Σοφία Aνεζίρη Επίκουρη Καθηγήτρια Aρχαίας Iστορίας Διεύθυνση: Πανεπιστήμιο Aθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τομέας Ιστορίας, 4ος όροφος, κυψέλη 403, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, 15784 Aθήνα Τηλέφωνο: 210-7277436 Fax: 210-7248979 E-mail: sanez@arch.uoa.gr Κύριοι τομείς ενδιαφερόντων: αρχαία ελληνική επιγραφική, αρχαία ελληνική ιστορία ελληνιστικών και αυτοκρατορικών χρόνων, κοινωνία, οικονομία, δίκαιο, θρησκεία 1. Γενικά στοιχεία Η Σοφία Ανεζίρη γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1989). Από το 1990 ως το 1997 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης με υποτροφία του ΙΚΥ και του κρατιδίου Bάδης Bυρτεμβέργης (Landesgraduiertenförderungsstipendium). To 1997 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα στην Αρχαία Ιστορία και Επιγραφική από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, όπου εργάστηκε και σε ερευνητικά προγράμματα. Έχει διδάξει με σύμβαση εργασίας στα Πανεπιστήμια του Ιονίου, της Κρήτης και της Θεσσαλίας (1998-2001) και έχει εργαστεί με σύμβαση έργου στο Κέντρο Έρευνας της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας (2002-2003). Από το 2001
διδάσκει στην ενότητα «Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Από το Δεκέμβριο του 2003 διδάσκει Αρχαία Ιστορία και Επιγραφική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2011 (Hilary term) ήταν επισκέπτρια ερευνήτρια στο All Souls College της Οξφόρδης. 2. Διδακτικό έργο - Μαθήματα κορμού στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας (ΙΙ11 Αρχαία Ιστορία ΙΙ. Yστεροκλασικοί και ελληνιστικοί χρόνοι) και στο Τμήμα Φιλολογίας (ΙΙ11ΑΤ Αρχαία Ιστορία Β'. Ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί χρόνοι). - Προπτυχιακά και μεταπτυχιακά σεμινάρια Αρχαίας Ιστορίας με θέματα που άπτονται της Αρχαίας Ελληνικής Επιγραφικής. - Επιλεγόμενο μάθημα «Εισαγωγή στη Αρχαία Ελληνική Επιγραφική» (ΙΙ89). - Μέλος πολυάριθμων τριμελών και επταμελών επιτροπών για την κρίση διατριβών και διπλωματικών εργασιών α κύκλου μεταπτυχιακών σπουδών. - Διαλέξεις και εργαστήρια στο πλαίσιο του Εντατικού Προγράμματος Erasmus "European Summer School in Epigraphy" διάρκειας δύο εβδομάδων στο Poitiers της Γαλλίας (2011-2013). - Μάθημα στο πλαίσιο της Ecole Doctorale που συνδιοργάνωσαν η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και το CNRS της Lyon με θέμα «Le théâtre grec: témoignages littéraires, épigraphiques et archéologiques» (Απρίλιος 2013). - Επίβλεψη της εκπόνησης εργασιών από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές που φοιτούν στο European Master of Classical Studies και παρακολούθηση της παρουσίασης των εργασιών τους ανά διετία (2011 Κωνστατινούπολη, 2013 Αθήνα, 2015 Perugia). 3. Τρέχοντα διοικητικά καθήκοντα - Μέλος της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας. - Mέλος της επιτροπής του Προγράμματος Mεταπτυχιακών Σπουδών του Tμήματος Iστορίας-Aρχαιολογίας. - Μέλος της Ομάδας Αξιολόγησης (ΟΜΕΑ) του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας. - Ακαδημαϊκή υπεύθυνη (μαζί με τον Καθηγ. Κ. Μπουραζέλη) του European Master in Classical Cultures στο οποίο συμμετέχουν 10 ακόμη Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια (www.eu-classical-cultures.eu). - Aκαδημαϊκή υπεύθυνη των ανταλλαγών του προγράμματος Erasmus- Socrates του Tμήματος Iστορίας-Aρχαιολογίας με τα Πανεπιστήμια
