ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 17/7/2014 Α.Π. Φ. 3070 / 290 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. Γραφείο Ναυτ. Ακολούθου ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 61 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 21 Ιουνίου έως 10 Ιουλίου 2014. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: +322-5455506, Fax: +322-5455508, e-mail: ecocom-brussels@mfa.gr ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ. 61 21/6-10/7/2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Επισημάνσεις Επιτροπής παρακολούθησης του Προϋπολογισμού για ύπαρξη δημοσιονομικού κενού στην εκτέλεση του φετινού βελγικού προϋπολογισμού σελ. 2 2. Συζήτηση για την επιχειρηματικότητα ως μέσον για την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη (Βρυξέλλες, 24.6.2014) σελ. 2 3. Χρηματιστήριο Βρυξελλών σελ. 3 4. Δανεισμός βελγικού δημοσίου με ευνοϊκούς όρους σελ. 4 5. «Πάγωμα» της προοδευτικής τιμολόγησης της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στην Βαλλονία σελ. 5 6. Μικρή πτώση της καταναλωτικής και άνοδος της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στο Βέλγιο σελ. 6 7. Πρόστιμο αμερικανικής διοίκησης στην γαλλική τράπεζα BNP Paribas σελ. 7 8. Βελγικές αποταμιευτικές καταθέσεις σελ. 7 1
1. Επισημάνσεις Επιτροπής παρακολούθησης του Προϋπολογισμού για ύπαρξη δημοσιονομικού κενού στην εκτέλεση του φετινού βελγικού προϋπολογισμού Σύμφωνα με τις προσωρινές εκτιμήσεις της Επιτροπής παρακολούθησης του προϋπολογισμού (Comité de Monitoring) στα τέλη Ιουνίου, υπάρχει απόκλιση στην εκτέλεση του φετινού βελγικού προϋπολογισμού της τάξεως των 1,86 δις., οφειλόμενη σχεδόν αποκλειστικά στα μειωμένα φορολογικά έσοδα και δευτερευόντως σε ορισμένες απρόβλεπτες δαπάνες, όπως η καταβολή αποζημιώσεων περίπου 600 εκατ. λόγω μη ευνοϊκών δικαστικών αποφάσεων εις βάρος του βελγικού δημοσίου. Η Επιτροπή εκτιμά το φετινό έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού σε 2,7% του ΑΕΠ, έναντι 2,2% του ΑΕΠ που αυτό είχε εκτιμηθεί τρεις μήνες νωρίτερα, στο πλαίσιο της διαδικασίας δημοσιονομικού ελέγχου του Μαρτίου τ.ε., και εκτιμά ότι θα πρέπει φέτος να αναζητηθούν πρόσθετα δημοσιονομικά κονδύλια που θα καλύψουν το δημοσιονομικό κενό, ύψους τουλάχιστον 1,3 δις.. Η Επιτροπή εκτιμά επίσης ότι προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος στον προϋπολογισμό του προσεχούς έτους (διαρθρωτικό έλλειμμα 1,1% του ΑΕΠ), θα πρέπει να ληφθούν νέα μέτρα δημοσιονομικής εξοικονόμησης ή να ευρεθούν πρόσθετα δημόσια έσοδα της τάξεως των 6 δις.. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος επισημαίνει ότι καθώς δεν έχει ακόμη σχηματισθεί ομοσπονδιακή κυβέρνηση μετά τις εθνικές εκλογές της 25 ης Μαΐου, οι ανωτέρω εκτιμήσεις της Επιτροπής παρακολούθησης του προϋπολογισμού ασκούν πρόσθετη πίεση στις πολιτικές δυνάμεις που διαβουλεύονται προς σχηματισμό κυβέρνησης και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη έγκαιρης διαχείρισης των δημοσιονομικών κενών που παρουσιάζονται. