Χρήση συγκρίσεω ν & κατηγο ριώ ν στο REACH ιαδικτυακό σεµ ιν άριο σχετικά µ ε τις απ αιτήσεις π ληρο φο ριώ ν 10 εκεµ βρίο υ 2009
Συν ο π τική π εριγραφ ή Βασικές αρχές διαµ όρφ ω σης κατηγο ριώ ν καισυγκρίσεω ν Σταδιακή π ρο σέγγιση όσο ν αφο ρά την αν αζήτηση αν αλόγω ν καιτη συµ π λήρω ση ελλείψεω ν στα δεδο µ έν α Παράδειγµ α το υ τρόπ ο υ αν αφο ράς της κατηγο ρίας στο IUCLID
Πληρο φο ρίες π ο υ δεν π ρο έρχο ν ταιαπ ό δο κιµ ές Προ σεγγίσεις για την π αραγω γή π ληρο φ ο ριώ ν σχετικά µ ε την επ ικιν δυν ότητα π ο υ δεν π ρο έρχο ν ταιαπ ό δο κιµ ές: Ο µ αδο π ο ίηση ο υσιώ ν Σύγκριση µ ε άλλη ο υσία ή κατηγο ρία Αν άλυση τάσεω ν (εσω τερικά µ ο ν τέλα) «Καθο λικά» QSAR/συστήµ ατα εµ π ειρο γν ω µ όν ω ν (εξ ω τερικά µ ο ν τέλα) F Για τη συµ π λήρω ση ελλείψεω ν στα δεδο µ έν α, στρατηγικές σχετικά µ ε την π ρο τεραιότητα καιτη διεξ αγω γή δο κιµ ώ ν µ ε βάση το βάρο ς της απ όδειξ ης για την απ ο φυγή π εριττώ ν δο κιµ ώ ν!
Ο µ αδο π ο ίηση ο υσιώ ν Ο υσίες τω ν ο πο ίω ν ο ιφυσικο -χηµ ικές, το ξ ικο λο γικές και ο ικο το ξ ικο λο γικές ιδιότητες είν αιπιθαν ό ν α είν αιπαρόµ ο ιες ή εµ φαν ίζο υν καν ο ν ικότητα εξ αιτίας ο µ ο ιότητας στη χηµ ική δο µ ή, µ πο ρο ύν ν α θεω ρο ύν ταιότισυν ιστο ύν ο µ άδα ή «κατηγο ρία» ο υσιώ ν. Ο ι ο µ ο ιότητες µ πο ρο ύν ν α συν ίσταν ται σε: κο ιν ή λειτο υργική ο µ άδα κο ιν ές πρόδρο µ ες ο υσίες ή κο ιν άπρο ϊόν τα απο δόµ ησης σταθερή τάση της µ εταβο λής της δραστικότητας κο ιν άσυστατικάή χηµ ικές τάξ εις
Χηµ ικές κατηγο ρίες Η κο ιν ή συµ περιφο ράή ο ι σταθερές τάσεις σχετίζο ν ταιγεν ικάµ ε έν αν κο ιν ό µ ηχαν ισµ ό/τρόπο δράσης Η χρήση προ σέγγισης βάσει της κατηγο ρίας παρέχει τη βάση για το ν προ σδιο ρισµ ό τω ν πιθαν ώ ν τάσεω ν τω ν ιδιο τήτω ν σε µ ια συγκεκριµ έν η κατηγο ρία Μ ια ο υσία µ πο ρείν α αν ήκει σε περισσότερες από µ ία κατηγο ρίες Όταν µ ια κατηγο ρία αν απτύσσεται για πρώ τη φο ρά, περιλαµ βάν ει, στην ιδαν ική περίπτω ση, όλα τα πιθαν άµ έλη
Όρο ιπ ο υ καθο ρίζο ν ταιστο π αράρτηµ α XI Τα απ ο τελέσµ ατα είν αιεπ αρκή για το υς σκο π ο ύς της ταξ ιν όµ ησης καιεπ ισήµ αν σης ή/καιτης αξ ιο λόγησης κιν δύν ο υ Επ αρκή καιαξ ιόπ ιστη κάλυψη τω ν κύριω ν π αραµ έτρω ν, σύµ φω ν α µ ε τις αν τίστο ιχες µ εθόδο υς δο κιµ ώ ν ιάρκεια της έκθεσης συγκρίσιµ η ή µ εγαλύτερη απ ό εκείν η π ο υ π ρο βλέπ εταιστην αν τίστο ιχη µ έθο δο δο κιµ ής, εφόσο ν η διάρκεια της έκθεσης είν αισηµ αν τική π αράµ ετρο ς Επ αρκής καιαξ ιόπ ιστη τεκµ ηρίω ση της εφαρµ ο ζόµ εν ης µ εθόδο υ
Συγκριτική π ρο σέγγιση Στο π αράρτηµ α XI το υ REACH αν αφ έρεταιότι: Ο ιφυσικο -χηµ ικές ιδιότητες, ο ιεπ ιπ τώ σεις στην υγεία το υ αν θρώ π ο υ καιστο π εριβάλλο ν ή η τύχη στο π εριβάλλο ν µ π ο ρο ύν ν α π ρο βλεφθο ύν απ ό τα δεδο µ έν α της ο υσίας/ώ ν αν αφ ο ράς εν τός της ο µ άδας µ ε π αρεµ βο λή σε άλλες ο υσίες της ο µ άδας (συγκριτική π ρο σέγγιση). Κατ αυτόν το ν τρόπ ο απ ο φεύγεταιη αν άγκη δο κιµ ής κάθε ο υσίας για κάθε π αράµ ετρο.
