Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Transcript

1 Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και να αναπτύξουν τον προσωπικό τους προβληματισμό γύρω από τις Τέχνες. Να εξοικειωθούν με το λεξιλόγιο που αναφέρεται γενικά στην Τέχνη και την Αισθητική. Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που έχει η Τέχνη στην ζωή όλων των ανθρώπων ως έκφραση που ξεπερνά τα όρια του χρόνου και του τόπου. Να παραγάγουν οργανωμένο λόγο, προφορικό και γραπτό, σε θέματα σχετικά με τις τέχνες. Β: Μέσα διδασκαλίας 1. Πίνακας ή και ανακλαστικό διασκόπιο 2. Εικόνες ή αφίσες σχετικές με το θέμα 3. Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, Αθήνα Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου. Τετράδιο Εργασιών, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006 Για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων μελετούμε κείμενα και εικόνες από το βιβλίο του μαθητή τόσο σε ενιαία τάξη όσο και σε ομάδες. Βασικός στόχος είναι η παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου. Προσπάθεια είναι να δίνεται συνεχώς στους μαθητές η ευκαιρία να απαντήσουν σε ερωτήσεις κατανόησης, να εκφράσουν απόψεις και να ασκηθούν σε όλα όσα έμαθαν στην ενότητα αυτή αλλά και σε προηγούμενες. Όλοι οι μαθητές έχουν κοινό φύλλο εργασίας για εξοικονόμηση χρόνου. Στο φύλλο αυτό κρατούν σημειώσεις κατά τη διάρκεια της πορείας του μαθήματος, οι οποίες θα χρησιμεύσουν μετά ως βάση για τη συγγραφή του γραπτού λόγου, εργασία η οποία ανάλογα με το διαθέσιμο χρόνο θα γίνει προφορικά στην τάξη και θα ολοκληρωθεί γραπτά στο σπίτι. Κατά την πορεία καταγράφονται στον πίνακα οι βασικές θέσεις - συμπεράσματα που παρουσιάζονται κατά τη συζήτηση, ως κύρια σημεία για τη συγγραφή των δικών τους κειμένων. 1

2 Γ: Πορεία μαθήματος Μέρος Α : Ενιαία τάξη Οι μαθητές καλούνται να ορίσουν την έννοια τέχνη 1 και να αναφέρουν άλλες λέξεις που σχετίζονται με αυτήν. Οι μαθητές συζητούν για τη σημασία της τέχνης στη ζωή των ανθρώπων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εικόνες ή σκίτσα που εξυπηρετούν τη συζήτηση. Μέρος Β : Ομαδική εργασία Χωρίζουμε την τάξη σε ομάδες. Οι ομάδες μπορεί να αποτελούνται από τέσσερα άτομα και να αντιστοιχούν στις τρεις σειρές θρανίων της τάξης. Αναθέτουμε σε κάθε ομάδα ένα ή δύο κείμενα, από το βιβλίο τους για επεξεργασία. Ζητούμε από τα παιδιά να εντοπίσουν το θέμα στο οποίο αναφέρεται το κείμενο/εικόνα που μελετούν. Ζητούμε να κρατούν σημειώσεις που θα τους διευκολύνουν στη συνέχεια κατά την παρουσίασή τους στο σύνολο της τάξης. Οι ομάδες εργάζονται με βάση το φύλλο εργασιών και ανακοινώνουν στην τάξη τα συμπεράσματά τους. Μέρος Γ : Ενιαία τάξη Ζητούμε από τα παιδιά να μελετήσουν εικόνες του βιβλίου τους ή και άλλες, τις οποίες σχολιάζουν τόσο όσον αφορά το περιεχόμενό τους όσο και την αποτελεσματικότητά τους σε σχέση με τη μετάδοση του μηνύματός τους. Οι μαθητές συζητούν για την ανάγκη έκφρασης των ανθρώπων μέσα από την τέχνη στη σύγχρονη εποχή αλλά και σε παλαιότερες εποχές. 1. Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου. Πραγματοποιείται ένας διεθνής διαγωνισμός: Α) τραγουδιού/ Β) ζωγραφικής / Γ) γλυπτικής και σας κάλεσαν να φτιάξετε ένα έργο με μια ομάδα μαθητών από διάφορες χώρες. Να στείλετε ένα μήνυμα με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στα υπόλοιπα παιδιά της ομάδας σας, στο οποίο να εκφράζετε τις απόψεις σας για τη σημασία της κοινής αυτής προσπάθειας, τονίζοντας το ρόλο και την αξία της τέχνης στη ζωή μας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιδέες που ακούστηκαν στην τάξη. (Έκταση κειμένου: τρεις παράγραφοι) 1 Τέχνη: 1. η ελεύθερη, δημιουργική έκφραση του ανθρώπου με έργα που διέπονται από αισθητικούς κανόνες, 2. η έκφραση ενός συλλογικού αισθητικού ιδεώδους, όπως αυτό προκύπτει μέσα από τα δημιουργήματα ενός λαού, έθνους, μιας ομάδας ατόμων ως φορέων πολιτισμού3. κάθε τομέας ή μορφή καλλιτεχνικής δημιουργίας[ ] (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ. Μπαμπινιώτη, Β έκδ., 2005) 2