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε επίσης στην μελέτη που δημοσίευσε πρόσφατα το Bureau Fédéral du Plan, με τίτλο Perspectives économiques 2014-2019, στην οποία εκτιμάται ότι το βελγικό κράτος θα πρέπει μέχρι το έτος 2017 να αναζητήσει και να εξασφαλίσει κονδύλια συνολικού ύψους 13 δις. προκειμένου να επιτύχει τους δημοσιονομικούς του στόχους εξισορρόπησης (βάσει του αναπροσαρμοσμένου Προγράμματος Σταθερότητας, που προβλέπει εξισορρόπηση του προϋπολογισμού το 2016 και μικρό πλεόνασμα 0,75% το 2017). Τούτο διότι, παρά το ότι η βελγική οικονομία έχει ξεκινήσει να εμφανίζει θετικό ρυθμό ανάπτυξης και ο πληθωρισμός κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν δείχνει αξιόλογες πτωτικές τάσεις, κυρίως λόγω των ολοένα αυξανόμενων δαπανών για συντάξεις. Το Bureau du Plan προβλέπει για φέτος ρυθμό ανάπτυξης 1,4%, για το 2015 1,8%, και μέσο όρο ανάπτυξης 1,6% κατά την πενταετία 2014-2019. Εκτιμά εξάλλου τον δείκτη πληθωρισμού σε 0,7% φέτος, 1,1% του χρόνου και σε μέσο όρο 1,5% κατά την τριετία 2016-2019. Το Bureau du Plan προβλέπει ότι από φέτος θα ανακοπούν οι απώλειες θέσεων εργασίας και θα ξεκινήσει η δημιουργία νέων θέσεων, η τάση αυτή θα συνεχιστεί τα προσεχή χρόνια, ωστόσο δεν θα επαρκέσει για να οδηγήσει σε μείωση του εναρμονισμένου δείκτη ανεργίας τουλάχιστον μέχρι το 2015. Η εκτίμηση του Bureau du Plan φέρνει τον δείκτη ανεργίας από το 8,5% το 2014 στο 7,3% το 2019. 2. Συζήτηση για την επιχειρηματικότητα ως μέσον για την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη (Βρυξέλλες, 24.6.2014) Το απόγευμα της 24 ης Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στην έδρα της βελγικής ιδιωτικής επενδυτικής τράπεζας Banque Degroof σεμινάριο-συζήτηση με κεντρικό θέμα τον ρόλο της επιχειρηματικότητας ως μέσου για την έξοδο από την κρίση και την βιώσιμη ανάπτυξη. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από τους δύο εδώ δραστηριοποιούμενους επιχειρηματικούς φορείς ελληνικού ενδιαφέροντος, ήτοι το Βελγο-Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο και την Bucephalos Business Association, με οργανωτική στήριξη από το Γραφείο μας και το εδώ Γραφείο Αντιπροσωπείας της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας. Ομιλητές στο σεμινάριο ήταν ο διάσημος στο 2
Βέλγιο Chief Economist της Banque Degroof κ. Etienne de Callataÿ και ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων, του ΕΒΕΑ και Αντιπρόεδρος των EUROCHAMBRES κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος. Η εκδήλωση προσέλκυσε κοινό περίπου 70 ατόμων, προερχόμενο τόσο από την εδώ διπλωματική κοινότητα, όσο και από τον επιχειρηματικό κόσμο του Βελγίου. Οι δύο ομιλητές εστίασαν στην διαφορετική, πιο επιφυλακτική ευρωπαϊκή στάση προς την επιχειρηματικότητα και τα εμπόδια που δημιουργεί ο δημόσιος τομέας στην ανάπτυξή της στην Ευρώπη, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Επικεντρώθηκαν επίσης στην αναγκαιότητα μεταβολής της ανωτέρω επιφυλακτικότητας μέσω του συστήματος εκπαίδευσης και πολιτισμικών αξιών. Ενδιαφέρουσες υπήρξαν οι αναφορές του κ. de Calattaÿ στην πορεία της κρίσης, στο Βέλγιο και στην Ελλάδα. Από αυτές συγκρατούμε την σταθεροποίηση των οικονομιών των ανεπτυγμένων χωρών, την αργή, εύθραυστη και υποκείμενη σε αρκετές αβεβαιότητες οικονομική ανάπτυξη, τις ριζικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα και την δραματική μείωση του κόστους του συντελεστή εργασίας, τα εντεινόμενα δημοσιονομικά προβλήματα του Βελγίου, και τα αργά αλλά σταθερά βήματα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που δημιούργησε την ανάγκη καλύτερης συνεννόησης και συντονισμού, καθώς και εφεύρεσης μηχανισμών προστασίας και ανάκαμψης των οικονομιών των κρατών μελών της Ε.Ε. 3. Χρηματιστήριο Βρυξελλών Ο βελγικός οικονομικός Τύπος ανέφερε ότι στις 20 Ιουνίου, όπως ήταν προγραμματισμένο 1, οι τίτλοι της χρηματιστηριακής πλατφόρμας του EURONEXT πραγματοποίησαν την είσοδό τους στο Χρηματιστήριο Βρυξελλών. Ο τίτλος του EURONEXT κατά την πρώτη του ημέρα στο Χρηματιστήριο υπέστη μικρή πτώση έναντι της τιμής αναφοράς που είχε οριστεί στα 20 ευρώ, κλείνοντας τελικά στα 1 Βλ. και σχετική αναφορά μας και υποσημείωση 2 σε άρθρο 5 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 60. 