ΕΤΟΣ: 16 ο Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 750 FT 3

ΕΤΟΣ: 16 ο Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 750 FT 3 σχέδιο Μαρίας Μαγγιώρου από φωτογραφία εποχής, 2010

Εορτασμός 28ης Οκτωβρίου στο χωριό Μπελογιάννης

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Η εξέγερση του Πολυτεχνείου εξέγερση των φοιτητών στο Η Πολυτεχνείο το Νοέμβρη του 73 αποτελεί το κορυφαίο γεγονός αυτού του μήνα και μια ευκαιρία να θυμηθούμε στο παρόν φύλλο τι έγινε εκείνες τις μέρες. Ουσιαστικά η εξέγερση του Πολυτεχνείου προανήγγειλε την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών η οποία από τις 21 Απριλίου 1967 είχε επιβάλλει καθεστώς στιγνής δικτατορίας στη χώρα. Πιο συγκεκριμένα,οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν με αφορμή τον στρατιωτικό νόμο που προέβλεπε υποχρεωτική στράτευση όσων ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση στη διάρκεια των σπουδών τους. Κατέλαβαν το χώρο του Πολυτεχνείου κηρύσσοντας αποχή από τα μαθήματα και ζητούσαν με ψήφισμά τους την ανάκληση των αποφάσεων της Χούντας για τη διεξαγωγή φοιτητικών εκλογών (το καθεστώς τις είχε αναστείλει για τον επόμενο χρόνο), εκδημοκρατισμό των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 20% του προϋπολογισμού και ανάκληση του περιβόητου Ν.1347 για την αναγκαστκή στράτευση. Παράλληλα ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη. Το, ιστορικό πλέον, μήνυμά τους ήταν: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία». Εκφωνητές του σταθμού ήταν η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης. Στις 16 Νοεμβρίου μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν εναντίον του πλήθους που ήταν συγκεντρωμένο έξω από το Πολυτεχνείο.Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, όταν διαπίστωσε ότι η αστυνομία αδυνατούσε να εισέλθει Επέτειος στο Πολυτεχνείο, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το στρατό. Στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου το άρμα που βρισκόταν απέναντι από την κεντρική πύλη έλαβε εντολή να εισβάλλει. Έπεσε πάνω στην πύλη και την έριξε, παρασέρνοντας στο διάβα του μία κοπέλα που ήταν σκαρφαλωμένη στον περίβολο κρατώντας την ελληνική σημαία. Στρατιώτες και αστυνομικοί έβαλαν με πραγματικά πυρά κατά πολιτών μέχρι και την επόμενη μέρα, με συνέπεια αρκετούς θανάτους στον χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά και στην υπόλοιπη Αθήνα. Επισήμως ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε 23 ενώ αυτός των νεκρών αγνώστων στοιχείων σε 16. Πιο επίκαιρο από ποτέ σήμερα το μήνυμα του Πολυτεχνείου για Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία εν μέσω οικονομικής κρίσης, ΔΝΤ, ανέχειας,από τη μία, αλλά και υπερκαταναλωτισμού και παγκοσμιοποίησης από την άλλη. Όσο υπάρχουν δικτατορίες (φανερές ή συγκαλυμένες),όσο υπάρχει εκμετάλλευση των αδυνάτων,όσο γίνονται πόλεμοι και όσο υποφέρουν κάποιοι από την άσκηση εξουσίας των ισχυρών σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας, τα ιδανικά της ελευθερίας,της ειρήνης,της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο θα παραμένουν επίκαιρα και αναλλοίωτα,όσα χρόνια κι αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση. Το Πολυτεχνείο ήταν και θα είναι πάντα ένα ζωντανό κάλεσμα για την δημοκρατία και την ελευθερία,θα είναι ζωντανό μέσα σε κάθε ελεύθερο μυαλό. Βούλα Αυγουροπούλου 3

Επέτειος Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τρεις άνθρωποι θυμούνται και μας μεταφέρουν το κλίμα της εποχής με τις μαρτυρίες τους για όσα εκείνοι έζησαν το 73. Τρεις διαφορετικές ιστορίες... ενός παιδιού, μιας φοιτήτριας κι ενός μαθητή. Η Μ. για την ατμόσφαιρα της τυραννίας. Mικρό παιδάκι τότε στα χρόνια της δικτατορίας. Ήταν μεσημέρι, όλη η οικογένεια στο σπίτι. Μετά το φαΐ, ο πατέρας ξάπλωσε. Χτυπάει το τηλ. και βλέπω τον πατέρα μου να μιλάει και ταυτόχρονα να ντύνεται. Κλείνοντας το τηλ., πηδάει απ το παράθυρο και φεύγει. Δε περάσανε 10 και χτυπάει η πόρτα. Τρία μικρά παιδιά βλέπουμε μπροστά μας τον διοικητή του Α.Τ με δυο άλλους ένστολους, η μεγάλη μου αδερφή κρατάει την πόρτα και δεν τους αφήνει να μπουν, ο διοικητής τη σπρώχνει, μπαίνει μέσα και ανάβει τσιγάρο, πετώντας το σπίρτο κάτω (δε θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα του), οι άλλοι δυο κάνανε το σπίτι άνωκάτω. Φεύγοντας λένε: Ποτέ πρόλαβε να φύγει; Δεν θα τη γλιτώσει όμως. Τότε χάσαμε τον πάτερα μου για 2 μήνες. Θυμάμαι μερικές μέρες πριν, τη μάνα με τη θειά μου, να σκάβουν ένα λάκκο στο διπλάνο οικόπεδο και να θάβουν βιβλία. Ο πατέρας μου τους είχε πει να τα κάψουν. Μερικούς μήνες αργότερα οι πυροβολισμοί από το κέντρο, ακούγονταν μέχρι τις δυτικές συνοικίες. Η E. για τις μέρες του Νοέμβρη. Δεν έχω να αφηγηθώ κάποια ηρωική ιστορία, μόνο την απλή και κοινότοπη προσωπική μου εμπειρία των συγκεκριμένων ημερών. Ήμουν φοιτήτρια στο ΕΜΠ, ανένταχτη και ενθουσιώδης όπως Μαρτυρίες για τη δικτατορία και το Πολυτεχνείο πολλοί κολλητοί από τη σχολή μου και από άλλα ιδρύματα. Εκείνη η χρονιά έβραζε ήδη από την κατάληψη της Νομικής και μετά. το Νοέμβρη ήμαστε από συνέλευση σε συνέλευση, μέσα στις αίθουσες όπου και πριν ζούσαμε την καθημερινή ζωή μας. Η σχολή ήταν κυριολεκτικά το σπίτι μας, έτσι ήταν στο ΕΜΠ τότε. Οπότε, απλώς έμεινα εκείνες τις μέρες μόνιμα στο «σπίτι» μου, που ήταν όμως πια γεμάτο από χιλιάδες μουσαφίρηδες. Ήταν αφάνταστη η ανάταση της συνύπαρξης -μέσα στο κλίμα εκείνης της εποχής- με τόσο πολύ κόσμο με τον οποίο μοιραζόμασταν την ίδια ορμή, υπήρχε η αγωνιστικότητα και όλη η αντιδικτατορική ορμή, αλλά υπήρχε και χαβαλές και χιούμορ και γέλιο. Χειρόγραφες προκηρύξεις, «βάρδια» με φωνές στα κάγκελα, νύχτα στην αίθουσα τελετών με πιάνο, μισή ώρα ύπνος πάνω σε σχεδιαστήρια, τζάμπα τσιγάρα και φαϊ στο εστιατόριο που μας έστελνε ο κόσμος απ έξω, γενικά δημιουργικό ξεπάτωμα. Δεν ξεμύτισα από την Τρίτη μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα, οπότε μαζί με 2-3 φίλους είπαμε να πάμε σπίτι να ρίξουμε 2 ώρες ύπνο και να γυρίσουμε. Δεν μπόρεσα να ξαναμπώ. Το βράδυ που ξυπνήσαμε, ξεκίνησα με ένα φίλο να πάμε, αλλά η Πατησίων ήταν έρημη και αγριευτική, και όταν περνώντας πίσω από ένα τρόλεϊ-οδόφραγμα Μάρνη και Πατησίων ακούσαμε σφαίρες να το τρυπάνε, την κάναμε από το Μουσείο και γυρίσαμε πίσω σαν βρεγμένες γάτες. Όλη τη νύχτα ακούγαμε το σταθμό με ανίσχυρη λύσσα. Την άλλη μέρα το πρωί πήγαμε πάρα πολύς κόσμος αυθόρμητα σε πορεία στην περιοχή της πλατείας Αμερικής, και μετά κατέβηκα κάτω και είδα τα συντρίμμια. Στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου, με το ένα εκατομμύριο κόσμο, ήμουν και στην περιφρούρηση της πορείας... Νομίζω πήγα και στη δεύτερη, παρόλο που είχαν ήδη αρχίσει τα θεσμικά και κομματικά καπελώματα και η καπηλεία. (..) Ο Τάκης για την «επόμενη μέρα» σ ένα σχολείο της Κοκκινιάς. Ο φιλόλογος Ιωακειμίδης Γ., μπήκε στην τάξη για την πρώτη ώρα με τα μάτια του να κοιτάνε το πάτωμα. Πήρε την κιμωλία και ενώ γύριζε προς τον πίνακα «Κύριε καθηγητά, στο Πολυτεχνείο όλη τη νύχτα σκότωναν φοιτητές. Σήμερα δεν μπορεί να γίνει μάθημα». Έριξε μια ματιά στην τάξη του και με μάτια βουρκωμένα από συγκίνηση, άφησε την κιμωλία και εγκατέλειψε την αίθουσα. Η τάξη άδειασε και το πέρασμα από όλες τις άλλες τάξεις διέκοψε παντού το μάθημα. Όλοι οι μαθητές έμειναν μαζεμένοι μπροστά στο Γυμνάσιο, και το πρώτο σύνθημα ήταν ένα επαναλαμβανόμενο «Δολοφόνοι». Στην συνέχεια άρχισαν να πέφτουν τα συνθήματα της προηγούμενης νύχτας. Σε μισή ώρα περίπου ένα περιπολικό και ένα τζιπ της αστυνομίας πιάσανε τα δύο στενά και εγκλώβισαν όλους τους μαθητές. Όταν έγινε η επίθεση, οι περισσότεροι μαθητές ξαναμπήκαν στο σχολειό, διέσχισαν την αυλή, πήδηξαν τη μάντρα και γλίτωσαν. Το χειρότερο ξύλο εκείνο το πρωί το έφαγε, με εντολή και παρουσία του πατέρα του, ο γιος του τότε διοικητή του αστυνομικού τμήματος. 4

