ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΜΑΪΟΥ 008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ερωτήσεις 1.1-1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Tο ηλεκτρόνιο της εξωτερικής στιβάδας του Νa (Ζ11) μπορεί να έχει την εξής τετράδα κβαντικών αριθμών στη θεμελιώδη κατάσταση: α. (, 1, 0, +½). β. (, 0, 0, +½). γ. (, 1, 1, +½). δ. (, 1, 1, +½). 1. Στο μόριο του H HH υπάρχουν: α. 6σ και π δεσμοί. β. 6σ και π δεσμοί. γ. 7σ και π δεσμοί. δ. 7σ και π δεσμοί. 1. Με την επίδραση ενός αντιδραστηρίου Grigard (RMgX) σε προπανόνη (H OH ) και υδρόλυση του προϊόντος προσθήκης προκύπτει: α. πρωτοταγής αλκοόλη. β. δευτεροταγής αλκοόλη. γ. τριτοταγής αλκοόλη. δ. καρβοξυλικό οξύ. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1.4 Στις παρακάτω αντιδράσεις το ανιόν HSO συμπεριφέρεται ως: α. οξύ. β. αμφιπρωτική ουσία. γ. βάση. δ. πρωτονιοδότης. 1.5 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Το πολυμερές [ H HH H ] ν προέρχεται από πολυμερισμό της ένωσης H HH H. β. Ο σ δεσμός είναι ισχυρότερος του π δεσμού, διότι στην περίπτωση του σ δεσμού επιτυγχάνεται μεγαλύτερη επικάλυψη τροχιακών από την περίπτωση του π δεσμού. γ. Αν προστεθεί 1 mol H OOH και 1 mol ΝaOH σε νερό, προκύπτει διάλυμα με ph7 στους 5. δ. Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου έχει μεγαλύτερη τιμή από την πρώτη ενέργεια ιοντισμού του ιδίου ατόμου. ε. Από την αντίδραση της μεθανάλης (ΗHO) με το κατάλληλο αντιδραστήριο Grigard μπορεί να προκύψει η μεθανόλη (H OH). ΘΕΜΑ ο ίνονται τα στοιχεία Α και Β με ατομικούς αριθμούς 15 και 17 αντίστοιχα. ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ.1 α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης ΑΒ. Μονάδες γ. Ποιο από τα δύο στοιχεία Α και Β έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες. Υδατικό διάλυμα ΝΗ όγκου V (διάλυμα 1 ) αραιώνεται με νερό και προκύπτει διάλυμα όγκου V (διάλυμα ). α. Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων ΟΗ στο διάλυμα είναι διπλάσια από τη συγκέντρωση των ιόντων ΟΗ στο διάλυμα 1. (μονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4). Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή και ισχύουν οι γνωστές προσεγγίσεις. β. Στο διάλυμα 1 προστίθεται μικρή ποσότητα στερεού υδροξειδίου του νατρίου (NaOH) χωρίς μεταβολή όγκου και προκύπτει διάλυμα. Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων ΝΗ 4 + στο διάλυμα είναι μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση των ιόντων ΝΗ 4 + στο διάλυμα 1. (μονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή. ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. Σε τέσσερα δοχεία 1,, και 4 περιέχονται οι ενώσεις αιθανόλη (H H OH), αιθανάλη (H HΟ), προπανόνη (H ΟH ) και αιθανικό οξύ (H ΟΟH). Σε κάθε δοχείο περιέχεται μία μόνο ένωση. Να προσδιορίσετε ποια ένωση περιέχεται στο κάθε δοχείο, αν γνωρίζετε ότι: α. Οι ενώσεις που περιέχονται στα δοχεία και 4 αντιδρούν με Νa. β. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο αντιδρά με Νa O. γ. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 1 αντιδρά με αμμωνιακό διάλυμα νιτρικού αργύρου (αντιδραστήριο Tolles). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. εν απαιτείται η αναγραφή χημικών εξισώσεων. Μονάδες 8 ΘEΜΑ ο ίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών: ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ.1 Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, B, Γ,, Ε, Ζ και Θ. Μονάδες 14. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα, συντελεστές) των παρακάτω χημικών αντιδράσεων: (μονάδες ) (μονάδες ) Μονάδες 4. Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη (Λ) με Μ.Τ. 4 H 10 O αντιδρά με διάλυμα Ι παρουσία ΝaΟΗ. α. Να γράψετε τον Συντακτικό Τύπο της αλκοόλης Λ και την χημική εξίσωση της αντίδρασης της Λ με το διάλυμα Ι παρουσία ΝaOH. Μονάδες β. 0, mol της ένωσης Λ προστίθενται σε διάλυμα Κ r O 7 0,M οξινισμένου με Η SO 4. Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται και να υπολογίσετε τον όγκο του διαλύματος Κ r O 7 που απαιτείται για την πλήρη οξείδωση της ένωσης Λ. ΘΕΜΑ 4 ο Υδατικό διάλυμα ( 1 ) όγκου 1600 ml περιέχει 0,04 mol άλατος ΝaΑ ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ. Στο διάλυμα 1 προστίθενται 448 ml αερίου υδροχλωρίου (H) μετρημένα σε STP, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος και προκύπτει διάλυμα με ph5. 4.1 Να υπολογίσετε: α. τη σταθερά ιοντισμού Κ a του οξέος ΗΑ. Μονάδες 10 β. τη συγκέντρωση των ιόντων Η Ο + στο διάλυμα 1. Μονάδες 7 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 4. Στο διάλυμα προστίθενται 400 ml διαλύματος ΝaOH συγκέντρωσης,5 10 Μ και προκύπτει διάλυμα. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση των ιόντων Η Ο + στο διάλυμα. Μονάδες 8 ίνεται ότι όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 5 ο, όπου Κ w 10 14. Τα αριθμητικά δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόμενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό. 5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 6. ιάρκεια εξέτασης: τρεις () ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη 10.0 πρωινή. KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
Φροντιστήρια ΣΥΝΟΛΟ Πειραιάς 1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο 1.1 β 1. δ 1. γ 1.4 β 1.5 α Λ, β Σ, γ Λ, δ Σ, ε Λ ΘΕΜΑ Ο.1 α) Α: Z 15 1ssp6sp ( e εξστ.. 5) K,L8,M5 ( ) ( ) ( ) 6 5 Β: Z 17 1s s p s p ( e εξστ.. 7) K,L8,M7 ( ) ( ) ( ) β) Τα στοιχεία Α, Β ανήκουν στον p τομέα του Π.Π. και είναι αμέταλλα, άρα η ένωση που σχηματίζουν ΑΒ είναι ομοιοπολική. Σ 1x5 x7 6 ( 6 6 0e)...... : Β Α Β : e -εξ. στ. +.... : Β:.. γ) Το Α στοιχείο ανήκει στην η περίοδο και 15 η ομάδα ενώ το Β στοιχείο ανήκει στην η περίοδο και 17 η ομάδα. Επειδή ανήκουν στην ίδια περίοδο, και από αριστερά προς τα δεξιά αυξάνεται το δραστικό πυρηνικό φορτίο, αυξάνεται η δύναμη που ασκεί ο πυρήνας στα e - εξωτερικών στοιβάδων, η ατομική μειώνεται. Έτσι R A >R B.. α) Πριν την αραίωση: NH H O NH+ OH + + 4 x x OH K OH K x x x b x ( 1 b ) Μετά την αραίωση: NH + H O NH+ OH + 4 y y OH ' K OH ' K ' ' y y y b ' y ' ' ( b ) Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή άρα η K είναι η ίδια. Επειδή έχουμε αραίωση b ισχύει: V ' V ' Από (1), () και () Άρα η πρόταση είναι λάθος. β) NH + H O NH OH + + 4 NαOH Nα + + OH OH OH ' OH OH ' ' Η πρόταση είναι λάθος γιατί λόγω επίδρασης κοινού ιόντος (ΟΗ - ) και σύμφωνα με την Αρχή Le hatelier η θέση ιοντικής ισορροπίας μετατοπίζεται προς τα αριστερά με αποτέλεσμα η συγκέντρωση του NH+ 4 να μειώνεται.. Η ένωση στο δοχείο () είναι το H OOH γιατί αντιδρά με Να και με Να O. Άρα η ένωση στο δοχείο (4) είναι η αλκοόλη H H OH αφού αντιδρά με Να και γνωρίζουμε ότι το οξύ που αντιδρά και αυτό με Να βρίσκεται στο δοχείο (). Η ένωση στο δοχείο (1) είναι η H HO αφού αντιδρά με το ανιδραστήριο Tolles. Άρα η ένωση που απομένει είναι η H OH και βρίσκεται στο δοχείο (). ΘΕΜΑ Ο.1 Η ένωση (Α) αφού υδρολύεται παρουσία των καταλυτών Hg, HgSO 4, H SO 4 είναι αλκίνιο. Επειδή η ένωση (Β) που σχηματίζεται έχει τρία άτομα άνθρακα, άρα θα έχει τόσα και η (Α).