19,60 ευρώ (πτώση 2%) 2. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε επίσης ότι το 3,3% των μετοχών που διατέθηκαν κατά την πρώτη του συμμετοχή στο Χρηματιστήριο αγοράστηκε από ιδιώτες μικροεπενδυτές, ενώ το υπόλοιπο μοιράστηκε μεταξύ θεσμικών επενδυτών. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε επίσης στην εισαγωγή (IPO) στις 23 Ιουνίου- του τίτλου της εταιρείας βιοτεχνολογίας argen-x στο Χρηματιστήριο Βρυξελλών, με εύρος διακύμανσης μεταξύ 8,5 και 12 ανά μετοχή, εκτιμώμενη κεφαλαιοποίηση 131,7 εκατ. και ελπιζόμενο αντλούμενο κεφάλαιο ύψους 40 εκατ.. Ο Τύπος σημείωσε ότι πρόκειται για την τρίτη φέτος είσοδο εταιρείας στο βελγικό Χρηματιστήριο, έπειτα από εκείνες του EURONEXT (στις 20 Ιουνίου, βλ. ανωτέρω) και της εταιρείας Ontex (κατασκευάστριας αναλώσιμων υλικών προσωπικής υγιεινής, στις 11 Ιουνίου). Σημειώνουμε ότι η περίοδος αρχικής δημόσιας εγγραφής των τίτλων της Ontex έκλεισε στις 24 Ιουνίου, ενώ στις 25 Ιουνίου η μετοχή της έκλεισε στα 19 (ανώτερη από την κατώτατη τιμή αναφοράς) και η εκτιμώμενη κεφαλαιοποίηση της εταιρείας ανέρχεται στα 1,293 δις. 3. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε πάντως ορμώμενος από την εξαιρετικά καθοδική πρόσφατα πορεία της μετοχής μίας άλλης βιοτεχνολογικής εταιρείας, της ThromboGenics 4 - στην 2 Στην συνέχεια η μετοχή του EURONEXT ακολούθησε πορεία αυξομειώσεων, και έκλεισε στις 9.7 στα 18,3. 3 Ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι ο κύριος στόχος της Ontex που σχετίζεται με την επανείσοδό της στο Χρηματιστήριο (μετά το 2003 που είχε αποχωρήσει αφού παρέμεινε για 5 χρόνια) είναι η αναζήτηση χρηματοδότησης προς μείωση του επιπέδου δανεισμού της, το οποίο ανερχόταν στα τέλη του πρώτου τριμήνου 2014 στα 862,2 εκατ.. 4 Όπως σημειώνει ο βελγικός οικονομικός Τύπος, η διοίκηση της ThromboGenics αποφάσισε πρόσφατα να εγκαταλείψει την προσπάθεια πώλησης της εταιρείας σε κάποιο μεγάλο διεθνή φαρμακευτικό όμιλο, και αντιθέτως να επικεντρώσει την προσπάθειά της στην εύρεση στρατηγικού συνεταίρου που θα την συνδράμει στην ανάπτυξη των πωλήσεων του ισχυρού φαρμακευτικού της προϊόντος, Jetrea, στην αγορά των ΗΠΑ. Η απόφαση αυτή της ThromboGenics έχει προκαλέσει το τελευταίο διάστημα κύμα πωλήσεων των τίτλων της από τους κατόχους τους, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες της αξίας της 3
επισφάλεια των τοποθετήσεων σε βιοτεχνολογικές εταιρείες από τους επενδυτές λόγω του ευμετάβλητου και των ισχυρών διακυμάνσεων που παρουσιάζουν οι τίτλοι τους, και ιδιαίτερα εκείνων οι οποίες δεν διαθέτουν παρά μικρή γκάμα ερευνητικών προϊόντων. Η εβδομάδα 16-20 Ιουνίου βρήκε τον δείκτη BEL 20 να κλείνει με εβδομαδιαία άνοδο 0,45% -αλλά ημερήσια πτώση 0,21%- στις 3.166,15 μονάδες, με άνοδο της μετοχής της χημικής βιομηχανίας Solvay και πτώση εκείνων της τράπεζας KBC και του ενεργειακού ομίλου GDF Suez. Η εβδομάδα 23-27 Ιουνίου έκλεισε με τον δείκτη BEL 20 σημαντικά πεσμένο σε σύγκριση με το τέλος της προηγούμενης, συγκεκριμένα στις 3.129,88 μονάδες (πτώση 1,14%) κυρίως ως αποτέλεσμα της ισχυρής μείωσης του τίτλου της λιανεμπορικής αλυσίδας Colruyt, κατά 7,05%. Στις 3 Ιουλίου ο δείκτης BEL 20 επανέκαμψε φθάνοντας στο επίπεδο των 3.197,43 μονάδων (επηρεασμένος θετικά από την συνεδρίαση της ΕΚΤ), με σημαντικές ημερήσιες ανόδους των μετοχών