ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Strahinjica Bana 76, 11000 BEOGRAD Τηλ.: +381 11 322-23-38, +381 11 323-15-77 Fax: +381 11 324-92-15 e-mail: ecocom-belgrade@mfa.gr Βελιγράδι, 15 Μαΐου 2014 Α.Π. Φ. 3075 /ΑΣ 255 ΠΡΟΣ: Υπουργείο Εξωτερικών Β2 Δ/νση ΚΟΙΝ.: Υπουργείο Εξωτερικών - Διπλωματικό Γραφείο Υφυπουργού, κ. Δ. Κούρκουλα - Γραφ. κ. Γεν. Γραμ. ΔΟΣ & ΑΣ - Γραφ. κας Αν. Γεν. Γραμ.ΔΟΣ & ΑΣ - Γραφ. κ.κ. Α & Β Γεν. Δ/ντών - A3, Β8 Διευθύνσεις - Γραφείο ΟΕΥ Βορείου Ελλάδος -Σ.Ε.Β. -Σ.Ε.Β.Ε. -Σ.Β.Β.Ε. -Ο.Π.Ε. -Π.Σ.Ε. -Ε.Β.Ε.Α. -Ε.Β.Ε.Θ. -Ε.Β.Ε.Π. -Κ.Ε.Ε. Ε.Δ.: Γραφείο κ. Πρέσβυ ΘΕΜΑ: Αποστολή ενημερωτικού Δελτίου Α δεκαπενθήμερου μηνός Μαϊου. Διαβιβάζουμε συνημμένα ενημερωτικό δελτίο που αφορά στο πρώτο δεκαπενθήμερο μηνός Μαϊου. Η Προϊσταμένη Σοφία Τσαμίχα Γενικός Σύμβουλος Ο.Ε.Υ. Β Συν.: Πέντε (5) σελ.
(1-15 Μαΐου 2014) Η ουκρανική κρίση επηρρεάζει και τη Σερβία Κατά τη διάρκεια ομιλίας της στη Σερβική Στρατιωτική Ακαδημία, με τίτλο «Η Συμβολή των Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών στη Νομισματική Πολιτική της Σερβίας» (05/05/14), η Διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας της Σερβίας (NBS), κα Jorgovanka Tabakovic, ανέφερε ότι η Σερβία ήδη αισθάνεται τις συνέπειες της ουκρανικής κρίσης. Ειδικότερα, η κα Tabakovic αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η NBS, όσον αφορά στις πληρωμές σε δολλάρια, αλλά και στο πρόσθετο ρίσκο που αναλαμβάνει όταν διενεργεί συναλλαγές με τη Ρωσία, μία χώρα με την οποία η Σερβία διατηρεί καλές σχέσεις και αποτελεί έναν εκ των κυριοτέρων εμπορικών της εταίρων. Η Διοικητής της NBS τόνισε επίσης πως, λαμβάνοντας υπ όψιν το υψηλό δημόσιο χρέος και την έντονη οικονομική εξάρτηση της χώρας από το εξωτερικό, ενδείκνυται η συνεργασία με Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς, ειδικότερα δε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ούτως ώστε να αμβλυνθούν οι οικονομικοί κίνδυνοι και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Η κα Tabakovic υπογράμμισε ότι έχει ήδη γίνει μία πολύ καλή προεργασία για τη σύναψη συμφωνίας με το ΔΝΤ, υπό τη μορφή προληπτικού διακανονισμού ετοιμότητας, τονίζοντας παράλληλα ότι, η Σερβία δεν θα υπέγραφε ποτέ συμφωνία που θα επέφερε την αύξηση του δημοσίου χρέους της. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, «η συνεργασία με το ΔΝΤ δεν πρέπει να θεωρείται κίνηση απόγνωσης, αλλά συνεργασία για την απόσβεση των αρνητικών συνεπειών της ουκρανικής κρίσης». Επιπλέον, υποστήριξε ότι η μη συνεργασία με το ΔΝΤ θα απέφερε μεγαλύτερο κόστος, παρά ώφελος, δεδομένου ότι η χώρα δεν θα μπορούσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Τέλος, υπενθύμισε ότι το ΔΝΤ απλά καθορίζει στόχους και ότι εναπόκειται στην κάθε χώρα να αναζητήσει συγκεκριμένους τρόπους επίτευξής τους. Συνεπώς, η κυβέρνηση είναι αυτή που θα αποφασίσει για το εάν θα επιτύχει τον στόχο της μείωσης του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού μέσω της περικοπής μισθών και συντάξεων ή μέσω της καταπολέμησης της παρα-οικονομίας και του αποδοτικότερου ελεγχου των δαπανών του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα. Επίσης, η κα Tabakovic ανέφερε ότι τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος της χώρας βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα και επαρκούν όχι μόνο για την κάλυψη των εισαγωγών της χώρας για χρονικό διάστημα επτά μηνών, αλλά και για την εξυπηρέτηση μέρους των υποχρεώσεων της χώρας έναντι των πιστωτών της. Η ίδια ανέφερε ότι ότι τα κρατικά αποθέματα ξένου συναλλάγματος αποτελούν το 70% των συνολικών αποθεμάτων της χώρας, τα οποία υπερβαίνουν τα 7 δις. Στη συνέχεια, η Διοικητής της NBS αναφέρθηκε στην τάση των κυβερνήσεων της χώρας να δημιουργούν ανεξάρτητες κρατικές υπηρεσίες, οι οποίες αποτελούν διαύλους αποστράγγισης κονδυλίων του κρατικού προϋπολογισμού και, τελικά, λειτουργούν ως τράπεζες, χρηματοδοτώντας εξαγωγές και επενδύσεις, με μονοπωλιακό τρόπο και αδιαφανή κριτήρια. Την ίδια στιγμή, ο συντάκτης του εντύπου «Μακρο-Οικονομικές Αναλύσεις & Τάσεις», κ. Miladin Kovacevic, αναφέρει ότι, τυχόν επιμήκυνση της κρίσης στην Ουκρανία θα μπορούσε να επηρρεάσει αρνητικά τη Σερβία και να θέσει σε κίνδυνο τις εξαγωγές σερβικών αγαθών προς τη ΕΕ και τη Ρωσία, οι οποίες εκτίθενται πιο άμεσα στα γεγονότα. Κατά τον ίδιο, οι επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης δεν είναι προς το παρόν στατιστικά σημαντικές, δεδομένου ότι η Ουκρανία δεν κατατάσσεται στους βασικούς εμπορικούς εταίρους της Σερβίας. 1
Δημόσια Παρουσίαση του Ταμείου Στήριξης Μικρών & Μεσαίων Επιχειρήσεων Δυτικών Βαλκανίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης & Ανάπτυξης Στις 07/05/14, πραγματοποιήθηκε η δημόσια παρουσίαση του Ταμείου Στήριξης Μικρών & Μεσαίων Επιχειρήσεων Δυτικών Βαλκανίων (ENEF), για το οποίο έχει εξασφαλισθεί χρηματοδότηση 77 εκ., μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Αναδιάρθρωσης & Ανάπτυξης (EBRD), της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Γερμανικής Υπηρεσίας Επενδύσεων. Κατά την εκδήλωση, ο Διευθυντής Σερβίας της EBRD, κ. Mateo Patrone, δήλωσε ότι, η Τράπεζα έχει αναλάβει τη διαχείριση του Ταμείου και ότι η στήριξη των επιχειρήσεων θα γίνεται είτε απευθείας, μέσω της συμμετοχής του Ταμείου στο μετοχικό τους κεφάλαιο, είτε μέσω εγγυήσεων και άλλων μορφών χρηματοδότησης. Κατά τον ίδιο, το Ταμείο πρόκειται να επενδύσει σε επιχειρήσεις με ευνοϊκές προοπτικές ανάπτυξης, ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητος, αν και για τη Σερβία υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους τομείς της αγροτο-βιομηχανίας, της μεταποίησης και των τεχνολογιών πληροφορικής. Βάσει εκτιμήσεων, το Ταμείο θα εξαγοράζει το 25%-30% των επιχειρήσεων, θα συμμετέχει στη διοίκησή τους και, μετά από τρία έως επτά έτη, θα μεταπωλεί το μερίδιό του. Η συμμετοχή του Ταμείου θα κυμαίνεται μεταξύ 1 εκ. και 10 εκ., ανά περίπτωση. Τέλος, ο Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σερβία, κ. Michael Davenport, δήλωσε ότι το ENEF δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Μηχανισμού Χρηματοδότησης Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας Δυτικών Βαλκανίων, το οποίο συγχρηματοδοτεί η ΕΕ, ενώ υπογράμμισε ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της σερβικής οικονομίας, συνεπώς κάθε μορφή στήριξής τους συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Εξάλλου, σε