Φροντιστήρια ΣΥΝΟΛΟ Πειραιάς Έτσι η (Α) είναι: H H (προπίνιο). Η (Β) θα είναι κετόνη: H H (προπανόνη) O Η (Γ) θα είναι οργανικό αλάτι Να με ένα άτομο λιγότερο από την (Β). Άρα θα είναι η: H OONα (αιθανικό Να) Η (Θ) θα είναι: H Nα (καρβίδιο Να του προπινίου) Η (Δ) θα είναι: H H H (προπένιο) Η (Ε) θα είναι: H H H (-χλωρο-προπάνιο) Και η (Ζ) θα είναι: H H H OH (-προπανόλη). H H H + H Nα H H H + Nα H H H H + H OONα H OO H H + Nα H. α) Αφού η ένωση (Λ) έχει Μ.Τ. H Oείναι αλκοόλη ή αιθέρας. Επειδή δίνει την 4 10 αλοφορμική αντίδραση πρέπει να είναι αλκοόλη και μάλιστα μέθυλο-δευτεροταγής. Άρα ο Σ.Τ. της (Λ) είναι: H H H H OH (-βουτανόλη) β) H H H H + 4I + 6NαOH H H OONα+ HI + 5Nα I + 5H O OH ( ) H H H H K r O 4H SO H H H r SO K SO 7H O + 7 + 4 + 4 + 4 + OH O 0, mol 0,1 mol Για το K r O : V 0,1 0,5L 7 V 0, ΘΕΜΑ 4 Ο 4.1 Επειδή στο διάλυμα (Δ 1 ) προσθέτω H θα πραγματοποιηθεί η αντίδραση: Vα 448 0,0mol H 400 400 mol H + Nα Να +HA αρχικά 0,0 0,04 - - αντιδρούν 0,0 0,0 - - παράγονται - - 0,0 0,0 τελικά 0 0,0 0,0 0,0 Τελικά έχουμε: 0,0 1,5 10 M HA V 1,6 1,5 10 M NαΑ V Αφού το διάλυμα είναι όξινο υπερισχύει ο ιοντισμός του οξέος. PH 5 H O+ 10 5 M x
Φροντιστήρια ΣΥΝΟΛΟ Πειραιάς HA + H O H O+ A + NαA Nα + + A x x x HO+ 5 5 A x ( x) 10 1,5 10 10 K + + α Kα 10 5 HA x 1,5 10 10 5 β) Το (Δ 1 ) είναι διάλυμα άλατος με ' 0,04,5 10 M V 1,6 NαA Nα + + A ' ' ' A + H O HA + OH ' y y K 10 14 K ω 10 9 b Kα 10 5 K y b ' y y K y K ' 10 9 5 10 OH 5 10 6 M K b ' b b < 10 ' 14 Άρα: HO+ Kw 10 109 M OH. 510 6 4. Επειδή στο διάλυμα (Δ ) προσθέτω ΝαΟΗ θα πραγματοποιηθεί η αντίδραση V 0,4,5 10 0,01mol ΝαΟΗ mol HA + NαOH ΝαA + H O αρχικά 0,0 0,01 0,0 - αντιδρούν 0,01 0,01 - - παράγονται - - 0,01 0,01 τελικά 0,01 0 0,0 Τελικά έχουμε: 0,01 5 10 M HA V 1 ΟΛ 0,0 15 10 M NαA V ΟΛ HA + H O H O+ + A ω 1 ω ω NαA Nα + + A HO+ A ( ) K ω +ω ω α HA ω 1 1 Επειδή: K α < 10 και > 1 μπορώ να κάνω τις προσεγγίσεις 1 ω 1 και +ω 1 ω Kα 10 5 5 10 Kα ω 1 15 10 1 10 5 HO+ M ω. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Σ. ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