Groningen (Ολλανδία), Βενετίας (Ιταλία), Poznan (Πολωνία), Roma III (Ιταλία), Ιstanbul University (Τουρκία). - Μέλος του Conseil Scientifique της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. 4. Τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα - Επιστημονική συνεργάτις του προγράμματος ΘΑΛΗΣ «Έκδοση Επιγραφών και Τεκμηρίωση της Ιστορίας της Αρχαίας Μακεδονίας». Στο πρόγραμμα συμμετέχουν το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. - Επιστημονικής συνεργάτις του προγράμματος DARIAH ΑΤΤΙΚΗ, Ανάπτυξη της Ελληνικής Ερευνητικής Υποδομής για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες ΔΥΑΣ, το οποίο συντονίζεται από την Ακαδημία Αθηνών και στο οποίο μετέχουν επίσης το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του ΕΜΠ, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης. - Ερευνητικό πρόγραμμα «Δωρεές και κληροδοτήματα υπό όρους στην ελληνική αρχαιότητα», στο οποίο έχουν απασχοληθεί για ορισμένα χρονικά διαστήματα μεταπτυχιακοί φοιτητές μέσω του προγράμματος «Καποδίστριας». 5. Επιστημονικές δημοσιεύσεις 5.1. Μονογραφία S. Aneziri, Die Vereine der Dionysischen Techniten im Kontext der hellenistischen Gesellschaft. Untersuchungen zur Geschichte, Organisation und Wirkung der hellenistischen Technitenvereine. Historia Einzelschriften 163 (Stuttgart 2003). 5.2. Συλλογικοί τόμοι 1) S. Aneziri, N. Giannakopoulos, P. Paschidis, Index du Bulletin épigraphique (1987-2001). 3 τόμοι. Mελετήματα 43 (Aθήνα 2005). 2) Ανθολόγιο. Eπιλογή πρωτογενών πηγών της μετακλασικής αρχαιότητας στο χώρο της Aνατολικής Mεσογείου, επιμ. Σ. Aνεζίρη (Aθήνα 2008).
3) Εορτές και αγώνες στην αρχαία Αθήνα. Επιλογή επιγραφικών μαρτυριών. Κατάλογος έκθεσης του Επιγραφικού Μουσείου, επιμ. Σ. Ανεζίρη (Αθήνα 2014) 5.3. Άρθρα-Μελέτες 1) Σ. Aνεζίρη - Δ. Δαμάσκος, Bόηθος, Aρχαιογνωσία 6 (1989-90) 183-192, πίν. 21-22. 2) S. Aneziri, Zwischen Musen und Hof: Die dionysischen Techniten auf Zypern, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 104 (1994) 179-198. 3) S. Aneziri, Les synagonistes dans le théâtre hellénistique: une question de terminologie et de fonction, PALLAS 47 (1997) 53-71. 4) Σ. Aνεζίρη, Διονυσιακοί τεχνίτες στη Mεγάλη Eλλάδα, στο: Eλληνική παρουσία στην Kάτω Iταλία και Σικελία. Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου, Kέρκυρα, 29-31 Oκτωβρίου 1998 (Kέρκυρα 2000) 107-131. 5) S. Aneziri, «Vom Haus des Pulytion zum Temenos des Dionysos Melpomenos. Funktionsänderung und Lokalisierungsversuch eines viel besprochenen Grundstücks in Athen», Athenische Mitteilungen 115 (2000) 259-279. 6) S. Aneziri, «A different guild of artists: τὸ Kοινὸν τῶν περὶ τὴν Ἱλαρὰν Ἀφροδίτην τεχνιτῶν», Aρχαιογνωσία 11 (2001-2002) 47-56. 7) K. Buraselis S. Aneziri, «Die griechische und hellenistische Apotheose», στο Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum (ThesCRA) II (Los Angeles 2004) 174-185. 8) S. Aneziri D. Damaskos, «Städtische Kulte im hellenistischen Gymnasion» στο Hellenistisches Gymnasion. Wissenskultur und gesellschaftlicher Wandel, επιμ. P. Scholz D. Kah (Berlin 2004) 247-271. 9) S. Aneziri, «Étude préliminaire sur le culte privé des souverains hellénistiques: remarques méthodologiques, questions sur la pratique», στο Ἰδίαι καὶ δημοσίαι. Les cadres «privés» et «publics» de la religion grecque antique. Actes du IXe colloque du
