ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 175 ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2011 ΕΔΡΑ: ΜΥΚΗΝΩΝ 19 Τ.Κ. 546 43 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

1_tyrnabos 23/03/2011 6:19 μ.μ. Page I 2329 ΙΔΡΥΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 175 ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2011 ΕΔΡΑ: ΜΥΚΗΝΩΝ 19 Τ.Κ. 546 43 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ CMYK

2_proinos logos 23/03/2011 6:19 μ.μ. Page I 2 Το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. Πρόεδρος: Μαρμαγκιόλης Ευάγγελος (Σ.Σ. Ευξεινούπολης) Τηλ.: 6937334117 Αντιπρόεδρος: - Γεν. Γραμματέας: Ζαραλή Μαρία (Σ.Σ. Πέλλας) Τηλ.: 6977203546 Ταμίας: Λέντας Κωνσταντίνος (Σ.Σ. Βοιωτίας) Τηλ.: 6974363323 Ειδ. Γραμματέας: Κούτρας Σπύρος (Σ.Σ. Θράκης, Ροδόπης) Τηλ.: 6972325463 Μέλος: Καλόγηρος Γεώργιος (Σ.Σ. Λάρισας) Τηλ.: 6979288071 Μέλος: Καρυώτης Αθανάσιος (Σ.Σ. Θεσ/νίκης) Τηλ.: 6972697973 Μέλος: Καψάλης Ιωάννης (Σ.Σ. Μαγνησίας) Τηλ.: 6946150764 Μέλος: Λιάκος Αριστείδης (Σ.Σ. Λαγκαδά) Τηλ.: 6972260012 Μέλος: Ανατολίτης Βασίλης (Σ.Σ. Πανελ. Αττικής) Τηλ.: 6942019481 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων Μυκηνών 19, Θεσσαλονίκη, Τ.Κ. 546 43, Τηλ. & Fax: 2310 840 830 e-mail: pos_sarakatsanoi@yahoo.gr Ιστολόγιο: http://www.p-o-s-s.blogspot.com ΕΚΔΟΤΗΣ ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ-ΥΛΗΣ Π.Ο.Σ.Σ. ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ- ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Δημοσιογράφος Μέλος Ε.Σ.Η.Ε.Μ-Θ ΕΠΙΤΡΟΠΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΦΟΤΩΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ, ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (Π.Ο.Σ.Σ.) ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ Αριθμ. Λογ/σμού Τραπέζης εφημερίδας Εμπορική Τράπεζα 44663341 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΕΚΤΥΠΩΣΗ Μ. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Β.Ε.Ε. ΔIEYΘYNΣH: OΔOΣ ΘEMIΣTOKΛEOYΣ 34 - TPIKAΛA THΛ. ΔIEYΘYNΣHΣ: 24310 23.727 ΣYNTAΞHΣ: 24310 24.230/76.120 FAX: 24310 24.953 e-mail: plogos@otenet.gr Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων Το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων στη σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα συνεχών 25χρονων αγώνων, στη διάρκεια των οποίων πέρασε από διάφορες φάσεις αλλά και πέτυχε τιμητικές διακρίσεις. Τα πρώτα του εγκαίνια έγιναν το 1979, στον πρώτο όροφο ενός παλιού κτιρίου των Σερρών. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1983, η έκθεση επεκτάθηκε και στον β όροφο και τα εγκαίνια αυτή τη φορά συνδυάστηκαν με την οργάνωση του α επιστημονικού συμποσίου με θέμα Σαρακατσάνοι, ένας ελληνικός νομαδικός κτηνοτροφικός πληθυσμός. Τα πρακτικά του συμποσίου, στο οποίο έγιναν δεκαπέντε ανακοινώσεις, εκδόθηκαν το 1984 σ έναν τόμο 191 σελίδων. Το 1984 το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων ετιμήθη με το χρυσό μετάλλιο του Ροταριανού Ομίλου Θεσσαλονίκης για την κοινωνική και πολιτιστική προσφορά του, αντίστοιχο μετάλλιο πήρε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και το Δημοκρίτειο Ίδρυμα και το 1987 το Ευρωπαϊκό βραβείο Μουσείο της χρονιάς το συμπεριέλαβε και του απένειμε ειδική διάκριση μεταξύ δεκαοκτώ ευρωπαϊκών Μουσείων, που εκρίθησαν ως τα καλύτερα της Ευρώπης, ανάμεσα σε 146 που είχαν διαγωνισθεί. Καθώς αύξανε όχι μόνο το ελληνικό αλλά και το διεθνές ενδιαφέρον γι αυτό το εξειδικευμένο (μονογραφικό θα το χαρακτήριζε η σύγχρονη μουσειολογία) ελληνικό λαογραφικό Μουσείο, ενώ παράλληλα πλήθαινε και ο αριθμός του υλικού του, άρχισε ένας νέος κύκλος αγώνων και προσπαθειών, ώστε να αποκτηθεί καινούργιο, ιδιόκτητο κτίριο για την μεταστέγασή του. Ο αγώνας χάρη στην κατανόηση, το ενδιαφέρον και την ενίσχυση εκ μέρους πολλών παραγόντων και ιδιαίτερα του Υπουργείου Πολιτισμού ευοδώθηκε. Το 1991 άρχισε η ανέγερση του σημερινού κτιρίου σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και το 1998 εγκαινιάσθηκε το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων με νέα εντελώς μορφή. Το νέο κτίριο αποτελείτε από τρία επίπεδα: υπόγειο, ισόγειο, και όροφο σε μορφή υπερώου. Στο υπόγειο έχουν διαμορφωθεί χώροι αποθήκευσης του μουσειακού υλικού, βιβλιοθήκη και μικρή αίθουσα εκδηλώσεων και διδασκαλίας σαρακατσάνικων χορών και μουσικής. Στο ισόγειο και τον όροφο κατεβλήθη προσπάθεια να δοθεί, έστω σημειολογικά, η ζωή και η τέχνη των Σαρακατσάνων κατά την τελευταία φάση της νομαδικής ζωής τους, δηλαδή κατά την εποχή του μεσοπολέμου και ως το τέλος της 10ετίας του 1940, οπότε ο πόλεμος, η κατοχή, και ο εμφύλιος σπαραγμός εξαφάνισαν τα τσελιγκάτα. Ο χώρος μικρός σε σχέση με το συγκεντρωμένο υλικό, δεν επέτρεπε να δοθεί σε όλες της τις πτυχές η σαρακατσάνικη τέχνη και ζωή. Έτσι η έκθεση περιορίστηκε στις κυριότερες κι επισημότερες μορφές τους. Στο ισόγειο τα χορτόπλεκτα καλύβια, με τις διάφορες μορφές και τις ποικίλες χρήσεις, δίνουν μια συμπυκνωμένη εικόνα της ζωής στο τσελιγκάτο. Η λαμπροφορεμένη Σαρακατσάνα με το καταστόλιστο άλογό της, που στέκει πλάι στην τσιατούρα, παραπέμπει στην ετήσια ανοιξιάτικη πορεία των Σαρακατσάνων, από τα χειμαδιά στα ορεινά. Πλάι στο σχολείο με τον δανεισμένο από κάποιο γειτονικό χωριό εξοπλισμό (που το φθινόπωρο επιστρεφόταν στους ιδιοκτήτες του) επισημαίνει την ανάγκη των Σαρακατσάνων για μια έστω στοιχειώδη μάθηση, αφού για να γίνει κάποιος τσέλιγκας, δηλαδή αρχηγός του τσελιγκάτου, έπρεπε να ξέρει γράμματα και αριθμητική. Σε τέτοια σχολεία πήραν τις πρώτες γνώσεις Σαρακατσάνοι που, αργότερα, μετά της διάλυση των τσελιγκάτων, έγιναν έμποροι, επιχειρηματίες, επιστήμονες και πολιτικοί. Στο κέντρο της αίθουσας υψώνεται η μεγάλη καλύβα, ο χώρος της διαμονής, όλη ντυμένη με πολύχρωμα ολοπλουμιστά υφαντά, όπως γινόταν στους γάμους, τα κουρμπάνια και γενικά στις γιορτές. Σε μια γωνιά η καλύβα του βοσκού που στηνόταν στο χώρο της βοσκής και ο μπαντζός, δηλαδή το τυροκομείο, μαζί με φωτογραφίες, σχέδια και κείμενα συμπληρώνουν την συνοπτική εικόνα μιας ζωής που χάθηκε ανεπιστρεπτί. Στον όροφο η έκθεση περιλαμβάνει την τέχνη - κατεξοχήν γυναικεία - των Σαρακατσάνων, δηλαδή την υφαντική, τη φορεσιά και την κεντητική. Η μεγάλη προθήκη της διαδικασίας της κλωστής, με φωτογραφίες, όργανα, κείμενα κ.λ.π., εικονίζει τις φάσεις της δουλειάς από τον κούρο ως τον αργαλειό και το αποτέλεσμα, που είναι κάθε λογής υφαντά, βαμβακερά υφάσματα για διάφορες χρήσεις και λαμπρές πολύχρωμες μάλλινες βελέντζες. Ακολουθούν προθήκες με εξαρτήματα και κοσμήματα της γυναικείας φορεσιάς, καθώς και σύνολα, ανδρικά και γυναικεία, από διάφορες, τοπικές σαρακατσάνικες ενδυματολογικές παραλλαγές ή ποικιλίες. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση της φορεσιάς του Σαρακατσάνικου κλέφτη ή αρματολού του 1821. Τέλος, στις προθήκες τις ενσωματωμένες στο κιγκλίδωμα του ορόφου έχουν εκτεθεί δείγματα της κεντητικής και της πλεκτικής, όπως παναούλες, κάλτσες και καπλιές, όλα εξαίρετα δείγματα της αξιοσύνης των Σαρακατσάνων γυναικών. Στο χώρο του μουσείο λαμβάνει μέρος εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού. Το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων λειτουργεί καθημερινά από τις 9.00 μέχρι τις 2.00 εκτός Δευτέρας. Τηλ. 0321 62 528, FΑΧ 56 180. Τσιαούσης Βασίλειος Πρόεδρος Του Λαογραφικού Μουσείου Σαρακατσάνων Σαρακατσάνοι και Σαρακατσάνες, Το 22ο Πανελλήνιο Οργανωτικό Συνέδριο που βρίσκεται προ των πυλών, η διασυλλογική αυτή διοργάνωση θα παρουσιάσει απόψεις και προτάσεις που θα βοηθήσουν στην καλύτερη λειτουργία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων και των Συλλόγων μας. Τα στελέχη των Συλλόγων θα έχουν την ευκαιρία να σχεδιάσουν την τακτική και την προοπτική του Σαρακατσάνικου στοιχείου για τα επόμενα χρόνια. Η παρουσία δε των εκπροσώπων από όλη την Βαλκανική χερσόνησο θα αποδώσει ιδιαίτερη βαρύτητα και θα αποτελέσει τη βάση για μία άριστη προβολή εκτός των συνόρων της πατρίδας μας. Ευελπιστούμε ο αριθμός των Συνέδρων και των συνοδών τους, στο Συνέδριο να ξεπεράσει τις προσδοκίες μας, εκτός από τους εκπροσώπους από τους Συλλόγους των Σαρακατσαναίων στην Ελλάδα αλλά και από τους εκπροσώπους των Ομοσπονδιών Συλλόγων Σαρακατσαναίων Βαλκανικών χωρων. Με Σαρακατσάνικους χαιρετισμούς Ο πρόεδρος ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Ο ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ Το Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011 πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Νομού Ημαθίας Οι Σταυραετοί στην Αλεξάνδρεια στο οικογενειακό κέντρο Κτήμα Αφροδίτη. Τα μέλη του Συλλόγου κατοικούν σε όλες τις περιοχές του Νομού Ημαθίας και έτσι ο ετήσιος χορός αποτελεί ευκαιρία για να ανταμώσουν, να συζητήσουν και να διασκεδάσουν. Το μικρό και το μεγάλο χορευτικό παρουσίασαν τους παραδοσιακούς Σαρακατσάνικους χορούς και στη συνέχεια όλοι οι παρευρισκόμενοι γλέντησαν με τα τραγούδια της Κατερίνας Μπόνια, του Τέλη Λιάκου και του Κώστα Γαρέφη με την ορχήστρα του Κώστα Ζαραλή. Παρευρέθησαν εκ μέρους της Π.Ο.Σ.Σ. ο αντιπρόεδρος κ. Βασίλης Ανατολίτης, ο πρώην πρόεδρος της Π.Ο.Σ.Σ. κ. Δημήτριος Κυργιάννης και εκπρόσωποι των Συλλόγων Σαρακατσαναίων Ελευθερίου Κορδελιού και Ευόσμου, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Λαγκαδά και Πιερίας. Παρών και ο Δήμαρχος του διευρυμένου Δήμου Αλεξάνδρειας καθώς και τοπικοί παράγοντες. Στις 16 Φεβρουαρίου 2011 ακολούθησε γλέντι στην άλλη πλευρά του Νομού, κοντά στη Νάουσα, στο Κτήμα Σακαλή για να ευχαριστήσουμε τους χορηγούς του ετήσιου χορού. Το γλέντι αυτό, είναι μια παράδοση που άρχισε πριν πολλά χρόνια και συνεχίζεται και σήμερα με επιτυχία.