παροιμία του ελληνικού λαού H Ο καλός καραβοκύρης στη φουρτούνα φαίνεται, διαπιστώνει μιαν αλήθεια που την συναπαντάμε συχνά σαν άτομα, ή σαν κοινότητα, που μάλλον μας ενδιαφέρει περισσότερο. Για να αναφέρω μερικά παραδείγματα: Από τη στιγμή που έπαψε να λειτουργεί ο Σύλλογος Πολιτικών Προσφύγων Ελλήνων στην Ουγγαρία και δημιουργήθηκε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας, κυριολεκτικά σταμάτησαν να λειτουργούν και τα διάφορα ελληνικά σχολεία, τα οποία σιγά-σιγά άρχισαν να λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα. Οι πρώην πολιτικοί πρόσφυγες ήταν συνηθισμένοι να έχουν στα παραρτήματά τους καραβοκύρηδες με επικεφαλής το προεδρείο του Συλλόγου. Μες στη φουρτούνα του επαναπατρισμού της δεκαετίας του 80, οι καραβοκύρηδες εγκατέλειψαν το καράβι πριν βυθιστεί κι ο κοσμάκης που δεν είχε πού και πώς να πιαστεί για να αράξει στην Ελλάδα, έμεινε χωρίς καραβοκύρη. Το γεγονός αυτό είχε τις επιπτώσεις του κυρίως στην παιδεία. Στη Βουδαπέστη και στις μεγάλες πόλεις της επαρχίας τα μαθήματα ελληνικών άρχισαν να γίνονται τα Σαββατοκύριακα, προαιρετικά, και στο χωριό Μπελογιάννης, αφού τα σπίτια που άδειαζαν χορηγούνταν σε Ούγγρους, και έτσι πλήθαιναν οι Ούγγροι μαθητές, μειώνονταν τα μαθήματα ελληνικών, ωσότου το Σχολείο κατέληξε να γίνει ουγγρικό σχολείο, όπου η ελληνική γλώσσα διδάσκεται προαιρετικά, κι αυτό χάριν στο νόμο Περί μειονοτήτων. Επειδή ασχολούμαι με την παιδεία σχεδόν μισό αιώνα, ξέρω πως πολλές μειονότητες, ιδίως στους μικρούς οικισμούς της επαρχίας, για να διατηρήσουν τη γλώσσα και τον πληθυσμό τους, παρέλαβαν τη λειτουργία των Δημοτικών Συλλογική μέριμνα ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Οι γιορτές μας Σχολείων από τους Δήμους, αποφεύγοντας την κατάργηση και ενσωμάτωση του σχολείου τους σε ένα μεγάλο σχολείο της περιφέρειας. Δυστυχώς, παρ όλο που το είχα επισημάνει, η ελληνική μειονότητα δεν είχε προβεί στο θέμα του κάποτε ελληνικού σχολείου Ν. Μπελογιάννης. Χρειάστηκε να επέμβει η οικονομική κρίση -σε σημείο να μη μπορούν να λειτουργήσουν πολλά μικρά δημοτικά σχολεία στην ουγγρική επικράτεια, λόγω έλλειψης πόρων θέρμανσης-, για να καταλάβουμε το σφάλμα μας, διότι ανάμεσα σ αυτά τα σχολεία βρισκότανε και το σχολείο Ν. Μπελογιάννης, το οποίο χρωστούσε δύο εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες φορίνια. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας βρέθηκε πρόθυμη να βοηθήσει το σχολείο -όχι το Δήμο-, μέσω της νεοσύστατης Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του χ. Μπελογιάννης, με τον όρο να αρχίσει τη διαδικασία της διαμόρφωσης του σχολείου, από σχολείο του Δήμου, να μετατραπεί σε μειονοτικό σχολείο ελληνικής γλώσσας. Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο Ν. Μπελογιάννης θα υπάγεται στην Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας. (Ο νόμος Περί μειονοτήτων αποκλείει την κατάργηση αυτών των σχολείων, ας έχουν και λίγους μαθητές). Η λειτουργία της μετατροπής του νεοσύστατου μειονοτικού σχολείου ελληνικών θα είναι ανοδική, δηλαδή: στο σχολικό έτος 2011-2012 στην Πρώτη τάξη τα μισά μαθήματα θα γίνονται στην ελληνική γλώσσα, τα άλλα μισά στην ουγγρική. Στο σχολικό έτος 2012-2013 50%-50% στην Πρώτη και στην Δευτέρα τάξη και, ούτω καθ εξής, ωσότου φτάσουμε στην Όγδοη τάξη. Ως τότε στις υπόλοιπες τάξεις διδάσκεται μόνο η Γλώσσα και η Λαογνωσία στα ελληνικά, καθώς καθορίζεται από το νόμο, σε πέντε ώρες την εβδομάδα. Την ανωτέρω σημαντική απόφαση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας την ανακοίνωσε στη δεξίωση που έγινε στο χ. Μπελογιάννης, μετά το πλούσιο πρόγραμμα της γιορτής προς τιμή της 28 ης Οκτωβρίου, ο πρόεδρος κύριος Λαοκράτης Κοράνης. Ο νεοεκλεγμένος δήμαρχος κύριος Κώστας Παπαλέξης ευχαρίστησε την υλική και ηθική βοήθεια της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, και χαιρέτησε τις προτάσεις του κυρίου Κοράνη τόσο για το σχολείο, όσο για τη δημιουργία Μουσείου των Ελλήνων στην Ουγγαρία, καθώς και την οργάνωση των εθνικών ελληνικών εορτών από κοινού: Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας, Αυτοδιοίκηση Ελλήνων χ. Μπελογιάννης, Πολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας. Το πρώτο βήμα έγινε στη φετινή εκδήλωση με την συμμετοχή της χορωδίας Καρυάτιδες, του χορευτικού συγκροτήματος Ήλιος, της ορχήστρας Παλιό Μπουζούκι, και των χορευτικών συγκροτημάτων Τριαντάφυλλα και Πύργος, και των ορχηστρών Πύργος και Ταβέρνα του χωριού Μπελογιάννης. Η κυρία Δέσποινα Λουρμπάκου, Γενικός Σύμβουλος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουγγαρία, στον πανηγυρικό λόγο της, και αργότερα στην πρόποσή της, μίλησε με συγκίνηση για τις προσπάθειες που γίνονται για τη διατήρηση του ελληνισμού στην Ουγγαρία, ιδίως όσο αφορούν την παιδεία και τη δημιουργία ενός Μουσείου των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Η κυρία Λουρμπάκου εξέφρασε την πρόθεση της Ελληνικής Πρεσβείας να βοηθήσει στο μέτρο του δυνατού τις επιδιώξεις της ελληνικής κοινότητάς μας. Ευαγγελία Τσαρούχα 5

