ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Σειρά Εισηγήσεων Βιοκλιματικού Σχεδιασμού «Γεωθερμία, η μεγάλη αγνοούμενη ΑΠΕ στην Ελλάδα» (Αθήνα, 17-24 Ιανουαρίου 2014) Γεωθερμία στην Ελλάδα Δυναμικό, Εφαρμογές, Προοπτικές. Μιχ. Φυτίκας, Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ
Γεωθερμική ενέργεια: φυσική, ήπια και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και είναι τεχνικά ανακτήσιμη και οικονομικά εκμεταλλεύσιμη συνήθως με τη μορφή θερμών ατμών και νερών. Ενδιαφέρουσα είναι τώρα και η αβαθής γεωθερμία (Τ<25 ο C), που στη χώρα μας αντιμετωπίζεται πολύ ευνοϊκά και αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς.
Γεωθερμικό δυναμικό της Ελλάδας Υψηλή ενθαλπία (>150 C): - Σημαντικό βεβαιωμένο δυναμικό στη Μήλο και τη Νίσυρο - Εκτιμώμενο δυναμικό >150 Μwe και >50 MWe αντίστοιχα Μέση ενθαλπία (90-150 C): - Η έρευνα έδειξε μεγάλες δυνατότητες σε λεκάνες της Β. Ελλάδας και σε πολλά μεγάλα νησιά του Κ. και Β. Αιγαίου - Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ηλεκτροπαραγωγή, και στη συνέχεια σε πάρα πολλές και ενδιαφέρουσες άμεσες θερμικές χρήσεις Χαμηλή ενθαλπία (25-90 C): Πολύ μεγάλο δυναμικό, με τα κυριότερα πεδία να εντοπίζονται στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα και σε νησιά του Αιγαίου. Άμεσες χρήσεις Αβαθής Γεωθερμία(<25 C): Πρακτικά οπουδήποτε και με σχετικά καλές συνθήκες. Τεράστιο δυναμικό σε λεκάνες και αγροτικές περιοχές. Έχει πολλές εφαρμογές, κυρίως στη θέρμανση και ψύξη
Περιοχές γεωθερμικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα Γεωθερμικά πεδία υψηλής ενθαλπίας (θερμοκρασίας): Μήλος, Νίσυρος Γεωθερμικά πεδία χαμηλής ενθαλπίας (θερμοκρασίας): διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα Πιθανά γεωθερμικά πεδία μέσης ενθαλπίας : Λέσβος, Χίος, Σαμοθράκη, ιζηματογενείς λεκάνες Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Πρώτη γεωθερμική γεώτρηση, Αδάμας Μήλου, 1972 Βάθος =72m Θερμοκρ. =138 o C Πίεση =2.8 atm
Μήλος Μήλος: 5 γεωτρήσεις Τ > 325 C στα 1000m
Μήλος Γεωθερμικό μοντέλο Μήλου
Μήλος (Βουνάλια): Πρόγραμμα αξιοποίησης της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αφαλάτωση του θαλασσινού νερού Θερμομετρήσεις των γεωτρήσεων
Νίσυρος Nis-1: 1800m> 350ºC Nis-2: 1500-1550m: 300-350ºC
Γεωθερμικό σύστημα Νισύρου Μάγμα
ΝΙΣΥΡΟΣ 11
Σαντορίνη 230 ο C 98 ο C S-1: 64.7ºC (240m) S-2: 52.3ºC (440m) S-3: 51.2ºC (260m) 110-175ºC (800-1000m)
Χίος-Σαμοθράκη 3 ρηχές ερευνητικές γεωτρήσεις (μέχρι 120m): 80-100 C, 150m 3 /h Θερμές πηγές με T=25-54ºC 5 ερευνητικές έως 88ºC
Λέσβος Γεωθερμικό Πεδίο Θερμοκρασία ( C) Πολιχνίτος 67-92 Λισβόρι 68 Άργενος 86 Στύψη-Νάπη 42-67 Καλλονή 25-30 Θερμή-Γέρας 40 Θερμή 60 Μυτιλήνη 30-35 Πέτρα-Μύθημνα 35-60
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΒΑΘΜΙΔΑΣ ΑΠΟ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ι.Γ.Μ.Ε. ΚΑΙ ΤΗΣ Δ.Ε.Π.
Γεωθερμικά πεδία περιφέρειας Αν. Μακεδονίας - Θράκης
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΒΑΘΜΙΔΑΣ ΑΠΟ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ι.Γ.Μ.Ε. Υπάρχουν τα εχέγγυα για ρευστά μέσων - υψηλών θερμοκρασιών; ΝΑΙ
Λεκάνη Δέλτα Έβρου ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΑΡΙΣΤΗΝΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Γεωθερμικός ταμιευτήρας με νερά T>86 o C εντοπίζεται σε βάθος 360 m μέσα σε ηφαιστειακά πετρώματα (πυροκλαστίτες). Τα χημικά γεωθερμόμετρα Na/K, K/Mg, Li/Mg και Na/Li δίνουν μια θερμοκρασία των 130-140 o C σε μεγαλύτερα βάθη
Λεκάνη Δέλτα Νέστου ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ Γ/Θ ΓΕΩΤΡΗΣΗ N-1G Γεωθερμική Βαθμίδα = 78 o C/km Βάθος γ/θ = 550-650 m Συνολικό πάχος υδροφορέων 40 m
Γεωθερμικές γεωτρήσεις Ι.Γ.Μ.Ε. Θερμά Νιγρίτας Νέα Κεσσάνη Ξάνθης Αλεξάνδρεια Ημαθίας Σωσάνδρα Αλμωπίας
Κεντρική Μακεδονία (λεκάνη Στρυμόνα) Γεωθερμικό πεδίο Τ (ºC) 1. Θερμά Νιγρίτας 40-64 2. Σιδηρόκαστρο 40-75 3. Λιθότοπος- Ηράκλεια 40-62 4. Άγγιστρο 40-68 5. Ίβηρα-Αχινός- Μαυροθάλασσα 42.4 (460m) 51.0 (560m) 60.0 (648m)
Κεντρική Μακεδονία Δυτική Μακεδονία (Αλμωπία) Γεωθερμικό πεδίο Ανθεμούντα (Θέρμη) Περιοχή ενδιαφέροντος=13km 2 T=25-40ºC T=42ºC (782m) Γεωθερμικά Πεδία Μυγδονίας Λεκάνης Λαγκαδάς: Νυμφόπετρα: Νέα Απολλωνία: T=33-40ºC T=39-46ºC T=40-58ºC Γεωθερμικά πεδία Χαλκιδικής Ελαιοχώρια: Σάνη-Άφυτος: Αγία Παρασκευή: T=33-42ºC T=35-45ºC T=41ºC
