Елбасы елдігімнің бастауы

Елбасы елдігімнің бастауы Қатысушыларды марапаттау кезеңі Кӛрермендер Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 1940 жылдың 6-шілдесінде Алматы облысының Қаскелең (Қарасай) ауданындағы Шамалған ауылында туған. Мамандығы инженер-металлург. Экономика ғылымының докторы, академик, ел басқарған адам екен. Шамалған, Қаскелең, Үшқоңыр жайлауын мекендеген. 1958 жылы мектепті үздік бітіргеннен кейін Теміртау қаласына Қарағанды металлургия комбинатына жұмысқа тұрды. 1958-1960 жылдары Днепродзержинск техникалық училищесінде оқыған. 1962-1965 жылдары Қарағанды политехникалық институтында оқыған. Ӛндірістік, экономикалық және әлеуметтік проблемаларды жетік біуі, халық пен тез тіл табыса алуы, қажырлы еңбекқұмарлығы, жан-жақты білімі, ӛз кӛзқарасы мен сенімін табандылықпен қорғай білуі саяси ӛмірбаянға негіз болды. 1969-1971 жылдары Теміртау қалалық комсомол комитетінің бірінші хатшысы. 1971-1973 жылдары Теміртау қалалық партия комитетінің хатшысы. 1973-1977 жылдары Қарағанды металлургия комбинаты партия комитетінің хатшысы. Елбасы тәуелсіз елдің бұхаралық санасын ӛзгертуде, ұлттық дәстүрлерді қайта жанғыртуда, тарихи сананы қалыптастыруда ерекше істер атқарды. 1991 жылдың 1 желтоқсанда Еліміздің тұңғыш Президенті болып Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев сайланды. 1991 жылы желтоқсанның 16-сында Қазақстан ӛз Тәуелсіздігін жариялады. Осылайша әлем картасында Тәуелсіз Қазақстан атты жаңа мемлекет пайда болды. Н. Назарбаев қол қойған алғашқы Жарлықтарының бірі 1991 жылғы тамыздың 29-ындағы «Семей полигонын жабу туралы» Жарлық болды. Елбасының осы тарихи шешімі, батыл қадамы бүгінде дүние жүзіне мәлім тарихи фактіге және біздің ұлттық мақтанышымыздың мәніне айналды. 1

Отбасы және балалық шағы Нұрсұлтан Назарбаев 1940 жылы 6 шілдеде Алматы облысының Қарасай ауданына қарасты Шамалған ауылында Әбіш пен Әлжанның отбасысында дүниеге келген. Нұрсұлтан тек ӛз сыныбындағы ғана емес, мектептегі ең үздік оқушының бірі болды, сабақты зор ынта-ықыласпен оқыды. Ол ӛзінің аса құштарлығын білетін ағайынтуыстары әкеп берген кітаптардың бәрін оқып шығуға жан-тәнімен кірісті. Жас кезінде Іле Алатауының баурайында жазғы демалыс күндерінде әкесіне кӛмектесіп жүргенде тұңғиық жұлдызды аспан астында жанған алау маңына түнеген романтикалық сәттері де болды. Әке-шешесі осы ӛлкеде ежелгі заманда ӛмір сүрген бабалардың берік түп-тамырынан сыр шертетін салиқалы әңгімелер айтып, жан-дүниені тербейтін әндер шырқайтын. Кез келген қазақ білмеуі ұят саналатын жеті ата туралы айтылатын. Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, қазақтың ӛткені мен болашағын жалғап келе жатқан халықтың осы бір ауыр, бірақ үйлесімді тіршілігінің мәңгі және аса мәнді екенін сезінетін. Ол, әсіресе, ежелгі аңыздар мен бабалардың наным-сенімдері туралы үлкендер айтатын әңгімелерді ықыласпен тыңдайтын. Мен қойшылардың ұлымын, немересімін және шӛбересімін. Демек, ешқандай ақсүйектер әулетінен емеспін. Менің ата-бабаларымның бәрі де Алатау баурайында ӛмір сүрген». Кейінірек оның әулетінде әйгілі адамдар болғаны анықталғанына қарамастан, Нұрсұлтан Назарбаев әрқашан ӛзін халық арасынан шыққан, халыққа жантәнімен жақын адам деп есептейді және қазір де солай ойлайды. Ол сонымен қатар ӛзін нағыз қазақ, бабалар мәдениеті мен салттарының мұрагері, жаңа формацияның, әркімнің алдынан бұрын болмаған мүмкіндік ашатын ғылыми-техникалық прогрестің ілгері басқан жаңа дәуірінің адамы ретінде сезінді. Халықтың дәстүрлі танымы мен жаңа индустриялық дүниетаным оның жан-дүниесінде үйлесе тоғысты. 2 «Қарыштай бер, елім менің Қазақстаным!» атты қалалық сәнді-қолданбалы қолӛнер кӛрме байқауына қатысып жүлделі ІІІ орынға ие болған Орынтаева Назым, 7 «ә» сынып оқушысы ӛзінің қол ӛнерін «Бәйтерек» торцевание және витраж түрінде жасаған, жетекшісі Букашева Айнұр Қызырқызы 39