6 Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι γιορτές μας Ο εορτασμός της 70 ης επετείου του ιστορικού ΟΧΙ Στις 30 Οκτωβρίου 2010 οι Έλληνες της Ουγγαρίας γιόρτασαν στη Βουδαπέστη με μεγαλοπρέπεια την 70ή επέτειο του ιστορικού ΟΧΙ και της Εθνικής Αντίστασης κατά των ξένων κατακτητών και των συνεργατών τους. Η μεγάλη αίθουσα του πολιτιστικού οίκου Petőfi Csarnok ήταν κατάμεστη από συμπατριώτες μας κάθε ηλικίας, που ήρθαν να γιορτάσουμε όλοι μαζί την ιστορική αυτή επέτειο του έθνους μας.την γιορτή τίμησαν με την παρουσία τους ο Γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουγγαρία κ. Ιωάννης Σταματέκος, η Σύμβουλος Α, κα Δέσποινα Λουρμπάκου, ο Στρατιωτικός Ακόλουθος κ. Αλέξανδρος Δεσύπρης, ο νεοεκλεγμένος Δήμαρχος του χωριού Μπελογιάννης κ. Κώστας Παπαλέξης, ο Ιερέας Ιωσήφ Κάλοτα, ο Πρόεδρος της ΑΕΟΥ κ. Λαοκράτης Κοράνης, ο Πρόεδρος του ΠΣΕΟΥ κ. Λευτέρης Κανάκης κ.α. Η γιορτή άνοιξε με τους εθνικούς ύμνους Ελλάδας και Ουγγαρίας που τραγούδησε η χορωδία «Καρυάτιδες». Στη συνέχεια οι εξαίρετες νεαρές εκφωνήτριες της βραδιάς Άρτεμις Μητροπούλου και Δωροθέα Έντρες προσκάλεσαν στο βήμα τον πρόεδρο της ΑΕΟΥ να εκφωνήσει λόγο για το ιστορικό της γιορτής. Ο κ. Λαοκράτης Κοράνης αφού χαιρέτησε όλους τους προσκεκλημένους, χαιρέτησε ξεχωριστά με θερμά λόγια τους παρόντες στην εκδήλωση αγωνιστές και αγωνίστριες της Εθνικής μας Αντίστασης και του ΔΣΕ. «Εμείς παραδειγματιζόμαστε και εμπνεόμαστε από τους αγώνες και τις θυσίες των γονέων και παππούδων μας για τη λευτεριά, την ανεξαρτησία και την δημοκρατία της πατρίδας μας.» Εν συντομία αναφέρθηκε στους αγώνες του λαού μας εναντίον των ξένων κατακτητών μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές, που διεύθυναν και καθοδηγούσαν αυτές τις οργανώσεις. Η Εθνική Αντίσταση δεν τέλειωσε το 1944 που διώξαμε τους Γερμανούς και Βούλγαρους, αλλά συνεχίστηκε έως το τέλος του 1949, πολεμώντας τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό και την μοναρχοφασιστική αντίδραση της χώρας μας. Νιώθουμε περήφανοι που είμαστε απόγονοι αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ. Χαιρετισμό απηύθυνε στους συγκεντρωμένους και ο Γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας κ. Ιωάννης Σταματέκος, ο οποίος αναφέρθηκε στους ηρωικούς αγώνες ολόκληρου του λαού μας εναντίον των ξένων εισβολέων. Όλος ο κόσμος θαύμασε το λαό μας, που αντιστάθηκε και πολέμησε με αυτοθυσία τους Ιταλούς φασίστες, και τους καταδίωξε έως τα βάθη της Αλβανίας, προξενώντας τους τεράστιες απώλειες. Τότε ήταν που ο Τσώρτσιλ πρωθυπουργός της Αγγλίας δήλωσε: «Δεν πολεμούν οι Έλληνες σαν ήρωες, αλλά οι ήρωες πολεμούν σαν τους Έλληνες». Επισήμανε δε πως σήμερα όλοι οι Έλληνες πρέπει να μαστε ενωμένοι, για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις που περνάει η πατρίδα μας. Μετά ανέβηκε στο βήμα ο γνωστός αγωνιστής της κοινότητάς μας, ο σύντροφος Βαγγέλης Μπενάτο, μας είπε λίγα λόγια για τους αγώνες και την συμβολή των Ελλήνων της Αιγύπτου στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας. Καλώντας και όλους τους συμπατριώτες μας που ζούνε στην Ουγγαρία να είμαστε ενωμένοι και από κοινού να παλεύουμε για τη λύση των προβλημάτων μας. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα μας παρουσίασαν οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών, Θεοδώρα Βίζελ, Φαίδρα Νικολαΐδου, Χρήστος Πλέτσερ, και ο χαριτωμένος Ευάγγελος Ναγκ, που μας κατασυγκίνησε όλους ακούγοντάς τον να τραγουδάει με πάθος, και με την γλυκιά φωνή του το τραγούδι «Ακκορντεόν». Η χορωδία «ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ» τραγούδησε επαναστατικά τραγούδια που μας ενθουσίασαν όλους, φέρνοντας τη μνήμη μας εκείνα τα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης όταν και η δικιά μας γενιά τα τραγουδούσε καθημερινά στις πόλεις και στα χωριά, στους κάμπους και στα βουνά, εμψυχώνοντας το λαό μας στην πάλη του για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Τέλος παρουσιάστηκε το θεατρικό έργο «Μεμέντο 60» με πρωταγωνιστές την Kitti Borsos και τον Φώτη Κολλάτο, σε μουσική επιμέλεια του Γιώργου Κολλάτου. Μεγάλη χαρά και συγκίνηση μας προξένησε ο νεαρός Φώτης Κολλάτος, φοιτητής της Θεατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης, με τον επιδέξιο και ζωντανό χορό μπαλέτου και την απόδοση του ρόλου του, καθώς και η Κίττη Μπόρσος, επίσης φοιτήτρια θεατρικής σχολής Βουδαπέστης. Και οι δυο τους είναι ταλαντούχοι. Έχω την αίσθηση πως στο μέλλον θα μας επιφυλάξουν κι άλλες τέτοιες χαρούμενες εκπλήξεις.μπράβο τους! Ευχόμαστε πολλές επιτυχίες στην προσωπική τους ζωή και στις σπουδές τους. Όσο για το μουσικό συγκρότημα που διεύθυνε ο γνωστός πλέον στην κοινότητά μας ταλαντούχος μουσικός και τραγουδιστής Γιώργος Κολλάτος, μας εντυπωσίασε με την συμμετοχή τόσων πολλών οργανοπαιχτών (15) που αποτελούσαν

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Οι γιορτές μας την ορχήστρα, παρουσιάζοντας ένα πολύ καλό μουσικό πρόγραμμα. Από ότι θυμάμαι στα 60 χρόνια που ζούμε στην Ουγγαρία, σε καμιά πολιτιστική εκδήλωση δεν παρουσιάστηκαν τόσοι πολλοί οργανοπαίχτες, με τόσων λογιών όργανα. Όλοι χαρήκαμε γι αυτό το σύντομο, όμως ποιητικά υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό πρόγραμμα, γι αυτό και τους καταχειροκροτήσαμε. Ακόμη μια φορά μπράβο σας, είστε όλοι σας αξιέπαινοι. Το γλέντι συνεχίστηκε έως τις πρωινές ώρες με τραγούδια και χορούς με την συμμετοχή των ορχηστρών «ο Γιώργος Κολλάτος και οι μουσικοί φίλοι του», «Παλιό Μπουζούκι» και «Μασκαράδες». Υπήρχε και πλούσιος μπουφές με ελληνικά εδέσματα και ποτά. Έτσι γιόρτασαν οι Έλληνες της Ουγγαρίας την 70η επέτειο του ιστορικού ΟΧΙ και της Εθνικής Αντίστασης. Την ίδια μέρα στις 10 π.μ. έγινε κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Αντίστασης, έργο του φημισμένου Έλληνα γλύπτη Αγαμέμνονα Μακρή, στη Βουδαπέστη, προς τιμή των νεκρών μας των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων. Στεφάνια κατάθεσαν ο Πρέσβης και ο Στρατιωτικός Ακόλουθος της Ελληνικής Πρεσβείας, ο Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας, ο Αντιπρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Βουδαπέστης, Αντιπρόσωποι της Λέσχης των Φίλων και Οπαδών του ΚΚΕ. Θα θέλαμε και δια μέσου της εφημερίδας μας να συγχαρούμε τους οργανωτές αυτής της εορταστικής εκδήλωσης και όλους όσους συμβάλλανε στην πραγματοποίησή της. Ομιλία του Προέδρου κ.λαοκράτη Κοράνη στην επέτειο του ΟΧΙ Αγωνιστές του ιστορικού ΟΧΙ, Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, Αντάρτες του ΔΣΕ, Ζώντες Αγωνιστές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του έθνους. Είμαστε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε εσάς, που είστε σήμερα κοντά μας και να αποτίσουμε φόρο τιμής σε όλους αυτούς που πέσανε στον αγώνα και αυτούς που αφήσανε την τελευταία τους πνοή στην ξενιτιά. Για μας, τα παιδιά των αγωνιστών και των πρώην πολιτικών προσφύγων, ο εορτασμός του ΟΧΙ της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ είναι κάτι το ιερό, είναι ο συνεχής αγώνας των γονέων μας, των παππούδων μας για τη λευτεριά και τη δημοκρατία. Ο αγώνας του δημοκρατικού λαού μας άρχισε μετά από τις 4 Αυγούστου 1936 εναντίον της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά.Η επιδρομή των φασιστικών ορδών του Μουσολίνι βρίσκει το λαό μας ενωμένο. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία των ελλήνων στρατιωτών έτρεψε σε φυγή τα στρατεύματα του Μουσολίνι. Την άνοιξη 1941 τα ναζιστικά στρατεύματα ενισχυμένα με τα στρατεύματα των ιταλο-βουλγάρων φασιστών χτύπησαν την Ελλάδα. Μετά την ηρωική μάχη της Κρήτης, και την προδοσία της κυβέρνησης, η κυβέρνηση μαζί με την βασιλική αυλή εγκατέλειψε τη χώρα. Ο λαός μας ξεκινά την τετράχρονη εποποιία της Εθνικής Αντίστασης. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύθηκε το ΕΑΜ, το οποίο γέννησε το ηρωικό ΕΛΑΣ και τη θρυλική ΕΠΟΝ.Ο ηρωικός αγώνας του ΕΛΑΣ, του ΕΑΜ, και της ΕΠΟΝ μέχρι το 1944 το Νοέμβρη έδιωξε από τη χώρα τους κατακτητές. Δυστυχώς δεν μπόρεσε ο λαός μας να χαρεί την ελευθερία του, γιατί με τις διάφορες συμφωνίες που συνάφθηκαν από τους σύμμαχους, οδήγησαν το λαό μας στο φρικτό εμφύλιο πόλεμο εναντίον της ωμής ιμπεριαλιστικής επέμβασης των Βρετανών και στη συνέχεια των Αμερικάνων. Ο ΔΣΕ ως λαϊκός στρατός πάλεψε, αντιστάθηκε στο νέο κύμα αποικισμού της χώρας. Για την αποστολή του ΔΣΕ χαρακτηριστικά, όπως την αποκαλεί ο θρυλικός ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης: «Η αποστολή του ΔΣΕ είναι να αποκαταστήσει στην Ελλάδα λαϊκή Θανάσης Ζιανός δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία.». Η αντίσταση του λαού μας εναντίων των ξένων ιμπεριαλιστών και των συνεργατών του τερματίζεται τον Αύγουστο του 1949 μπροστά στην στρατιωτική υπερδύναμη.οι λαϊκές δημοκρατίες δώσανε πολιτικό άσυλο στους μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ και περισώσανε από τις φλόγες του πολέμου τα παιδιά των αγωνιστών. Εμείς οι απόγονοι, τα παιδιά και εγγόνια των πρώην αντιστασιακών, έπρεπε να περιμένουμε μέχρι το 1982 να ξαναποκτήσουμε την ελληνική μας ιθαγένεια. Γνωρίζοντας τα λόγια του Διονυσίου Σολωμού: «Πατριωτισμός είναι αυτό που είναι αληθινό.». Παρ όλο που το αστικό ελληνικό κράτος για 30 χρόνια αγνοούσε την ύπαρξή μας εδώ, πιστοί εμείς στον πατριωτισμό των γονέων μας, κρατήσαμε την ελληνικότητά μας, και γίναμε ο κρίκος που συνδέει τον ελληνισμό της Ουγγαρίας και την φιλία των δυο λαών. Χρόνια σας πολλά! Ζήτω οι ένδοξοι μαχητές των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων του λαού μας! 7