3 2. Δημιουργική εργασία. Να γράψετε συνθήματα που να δείχνουν τη σημασία των τεχνών στη ζωή μας. Σημείωση: Η αξιολόγηση των εργασιών γίνεται μαζί με τον καθηγητή/τρια τους με κριτήρια την εφαρμογή των οδηγιών και τη χρησιμοποίηση των γραμματικών και λεξιλογικών φαινομένων που έχουν διδαχθεί μέχρι τώρα. Μπορούν να αναφερθούν και οι πιο κάτω επισημάνσεις για την αποτελεσματικότητα του λόγου: Πρόλογος (ενημέρωση για το θέμα) Οδηγίες για την παραγωγή λόγου Κύριο θέμα ( πειστικά επιχειρήματα) Για να πείσεις πρέπει να: 1 Αναπτύσσεις τα επιχειρήματά σου (αιτιολογείς ό,τι γράφεις και εξηγείς ακόμα και αυτό που θεωρείς αυτονόητο, με βάση τη λογική ή και το συναίσθημα ) 2. Συνδέεις τις προτάσεις και το κείμενο για να υπάρχει συνοχή (συνδετικές λέξεις και φράσεις) 3. Χρησιμοποιείς κατάλληλο ύφος (ανάλογα με το δέκτη) Επίλογος Συμπεράσματα, ευχή, προσδοκία. Συνδετικές λέξεις φράσεις Φανερώνουν το αίτιο αποτέλεσμα: Επειδή, διότι, έτσι, γι αυτό το λόγο Φανερώνουν αντίθεση - εναντίωση: Αλλά, όμως, ωστόσο, ενώ, αντίθετα, στην άλλη όψη, από την άλλη πλευρά Φανερώνουν χρονική σχέση: Ύστερα, προηγουμένως, εντωμεταξύ, στη συνέχεια, στην αρχή, στο τέλος, αρχικά, τελικά, θα πρέπει πρώτα απ όλα, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μετά απ όλα αυτά Φανερώνουν προϋπόθεση: Αν, εκτός αν, σε περίπτωση που Φανερώνουν επεξήγηση: Με άλλα λόγια, δηλαδή, με όσα είπα προηγουμένως εννοούσα, για να με καταλάβετε, θα σας το παρουσιάσω με άλλο τρόπο, για να γίνω πιο κατανοητός Φανερώνουν έμφαση: Είναι αξιοσημείωτο ότι, θα ήθελα να τονίσω το εξής, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας, είναι καθοριστικής σημασίας, είναι απαραίτητο, θα ήταν σωστό, δε θα πρέπει να Φανερώνουν παράδειγμα: Π.χ., λ.χ., για παράδειγμα Φανερώνουν εισαγωγή ενός επιχειρήματος ή μιας ιδέας: Πρώτο, δεύτερο, καταρχάς, τελικά, επίσης, το επόμενο θέμα/ επιχείρημα, επιπλέον, πέρα από αυτά, πέρα από τα πιο πάνω, είναι και ένα άλλο που μπορεί... 3