δηλώσεις του στο σερβικό Τύπο, στις 03/05/14, ο κ. Patrone, ανέφερε ότι η Σερβία δεν απειλείται από το «Ελληνικό σενάριο» που προκάλεσε η κρίση χρέους. Παρόλα αυτά, οφείλει να βελτιώσει το επιχειρηματικό της περιβάλλον και να προσελκύσει περισσότερες ξένες επενδύσεις, ώστε να θέσει τις βάσεις μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, της τάξης του 4-5%. Τούτο σημαίνει ότι απαιτείται η τροποποίηση της εργατικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας περί ιδιωτικοποιήσεων, του πτωχευτικού δικαίου και της νομοθεσίας περί αδειοδοτήσεων κατασκευών. Τέλος, συναφώς αναφέρεται ότι, ο Πρόεδρος της EBRD, κ. Suma Chakravarti, ο οποίος επισκέφθηκε το Βελιγράδι, στα μέσα Μαΐου, ανέφερε σε συνέντευξή του στο σερβικό Τύπο ότι, η Τράπεζα ενδιαφέρεται για την ιδιωτικοποίηση της «Telekom Srbija» και του Αερολιμένα «Nikola Tesla», του Βελιγραδίου. Επίσης, τόνισε ότι, οι μεγαλύτερες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η νέα σερβική κυβέρνηση είναι η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η ανάπτυξη των.τέλος, ο Εκτελεστικός Διευθυντής Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης της EBRD, κ. Jean-Marc Peterschmitt, ανέφερε ότι ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση της «Telekom Srbija» θα προσέλκυε σίγουρα μεγάλο αριθμό ενδιαφερόμενων αγοραστών και ότι, η EBRD θα ενδιαφερόταν να συμμετείχε σε μία τέτοια διαδικασία. Η Σερβία επανεπιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να προχωρήσει στην κατασκευή του South Stream Σύμφωνα με δημοσιεύματα του σερβικού Τύπου, στις 07/05/15, ο Πρόεδρος της ρωσικής Ντούμα, κ. Sergey Nariskin, μετέφερε στον Πρόεδρο της Σερβίας, κ. Tomislav Nikolic, τους χαιρετισμούς του Ρώσου Προέδρου, κ. Vladimir Putin, και παράλληλα ζήτησε από τις σερβικές Αρχές να εγγυηθούν ότι η Σερβία δεν θα εγκαταλείψει την κατασκευή του South Stream. 2
Βάσει των ίδιων δημοσιευμάτων, ο κ. Nariskin, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των ατόμων που τους έχει απαγορευτεί η είσοδος στην ΕΕ και τις Η.Π.Α., ανέφερε στον κ. Nikolic ότι ο κ. Putin εκτιμά ιδιαιτέρως τη στρατηγική συνεργασία των δύο χωρών. Εξάλλου, σύμφωνα με δηλώσεις του Α Αντιπροέδρου της ρωσικής Ντούμα, κ. Ivan Meljnikov, στο ρωσικό Τύπο, μετά το πέρας συνάντησης αντιπροσωπείας της Ντούμα με την πρόεδρο του σερβικού κοινοβουλίου, κα Maja Gojkovic, η Σερβία επιβεβαίωσε ότι αποδίδει προτεραιότητα στο Έργο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Δημοσιονομική προσαρμογή: βασική πρόκληση για τη νέα σερβική κυβέρνηση Όπως αναφέρεται στο εαρινό τεύχος του εντύπου «Ευρωπαϊκές Οικονομικές Προβλέψεις», της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η κύρια πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα σερβική κυβέρνηση είναι η δημοσιονομική προσαρμογή, σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα συνολικής δαπάνης και διευρυμένο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, ύψους περίπου 6%. Παρά το νέο πακέτο μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, αναμένεται ότι, τόσο η συνολική δαπάνη, όσο και το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, κυρίως λόγω αυξημένων επιτοκίων, δημοσίων