3_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page I 3 ΑΓΙΕ ΜΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΑΦΕΝΤΗ ΜΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ Άγιε μου Γιώργη αφέντη μου και πρώτε καβαλάρη, αρματωμένε με σπαθί και με χρυσό κοντάρι Πρόκειται για το τραγούδι του ομώνυμου CD το οποίο εξέδωσε ο Σύνδεσμος μας προς τιμή του Αγίου Γεωργίου, του προστάτου των Σαρακατσαναίων. Πρωτοβουλία δύσκολη για την σημερινή εποχή όμως αναγκαία. Αναγκαία διότι ο σκοπός είναι διττός. Αφ ενός μεν η απόδοση τιμής προς τον Αϊ Γιώργη, αφετέρου η ανύψωση του ηθικού όχι μόνο των Σαρακατσαναίων αλλά και όλων των Ελλήνων. Κι αυτό επιτυγχάνεται με ανέκδοτα Σαρακατσάνικα τραγούδια αλλά και τρία Πανελλήνια τα οποία τολμούν και κάνουν λόγο για ήθη, ιδανικά, αξίες και αλύτρωτες πατρίδες. Τραγούδια που μιλάνε για τον χαμό της Βασιλεύουσας και την Αγιά Σοφιά, το Μέγα Μοναστήρι, την κλεφτουριά, τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να πρέπει να αντιμετωπίζει ο άνθρωπος τον παρόν κόσμο, τον Γάμο και γενικά πρόκειται για τραγούδια της Πίστεως και της Πατρίδος. Γνωστός εξάλλου ο καημός των Σαρακατσαναίων για την Κωνσταντινούπολη και ο τρόπος με τον οποίο πένθησαν γι αυτήν αλλά και το έντονο Θρησκευτικό συναίσθημα το οποίο τους διακατείχε. Όσο και να πιέζεται ο Έλληνας και εν προκειμένω πανταχόθεν- κανείς δεν μπορεί να του στερήσει το δικαίωμα να ονειρεύεται μια πατρίδα ελεύθερη και δυνατή και μάλιστα ειδικά στον Σαρακατσάνο που το συναίσθημα αυτό είναι ιδιαιτέρως αυξημένο. Έννοιες όμως οι οποίες σήμερα έχουν απαγορευθεί από την κρατούσα νοοτροπία να υφίστανται. Δεν δικαιούται ο Έλληνας να μιλά για πατρίδα και Θρησκεία, για Κωνσταντινούπολη, Αγιά Σοφιά και Μαρμαρωμένο βασιλιά μην τυχόν θεωρηθεί εθνικιστής. Εντούτοις εμείς οι Σαρακατσαναίοι είμαστε εδώ παρόντες, ανυποχώρητοι στα πιστεύω και τις αξίες μας και μάλιστα τραγουδούμε και διακηρύττουμε αυτό το οποίο είναι προς όφελος της πατρίδος. Και αυτό εν προκειμένω- το πετυχαίνουμε με την έκδοση του παρόντος έργου το οποίο δεν πρόκειται για ένα CD όπως μέχρι τώρα έχουμε συνηθίσει. Αντιθέτως πρόκειται για μία παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές και το εναρκτήριο λάκτισμα για ριζική αλλαγή της νοοτροπίας. Εμείς άλλωστε ήμασταν αυτοί οι οποίοι επί Τουρκοκρατίας βαστήξαμε άσβεστη την φλόγα του Έθνους και ξαναδώσαμε την ελπίδα και ακολούθως την Ελευθερία. Εμείς θα ήμαστε αυτοί οι οποίοι θα ξαναξυπνήσουμε την συνείδηση του Έλληνα! Και πιστεύουμε ότι με το παρόν έργο το οποίο κυκλοφορεί σε πολυτελή έκδοση με ένθετο βιβλιαράκι στο οποίο γίνεται αναφορά στην ιστορία του κάθε τραγουδιού κάνουμε την αρχή. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον Σαρακατσάνο Μουσικό παραγωγό Χρήστο Τσακούμη για την καλλιτεχνική επιμέλεια του έργου, τους Σαρακατσάνους τραγουδιστές Κώστα Νάκα και Παναγιώτα Γρίβα καθώς και τον πρωτοψάλτη Αθηνών Παναγιώτη Παππά ενώ ιδιαιτέρως θα ήθελα να ευχαριστήσω τους χορηγούς μας δίχως την συνδρομή των οποίων θα ήταν αδύνατη η έκδοση του παρόντος εγχειρήματος. Συγκεκριμένα τον Σαρακατσάνο Βασίλειο Μπομπότα από την Καλλικράτεια, τον όμιλο εταιρειών Παύλου Κραγιόπουλου από την Κατερίνη, την τεχνική εταιρεία Αφοι Σούρλα από Λάρισα, τον Σαρακατσάνο Φυσιοθεραπευτή Χριστόφορο Κατσαρό από Τύρναβο, το Κέντρο Κήπου του Σαρακατσάνου Σωκράτη Σούκια στην Λάρισα καθώς και την εταιρεία φωτοβολταϊκων Χουλιάρα-Χριστόδουλου στην Λάρισα. Στυλιανός Σούρλας Δικηγόρος Πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής Πρόεδρος του Συνδέσμου Σαρακατσαναίων Λάρισας ΕΝΑΣ ΧΟΡΟΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ Την Τσικνοπέμπτη 24 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ευξεινούπολης και Περιχώρων «Η ΣΤΑΝΗ» στο κτήμα «Παπαθανασίου-Τιμπλαλέξη» με αθρόα συμμετοχή του κόσμου, όπως ήταν αναμενόμενο! Βιογραφικό-Ιστορικό του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης Ο Λεπενιώτης ΟΣύλλογος Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης με την επωνυμία «Ο ΛΕ- ΠΕΝΙΩΤΗΣ» ιδρύθηκε το 1978. Σκοπός της ίδρυσης του ήταν η ένωση και η στήριξη των Σαρακατσάνων καθώς και η διατήρηση των παραδόσεων. ΓΙΑ ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ Το πρόγραμμα άρχισε με χαιρετισμό του προέδρου του Συλλόγου του κ. Ι. Πρεβεζιάνου, ο οποίος καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και τους ευχαρίστησε για την αμέριστη συμπαράσταση στις πρωτοβουλίες του Συλλόγου και τη δυναμική συμμετοχή τους σε κάθε εκδήλωση αυτού. Στη συνέχεια τα τρία πολυπληθή τμήματα του Συλλόγου αποτελούμενα από παιδιά όλων των ηλικιών παρουσίασαν ντυμένα με παραδοσιακές σαρακατσάνικες στολές διάφορους χορούς με τη καθοδήγηση της καθηγήτριας φυσικής αγωγής κ. Δήμητρας Ράπτη, αποσπώντας το θερμό χειροκρότημα όλων των παρευρισκομένων. Επίσης παρουσιάστηκε και το τμήμα γυναικών το οποίο έδωσε καλές εντυπώσεις και έλαβε θετικά σχόλια από όλους! Το χορευτικό κομμάτι της βραδιάς έκλεισε με φοιτητές Σαρακατσαναίους. Οι τραγουδιστές της βραδιάς ήταν ο Κώστας Ιγγλέζος με τον Ιωάννη Γκόβαρη και ο Βούζος Θωμάς στο κλαρίνο. Η διασκέδαση, το κέφι και ο χορός κράτησε μέχρι αργά, σε μια βραδιά άρτια οργανωμένη με πολλά παραδοσιακά εδέσματα και κλήρωση λαχειοφόρου με πλούσια δώρα. Στο χορό παρέστησαν και εκπροσώπησαν την Ομοσπονδία Σαρακατσαναίων ο πρόεδρος κ. Ε. Μαρμαγκιώλης και ο κ. Ι. Καψάλης, καθώς και εκπρόσωποι άλλων συλλόγων, όπως από το Σύλλογο Σούρπης ο κ. Χ. Δήμος, το σύλλογο Μαγνησίας ο κ. Χ. Γκαρέλης, το σύλλογο Φαρσάλων οι κ. Χ. Σούρλας και Σ. Χαμουρούσος, το σύλλογο Πελασγίας ο κ. Α. Καπούλας και ο επίτιμος πρόεδρος του συλλόγου Μαγνησίας κ. Χ. Χρόνης. Επίσης, παρέστησαν από τον Συνεταιρισμό Νέας Αγχιάλου ο κ. Ι. Κίτσιος, από το Πυροσβεστικό Σώμα ο Αντιστράτηγος κι επίτιμος πρόεδρος Στρατιάς κ. Σ. Νάσης, και ο Αντιστράτηγος επίτιμος Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Π. Γάτος. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι πρώην βουλευτές Μαγνησίας κ. Καλλές Νίκος και η κ. Ζέτα Μακρή, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Αργύριος Μποντός, ο Δήμαρχος Αλμυρού κ. Ε. Χατζηκυριάκος, οι δημοτικοί σύμβουλοι κ. Χ. Βούλγαρης, Η. Δαλακούρας, Β. Μαμούρας, Χ. Καρακώστας, Β. Αργυρόπουλος και ο πρόεδρος του τοπικού Διαμερίσματος Φυλάκης κ. Κων/νος Επίσκοπος. Τηλεγραφήματα χαιρετισμού απέστειλαν ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κ. Αγοραστός, οι βουλευτές Μαγνησίας κ. Κ. Καρτάλης και Α. Νάκος και ο πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Γ. Σούρλας. Δια της παρούσης, το διοικητικό συμβούλιο αισθάνεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει τον περιφερειακό σύμβουλο Μαγνησίας κ. Π. Σούρλα και Κ. Παυλίδη για την οικονομική ενίσχυση προς το σύλλογο, τον κ. Χ. Παυλίδη και Γ. Χατζέλα για την εκτύπωση των λαχειοφόρων και τους χορηγούς των δώρων για την λαχειοφόρο κ.κ. Β. Κατσαρό, Ν. Καλλέ, Η. Νάκο, Η. Δαλακούρα, Δ. Καλλέ, Τ. Παπαδόπουλο, Θ. Τιμπλαλέξη, Ν. Σαρρή, Θ. Σπαθή, Μ. Γρηγορόπουλο, Κ. Βαλαμούτη, Α. Δαλακούρα, Ε. Ρούσσα, Χ. Παυλίδη ΑΕ, Β. Δαλακούρα, Α. Τιμπλαλέξη, Ρούσσα ΑΕ, Α. Καπούλα, Γαρέφης, Τ. Γάτου, Νέστορας, και τον συνεταιρισμό Ν. Αγχιάλου. Ο σύλλογος, επίσης, ευχαριστεί τις κυρίες του χορευτικού που έφτιαξαν τις πίτες και τον κ. Χ.Γκαρέλη για την προσφορά των μήλων! Από πλευράς Δ.Σ., ο Πρόεδρος κ. Γιάννης Πρεβεζιάνος, ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες και υποστήριξε ότι μέσα από τις συλλογικές διεργασίες και δραστηριότητες, αναδεικνύεται και διατηρείται ο πολιτισμικός και πολιτιστικός πλούτος του τόπου, καθώς επίσης επιτυγχάνεται η σύσφιξη σχέσεων των μελών του συλλόγου και ενδυναμώνεται η γνώση και το αίσθημα των τοπικών και φυλετικών ελληνικών ριζών. Επίσης, το διοικητικό συμβούλιο εύχεται σε όλους Καλές Απόκριες και Καλή Σαρακοστή! ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έχει εγγεγραμμένα 500 μέλη. Στις μέρες μας ο Σύλλογος διατηρεί περίπου 50 παραδοσιακές φορεσιές,επίσης διατηρείται ο ραδιοφωνικός σταθμός ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΌΣ 103 FM που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Είναι μέλος της ΠΟΣΣ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ) Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμμετέχει στις εκδηλώσεις του Δ. Ξάνθης. Στις λαογραφικές εορτές με τη βραδιά γευσηγνωσίας, με την παρέλαση λαογραφίας με τα χορευτικά του στο Αμφιθέατρο και σε τακτά χρονικά διαστήματα φέρνει στο προσκήνιο τη Σαρακατσάνικη βραδιά με Δρώμενα από τη Ζωή των Σαρακατσάνων. Στις γιορτές παλιάς πόλης με το στέκι του όπου κατακλύζεται από χιλιάδες Σαρακατσάνους και φίλους στα τέλη Αυγούστου. Άλλες δραστηριότητες του Συλλόγου είναι η ετήσια κοπή βασιλόπιτας στις αρχές Γενάρη ο ετήσιος χορός το ετήσιο Αντάμωμα στα τέλη Ιουλίου στον υπέροχο χώρο με τις πανύψηλες οξείες στο Λειβαδίτη Ξάνθης δίπλα στο δασικό χωριό. Διοργανώνει εκδρομές όπως στο μουσείο Σερρών, στα Σαρακατσάνικα Ανταμώματα ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ ΜΠΟΥΖΑΛΑΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΈΒΡΟΥ. Κάθε χρόνο βγαίνει και το ημερολόγιο του Συλλόγου. Συμμετέχει, επίσης, με παρελάσεις στις εθνικές επετείους. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να έρθει σε επαφή με ευπαθής ομάδες με επισκέψεις στο Γηροκομείο την περίοδο τον εορτών και άλλες επισκέψεις δείχνοντας έτσι τον φιλανθρωπικό του χαρακτήρα. Διαθέτει σχολή χορού με τρία τμήματα για την εκμάθηση παραδοσιακών χορών. Είναι ένας από τους πιο δραστήριους Συλλόγους όπως αρμόζει σε ανθρώπους συνειδητοποιημένους πάντα με σειρά, ευθύτητα, μεράκι, λεβεντιά που ποτέ δεν το βάζουν κάτω, όπως αρμόζει σε έναν αδούλωτο λαό πάντα περήφανο, έναν λαό, μια Φυλή, πάντα κοντά σε αυτό που λέγεται κράτος, θρησκεία, σεβασμός σε ήθη και έθιμα του τόπου μας. 2003-2005 2005-2007 2007-2009 2009-2011 ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΣΑΚΑΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΣΟΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ ΤΣΑΟΥΣΗΣ ΝΙΚΟΣ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΣΤΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΡΟΙΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΤΙΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΦΤΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΤΣΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΟΥΦΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

4_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page 1 4 C M Y K

4_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page 2 5 «Η σημασία του εθελοντισμού στις μέρες μας» Της Θέκλας Παρασκευούδη, Πρόεδρος Ελληνικού Οργανισμού Περιβάλλοντος Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων www.thekla.gr Α διαμφισβήτητο γεγονός, ότι στη σημερινή τεχνοκρατούμενη κοινωνία που ζούμε, με τους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς ζωής, με την παγκοσμιοποίηση της αγοράς και με την άμβλυνση των ηθικών φραγμών, η έννοια της συμμετοχής και του ανθρωπισμού έχουν δυστυχώς παραμεριστεί πρώτα από την καρδιά και μετά από το νου των σύγχρονων ανθρώπων, ιδιαίτερα όσων ζούνε σε μεγαλουπόλεις. Ο εθελοντισμός ως μια έκφανση της προσφοράς έχει με τη σειρά του υποστεί σταδιακή αλλοίωση τόσο ως προς την ένταση, όσο και ως προς το περιεχόμενό του. Για να ενισχυθεί η βαρύτητα του ρόλου του εθελοντισμού απαιτείται η συνδρομή της κοινωνίας με παράλληλη κρατική ενίσχυση και αρωγό την τοπική αυτοδιοίκηση. Η διοργάνωση φεστιβάλ ή άλλων εκδηλώσεων αποτελεί το ιδανικότερο παράδειγμα συγκερασμού όλων αυτών. Οι ρίζες του εθελοντισμού είναι βαθιές μέσα στην ιστορία και στη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνίας. Έχει παρελθόν, δεν είναι δημιούργημα της δικής μας εποχής. Όπως, και οι ρίζες της Σαρακατσάνικης φυλής. Η ιστορία και η παράδοση τους προτάσσουν την διατήρηση κάθε πολιτιστικού στοιχείου. Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμβάλλει σε αυτή την προσπάθεια. Απαιτείται, όμως, η συνδρομή όλων μας. Άλλωστε, ο εθελοντισμός, στο σύνολο του, είναι μια πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και αποτελούν το πιο ενεργητικό κομμάτι της κοινωνίας. Ο εθελοντισμός δεν έχει καλούπια και όρια, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και διαστάσεις βασιζόμενο σε αξίες, αρχές και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική πραγματικότητα της κοινωνίας μας. Ο εθελοντισμός μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Οι εθελοντές έχουν την δυνατότητα να προέρχονται από οποιοδήποτε χώρο και στρώμα της κοινωνίας. Συνιστά μια εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή μας. Οι εθελοντές θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες. Η οργανωμένη εθελοντική δράση στην Ελλάδα αποτελεί παρακλάδι της «κοινωνίας των πολιτών» και τείνει στο να διαμορφώσει τις κατάλληλες υποδομές και προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση πολλών αδιεξόδων στη χώρα μας. Αποτελεί την πιο υγιή αντίδραση και απάντηση της οργανωμένης κοινωνίας σε φαινόμενα αδράνειας και αποχής, που μας χαρακτηρίζουν. Η αξία του εθελοντισμού χρειάζεται, όμως, την ενίσχυση όλων μας, των εμπλεκόμενων φορέων, των οργανώσεων και όλων των πολιτών. Χαίρομαι όταν βλέπω μικρές κοινωνίες, όπως ορισμένα χωριά της περιοχής μου, να διοργανώνουν ακόμα και σήμερα γιορτές, φεστιβάλ και εκδηλώσεις σημαντικές για την προβολή του τόπου και της παράδοσης, πάντα με την απεριόριστη αγάπη και το μεράκι των κατοίκων τους. Ο εθελοντισμός «ανοίγει» πόρτες και αποφέρει οφέλη για όλους, αποτελεί συστατικό στοιχείο της σύγχρονης ιδιότητας του πολίτη. Με την σύμπραξη της τοπικής αυτοδιοίκησης ενώνονται οι ατομικές πράξεις σε μια συντονισμένη δράση για το κοινό καλό. Η εθελοντική προσφορά διαχρονικά αποτελεί σημείο «ορόσημο» στην ευρύτερη ανάπτυξη και ευημερία. Η προσφορά είναι ανεκτίμητη, όπως και η ζωή μας. C M Y K

6_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I 6 να χύσω και αυτή την «Ορκίζομαι ύστεραν ρανίδα του αίματος μου υπέρ της θρησκείας και της πατρίδος μου. Να φονεύσω και αυτόν τον αδελφόν, αν τον εύρω προδότην της πατρίδος. Να λάβω τα όπλα εις κάθε περίσταση, ευθύς μόλις ακούσω ότι ο Αρχηγός μου εκστρατεύει κατά των τυράννων και να συγκαταφέρω άπαντας τους φίλους μου και γνώριμους μου εις το να με ακολουθήσωσι. Να μην παρατήσω τα όπλα προτού ιδώ ελευθέρα την πατρίδα μου και εξολοθευμένους τους εχθρούς της. Ορκίζομαι τέλος πάντων εις το της θείας Μεταλήψεως Φοβερόν Μυστήριον ότι θα υστερηθώ της Αγίας Κοινωνίας εις την τελευταίαν μου εκείνη ώρα, εάν δεν εκτελέσω άπασας τας υποχρεώσεις,τας οποίας έδωσα ενώπιον της εικόνος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.» Σιούτης Σταύρος Μέλος του Σύλλογου Φοιτητών Θεσσαλονίκης Τα λόγια αυτά ακούστηκαν από τα παλικάρια του Ιερού Λόχου. Αυτά άφησαν τα θρανία και πιασαν τα χαρακώματα. Η καρδία τους αγνή και καθαρή το αίμα του καθαρό και ελληνικό άρχισε να κοχλάζει σαν άκουσαν για το μήνυμα για την επανάσταση του 1821. Ύστερα από λίγες μέρες αυτά τα 500 άτομα θυσιάστηκαν απάνω στη μάχη. Ήταν το πρώτο αγνό ελληνικό αίμα που χάθηκε στο βωμό της λευτεριάς. Όμως σήμερα οι νέοι ακούνε άλλα πράγματα και το αίμα τους όχι μόνο δεν κοχλάζει από εθνικό και θρησκευτικό ενθουσιασμό αλλά δηλητηριάζεται από το δηλητήριο της αθεϊστικής, αντιχριστιανικής και ανθελληνικής προπαγάνδας. Κάποτε στα χρόνια της σκλαβιάς οι Ελληνίδες έκλαιγαν και πονούσαν όταν ερχόντουσαν οι Τούρκοι να τους πάρουνε βιαία τα παιδία από την αγκαλιά του και να τα στρατολογήσουν και να τα κάνουν γενίτσαρους που θα πολεμούσαν μετέπειτα τη πατρίδα. Αλλά κάτι χειρότερο γίνεται σήμερα, ένα άγριο πνευματικό παιδομάζωμα. Έρχονται και αρπάζουν από τη αγκαλιά της εκκλησίας και της πατρίδας για να δηλητηριάσουν και να τα κάνουν γενίτσαρους του πνεύματος και να τα ποτίσουν με την αθεΐα, την διαφθορά, την αλλοίωση και την διαστρέβλωση της ιστορίας. Είναι γεγονός ότι η ιστορία του 1821 αποτελεί στόχο σε όσους θέλουν τη καταστροφή αυτού του τόπου. Η ιστορία αυτή που είναι απόλυτα ξεκάθαρη και τόσο ζωντανή πρέπει να εκλείψει γιατί αποτελεί εμπόδιο στο πέρασμα των ανθελληνικών και αντιχριστιανικών ιδεών και απόψεων. Για αυτό έχει γίνει ολόκληρη προπαγάνδα και έχει σερβιριστεί από τα Μ.