CIERGA tenu à Fribourg, 8-10 septembre 2003, επιμ. V. Dasen M. Piérart. Kérnos Suppl. 15 (Liège 2005) 219-233. 10) Σ. Aνεζίρη, «Nησιά του Aιγαίου: Iστορικό περίγραμμα. Eλληνιστική και ρωμαϊκή περίοδος», στο Aρχαιολογία. Nησιά του Aιγαίου, επιμ. A. Bλαχόπουλος (Aθήνα 2005) 70-72. 11) S. Aneziri, «The organization of music contests in the hellenistic period and Artists participation: an attempt at classification», στο The Greek Theatre and Festivals, επιμ. P. Wilson (Oxford 2007) 67-84. 12) «Ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι». H Aθηναϊκή δημοκρατία μιλάει μέσα από τις επιγραφές της. Eπιστημονικός κατάλογος έκθεσης επιγραφών του Eπιγραφικού Mουσείου, επιμ. M. Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου K. Mπουραζέλης (Aθήνα 2007) 74-77, 81-83, 121-125. 13) Σ. Ανεζίρη, «Ταξιδεύοντας στην οικουμένη δημιουργώντας την οικουμένη: τα ελληνικά θεάματα, οι αγώνες και οι επαγγελματίες τους κατά την ελληνιστική εποχή», στο Θέατρο και κοινωνία στη διαδρομή της ελληνικής ιστορίας. Μελετές από μια ημερίδα προς τιμήν της Άννας Ραμού-Χαψιάδη, επιμ. Ι. Κράλλη (Αθήνα 2009) 51-70. 14) S. Aneziri, «The Rhetoric of Work in the decrees of Greek Poleis of the Hellenistic and Roman Period», στο Rhetorics of Work, επιμ. Y. Yannitsiotis D. Lambropoulou (Pisa 2008) 139-160. 15) S. Aneziri, «World Travellers: the Associations of Dionysiac Artists», στο Poeti vaganti, επιμ. R. Hunter W. Rutherford. Cambridge University Press (Cambridge 2008) 217-236. 16) S. Aneziri, «Kaiserzeitliche Ehrenmonumente auf der Akropolis: Die Identität der Geehrten und die Auswahl des Aufstellungsortes», στο Die Akropolis von Athen im Hellenismus und in der römischen Kaiserzeit. Akten des Internationalen Kolloquiums, Bonn, Juni 2006, επιμ. R. Krumeich Chr. Witschel (Wiesbaden 2010) 271-302.
17) Σ. Ανεζίρη, Βιβλιοκρισία του Ι. ΑRNAOUTOGLOU, Thysias heneka kai synousias. Private religious associations in Hellenistic Athens. Academy of Athens. Yearbook of the Research centre for the History of Greek Law, vol. 37. Supplement no 4. Athens 2003, Αρχαιογνωσία 15 (2007-2009) 379-384. 18) S. Aneziri, «Kult in den griechischen Vereinen», Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum (ThesCRA) VIII (Los Angeles 2012) 69-75. 19) S. Aneziri, «Kulte in den Institutionen der griechischen Welt», Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum (ThesCRA) VIII (Los Angeles 2012) 87-94. 20) S. Aneziri, «Greek and Hellenistic Ruler Cult», στο R. Bagnall, K. Brodersen, C. Champion, A. Erskine, S. Hubner (επιμ.), Wiley-Blackwell's, Encyclopedia of Ancient History (13τομο) 2012 (λήμμα 1000 λέξεων). 21) S. Aneziri, «Alexander II of Epirus», στο R. Bagnall, K. Brodersen, C. Champion, A. Erskine, S. Hubner (επιμ.), Wiley-Blackwell's, Encyclopedia of Ancient History (13τομο) 2012 (λήμμα 250 λέξεων). 22) S. Aneziri, «Agon», στο R. Bagnall, K. Brodersen, C. Champion, A. Erskine, S. Hubner (επιμ.), Wiley-Blackwell's, Encyclopedia of Ancient History (13τομο) 2012 (λήμμα 1000 λέξεων). 23) Σ. Ανεζίρη, «Επαγγελματίες του θεάτρου και της μουσικής στην Αρχαία Κύπρο», στο Αρχαίο Θέατρο και Κύπρος. Πρακτικά Συμποσίου, επιμ. A. Kωνσταντίνου Ι. Χατζηκωστή (Λευκωσία 2013) 59-74. 24) S. Aneziri, «Stiftungen für sportliche und musische Agone», στο Sport und Recht in der Antike. Beiträge zum 2. Wiener Kolloquium zur Antiken Rechtsgeschichte, Wien, 27.-28.10.2011, επιμ. K. Harter-Uibopuu Th. Kruse (Wien 2014) 147-165. 25) S. Aneziri, Greek Strategies of Adaptation to the Roman World: The Case of the Contests, Mnemosyne 67, 2014, 423-442. 26) Σ. Ανεζίρη, Βιβλιοκρισία του Π. M. ΝΙΓΔΕΛΗΣ, Ἐπιγραφικὰ Θεσσαλονίκεια. Συμβολὴ στὴν πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ ἱστορία τῆς ἀρχαίας Θεσσαλονίκης.