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Választási eredmények Εκλογικά αποτελέσματα I. kerület 1. Kalota Ágnes Mária GIE 2. Sasvári László GIE 3. Kalota József Antal GIE 4. Kanaki Elena Syllogos II. kerület 1. Cafaridu Polixeni GIE 2. Dzindzisz Jorgosz GIE 3. Kanaki Anna GIE 4. Horváthné Frei Erika GIE III. kerület 1. Dimopulos Lázárosz Syllogos 2. Bitasz Leonidasz Syllogos 3. Halász Katalin GIE 4. Abonyiné Kosztudisz Niki GIE IV. kerület 1. Apterman Janisz GIE 2. Kacimbarisz Georgia GIE 3. Pancsosz Alexandra GIE 4. Mousios Georgios GIE V. kerület 1. Korenchy Gábor GIE 2. Korani Eleni Syllogos 3. Csorba Péter GIE 4. Koranisz Laokratisz Syllogos VI. kerület 1. Kaparelisz Szpirosz GIE 2. Stefanidu Janula GIE 3. Mavromatisz Aposztolisz GIE 4. Panajotidisz-Kutás Mercédesz GIE VIII. kerület 1. Bozonasz Irini GIE 2. Kiatipisz Atanasziosz GIE 3. Topalidisz László GIE 4. Vlahosz Haralambosz GIE IX. kerület 1. Papavasziliu Thanasziosz Syllogos 2. Mokalisz Maria Vasziliki Syllogos 3. Thomou Anna Syllogos 4. Intzoglu Szilvia Syllogos X. kerület 1. Lipták Zsuzsanna Syllogos 2. Kollátoszné Klicasz Paraszkeri Syllogos 3. Kollátosz Jorgosz Syllogos 4. Endrész Dorothea Syllogos XI. kerület 1. Mucojanisz Krisztosz Syllogos 2. Dr. Korani Lefki Syllogos 3. Szárisz Thanaszisz GIE 4. Nikolaidisz Nikolaus Syllogos XII. kerület 1. Bozonasz Irini Syllogos 2. Kiatipisz Atanasziosz Syllogos 3. Topalidisz László Syllogos 4. Vlahosz Haralambosz Syllogos XIII. kerület 1. Thomaidu Elefteria GIE 2. Varga Józsefné GIE 3. Mesteri Lászlóné GIE 4. Dr. Szabó Kálmánné GIE XIV. kerület 1. Zianosz Tanaszisz Syllogos 2. Bekiarisz Dimitrisz Syllogos 3. Micopulu Katina Syllogos 4. Szertaridisz Nikosz Syllogos XV. kerület 1. Atanasziu Alexisz Syllogos 2. Dr. Atanasziu Hrisztoforosz Syllogos 3. Nikolaidisz Tomasz Syllogos 4. Zsurbej Jánosné Syllogos XVI. kerület XVI. KERÜLETI 1. Stukasz Eleni GÖRÖG HAGYOMÁNYÖRZŐ XVI. KERÜLETI 2. Gabranis Ilias GÖRÖG HAGYOMÁNYÖRZŐ 3. Lantos-Lyka Antal GIE XVI. KERÜLETI 4. Gabranis Georgios GÖRÖG HAGYOMÁNYÖRZŐ XVII. kerület HELIDONAKI 1. Solti Oresztész Pál EGYESÜLET 8

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Τα νέα μας / Híreink 2. Pataki Dimitrula GIE 3. Sztefopulosz Alekosz GIE 4. Sztefopulosz Vaszilisz HELIDONAKI EGYESÜLET XVIII. kerület 1. Topalidisz Kosztasz Syllogos 2. Papadimitropulosz Haridimosz Syllogos 3. Papadimitropulosz Alexandrosz Syllogos 4. Kalaidzidisz Dimitrisz Syllogos XIX. kerület 1. Bakos Tamás Syllogos 2. Papasz Veronika Cecília Syllogos 3. Szalimka Eleni Syllogos 4. Dr. Szalimka Nafszika Syllogos XXI. kerület 1. Csumarisz Sztavrula Syllogos 2. Deliagosz Eleni Syllogos 3. Deliagosz Paszkalisz Syllogos 4. Palóczi Lajosné Papadopulu Eleni Syllogos XXII. kerület 1. Nikolaidisz Jorgosz Syllogos 2. Nikolaidisz Nicolaus Syllogos 3. Sztavropulosz Szotirisz GIE 4. Hajimichael Kristóf GIE VIII. kerület 1. Bozonasz Irini GIE 2. Kiatipisz Atanasziosz GIE 3. Topalidisz László GIE 4. Vlahosz Haralambosz GIE PEST MEGYE Biatorbágy 1. Kanaki Lefter Syllogos 2. Kanaki Zita Syllogos 3. Vámos Miklósné Syllogos 4. Varga Richárd Attila Syllogos Szentendre 1. Siragakisz Alexisz Syllogos 2. Intzoglu István Syllogos 3. Tzortzoglou Georgios GIE 4. Tarjányi Attila Syllogos Budaörs 1. Sianos Sophia Syllogos 2. Sianos Tamás Syllogos 3. Szidiropulosz László Syllogos 4. Szidiropulosz Léna Syllogos Vác 1. Furcsa Gábor GIE 2. Mandzurakisz Szarandisz GIE 3. Schrick Ferencné GIE 4. Varga Elvira GIE Érd 1. Ajanidisz Pandelisz Syllogos 2. Joresz Anikó Syllogos 3. Szopkó Aphrodité Syllogos 4. Szopkóné Papakosztandisz Eleni Syllogos Százhalombatta 1. Németh Sándor Hrisztosz GIE 2. Sztanoasz Vaszilisz GIE 3. Fekete Miklós GIE 4. Németh Barbara Erzsébet GIE BARANYA MEGYE Komló 1. Raptisz Antoniosz Syllogos 2. Raptisz Aliz Syllogos HELIDONAKI 3. Lovrekné Koczarisz Heléna EGYESÜLET 4. Domján Károlyné Syllogos Pécs 1. Georgiou Grigorisz Syllogos 2. Dr. Kecskés Iván Helmutné Syllogos 3. Ormanlidisz Angelina Syllogos 4. Tziotziosz Szófia Syllogos BORSOD-ABAÓJ-ZEMPLÉN MEGYE Miskolc 1. Harsányi József Bertalanné Syllogos 2. Biri Gyula Syllogos 3. Kiriosz Judit GIE 4. Juhász Sándorné Syllogos CSONGRÁD MEGYE Szeged CSONGRÁD M-I 1. Purosz Alexandrosz GÖRÖGÖK K.E. CSONGRÁD M-I 2. Ungi Ferenc GÖRÖGÖK K.E. CSONGRÁD M-I 3. Erdélyi Marian GÖRÖGÖK K.E. CSONGRÁD M-I 4. Dr. Balogh Ádám Zoltán GÖRÖGÖK K.E. 9

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Szentes 1. Bosánszki Dóra Syllogos 2. Horeftos Konstantin Zoltán Syllogos 3. Horeftos Szilvia Syllogos 4. Kerekes Eszter Julianna Syllogos FEJÉR MEGYE Beloiannisz 1. Lakakisz György Syllogos 2. Kész Józsefné Syllogos 3. Kész József Syllogos 4. Sztefopulosz Petroszné Syllogos Dunaújváros 1. Fekete Mária Syllogos 2. Hilbert Erika Syllogos 3. Szlobodáné Fogarasi Henriett Syllogos 4. Kosztopulosz Mónika Syllogos HEVES MEGYE Eger 1. Miliosz Katalin Syllogos 2. Hilbert Erika Syllogos 3. Szlobodáné Fogarasi Henriett Syllogos 4. Kosztopulosz Mónika Syllogos JÁSZ-NAGYKUN-SZOLNOK MEGYE Tiszaszőlős 1. Borsós Ferenc László Syllogos 2. Czakó László Syllogos 3. Khehra-Győri Judit Bernadett Syllogos 4. Lódi Ilona Syllogos KOMÁROM-ESZTERGOM MEGYE Tatabánya 1. Dudás Istvánné Syllogos 2. Horváth Andrásné Syllogos 3. Kukumzisz Aposztoliszné Syllogos 4. Kukundzsisz Natasa Syllogos GIE = 9 Fő SYLLOGOS = 15 fő Baranya megye (2 település) = 8 fő SYLLOGOS = 7 fő HELIDONAKI EGYESÜLET = 1 fő Borsod-Abaúj-Zemlén megye (1 település) = 4 fő GIE = 1 Fő SYLLOGOS = 3 fő Csongrád megye (2 település) = 8 fő CSONGRÁD M-I GÖRÖGÖK K.E. = 4 fő GIE = 4 fő Fejér megye (2 település) = 8 fő SYLLOGOS = 8 fő Heves megye (1 település) = 4 fő HELIDONAKI EGYESÜLET = 4 fő Jász-Nagykun-Szolnok megye (1 település)= 4 fő SYLLOGOS = 4 fő Komárom-Esztergom megye ( 1 település) = 4 fő SYLLOGOS = 4 fő ÖSSZESEN = 148 Fő ORSZÁGOS ÖSSZESÍTŐ GIE = 46 fő 31,08% SYLLOGOS = 88 fő 59,46% XVI. KER. GÖRÖG HAGYOMÁNYŐ= HELIDONAKI EGYESÜLET = CSONGRÁD M-I GÖRÖGÖK K.E. = 3 fő 2,03% 7 fő 4,73% 4 fő 2,7% 148 fő 100% GIE = 46 fő 34,33% SYLLOGOS = 88 fő 65,67% ÖSSZESEN 134 fő 100% MEGYÉNKÉNTI ÖSSZESÍTŐ Budapest (21 kerület) = 84 fő GIE = 32 Fő SYLLOGOS = 47 fő XVI. KERÜLETI GÖRÖG HAGYOMÁNYŐ = 3 fő HELIDONAKI EGYESÜLET = 2 fő Pest megye (6 település) = 24 fő 10