Μ.Ε. η διαστρέβλωση της ιστορίας του 1821. Πρόκειται για παραποίηση και διαστροφή. Πρόκειται για πλαστογραφία και απάτη. Πρόκειται για βεβηλώσει και ιεροσυλία. Θέλουν να μας πούνε πως ο αγώνας δεν ήταν ιερός αλλά κοινωνικός. Δεν ήταν απελευθερωτικός αλλά ταξικός. Δεν ήταν εθνικός αλλά πολιτικοκοινωνικός. Όσο αφορά τους παράγοντες που συνέβαλαν στη νίκη θέλουν διαγράψουν τον παράγοντα Θεός, τον παράγοντα εκκλησία, τον παράγοντα θαύμα. Θέλουν να αποπροσανατολίσουν τη νεολαία να πάψει να πιστεύει στην αληθινή ιστορία, στο θαύμα που λέγεται επανάσταση του 1821. Η διαστρέβλωση κοντεύει να γίνει καθεστώς. Είναι ανάγκη να αποκατασταθεί η ιστορία που τόσο βάλετε στις μέρες μας και όταν οι λαοί ξεχνάνε την ιστορία τους είναι καταδικασμένοι να σβήσουν και να πεθάνουν. Δεν θέλουμε να μάθουμε την ιστορία από εκείνους τους διαστρεβλωτές και τους ισορικοπλάστες αλλά από εκείνους που έγραψαν και έφτιαξαν την ιστορία με το αίμα τους. Δεν θέλουμε να ακούσουμε εσάς που δεν είστε διατεθειμένοι να χύσετε ούτε μια σταγόνα αίματος και το μόνο που κάνετε είναι να υβρίζετε το έθνος και την εκκλησία. Άλλα θέλουμε να ακούσουμε την ιστορία που έγραψαν οι πρωτομάρτυρες και οι πρωτομάστορες της ιστορίας, οι μπαρουτοκαπνισμένοι ήρωες του 1821. Ευτυχώς για την ιστορία δυστυχώς για τους διαστρεβλωτές υπάρχουν τα απομνημονεύματα του 1821 γραμμένα από τους ίδιους τους ήρωες. Όταν υπάρχουν αυτά δεν μπορεί ο καθένας να διαστρεβλώνει την ιστορία, καθώς έτσι απαιτεί η νέα τάξη πραγμάτων και οι ξενοκίνητοι προπαγανδιστές για να σβήσει από αυτόν τον τόπο η ιστορία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η επανάστασή ξεκίνησε την ημέρα του ευαγγελισμού. Μήνυμά λευτεριάς ο ευαγγελισμός, μήνυμα λευτεριάς και η 25 Μαρτίου 1821. Σκλαβωμένη από τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου η ανθρωπότητα άκουσε το μήνυμα του λυτρωμού από το στόμα του αγγέλου. Σκλαβωμένη από τα δεσμά της τούρκικής τυραννίας τετρακοσίων χρόνων άκουσε το μήνυμα του λυτρωμού η Ελλάδα. Και τα δύο γεγονότα ξεπερνούν τη λογική. Είναι θαύμα των θαυμάτων, γιατί αδύνατο των αδυνάτων ήταν το γένος των ανθρώπων να ελευθερωθεί μόνο του από τη σκλαβιά της αμαρτίας και του θανάτου, αδύνατο των αδυνάτων ήταν να ελευθερωθεί και η Ελλάδα από τη σκλαβιά της Τουρκίας. Όμως και στα δύο θαύματα και στη πνευματική λευτεριά αλλά και στην εθνική λευτεριά υπάρχει η απορία της λογικής. Υπάρχει όμως, μια δύναμη που δεν είναι δύναμη απλή, δεν είναι υπερδύναμη αλλά είναι παντοδυναμία, είναι η δύναμη του Θεού του ελευθερωτού, είναι η δύναμη του Πανάγαθου Θεού. Είναι η δύναμις της αγάπης του Θεού που θέλησε να επέμβει στα ανθρώπινα πράγματα να σώσει την ανθρωπότητα από την αμαρτία και να σώσει την Ελλάδα από την σκλαβιά και την τυραννία. Οι ήρωες της επαναστάσεως πολλοί. Άλλοι στη στεριά, άλλοι στη θάλασσα, άλλοι μέσα από τους κόλπους της εκκλησίας. Όλοι μαζί συνέβαλαν στην εκτίναξη του τούρκικου ζυγού. Άλλα χωρίς την βοήθεια του Θεού δεν θα είχε γίνει τίποτα. Η ήρωες δεν ήτανε αντάρτες που βγήκανε στα βουνά για να πολεμήσουνε την πίστη και την εκκλησία, όπως παρουσιάζονται από τους διαστρεβλωτές. Η βαθιά πίστη τους καθώς και η εθνική τους συνείδηση αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά αυτών. Είναι πολλά τα ντοκουμέντα που το αποδεικνύουν αυτό. Λίγο πριν τη μάχη στα Δερβενάκια ο Κολοκοτρώνης καλεί τα παλικάρια του και τους λέει πως θα νικήσουμε είναι θέλημα Θεού, είναι κοντά μας και μας βοηθά γιατί πολεμάμε για την πίστη μας, για την πατρίδα μας, για τη λευτεριά μας και όταν ο δίκαιος βοηθός μας βοηθάει ποίος εχθρός μπορεί να μας κάνει καλά; Και όταν μετά τη ελευθέρωση του τόπου τον επισκέφτηκαν οι πρώτοι μαθητές του γυμνασίου και του είπαν να τους μιλήσει για το θαύμα του 1821 ο Κολοκοτρώνης συγκινήθηκε και του λέει «Παιδιά μου πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και την στερεώσετε, γιατί όταν πιάσαμε τα άρματα πρώτα είπαμε ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ και μετά ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». Επίσης πενήντα χρόνια μετά το 1821 όταν επισκέφτηκαν οι πρώτοι φοιτητές της Αθήνας τον Κανάρη και τον ρώτησαν πως έγινε εκείνο το μεγαλούργημα και ανατινάξατε στα ανοιχτά της Χίου την τούρκικη φρεγάτα τα μάτια του καπετάν Κωνσταντή υγράθηκαν και τους λέει «Παιδία μου δυο πράγματα ήταν εκείνα που συντέλεσαν να γίνει αυτό το θαύμα. Το ένα είναι ότι πήρα την απόφαση του θανάτου. Όταν κάποιος πάρει την απόφαση του θανάτου είναι παντοδύναμος δεν το κρατάει τίποτα. Και το άλλο τον ρωτάν τα παιδία. Σηκώθηκε όρθιος έκανε το σταυρό του και είπε : Πήρα τα παλικάρια μου και ανεβήκαμε στο εκκλησάκι του Αι Νικόλα και εξομολογηθήκαμε και λειτουργηθήκαμε γονατιστοί κοινωνήσαμε και ύστερα φούντωσε μέσα μας μια φλόγα και πηδήξαμε στις βαρκούλες μας, τα πυρπολικά μας. Η συνέχεια είναι γνωστή». Όλοι οι Έλληνες, φτωχοί και πλούσιοι τα έδωσαν όλα για την λευτεριά της πατρίδος. Διαφορά λαού και κοτζαμπάσηδων δεν υπήρχε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Μπουμπουλίνα, η οποία τα έδωσε όλα τα λεφτά της στον αγώνα για να αναπτυχθεί το ναυτικό το νησιών. Σημαντική συμβολή στον αγώνα έπαιξαν και οι δάσκαλοι του γένους που κράτησαν στα χρόνια της σκλαβιάς άσβεστο το καντήλι, το καντήλι της εθνικής γλώσσας, το καντήλι της εθνικής συνείδησης, το καντήλι των ελληνικών γραμμάτων και το καντήλι της χριστιανικής πίστης. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Γεώργιος Γεννάδιος, ο Ευγένειος Βούλγαρης, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Άνθιμος Γαζής ήταν μερικοί από αυτούς. Μετά την έξοδο του Μεσολογγίου καταφτάνουν στο Ναύπλιο τα παιδιά σκελετωμένα και καταταλαιπωρημένα. Ο Γεώργιος ο Γεννάδιος αφού τα περιποιήθηκε, προσευχήθηκε στο Θεό και είπε μεταξύ των άλλων: «Ω Θεέ μου λέγει αν πρόκειται τούτα τα παιδία να ζήσουν και μια μέρα να δηλητηριάσουν τη μάνα τους Ελλάδα, τότε ας πεθάνουν τώρα σαν ήρωες παρά να κάνουν κακό στην Ελλάδα. Προφητικά τα λόγια το μεγάλου αυτού διδασκάλου. Που να ήξερε ότι θα γεννούσε η Ελλάδα παιδιά που θα ήτανε φίδια να τις φάνε τα σπλάχνα, παιδιά που θα αμφισβητούν την ελληνικότητα της Ελλάδος και τη χριστιανικότητα αυτού του τόπου. Πού να ήξερε ο Γεννάδιος πως μέσα από τα σχολεία μας θα βγαίνουνε άθεοι και άπιστοι. Ύστερα από τους διδασκάλους έρχονται οι ευγενείς που ζούσαν στο εξωτερικό και κατείχαν σημαντικές θέσεις και εξουσία. Τα θυσίασαν όλα και τα πλούτοι και την εξουσία για την μητέρα Ελλάδα. Υψηλάντιδες, Καποδίστριας, Ρήγας Φεραίος Αδαμάντιος Κοραής ήταν μερικοί από αυτούς. Σήμερα αυτοί οι διαστρεβλωτές αμφισβητούν ακόμη και των Παλαιών Πατρών Γερμανό και την βοήθεια της εκκλησίας και λένε παραμύθια το λάβαρο της Άγιας Λαύρας. Δεν υψώθηκε λένε το λάβαρο, δεν υπήρχε. Η εκκλησία αφόρισε την επανάσταση και τα είχε καλά με τους Τούρκους. Μα πώς είναι δυνατόν να ισχύει αυτό, την στιγμή που υπάρχουν τόσα ντοκουμέντα και απομνημονεύματα που μας λένε το αντίθετο; Διερωτάται κάνεις και λέει, τι τρέλα κατέλαβε μερικούς ανθρώπους και θέλουν να ξεθεμελιώσουν τούτον εδώ τον τόπο; Για ποιόν λόγο θέλουν να εξαφανίσουν το Ελληνικό έθνος; Η επανάσταση του 1821 ήταν το φλόγισμα από τη σπίθα που σιγόκαιγε τετρακόσια χρόνια κάτω από τη στάχτη της ελπίδας στο γένος μας. Η επανάσταση του 1821 ήταν η ανατολή του ηλίου που η νύχτα κράτησε τετρακόσια χρόνια. Η επανάσταση του 1821 ήταν ο καρπός της αιματοβαμμένης γης των νεομαρτύρων, ήταν ένα θαύμα της φυλής, ήταν το θαύμα το θαυμάτων. Σήμερα η επανάσταση του 1821 αποτελεί πρότυπο για κάθε ηρωική αντίσταση, είναι η ελπίδα μα για την απελευθέρωση και των άλλων ελληνικών περιοχών που αυτή τη στιγμή στενάζουν όπως η Βόρεια Ήπειρος, η Κύπρος και η πρωτεύουσα της Ελλάδος, η πρωτεύουσα της ορθοδοξίας η Κωνσταντινούπολη. Ζήτω το έθνος!!! Τιμή και Δόξα στους ήρωες του ελληνικού Έθνους!!! Ελευθερία Ή Θάνατος!!!