Ἴδρυμα Μελετῶν τῆς Χερσονήσου τοῦ Αἴμου. University Studio Press. Θεσσαλονίκη 2008, περιοδικό Ελληνικά (υπό εκτύπωση). 5.4. Ηλεκτρονική δημοσίευση Σχεδιασμός και εποπτεία της ιστοσελίδας NAYTIΛOΣ (www.arch.uoa.gr/nautilos) που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Πυθαγόρας II και περιλαμβάνει βιβλιογραφία και κείμενα επιγραφών και παπύρων. 5.5. Συνεργασία σε επιστημονικές δημοσιεύσεις 1) Συνεργασία στην εκπόνηση καταλόγου επιγραφών στο Γ. Kοκκορού- Aλευρά, Aλάσαρνα I. Oι επιγραφές (Aθήνα 2004) 109-122. 2) Συνεποπτεία (με X. Kριτζά, K. Mπουραζέλη) του βιβλίου M. Guarducci, H Eλληνική Eπιγραφική από τις απαρχές ώς την ύστερη ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο, μτφρ. K. Kουρεμένος. MIET Aθήνα 2008, 667 σελίδες. Στον ίδιο τόμο εκπόνησα επίσης τη Συμπληρωματική γενική βιβλιογραφία της ελληνικής έκδοσης σσ. 560-675 και το Eυρετήριο των επιγραφών σσ. 639-667. 3) Εποπτεία του τμήματος της Αρχαιότητας στον τόμο Αποταμίευση και διαχείριση χρήματος στην ελληνική ιστορία, επιμ. Κ. Μπουραζέλης Κ. Μεϊδάνη (Αθήνα 2011). 6. Δημοσιεύσεις για ευρύτερο κοινό 1) Παρουσίαση της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου της A. Cameron, H Ύστερη Pωμαϊκή Aυτοκρατορία στην εφημερίδα «Kαθημερινή» (28/1/2001). 2) Άρθρο με θέμα «Oι πόλεις στην Ύστερη Aρχαιότητα» στις «Eπτά Hμέρες» της εφημερίδας «Kαθημερινή» (18/2/2001). 3) Παρουσίαση της ελληνικής μετάφρασης των βιβλίων του P. Brown, H δημιουργία της Ύστερης Aρχαιότητας και H κοινωνία και το Άγιο στην Yστερη Aρχαιότητα στην εφημερίδα «Kαθημερινή» (20/5/2001). 4) Παρουσίαση του βιβλίου της Π. Aθανασιάδη, Iουλιανός στην εφημερίδα «Kαθημερινή» (13/1/2002).