Κεντρική Νότια Ελλάδα Αιδηψός (T=35-80ºC) Θερμοπύλες (T=40ºC, 1000 m 3 /h) Σουσάκι Κορινθίας Παραγωγική γεώτρηση T=76ºC (150 m)
Πρόσφατες έρευνες του ΙΓΜΕ Βόλβη (Μυγδονία): T=31-55ºC στα 200 m (400 m 3 /h) Νίκαια (Θεσσαλία, Λάρισα): T=40ºC at 350 m Δαμάστα (Κοιλάδα Σπερχειού): T=42ºC at 150 m Αιδηψός (Εύβοια): T=80ºC at 350 m Γιάλτρα (Εύβοια): T=36-42ºC at 70-250 m Αντίρριο (Δυτική Ελλάδα): T=35ºC at 200 m (>90 m 3 /h) Συκιές (Άρτα): T=48ºC at 250-300 m (100 m 3 /h)
Γεωθερμικό δυναμικό της Ελλάδας Από υπάρχουσες γεωτρήσεις ΜΟΝΟ στη Βόρεια Ελλάδα: Q (παροχή) >2500m 3 /h, ΔΤ(ωφέλιμη διαφορά θερμοκρασίας)=40 ο C=> >100MW th (παραγόμενο θερμοενεργειακό φορτίο) (~90.000 T.I.Π./έτος, 1 Τ.Ι.Π= 42GJ) (ΤΙΠ=τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου)
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ηλεκτροπαραγωγή με συνδυασμένο κύκλο (combined binary-flash) και ολική επανεισαγωγή Αποτελεί το συνδυασμό του κύκλου εκτόνωσης του διφασικού ρευστού και του δυαδικού κύκλου, με αυξημένη τη συνολική απόδοση της μονάδας
Dry Steam-The Geysers Flash Steam Power plant Combined Cycle Binary Cycle-Mammoth Pacific
Παραγωγή ηλεκτρισμού από γεωθερμία στον κόσμο (Bertani, 2010)
Mικρές αρθρωτές μονάδες των 250kW e,, δυαδικού κύκλου, στη Utah (ΗΠΑ) 238 MWe ηλεκτρικής ενέργειας παράγονται στη Utah (ΗΠΑ) από τη γεωθερμία
Οφέλη από τη Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή Μικρή ή και μηδενική ρύπανση: δεν εκπέμπονται ετησίως (αναφορικά με το πετρέλαιο) 22 εκατ. τόνοι CO 2 200 χιλιάδες τόνοι SO 2 80 χιλιάδες τόνοι NO x 110 χιλιάδες τόνοι σωματιδίων Εξοικονόμηση 30 εκατ. τόνοι πετρελαίου Αξιοπιστία (>90% διαθεσιμότητα) Συνεχής και σταθερή παροχή ενέργειας, ευελιξία, δεν επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες.
Συνδυαστικές εφαρμογές: Συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας Altheim (Austria) CHP System
Συνδυαστικές εφαρμογές: Συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας Altheim (Austria) CHP System
Γεωθερμική εγκατεστημένη ισχύς στον κόσμο από άμεσες χρήσεις, συνήθως από νερά Τ<90 ο C (Πηγή: Lund, 2010) Συνολική εγκατεστημένη ισχύς από άμεσες χρήσης στον κόσμο (1995-2010) Άμεσες γεωθερμικές χρήσεις το 2010 (% συνολικής εγκατεστημένης ισχύος)
Οι άμεσες χρήσεις σήμερα Οι πέντε χώρες με την μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ άμεσων χρήσεων στον κόσμο (για το 2010), την μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ ανά πληθυσμό και τη μεγαλύτερη χρήση ενέργειας ανά πληθυσμό. Για σύγκριση και η χώρα μας. Χώρα Εγκατ. Ισχύς, ΜW % παγκ. Χώρα Χώρα ΜW/πληθυσμό (x10 6 ) GWh/πληθυσμό (x10 6 ) Η.Π.Α. 12611 24,9 Ισλανδία 5706 Ισλανδία 21147 Κίνα 3840 7,6 Νορβηγία 692 Νορβηγία 1468 Σουηδία 3787 7,5 Σουηδία 482 Σουηδία 1359 Νορβηγία 3300 6,5 Ελβετία 138 Ν. Ζηλανδία 616 Γερμανία 2485 4,9 Ν. Ζηλανδία 91 Ελβετία 278 Ελλάδα 135 0,3 Ελλάδα 12 Ελλάδα 23 Παγκόσμια 50583 100 Παγκόσμια 7,4 Παγκόσμια 17,8
Συνδυαστικές εφαρμογές: Διαδοχική αξιοποίηση ρευστών χαμηλής ενθαλπίας
Το πρώτο γεωθερμικό σύστημα τηλεθέρμανσης στις ΗΠΑ
Reykjavik 1932: Χρήση συμβατικών καυσίμων Reykjavik σήμερα: Χρήση γεωθερμικής ενέργειας Στην Ισλανδία το 89% των αναγκών για θέρμανση καλύπτεται από τη γεωθερμία
Αγροτο-βιομηχανικές εφαρμογές της γεωθερμίας. Αφυδάτωση Ξήρανση λαχανικών στη Νεβάδα (ΗΠΑ) : 75 εργαζόμενοι, μία γεώτρηση των 132 C, 113 τον./ημέρα αφυδατωμένων κρεμμυδιών (Μάιος-Οκτώβριος), σέλινου το Μάρτιο-Απρίλιο και καρότων το Νοέμβριο-Ιανουάριο
Η ΝΕΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΟΛΛΑΝΔΙΚΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Τοποθεσία Έκταση Θερμοκηπίου Γεωτρήσεις Bleiswijk, Ολλανδία 72 στρ. 2 x 2.300 m Κόστος Εγκατάστασης 5.000.000 Παροχή 150 m 3 /h Θερμοκρασία Στάθμη άντλησης 60 C 350 m Ετήσια εξοικονόμηση Φ.Α. 700.000 ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ είναι η προστιθέμενη αξία από την επιχειρηματική δραστηριότητα και την αξιοποίηση της Γ/Θ ενέργειας σε αγροτικούς, αγροτο-βιομηχανικούς, ιχθυοκαλλιεργητικούς τομείς.