7_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I 7 Σαρακατσαναίοι και Ελληνική Επανάσταση Ηαυθαιρεσία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας καθ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, είχε ως συνέπεια τη γέννηση του Κλεφταρματολισμού. Ενός τρόπου ζωής ο οποίος ήταν ο μόνος που διατηρούσε άκαμπτο το φρόνημα και την υπερηφάνια των Ελλήνων. Αυτόν τον τρόπο ζωής επέλεξαν και οι Σαρακατσαναίοι, μία πανάρχαια Ελληνική νομαδική φυλή (όπως θα πει και ο Καθηγητής Ανθρωπολογίας Άρης Πουλιανός στο σύγγραμμα του Σαρακατσαναίοι, ο Αρχαιότερος Λαός της Ευρώπης, η απωθημένη ράτσα ή η σπίθα του Ελληνισμού;) η οποία επέλεξε την σκληροτράχηλη ζωή στα βουνά με την καπνισμένη από το μπαρούτι φουστανέλα από την συμβιβασμένη και καλή, ήρεμη ζωή στους κάμπους. Η ονομασία τους προέχεται από την παραφθορά της λέξεως καρά κατσάν που σημαίνει μαύρος κλέφτης, ένα παρατσούκλι το οποίο τους κόλλησαν οι Τούρκοι βλέποντας τους να τους πολεμούνε στα μαύρα ντυμένοι και να φεύγουν διαρκώς από την επιρροή τους. Υπήρξαν οι ανώνυμοι πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επαναστάσεως, οι προπομποί μάλιστα αυτής καθότι ποτέ δεν σταμάτησαν να επαναστατούν κατά του Τούρκικου ζυγού. Ποτέ δεν έκλιναν το γόνυ τους για να προσκυνήσουν τον Τούρκο να τους χαρίσει τη ζωή αλλά ούτε και για να έχουν τα οφέλη της ευμένιας τους. Αντιθέτως προτίμησαν συνειδητά όλη τους τη ζωή να είναι ανυπότακτοι, απροσκύνητοι, στερούμενοι τις χαρές και απολαύσεις της συμβιβασμένης ζωής. Στελέχωσαν την Κλεφτουριά αναδεικνύοντας ηγετικές φυσιογνωμίες όπως ο Κατσαντώνης, ο Καραϊσκάκης, ο Βασίλης Δίπλας, ο Γρηγόρης Λιακατάς, ο Γεώργιος Χασιώτης, ο Γεώργιος Τσόγκας, ο Ανδρέας Ίσκος, ο Καραγιαννάκης, ο Γώγος Μπακόλας, ο Κώστας Γαρέφης και αναρίθμητοι άλλοι. Εν μέσω όλω αυτών πρώτος αναδείχθηκε ο Κατσαντώνης ο οποίος ανακηρύχθηκε αρχηγός όλων των Κλεφτών και των Αρματολών στη κλεφταρματολική σύναξη η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1807 στην Αγία Μαύρα της Λευκάδας με πρωτοβουλία των Καποδίστρια, Κολοκοτρώνη, του Στρατηγού Εμμανουήλ και του Μητροπολίτου Ναυπακτίας Ιγνατίου. Εκεί εν μέσω όλων των μεγάλων ονομάτων της Κλεφτουριάς ο Κατσαντώνης αναγνωρίστηκε ως Αρχηγός όλων των Κλεφτών (ήτοι κατόπιν όλης της Προεπαναστατικής Κλεφτουριάς)!! Οι νομάδες Σαρακατσαναίοι στάθηκαν μπροστάρηδες στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδος από τον Τούρκο κατακτητή. Από τη στιγμή κιόλας της Αλώσεως της Πόλης δε θέλησαν να συμβιβαστούν με αυτήν την ιδέα. Θρήνησαν Στυλιανός Σούρλας Δικηγόρος Πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής Πρόεδρος του Συνδέσμου Σαρακατσαναίων Λάρισας για τον χαμό της Βασιλεύουσας, ντύθηκαν στα μαύρα, βούλωσαν τα κουδούνια των προβάτων τους και διατηρούσαν έκτοτε μόνο μαύρα ή αλλιώς λάϊα πρόβατα στα κοπάδια τους ως ελάχιστη ένδειξη διαμαρτυρίας. Στις μεγάλες ώρες του Έθνους, στις ώρες της τόλμης και της αποφασιστικότητας έδειξαν λεβεντιά και ανιδιοτέλεια αποδεικνύοντας έτσι ότι είναι άξιοι συνεχιστές των Αρχαίων Ελλήνων και δη των Δωριέων. Με την καθολική ανώνυμη συμμετοχή τους έδειξαν πως πρώτιστο μέλημα τους υπήρξε η απελευθέρωση της Πατρίδος και όχι η εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων κάνοντας συμφωνίες με τους Τούρκους. Αυτοί οι ορεσίβιοι, ανεξάρτητοι στο πνεύμα και αδούλωτοι στην ψυχή, με το αδάμαστο πνεύμα και την αγωνιστικότητα τους ενσάρκωναν- δίχως όμως να αντιλαμβάνονται το μέγεθος της προσφοράς τους- τα όνειρα και τις προσδοκίες ενός πολυβασανισμένου και δη σκλαβωμένου λαού ο οποίος διψούσε για ελευθερία. Με ορμητήριο τα Άγραφα δώσανε στον κατακτητή να αντιληφθεί την διαφορετικότητα-στην ψυχήτου Ελληνικού λαού έναντι των λοιπών υποταγμένων Βαλκανικών λαών. Δε σταμάτησαν στιγμή να αποτελούν την ελπίδα ότι κάποτε αυτός ο τόπος θα απελευθερωθεί. Ελπίδα όχι μόνο προς τους υπόλοιπους Έλληνες αλλά και προς όλους τους υποταγμένους λαούς της τότε κυρίαρχης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η προσφορά όμως των Σαρακατσαναίων δεν περιορίζεται μόνο στην επάνδρωση της Κλεφτουριάς. Είναι αυτοί για τους οποίους θα πεί η Αγγελική Χατζημιχάλη ότι υπήρξαν όχι μόνο το αποκούμπι και οι οδηγοί των Κλεφτών στα λημέρια τους αλλά και η οπισθοφυλακή που προάσπιζε τις επιχειρήσεις τους. Στα κονάκια των Σαρακατσαναίων όλη η Κλεφτουριά ένιωθε μεγαλύτερη ασφάλεια παρά στα χωριά. Στα καλύβια και τα μαντριά των Σαρακατσαναίων φύλαγαν τα ντουφέκια και γενικά όλα τα άρματα τους. Οι στάνες τους ήταν εκείνες που τους προμήθευαν ευκολότερα τροφές ενώ στα κονάκια τους έκαναν πολλές φορές τις μαζώξεις τους οι Κλεφταρματολοί για να συντονίσουν τη δράση τους. Κατά τον Patrick Leigh Fermol (Ρούμελη, οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα) οι Σαρακατσαναίοι είχαν ένα αδάμαστο ήθος για την ελευθερία ενώ σε άλλο σημείο ο Γιάννης Βλαχογιάννης (Ν. Κασομούλη, Στρατιωτικά Ενθυμήματα θα πει: Οι Σαρακατσιαναίοι είναι αυτοί που συστηματικά βγάλαν από μέσα τους και θρέψαν και θέριεψαν την Ελληνική Κλεφτουριά. Ο ίδιος σε άλλο σημείο αναφέρει πως: Από την αδάμαστη και άγρια ζωή των Σαρακατσαναίων αλλά και των άλλων λαών της Ρούμελης, μάλιστα των λαών του Βάλτου ξεπήδησαν οι φοβερότεροι κλέφτες οι παλιοί και ληστές έπειτα, οι διάδοχοι των πρώτων!! ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ «Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ» Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας «Ο Ο Κατσαντώνης» ιδρύθηκε το 1962 και αποτελεί τον πρώτο σύλλογο Σαρακατσαναίων στην Ελλάδα. Αρχικά, ιδρύθηκε ως Σύλλογος Σαρακατσαναίων Νομών Λάρισας και Μαγνησίας και με την πάροδο των χρόνων έλαβε τη σημερινή του μορφή. Πρώτος πρόεδρος του Συνδέσμου διετέλεσε ο κος. Νικόλαος Κατσαρός, τέως αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και τέως πρόεδρος του ΕΛΓΑ. Σήμερα, ο Σύνδεσμος απαριθμεί 551 εγγεγραμμένα μέλη, ενώ σε ολόκληρο το νομό υπολογίζεται ότι διαμένουν 25000 Σαρακατσαναίοι. Τα γραφεία και η λέσχη του Συνδέσμου βρίσκονται στη Λάρισα, επί της οδού Παλαιολόγου 7 9. η λέσχη αποτελεί τόπο συνάντησης τόσο των Σαρακατσαναίων γερόντων της πόλης, όσο και των νεότερων παιδιών του Συνδέσμου. Στην κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα, κάθε Κυριακή απόγευμα, παρέχεται η δυνατότητα στα παιδιά των Σαρακατσαναίων, να διδαχθούν τους παραδοσιακούς χορούς του συναφιού μας. Επιπλέον, πραγματοποιείται μια σημαντική προσπάθεια για τη δημιουργία του «Σαρακατσάνικου τσελιγκάτου», στο οικόπεδο του Συνδέσμου, στη Λάρισα. Από τις 08/05/2009, τα μέλη του Δ.Σ. πραγματοποιούν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Συνδέσμου «Η Λαλιά των Σαρακατσαναίων». Η ραδιοφωνική αυτή εκπομπή, μεταδίδεται εφέτος από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου, στους 96,3 FM, κάθε Παρασκευή στις 18:00 19:00 μ.