«Қайсар» вокалды тобы «Мәңгі жаса, Отаным» әнімен Ардақ Қалижан, 8 «А» сынып оқушысы «Жаса, Қазақстан!» әнімен 38 Президентті ұлықтау рәсімі Президенттік биліктің рәміздері мен белгілері Қазақстан Республикасының Президенті мемлекеттің жоғары лауазымды тұлғасы ретінде дербес рәміздер мен айырым белгілерін иеленеді. Соның бірі Қазақстан Республикасы Президентінің тӛсбелгісі. Ол шапақтары сегіз қырлы нысанды құрайтын кӛп сәулелі жұлдыздан тұрады. Жұлдыздың ортасында алтын әріптермен «ҚАЗАҚСТАН ПРЕЗИДЕНТІ» деп айналдыра жазылған медальон бар. Белгі Қазақстанның елтаңбасы түріндегі ілгіш арқылы әрқайсысы қосарлы кішкене шынжыр арқылы біріктірілген жиырма бунақтан тұратын алқаға жалғасады. Жалғасқан бунақтар кӛгілдір түсті эмальмен кӛмкерілген, жиегі ақ түсті, ортасында алтын шаңырақ бейнеленген үш бұрышты элементтер. Қазақстан Республикасының Президенті тӛсбелгіні ұлықтау рәсімінде, мемлекеттік мерекелерде, әскери парад ӛткізу және шет мемлекеткердің ресми тұлғаларын қабылдау кезінде тағады. Президент билігінің тағы бір рәмізі оның дербес жалауы, Президент байрағы. Ол Мемлекет басшысының резиденциясына, сондай-ақ Қазақстан Президентінің кӛліктеріне орнатылады. Сонымен қатар, Мемлекет басшысы ӛз лауазымына сәйкес «Алтын Қыран» орденінің иесі болып табылады. Бұл орденмен Президенттен басқа Қазақстан Республикасы алдында мемлекеттік деңгейде айрықша еңбек сіңірген азаматтар марапатталады.

Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен ашылған оқу орындар: Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті Қазақстан менеджмент институты Экономика және болжау институты Қожа Ахмет Йассауи атындағы Қазақ-түрік университеті Н. Гумилев атындағы Еуразия университеті Ұлттық Мемлекеттік заң университеті Назарбаев Университетi Назарбаев Зияткерлік Мектебі бірқатар лицейлер мен колледждер Президенттік «Болашақ» бағдарламасы іске асуда, ол бойынша жастар дүние жүзінің ірі оқу орындарында білім алып жатыр. Аса талантты балалар үшін президенттік «Дарын» сыйлығы тағайындалған. Дәйексөздері Қазақстанның болашағы қазақ тілінде. Кеше болмағанның бүгін болуы мүмкін, бүгін болмағанның ертең болуы мүмкін, бірақ ана тіліне мән бермеушіліктің, оны құрметтемеудің орны толмас олқылықтарға соқтыратыны сӛзсіз. Ұлт пен тіл мәселесіне келгенде, ең бастысы, ұлттық оқшауланудан, томаға-тұйықтықтан қашу керек. Қазақ қазақпен қазақша сӛйлессін. Отаршыл заманды еске салып, халықтың намысына тиетін атауларды да, тілдің тӛл заңдылықтарын, табиғи үйлесімін бұзып тұрған атауларды да ӛзгерту керек. «Жігер» тобы: «Елге тілек», «Аист на крыше» әндерімен, жетекшілері музыка пәнінің мұғалімі Каукербек Айгүл Нұрғаслиқызы 4 37