των εταιρειών KBC (+2,03%), Bekaert (+1,66%) και Colruyt (+1,13%), για να κλείσει την εβδομάδα στις 4 Ιουλίου στις 3.180,12 μονάδες, έχοντας σημειώσει εβδομαδιαία άνοδο κατά 1,6% και ημερήσια πτώση 0,54% κυρίως ως αποτέλεσμα της πτώσης της μετοχής της τράπεζας KBC (κατά 2,78%). Παρεμπιπτόντως, ως εταιρική είδηση, σημειώνουμε ότι η λιανεμπορική αλυσίδα Delhaize όρισε τελικά έπειτα από μεγάλο διάστημα 10 περίπου μηνών αντικαταστάτη του παραιτηθέντος στις αρχές Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους επιτυχημένου διευθύνοντος συμβούλου της αμερικανικής θυγατρικής της, Delhaize America, Roland 5 Smith. Ο αντικαταστάτης του προαναφερθέντος ονομάζεται Kevin Holt, με εικοσαετή πείρα στον κλάδο της διανομής και του λιανεμπορίου, ο οποίος τα τρία μετοχής της, πλησίον του 50%. Η εξαιρετικά πτωτική πορεία της μετοχής της ThromboGenics προκάλεσε μάλιστα το ενδιαφέρον της βελγικής επιτροπής κεφαλαιαγοράς (FSMA), η οποία σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο ξεκινά σχετική έρευνα. 5 Βλ. και παλαιότερες σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 7(α) ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 33 και 9(η) ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 36. τελευταία χρόνια διηύθυνε τις λιανεμπορικές δραστηριότητες της αλυσίδας Supervalu (3 ου μεγαλύτερου διανομέα τροφίμων στις ΗΠΑ), ενώ πριν είχε εργαστεί στις επίσης μεγάλες αμερικανικές λιανεμπορικές αλυσίδες Sears και Meijer. Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, η αμερικανική αγορά αντιπροσωπεύει το 60% περίπου του συνολικού κύκλου εργασιών του ομίλου Delhaize, τα καταστήματα του οποίου αντιμετωπίζουν ωστόσο εξαιρετικά ισχυρό ανταγωνισμό και πάσχουν από κακή εικόνα όσον αφορά το επίπεδο τιμών τους. Ο κύριος στόχος του νέου διευθύνοντος συμβούλου της Delhaize America θα είναι να αλλάξει την εικόνα και να αυξήσει τις πωλήσεις και τα μερίδια αγοράς των τριών μεγάλων αλυσίδων που αυτή διαχειρίζεται (Food Lion, Hannaford και Bottom Dollar). Επίσης παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι στις 2 Ιουλίου, σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, η διοίκηση της αμερικανικής πετρελαιοβιομηχανίας Exxon Mobil οριστικοποίησε την απόφασή της να προβεί σε επενδύσεις ύψους άνω του 1 δις. δολ. στο διυλιστήριό της στην Αμβέρσα, δημιουργώντας μονάδα κατεργασίας βαρέων υπολειμμάτων του πετρελαίου σε πιο κατάλληλα και εκμεταλλεύσιμα πετρελαϊκά προϊόντα. Ο οικονομικός Τύπος σημειώνει ότι η Exxon έχει σε διάστημα δεκαετίας επενδύσει πάνω από 2 δις. δολ. στο διυλιστήριό της στην Αμβέρσα, γεγονός το οποίο σε συνδυασμό με τις πραγματοποιούμενες και σχεδιαζόμενες επενδύσεις της γαλλικής Total στις εγκαταστάσεις της στην Αμβέρσα- δίνει το στίγμα αυξημένης εμπιστοσύνης στο λιμάνι και την βιομηχανική πετροχημική ζώνη της Αμβέρσας, και αυτό παρά την ισχυρή κρίση που πλήττει τον κλάδο διύλισης πετρελαίου στην Ευρώπη. 4. Δανεισμός βελγικού δημοσίου με ευνοϊκούς όρους Όπως ανέφερε η βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), στις 23 Ιουνίου το βελγικό δημόσιο άντλησε συνολικό ποσόν 3,044 δις. από έκδοση και διάθεση ομολόγων δεκαετούς, 14ετούς και 21ετούς διάρκειας, με εξαιρετικά ευνοϊκά επιτόκια. Πιο συγκεκριμένα, από τα 4