μ. η εκπομπή έχει ως στόχο τη διατήρηση και μεταλαμπάδευση της σαρακατσάνικης παράδοσης, αφού ενημερώνεται το ραδιοφωνικό κοινό για τα ήθη και έθιμα του συναφιού και μεταδίδονται μέσα από αυτή, αμιγώς Σαρακατσάνικα τραγούδια. Ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας από το 2009 διατηρεί τη δική του ιστοσελίδα, της οποίας η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι www.sarakatsanaioilarisas.gr. Σε αυτή αναρτώνται όλα τα νέα και οι ανακοινώσεις του συνδέσμου, καθώς και γενικές πληροφορίες περί του συναφιού. «Άγιε μου Γιώργη, Αφέντη μου» είναι ο τίτλος του CD, που δημιούργησε ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας. Πρόκειται για ένα CD με θρησκευτικό και πατριωτικό χαρακτήρα, του οποίου τα τραγούδια αναφέρονται στη Θρησκεία, την Κωνσταντινούπολη και στην Κλεφτουριά. Περιλαμβάνονται σε αυτό 16 τραγούδια (13 αμιγώς Σαρακατσάνικα και 3 Πανελλήνια) και το απολυτίκιο του Αγίου Γεωργίου. Το παρόν Δ.Σ., το οποίο δραστηριοποιείται από 26/04/2009, και με τη στήριξη και απεριόριστη συμπαράσταση των μελών Συνδέσμου έχει πραγματοποιήσει έως και σήμερα 19 εκδηλώσεις. Οι δύο εκ των οποίων αποτελούν βιβλιοπαρουσιάσεις. Στις 16/05/2009 στο Χαντζηγιάννειο Πνευματικό κέντρο της Λάρισας πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Η Σαρακατσάνα, Εικόνα και λόγος» και στις 21/11/2009 το βιβλίο «Τα Σαρακατσάνικα Τσελιγκάτα του Βερμίου και η Ζωή στις Στάνες τους», στον ίδιο χώρο. Στις 21/11/2009 πραγματοποιήθηκε η επιστημονική εκδήλωση «Η Ανθρωπολογική Επιστήμη μιλά για τους Σαρακατσάνους». Καθιερώθηκε ετήσια Συναυλία Σαρακατσάνικου Τραγουδιού να πραγματοποιείται στο τέλος του καλοκαιριού. Έως σήμερα, πραγματοποιήθηκε δύο φορές, στις 26/08/2009 και στις 03/09/2009 (παρουσίαση CD συνδέσμου). Στις 25/04/2010 πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «Το Σαρακατσάνικο Τραγούδι Άλλοτε και Σήμερα». Πραγματοποιήθηκαν οι δύο πρώτες οργανωμένες εκδρομές του Συνδέσμου στο Περτούλι, για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του Ετήσιου Πανελλήνιου Ανταμώματος Σαρακατσαναίων. Στα πλαίσια μάλιστα, του 30ου Πανελλήνιου Ανταμώματος, ο Σύνδεσμος παρουσίασε το δρώμενο «Προξενιό Κλέψιμο». Πραγματοποιήθηκε και η 1η εκδρομή του Συνδέσμου στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι εκδρομείς συναντήθηκαν με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Τα χορευτικά του Συνδέσμου έλαβαν μέρος δύο φορές στην Παρέλαση των εθνικών μας επετείων της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου. Επίσης, τα χορευτικά του Συνδέσμου έχουν λάβει μέρος σε δύο εκδηλώσεις, στις 12/06/2009 στη Δημοτική Πινακοθήκη και στις 19/02/2010 στην τηλεοπτική εκπομπή για τα 20 χρόνια λειτουργίας του τοπικού τηλεοπτικού σταθμού TRT. Η εκπομπή «Άχ πατρίδα μου γλυκιά» αφιέρωσε 4 εκπομπές αποκλειστικά στο Σύνδεσμο (η μία ήταν η μετάδοση του ετήσιου χορού 2010). Τέλος, για τη μεταφορά των γραφείων και της λέσχης του Συνδέσμου πραγματοποιήθηκαν εγκαίνια (25/10/09). Το Σάββατο 05/02/2011 πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συνδέσμου, κατά τη διάρκεια του οποίου πραγματοποιήθηκε η κοπή της πίτας και βράβευση των πρωτοετών Σαρακατσάνων φοιτητών. Παρουσιάσθηκαν τα χορευτικά τμήματα του Συνδέσμου, ενώ το κέφι διατηρήθηκε αμείωτο έως το πρωί! Εκ μέρους όλου του Δ.Σ., ευχαριστώ θερμά όλα τα μέλη του συνδέσμου που στηρίζουν αυτή την προσπάθεια, όπως επίσης οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους χορευτές όλων των τμημάτων του Συνδέσμου, που αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους για τον Σύνδεσμο. ΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Του πρώην αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων Νικολάου Κατσαρού Εδώ και μερικούς μήνες κυκλοφόρησε σε επανέκδοση ο δεύτερος τόμος των ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ της λαογράφου και ιστορικού, Αγγελικής Χατζημιχάλη. Στις 365 σελίδες του αναφέρεται στη ΣΤΑΝΗ και στα ΚΑΛΥΒΙΑ ή ΚΟΝΑΚΙΑ τους. Το πιο ενδιαφέρον από τα περιεχόμενά του είναι οι 183 φωτογραφίες του, που ανάγονται στο πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα και κυρίως στις δεκαετίες 1910 και 1920. Δεν θα αναφερθώ στο υπόλοιπο περιεχόμενό του. Η αναφορά σ αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο της παρουσίασης των επανεκδόσεων Ι και ΙΙ τόμων στο ευρύτερο κοινό, που πιστεύω δεν θα παραλείψει να οργανώσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων, σε συνεργασία και με τους τοπικούς μας Συλλόγους. Προσθέτω επίσης ότι ετοιμάζεται η επανέκδοση και του ΙΙΙ τόμου για την Υφαντική και την Κεντητική των Σαρακατσαναίων με επιμέλεια δύο Σαρακατσάνων καθηγητριών, της κ. Μαχά από τον Αλμυρό και της κ. Δαλακούρα από την Κομοτηνή, υπό την επιμέλεια της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βρελλή. Στο σημέιωμά μου αυτό, παίρνοντας αφορμή από της 15 φωτογραφίες που περιέχονται στον ανωτέρω ΙΙ τόμο και απεικονίζουν Σαρακατσάνικες στάνες στο ευρύτερο λεκανοπέδιο της Αττικής, θα προσπαθήσω να κάνω μία γενική αναφορά στους Σαρακατσαναίους της Αττικής και μέσα απ το έργο της Αγγελικής, αλλά και από πληροφορίες που είχα από Σαρακατσαναίους της Αττικής απογόνους τσελιγκάδων που ξεχείμαζαν στο λεκανοπέδιο, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους (1928) και πιθανότατα και μερικοί από αυτούς και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ο τσέλιγκας παππούς γνωστού οφθαλμιάτρου των Αθηνών βρήκε από τον πατέρα του και εκείνος από τον δικό του τα μαντριά των προβάτων τους κοντά στην πλατεία της Ομόνοιας (!!). Στο γραφείο της κλινικής του στη Γλυφάδα, σε περίοπτη θέση, μέσα σε ένα μεγάλο κάδρο υπάρχει η φωτογραφία του παππού με τη φουστανέλα και τα τσαρούχια. Γνωστός ιδιοκτήτης παραλιακής ταβέρνας στον Ωρωπό, σε μία επίσκεψή μου, μου μίλησε για τον προπάππο του που είχα τη στάνη και τα μαντριά του στο τέρμα της οδού Πατησίων. Στον Αυλώνα της Αττικής, που βρεθήκαμε καλεσμένοι ένα βράδυ 15 Σαρακατσάνοι, που ζούμε στην Αθήνα μας υποδέχθηκαν 30 περίπου ηλικιωμένοι Σαρακατσάνοι. Μας φιλοξένησαν. Τραγουδήσαμε παλαιά Σαρακατσάνικα τραγούδια. Χορέψαμε. Τα ίδια τραγούδια και οι ίδιοι χοροί με μας τους Θεσσαλούς Σαρακατσάνους. Μας είπαν ότι είναι γραμμένοι στα δημοτολόγια του Αυλώνα 500 Σαρακατσάνοι και ότι μερικοί από αυτούς έχουν ακόμη κοπάδια γίδια. Σαρακατσάνοι ζούν και τώρα σε όλη την Αττική, με περισσότερο γνωστούς τους Σαρ. της Βάρης με της περίφημες ψησταριές τους, χάρις τους Συλλόγους τους. Πολλοί είναι και οι Σαρακατσάνοι κάτοικοι της Ανατολικής Αττικής των γνωστών Μεσογείων. Σαρακατσάνικα επώνυμα κοσμούν τις προμετωπίδες πολλών καταστημάτων. Σαρακατσαναίους συνάντησα και στη Δυτική Αττική, αλλά και στους πρόποδες της Πάρνηθας και της Πεντέλης. Είναι γνωστό και το ετήσιο αντάμωμα τους πάνω στη Πάρνηθα, κοντά στο μνημείο των Σαρακατσάνων. Οι κλίτσες που χάρισαν σε μένα και στον τότε Υφυπουργό Δημοσίων Έργων που βρεθήκαμε εκεί καλεσμένοι είναι χαρακτηριστική πράξη τιμής της καταγωγής και σεβασμού της παράδοσής τους. Δεν θα αναφερθώ στους Σαρακατσάνους βουλευτές, δημάρχους, αντινομάρχες κ.τ.λ., Σαρακατσάνους που ζούν και εκλέγονται στην Αττική. Προσθέτω ακόμα ότι είναι πολλοί. Τολμώ μόνο να αναφέρω ένα αριθμό. Οι Σαρακατσάνοι της Αττικής πρέπει να υπερβαίνουν 30.000, ίσως και 40.000 ανθρώπους. Είναι βέβαια πολύ δύσκολη η επαλήθευση του αριθμού αυτού. Αυτή όμως είναι η κοινή πεποίθηση των παλαιοτέρων από αυτούς, οι οποίοι συνεχίζουν να έχουν ζωντανή τα συνείδηση του Σαρακατσάνου. Τις αλήθειες αυτές της αγγίζει, γιατί όχι της επιβεβαιώνει περίτρανα και η Αγγελική Χατζημιχάλη με τις φωτογραφίες της στον ανωτέρω ΙΙ τόμο των ΣΑΡΑΚΑΤΣΑ- ΝΩΝ της.