Τύπ ο ισύγκρισης Μ ία π ρο ς µ ία Μ ία αν άλο γη χηµ ική ο υσία -> εκτίµ ηση µ ίας χηµ ικής ο υσίας Μ ία π ρο ς π ο λλές Μ ία αν άλο γη χηµ ική ο υσία -> εκτίµ ηση µ ίας χηµ ικής ο υσίας Πο λλές π ρο ς µ ία ύο ή π ερισσότερες αν άλο γες χηµ ικές ο υσίες -> εκτίµ ηση µ ίας χηµ ικής ο υσίας Πο λλές π ρο ς π ο λλές ύο ή π ερισσότερες αν άλο γες χηµ ικές ο υσίες -> εκτιµ ήσεις π ερισσότερω ν χηµ ικώ ν ο υσιώ ν Πο ιο τική ή π ο σο τική
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 0 Βεβαιω θείτε ότιη χηµ ική ο υσία είν αιήδη µ έλο ς µ ιας κατάλληλης υφ ιστάµ εν ης κατηγο ρίας (π.χ.: κατηγο ρίες Ο Ο ΣΑ για τα π αραγόµ εν α σε µ εγάλες π ο σότητες χηµ ικά) ΣΗΜ ΕΙΩΣΗ: σε π ερίπ τω ση ν έω ν δεδο µ έν ω ν, εν δέχεταιν α χρειαστείεκ ν έο υ αξ ιο λόγηση της κατηγο ρίας
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 1 Προ σδιο ρίστε π αρόµ ο ιες/αν άλο γες χηµ ικές ο υσίες για ν α σχηµ ατίσετε µ ια κατηγο ρία, χρησιµ ο πο ιώ ν τας - τις ηλεκτρο ν ικές µ ηχαν ές αν αζήτησ ης (π.χ. echemportal) - τα εργαλεία πο υ έχο υν αν απτυχθεί(π.χ. το σύστηµ α QSAR Toolbox το υ Ο Ο ΣΑ) ιαµ ο ρφώ στε υπ όθεση & ο ρισµ ό κατηγο ρίας Λάβετε υπ όψη τις λειτο υργικές ο µ άδες, τις ο µ ο ιότητες στη χηµ ική δο µ ή, τις ο δο ύς µ εταβο λισµ ο ύ, το ν µ ηχαν ισµ ό/τρόπο δράσης Συν δέστε τα δεδο µ έν α για τα µ έλη της ο µ άδας βάσειτω ν χηµ ικώ ν ο µ ο ιο τήτω ν
echemportal
Εργαλειο θήκη για την εφ αρµ ο γή QSAR
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 2 Συλλέξ τε δεδο µ έν α απ ό κάθε µ έλο ς της κατηγο ρίας Πραγµ ατο π ο ιήστε ευρεία αν αζήτηση για ν α αν ακτήσετε δεδο µ έν α π ο υ µ π ο ρείν α είν αικαικο ιν όχρηστα Έ χετε υπ όψη: τα προ φίλ καθαρότητας καιπρο σµ είξ εω ν τις λεπτο µ έρειες σχετικάµ ε τη µ ο ριακή δο µ ή τα δεδο µ έν α σχετικάµ ε τις φυσικο -χηµ ικές ιδιότητες τις παραµ έτρο υς σχετικάµ ε την τύχη στο περιβάλλο ν τα (ο ικο )το ξ ικο λο γικά καιτο ξ ικο κιν ητικά δεδο µ έν α
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 3 Αξ ιο λο γήστε την επ άρκεια τω ν διαθέσιµ ω ν δεδο µ έν ω ν Π.χ. συµ µ ο ρφ ώ ν ο ν ταιτα δεδο µ έν α µ ε τις απ αιτήσεις π ληρο φο ριώ ν το υ REACH είτε µ εµ ο ν ω µ έν α ή ω ς βάρο ς της απ όδειξ ης καιείν αιεπ αρκή για αξ ιο λόγηση κιν δύν ο υ ή/καιταξ ιν όµ ηση/επ ισήµ αν ση; Βήµ α 4 ιαµ ο ρφώ στε έν αν π ίν ακα διαθεσιµ ότητας τω ν δεδο µ έν ω ν Το IUCLID 5 µ π ο ρείν α βο ηθήσειστη διαµ όρφ ω ση αυτο ύ το υ π ίν ακα ο ο π ο ίο ς µ π ο ρείν α χρησιµ ο π ο ιηθεί αργότερα για τη συµ π λήρω ση τω ν ελλείψ εω ν στα δεδο µ έν α, βλ. (η σύν ταξ η το υ εγχειριδίο υ βρίσκεταισε εξ έλιξ η)