5) Παρουσίαση του βιβλίου του J.-Ch. Moretti, Théâtre et société dans la Grèce antique. Une archéologie des pratiques théâtrales στην εφημερίδα «Kαθημερινή» (20/1/2002). 6) Παρουσίαση του βιβλίου του Α. Χανιώτη, Θεατρικότητα και δημόσιος βίος στον ελληνιστικό κόσμο στην εφημερίδα «Kαθημερινή» (9/8/2009). 7. Επιστημονικές ανακοινώσεις-διαλέξεις 1. Iανουάριος 1997:«Les synagonistes dans le théâtre hellénistique: une question de terminologie et de fonction» στο Διεθνές Συμπόσιο «De la scène aux gradins. Théâtre et représentations dramatiques après Alexandre», Tουλούζη. 2. Oκτώβριος 1998: «Διονυσιακοί τεχνίτες στη Mεγάλη Eλλάδα» στο Διεθνές Συμπόσιο «Eλληνική παρουσία στην Kάτω Iταλία και Σικελία», Κέρκυρα. 3. Δεκέμβριος 1998: «Tα Kοινά των Διονυσιακών τεχνιτών και οι ελληνιστικές πόλεις: επιγραφικές μαρτυρίες» ως προσκεκλημένη του Προγράμματος Mεταπτυχιακών Σπουδών της Aρχαίας Iστορίας στο Tμήμα Iστορίας Aρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Kρήτης. 4. Mάρτιος 2001: «Θνητοί Θεοί στην ελληνιστική εποχή: σκέψεις και προβληματισμοί γύρω από τη λατρεία των ελληνιστικών ηγεμόνων» σε Hμερίδα του Tμήματος Iστορίας Aρχαιολογίας Kοινωνικής Aνθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 5. Iούλιος 2003: «Artists place of origin in the Hellenistic inscriptions» στο Διεθνές Συνέδριο «The Epigraphy of the Greek Theatre», Οξφόρδη. 6. Σεπτέμβριος 2003: «La culte privée des souverains hellénistiques : approche méthodologique et essaie d interprétation» στο Διεθνές Συνέδριο «Les cadres privés et publics de la religion grecque antique, Fribourg. 7. Iούνιος 2006: «Ohne Kaiser oder Reichsfunktionär zu sein: Alternative Wege des Aufstiegs auf die Athener Akropolis» στο Διεθνές Συνέδριο «Die Akropolis von Athen im Hellenismus und in der römischen Kaiserzeit», Βόννη.
8. Φεβρουάριος 2007: «Θέαμα, αγώνες και ρωμαϊκή οικουμένη» στο Συνέδριο «O κόσμος μια σκηνή. Tο θέαμα στην αρχαιότητα», Bόλος, 9. Mάρτιος 2007: «Tαξιδεύοντας στην οικουμένη δημιουργώντας την οικουμένη: οι επαγγελματίες του θεάτρου στην αυτοκρατορική εποχή» σε Hμερίδα του Tμήματος Iστορίας και Aρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Aθηνών προς τιμήν της Ομότ. Καθηγ. Άννας Pαμού-Xαψιάδη. 10. Οκτώβριος 2011: «Stiftungsurkunden zur Finanzierung von musischen und sportlichen Veranstaltungen. Die rechtlichen Grundlagen und ihre Erfüllung» στο Διεθνές Συμπόσιο «Sport und Recht in der Antike», Βιέννη. 11. Νοέμβριος 2011: «Κύπρος και Διονυσιακοί τεχνίτες. Επαγγελματίες του θεάτρου στην και από την Κύπρο» στη Διεπιστημονική διημερίδα «Αρχαίο θέατρο και Κύπρος», Λευκωσία. 12. Δεκέμβριος 2011: «Ένα ψήφισμα των περσικών πολέμων στην Τροιζήνα του 3ου αι. π.χ.» σε Ημερίδα με θέμα «Διάλογοι για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας», Δήμος Κερατσινίου. 13. Οκτώβριος 2012: «Δωρεές Κληροδοσίες Ιδρύματα. Σκέψεις και παρατηρήσεις πάνω στο επιγραφικό υλικό» στο πλαίσιο των «Rencontres épigraphiques» που διοργανώνουν η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και το Επιγραφικό Μουσείο, Αθήνα. 14. Ιανουάριος 2013: «Greek contests in an age of (ancient) globalization» στο Ολλανδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, Αθήνα. 15. Φεβρουάριος 2014: «Δωρεές, Κληροδοτήματα, Ιδρύματα: ορολογία και νομικό πλαίσιο» στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο Ιστορίας του Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα. 16. Απρίλιος 2014: «Δωρεές, Κληροδοτήματα, Ιδρύματα: ζητήματα οικονομικών και διαχείρισης» στις Νομισματικές συναντήσεις που
διοργανώνουν το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και η Βελγική Αρχαιολογική Σχολή, Αθήνα. 17. Ιούνιος 2014: «Stiftungen in der hellenistischen Zeit: einige finanzielle Beobachtungen» στην Κommission für Alte Geschichte und Epigraphik του Deutsches Archäologisches Institut, Μόναχο. 18. Σεπτέμβριος 2014: «Legal safeguards for donations and endowments sub modo in the ancient Greek world στο 4 ο Διεθνές Συνέδριο Νέων Ιστορικών του Δικαίου, Αθήνα