Συνδυαστικές εφαρμογές: Γεωθερμική ηλεκτροπαραγωγική μονάδα στο Svarstengi (Ισλανδία) & μονάδα λουτροθεραπείας Blue Lagoon
Σύγχρονες εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας και αναψυχής στην Τουρκία Cesme (Κρήνη).: Ξενοδοχείο Ilica, που χρησιμοποιεί τα γεωθερμικά ρευστά. Μεταξύ των άλλων γίνεται και θαλασσοθεραπεία: άντληση θαλασσινού νερού και στη συνέχεια γεωθερμική θέρμανσή του μέχρι τους 35 ο C. Afyon Karahisar: Στο θέρετρο χρησιμοποιούν τη γεωθερμική ενέργεια τόσο για λουτροθεραπεία όσο και για τη θέρμανση ολόκληρου του ξενοδοχείου και των άλλων χώρων (οι θερμοκρασίες γεωθερμικών νερών είναι 49 ο C).
Πλεονεκτήματα της γεωθερμικής ενέργειας Η γεωθερμία έχει συνεχή και σταθερή παροχή ενέργειας, μικρό λειτουργικό κόστος και είναι διαθέσιμη μέρα και νύχτα, όλο το χρόνο χωρίς επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Δεν μπορεί να μεταφερθεί μακριά και συνεπώς θα πρέπει να αξιοποιηθεί επιτόπου συμβάλλοντας τη δημιουργία τοπικών ενεργειακών κέντρων και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περιοχών όπου αξιοποιείται. Εκτός από τη δυνατότητα ηλεκτροπαραγωγής, η γεωθερμική ενέργεια προσφέρεται έτοιμη ως θερμικό προϊόν. Οι γ/θ μονάδες καταλαμβάνουν σχετικά μικρή έκταση γης και δεν απαιτούν αποθηκευτικούς χώρους. Η γεωθερμική ενέργεια παρουσιάζει υψηλό δείκτη διαθεσιμότητας (της τάξης του 90%), ενώ οι γ/θ μονάδες ηλεκτροπαραγωγής έχουν συντελεστή αξιοποίησης μέχρι και 90%. Αναπτύσσεται σε πεδινές περιοχές με άριστες συνθήκες αξιοποίησης στη σύγχρονη γεωργία, αγροτο-βιομηχανία, υδατοκαλλιέργειες, σε αστικές και βιομηχανικές χρήσεις. Η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να συμβάλλει στην αντικατάσταση συμβατικών καυσίμων και στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης μιας χώρας ή μιας περιοχής και να προσφέρει ανταγωνιστικότητα μέσω χαμηλού ενεργειακού κόστους. Η γεωθερμική ενέργεια είναι φιλική προς το περιβάλλον και συμβάλλει στην προστασία του. Χρησιμοποιεί γνωστή τεχνολογία. Έναντι άλλων Α.Π.Ε.
Εγκατεστημένη γεωθερμική ισχύς από άμεσες χρήσεις στην Ελλάδα (από: Andritsos et al., 2013) ΧΡΗΣΗ Θέρμανση χώρων Θέρμανση θερμοκηπίων και εδάφους Ξήρανση αγροτικών προϊόντων Υδατοκαλλιέργειες και Ιχθυοκαλλιέργειες Ιαματικός Τουρισμός και Λουτροθεραπεία Γεωθερμικές Αντλίες θερμότητας Εγκατεστημένη Ισχύς (MWt) (Μάρτιος 2013) Ετήσια χρήση ενέργειας (10 12 J) 1.4 16 27 271 0.3 3 9.3 80 42 230 100 480 ΣΥΝΟΛΟ 180 1080 (>100% αύξηση από 2004)
Παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος (Μήλος) Γεωθερμική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 2MWe (Ζεφυρία-Μήλος 1985)-σήμερα είναι εκτός λειτουργίας
Αφαλάτωση νερού στην Κίμωλο Χρησιμοποιείται η μέθοδος της εξάτμισης πολλαπλού φαινομένου (Multiple-Effect Distillation, MED) Η μονάδα, που κατασκευάστηκε κατά την περίοδο 1998-99, χρησιμοποιεί γεωθερμικό νερό χαμηλής ενθαλπίας (61 C) για τη θέρμανση του νερού τροφοδοσίας. Κατά τη δοκιμαστική περίοδο λειτουργίας της μονάδας παράγονταν 3,2 m 3 /h αφαλατωμένου νερού άριστης ποιότητας με τη χρήση 50 m 3 /h γεωθερμικού νερού.
Γεωθερμικά θερμοκήπια στη Βόρεια Ελλάδα
Θερμοκήπια και θέρμανση εδάφους Γεωθερμικά Θερμοκήπια: - Ν. Θεσσαλονίκης: Λαγκαδάς, Ν. Απολλωνία - Ν. Σερρών: Νιγρίτα, Σιδηρόκαστρο - Ν. Λέσβου: Πολιχνίτος, Γέρας - Μήλος Καλυπτόμενη επιφάνεια: ~ 240 στρέμματα Λαχανικά, λουλούδια, φυτά σε γλάστρες Τα περισσότερα με νερά < 50ºC
Θέρμανση χώρων Ν. Απολλωνία Τραϊανούπολη
Θέρμανση χώρων Θέρμανση ξενοδοχείο στον Αδάμαντα Μήλου (Τ= 59ºC)
Μαγείρεμα στη Μήλο Το μαγείρεμα γίνεται με την τοποθέτηση πήλινων δοχείων με κρέας και λαχανικά για ικανό χρονικό διάστημα (5 ώρες) σε βάθος περίπου 20 cm σε ένα πολύ θερμό τμήμα (επιφάνειας περίπου 2 m 2 ) της αμμώδους ακτής στο Παλιοχώρι της Μήλου Το τμήμα αυτό θερμαίνεται κοντά τους 100 C από την ανάδυση ατμών.