δεκαετή ομόλογα αντλήθηκαν 1,464 δις. με μέσο επιτόκιο 1,78%, ενώ αντλήθηκαν επίσης 694 εκατ. από τα ομόλογα 14ετούς διάρκειας με μέσο επιτόκιο 2,21% και 886 εκατ. από τα 21ετούς διάρκειας με μέσο επιτόκιο 2,9%. Η Υπηρεσία ανέφερε επίσης ότι την 1 η Ιουλίου αντλήθηκαν συνολικά 1,795 δις. από έντοκα γραμμάτια του βελγικού δημοσίου με αρνητικά μέσα επιτόκια. Πιο συγκεκριμένα, 715 εκατ. αντλήθηκαν από την διάθεση εντόκων γραμματίων τρίμηνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο -0,009% και 1,08 δις. αντλήθηκαν από την διάθεση εντόκων γραμματίων εξάμηνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο -0,001%. Σημειωτέον ότι στις 24 Ιουνίου το επιτόκιο των βελγικών δεκαετών ομολόγων έφθασε στο 1,77%, ενώ στις 25 Ιουνίου έφθασε στο επίπεδο του 1,71%, στις 2 Ιουλίου σε χαμηλότερο επίπεδο (1,685%) και στη συνέχεια κινήθηκε ακόμη χαμηλότερα, φθάνοντας στο ιστορικά χαμηλό 1,635% στις 9 Ιουλίου. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Υπηρεσίας, στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2013, το 50,5% του ομολογιακού χρέους του Βελγίου βρισκόταν εις χείρας ξένων επενδυτών, ενώ εκτιμάται ότι έχει μέχρι στιγμής ολοκληρωθεί το 71,3% του φετινού προγράμματος διάθεσης ομολόγων από το βελγικό δημόσιο. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος, βασιζόμενος σε στοιχεία του ομοσπονδιακού Υπ. Οικονομικών, της Υπηρεσίας Διαχείρισης Χρέους και σε δηλώσεις του απερχόμενου Υπουργού κ. Geens, αναφέρει ότι κατά το 2013 το βελγικό δημόσιο κατέβαλε περίπου 600 εκατ. λιγότερα για εξυπηρέτηση του χρέους του, ως αποτέλεσμα των σημαντικά ευνοϊκότερων επιτοκίων δανεισμού που απήλαυσε. Πιο συγκεκριμένα, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνολικού δημόσιου ομοσπονδιακού χρέους το 2013 ανήλθε σε 3,33% έναντι 3,49% το 2012. Η πτωτική αυτή τάση αναμένεται να συνεχιστεί και το 2014, με το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο να εκτιμάται σε 3,23%, που εφόσον επαληθευθεί, θα εξοικονομήσει πρόσθετα 400 εκατ. στο βελγικό δημόσιο. Σημειωτέον ότι το ομοσπονδιακό Υπ. Οικονομικών έχει εν μέρει περιλάβει στους υπολογισμούς του τον κίνδυνο μίας παρατεταμένης περιόδου αδυναμίας σχηματισμού ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Επισημαίνεται τέλος ότι η μέση περίοδος ωρίμανσης του βελγικού δημοσίου χρέους αυξήθηκε το 2013 στα 7,6 έτη, γεγονός που βελτιώνει σημαντικά το προφίλ «επικινδυνότητας» και αξιόχρεου της χώρας. Η Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους αναφέρει επίσης ότι στην διάρκεια του περασμένου έτους υπέστη σημαντική μείωση το μερίδιο του ομολογιακού χρέους εις χείρας Βέλγων επενδυτών, με αποτέλεσμα στο τέλος του τρίτου τριμήνου να έχει όπως προαναφέρθηκε- πέσει στο επίπεδο του 49,5%, μειωμένο κατά 7,5% σε σύγκριση με τα τέλη του 2012. Κατά την Υπηρεσία, από τα τέλη του 2011, το μερίδιο των ξένων επενδυτών στο βελγικό δημόσιο χρέος άρχισε να ξανανεβαίνει, ενώ από τις αρχές της διεθνούς οικονομικής κρίσης αυτό είχε μειωθεί σημαντικά κυρίως εξαιτίας των γενικότερων φόβων για την συνολική οικονομία της ευρωζώνης. Η Υπηρεσία σημειώνει ότι το 24% τον βελγικών ομολογιακών τίτλων βρίσκεται εις χείρας κοινοτικών επενδυτών, και το 26,5% εις χείρας επενδυτών από τρίτες χώρες. Τα πρόσφατα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB) δείχνουν ότι στο τέλος του πρώτου τριμήνου τρέχοντος έτους το δημόσιο χρέος ανήλθε σε 404,2 δις., έχοντας περάσει εκ νέου το κατώφλι των 400 δις., και αντιπροσώπευε το 105,1% του ΑΕΠ (έναντι 101,2% του ΑΕΠ στα τέλη του 2013). 5. «Πάγωμα» της προοδευτικής τιμολόγησης της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στην Βαλλονία Όπως σημειώνει ο βελγικός οικονομικός Τύπος, η πολιτική προοδευτικής τιμολόγησης της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος από τα νοικοκυριά στην οποία είχε καταλήξει η απερχόμενη κυβέρνηση της περιφέρειας της Βαλλονίας 6 και η οποία επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2015 φαίνεται ότι «παγώνει» τουλάχιστον έως το 6 Βλ. σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 2 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 33 και 4 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 34. 5