36 Мектеп фойесіндегі кӛрме топтамасы Елбасына арналған елеулі істер Елімізге еңсе тіктетіп, мемлекетімізді мығымдап берген, халқымызды әлемге танытып, алаш баласының абыройын ақсақтатқан Елбасының кісілік келбетін еңбектеген бала мен еңкейген кәрі де мойындауда десек артық емес. Ал біздің міндет жеткіншектерге Қазақ халқының Тұңғыш Президенті Елбасының ӛмір жолынан үлгі ала отырып, Отанын, халқын сүюге, ержүректілікке, азаматтыққа, патриоттық сезімге тәрбиелеу, шәкірт жүрегінде Елбасына деген сүйіспеншілік сезімін ояту, құрметтеу. Осы мақсатта М.П.Русаков атындағы жалпы білім беретін 2 санаторлық мектеп-интернатында оқушылар сезіміне сезік берер кӛптеген елеулі іс-шаралар болып ӛтті. Соның бірі оқушылар кӛңіліне қуаныш ұялатып, болашақтарына үміт сәулесін жаққан «Елбасы жыр әлемінде» атты маңызды мерекенің ӛткізілуі болды. Мектеп кітапханасы мен «Жалын» сӛз мәнері үйірмесінің ұйымдастыруымен болған бұл іс-шара үш жылдан бері мектеп дәстүріне айналды деуге болады. Жыл сайын қатысушы балалардың саны артып, ойлары тегістеліп, жырлары ӛрнектеле түскенін де байқап келеміз. Бұл әрине, қуаныш. Аталмыш мерекеге ӛз тӛл туындыларымен атсалысқан жалпы саны 20 бала қатысты. Оның жетеуі алғыс хаттармен марапатталып, ӛлең жанры бойынша : 1орынды Әнел Қасымбекова (3а сынып), Жанерке Орал (9а сынып), шығарма жанры бойынша: Асанәлі Сағдат (3а сынып), Аида Сайранова (5ә сын.) оқушылары 1 жүлделі орынды иеленді. Мереке кӛңілді әсем әндермен ұштасты. Ӛз үлестерін қосқан «Жігер» тобы: «Аист на крыше» «Елге тілек» әндерімен, «Қайсар» вокалды тобы «Мәңгі жаса, Отаным» әнімен, Ақмарал Алтынбекова (8 «А» сыныбы) «Қазақ елі осындай», Ардақ Қалижан (8 «А») «Жаса, Қазақстан!» әндерімен (жетекшілері

Айгүл Кәукербекова мен Қадыр Баймырза) кӛрермен кӛңілін кӛтере білді. Мереке барысында Елбасы ӛмірінен, халқымыздың жетістік жолдарынан бейне таспа ұсынылғанда, оқушылардың жүздерінен бейбітшілік заманның бақытты балалары екендіктерін сезінулері кӛрінді. Мұхаметжанова Фарида, мектепішілік «Балауса» баспасының тілшісі Қалалық іс-шараларға қатысқан балалар 6 35

Елбасымның ерлігі Тәуелсіздікті аңсаған, Халқының қамын ойлаған. Елбасының ерлігін, Мақтанышпен айта алам. Кӛк туымыз желбіреп, Қалықтады аспанда. Әнұранымыз шырқалып, Шарықтады әр таңда. Бәйтерегі орналасқан тӛрінде, Ақ ордам арайлы - Астанам! Қазағымды бар әлемге танытқан, Дара тұлға - Елбасыммен мақатанам! «Пульс» газетіне жарияланған мақала Қасымбекова Әнел, 3 а сынып 7

Елбасы Балалар Елбасына арналған тақпақтарды кезекпен оқыды. Серпігінде бодандықтың тұманын, Жетті әлемге ұраным мен жыр - әнім. Ӛзің болдың кӛшбасшысы елімнің, Ӛзің болдың биік ұщқан қыраным! Шығармамды осы ӛлеңмен бастай отырмын. Н.Ә.Назарбаев - әлем мойындаған, жаһанға атағы жетті, жер жаһанға сӛзі ӛтіп, айтқанын істетіп отырған бүгінгі заманның лидері. Тумасынан кие дарыған қайраткер, табанды күрескер, гуманист туған халқының Бәйтерегі, Кӛсемі, Кемеңгері. Елінің аманатын арқалаған тірегі, алтын діңгегі. Неге олай жаздың десеңіз? - үнемі менің ата - әжем, ата - анам елбасы туралы жақсы жағын айтып, үлгі етіп отырады. Қазір теледидардан жаңалықтардан кӛрсететіні бір ел бір - бірімен соғысуда. Біз бақыттымыз, бейбітшілікте ӛмір сүріп жатырмыз. Ӛз елімді, ӛз жерімді, ӛз тілімді, ӛз ауамды, ӛз дінімді, ӛз елбасымды қадір тұтып, сүйемін! Мен елімнің болашақ азаматы боламын. Сабағымды жақсы оқуға тырысып, бар күш жігерімді жұмсап, болашақта елбасы болуға тырыса отырып, шығармамды мына ӛзім шығарған сӛзбен аяқтаймын. Н - азарбаев Ә - рине Ұ - лы Б - ейбітшілікке Р - еспубликамыздың І - лгері С - үйікті Ш - ыңға Ұ - лағатты Ұ - мтылып Л - айықты Л - айықты Т - ұңғыш Ы - нтымақпыз А - заматтың Н - ышанымыз Сағдат Асанәлі, 3 а сынып 8 Вера Яковенко, 7 «а» Дастан Шалқарұлы, 2 «а» Жамантай Асылхан 2 «ә» Социал Аружан, 2 «а» 33