Θερμοκήπια και θέρμανση εδάφους Θέρμανση εδάφους για πρωΐμιση σπαραγγιών: Νυμφόπετρα Θεσσαλονίκης Ν. Εράσμιο Ξάνθης Μυρωδάτο Ξάνθης Χρυσούπολη Καβάλας (με ανοικτό σύστημα γ/θ αντλιών Θερμότητας) Καλυπτόμενη επιφάνεια: ~ 200 στρέμματα Μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης με ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος
Θέρμανση εδάφους με γεωθερμία (πρωίμιση λαχανικών) Νέο Εράσμιο Νυμφόπετρα
Γεωθερμική ξήρανση-αφυδάτωση στην Ελλάδα Πιλοτική μονάδα προ-ξήρανσης βαμβακιού που λειτούργησε στη Ν. Κεσσάνη 1990-1991 (Σύνδεσμο Δήμων & Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών και Λουτροπόλεων Πύργος Ξήρανσης Εισαγωγή προϊόντος Εναλλάκτης Εναλλάκτης νερού/αέρα Ανεμιστήρας Σύστημα τροφοδοσίας του βαμβακιού Πύργος ξήρανσης Κυκλώνας για το διαχωρισμό του βαμβακιού Παροχή νερού: 4 m 3 /h Θερμ. νερού εισ./εξ. : 70/40 C Παροχή αέρα: 1300 m 3 /h Θερμ. αέρα εισ./εξ. : 25 /55 C Τροφοδοσία βαμβακιού: 100 kg/h Υγρασία βαμβακιού, έξοδος: < 7%
Μονάδα γεωθερμικής ξήρανσης ντομάτας στο Ν. Εράσμιο 14 m Το σύστημα ξήρανσης αποτελείται από: 1) Εναλλάκτη αέρα-νερού με πτερύγια (300000 kcal) 2) Φυσητήρες (4 μονάδες, 7 kw) 3) Σήραγγες ξήρανσης : 4 [13,5 (m) 1,24(m) 2,2 (m)] 4) Μετρητικά όργανα 2,2 m 1,2 m
Υδατοκαλλιέργειες Καλλιέργεια σπιρουλίνας με ταυτόχρονη ανάκτηση και χρήση του CO 2 στη Νιγρίτα (Παραγωγή 2008: 4500 kg) Δύο μονάδες για αντιπαγετική προστασία και θέρμανση τεχνητών λιμνών για ιχθυοκαλλιέργεια στο Πόρτο-Λάγος και στο Ν. Εράσμιο Ξάνθης
Λουτροθεραπεία Περισσότερες από 700 θερμές πηγές στην Ελλάδα 56 θεραπευτικά κέντρα στην Ελλάδα, με συνολική παροχή νερού >1000 kg/s και θερμοκρασίες νερών 18-90 C. Προσπάθεια για ανακαίνιση και αναβάθμιση των υπηρεσιών (Αιδηψός, Αριδαία, Καμένα Βούρλα, Πλατύστομο, Σιδηρόκαστρο, Ν. Απολλωνία κτλ.) Δεν υπάρχει τεκμηρίωση της ενεργειακής χρήσης Αιδηψός
Λουτροθεραπεία-Σύγχρονες εγκαταστάσεις στην Ελλάδα Λουτρά Αιδηψού- Σύλλα Spa Λουτρά Αγκίστρου Σερρών Λουτρά Πόζαρ (Αριδαία) Λουτρά Νέας Απολλωνίας
Γεωθερμικές αντλίες θερμότητας (ΓΑΘ) στην Ελλάδα Η εγκατεστημένη ισχύς των καταγεγραμμένων συστημάτων ανέρχεται στα 35MWth, ενώ η συνολική ισχύς του συνόλου των μονάδων στην Ελλάδα πιθανά φθάνει τα 100 MWth κατά το έτος 2013. Χαρακτηριστικά των εφαρμογών ΓΑΘ στην Ελλάδα (Μάιος 2009) Αριθμός εφαρμογών Κλειστού βρόχουοριζόντια Κλειστού βρόχου - κατακόρυφα Ανοικτού βρόχου* Μεγάλες εφαρμογές (>100 kw) 58-3755 18000 Μικρές εφαρμογές (<100 kw) >300 2480 4015 2350 Σύνολο >350 2480 7770 20350 * κυρίως υπόγειο νερό, αλλά και υφάλμυρο και θαλασσινό
Γεωτρήσεις για τον κλιματισμό του δημαρχείου Πυλαίας (Θεσ/νίκη) με ΓΑΘ >700 εγκαταστάσεις ΓΑΘ υπάρχουν στην Ελλάδα ~100.000 KWth
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις αβαθούς γεωθερμίας Μηδενικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις Κλειστό κυκλώματος κυκλοφορίας αέρα-νερού Μόνο προσωρινές οχλήσεις από τις τεχνικές εργασίες Δεν παράγονται κανενός είδους ρύποι Πλήρης αποκατάσταση του τοπίου-απουσία οποιασδήποτε εξωτερικής μονάδας
Γεωθερμική αντλία θερμότητας 130kW Θέρμανση Θερμοκηπίου με ΓΑΘ Θερμοκήπια αφών Ξυλογιάννη, Άρτα (ΓΑΘ της FRIGOLAND)
Παράδειγμα: θέρμανση θερμοκηπίου 4 στρεμμάτων με ΓΑΘ Παροχή νερού :30 m 3 /h / Θερμοκρασία : 18 C Δt = 10 C / COP = 1:4 / Ισχύς 360 kw Κόστος θέρμανσης με ΓΑΘ: 90 kwe x 2000h x 1,2 = 216.000kWh 216.000 x 0,04141= 8.945/ έτος Κόστος άντλησης νερού: 17kW x 2000h= 34000 kwh 34000x 0,04141 = 1.408/ έτος Κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο: 360kW x 2000h = 720.000 kwhth 720.000kWth/ 10 kg πετρελαίου= 72000kg πετρέλαιο=85594 lt 85.594 lt x 0.60 = 51.356,4 / έτος Συνολικό κόστος με ΓΑΘ 10.353,00 Χρήση αβαθούς γεωθερμίας +ΓΑΘ <20% σε σχέση με το πετρέλαιο
Πρωίμιση σπαραγγιών με χρήση αντλιών θερμότητας και νερού άρδευσης Αβαθής Γεωθερμία με ανοικτό κύκλωμα στο Χρυσοχώρι Καβάλας (Συνεργασία ιδιωτών με ΕΘΙΑΓΕ)
