Ομιλία του Προέδρου του ΑΣΔΑ, κ. Παναγιώτη Μπιτούνη στα εγκαίνια του 1 ου Διαδημοτικού Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας, στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου, στις 18 Μαΐου 2005 Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Υφυπουργοί, Σεβασμιότατε, Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, Κυρία Υπερνομάρχη, Κύριε Νομάρχη, Κύριοι Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι Κύριοι Εκπρόσωποι Μαζικών Φορέων Αγαπητοί καλλιτέχνες και δημιουργοί Εκ μέρους του ΑΣΔΑ και όλων των Δημάρχων της Δυτικής Αθήνας σας καλωσορίζω απόψε, με ιδιαίτερα αισθήματα χαράς αλλά και υπερηφάνειας στα εγκαίνια του 1 ου Διαδημοτικού Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας. Η παρουσία σας εδώ, τιμά την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Δυτικής Αθήνας, τιμά όλους όσους συμμετέχουν σ αυτή τη μεγάλη γιορτή πολιτισμού: - Τιμά τους 202 Εικαστικούς καλλιτέχνες που συμμετέχουν με τα έργα τους στην 4 η Διαδημοτική Έκθεση Εικαστικών Τεχνών Δυτικής Αθήνας - τα εκατοντάδες παιδιά των Δημοτικών Εικαστικών Εργαστηρίων που συμμετέχουν με τις δημιουργίες τους στην 2 η Έκθεση Παιδικής Τέχνης και Εικαστικών Εργαστηρίων - Τιμά τα Μουσικά σχήματα αλλά και τις χορωδίες από τα Δημοτικά Ωδεία και τα Πνευματικά Κέντρα των Δήμων της Δυτικής Αθήνας, που συμμετέχουν στην 1 η Μουσική Συνάντηση Δημοτικών Ωδείων και Χορωδιών - όλους όσους συμμετείχαν στο 3 ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Ποίησης Διηγήματος - Τιμά τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν στον πρώτο Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινίας μικρού μήκους με θέμα «Ποικίλο Όρος και περιβάλλον».
Θέλω να ευχαριστήσω, όχι μόνο εσάς που είστε απόψε εδώ αλλά κυρίως όλους τους καλλιτέχνες της Δυτικής Αθήνας που με τη συμμετοχή τους, δυναμώνουν στη συνείδηση των πολιτών της Δυτικής Αθήνας αυτόν τον πρωτοποριακό θεσμό. Θέλω τέλος να ευχαριστήσω αλλά και να συγχαρώ όσους εργάστηκαν για να στήσουν και να προετοιμάσουν αυτό το Φεστιβάλ: όλους τους υπαλλήλους και τους συνεργάτες μας στον ΑΣΔΑ, ιδιαίτερα δε το Γραφείο Πολιτισμού τους Αντιδημάρχους Πολιτισμού και τους υπεύθυνους των Πνευματικών Κέντρων, των Δημοτικών Ωδείων και των Εικαστικών Εργαστηρίων απ όλους τους Δήμους της Δυτικής Αθήνας τη Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Δήμου Αγ. Βαρβάρας που είχε την οργανωτική ευθύνη της έκθεσης και ιδιαίτερα τη Διευθύντρια και τους συνεργάτες της, που με μεράκι δούλεψαν για αυτή. Απόψε, εδώ στο Περιστέρι ξεκινά το 1 ο Διαδημοτικό Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας που αναδεικνύει τη δουλειά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στους ευαίσθητους τομείς της Εικαστικής Εκπαίδευσης και της Μουσικής Παιδείας. Στις φιλοδοξίες μου είναι η επέκταση των οριζόντων του Φεστιβάλ στους χώρους του Θεάτρου και του χορού. Θέλουμε δηλαδή, στο 2 ο Φεστιβάλ να χουμε τη χαρά να απολαύσουμε τα χορευτικά σχήματα και τις ερασιτεχνικές ή πειραματικές σκηνές των Δήμων της Δυτικής Αθήνας. Απόψε, εδώ στο Περιστέρι, ανοίγει τις πύλες του ένα διαφορετικό Φεστιβάλ. Δεν είναι ένα Φεστιβάλ σαν όλα τα άλλα. Δε συμμετέχουν εδώ «προβεβλημένοι» καλλιτέχνες από το χώρο του τραγουδιού, της μουσικής, του θεάτρου και του χορού. Απόψε, εδώ στο Περιστέρι, ξεκινά μια αληθινή γιορτή Πολιτισμού, το σημαντικότερο πολιτιστικό γεγονός της Δυτικής Αθήνας, ένα Διαδημοτικό Φεστιβάλ Τεχνών που δείχνει τις δυνατότητες που έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση της περιοχής μας, ώστε μέσα από την 2