επενδυτικών δαπανών, κρατικών επιδοτήσεων και κοινωνικών δαπανών που συνδέονται με την αναδιάρθρωση των δημοσίων επιχειρήσεων. Εξάλλου, ο πληθωρισμός, ο οποίος θα κυμανθεί σε χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα επίπεδα, θα επιδράσει επίσης αρνητικά στα κρατικά έσοδα και θα προκαλέσει δημοσιονομικές πιέσεις. Η μελέτη προσθέτει ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί δραστικά, εντός του 2014, και υπογραμμίζει την ανάγκη αποτελεσματικής αντιμετώπισης των παραγόντων που προκαλούν την αστάθειά του. Επίσης, εκτιμάται ότι, η χαμηλή ζήτηση, η σχετικά σταθερή ισοτιμία του σερβικού δηναρίου και η σταθερότητα των τιμών των τοφίμων θα μπορούσαν να αμβλύνουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Ακόμη, η μελέτη αναφέρει ότι, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα μεταβληθεί η οικονομική πολιτική της χώρας, το δημόσιο χρέος της Σερβίας αναμένεται να υπερβεί το 70% του Α.Ε.Π., το 2014. Τέλος, η ανεργία εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί στα ίδια υψηλά επίπεδα, καθώς οι νέες θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν στον Ιδιωτικό Τομέα θα αντισταθμιστούν από τις απώλειες θέσεων εργασίας που θα προκύψουν από την αναδιάρθρωση του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα. Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια του Υπουργικού Διαλόγου ΕΕ-Σερβίας, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και στον οποίον, από σερβικής πλευράς, παρευρέθη ο Υπουργός Οικονομικών, κ. Lazar Krstic, και εκπρόσωποι της Λαϊκής Τράπεζας της Σερβίας, (07/05/14), αναγνωρίστηκαν οι προσπάθειες της Σερβίας για την επίτευξη του στόχου της δημοσιονομικής σταθερότητας και της ενίσχυσης μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Υιοθέτηση τροποποιήσεων του Νόμου περί Ιδιωτικοποιήσεων Στις 06/05/14, η σερβική κυβέρνηση υιοθέτησε σειρά τροποποιήσεων του Νόμου περί Ιδιωτικοποιήσεων, οι οποίες υπερψηφίστηκαν τελικά από το σερβικό κοινοβούλιο, στις 12/05/14. Σύμφωνα με ανακοινώσεις του σερβικού Τύπου, οι τροποποιήσεις του Νόμου περί Ιδιωτικοποιήσεων επεκτείνουν επί πεντάμηνο την προστασία των υπό αναδιάρθρωση Δημοσίων Επιχειρήσεων έναντι των πιστωτών τους. Με τον τρόπο αυτό, δίδεται μία μικρή προθεσμία στην κυβέρνηση, ώστε να επεξεργαστεί περαιτέρω το ζήτημα και να προχωρήσει σε ψήφιση νέου σχετικού Νόμου. 3
Ο πρώην Υπουργός Οικονομίας της Σερβίας και νυν Πρόεδρος του πολιτικού κόμματος «Αρκετά!», κ. Sasa Radulovic, υποστήριξε σε δηλώσεις του ότι, οι ανωτέρω τροποποιήσεις είναι αντισυνταγματικές, επειδή αναιρούν ουσιαστικά σχετική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας, η οποία προβλέπει την 15 η Μαΐου 2014, ως ημερομηνία άρσης της προστασίας των υπο αναδιάρθρωση Δημοσίων Επιχειρήσεων, έναντι των πιστωτών τους. Όπως μάλιστα ανέφερε, οι με κομματικά κριτήρια διορισμένοι Διευθυντές των Επιχειρήσεων αυτών δεν έχουν προωθήσει καθόλου τη διαδικασία αναδιάρθρωσης, γεγονός που προκάλεσε την πτώχευση πολλών εκ των πιστωτών τους και την απώλεια 300.000 θέσεων εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα. Σημειώνεται επίσης ότι, σύμφωνα με τον οικονομολόγο, κ. Bosko Mijatovic, οι προαναφερθείσες