ών, τα ο οία ανα τύσσονται σε υ στρω α ε ι αρη νο ε αρ α ταλλα. 2. εθοδολο α ια τη ιεξαγωγ της ελ της ε ιλ η αν τρεις το ο εσίες σε εριο του αυρίου, ε τον ί ιο ροσανατολισ αι αρ οιο ε ί ε ο ρύ ανσης σε λυ ο (Pb), ά ιο (Cd) αι ευ άργυρο (Zn), ως φαίνεται στον Πίνα α 1. Πίνα ας 1. τοι εία σεων ρευνας Περιε τι τητα υντεταγ νες σεων ρευνας ε αφών σε αρ α ταλλα (DTPA, mg/kg) Lat Lon Υ ετρο Pb Cd Zn Θ ση 1 24 0 01 27 37 0 44 32 73 795 2,70 424 Θ ση 2 24 0 01 30 37 0 45 01 83 610 2,58 420 Θ ση 3 24 0 01 59 37 0 42 02 187 567 1,21 105 Ε εί εγ αταστά η αν αυτ ατα ργανα (Hobo) σε ύ ος 1,80 α το αφος, για την αταγραφ της ερ ο ρασία α ρος. Α την ε εξεργασία των ε ο νων ου συγ εντρώ η αν, υ ολογίστη αν σες τι ς της ερ ο ρασίας α ρα για ιαφορετι ς ερι ους αι στις τρεις σεις. Με ριτ ριο την ύ αρξ τους αι στις τρεις το ο εσίες ρευνας, ε ελ γησαν τα αυτοφυ φυτι ά εί η Silene colorata, Trifolium stellatum Bellis annua αι Knautia integrifolia, αι ελετ η ε η φαινολογία της άν ησης ε ί ύο συνε τη αι συγ ε ρι να για τις ρονι ς 2004 αι 2005. Πιο συγ ε ρι να ελετ η ε η ναρξη της άν ησης, η ιάρ εια αι η λ ξη της. Οι φαινολογι ς αρατηρ σεις ιεξάγονταν ά ε τρεις η ρες ατά την ερίο ο άν ησης των φυτών. 3. Αποτελέσ ατα Συ ήτηση ύ φωνα ε τα ετεωρολογι ά ε ο να του στα ού του εω ονι ού Πανε ιστη ίου Α ηνών, οι σες ηνιαίες ερ ο ρασίες ατά το 1ο εξά ηνο ( ερίο ος αν οφορίας των φυτών ου ελετώνται), του τους 2004 ε φανί ονται υ ηλ τερες ως αι 1 ο C του τους 2005, ως φαίνεται στον Πίνα α 2. την εριο ελ της, ανά εσα στις τρεις σεις ου το ο ετ η αν τα ργανα αταγραφ ς της ερ ο ρασίας α ρα αι γιναν οι φαινολογι ς αρατηρ σεις, ια ιστώ η ε ερ ο ετρι ιαφορο οίηση η ο οία α ο ί εται υρίως στο ανάγλυφο αι στη ορφ της ε αφο άλυ ης. Η ση ηνιαία ερ ο ρασία εταξύ των τριών το ο εσιών ι φερε α 0,2 ο C ως 2,2 ο C. 204
Πίνα ας 2. Μετεωρολογι ά ε ο να 1 ου εξα νου ετών 2004 2005, ου Μ.Μ.Θ.: Μ ση Μηνιαία Θερ ο ρασία, Ε.Μ.Θ.: Ελά ιστη Μηνιαία Θερ ο ρασία, Μεγ.Μ.Θ: Μ γιστη Μηνιαία Θερ ο ρασία, nd: εν υ άρ ουν ε ο να ΕΤΟ 2004 2005 ΜΗΝΑ Μ.Μ.Θ Ε.Μ.Θ. Μεγ.Μ.Θ. Μ.Μ.Θ Ε.Μ.Θ. Μεγ.Μ.Θ. Ιανουάριος 8,5-3,4 17,4 9,8 5,4 15,1 Πηγ :.Π.