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 5 Πραγµ ατο π ο ιήστε µ ια π ρο καταρκτική αξ ιο λόγηση της κατηγο ρίας καισυµ π ληρώ στε τις ελλείψ εις στα δεδο µ έν α Επ αληθεύστε την αρχική υπ όθεση της κατηγο ρίας Προ βείτε σε αν άλυση τω ν τάσεω ν Βεβαιω θείτε ότιδιατίθεν ταιεπ αρκείς, συν αφείς καιαξ ιόπ ιστες π ληρο φο ρίες για τα µ έλη της κατηγο ρίας Τεκµ ηριώ στε την ύπ αρξ η της κατηγο ρίας (κο ιν ές π αράµ ετρο ι) Συµ π ληρώ στε τις ελλείψεις τω ν δεδο µ έν ω ν όσο ν αφο ρά κάθε π αράµ ετρο καιελέγξ τε την επ άρκειά της όσο ν αφο ρά τις απ αιτήσεις το υ REACH
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 6 Προ τείν ετε καιπ ραγµ ατο π ο ιήστε δο κιµ ές, εάν χρειαστεί Εν δέχεταιν α χρειαστείη π ραγµ ατο π ο ίηση π ρόσθετω ν δο κιµ ώ ν για τα µ έλη της κατηγο ρίας ή/καιτω ν µ εταβο λιτώ ν το υς Η π ραγµ ατο π ο ίηση δο κιµ ώ ν δεν σηµ αίν ειαπ αραίτητα δο κιµ ές σε ζώ α χρήσιµ ες θα µ π ο ρο ύσαν ν α είν αικαιο ιδο κιµ ές in vitro η το ξ ικο κιν ητική είν αισυν ήθω ς απ αραίτητη για τις εύρω στες κατηγο ρίες Προ τάσεις δο κιµ ώ ν για τις παραµ έτρο υς τω ν παραρτηµ άτω ν IX και X για ο υσίες πο υ π ρόκειταιν α καταχω ριστο ύν στο πλαίσιο το υ REACH
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία Βήµ α 7 Περαιτέρω αξ ιο λόγηση της κατηγο ρίας Σε π ερίπ τω ση π αραγω γής ν έω ν δεδο µ έν ω ν, αξ ιο λο γήστε ξ αν ά την κατηγο ρία Βήµ α 8 Τεκµ ηριώ στε την ο ριστικο π ο ιηµ έν η κατηγο ρία καιτη συλλο γιστική της Περιλάβετε αν αλυτική αιτιο λόγηση για ν α εξ ηγήσετε το ν τρόπ ο µ ε το ν ο π ο ίο π ληρο ύν ταιτα κριτήρια το υ π αραρτήµ ατο ς XI το υ REACH για τις κατηγο ρίες (ο µ αδο π ο ίηση ο υσιώ ν ) Π.χ. ο µ ο ιότητες στη χηµ ική δο µ ή, ο δο ίµ εταβο λισµ ο ύ, αν άλυση τάσεω ν, τρόπ ο ς δράσης
Πώ ς ν α αν απ τύξ ετε µ ια κατηγο ρία ΣΗΜ ΕΙΩΣΗ: Σηµ αν τικές π τυχές π ο υ π ρέπ ειν α έχετε υπ όψ η Αν αλύστε & αν αφέρατε τις επ ιπ τώ σεις τω ν διάφο ρω ν λειτο υργικώ ν ο µ άδω ν Εξ ετάστε τα συστατικά, τις π ρο σµ είξ εις, τις κο ιν ές π ρόδρο µ ες ο υσίες ή/καιτα π ρο ϊόν τα µ ετατρο π ής, κλπ. Αν αφέρατε τις επ ιπ τώ σεις τω ν το ξ ικο κιν ητικώ ν π αραµ έτρω ν στο π λαίσιο της απ ο δο χής συγκρίσεω ν εν τός της κατηγο ρίας Περιγράψτε τη δυν ατότητα εφαρµ ο γής (ή µ η) για όλες τις ο δο ύς έκθεσης (στο µ ατική, δερµ ατική, αν απ ν ευστική) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜ ΑΤΟ ΛΟ ΓΗΣΤΕ ΣΩΣΤΑ
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 1. ηµ ιο υργήστε έν α σύν ο λο δεδο µ έν ω ν κατηγο ρίας Μ ην ξ εχν άτε ότιπ ρέπ ει ν α καταχω ρίζεταιη ο υσία, Ο Χ Ιη κατηγο ρία. Το σύν ο λο δεδο µ έν ω ν της κατηγο ρίας θα π εριληφ θείστο ν φάκελο καταχώ ρισης της ο υσίας π ο υ π ρόκειταιν α καταχω ριστεί.