καθιέρωση τέτοιων πρωτόγνωρων πολιτιστικών θεσμών, να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για μια νέα σχέση των πολιτών της Δυτικής Αθήνας με την τέχνη και τον Πολιτισμό. Στη δική μας αντίληψη η επένδυση στον Πολιτισμό, δεν είναι «περιττή πολυτέλεια» όπως διατείνονται κάποιοι, είναι αναγκαιότητα με την ίδια ή ακόμη μεγαλύτερη αξία με την επένδυση στη γνώση, την παιδεία, τη δια βίου κατάρτιση. Επενδύοντας στην Τέχνη και τον Πολιτισμό επενδύουμε στον άνθρωπο. Στον ευαίσθητο, ανήσυχο και ενεργό πολίτη που τόσο ανάγκη έχουμε ώστε να διατηρούμε άσβεστη τη φλόγα της συμμετοχής. Μια φλόγα που είναι η μόνη που έχει τη δύναμη να αναζωογονεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, την ίδια τη Δημοκρατία. Κατά την άποψή μου, η χρηματοδότηση της Τέχνης και του πολιτισμού, δεν είναι «αντιπαραγωγική δαπάνη» όπως λαθεμένα ισχυρίζονται όσοι τοποθετούν τους αριθμούς και τους στατιστικούς δείκτες πάνω απ τους ανθρώπους. Όσοι θέτουν το χρήμα και τα κέρδη πάνω απ τους ανθρώπους. Τα χρήματα που δίνουμε για να στηρίξουμε την τέχνη έχουν πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα γιατί συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού πολιτισμού, μιας νέας αντίληψης και νοοτροπίας, μιας άλλης κουλτούρας. Στον πυρήνα της σκέψης μου βρίσκονται οι πολίτες της Δυτικής Αθήνας. Όσοι ζουν εδώ, στη «δυτική πλευρά της πόλης», πέρα από τον Κηφισό, αυτό το ποτάμι που συμβολίζει ακόμα και σήμερα ένα στρεβλό και άνισο μοντέλο ανάπτυξης. Ένα νοητό σύνορο που χωρίζει και διαχωρίζει το λεκανοπέδιο της Αττικής σε προνομιούχες και μη προνομιούχες περιοχές, σε «ευγενή» και μη «ευγενή» προάστια. Αυτόν τον κόσμο, του μόχθου και της δημιουργίας προσπαθούμε να υπηρετήσουμε μέσα από κάθε τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είτε μέσα από τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αθήνας, είτε μέσα από τους Δήμους της περιοχής μας. Σ αυτόν τον κόσμο είναι που θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα να προσεγγίσει μορφές της τέχνης, να συμφιλιωθεί με μια νέα αισθητική που συμβολίζει ένα άλλο αξιακό πρότυπο. Μια καθημερινή στάση ζωής, στην οποία ο πολιτισμός διαδραματίζει όλο και περισσότερο, ουσιαστικό ρόλο καθώς μεταλλάσσεται από «πολυτέλεια» σε ανάγκη. 3
Κάτω από αυτό ακριβώς το πρίσμα η χρηματοδότηση της Τέχνης, όχι μόνο δεν αποτελεί «σπατάλη» ή «αντιπαραγωγική δαπάνη» αλλά εντελώς αντίστροφα, είναι για μας αναπόσπαστο τμήμα του αναπτυξιακού μας οράματος για τη Δυτική Αθήνα. Και σ αυτό το όραμα εντάσσεται και το αίτημά μας να γίνει η Λυρική σκηνή στον Ελαιώνα. Η τέχνη και ο πολιτισμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δικής μας αναπτυξιακής στρατηγικής που στηρίζεται πια και μέσα από τη λειτουργία πρωτοποριακών θεσμών, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης που ο ΑΣΔΑ δημιουργεί ήδη σε συνεργασία με τη Νομαρχία