τροποποιήσεις θα επιβαρύνουν περαιτέρω τον κρατικό προϋπολογισμό, αφού θα συνεχιστεί η καταβολή της μισθοδοσίας σε περίπου 50.000 ουσιαστικά άεργους εργαζόμενους. Ο κ. Mijatovic επισημαίνει επίσης ότι, το σύνολο της μισθοδοσίας αυτής επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό κατά ποσό ίσο με αυτό που προσπαθεί να εξοικονομήσει η σερβική κυβέρνηση, μέσω της ήδη ανακοινωθείσας οριζόντιας περικοπής των μισθών του Δημοσίου Τομέα, κατά 10%. Συμπληρωματικά αναφέρεται ότι, στην ίδα συνεδρίαση, η κυβέρνηση θέσπισε Επιτροπή Έγκρισης Χρήσης Κρατικών Οχημάτων και Ομάδα Εργασίας για την Ανάλυση και την Παρακολούθηση της χρήσης Κρατικών Κτηρίων και Γραφείων που έχουν παραχωρηθεί σε Υπουργεία, ειδικούς Κυβερνητικούς Οργανισμούς και Υπηρεσίες. Εκσυγχρονισμός των σερβικών σιδηροδρόμων Σύμφωνα με ανακοίνωση των Σερβικών Σιδηροδρόμων (03/05/14), τον προσεχή Σεπτέμβριο αναμένεται η άφιξη του πρώτου ελβετικού συρμού «Stadler» ενώ, συνολικά, 60 νέοι συρμοί θα διατρέχουν τις σιδηροδρομικές γραμμές της χώρας, έως το τέλος του 2015. Υπενθυμίζεται ότι, το Μάρτιο 2013, οι Σερβικοί Σιδηρόδρομοι αγόρασαν 21 συρμούς από τη «Stadler», μέσω σχετικής πίστωσης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης & Ανάπτυξης, ύψους 99 εκ. Επίσης, 27 επιπλέον ρωσικοί πετρελαιοκίνητοι συρμοί αναμένεται να καταφθάσουν στη χώρα, έως το τέλος του έτους, η προμήθεια των οποίων χρηματοδοτήθηκε από αντίστοιχη ρωσική πίστωση. Εξάλλου, σύμφωνα με νεώτερη ανακοίνωση των Σερβικών Σιδηροδρόμων (06/05/14), η Σερβία παρέλαβε ρωσικό εξοπλισμό για την ανακατασκευή και τον εκσυγχρονισμό έξι (6) σιδηροδρομικών τμημάτων επί του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου 10, συνολικού μήκους 112 χλμ., καθώς και της σιδηροδρομικής γραμμής Βελιγράδι-Pancevo, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των σιδηροδρόμικών γραμμών της χώρας, το οποίο χρηματοδοτείται από ρωσική πίστωση ύψους $ 800 εκ. Όταν αποπερατωθούν οι εργασίες στον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο 10, ο εξοπλισμός θα μετακινηθεί για να υποστηρίξει την κατασκευή νέας σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Stara Pazova και Novi Sad, καθώς την επισκευή του σερβικού τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής που ενώνει το Βελιγράδι με το Μαυροβούνιο. Συνολικά, πάνω από 70 παρόμοια μηχανήματα θα αποσταλούν στη Σερβία, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. 4
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Strahinjica Bana 76, 11000 Belgrade Τηλ.: +381 11 322-23-38, +381 11 323-15-77 Fax: +381 11 324-92-15 e-mail:ecocom-belgrade@mfa.gr (1-15 Μαΐου 2014) Πίνακας Περιεχομένων Οικονομία Η ουκρανική κρίση επηρρεάζει και τη Σερβία... 1 Δημόσια Παρουσίαση του Ταμείου Στήριξης Μικρών & Μεσαίων Επιχειρήσεων Δυτικών Βαλκανίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης & Ανάπτυξης... 2 Δημοσιονομική προσαρμογή: βασική πρόκληση για τη νέα σερβική κυβέρνηση... 3 Υιοθέτηση τροποποιήσεων του Νόμου περί Ιδιωτικοποιήσεων... 3 Ενέργεια Η Σερβία επανεπιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να προχωρήσει στην κατασκευή του South Stream... 2 Μεταφορές Εκσυγχρονισμός των σερβικών σιδηροδρόμων... 4