Мектеп кітапханасының оқырман залында ӛтетін «Демалыс күн» клубында «Елін жетістікке жетелеген Елбасы» атты танымдық сағат ӛтті. Асанәлі Сағдаттың «Орталық Қазақстан» газетінің 5 желтоқсан 2015 жылғы 204-205, 10 бетінде шыққан шығармасы Кітап кӛрмесімен танысу 9

Менің Тұңғыш Президентім Біздің Президентіміз Нұрсултан Әбішұлы Назарбаев. Ол кісі біздің елімізді басқарады. Президентіміздің арқасында еліміз бақытты, шаттықты ӛмір сүріп жатыр. Осындай президентінің болғанына қазақ елі қуанады. Н.Ә. Назарбаев елін, жерін, барлық елге танытып кӛркейтіп жатыр. Бүгінде барлық елдер Қазақстанға қызыға да, таңдана қарайды. Президентіміздің тікелей басшылығымен біз жаңа Астанаға ие болдық. Тәуелсіз елдің кіндігі Астана қаласы ел ордасының бесігіне айналды. Сарыарқаның тӛрінде, ерке Есілдің жағалауында бой кӛтерген Астанамыз күннен күнге кӛркейіп келеді. Осы қол жеткізген жеңістерімізде Президентіміздің еңбегі барын мен мақтанышпен айта аламын. президентіміз халқымен бірге бақытты да, ұзақ ӛмір сүрсін... Егизова Наргиз 10 3 а сынып «Балқаш ӛңірі» газетінен 31

Елбасы елді қорғайды, Халық қамын ойлайды. Осындай жақсы адамның Жақсылығы тарайды. Елбасы Тәуелсіздікті елге сыйлады, Бейбітшілікті қолдады. Жыл сайын арнап халыққа, Жолдауында жолдады. Орындалып арманы, Халқымызда ажарлы. Осының бәрі ойласам, Елбасымның арқасы! «Пульс» газетіне жарияланған мақала Кәкеше Ақерке, 3 а сынып 11

Елбасыммен мақтанамын. Н.Ә. Назарбаев - біздің мемлекетіміздің Тұңғыш Президенті. Елбасымыз әрдайым халықтың жағдайын ойлайды. Сондықтан оған Қазақстан халқы сенеді және құрметтейді. Мен Елбасыммен мақатанамын... Ӛйткені Елбасымның арқасында Қазақ елі Тәуелсіздігін алып, әлемге аты жайылған бақытты ел атанып, қарқынды дамып келеді. Небәрі 24 - жыл ішінде атқарылған істер аз емес. Жеткен жетістіктеріміз бен алған асуларымыздың барлығы Елбасының айқын саясатының арқасы. Халқымыздың сеніміне бӛленген Елбасымыз бүгінде әлемге әйгілі қайраткер, дара тұлға. Мен президентімді мақтан етемін, сүйемін. Қайрат Айша 3 а сынып «Менің Президентке айтар тілегім» атты мектепішілік 8 11 сыныптар аралығында шығарма сайысы ӛтті. Осы шығарма байқауында Бағдаулет Айгерім ӛз шығарма жұмысымен ерекше кӛзге түсті. Ол Елбасы сияқты ел басқарып, халықтың арман тілегін орындайтындығын жазған. Қазақстанның әр қаласын кӛркейтіп, гүлдендіруге ӛз үлесін аянбай қосуға дайын екендігін жазған. - Қазақ елін тӛрге оздырған ӛз ұлы, Елбасы, Президенті, ұлт кӛшбасшысы. 1991 жылы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Президент сайланғаннан бастап елімізде бейбітшілік пен тыныштық орнады. Елдің мерейін ӛсіріп, ӛрісін кеңейткен елбасы. Қазақ елінің, ӛз елінің тәуелсіздігі үшін тер тӛккен, жас ұрпақ сау ӛсу үшін семей ядролық полигонын жауып, қазақ елінің болашақта жас ұрпағының кӛбеюіне үлес қосты. Елбасымыздың ерліктерінің бірі Астана қаласын салуы. Кішкене ғана Ақмола қаласынан дүниежүзіндегі мәні бар, маңызы бар Астана қаласы бой кӛтерді. Астана дүниежүзілік зор маңызы бар жиындар ӛтетін орталыққа айналды. Қазақ астанасында ӛзге елдер келелі мәселелерді қазақпен келісіп шешетін жағдай туды. Нұрсұлтан Әбішұлы басқару ісіндегі мол тәжірибесі мен әлемдік тәжірибены тоғыстыра алған басшы. Ал енді тілекке келер болсам, ол кісіге елін мақтаныш етіп, әр күні қуанышқа толы болсын дегім келеді. Ӛз елінің мақтанышы болып, алға қойған мақсатына жете берсін. Қазақ еліне қиындық туғанда мойымай, ӛз халқымен бірлесе отырып, еңсесін түсірмей, қазақ елінің туын биік ұстасын. Елімізді дүниежүзілік дәрежеге жеткізіп, белестерден кӛріне берейік. Елбасы қазақ елінің тарихында естен кетпейтін таңбаларын қалдырды. 1991 жылдың 1 желтоқсаны тарихи күн. Осы тарихи кезеңнен бастап қазақ елінің дәуірлеу шағы басталды. Әлем мемлекеттерінен озып, белестерге жету үшін біз және Елбасы кӛп еңбек етуіміз керек - деп жазды 8 «а» сынып оқушысы Бағдаулет Айгерім 12 29