Αθηνών και το γραφείο Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης που στεγάζεται στον ΑΣΔΑ, δίνει τη δυνατότητα στο καλλιτεχνικό δυναμικό της περιοχής μας: Να ενημερωθεί για τις σύγχρονες τάσεις της Τέχνης στην Ευρώπη Να επικοινωνήσει με τα νέα Ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά ρεύματα Να πληροφορηθεί Ευρωπαϊκές δράσεις, πρωτοβουλίες και προγράμματα που αναπτύσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με αντικείμενο την Τέχνη και τον Πολιτισμό. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΣΔΑ θα είναι πάντα στην υπηρεσία όλων των πολιτών, μα και των ανθρώπων της Τέχνης και του Πολιτισμού, στη Δυτική Αθήνα. Εγκαινιάζοντας απόψε το 1 ο Διαδημοτικό Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας οικοδομούμε μια στέρεη υποδομή, δημιουργούμε ένα γεγονός που φιλοδοξούμε ν αποτελέσει θεσμό στα πολιτιστικά πράγματα όχι μόνο της περιοχής μας αλλά και όλης της Ελλάδας! Δεν κάνουμε όμως σήμερα την αρχή. Γιατί το Φεστιβάλ τούτο αποτελεί στην ουσία ένα σημαντικό σταθμό σε μια μακρά πορεία, καθώς ενσωματώνει την μακρόχρονη εμπειρία του ΑΣΔΑ στη διοργάνωση πολιτιστικών γεγονότων θεσμών στη Δυτική Αθήνα. Όταν το 2000 ξεκινούσαμε για να διοργανώσουμε την 1 η Διαδημοτική Έκθεση Εικαστικών Τεχνών Δυτικής Αθήνας, εδώ στον ίδιο χώρο, δεν μπορούσαμε ασφαλώς να φανταστούμε το εύρος της ανταπόκρισης των εικαστικών καλλιτεχνών. Και όμως: από 70 συμμετοχές το 2000 φθάσαμε τις 130 το 2002 4
ανεβήκαμε στις 154 το 2003 και σήμερα έχουν ήδη ξεπεράσει τις 200! Αυτή η πρόοδος στην αύξηση των συμμετοχών, αποδεικνύει ακριβώς την ανταπόκριση που βρίσκει το κάλεσμα του ΑΣΔΑ και των Δήμων, όχι μόνο στο κοινό αλλά και στο πλούσιο καλλιτεχνικό δυναμικό της Δυτικής Αθήνας. Όταν το 2002 ξεκινούσαμε, προκηρύσσοντας τον 1 ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Ποίησης Διηγήματος Δυτικής Αθήνας, θέλοντας να δώσουμε μια ευκαιρία στους νέους λογοτέχνες της περιοχής μας, δεν είχαμε ίσως συνειδητοποιήσει, πως υπάρχουν πολλοί ανάμεσά μας που έλκονται από τη μαγεία της λογοτεχνίας, την ομορφιά του ποιητικού λόγου και της διήγησης, που θέλουν να εκφραστούν συγγραφικά. Και όμως: σε λίγες μέρες, στις 22 του Μάη, στο πλαίσιο αυτού του Φεστιβάλ θα απονείμουμε τα βραβεία του 3 ου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού. Την ίδια μέρα θα θαυμάσουμε τις ταινίες που συμμετείχαν στον πρώτο Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινίας μικρού μήκους που διοργάνωσε ο ΑΣΔΑ, με θέμα το «Ποικίλο Όρος», δίνοντας ένα μικρό δείγμα των δυνατοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των μαθητών. Της νεολαίας που με την ουσιαστική της συμμετοχή στην αναδάσωση 7.500 στρεμμάτων στο Ποικίλο Όρος, αποτελεί για μας την εμπροσθοφυλακή για την προστασία του βουνού από κάθε είδους καταπατητές, είτε φορούν ράσα, είτε όχι! Αυτή η νεολαία ήταν που πριν μερικές μέρες ήρθε μαζί μας, στο άνω Δάσος Χαϊδαρίου, όταν πρώτα εκδιώξαμε τους επίδοξους καταπατητές και μετά δενδροφυτεύσαμε την περιοχή της Καψαλώνας! Αυτή είναι η νέα γενιά που έχει πάρει στα χέρια της την υπεράσπιση του Ποικίλου Όρους, που διαδηλώνει πως κανείς δεν μπορεί να υποκλέψει την αναπνοή της! Και είναι, φίλες και φίλοι, αυτά τα ίδια