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Τα νέα μας / Híreink Ανακοίνωση Η Συντακτική Επιτροπή, με επικεφαλής τον Γιάννη Ράπτη, προετοιμάζει την έκδοση βιβλίου λευκώματος με πλούσιο βιογραφικό υλικό των γενναίων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ 1940 49 που ζουν ή ζήσανε στην Ουγγαρία. Γι αυτό καλούμε όλους τους αγωνιστές και αγωνίστριες, συζύγους τους, απογόνους τους, παιδιά τους, εγγόνια τους,με τη συμμετοχή τους να βοηθήσουν την τεράστια προσπάθεια αυτή. Το σύντομο βιογραφικό υλικό, 1-2 σελίδες, να περιέχει τα παρακάτω στοιχεία: 1. Που, πότε και σε τι οικογένεια γεννήθηκε 2. Πότε οργανώθηκε στο αριστερό κίνημα 3. Εάν έλαβε μέρος στο αλβανικό μέτωπο 4. Εάν έλαβε μέρος στην εθνική αντίσταση, ΕΠΟΝ, ΕΑΜ ΕΛΑΣ, και τι βαθμό είχε 5. Εάν κυνηγήθηκε μετά την απελευθέρωση / τη Βάρκιζα 6. Πότε βγήκε στο βουνό ΔΣΕ, σε ποια μέρη (βουνά) πολέμησε,τι βαθμό είχε,τι ψευδώνυμο είχε 7. Εάν τραυματίστηκε και που θεραπεύτηκε 8. Πού βρέθηκε μετά την οπισθοχώρηση 9. Πότε έφτασε στην Ουγγαρία και από που 10. Εάν σπούδασε, τι τέχνη έμαθε, με τι ασχολήθηκε και πού δούλεψε και αν βραβεύτηκε 11. Πότε παντρεύτηκε με ποιόν ή με ποιά και πόσα παιδιά από κτησε 12. Πότε επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα 13. Πότε βγήκε στη σύνταξη 14. Εάν ζει, πού και πώς 15. Εάν απεβίωσε πέθανε πότε και πού Ακόμη χρειάζεται και μία προσωπική φωτογραφία. Επίσης, καλούμε όλους τους πατριώτες, όσοι έχουν στη διάθεσή τους παλιό φωτογραφικό υλικό έστω και σε εφημερίδες, δελτία κτλ. από την εποχή της Εθνικής Αντίστασης ή του ΔΣΕ, ακόμη και από τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς στην Ουγγαρία εποχή από 1948 μέχρι 1960-65 να μας το προσφέρουν προσωρινά για το ΑΡΧΕΙΟ, το οποίο μετά τη φωτοαντιγράφηση, φωτοτύπηση οπωσδήποτε θα το επιστρέψουμε στον κάτοχό του. Παρακαλούμε το υλικό να προσφέρετε προσωπικά ή ταχυδρομικώς ή με φαξ στην παρακάτω διεύθυνση: Raptisz Janisz Budapest Kassák Lajos u. 40. 1134 Τηλ / Φαξ: 0036 1 4650600 e-mail: info@alexandros.hu Η Συντακτική Επιτροπή: Γιάννης Ράπτης Χαράλαμπος Βλάχος Τάκης Χριστοδουλάκης Προς όλους τους ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση.στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας: ellinismos@ hotmail.com. Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας! Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας. Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους της εφημερίδας μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας κλείνει στις 10 του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejzi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni. Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága 11

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink 12

Οκτωβρίου 2010 EΤΟΣ: 16 Τα νέα μας / Híreink 13

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Η γενναιόδωρη πράξη του κ. Ανδρέα Γκουλιούμη Μ ε βάση την επιστολή του κ. Λάζαρου Σταυρόπουλου ενημερωθήκαμε για την γενναιόδωρη πράξη του Ανδρέα Γκουλιούμη, ο οποίος δώρισε 10.000 ευρώ στην Βιβλιοθήκη του Πολυτεχνείου της Βουδαπέστης. Όπως αναφέρθηκα στο άρθρο μου στο φύλλο του Σεπτέμβρη με τίτλο: «Ο τερματισμός του εμφυλίου πολέμου», τα παιδιά που βρήκανε καταφύγιο και στοργή στην τότε Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας, το τότε σοσιαλιστικό κράτος της Ουγγαρίας όχι μόνο τα περιέθαλψε και τα σπούδασε, αλλά τους έδωσε και τα εφόδια για να γίνουν άτομα με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά, στοιχεία που εκφράζονται πρακτικά, όπως μπορείτε να διαβάσετε στην παρακάτω επιστολή του Πολυτεχνείου. Λαοκράτης Κοράνης Γκουλιούμης Ανδρέας γεννήθηκε το 1934 στο Ο χωριό Γοργοπόταμος του Νομού Ιωαννίνων. Στις αρχές του έτους 1948 φεύγει απ το χωριό του για την Αλβανία και από κει έρχεται στη Βουδαπέστη. Από το 1948 ως το 1951 εκπαιδεύεται και προετοιμάζεται για την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο. Το 1951 εισάγεται στην Σχολή των Πολιτικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου. Τελειώνει το Πολυτεχνείο χωρίς καθυστέρηση και το 1957 παίρνει το δίπλωμά του. Εργάστηκε για δύο χρόνια στο γραφείο υδραυλικών μελετών (VIZITERV) στη Βουδαπέστη και το 1958, τον Δεκέμβρη επιστρέφει στην Ελλάδα. Εκεί,αφού εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, έδωσε εξετάσεις στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο Αθηνών για την αναγνώριση του διπλώματός του. Απ το 1961 μέχρι το 1966 εργάζεται στις τεχνικές υπηρεσίες της Νομαρχίας Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας. Το 1966 αναλαμβάνει τη θέση του Διευθυντή στα Υδραυλικά Έργα Ηπείρου, περιφερειακή υπηρεσία του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Η υπηρεσία αυτή είχε ως αντικείμενο τα υδραυλικά έργα, υδρεύσεις, αποχετεύσεις, αρδεύσεις, λιμάνια, και διευθετήσεις χειμάρρων και ποταμών. Από το 1982 μέχρι το 1994 εργάζεται στην Επιθεώρηση Δημοσίων Έργων, στον τομέα υδραυλικών έργων Ηπείρου ως επιθεωρητής. Από το 1994 μέχρι το 1997 προϊσταται της Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Έργων Ηπείρου, ως Επιθεωρητής με κύριο αντικείμενο την κατασκευή της Εγνατίας Οδού. Από το 1997,συμπληρώνοντας τα συντάξιμα χρόνια, βγήκε σε σύνταξη. Από τη Βιογραφική Συλλογή των Ελλήνων πτυχιούχων εκδ.úmk,2009 14

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Οι ρίζες μας Οι βετεράνοι μας Κώστας Καλαϊντζίδης θα φύγουμε με το κεφάλι ψηλά Όπως ήδη θα πρόσεξαν οι αναγνώστες της εφημερίδας μας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ», κατά καιρούς παρουσιάζουμε τις βιογραφίες αγωνιστών και αγωνιστριών της Εθνικής μας Αντίστασης, και του ΔΣΕ (Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) με σκοπό να γνωρίσουν οι νέες γενιές τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων τους, των παππούδων και γιαγιάδων που πρόσφεραν για τη λευτεριά,την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της πατρίδας μας. Σ αυτό το φύλλο σάς παρουσιάζουμε τον συμπατριώτη μας Κώστα Καλαϊντζίδη, αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ. Τον προσκάλεσα να ρθει αυτός στο σπίτι μας και να κουβεντιάσουμε, να μας διηγηθεί την ιστορία της ζωής του. Δέχτηκε με ευχαρίστηση και ήρθε στο ραντεβού μας, από τον Pestszentlőrinc στο Zugló. Τηλεφωνικώς του εξήγησα γιατί ήθελα να συναντηθούμε. Σύντροφε Κώστα, θα ήθελα να μάς διηγηθείς εν συντομία τη σταδιοδρομία σου. Αν νομίζετε πως η δική μου ζωή είναι χρήσιμη και αξίζει να δημοσιευθεί, ευχαρίστως σας την διηγούμαι. Ονομάζομαι Κώστας Καλαϊντζίδης του Χρήστου. Γεννήθηκα στις 11 Αυγούστου 1923 στο χωριό Ασκό- Λαγκαδά Ν. Θεσσαλονίκης. Κατάγομαι από αγροτική οικογένεια. Ήμασταν έξι αδέλφια, τρία αγόρια και τρία κορίτσια. Εγώ ήμουν ο μεγαλύτερος. Στο χωριό μου τέλειωσα το δημοτικό σχολείο. Μετά εργαζόμουν σε αγροτικές και κτηνοτροφικές δουλειές βοηθώντας τους γονείς μου στη συντήρηση της πολυπληθούς μας οικογένειας. Η ζωή μας αν και δύσκολη, κυλούσε ήσυχα έως το φθινόπωρο του 1940 που άρχισε ο πόλεμος με τους Ιταλούς, και μετά το 1941 όταν οι Χιτλερικοί, Βούλγαροι και Ιταλοί φασίστες κατέλαβαν και σκλάβωσαν την πατρίδα μας. Ο λαός μας αντιστάθηκε και αγωνίστηκε με όλες του τις δυνάμεις εναντίον των ξένων κατακτητών και ντόπιων συνεργατών τους. Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ οργανώθηκε η Εθνική αντίσταση και ο ελληνικός λαός πάλεψε ηρωικά για την απελευθέρωσή του. Σ αυτόν τον αγώνα έλαβε μέρος και η οικογένειά μας. Εσύ πώς συνδέθηκες με το κίνημα; Εγώ, όπως και άλλοι νεολαίοι του χωριού μας, εκτελούσαμε υπηρεσίες, διάφορες αποστολές που μας δίνανε οι υπεύθυνοι του ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) που είχε ιδρυθεί και στο χωριό μας το φθινόπωρο του 1941. Συνήθως μας στέλνανε συνδέσμους σε διάφορα τμήματα του ΕΛΑΣ. Μεταφέραμε με τα ζώα μας τρόφιμα, πυρομαχικά κ.ά. Αργότερα όταν ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ, στις αρχές του 1943, έγινα μέλος της, την ίδια εποχή έγινα μέλος και του Εφεδρικού ΕΛΑΣ. Την ίδια χρονιά το καλοκαίρι, κατατάχτηκα στις γραμμές του μόνιμου ΕΛΑΣ. Ανήκαμε στην δύναμη του 3ου Συντάγματος και δρούσαμε στην περιοχή των Σερρών. Δώσαμε μάχες με τους Βούλγαρους φασίστες και με τους συνεργάτες τους, Αντών Τσαούς και άλλους. Η μεγαλύτερη και σφοδρότερη μάχη ήταν αυτή που δώσαμε την άνοιξη του 1944 στο χωριό Πλέμα Δράμας το οποίο και καταλάβαμε, προξενώντας τους πολλές απώλειες. Έτσι συνέβαλα κι εγώ στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Τα όπλα, με βάση την συμφωνία της Βάρκιζας, τα παραδώσαμε στις Σέρρες και επιστρέψαμε στα σπίτια μας. Περιμέναμε την αναγνώριση των υπηρεσιών μας από την πατρίδα μας. Αντί αυτών, πλάκωσε η μεγάλη τρομοκρατία και οι άγριοι διωγμοί εναντίον μας. Εμένα με συνέλλαβαν και με φυλάκισαν για ένα μήνα στα κρατητήρια του Σοχού. Μ άφησαν ελεύθερο γιατί δεν βρήκαν ενοχοποιητικά στοιχεία. Στα τέλη του έτους ξαναβγήκα στο βουνό και κατατάχτηκα στα ένοπλα τμήματα του ΔΣΕ που είχαν την έδρα στα Κερδύλλια με διοικητή το σ. Διπλαράκα Βαγγέλη. Πήρα μέρος σε αρκετές μάχες με τον αντίπαλο Εθνικό Στρατό, στον τομέα της Χαλκιδικής. Σε μια από αυτές τις μάχες τον Απρίλη του 1948 τραυματίστηκα βαριά στο αριστερό μου πόδι. Μεταφέρθηκα στα Σκόπια Γιουγκοσλαβίας για θεραπεία και στις αρχές του έτους 1949 ήρθα στη Βουδαπέστη. Αφού αποθεραπεύτηκα, η οργάνωσή μας με έστειλε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί με άλλους 60 συναγωνιστές, να κατοικήσουμε και να δουλέψουμε στον Αγροτικό Συνεταιρισμό στην πόλη Mezőhegyes. Το 1951 ήρθαμε στη Βουδαπέστη και κατοικούσαμε στο Dohánygyár. Για αρκετό καιρό δούλεψα σαν Ελεύθερος Εργάτης στο Hajógyár. Μετά με την βοή- 15