Α. Φε ρουάριος 9,5-5,5 21,1 8,5 3,2 15,0 Μάρτιος 12,4 1,7 22,9 12,3 6,2 18,6 Α ρίλιος 15,6 6,5 25,0 15,1 7,5 19,0 Μάης 19,4 10,8 26,9 20,6 17,4 22,8 Ιούνιος 25,2 14,5 34,6 nd nd nd Παράλληλα αρουσιάστη ε ρωι τητα στην άν ηση των αυτοφυών φυτών ε εί ου η ερ ο ρασία ταν υ ηλ τερη, ως φαίνεται στα ιαγρά ατα 1 4. ενι ά αρατηρ η ε τι ατά το τος 2004 η άν ηση των ελετού ενων φυτι ών ει ών ταν ρωι τερη ε εξαίρεση το εί ος Bellis annua, το ο οίο στην εριο ελ της αν ί ει το ει ώνα αι ως φαίνεται στον Πίνα α 2, η ερ ο ρασία α ρα ατά τον Ιανουάριο ταν υ ηλ τερη το 2005 ατά 1,3 ο C α το 2004. τις σεις 1 αι 2 αρατηρούνται αι στα τ σσερα φυτι ά εί η ανάλογες ερίο οι άν ησης. Η ση 3 ιαφορο οιείται των άλλων υο αι αρουσιά εται ο ι τερη η άν ηση των ελετού ενων ει ών ε εί, γεγον ς ου ορεί να εξηγείται α τις α ηλ τερες ερ ο ρασίες της ατά 1 2,2 ο C σε σ ση ε τις άλλες υο το ο εσίες. Α τα α οτελ σ ατα της ελ της συ εραίνεται τι: Η ιαφορο οίηση του ρ νου ναρξης αι λ ξης της άν ησης ταν συνάρτηση υρίως του φυτι ού εί ους αι των α αιτ σεών του στη ερ ο ρασία. Τη ρονι ερίο ο ου αταγράφη αν υ ηλ τερες ερ ο ρασίες, στις αντίστοι ες σεις αρατηρ η ε ρωι τερη άν ηση. Ανά εσα στις τρεις το ο εσίες ιεξαγωγ ς των αρατηρ σεων, ο ι τερη ταν η άν ηση στη ση ε τις α ηλ τερες ερ ο ρασίες. λ ο ρα α Kannavou A., Serelis K. and Chronopoulou A., 2001. Accumulation of lead, cadmium and zinc in plant species grown on metalliferous soils and their potential usefulness in phytoremediation projects under Mediterranean climatic conditions. Phytoremediation of trace elements in contaminated soils and waters (with special emphasis on Zn, Cd, Pb and As), Madrid, Spain. Kannavou A., Serelis K. and Chronopoulou-Sereli A., 2001. Assessment of Cd and Pb content of soils and plants of a heavily contaminated site, First European Bioremediation Conference, Chania, Crete, Greece. 205
ρονο ούλου ερ λη Α., ρον ουλος Ι. αι αννα ού Α., 2000. Ενδημικά φυτά περσυσσωρευτές μολύ δου στη αυρεωτική. Θ Ε ιστη ονι υνάντηση Νοτιοανατολι ς Αττι ς. 20/2 27/2 5/3 12/3 19/3 26/3 2/4 9/4 16/4 23/4 30/4 ιάγρα α 1. Περίο ος άν ησης του εί ους Silene colorata ατά τα τη 2004 αι 2005 25/2 3/3 10/3 17/3 24/3 31/3 7/4 14/4 21/4 28/4 5/5 12/5 19/5 ιάγρα α 2. Περίο ος άν ησης του εί ους Trifolium stellatum ατά τα τη 2004 αι 2005. 206
19/12 26/12 2/1 9/1 16/1 23/1 30/1 6/2 13/2 20/2 27/2 5/3 12/3 19/3 26/3 2/4 9/4 ιάγρα α 3. Περίο ος άν ησης του εί ους Bellis annua ατά τα τη 2004 αι 2005. 25/3 1/4 8/4 15/4 22/4 29/4 6/5 13/5 20/5 ιάγρα α 4. Περίο ος άν ησης του εί ους Knautia integrifolia ατά τα τη 2004 αι 2005. 207