παιδιά που πυκνώνουν τις τάξεις των Δημοτικών Εικαστικών Εργαστηρίων, των Δημοτικών Ωδείων, των Πνευματικών Κέντρων των Δήμων της Δυτικής Αθήνας. Τις δημιουργικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες αυτής της γενιάς αντιπροσωπεύουν και εκφράζουν σ ένα μεγάλο βαθμό, τόσο η 2 η Έκθεση Παιδικής Τέχνης και Εικαστικών Εργαστηρίων όσο και η 1 η Μουσική Συνάντηση Δημοτικών Ωδείων και Χορωδιών Δυτικής Αθήνας, που συμπληρώνουν το 1 ο Διαδημοτικό Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας. 5
Απόψε, από εδώ, από αυτόν εδώ το χώρο, όπου για ένα ολόκληρο δεκαήμερο, μέχρι τις 27 του Μάη θα χτυπά η καρδιά του Πολιτισμού της Δυτικής Αθήνας, εκπέμπουμε ταυτόχρονα κι ένα διαφορετικό μήνυμα για τη σχέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την Τέχνη και τον Πολιτισμό. Εμείς εδώ στον ΑΣΔΑ και τους Δήμους της Δυτικής Αθήνας πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός εμπεριέχει το σπέρμα μιας δημιουργικής ανατροπής, αναζητά χώρους και τρόπους ελεύθερης έκφρασης και δημιουργίας, είναι δε από τη φύση του τόσο επαναστατικός που στέκεται συχνά απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας, κεντρικής ή τοπικής. Η τέχνη δεν μπορεί να πνιγεί μέσα στα στενά όρια μιας πολιτικής επιτήδευσης, ούτε ασφαλώς μπορεί ν αποτελεί αντικείμενο μιας στείρας διαχείρισης προς ίδιον, πολιτικό, κομματικό ή παραταξιακό όφελος. Χρέος δικό μας είναι να στηρίζουμε με γενναιοδωρία την τέχνη και τον πολιτισμό, ώστε μέσα από θεσμούς ελεύθερης έκφρασης και συμμετοχής, όπως τούτο το Φεστιβάλ, να εξασφαλίσουμε έναν διπλό στόχο: αφενός να στηρίξουμε και να αναδείξουμε το δικό μας καλλιτεχνικό δυναμικό, τη συνάντηση των σύγχρονων καλλιτεχνικών ρευμάτων της περιοχής μας και αφετέρου να προβάλουμε τη σημαντικότατη δουλειά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον πολιτιστικό τομέα, έχοντας κατά νου τη συμβολή της στην εικαστική εκπαίδευση, τη μουσική, τη θεατρική ή τη χορευτική παιδεία, που οφείλει να σηματοδοτεί μέρος της δικής της φροντίδας απέναντι σε κάθε δημότη, ανεξάρτητα από την οικονομική ή την κοινωνική του θέση. Ελάτε μαζί να μοιραστούμε τις εμπειρίες, τους προβληματισμούς, τα οράματα των ανθρώπων της τέχνης. Ελάτε μαζί σε μια διαλεκτική αναζήτηση καλλιτεχνών και κοινού, όπου μέσα από τα υλικά της δημιουργίας, τα χρώματα, τον πηλό, το φωτογραφικό υλικό, ταξιδεύουμε στα μυστικά μονοπάτια της τέχνης, αντικρίζοντας και ατενίζοντας τον κόσμο με τα μάτια του πολιτισμού. 6
Ελάτε μαζί σε εικόνες ονειρικές, σχήματα πολύχρωμα που ανασυνθέτουν το παζλ της παιδικής ψυχής και της δημιουργικής φαντασίας. Ελάτε μαζί να συνταξιδέψουμε στο μελωδικό πεντάγραμμο της μουσικής ευαισθησίας, στην πανδαισία των μαγικών ήχων. Ο Τολστόι έγραψε κάποτε πως «καλή τέχνη είναι αυτή που συνεγείρει τα συναισθήματα του ανθρώπου, αυτή που απελευθερώνει τον άνθρωπο και του δείχνει έναν άλλο τρόπο ζωής». Εμείς λέμε απόψε πως το 1 ο Διαδημοτικό Φεστιβάλ Τεχνών Δυτικής Αθήνας είναι ένα σκαλοπάτι, ένα μονοπάτι, ένας δίαυλος, ένα βήμα που μας οδηγεί μαζί με άλλες δράσεις, στην εκπλήρωση ενός φιλόδοξου στόχου για μια Δυτική Αθήνα με ποιότητα ζωής, για μας και τα παιδιά μας. Μια Δυτική Αθήνα της Τέχνης και του Πολιτισμού. Σας ευχαριστώ. 7