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι ρίζες μας θεια της οργάνωσής μας έμαθα την τέχνη του εφαρμοστή και μέχρι την συνταξιοδότησή μου εργαζόμουν στο εργοστάσιο Ganz Mávag. Το 1953 γνωριστήκαμε με την αγωνίστρια Κωσταντίνα Βαλιάκου και παντρευτήκαμε. Η Κωσταντίνα είναι κόρη του παλαίμαχου αγωνιστή Δημήτρη Βαλιάκου από το χωριό Βυσσινιά Καστοριάς, λοχαγός του ΔΣΕ που σκοτώθηκε το 1947 στο χωριό Νόστιμο Καστοριάς, καθώς και άλλα δυο αδέλφια του, ο Γιώργος και ο Βασίλης πέσανε για την πατρίδα. Έτσι και αυτή η οικογένεια έγινε ολοκαύτωμα του αγώνα. Με την Κωσταντίνα αποκτήσαμε δύο παιδιά, τον Χρήστο και την Μάρθα, τα οποία αναθρέψαμε με πολλές δυσκολίες. Όμως έγιναν χρήσιμοι άνθρωποι και για την οικογένειά τους και για την κοινωνία. Αποφοίτησαν από μεσαίες σχολές, έμαθαν τέχνες, δημιούργησαν οικογένειες. Μας χάρισαν και τρία χαριτωμένα εγγόνια, όλα αγόρια, που όπως όλοι οι παππούδες και γιαγιάδες, έτσι κι εμείς τα καμαρώνουμε. Είναι οι Κώστας, Δημήτρης και Χρήστος. Αυτά, όσον αφορά την σταδιοδρομία της ζωής μου. Σύντροφε Κώστα, και η δικιά σου ζωή απ όσα άκουσα, ήταν πολυτάραχη, καθώς και της συντρόφισσάς σου Κωσταντίνας. Θα ήθελα να μας πεις και λίγα για τις κοινωνικές σου υπηρεσίες. Το 1948 έγινα μέλος του ΚΚ και από τότε, 62 χρόνια τώρα υπηρετώ το κόμμα μου, που πάντα πρωτοστατούσε σε όλους τους αγώνες του λαού μας για την λευτεριά, την ανεξαρτησία και την προκοπή του τόπου μας. Ένα αρκετά μεγάλο διάστημα διετέλεσα Οργανωτικός Γραμματέας ΚΟΒ. Δούλεψα και πρόσφερα τις υπηρεσίες μου για την εκπλήρωση των πλάνων, των εράνων που κάναμε για να βοηθήσουμε τους φυλακισμένους και εξόριστους αγωνιστές μας στην Ελλάδα. Ανακοινώσεις Έπαιρνα και παίρνω μέρος σε όλες τις εκδηλώσεις που οργανώνουν οι οργανώσεις μας. Είμαι μέλος του τμήματος Ελλήνων Αντιστασιακών στην Ουγγαρία από την ίδρυσή του. Καθώς και μέλος του Πολιτιστικού μας Συλλόγου. Από την Ελληνική Πολιτεία είμαι αναγνωρισμένος Αντιστασιακός και ως ανάπηρος του Εμφυλίου Πολέμου. Τώρα γέρασα πλέον, είμαι 87 ετών, όμως δεν το βάζω κάτω. Αγωνίζομαι για τη ζωή και συμπαραστέκομαι όσο μπορώ στην οικογένειά μου και στις οργανώσεις μας. Για τους αγώνες και τις θυσίες που πρόσφερα εγώ μαζί με την συντρόφισσά μου για την προκοπή της πατρίδας μας, είμαι περήφανος και όταν θα ρθει η ώρα να φύγουμε από τούτον τον κόσμο, φεύγω με το κεφάλι ψηλά, και με ήσυχη την συνείδησή μου πως κάτι πρόσφερα και γώ στην κοινωνία και στην οικογένεια μου. Αγαπητέ σ. Κώστα, σ ευχαριστώ για την συνέντευξη. Εκ μέρους των αναγνωστών της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» ευχόμαστε μακροζωία, καλή υγεία και ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Θανάσης Ζιανός 1. Στις 5 Δεκεμβρίου και ώρα 11πμ στο ξενοδοχείο ACTOR (Viola u.10-14) με τη συνδιοργάνωση των ΑΕΟΥ και ΠΣΕΟΥ τα παιδιά των Ελλήνων θα γιορτάσουν τον ερχομό του Αη Βασίλη που θα τους μοιράσει δώρα. Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα. 2. Συνεχίζει τη λειτουργία του στο ίδιο σημείο που λειτουργούσε μέχρι και πρόσφατα το προπαρασκευαστικό ίδρυμα του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών της ΑΕΟΥ (νηπιαγωγείο) στην παρακάτω διεύθυνση: Bp, V. ker. Vármegye u. 13. Folytatódik a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató iskolai készítő tanfolyama (óvoda) az eddig megszokott helyen: Bp, V. ker. Vármegye u. 13. 3. Το πρώτο Σάββατο κάθε μήνα, ώρα: 10-13, συνεχίζεται στο ξενοδοχείο ACTOR η χειροτεχνική-καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών. Tovább folytatódnak az Actor hotelben a gyermekek számára szervezett kézműves-foglalkozások minden hónap első szombatján 10-13 óra között. 4. Δωρεάν νομικές συμβουλές απ τον δικηγόρο Δημήτρη Τοπουζίδη στα γραφεία της Αυτοδιοίκησης την πρώτη Δευτέρα κάθε μήνα μεταξύ 5-6μμ. Topuzidisz Dimitrisz ügyvéd úr fogadó órája az Országos Önkormányzat keretein belül, a Vécsey utca 5. szám alatt: minden hónap első hétfőjén délután 5 és 6 között. Üzenetet a Titkárságon Verginyák Editnél lehet hagyni (telefon: 302-72-75) esetleges egyéni időpont egyeztetése végett. Mobil elérhetőség/τηλέφωνα: 0036-30-941-80-03, 0036-20-972-86-89 16