8_tyrnabos 23/03/2011 6:14 μ.μ. Page 1 8 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π.Θ.* ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ 1) Πόσο συχνά εμφανίζεται στον πληθυσμό, ποιοί παράγοντες ευθύνονται γι αυτό; Το παχύ έντερο μαζί με τον πρωκτό αποτελούν το τελευταίο τμήμα του πεπτικού συστήματος. Είναι υπεύθυνο κυρίως για τον σχηματισμό και αποβολή των προιόντων της πέψης των τροφών. Ο καρκίνος που εντοπίζεται στο παχύ έντερο αποτελεί το τέταρτο σε συχνότητα είδος καρκίνου και για τα δύο φύλα, μετά από εκείνο του πνεύμονα, μαστού και προστάτη και τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο αριθμός των περιστατικών με καρκίνο παχέος εντέρου αυξάνει σταθερά με την ηλικία και η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισής του είναι στην έκτη και έβδομη δεκαετία. Πιστεύεται ότι σε περισσότερο από 80% των περιπτώσεων ο ορθοκολικός καρκίνος οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, στη δράση διαφόρων βακτηρίων, σε διατροφικούς παράγοντες, σε προδιαθεσικές-προκαρκινικές παθήσεις καθώς επίσης στην κληρονομικότητα. H επιβίωση των ατόμων με εγκατεστημένο καρκίνο παχέος εντέρου είναι ανάλογη με το στάδιο της νόσου κατά την διάγνωση. Έτσι η 5ετής επιβίωση των ατόμων που πάσχουν από καρκίνο του παχέος εντέρου είναι πάνω από 80%, εφόσον η διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου, 40-50% εφόσον γίνει σε πιο προχωρημένες καταστάσεις και μόλις 5% στις πολύ προχωρημένες-παραμελημένες καταστάσεις. 2) Αίτια και διατροφή O καρκίνος του παχέος εντέρου δεν είναι μεταδοτική νόσος. Πολλοί παράγοντες ενοχοποιούνται για την ανάπτυξή του. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς είναι: η δίαιτα με τροφές πλούσιες σε λίπος και φτωχές σε φυτικές ίνες,η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέους εντέρου ή οικογενής πολυποδίασης, η παρουσία περισσότερων του ενός πολυπόδων στο ίδιο άτομο, η ελκώδης κολίτιδα κλπ. Oι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λιπαρά πιστεύεται ότι προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Στις αναπτυγμένες χώρες με υψηλή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λίπη, η συχνότητα ανάπτυξης του καρκίνου παχέος εντέρου είναι συνήθως μεγαλύτερη απ ότι σε χώρες με περιορισμένη κατανάλωση λίπους. Λιπαρές τροφές, τηγανιτά, τροφές με συντηρητικά και το κόκκινο κρέας ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου στο παχύ έντερο. Πιστεύεται ότι τα προϊόντα αποδόμησης του λίπους παράγουν μέσα στο έντερο χημικά καρκινογόνα. Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λαχανικά και σε φυτικές ίνες καθώς και το μαύρο ψωμί με τα δημητριακά μπορούν να απαλλάξουν το έντερο από αυτά τα καρκινογόνα και βοηθούν να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου. 3) Τι συμπτώματα μπορεί να εμφανίσουν όσοι πάσχουν από καρκίνο παχέος εντέρου; Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυάριθμα και μη ειδικά. Τα πιο συχνά είναι η αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, δηλαδή διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή τους, αίμα στα κόπρανα ή απώλεια αίματος από τον πρωκτό, η απώλεια βάρους, τα άτυπα κοιλιακά άλγη, κωλικοί του εντέρου, καθώς και το κοινό «φούσκωμα» της κοιλιάς. Βέβαια πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να υπάρξουν σε πολλές άλλες καλοήθεις παθολογικές καταστάσεις, όπως στα σύνδρομα ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα), στην ελκώδη κολίτιδα, στην παρουσία εκκολπωμάτων στο παχύ έντερο και στο έλκος του στομάχου. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εξελίσεται μέσα σε αρκετά χρόνια πριν δώσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Τα συμπτώματα πολλές φορές διαφέρουν ανάλογα με το που εντοπίζεται ο όγκος μέσα στο έντερο. Οι καρκίνοι του δεξιού κόλου είναι συνήθως ασυμπτωματικοί και μπορεί να αναπτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος πριν προκαλέσουν οποιοδήποτε κοιλιακό σύμπτωμα. Τυπικά, οι καρκίνοι του δεξιού κόλου προκαλούν σιδηροπενική αναιμία λόγω μικρής απώλειας αίματος στα κόπρανα αλλά για διάρκεια αρκετών μηνών ή και ετών. Η σιδηροπενική αναιμία προκαλεί εύκολη κόπωση, αδυναμία, και ωχρότητα. Το αριστερό κόλον είναι πιο στενό από το δεξιό. Γι' αυτό, οι καρκίνοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμήμα είναι πιο επιρρεπείς στο να προκαλέσουν ατελή ή και πλήρη απόφραξη του εντέρου. Οι καρκίνοι που προκαλούν ατελή εντερική απόφραξη δίνουν συμπτώματα δυσκοιλότητας, διάρροιας, κοιλιακού άλγους, κωλικών, και φουσκώματος. Το ζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ανάπτυξης καρκίνου κοντά στο τελικό τμήμα του εντερικού σωλήνα. 4) Ποιές εξετάσεις μπορούν να διαγνώσουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου; Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού από τον ιατρό και η κλινική εξέταση του ασθενούς, η οποία θα πρέπει να συμπληρώνεται με δακτυλική εξέταση του ορθού, είναι επιβεβλημένη. Η πραγματοποίηση μιας ειδικής εξέτασης κοπράνων, γνωστή ως Mayer κοπράνων, η οποία ανιχνεύει μικρές ποσότητες αίματος οι οποίες δεν είναι ορατές. Ομως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, συνήθως διαγιγνώσκεται μετά από κολονοσκόπηση η οποία και εντοπίζει και την ακριβή του θέση. Η κολονοσκόπηση είναι μία διαδικασία κατά την οποία ο γιατρός, μετά από καθαρισμό του εντέρου εισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο διά μέσου του ορθού στο παχύ έντερο και ελέγχει μέσω μιας κάμερας το εσωτερικό ολοκλήρου του παχέος εντέρου. Η κολονοσκόπηση γενικά θεωρείται η πιο ακριβής εξέταση διάγνωσης τόσο του καρκίνου όσο και πολυπόδων του παχέος εντέρου. Εάν ανακαλυφθούν πολύποδες, τότε υπάρχει η δυνατότητα να αφαιρούνται ενδοσκοπικά και αποστέλλονται για ιστολογική εξέταση. Ενώ η πλειονότητα των πολυπόδων που αφαιρούνται με την κολονοσκόπηση είναι καλοήθεις, πολλοί είναι προκαρκινικοί. Η αφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδων απαλλάσσει το άτομο από τον κίνδυνο μεταγενέστερης ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Άλλη εξέταση που θα μπορούσε να διαγνώσει καρκίνο του παχέος εντέρου είναι ο βαριούχος υποκλυσμός, ο οποίος συνίσταται στην λήψη μιας σειράς ακτινογραφιών της κοιλιάς του ασθενούς μετά την πλήρωση του παχέος εντέρου με ένα λευκό υγρό το οποίο περιέχει σκιαγραφικό βάριο. Ο καρκίνος παρουσιάζεται σαν έλλειμμα σκιαγράφησης στον αυλό του εντέρου. Τέλος, συμπληρωματικά πρέπει να πραγματοποιείται Αξονική Τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας. 5) Ποια η ενδεικνυόμενη θεραπεία του καρκίνου παχέος εντέρου; Η χειρουργική επέμβαση είναι η ενδεικνυόμενη αντιμετώπιση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Στην επέμβαση συναφαιρείται ο όγκος μαζί με το γειτνιάζων τμήμα παχέος εντέρου και αναστομώνονται (ενώνονται) τα εναπομείναντα υγιή τμήματα του παχέος εντέρου και αποκαθίσταται έτσι η συνέχεια του πεπτικού σωλήνα. Όταν ο όγκος προκαλέι αποφρακτικά φαινόμενα ή δεν είναι δυνατή η πραγματοποίηση αναστόμωσης, μπορεί να γίνει μια προσωρινή κολοστομία (παρά φύση έδρα), η οποία σε σύντομο χρονικό διάστημα (1-2 μήνες περίπου) καταργείται και αποκαθίσταται η συνέχεια του εντέρου. Σε ασθενείς με καρκίνο ορθού πολύ χαμηλά προς τον πρωκτό πρέπει να αφαιρεθεί και το ορθό εξ ολοκλήρου και να γίνει κολοστομία ( παρά φύση έδρα). Σε οριακές καταστάσεις που μπορεί να διατηρηθούν οι σφιγκτήρες του εντέρου μπορεί να γίνει η λεγόμενη πολύ χαμήλη πρόσθια εκτομή του ορθού. Η πρόγνωση επιβίωσης μετά από μία κολεκτομή εξαρτάται από το εάν ο καρκίνος την στιγμή της