4 ә сыныбында бастауыш сынып мұғалімі Мағауина Гүлнүр ӛткізген сынып сағаты Тұңғыш Президент күніне арналды. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев ӛмірі туралы арналған бейнебаян кӛріп, әңгіме тыңдап қана қоймай, тақпақ оқып ӛз үлестерін қосып, сыйлыққа ие болған оқушылар да мәз. «Алтын діңгек» қалалық байқауға қатысқан Бағдәулет Айгерім, жетекшісі Мұхаметжанова Фарида Айтқазықызы (дайындаған көрнекілігі) МЕНІҢ ТҰҢҒЫШ ПРЕЗИДЕНТІМ Қазақ елін, биік шынға кӛтерген Еш кем емес, аңсар жұмақ мекеннен Елбасымыз Нұрағаның бастауы Тілін, дінін, ұлтын қайта кӛтерген Болашақты тура жолға түсірген Жас ұрпақтың ӛмірінде түсінген Армандары биіктерге ұласып Қазақтарды біріктірді бӛлінген Ӛзге елден адам келсе тамсанған Астананың ортасынан бақ салған Дамушы ел қатарына ілігіп Дубайменен Нью Иоркке жол ашқан Қазақ елім алға шыққан кӛшінде Дамып шығып күннен күнге ӛсуде Нұрағамның келісімі бойынша Ханшатыры орнатылған тӛрінде. Орал Жанерке 9 «А» 28

Елбасы. Елбасы халқымды алға бастай берші, Татулық ынтымақты қостай берші, Іргесі қазақ елі аман болып, Отаным алға қадам аттай берші. Қазақ елім, қазақ жерім дамыған Нұр атамның арқасында бар әлемге танылған Елімізді Нұр атамдай Елбасы Басқарғанда қазақ халқы мойымаған Не жетер әсем сұлу Астанама Таңқалар үлкен кіші жас балада Ханшатыр бәйтерегім биіктігім Мен әркез қуанамын бас қалама Елімде бейбіт заман болсын Кӛретін сол заманда балаң болсын Қазақты бар әлемге таныстырған Елбасым әрқашанда аман болсын. Сайранов Нұрсұлтан 7 «Ә» Беделбаева Күляш Кәрібайқызы 4 «а» сыныбында Тұңғыш Президент күніне арналған «Елі сүйген, елін сүйген Елбасы» тақырыбында сынып сағатын ӛткізді. Бұл сынып сағатында оқушылар Елбасының ӛмірі, туған жері, жүріп ӛткен жолдары жайлы мағлұмат алды. Оқушылар бойында ӛз Отанына деген сүйіспеншілік, Елбасына деген құрмет сезімін ұялатты. 4 «а» сынып оқушысы Берік Мәрлен салған суреті 14 27

Елбасым мақтанышым Президент еліміздің қорғаушысы, Президент адамдардың қолдаушысы. Ӛмірде неше түрлі қиындық бар, Соларға тӛзіп келет елбасшысы. Қорғайды, қолдайды ғой адамдарды, Әр қашан ойланудан бір тынбайды. Әр дайым елбасшыны қолдау қажет, Күтеді ғой ол бізден қолпаштауды. Тәрбиеші Мылтықбек Ұлбосын Серікқызының Нұрсұлтан Әбішұлының балалық шағы туралы әңгімесін оқушылар қызыға тыңдады. Даналық, мәрттік, иман ол мың ӛнер, Дарабоз, дархан ұлым деп біледі деп біледі ел! Кӛш бастап болашаққа, аман болып Халқының бақытына сен жүре бер! 3 «а» сынып тәрбиешісі Тәжикеева Бақытжамал Несіпбаевна шәкіртеріне «Ақ бұлақ» үйірмесінің жетекшісі Баймырза Қадыр, үйірме мүшесі Балташ Қымбат 7 «А» Елбасының ӛмір жолын таныстырып мол мағлұмат берді. 26 15