Εξέλιξη γεωθερμικών εφαρμογών στην Ελλάδα από 2000 μέχρι και 2009 140 130 120 Εγκατεστημένη Ισχύς (MWth) 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Έτος 2000 Έτος 2004 Έτη Έτος 2007 Έτος 2009 Θέρμανση θερμοκηπίων & εδάφους Ξήρανση αγροτικών προϊόντων Υδατοκαλλιέργειες Ιαματικός Τουρισμός & Λουτροθεραπεία Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας Σύνολο Συμπέρασμα: Εκτός από τις Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας, οι άλλες άμεσες (θερμικές) χρήσεις της γεωθερμίας στην Ελλάδα δεν αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος της γεωθερμίας στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια Capacity (MWt) 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 GHPs Classical uses 1994 1998 2002 2006 2010 Year
Γεωθερμία στην Ελλάδα Το συνολικό βεβαιωμένο γεωθερμικό δυναμικό ξεπερνά τα 500 MWe (170 MWe από τα γ/θ πεδία υψηλής ενθαλπίας της Μήλου και της Νισύρου) Τα βεβαιωμένα και πολύ πιθανά αποθέματα χαμηλής ενθαλπίας ξεπερνούν τα 1000 MWth και μπορούν να εξοικονομήσουν εκατομ. τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ΤΙΠ) το χρόνο Λιγότερο από το 1% του βεβαιωμένου γ/θ δυναμικού της χώρας έχει αξιοποιηθεί μέχρι σήμερα Δεν υπάρχουν εφαρμογές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Η χρήση των ΓΑΘ αποτελεί τον πιο δυναμικό τομέα αξιοποίησης της γεωθερμίας για το άμεσο μέλλον. Η απλοποιημένη αδειοδότηση επιτρέπει τη γρήγορη διάδοση των εφαρμογών της Οι «κλασσικές» άμεσες γεωθερμικές εφαρμογές παρουσιάζουν στασιμότητα την τελευταία δεκαετία. Χρειάζεται απλοποίηση της νομοθεσίας και διάδοση Στην ισχύουσα νομοθεσία έγιναν πρόσφατα κάποιες βελτιώσεις, θα μπορούσε να γίνει σαν αυτή της αβαθούς γεωθερμίας, τουλάχιστον για τις αγροτικές χρήσεις
Τα εμπόδια και τα προβλήματα για την ανάπτυξη της γεωθερμίας στη χώρα μας σχετίζονται με : Άγνοια των τεχνολογικών δυνατοτήτων εκμετάλλευσης και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της γεωθερμίας. Απουσία οικονομικών κινήτρων για την αντιμετώπιση του γεωλογικού ρίσκου, των έργων υποδομής και του αρχικού κόστους εγκατάστασης γ/θ μονάδων. Ύπαρξη γραφειοκρατικού και σύνθετου θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου. Απουσία σοβαρού στρατηγικού σχεδιασμού για την υλοποίηση προγραμμάτων πρότυπης και ορθολογικής αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας.
Άμεσες παρεμβάσεις για την προώθηση της γεωθερμίας στην Ελλάδα Ανάγκη για τροποποιήσεις του νόμου ώστε: (α) ευκολότερη η χρήση από μικρούς χρήστες-επενδυτές, κυρίως σε αγροτικές εφαρμογές και θερμικές χρήσεις, (β) να επιλυθούν προβλήματα μίσθωσης πεδίων στην ίδια περιοχή (γ) να διαμορφωθούν το πλαίσιο θέσπιση κινήτρων για οικιακές χρήσεις θέρμανσης - ψύξης. Προώθηση της ηλεκτροπαραγωγής με το δυαδικό κύκλο με την αύξηση της τιμής αγοράς της γεωθερμικής kwh (από ~8 c σε >15 c ) Θεώρηση για πιθανή αξιοποίηση μέσω των Βελτιωμένων Γεωθερμικών Συστημάτων (Enhanced Geothermal Systems)
Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας από γεωθερμικά ρευστά μέσης ενθαλπίας (παράδειγμα) Γεώτρηση βάθους 1700m, παροχής 180m3/h, T=150oC Ηλεκτροπαραγωγή 10,5GWh/χρόνο, αξίας 1.254.000Ε/χρόνο Θέρμανση 100 στρεμ. γυάλινων θερμοκηπίων, ενεργ. αξίας 2.625.000Ε/χρόνο Θέρμανση 490 στρεμμ. πρώιμων σπαραγγιών, ενεργ. αξίας 722.000Ε/χρόνο Ξηραντήρια αγροτ. προϊόντων το καλοκαίρι, ενεργ. αξίας 1.654.000Ε/χρόνο Ετήσια ενεργειακή αξία = 6.255.000 Ευρώ Κόστος ενεργειακών επενδύσεων ~11.000.000 Ευρώ Κόστος 2 γεωτρήσεων (παραγωγής και επανεισαγωγής) ~3.000.000 Ευρώ Συνολική Ενεργειακή Επένδυση ~14.000.000 Ευρώ Απόσβεση περίπου 2,2 χρόνια Αγροτικά Προϊόντα συνολικής αξίας 8.000.000 Ευρώ/χρόνο Νέες θέσεις εργασίας 120
ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Υαλόφρακτη Θερμοκηπιακή Μονάδα 100 στρεμμάτων υδροπονική - βιολογική καλλιέργεια, γεωθερμική ενέργεια Ετήσια παραγωγή: 6.000 τόνοι ντομάτα Ετήσια ανάγκη θέρμανσης: 30.000 MWh Εργαζόμενοι: 60 Αποφυγή καύσης: 4 εκ. λίτρα πετρέλαιο θέρμανσης
Κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο 720 kwh : 172.000 το χρόνο Κόστος θέρμανσης και των δυο θερμοκηπίων με αντλίες θερμότητας : 16.500/χρόνο Οι αρδευτικές γεωτρήσεις υπάρχουν και είναι αδρανείς σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Μόνο επί πλέον κόστος η αγορά των δυο αντλιών θερμότητας
Παράδειγμα θέρμανσης σπαραγγιών με αβαθή γεωθερμία στο Χρυσοχώρι Καβάλας Σε μια γεωργική επιχείρηση 40 στρεμμάτων πρώιμων σπαραγγιών Υπάρχουσα γεώτρηση νερού άρδευσης με παροχή 45m 3 /h και θερμοκρασία νερού 19 ο C Ισχύς άντλησης και κυκλοφορίας νερού 18kW Εκμεταλλεύσιμη θερμοκρασία ΔΤ = 19-10,2 = 8,8 o C Ενεργειακή ισχύς θέρμανσης: 45.000lt x 8,8 o C = 396.000kcal : 864 = =458kW+65kW (απόδοση ΓΑΘ 1:7) = 523 kwth Kόστος ηλεκτρικού ρεύματος (65+18)kWh x 1440h x 0,055 = 6.570 /έτος Όφελος πρωίμησης 40 x 800kg x 3 = 96.000 /έτος. Καθαρό όφελος 90.000 /έτος Κόστος ΓΑΘ και συστήματος θέρμανσης ~70.000 Ευρώ Απόσβεση <1 έτος
Συμπεράσματα και Προτάσεις Οι νέες τεχνολογίες στη γεωθερμία εξασφαλίζουν λύσεις με μηδαμινές έως μηδενικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μαζί με πράσινη οικονομική ανάπτυξη Στην Ευρώπη γίνεται σημαντική εκμετάλλευση του γεωθερμικού δυναμικού για παραγωγή ηλεκτρισμού, τηλεθέρμανση και άλλες άμεσες χρήσεις της θερμότητας στον αγροτικό τομέα, τη βιομηχανία, τις τουριστικές χρήσεις κλπ. Η Ελλάδα και κυρίως η βόρεια, κεντρική και νότια-ανατολική, ως και τα νησιά του κεντρικού και βόρειου Αιγαίου, είναι πολύ ευνοημένη από τη φύση και για το πλούσιο γεωθερμικό δυναμικό της
Συμπεράσματα και Προτάσεις Εκτός από την υψηλή ενθαλπία, οι ρηχοί και βαθύτεροι ταμιευτήρες μέσης και χαμηλής ενθαλπίας προσφέρονται για πολλαπλές και συνδυασμένες χρήσεις: ηλεκτρο-παραγωγή, θέρμανση κτιρίων-πισίνωνθερμοκηπίων, αγροτο-βιομηχανικές, υδατο-καλλιεργητικές, κλπ. Η αβαθής γεωθερμία είναι εφαρμόσιμη παντού, με πολύ φθηνές ενεργειακά χρήσεις, λόγω ευνοικών γεωλογικών συνθηκών σε πολλές περιοχές της χώρας Χρειάζεται καλή γνώση, ενημέρωση, σωστός συνδυαστικός σχεδιασμός, ώστε να υπάρξουν μόνο και πολλαπλά οφέλη από τη γεωθερμία για την ανάπτυξη, την οικονομία και το περιβάλλον
Ας γνωρίσουμε και ας αναπτύξουμε επιτέλους τη Γεωθερμία, τη μεγάλη αγνοούμενη ΑΠΕ στην Ελλάδα
Ανατολική Μακεδονία-Θράκη
Γεωθερμικό μοντέλο Ν. Κεσσάνης (Ξάνθη)
80
Λεκάνη Στρυμόνα (Θερμά Νιγρίτας) Στο γεωθερμικό πεδίο Νιγρίτας κατασκευάσθηκαν από το ΙΓΜΕ συνολικά 12 γεωτρήσεις έρευνας και έρευνας - παραγωγής, σε βάθη μέχρι 370 m.
Εγκατεστημένη ισχύς στον κόσμο Ιχθυοκαλλιέργειες 1,3% Θερμοκήπια 3% Βιομ. Χρήσεις 1,1% Λουτρά-πισίνες 13,2% Λιώσιμο πάγων 0,7% Άλλες 0,3% Θέρμανση χώρων 10,7% Αντλίες θερμότητας 69,7%
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΥΑΔΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ Γ/Θ ΡΕΥΣΤΩΝ T>90 o C Παραδείγματα από τον Ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο Unterhaching, Μόναχο, ΓΕΡΜΑΝΙΑ: 150 l/s ρευστών T=123 o C από γεώτρηση D=3.350 m. Επανεισαγωγή. Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 3,36 MWe και τηλεθέρμανση του Unterhaching. Altheim, ΑΥΣΤΡΙΑ: Ρευστά T=106 o C από γεώτρηση D=2.306 m. Επανεισαγωγή (70 ο C). Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 500 kwe και τηλεθέρμανση Altheim (10 ΜWth). Bad Blumau, ΑΥΣΤΡΙΑ: Άλμες T=110 o C από γεώτρηση D=2.843 m. Επανεισαγωγή (50 ο C). Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 180 kwe, θέρμανση χώρων, ανάκτηση CO 2 Neustadt-Glewe, ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Άλμες T=98 o C από γεώτρηση D=2.300 m. Επανεισαγωγή (50 ο C). Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 210 kwe, τηλεθέρμανση (11 MWth) Egat, ΤΑΪΛΑΝΔΗ: Ρευστά T=116 o C. Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 300 kwe (καθαρή απόδοση 150-250 kwe), ψύξη, ξήρανση προϊόντων, spa Unterhaching: Γεώτρηση παραγ. Bad Blumau: Μονάδα ORC Neustadt-Glewe: Μονάδα ORC
Συνδυαστικές εφαρμογές: Συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας Bad Blumau (Austria) CHP System Η μονάδα ισχύος 250 kwe χρησιμοποιεί ρευστά με T~110 ο C από γεώτρηση βάθους 3000 m. Το ρευστό αποβάλλεται με θερμοκρασίας 85 ο C και τροφοδοτεί σύστημα τηλεθέρμανσης. Έναρξη λειτουργίας: 2001 Εγκατάσταση ORC στο Bad Blumau Εγκατάσταση για καθαρισμό και ξήρανση του παραγόμενου CO 2 (1): ORC, (2): CO 2 -αέριο, (3) τηλεθέρμανση
ΤΟΜΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΩΝ Θέρμανση θερμοκηπίων + CO 2 Θέρμανση θερμοκηπίων μανιταριών Θέρμανση φυτειών χαμηλής κάλυψης (σπαράγγια, κηπευτικά κ.λπ.) Αντιπαγετική προστασία σε δενδρώδεις καλλιέργειες Αντιπαγετική προστασία αλλά και καλλιέργεια ιχθυοπαραγωγικών και ιχθυογενετικών μονάδων Καλλιέργεια φυκιών υψηλής διατροφικής αξίας, αλλά και ελαιούχων για παραγωγή βιοκαυσίμων + CO 2 Θέρμανση κλιματισμό σταβλικών εγκαταστάσεων και ορνιθοτροφείων Ξήρανση αφυδάτωση αγροτικών προϊόντων Ξήρανση και παραγωγή βιοαιθανόλης και βιοκαυσίμων Χρήση αντλιών θερμότητας στην θέρμανση θερμοκηπίων
Πλεονεκτήματα της Γεωθερμίας έναντι άλλων ΑΠΕ Συνεχής και σταθερή παροχή ενέργειας Μικρό λειτουργικό κόστος Χρησιμοποιεί γνωστή τεχνολογία Δεν επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες, όπως η ηλιακή ή η αιολική ενέργεια Αναπτύσσεται σε πεδινές εκτάσεις, η γ/θ ενέργεια παρουσιάζει πρόσθετα πλεονεκτήματα, που έχουν σχέση με την οικονομική & κοινωνική δομή και ανάπτυξη των περιοχών
Οφέλη από τη χρήση της γεωθερμικής ενέργειας Περιβαλλοντικά Αμελητέες-μηδενικές επιπτώσεις σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα Οικονομικά-Κοινωνικά Μικρό λειτουργικό κόστος-συνεχής παροχή ενέργειας Τοπική παραγωγή και διάθεση της ενέργειας ενεργειακά αυτόνομες περιοχές Ανάπτυξη νέων οικονομικών-αγροτικών δραστηριοτήτων Πολλαπλάσια παραγωγή προϊόντων ζήτησης-τιμής και σε περιόδους εκτός εποχής (ένταση, αξία και ποσότητα παραγωγής) Δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης
Πλεονεκτήματα της Γεωθερμίας έναντι άλλων ΑΠΕ Χαμηλές εκπομπές ρύπων Μέσες εκπομπές επιβλαβών αερίων από διάφορες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (σε kg/mwh παραγόμενης ενέργειας) στον κύκλο ζωής των τεχνολογιών Μορφή ενέργειας CO 2 NO x SO x Άνθρακας 1042 4,4 11,8 Πετρέλαιο 839 12,4 1,6 Φυσικό αέριο 453 1,4 0,0 Γεωθερμία* 95 0,3 0,1 Φωτοβολταϊκα 135 0,3 0,4 Βιομάζα 20 1,8 0,5 * μέση τιμή οι μονάδες δυαδικού κύκλου έχουν μηδενικές εκπομπές
Σενάριο αξιοποίησης γ/θ ρευστών χαμηλής θερμοκρασίας στο γ/θ πεδίο Ερατεινού Χρυσούπολης 300 m 3 /h 70 o C ΔΤ=40 ο C 1000 m 3 /h 70 o C ΔΤ=40 ο C Έχουμε στη διάθεση μας ένα ενεργειακό σύστημα ισχύος: 14 MWt 46 MWt Που μπορεί να προσφέρει: 12.000.000 kcal/h 40.000.000 kcal/h Ένα στρέμμα θερμοκηπίου χρειάζεται 150.000 kcal/h Έτσι μπορούμε να θερμάνουμε: 80 στρέμματα 265 στρέμματα Η εξοικονόμηση συμβατικών καυσίμων είναι: 1,5 τόνοι/h 5 τόνοι/h Στη διάρκεια ενός έτους με συντελεστή χρήσης 80% Μπορούμε να εξοικονομήσουμε: 10.500 τόνοι/έτος 35.000 τόνοι/έτος Αξία ενεργειακού προϊόντος: 9.500.000 /έτος 32.000.000 /έτος ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ είναι η προστιθέμενη αξία από την επιχειρηματική δραστηριότητα και την αξιοποίηση της Γ/Θ ενέργειας σε αγροτικούς, αγροτο-βιομηχανικούς, ιχθυοκαλλιεργητικούς τομείς.
ΑΝΤΛΙΕΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΒΑΘΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ Εκμετάλλευση της αποθηκευμένης ενέργειας του εδάφους, που έχει σταθερή θερμοκρασία, στα πετρώματα και στο υπόγειο νερό, ανεξαρτήτως εποχής > 700 εγκαταστάσεις στην Ελλάδα 100.000 kw περισσότερες από 350 είναι μικρά συστήματα
Δυνατότητες και Προοπτικές της Γεωθερμίας Σημαντικές δυνατότητες για αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας λόγω του τεράστιου γεωθερμικού δυναμικού Συστηματική γεωθερμική έρευνα (κυρίως) από το Ι.Γ.Μ.Ε. Τα γεωθερμικά πεδία, ανάλογα με το βαθμό μελέτης τους και τη γνώση των χαρακτηριστικών τους, ταξινομούνται ως «βεβαιωμένα και πιθανά», σύμφωνα με τον Νόμο 3175/2003. Σε εφαρμογή του Νόμου αυτού εκδόθηκαν και δημοσιεύθηκαν στα ΦΕΚ 1012/Β /19-7-2005 και ΦΕΚ 161/Β /5-2-2008 οι Υπουργικές Αποφάσεις βάσει των οποίων 25 περιοχές της χώρας χαρακτηρίζονται ως βεβαιωμένα ή/και πιθανά γεωθερμικά πεδία.