έτος 2017, ή και ενδεχομένως εγκαταλείπεται οριστικά. Σημειώνεται ότι η εν λόγω προοδευτική τιμολογιακή πολιτική που στόχευε σε ελάφρυνση εκείνων που καταναλώνουν λιγότερο με παράλληλη επιβάρυνση των μεγαλύτερων καταναλωτών υπήρξε έμπνευση του απερχόμενου οικολόγου Υπ. Ενέργειας της περιφέρειας, κ. Nollet. Σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, η ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Βαλλονίας, Cwape, σε σχετική έκθεσή της προς την προσεχή υπό σχηματισμό- κυβέρνηση της περιφέρειας, αναφέρει πως το σύστημα εφ όσον εισαχθεί και εφαρμοστεί με την σημερινή μορφή του, είναι εξαιρετικά πολύπλοκο, πρόκειται να δημιουργήσει τεράστιες υποχρεώσεις άντλησης πληροφοριακών στοιχείων σχετικών με την ακριβή κατάσταση των νοικοκυριών 7 από τους παραγωγούς ενέργειας και τους διαχειριστές του δικτύου και παρουσιάζει τον κίνδυνο χιλιάδων δικαστικών προσφυγών από πλευράς θιγόμενων πολιτών. Με λίγα λόγια, η νέα τιμολογιακή πολιτική κρίνεται πρακτικά ανεφάρμοστη, ενώ ως λύσεις προτείνονται είτε η ουσιαστική και ριζική απλοποίησή της, ή η οριστική εγκατάλειψή της. Μερίδα του βελγικού Τύπου υπονοεί ότι η «επίθεση» κατά της πολιτικής Nollet συνδέεται με την αποτυχία του κόμματος των οικολόγων στις πρόσφατες εκλογές και την μη παρουσία του στην προσεχή κυβέρνηση 8. 6. Μικρή πτώση της καταναλωτικής και άνοδος της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στο Βέλγιο Σύμφωνα με την μηνιαία σχετική έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB), τον μήνα Ιούνιο το επίπεδο καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο Βέλγιο σημείωσε μικρή πτώση κατά 1 μονάδα, ανερχόμενο σε -7 από -6 μονάδες τον Μάιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ελαφρά επιδείνωση του επιπέδου εμπιστοσύνης των Βέλγων καταναλωτών 7 Πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, αφού σύμφωνα με στοιχεία που επικαλέστηκε η Cwape, ετησίως πραγματοποιούνται τουλάχιστον 250 χιλιάδες μετακομίσεις στην περιφέρεια της Βαλλονίας. 8 Βλ. και σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 7 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 58 και 2 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 59. προήλθε κυρίως από την μικρή ολίσθηση των εκτιμήσεων των νοικοκυριών αναφορικά με την αποταμιευτική τους ικανότητα κατά το προσεχές δωδεκάμηνο (από τις -2 στις -3 μονάδες). Αντιθέτως, τα επίπεδα εμπιστοσύνης των νοικοκυριών όσον αφορά την γενικότερη οικονομική κατάσταση στο Βέλγιο, την ανεργία και την οικονομική τους κατάσταση υπήρξαν σταθερά έναντι εκείνων του Μαΐου. Το επίπεδο επιχειρηματικής εμπιστοσύνης σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας (BNB) σημείωσε αντιθέτως μικρή βελτίωση τον μήνα Ιούνιο, ανεβαίνοντας στις -6,2 από τις -6,8 μονάδες τον Μάιο. Η μικρή βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος οφείλεται σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας κυρίως στον κλάδο του εμπορίου (ο σχετικός δείκτης βελτιώθηκε από τις -6,6 στις -4,3 μονάδες), καθώς και σε εκείνον των κατασκευών (επίσης βελτιώθηκε από τις -14,6 στις -10,5 μονάδες), και λιγότερο στον κλάδο μεταποίησης (βελτίωση κατά 1 μονάδα, στις -8,1 μονάδες). Αντιθέτως, στον κλάδο των επιχειρηματικών υπηρεσιών υπήρξε επιδείνωση του αισιόδοξου πάντοτε- επιπέδου επιχειρηματικής εμπιστοσύνης κατά 5,1 μονάδες, από τις 10,8 μονάδες τον Μάιο στις 5,7 μονάδες τον Ιούνιο, κυρίως ως αποτέλεσμα ελαφρώς απαισιόδοξων προβλέψεων αναφορικά με την εξέλιξη της συνολικής ζήτησης της βελγικής αγοράς. Η Κεντρική Τράπεζα επισημαίνει εξάλλου σε σχετική της εξαμηνιαία έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 26 Ιουνίου, ότι οι επενδύσεις στους κλάδους μεταποίησης μειώθηκαν κατά 1,9% στην διάρκεια του 2013, με τους κλάδους τεχνολογίας, σιδηρουργίας, τροφίμων και πλαστικών νε έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες μειώσεις. Αντιθέτως, οι επενδύσεις αυξήθηκαν το 2013 στους μεταποιητικούς κλάδους της χημικής βιομηχανίας και της κλωστοϋφαντουργίας. Η συνολική μείωση των επιχειρηματικών επενδύσεων, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, αφορούσε περισσότερο τις μικρομεσαίες μεταποιητικές μονάδες, ενώ η συνολικά αρνητική τάση αποδίδεται στην σχετικά χαμηλή αξιοποίηση των παραγωγικών δυναμικοτήτων των μεταποιητικών μονάδων κατά το παρελθόν 6
έτος. Πάντως, για το 2014, η Κεντρική Τράπεζα αναμένει βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και αύξηση των επενδύσεων στην μεταποίηση κατά άνω του 20%. Σημειώνουμε παρεμπιπτόντως ότι από την 1 η Ιουλίου συνταξιοδοτήθηκε ο επί μακρόν επικεφαλής της AWEX (του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών και Προσέλκυσης Επενδύσεων της Βαλλονίας) κ. Philippe Suinen. Τον κ. Suinen διαδέχθηκε η κα Pascale Delcomminette, η οποία από πέρσι ήταν αναπληρώτρια επικεφαλής του Οργανισμού Εξωστρέφειας Βαλλονίας- Βρυξελλών (Wallonie-Bruxelles International), και η οποία θα διευθύνει πλέον τους δύο Οργανισμούς. 7. Πρόστιμο αμερικανικής διοίκησης στην γαλλική τράπεζα BNP Paribas Ο βελγικός οικονομικός Τύπος ανέφερε την 1 η Ιουλίου με βάση διεθνή δημοσιεύματαότι οι αμερικανικές αρχές επέβαλαν τελικά πρόστιμο ύψους 8,83 δις. δολ. ήτοι περίπου 6,5 δις. στον γαλλικό τραπεζικό όμιλο BNP Paribas, για συστηματική παραβίαση των αμερικανικών εμπάργκο κατά χωρών όπως η Κούβα, το Ιράν και το Σουδάν μεταξύ του 2002 και του 2009 9. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, οι επίμαχες συναλλαγές που παραβίασαν τα αμερικανικά εμπάργκο εκτιμώνται σε περίπου 30 δις. δολ., συνδέονται κυρίως με αγοραπωλησίες πετρελαίου και αερίου και διενεργήθηκαν από την ελβετική θυγατρική του γαλλικού ομίλου. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι το ποσόν του προστίμου είναι σημαντικά υψηλότερο του προβλεφθέντος από την τράπεζα στα τέλη του 2013 κονδυλίου ύψους 1,1 δις., γεγονός που αναμένεται να επιδεινώσει την κερδοφορία της τουλάχιστον για φέτος, ενώ επισημαίνει επίσης ότι η γαλλική τράπεζα αναγκάστηκε να ομολογήσει ενοχή, πράγμα που αναμένεται να έχει ποινικές συνέπειες και που δημιουργεί τον κίνδυνο η τράπεζα να εγκαταλειφθεί από ορισμένους σημαντικούς, ιδιαίτερα θεσμικούς επενδυτές της. Επίσης αναμένεται να επιβληθεί προσωρινή απαγόρευση (κατά πάσα πιθανότητα του χρόνου) διενέργειας 9 Βλ. και σχετική προηγούμενη αναφορά μας σε άρθρο 8(δ) ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 59. συναλλαγών σε δολλάρια, καθώς και να αποχωρήσουν αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη του τραπεζικού ομίλου (περίπου 45) και να επιβληθούν πειθαρχικά μέτρα σε αρκετά άλλα (με βάση συμφωνία μεταξύ της BNP Paribas και της αμερικανικής δικαιοσύνης). Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρεται στις με βάση τις μέχρι τώρα ενδείξειςχαμηλές εκτιμώμενες επιπτώσεις που θα έχει το αστρονομικού ύψους αμερικανικό πρόστιμο που επιβλήθηκε στον γαλλικό τραπεζικό όμιλο στο βελγικό κράτος (που σημειωτέον είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της BNP Paribas με μερίδιο 10,28% του κεφαλαίου), αλλά και στην βελγική θυγατρική της τράπεζα BNP Paribas Fortis. Τούτο, καθώς ο γαλλικός όμιλος ήδη ανακοίνωσε ότι το μέρισμα που θα διανείμει το 2014 θα παραμείνει αμετάβλητο σε σύγκριση με το 2013, οπότε δεν αναμένεται να μειωθούν τα βελγικά κρατικά έσοδα, που εκτιμώνται φέτος σε περίπου 186 εκατ.. Όπως ωστόσο επισημαίνουν ορισμένοι έγκυροι οικονομικοί αναλυτές, το βελγικό δημόσιο έχει ήδη χάσει σημαντικά ποσά από την αξία της συμμετοχής του στο κεφάλαιο της BNP Paribas, η μετοχή της οποίας έχει απολέσει περίπου το 20% της αξίας της από τον περασμένο Φεβρουάριο εν αναμονή της έκβασης της υπόθεσης. Οι αναλυτές εκτιμούν τις εν λόγω απώλειες για το Βέλγιο στο ύψος περίπου των 600 εκατ.. Σημειώνουμε ότι η συμμετοχή του βελγικού κράτους στο μετοχικό κεφάλαιο της BNP Paribas αποτελεί ήδη από τα μέσα του προηγούμενου έτους περιουσιακό στοιχείο που η βελγική κυβέρνηση σκέπτεται να εκποιήσει 10. 8. Βελγικές αποταμιευτικές καταθέσεις Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB), κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους οι αποταμιευτικές καταθέσεις στο Βέλγιο αυξήθηκαν κατά 5 δις. και έφθασαν στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 254,9 δις.. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος σημειώνει ωστόσο ότι, με βάση τα ανωτέρω στοιχεία, υπήρξε καθαρή επιβράδυνση του ρυθμού 10 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 34. 7
αύξησης των καταθέσεων σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2013, όταν οι αποταμιευτικές καταθέσεις είχαν αυξηθεί κατά 9,6 δις. σε σχέση με τα τέλη του 2012. Οι οικονομικοί αναλυτές συνδέουν την ελάττωση του ρυθμού μεγέθυνσης των βελγικών αποταμιευτικών καταθέσεων με το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων, το οποίο, σε συνδυασμό με την σταδιακή άνοδο του επιπέδου εμπιστοσύνης στην οικονομία, αναμένεται να ωθήσει μερίδα τουλάχιστον των καταθετών στην αναζήτηση περισσότερο κερδοφόρων επενδυτικών τοποθετήσεων, όπως λόγου χάρη σε αξιόγραφα, μετοχές και στην αγορά ακινήτων, που ενέχουν ωστόσο τον κίνδυνο δημιουργίας οικονομικής «φούσκας». 8
ΠΗΓΕΣ: 1. Επιτροπή παρακολούθησης του προϋπολογισμού (Comité de Monitoring), Bureau Fédéral du Plan: Perspectives économiques 2014-2019, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 2. Γραφείο Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Χρηματιστήριο Βρυξελλών 4. Βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette): Dette de l Etat Fédéral, Rapport Annuel 2013, ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών (SPF Finances), Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 5. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 6. Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB): Communiqués de Presse Enquête auprès des consommateurs de juin 2014, 19-6-2014, Enquête mensuelle de conjoncture auprès des entreprises-juin 2014, 24-6-2014, «Résultats de l enquête du printemps 2014 sur les investissements dans l industrie manufacturière», 26-6-2014, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 7. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 8. Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 9