ΟκτωβρίΟυ 2010 EτΟΣ: 16 Φόρος τιμής στους νεκρούς μας ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΑΧΟΣ Ακριβέ μας σύντροφε Δημήτρη, Με βαρύ πόνο και θλίψη στην καρδιά η σύζυγός σου Κούλα,οι κόρες σου,τα εγγόνια σου,οι λοιποί συγγενείς,φίλοι, συναγωνιστές και συμπολεμιστές σου, ήρθαμε εδώ για να σου απευθύνουμε τον ύστατο χαιρετισμό μας. Ο θάνατος σε βρήκε μακριά από την αγαπημένη μας πατρίδα, μακριά από το όμορφο χωριό σου, τη Βουλγαρινή Λαρίσης.Φεύγεις για πάντα από κοντά μας, όμως φεύγεις με ήσυχη τη συνείδησή σου πως έπραξες στο ακέραιο το καθήκον σου απέναντι στην πατρίδα. Ο σύντροφος Δημήτρης Ζάχος γεννήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου1926 στο χωριό Βουλγαρινή της Λάρισας. Καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια, ήταν 8 αδέλφια,6 αγόρια και 2 κορίτσια, ο Δημήτρης ήταν ο μικρότερος. Στο χωριό του τελείωσε το Δημοτικό σχολείο, μετά άρχισε να εργάζεται και ο ίδιος σκληρά για την επιβίωση της μεγάλης οικογένειας. Στην Εθνική Αντίσταση ολόκληρη η οικογένειά τους πήρε μέρος και αγωνίστηκε από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΠΟΝ-ΚΚΕ εναντίον των ξένων κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους. Μετά τη Βάρκιζα μπήκαν στο στόχαστρο των παρακρατικών συμμοριών,έτσι αναγκάστηκε με τα 4 αδέρφια του να καταφύγουν στο βουνό και να ενταχθούν στο ΔΣΕ. Πήραν μέρος σε πολλές μάχες πολεμώντας παλικαρίσια. Στον αγώνα θυσίασαν τη ζωή τους τρία αδέρφια. Ο αδερφός τους Βασίλης έπεσε στο Γράμμο όπου υπηρετούσε ως λοχαγός.ο Δημήτρης το 1948 τραυματίστηκε στο Βίτσι στο χέρι. Μεταφέρθηκε στην Αλβανία για θεραπεία και αργότερα,το 1949, ήρθε στην Ουγγαρία. Εδώ έμαθε την τέχνη του εφαρμοστή και δούλεψε πολλά χρόνια στην παραγωγή, ήταν πολύ εργατικός γι αυτό και είχε την εκτίμηση των συναδέλφων του. Βραβεύτηκε πολλές φορές με διάφορα βραβεία και μετάλλια. Το 1949 γνωρίστηκε με τη βαριά ανάπηρη αγωνίστρια, Κούλα Στεφανίδου,παντρεύτηκαν και απέκτησαν τρεις κόρες, τη Μαρία,τη Βασιλική και τη Συνοδή. Τις ανάθρεψαν και τις μεγάλωσαν με πολλές δυσκολίες. Τους χάρισαν τέσσερα εγγόνια και πέντε δισέγγονα, τα οποία καμάρωναν και ήταν η χαρά τους. Δυστυχώς ο σύντροφος Δημήτρης πριν δύο χρόνια αρρώστησε βαριά και στις 26 Αυγούστου έπαψε να χτυπάει η βασανισμένη του καρδιά. Ο σύντροφος Δημήτρης θα λείψει και στην οικογένειά του,αλλά και σε ολόκληρη την ελληνική κοινότητα της Ουγγαρίας, τίμιος και αλύγιστος κομμουνιστής ως την τελευταία του πνοή. Πρόσφερε πολλές υπηρεσίες στην πατρίδα,αλλά και στη χώρα που ζούμε. Αγαπητέ μας Δημήτρη, Οι αυτοδιοικήσεις Ελλήνων της Kőbánya, της Πανουγγρικής και της Βουδαπέστης,το προεδρείο του πολιτιστικού μας Συλλόγου, το Ελληνικό τμήμα Αντιστασιακών, μαζί με όλους τους συμπατριώτες σου,φίλους και συναγωνιστές σου,εκφράζουμε τα βαθιά μας συλλυπητήρια στη σύζυγό σου Κούλα,στις κόρες σου Μαρία, Βασιλική και Συνοδή,στα εγγόνια σας Στέφανο, Συνοδεία, Άννα και Κυριακή και σε όλους τους συγγενείς και φίλους σας όπου κι αν βρίσκονται.ας είναι ελαφρύ το χώμα της φιλόξενης ουγγρικής γης που σε λίγο θα σε σκεπάσει. Αιώνια η μνήμη σου αξέχαστε Δημήτρη. 1936.július 17-én született a Florina megyei Oxia (Bukovik) faluban, földműves család gyermekeként. Négyen voltak testvérek. 1948 tavaszán, a polgárháború véres eseményei miatt kénytelen volt elhagyni szülőföldjét. Trajko testvérével a falu 62 gyerekével együtt, szülői beleegyezésével Jugoszlávián keresztül Magyarországra kerültek. Először Budapesten a Mátyás laktanyába, majd Kaposvár, Mosdós, Horány és Balatonszabadi után 1950 nyarán Dégre, a Görög Gyermekotthonba került. Itt végezte el 1955-ben az általános iskolát. Ezt követően Budapestre, a Paparigasz otthonba került és a Cipőipari Szakiskolában tanult, ahol 1958-ban cipész szakképesítést szerzett. Tanult szakmájában több éven át a Duna Cipőgyárban dolgozott. 1967-ben, esti tagozaton elvégezte a Cipő- és Bőrkonfekcióipari Technikumot. Az iskola elvégzése után műszaki ellenőri beosztásban az ország Cipő, Bőr- és Ruhaipari Szövetkezetek munkáját felügyelte, ellenőrizte. Munkáját szívvel, lélekkel, lelkiismeretesen végezte. 1967-ben házasságot kötött Horváth Máriával, házasságukból SZEKULOPULOSZ HRISZTOSZ (1936-2010) három fiúgyermekük, Zsolt, Attila és Zoltán született. Legfontosabb számára a családja volt. 1986-ban egészségi problémák miatt leszázalékolták, de nem akart belenyugodni ebbe az állapotába, továbbra is dolgozott az IBUSZ alkalmazásában, idegenvezetőként 2001-ig. Ezt a munkáját is legjobb tudása szerint végezte. A görög közösség rendezvényein rendszeresen részt vett. 2006 és 2010 között a III. kerületi Görög Kisebbségi Önkormányzat választott képviselője volt, ahol jó szervezőkészségével segítette a testület munkáját. Az utóbbi két évben egészségi állapota tovább romlott, szívproblémái miatt gyakori orvosi kezelésre, kórházi ápolásra szorult. 2010. október 9-én hunyt el Budapesten. A család, a barátai, honfitársai, 2010. október 20-án, végakaratának megfelelően a Halászbástya hajón vettek részt utolsó búcsúztatóján, ahol az OGÖ nevében Koranisz Laokratisz elnök mondta búcsú beszédét. Szekulopulosz Hrisztosz emlékének tiszteletére a Kanadában élő nászai, 10.000 Ft-tal járulnak hozzá a Görögség Háza építéséhez. Jack & Margaret Robertson Barrie. ONTARIO, CANADA 17

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Görögök Pentele és Dunaföldvár történetében Dr. Diószegi György Antal 2010. szeptember 4-én (szombaton) a XIV. kerületi Görög Önkormányzat dunaújvárosi (régen Pentele) kirándulása során Dunaföldvárra is eljutottunk: mindkét település történetében igen jelentősek voltak az itt élő görögök. A bizánci rítusú kereszténység szabadon működhetett az Árpád-házi királyok korában: Bizáncból is érkeztek hittérítők, erre utal már a Pentele név is. Szent Panteleimon nevéből alakult ki (a név jelentése mindenkin megkönyörülő ): az ő tiszteletére görög rítusú ortodox monostort alapítottak itt a Duna szigetén Szent István király uralkodása idején az Andornak-nemzetség tagjai. E név a görög Andronikosz névből származik. A kutatók szerint a világhírű magyar koronázási paláston Szent Panteleimon (Kr. után 245-313) kisázsiai görög orvos szentet is ábrázolták: ez összefügghet egyrészt azzal, hogy a Veszprém közelében letelepített görög rítusú bazilissza apácák közösségének Sarolt fejedelemasszony lehetett az alapítója; de ez összefüggésben lehet azzal is, hogy (a Szent Margit legenda szerint) Szent Imre herceg menyasszonya görög császárlány volt. A nevezetes tudós Moravcsik Gyula (1892-1972) akadémikus írt arról, hogy a hagyomány szerint Hierótheosz püspök keresztelte meg Sarolt asszonyt. Ez a görög rítusú szerzetesek által lakott pentelei monostor éppen úgy 1020 körül létesülhetett, mint a veszprémvölgyi görög apácakolostor. A Duna egyik szigetén, a későbbi Szalki-szigeten állt a görög származású Andornok-nemzetség rítusú monostora. A pentelei görög monostor első biztos említése 1238-ból származik: ekkoriban az Andornok nemzetség tagjai közé tartozó Bánk volt a Duna-szigeti Szent Pantaleon monostor apátja. A monostort a tatárok semmisítették meg 1241-ben. Itt fontos megemlíteni, hogy az Árpád-korban öt görög monostor létesült: Marosvár (Csanád), Veszprémvölgy, Szávaszentdemeter, Dunapentele, Visegrád. Alközpontokat is létesítettek: Kiszombor, Apostag, Marosvásárhely, Pécs, Titel, Szeged tartozik ebbe a körbe. A pentelei görög Janitsáry Döme testvéreinek emlékőrző bejegyzése egy nagy méretű kapcsos szertartási könyvben (Dunaújváros, szerb ortodox templom). A nevezetes pentelei görög Janitsárycsalád magyarországi nyomai Komáromba vezetnek, de eredetileg a kasztóriai Yanitsa (Yanitza) városából származtak. Janitsáry Miklós (1778-1850., Pest) Passau és Galacz között egy európai hírű hajózási szállítmányozási céget hozott létre. 1842 táján a pentelei görög Janitsárycsaládnál Táncsics Mihály házitanítóként dolgozott (a Nagyvenyim előtti Szedres-pusztán). 1848-ban létrehozták Pentelén a Községi Nemzeti Bizottmányt: tagjai közé tartoztak Janitsáry Döme és Janitsáry Szilárd. Janitsáry Mihály (Komárom, 1820. április 23-?) huszárként volt a magyar királyi testőrség főhadnagya, majd Dunapentelén élt földbirtokosként A Janitsáry-család más görög családokkal együtt voltak a Petőfi téri görög templom alapítói, építtetői. Janitsáry Ivánné (1886-1968) és három fia, Janitsáry Iván (1913-1974), dr. Janitsáry Miklós (1906-1974) és Janitsáry László (1908-1984) síremléke a Farkasréti temetőben található. A pentelei Temető u. 60. szám alatti Öregtemetőben nyugszik Janitsáry Szilárd felesége ákosházi Sárkány Antónia (1834-1880): ő Liszt Ferenc tanítványa volt. A közeli Dunaföldvár görög közössége kis létszámú volt (e település 15 km-re található Pentelétől). A XVIII. században a dunai gabonakereskedelemben a görög kereskedők fontos szerepet játszottak. Az egyik dunaföldvári görög Rósa György és felesége, Gyira Mária, valamint gyermekük, Rósa Anasztáz 1798. augusztus 10-én részesült nemességadományozásban (októberben hirdették ki Fejér vármegyében). (A görög Gyracsalád tagjai éltek Bécsben és Pesten is.) A dunaföldvári ortodox templom nagy valószínűséggel a helyi görög kereskedők adományaként készülhetett el. A dunaföldvári ortodox templom már egy évszázadnál is régebben használaton kívül van: a kerítésen lévő tábla szerint 1996-ban fejezték be a külső felújítási munkálatokat. Az utcafronttal ellentétes irányban fölépített, kelet-nyugati tájolású, a tetején aranykereszttel ékesített dunaföldvári ortodox templom (Kossuth Lajos u. 7.)oldalában több görög feliratos sírkő található: ez is bizonyítja, hogy e templom főként a görög kereskedőknek köszönhette felépülését. 18