Нұр аға Елім, халқым деп соққан жүрек, Айтарым мәңгі жаса осы тілек Қалайша мақтан басқа Нұр ағаммен Ұлы іске басты тігіп, түрген білек Нұр аға ӛрге бастар қазақ жерін Жетелеп алға сүйрер қазақ елін Нұр аға кӛңілі жай ақылды адам Елің тұр асқартаудай биік белің Қазақтың дана туған ұлысың сен Елімнің дара туған жырысың сен Қазақтын абыройын кӛтерген ұл Халқымның басқа қонған нұрысың сен Мергенбаев Ануар 8 «А» «Жігітке жеті ӛнер де аз» дегендей Ануар ақындығымен қатар Елбасы күні мерекесіне орай еркін күресінен де облыстық, қалалық жарыстарға қатысып, жүлделі орындарға ие болды. «Менің тұңғыш президентім» атты мектепішілік іс - шаралар Оқушылар Елбасымыз басқарған еліміздің кең байтақ даласын Қазақстан картасынан кӛруде Тәрбиеші Тӛлегенова Анар Бимағанбетқызы Елбасының ұлылық сӛздерін насихаттауда Тәрбиеші Жумабекова Айжан Орынқұлқызы оқушыларды Елбасы туындыларымен таныстыруда 16 25

Менің Елбасыға айтар тілегім. Желтоқсанның жалындаған жастары Желтоқсанның жалындаған жастары 1986 басталды. Алматының алаңына жиналған. Қазағымның қара торы жастары. Ойда жоқта орыс келді ортаға Қазағымның жалын жасы қорқама Шықты сонда қара торы жастары Ұрып соқты аға, әпкені ортада. Сол ызғары Желтоқсанның жадымда Аға-әпкенің есімдері жанымда Қазағымның жастары, ӛліп еді соңында Жылап алам кӛзіме жас аламды. Желтоқсанның фильмдері асыға Кӛз алдымнан кетпей ғойды қу бейне т\талай адам қырылды ғой шынында. Мен, Сайранова Аида Ұланбекқызы Балқаш қаласының М.П. Русаков атындағы 2 мектеп интернатының 5 сынып оқушымын. Біздің Балқаш ӛте әдемі, табиғаты тамаша. Мен осындай қалада ӛсіп жатқаныма қуанам. Қазақ халық қазақ жерін бар әлемге танытқан Нұрсұлтан Назарбаев Әбішұлы атамның арқасында қазақ бейбітті ӛмір сүруде. Осындай күнге жеткенімізге қуанамын. Біздің халық адал халық. Елбасыға айтар тілегім жағдайы тӛмен адамдарға, үйі жоқ отбасыларға бір кӛмек болса екен деймін. Кішкентай іні сіңілімізге әдемі балабақшалар, ойын сауық орталықтарын, сауық кеш орындарын кӛркейтсе екен. Осындай біздің Елбасымыз тұрғанда қазақ елі ешқашан да ӛлмейді. Нұрсұлтан Назарбаев Әбішұлы басқа елдермен жақсы қарым қатынас жасайды. Біз Балқаш қаласын кӛркейтіп, дамытуды әрқашан армандаймыз. Бірінші желтоқсан Елбасы күнімен Нұрсұлтан атамды шын жүректен құттықтаймын. Сайранова Аида 5 «Ә» Қайрат, Ербол қайраттығой расында Сенбейтін адам брама осында? Желтоқсанның ызғары ғой тарихы Есімдері ілініп тұр шыңдарда. Қайрат Нұргелді, 7 «ә» 17 24

Елбасы. Елбасы адамдарды қолдайды, қорғайды, мақтайды. Ол адамдардың қолдаушысы, қорғаушысы, мақтанышы. Елбасын құрметтеу керек, сыйлау керек. Елбасы кейбір кезде қиналады, ойланады. Елбасы болу қийын. Елбасы әрқашанда адал, ақ пейіл, жүрегі таза, ақылды болып келеді. Олар тынбай жұмыс жасайды. Ӛмірде әр түрлі қиындықтар болады, сол кезде соған Елбасы тӛзіп келеді. Елбасының жұмысы ӛте қиын. Елбасыға әр түрлі адамды қоя салмайды, ол ойыншық емес. Ол үшін бәрін білу қажет. Елбасы деп бекерден бекер айтылмаған. Әр түрлі қаланың елбасшысы болады. Ол ақылдасып ӛз шешімдерін береді, және айтады. Елбасы Қазақстан Республикасының мемлекеттік туын, елтаңбасын, әнұранын шығарады. Ол қалаларға ескерткіштер, ойын ойнататын жерлер тағы да, басқа жерлер салғызды. Бұл біздің мемлекетіміздің гүлденуінің кӛрсеткіштері. Яғни бұның барлығы елбасымыздың бізге жасаған жақсылығы. 18 Кемербаева Толқын 7 «А» Желтоқсанның ызғары Желтоқсанның суық, салқын ызғары, Кӛтерілді 86 жастары. Қазағыма азаттық алып берген, Артта кеткен қазағымның құрбандары. Қанша қазақ жастарын жылатқансың, Қинап-қинап мойындарын бұратқансың. Желтоқсанның қақаған қыс емес пе, Аямай қан қақсаты, сұлатқансың. Желтоқсан қиын, қырсық кезең еді, Қажымай қазақ жүрді тек ілгері. Ұрды-соқты, аямады ұл мен қызды, Қиналды-ау қазағымның кербездері. Желтоқсанның құрбандары ұлағатым, Мұражайда сақталып ақиқатың. Қайрат, Ербол, Сәбира атың ӛшпес, Ӛздеріңді жастар біліп үлгі алсын. Ғасырлардан ғасырға жет қазағым, Бастан ӛтті небір түрлі азабың. Желтоқсанның батырлары болмаса, Орыстардың отарында қалармын. Елімізде бейбітшілік заман болсын, Жас болсын мейлі кәрі аман болсын. Азаттықтың ақ таңын алып берді, Соғыс аты осымен тәмәм болсын! Жақанов Әділет, 7 «ә» сыныбы 23