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 2. Περιγράψτε την υπ όθεση κατηγο ρίας καικαθο ρίστε τα µ έλη της ο µ άδας Βεβαιω θείτε ότιτα µ έλη της κατηγο ρίας είν αιπ αρόµ ο ια καιπ λήρη, καθώ ς καιότι στο ν φ άκελο καταχώ ρισης π εριλαµ βάν εται αν αλυτική τεκµ ηρίω ση όσο ν αφ ο ρά τη συµ µ όρφ ω ση µ ε το υς καν όν ες ο µ ο ιότητας.
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 3. Επ ιλέξ τε τις π αραµ έτρο υς π ο υ εφαρµ όζο ν ταιστην κατηγο ρία σας Η έν ν ο ια της κατηγο ρίας δεν συν επ άγεται απ αραίτητα ότιη σύγκριση µ εταξ ύ µ ελώ ν καλύπ τειόλες τις π αραµ έτρο υς καιτις ο δο ύς έκθεσης.
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 4. Υπ ο βάλετε κάθε απ αραίτητη αιτιο λόγηση/εις καιαν αφο ρά/ές Η αν αλυτική αιτιο λόγηση απ αιτείται π ρο κειµ έν ο υ ν α π εριληφ θο ύν επ αρκείς π ληρο φο ρίες σχετικά µ ε τις ο µ ο ιότητες στη χηµ ική δο µ ή, τα κο ιν ά π ρο ϊόν τα απ ο δόµ ησης, το ν τρόπ ο δράσης ή/καιτην αν άλυση τάσεω ν.
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 5. ηµ ιο υργήστε το ν π ίν ακα (αν αλυτικήπ ρο βο λήτω ν διαθέσιµ ω ν δεδο µ έν ω ν ) Ο π ίν ακας µ π ο ρείν α π εριλαµ βάν ειπ ερισσότερες απ ό µ ία τιµ ές για τις π αραµ έτρο υς. Ωστόσο, δεν εξ ηγο ύν ταιο ιλόγο ι για το υς ο π ο ίο υς π εριλαµ βάν εταιη συγκεκριµ έν η τιµ ή. Εάν είν αιδυν ατόν, έν α κεν ό στα δεδο µ έν α π ρέπ ειν α συµ π ληρώ ν εταιµ ε π αρεµ βο λή αν τίµ ε π αρέκταση.
Παράδειγµ α τρόπ ο υ συµ π λήρω σης το υ IUCLID 6. Όταν είστε έτο ιµ ο ι, µ π ο ρείτε ν α δηµ ιο υργήσετε έν αν φάκελο υπ ο βο λής REACH, όπ ο υ θα π εριλαµ βάν ο ν ταιτα δεδο µ έν α της κατηγο ρίας Συµ π εριλάβετε όλες τις διαθέσιµ ες π ληρο φο ρίες π ο υ αν ακτήσατε (καιτις κο ιν όχρηστες) για ν α βελτιώ σετε την ευρω στία της κατηγο ρίας
Χρήσιµ ο ισύν δεσµ ο ι Καθο δήγηση σχετικά µ ετις απ αιτήσεις πληρο φο ριώ ν καιτην αξ ιο λόγηση χηµ ικής ασφάλειας: R6: QSARs and grouping of chemicals (R6: QSAR και ο µ αδο πο ίηση χηµ ικώ ν π ρο ϊόν τω ν ) Ο Ο ΣΑ, Καθο δήγηση σχετικά µ ε την ο µ αδο π ο ίηση τω ν χηµ ικώ ν http://www.oecd.org/env/existingchemicals/qsar Ο Ο ΣΑ, ικτυακός τόπ ο ς QSAR Toolbox http://www.oecd.org/env/existingchemicals/qsar ΚΚΕρ, ικτυακός τόπ ο ς υπ ο λο γιστικής το ξ ικο λο γίας http://ecb.jrc.ec.europa.eu/qsar/