Οκτωβρίου 2010 EΤΟΣ: 16 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα A téglakerítésbe épített görög feliratos sírkő 1768-ból Dunaföldvár ortodox templománál. Ezen ortodox templom különös érdekessége az a görög föliratos, 1768- ból való szív alakú sírkő (a tetején lévő kereszt közepén kialakított kis boltíves fülkével, vélhetően gyertyagyújtás céljára), amelyik az utcafronti téglakerítés falába került beépítésre. Az egyik, a templom (nyugati oldalon lévő) bejáratától jobbra lévő síremléken (melynek letört tetején lévő keresztje) ez a magyar fölirat olvasható: Itt nyugosznak Hadzsi Ignácz élt 52 évet meghalt 1847. és neje Hadzsi Ignáczné szül. Theodorovits Mária élt 71 évet meghalt 1883. Béke hamvaikra! Dunaföldvári görög közösség egyik tagja országos hírnevet szerzett! A dunaföldvári boltos görög fia, Tomori Anasztáz (Dunaföldvár, 1824. május 1-1894. október 8., Budapest) a tanulmányait Székesfehérvárott és Pesten végezte. A Lengyelországban született bécsi bankár és kereskedő nagybátyja, Baranovszky Miklós (1780-1854) az örökösévé tette művelt unokaöccsét: Jókai Mór írta meg, hogy Baranovszky a hírlapokból tudta meg, hogy unokaöccsét, a görög orthodox hitű Tomori Anasztázt matheseos professzornak vette fel a nagykőrösi kollégium: ezt követően írta meg új végrendeletét. Tomori akkoriban még tanárként a nagykőrösi kollégiumban matematikát tanított: itt tanártársa volt a költő Arany János. Tomori Anasztáz 1854-ben adta ki Pesten Elemi mennyiségtan címet viselő könyvét. A Magyar Tudományos Akadémia levelező tagja lett 1858. december 15-től: A gabona-, különösen a víz- és gőzmalmokról szóló székfoglalóját 1860. január 16-án olvasta fel. Az örökség révén meggazdagodott Tomori adakozókedvének köszönhető a teljes magyar nyelvű Shakespeare-kiadás (19 kötet jelent meg ekként; a 20. a verseké volt, ami már nem az ő költségén jelent meg). A dunaföldvári görög boltos családból származó, a hazafia célokra nagylekűen adományozó Tomori (és családja) nagy méretű, fekete márvány obeliszk síremléke a budapesti Új köztemetőben (16/4-1- 39/40) található. Jelentős támogatója volt a Kisfaludy Társaságnak (több más korabeli magyarországi görög, a szentesi Hadzsy György, a szalontai Rozvány György, a pesti Gyika Teréz, a temesvári Gyika Júlia, és a miskolci Pilta Jánosné társaságában). Tomori Anasztáz nevét ma is a hazai művészetek legjelentősebb mecénásai között tartják számon! Források: Dr. Bóna István: Dunapentele története., Szabó Zsolt: A monostor. In.: Szabó Tamás: Pentele ezer éve. Dunaújváros, 2008. Cziráky Gyula: Tolnavármegyei Dunaföldvár múltja és jelene. Dunaföldvár, 1910. 19

Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ της Νικολέττας Μήλιου Ως αποτέλεσμα των μειονοτικών εκλογών του 2010, 16 επαρχιακές ελληνικές αυτοδιοικήσεις συνέχισαν ή ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στην Ουγγαρία. Διάφορες κοινότητες, μακριά από τη Βουδαπέστη προσπαθούν να διαφυλάξουν παραδόσεις και έθιμα με καρδιά και ψυχή. Η παρούσα σειρά συνεντεύξεων ξεκίνησε με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας εμείς οι Έλληνες, ζώντας σε διάφορα σημεία της Ουγγαρίας είτε στην πρωτεύουσα είτε στην επαρχία. Κάθε μήνα θα σας γνωρίζουμε από μία ελληνική μειονοτική αυτοδιοίκηση της επαρχίας. Αυτή τη φορά θα επισκεφθούμε την Tatabánya, έδρα του νομού Komárom-Esztergom. Δέκατη τρίτη συνομιλήτριά μου ήταν η Νατάσα Κουκουμτζή, πρόεδρος της Μειονοτικής Αυτοδιοίκησης Ελλήνων της πόλης. Μιλήσαμε για θέματα παρελθόντος, παρόντος, μέλλοντος, για τις αρχές και το σήμερα. Είναι έντονη η ελληνική παρουσία στην πόλη της Tatabánya: με τις διάφορες εκδηλώσεις προσφέρει ζωντάνια και πολυχρωμία στους κατοίκους της. Η τοπική ελληνική κοινότητα έχει βαθιές ρίζες στον δήμο. Η εγκατάσταση των πρώτων Ελλήνων (μέλη της δεύτερης διασποράς) συνδέεται άμεσα με την βιομηχανία εξόρυξης: είκοσι Έλληνες και μόνο μία Ελληνίδα ζούσαν στην πόλη στις αρχές της δεκαετίας του 50. Αργότερα ο αριθμός αυξήθηκε με την άφιξη πληθυσμού από την ουγγρική πρωτεύουσα, που αρχικά είχε προορισμό την κοντινή πόλη Dorog, αλλά επειδή εκεί υπήρχε έλλειψη στέγης, τελικά εγκαταστάθηκαν στην Tatabánya, διότι ο δήμος μας τη δεκαετία του 50 ξεκίνησε να κατασκευάζει καινούρια σπίτια. Πόσα μέλη αριθμεί σήμερα η ελληνική κοινότητα της Tatabánya; Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 2010 εγγράφηκαν 74 άτομα στον εκλογικό κατάλογο ελληνικής μειονότητας του δήμου Tatabánya. Ο αριθμός αυτός είναι ενδεικτικός: δεν συμπεριλαμβάνονται τα ελληνόπουλα κάτω των 18 ετών, καθώς και υπήρχαν αρκετές άκυρες αιτήσεις δυστυχώς. Έτσι υπολογίζεται ότι στην πόλη υπάρχουν περίπου 125-130 Έλληνες. Ευτυχώς έχουμε και πάρα πολλούς Ούγγρους που μας υποστηρίζουν. Έχετε δηλαδή πολλούς φίλους και υποστηρικτές, πώς αντιμετώπισε όμως ο Δήμος την Μειονοτική Αυτοδιοίκηση Ελλήνων της Tatabánya; Είχαμε ευτυχώς πολύ θετική υποδοχή. Η μητέρα μου για παράδειγμα πάντα έλεγε ότι την αγαπούσαν πολύ και στη δουλειά της, λόγω της εξωτικής καταγωγής της. Πότε πήρε θεσμική μορφή ο τοπικός ελληνισμός; Η Μειονοτική Αυτοδιοίκηση Ελλήνων της Tatabánya ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1998, άρα φέτος ξεκινήσαμε την τέταρτη τετραετία. Εγώ η ίδια συνεργάζομαι από το 2006. Αν πάει κανείς στη Tatabánya μπορεί να δεί κτίρια, οδούς ή εκκλησίες που έχουν σχέση με τον ελληνισμό; Δυστυχώς όχι, δεν υπάρχουν ελληνικά κτίρια στην πόλη μας, αλλά σχεδιάζουμε κάποτε να αναστυλώσουμε ένα μνημείο προς τιμή των Ελλήνων που ζούσαν και ζουν στην πόλη αυτή. Ποιές εκδηλώσεις έχετε; Για τους γονείς μας, τους παλιούς Έλληνες, τα ήθη και τα έθιμα είχαν ιδιαίτερη σημασία και γιόρταζαν κάθε γιορτή, όπως το 1821, το ιστορικό «ΟΧΙ» τον Οκτώβριο, το Πάσχα, του Αγίου Νικολάου, την Πρωτομαγιά. Εκείνες τις μέρες όλοι οι Έλληνες μαζεύονταν, έκαναν παρελάσεις, το Πάσχα έψηναν αρνιά. Εμείς συνεχίζουμε την παράδοση να γιορτάζουμε, ενώ προσθέσαμε κι εμείς στη σειρά ένα παλιό ελληνικό έθιμο, το πέταγμα των χαρταετών την άνοιξη. Έχουμε ένα «Εργαστήρι Χειροτεχνίας» όπου φτιάχνονται οι χαρταετοί, τους οποίους παίρνουμε όταν ετοιμάζονται στο κοντινό λόφο Kőhegy στο άγαλμα του Αητού και τους πετάμε, αν μας επιτρέπει ο καιρός βέβαια. Εργαστήρια χειροτεχνίας για παιδιά οργανώνετε και στην Βουδαπέστη επίσης. Ναι, στο ξενοδοχείο Actor (οδός Viola, στο 9ο διαμ. Βουδαπέστης σ.τ.σ.) διοργανώνονται το πρώτο Σάββατο κάθε μήνα. Θέλουμε κάθε φορά να προσκαλούμε διάφορους ειδικούς χειροτέχνες να διδάξουν διάφορες τεχνικές και τρόπους στα παιδιά, που θα τα θυμούνται και όταν μεγαλώσουν. Τα εργαστήρια αυτά δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να βελτιώνεται η φαντασία τους, και εφόσον οι Έλληνες κατά τη γνώμη μου διαθέτουν μεγάλο ταλέντο στις καλές τέχνες, θέλουμε να το φέρουμε στην επιφάνεια και στην περίπτωση των παιδιών μας. Ποιες τεχνικές μπορούν να γνωρίσουν τα παιδιά; Ο ζωγράφος τους διδάσκει ζωγραφική, αλλά υπάρχει δυνατότητα να κατασκευάζουν διακοσμητικά, κούκλες, πιλήματα, χαρταετούς, κοσμήματα. Θέλουμε να διοργανώσουμε μια έκθεση πλοίων, έτσι φτιάχνουμε και μακέτες 20