Μονάδα γεωθερμικής ξήρανσης ντομάτας στο Ν. Εράσμιο Μεταξύ Φεβρ. και Απρ.: θέρμανση χώματος για πρωïμιση σπαραγγιών Μεταξύ Ιουλ. & Σεπτ.: τα γ/θ νερά χρησιμοποιούνται για τη ξήρανση ντομάτας Roma Θερμ. νερού: 61ºC TDS < 1mg/L Όχι επικαθίσεις/ διάβρωση Γεωθερμική γεώτρηση Ξηραντήριο τύπου σήραγγας
Παραδείγματα άμεσων χρήσεων της γεωθερμίας στην Ελλάδα (i) Υπεδαφική θέρμανση (Πρωίμηση σπαραγγιών, Ν. Εράσμιο Ξάνθης) Γ/θ θερμοκήπια (Λουλούδια σε γλάστρες, Σιδηρόκαστρο Ν. Σερρών) Υδατοκαλλιέργειες (Καλλιέργεια Spirulina, Νιγρίτα Σερρών) Ξήρανση αγροτικών προϊόντων (Ξηραντήριο τομάτας και μελλοντικά άλλων προϊόντων, Ν. Εράσμιο Ξάνθης)
Ξήρανση-αφυδάτωση αγροτικών προϊόντων (Νέο Εράσμιο) Ξήρανση τομάτας με γεωθερμία Είσοδος Γ/Θ ρευστού Έξοδος αέρα ξήρανσης Έξοδος Γ/Θ ρευστού Είσοδος ταψιών
Προ-επεξεργασία ντομάτας Πρόπλυση (1) Διεργασίες Προ-επεξεργασίας Πλύση Διαλογή Ταξινόμηση Κοπή (2) (3) (4) (5) Φόρτωση στους δίσκους (6)
Μονάδα γεωθερμικής ξήρανσης ντομάτας στο Ν. Εράσμιο 20 18 16 Με τη γεωθερμική αφυδάτωση, το Παραγωγή (tn) 14 12 10 8 6 4 προϊόν διατηρεί το βαθύ-κόκκινο χρώμα του, τις βιταμίνες και το άρωμα της νωπής ντομάτας 2001: 4 tn «λιαστής» ντομάτας 2 0 Μέχρι σήμερα: >120 tn 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Έτος
Υδατοκαλλιέργειες: Σπιρουλίνα στη Νιγρίτα Σερρών Ιχθυοκαλλιέργειες αντιπαγετική προστασία στο Πόρτο Λάγος
Λουτροθεραπεία Περισσότερες από 700 θερμές πηγές στην Ελλάδα 56 θεραπευτικά κέντρα στην Ελλάδα, με συνολική παροχή νερού >1000 kg/s και θερμοκρασίες νερών 18-90 C. Προσπάθεια για ανακαίνιση και αναβάθμιση των υπηρεσιών (Αιδηψός, Αριδαία, Καμένα Βούρλα, Πλατύστομο, Σιδηρόκαστρο, Ν. Απολλωνία κτλ.) Δεν υπάρχει τεκμηρίωση της ενεργειακής χρήσης Αιδηψός
Ισχύον νομοθετικό πλαίσιο Εισάγεται η έννοια της διαχείρισης του γ/θ πεδίου Θεσπίζονται κανόνες σύγχρονης διαχείρισης Τα δικαιώματα έρευνας διαχείρισης εκμισθώνονται σε ιδιώτες μετά από διαγωνισμό Αξιολογούνται η βιωσιμότητα της επένδυσης, ο βαθμός ορθολογικής διαχείρισης του πεδίου Επιβάλλεται η καταγραφή δεδομένων για την εκτίμηση των παραμέτρων του ταμιευτήρα και την αξιολόγηση των δυνατοτήτων του πεδίου Συνεκτιμούνται στοιχεία που αφορούν την πλέον ολοκληρωμένη αξιοποίηση του ρευστού ανάλογα με τις προτεινόμενες χρήσεις, τα αποτελέσματα της έρευνας αγοράς και τα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος
Υπόθεση Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού & Θερμότητας από γ/θ ρευστά μιας γεώτρησης στο Ερατεινό-Χρυσούπολης Καβάλας Αναμενόμενη Θερμοκρασία και παροχή: 150 C σε βάθος 1600 m και 180 m3/h Ισχύς Ενεργειακού Συστήματος (150-30 ο C): 23 MW th Μετατροπή σε Ηλεκτρισμό (150 90 C): 1.5 MW el με τη μέθοδο Rankine ή Kalina Υπολειπόμενη Θερμική Ισχύς (90 30 C): Κόστος Μονάδας Ηλεκτροπαραγωγής: 12.5 MW th 4.500.000 (περίπου 3.000/kW) Ετήσια Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας: 10.5 GWh/έτος (συντ. χρήσης 80%) Έσοδα από Πώληση Ηλεκτρ. Ενέργειας: Θέρμανση Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών: (90 30 C μετά την ηλεκτροπαραγωγή) Θέρμανση Φυτειών Σπαραγγιών (30 10 C, μετά τα θερμοκήπια και με χρήση αντλιών θερμότητας Α/Θ) Αξιοποίηση των θερμικών φορτίων 90-40 ο C κατά την τρίμηνη θερινή περίοδο, σε ξηραντήριο ονομαστικής ισχύος 9.000 kw (το καλοκαίρι, μετά την ηλεκτροπαραγωγή) με 119.34 /MWh, έσοδα 1.254.000 /έτος 12.5 ΜWthX8 στρ.=100 στρέμματα Ενεργ. αξία 12.5Χ2000h:8=3.125ΤΙΠ x 840 = 2.625.000 /έτος 180m 3 /h x 20 o C+20%=4320 kw x 170 0h=7344 MWh:0.015 = 490 στρ. Ενεργ.αξία 4.32kW x 1700h:8=918TIΠ x 840 = 771.100 /έτος Μείον αξία ηλεκτρισμού Α/Θ 3600:5 x 1700 x 0.04=48.960 /έτος 9 MW th - ικανότητα εξάτμισης 187.5tn νερού/ημέρα - Για εξάτμιση νερού απαιτούνται 0.65 kwh/kg - Εξοικονόμηση πετρ.: 26.250lt x 90ημ.x 0.7 = 1.653.750 /έτος Η ετήσια καθαρή συνολική αξία από τις διαδοχικές γεωθερμικές εφαρμογές είναι 6.582.000. Η ενεργειακή επένδυση είναι περίπου 11.000.000. Έτσι, στην περίπτωση συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, η γεωθερμική ενέργεια γίνεται πιο ελκυστική από επιχειρηματικής πλευράς. Δημιουργούνται ενεργειακά κέντρα, με άμεση δυνατότητα αξιοποίησης του θερμικού φορτίου σε θερμοκήπια, βιομηχανίες, spa κλπ.. Δίνουν τη δυνατότητα πρωτογενούς παραγωγής π.χ. 5000 τ. τομάτας, 400 τ. σπαραγγιών, 1000 τ. αποξηραμένης τομάτας συνολικής αξίας 8.000.000 /έτος. Δημιουργούν πάνω από 120 θέσεις εργασίας. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε σημερινές τιμές ρεύματος και πετρελαίου θέρμανσης. Το κόστος των γεωτρήσεων παραγωγής και επανεισαγωγής είναι ~ 1.000 /m, δηλ. 2 x 1700 x 1000= 3.400.000.
Γεωθερμική αντλία θερμότητας 500kW σε σπαραγγεώνα 40 στρεμμάτων Δ. ΠΑΤΣΙΔΗΣ ΠΗΓΕΣ FRIGOLAND