4 ΟΡΙΣΜΟΙ Λογοτεχνία 1. η καλλιέργεια του έντεχνου λόγου, η παραγωγή έργων ποίησης ή πεζογραφίας 2. το σύνολο των λογοτεχνικών έργων συγκεκριμένου λαού, χρονικής περιόδου ή πνευματικής παράδοσης. Θέατρο 1. η τέχνη της παράστασης επί σκηνής μιας δραματοποιημένης υπόθεσης 2. το λογοτεχνικό είδος, τα έργα του οποίου αναπτύσσουν ένα θέμα (υπόθεση) με διαλογικό τρόπο και προσαρμόζουν τη δράση στις ανάγκες της παρουσίασης του έργου επί σκηνής Μουσική 1. η οργάνωση του ήχου σε μορφές, στις οποίες ο άνθρωπος αναγνωρίζει ή αποδίδει μια ιδιαίτερη αξία ή σημασία των συνθετικών τους ήχων [ ] 2. συγκεκριμένη κατηγορία μουσικών έργων (ως προς τα χαρακτηριστικά, την προέλευση ή την εποχή τους) [ ] 6. το ειδικό μάθημα για την τέχνη των ήχων [.] Χορός [ ] 2. (α) ο συγκεκριμένος συνδυασμός βημάτων, κινήσεων του κορμού και των άκρων, που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο μουσικό είδος ή ρυθμό [ ] 3. το καλλιτεχνικό είδος που χρησιμοποιεί το σώμα ως μέσο εκφράσεως διαθέσεων και αισθημάτων σύμφωνα με ορισμένες αρχές 4. κάθε ρυθμική κίνηση του σώματος, που μπορεί να κάνει κανείς, εκφράζοντας τις διαθέσεις του. Ζωγραφική Η εικαστική τέχνη της αναπαράστασης μορφών και σχημάτων με τη βοήθεια χρωμάτων, χρωστικών υλών. Γλυπτική Η τέχνη της απόδοσης των εμπνεύσεων του δημιουργού σε σκληρό υλικό (μάρμαρο, πέτρα, ξύλο ή μέταλλο) με την παραγωγή τρισδιάστατου έργου (αναγλύφου ή αγάλματος) Αρχιτεκτονική 1. η επιστήμη και η τέχνη σχεδιασμού κτηρίων με βάση τις ανάγκες και την αισθητική πλευρά του χώρου [ ] Κινηματογράφος 1. η τεχνική της αποτύπωσης σε φιλμ εικόνων και η προβολή τους σε οθόνη από ειδική μηχανή με πολύ μεγάλη ταχύτητα εναλλαγής, που να ξεπερνά την ταχύτητα του ματιού, ώστε να δημιουργείται η ψευδαίσθηση της φυσικής κίνησης [ ] Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ. Μπαμπινιώτη, Β έκδ.,

5 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΘΗΜΑΤΩΝ Τάξη: Γ Γυμνασίου 5

6 Ενότητα: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Φύλλο εργασίας: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου ΑΣΚΗΣΗ: Α Η έννοια «τέχνη» ΑΣΚΗΣΗ: Β Παραγωγή συνεχούς προφορικού λόγου. Να διαβάσετε τα κείμενα που ορίστηκαν για την ομάδα σας και να κρατήσετε σημειώσεις με βάση τις οποίες θα μπορέσετε να παρουσιάσετε προφορικά και σε συνεχή λόγο το περιεχόμενο των κειμένων. Μην ανησυχείτε για τις λέξεις που δεν ξέρετε. Προσπαθήστε απλά να καταλάβετε το νόημα. Αργότερα, στο σπίτι σας, καλό είναι να ψάξετε στο λεξικό και να βρείτε τη σημασία των άγνωστων λέξεων ως επίσης και συνώνυμές τους για να πλουτίσετε έτσι το λεξιλόγιό σας. Ομάδα Ι Βιβλίο μαθητή: κείμενο 1, σελ.122, «Για το τραγούδι» Ομάδα ΙΙ Βιβλίο μαθητή: κείμενο 2, σελ. 122, [Οι τέχνες] Βιβλίο μαθητή: κείμενο 4, σελ. 12, [Συζητώντας για την τέχνη] 6

7 Ομάδα ΙΙΙ Βιβλίο μαθητή: κείμενο 3, σελ123, [Τέχνες και τεχνάσματα] ΑΣΚΗΣΗ: Γ Να γράψετε τα συμπεράσματά σας για κάθε κείμενο ή εικόνα που μελετούμε Κείμενο 5, σελ Σκίτσα άσκησης 1, σελ.129 ΑΣΚΗΣΗ: Δ Παραγωγή γραπτού επικοινωνιακού λόγου. Πραγματοποιείται ένας διεθνής διαγωνισμός: Α) τραγουδιού/ Β) ζωγραφικής / Γ) γλυπτικής και σας κάλεσαν να φτιάξετε ένα έργο με μια ομάδα μαθητών από διάφορες χώρες. Να στείλετε ένα μήνυμα με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στα υπόλοιπα παιδιά της ομάδας σας, στο οποίο να εκφράζετε τις απόψεις σας για τη σημασία της κοινής αυτής προσπάθειας, τονίζοντας το ρόλο και την αξία της τέχνης στη ζωή μας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιδέες που ακούστηκαν στην τάξη. (Έκταση κειμένου: τρεις παράγραφοι) Δημιουργική εργασία. Να γράψετε συνθήματα που να δείχνουν τη σημασία των τεχνών στη ζωή μας. 7

8 8