Желтоқсанның жас құрбандары Жастайынан жігерленген Қайрат ағам, Қазағымның намысын таптамаған. Ӛр мінез қаһарманы қазағымның, Қаһарлы желтоқсанда қаза болған. Жалмауыз жауымызға тӛтеп берген, Біз үшін кӛл-кӛсірқып қанын тӛккен. Свалканың қоқысына айналса да, Елі үшін, жері үшін басын тіккен. Қайрат, Ербол ағакларым айбарлы ғой, Ляззат, Сабира әпкелерім қайсарлы ғой. Шаштарынан сүйрелеп жылатса да, Аруларым ӛо мінезден қайтпады ғой. Аш иттердің жемтігіне айналды, Аналары жылап сықтап зарлады. Қарлы аязда жан берсе де үсініп, Намыстарын жігеріне қайрады. Қыз демеді аямай ұрып соқты, Ұлтшыл деп, ел бұзар деп пәле жапты. Қазағымның азаттығын аңсаған, Құрбандардың енді міне, таңы атты! Әділетұлы Нұрсұлтан, 7 «ә» сыныбы. 22 Менің тұңғыш президентім. Менің тұңғыш Президентім - Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев атамыз. Президент тағдыры ел тағдыры, ΧΧ-шы ғасырдың 40-шы жылдарында ӛмірге келгендердің тағдыры оңай болмағандығы белгілі. Соғыс және одан кейінгі жылдардағы халықтың ауыр тұрмыс кӛрген бейнеті, шеккен қасіреті сол кезеңдегі ұрпақтың санасына ӛзіндік ізін салды. Соғыстан кейін халық шаруашылығы қалпына келтірілді, жаңа қалалар мен зауыт фабрикалар салынып, темір тау сияқты жас қалалар бой кӛтерді. Осынау тарихи оқиғалар жас буынның ӛмірге құштар, батыл болмысты, қайратты болып жетілуіне әсер етті, тұңғыш президентіміздің тұлға ретінде қалыптасуы білім алған Абай атындағы орта мектеп ӛмірімен, ондағы сыныптастар ортасымен және мектептен кейінгі еңбек жолымен сабақтасы болды. Нұрсұлтан Әбішұлы мектепте үздік оқыды. Осыған, орай жоғарғы оқу орнына бӛгетсіз түсуге деген мүмкіндігі болса да, метеллург болу жолын таңдады. Жас Нұрсұлтанның бойындағы бірбеткей қалып, бастаған ісін аяғына дейін жеткізе білу қабілеті, ашық жарқын, жайдарлы мінезбен дүниетанымдық деңгейдің кеңдігі жұртшылықтын назарын ӛзіне аударатын. Днепродзеержинск техникалық училищесінің бітіру кешінде қарт шебер Қазақстаннан келген балалармен қоштасып тұрып олардың әрқайсысына болашағы жӛнінде былай деген еді: «Сен дейді ол біреуіне,- цехтың басшысына дейін кӛтерілесің, сендиректорлыққа дейін, ал сен-деді Нұрсұлтан назабаевтың бетіне мұқият үңілген шебер,- үкімет басында боласың». Училищеден кейін Нұрсұлтан Әбішұлы Қазақстан Магниткасының цехтарында кӛрікші болып еңбектің ауыр сатыларынан ӛтті, жауапты қызметтерді де атқарды. 1984 жылдың наурыз айында Қазақ ССР министрлер Кеңесінің тӛрағасы қызметіне

тағайындалды. Сол кезде ол одақтас республикалардағы ең жас басшылардың бірі болды, жиырмасыншы ғасырдың 90-шы жылдары Кеңес Одағының ыдырауы, ескі жүйенің күйреу жағдайыда жаңа зайырлы демократиялық Қазақстанды құру секілді аса күрделі бүгінгі ғана емес кейінгі ұрпақтың қамы жайындағы жауапкершілігі мол жұмыстарды жүйелі бастап, батыл да табанды әрекеттерімен, абыройымен жалғастырып келеді. Нұрсұлтан Әбішұлының басшылығымен елдің саяси құрлысы мүлдем жаңа мәнді иеленді: алдымен бір, содан соң екі палаталы парламент, бірегей қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды. Экономиканы қайта жаңғырту саясаты, ұлттық валютаны-теңгені енгізу жаңа сипатқа ие болды. Тұралап қалған кәсіпорындар аяғынан тік тұрғызылды. Елбасы жаңа Қазақстанды құру, экономиканы күйретпей, дағдарыстан аман алып шығу, қоғамдық жанжалдардың орнығуына жол бермеу сияқты кезек күттермейтін ӛзекті мәселелердің шешімін таба білді. сол кезге Ата заңымыздың қабылдануы сәйкес келді. Ел Президенті тарихқа «бейбітшілік миссиясы» ретінде енген, Семей ядролық полигонын жабу секілді ғаламдық маңызға ие шараларды қабылдады. Қазақстанның кең байтақ даласының мемлекеттік шекарасы межеленді. Тарих ғаламына «Қазақстан жолы» атты жаңа термин енргізілді. Бұл жолдың оңай әрі қателіксіз болмағандығы тұрғысында Президенттің ӛзі бірнеше мәрте айтқан болатын. Ең бастысы, қазақстан бүгінгі таңда ӛзінің болашаққа деген ұмтылысымен ерекшеленіп отыр. Нұрсұлтан Әбішұлының ӛмірі мен қызметі ауылдан шыққан қарапайым ғана азаматтың әлемдік деңгейдегі аса кӛрнекті мемелекет қайраткері мәртебесіне дейін кӛтерілу жолының үлгісі. Тәуелсіздік жырын мәңгі жаттаймыз. Желтоқсанның құрбандары дара тұлғам, Ағаларым елім үшін жаратылған. 86-ның ақтаңы азаттықтың, Талай жастың қандары сорғалаған. Жазықсыз жастарымыз жазаланды, Қарлы аязда жанды ойлап тарықпады. Аз ғұмырды барлық сынды ӛткерген, Рахмет алашымның алыптары. Қайрат ағам қайсарлықпен дараланды, Ербол ағам ерлігімен бағаланды. Мінекей ӛр намысты ерлерім бар, Бақыттысың ей қазақ балалары. Ляззат, Сәбира әпкелерім асылсыңдар, Тарихымның тӛрінде асыл шың бар. Тік тұрып еске аламыз біз сіздерді, Елім деп, азаттық деп атылдыңдар. Осы күнге жеткеніміз мақтаныш, Ел үмітін болашақта ақтаймыз. Аман болса елім, жерім патшамыз, Тәуелсіздік жырын мәңгі жаттаймыз. Нұрсұлтан Сайранов, 7 «ә» Әбіл Әлихан, 9ә сынып оқушысы 20 21

Ақылдастар алқасы: Мазмұны: Мектеп директоры Рахимберлина Замзагүл Нарымбекқызы, мектеп директорының тәрбие жөніндегі орынбасары - Сулейменова Мейрамгуль Нұрбекқызы, тілші-топтамашы- Мұхамеджанова Фарида, Тілшілер: Баймурзин Қадыр, Жанат Айдос, Сатыбалдина Ляззат, Оқушылар мен ұстаздардың тақырыптық мақалаларын, шығарма-өлеңдерін, суреттерін топтап шығаратын «Балауса» мектепішілік баспасы. Құрастырушы: Анитова Светлана Айтмағанбетқызы 1. Елбасы елдігімнің бастауы...1 2. Отбасы және балалық шағы...2 3. Президентті ұлықтау рәсімі...3 4. Н.Назарбаевтың бастамасымен ашылған оқу орындар...4 5. Елбасына арналған елеулі істер...5 6. Елбасымның ерлігі... 7 7. Елбасы...8 8. Менің Тұңғыш Президентім...10 9. Елбасы Кәкеше Ақерке......11 10. Елбасыммен мақтанамын...12 11. Менің тұңғыш Президентім... 13 12. Елбасы Сайранов Нұрсұлтан...14 13. Елбасым мақтанышым... 15 14. Нұр аға...16 15. Менің Елбасыға айтар тілегім...17 16. Елбасы Кемербаева Толқын...18 17. Менің тұңғыш президентім...19 18. Тәуелсіздік жырын мәңгі жаттаймыз...21 17. Желтоқсанның жас құрбандары...22 18. Желтоқсанның ызғары...23 19. Желтоқсанның жалындаған жастары...24 20. «Менің тұңғыш президентім» мектепішлік іс-шара топтамасы...25-40

Балқаш қаласының білім бөлімі М.П.Русаков атындағы жалпы білім беретін беретін 2 санаторлық мектеп-интернаты Біздің мекен-жайымыз: Балқаш қаласы Сәтбаев кӛшесі,5 үй 2 мектеп-интернатының кітапханасы.

Жалпы білім беретін 2 мектеп-интернаты