επέμβασης έχει δώσει μεταστάσεις δηλαδή αν έχει επεκταθεί σε άλλα όργανα. Ο κίνδυνος για μετάσταση είναι αναλογικά μεγαλύτερος όσο πιο εκτεταμένα και βαθειά διηθεί ο καρκίνος το τοίχωμα του εντέρου. Σε μερικούς ασθενείς που την στιγμή του χειρουργείου δεν εμφανίζουν απομακρυσμένες μεταστάσεις, όμως έχουν καρκίνο που διεισδύει βαθειά στο τοίχωμα του εντέρου ή έχει καταλάβει τους γειτονικούς λεμφαδένες, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανιστεί πάλι ο καρκίνος τοπικά ή να κάνει μελλοντικά μεταστάσεις. Γι αυτό στους ασθενείς αυτούς κάνουμε χημειοθεραπεία, η οποία μειώνει τις υποτροπές των καρκίνων και βελτιώνει την επιβίωση των ασθενών. Η θεραπεία που θα χορηγηθεί εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα που σκοτώνουν τα καρκίνικά κύτταρα. Είναι συστηματική θεραπεία, που σημαίνει ότι τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν σε όλο το σώμα του ασθενούς και καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα οπουδήποτε στο σώμα και περιορίζουν τις πιθανότητες επανεμφάνισης της νόσου (υποτοπή του καρκίνου). Η ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου, έχει θέση μόνο στην περίπτωση του καρκίνου στο ορθό. Έχει βρεθεί ότι η προεγχειρητική ή μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία στο ορθό, μειώνει σημαντικά την πιθανότητα τοπικών υποτροπών της νόσου. Η πιθανότητα τοπικής υποτροπής στον καρκίνο του ορθού χωρίς ακτινοθεραπεία, φτάνει μέχρι και 30% μετά το χειρουργείο. Με την ακτινοθεραπεία αυτό το ποσοστό μειώνεται στο 7%. Έτσι μόνη ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση του ποσοστού τοπικών υποτροπών ή πριν την επέμβαση βοηθά στο να καταστεί ο όγκος εξαιρέσιμος. 6) Πως θα προλάβουμε τον καρκίνο του παχέος εντέρου; Ως γνωστόν ακόμα δεν μπορούμε να παρέμβουμε στους κληρονομικούς παράγοντες, επομένως, αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε είναι μόνο ο τρόπος ζωής μας. Έτσι στις διατροφικές συνήθειες θα πρέπει να αυξήσουμε την κατανάλωση φυτικών ινών καθώς και την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω3 λιπαρά οξέα όπως είναι το ελαιόλαδο και τα ψάρια. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες είναι τα φρούτα και τα λαχανικά. Επίσης καλό είναι να υιοθετήσουμε στην διατροφή μας δημητριακά ολικής άλεσης. Θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση κρέατος και ζωικού λίπους καθώς και του αλκοόλ. Σημαντικά είναι, η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, καθώς η παχυσαρκία σχετίζεται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, η τακτική άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος. Τέλος θα πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγχος (κολοσκόπηση) των ατόμων υψηλού κινδύνου με οικογενειακό ιστορικό αλλά και εξέταση στην ηλικία άνω των 50 ετών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει ζωές και να προσφέρει δυνατότητα θεραπείας ή και πλήρους ίασης. * Σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Μέκρα, Ειδικευόμενο Γενικής Χειρουργικής Αγροτικός Παραγωγικός Συνεταιρισμός Νέας Αγχιάλου Η ΔΗΜΗΤΡΑ Οινοποιείο Ποτοποιείο Νέα Αγχίαλος Μαγνησία Τ.Κ. 374 00 Τηλ.: 24280 76210, 24280 77276 e-mail: apsa-dimitra@vol.forthnet.gr C M Y K

9_tyrnabos 23/03/2011 6:18 μ.μ. Page I 9 Ο Βασίλης Σερμπέζης στην Ηχώ των Σαρακατσαναίων Πότε γεννηθήκατε και πού; Γεννήθηκα στη Νέα Σάντα της Ροδόπης, το 1952. Με τί έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά εκτός από το τραγούδι; Είμαι Αναπληρωτής Καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Το γνωστικό αντικείμενο της θέσης που κατέχω είναι «Η μεθοδική διδακτική του Ελληνικού χορού», αντίστοιχο με το θέμα της Διδακτορικής μου Διατριβής ενώ τα ερευνητικά και διδακτικά μου ενδιαφέροντα και καθήκοντα είναι απόλυτα συναφή μ αυτό. Διδάσκω στους Μεταπτυχιακούς και Προπτυχιακούς Φοιτητές του δευτέρου κύκλου σπουδών, δηλαδή στους ειδικευομένους, μαθήματα που αφορούν τη μελέτη των επί μέρους στοιχείων, των κατά τον Αριστόξενο«ρυθμιζομένων» του χορευτικού φαινομένου, δηλαδή του στίχου, της μουσικής και της κίνησης. Από τις έρευνες που γίνονται με βάση τα δικά μας επιστημονικά εργαλεία προκύπτει ότι ο Ελληνικός παραδοσιακός χορός, με τις επί μέρους του τοπικότητες και ιδιαιτερότητες, παρουσιάζει μια ομοιογένεια και ομογένεια ως προς τις χορευτικές του δομές που, πολύ απλά, τεκμηριώνει ταυτότητα, διάρκεια και αντοχή στο χρόνο. Πότε και πώς ξεκινήσατε το τραγούδι; Είμαι σαρακατσάνικης καταγωγής κι από τις δύο πλευρές του αίματός μου. Μεγάλωσα, λοιπόν, σ ένα περιβάλλον διευρυμένης οικογένειας αρκετά γνωστής για την «πολίτικη» τεχνική της στο τραγούδι. Κατά συνέπεια, από ένα τέτοιο κύτταρο, είναι πολύ φυσικό να μη μπορεί να ξεφύγει κανείς. Περίπου, δηλαδή, γεννήθηκα «ταξινομημένος», με καλλιτεχνική προοπτική προδιαγραμμένη! Όλα μου τ αδέρφια τραγουδούσαν καλά. Εκείνη την περίοδο, με τις κοσμογονικές αλλαγές στο σαρακατσάνικο και όχι μόνο τρόπο ζωής, είχαμε την τύχη να παίρνουμε και να επεξεργαζόμαστε μουσικές πληροφορίες, τεχνοτροπίες και ευαισθησίες από δύο πηγές: Το γραμμόφωνο ή το ραδιόφωνο και την παράδοση. Τα τραγούδια που μαθαίνουμε ήταν είτε αυθεντικά παραδοσιακά, τα λεγόμενα «αλλοτι(σ)νά» είτε «γραμμοφωνίσια». Αποτέλεσμα αυτής της εκπαιδευτικής διαδικασίας υπήρξα κι εγώ που ευτύχησα να προχωρήσω και σε θεωρητική κατάρτιση αργότερα μέχρι που η επαγγελματική μου δραστηριότητα συνδυάστηκε με το μεράκι μου για το τραγούδι. Από τα γυμνασιακά μου χρόνια συμμετείχα στη δημοτική φιλαρμονική και σε ορχήστρα με κιθάρες αποδίδοντας κυρίως ελαφρό ελληνικό τραγούδι και νέο κύμα. Κάτι τέτοιο πρωτοτραγούδησα και στη Θεσσαλονίκη, στο «Κοντσέρτο» το καλοκαίρι του 1970, όταν κατέβηκα για την εισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο. Αλλά το χειμώνα της ίδιας χρονιάς που κάποιοι φίλοι με πήγαν και τραγούδησα με το Γρηγόρη τον Καψάλη τις «Καπετάνισσες» στην περίφημη «Ψάθα», η πορεία μου σημαδεύτηκε οριστικά και αμετάκλητα. Πρέπει εδώ να σημειώσω ότι για να τραγουδάω κάθε βράδυ στο μαγαζί, θυσίασα μια, ίσως, σημαντική αθλητική καριέρα αφού ήδη είχα επιλεγεί στο κλιμάκιο της Εθνικής Ελλάδος στην ενόργανη γυμναστική που προετοιμαζόταν πυρετωδώς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972. Ποιό το κίνητρο να ασχοληθείτε με το τραγούδι; Θαρρώ πως απάντησα λίγο νωρίτερα αλλά κωδικοποιημένα να πω ότι κίνητρα απετέλεσαν κυρίως η πολιτισμική μήτρα μέσα στην οποία γεννήθηκα και ανατράφηκα και ίσως μια αυτοεκτίμηση, σε πρώτη φάση, κάποιων ικανοτήτων που με οδήγησαν σε μια προσπάθεια να εκφραστώ μέσα από το τραγούδι. Στην πορεία, ζώντας και γνωρίζοντας τον κόσμο διαπίστωσα ότι κάποιοι μπορούν και θέλουν να εκφραστούν μέσα από τις επιλογές ή τις ερμηνείες μου. Είμαι ευτυχής που αντιλαμβάνομαι, όσο αντιλαμβάνομαι, αυτό να συνεχίζεται και ευτυχέστερος που γίνεται μέσα από το παραδοσιακό μας τραγούδι. Πόσα χρόνια τραγουδάτε; Αν πρέπει να βάλω ορόσημο, τυπικά από το καλοκαίρι του 70. Κάπου για μια δεκαετία, ως τα τέλη του 90, ήμουν ελάχιστα ενεργός καθώς οι ακαδημαϊκές μου υποχρεώσεις είχαν προτεραιότητα αλλά στάθηκα τυχερός που η επάνοδός μου συνέπεσε με την τεχνολογική εξέλιξη η οποία έδωσε άλλη διάσταση στην επικοινωνία και στη διασκέδαση. Αλλά πιο σημαντική συγκυρία θεωρώ, για την περίοδο αυτή, την εμφάνιση τεραστίων προσωπικοτήτων που πήραν το δημοτικό τραγούδι από την προκατάληψη, το σήκωσαν στα ουράνια και το καταξίωσαν ώστε να αποτελεί σημείο αναφοράς για τον κόσμο. Έχετε τραγουδήσει άλλου είδους τραγούδια εκτός από Σαρακατσάνικα; Και βέβαια. Αν εξαιρέσω το ελαφρολαϊκό και το έντεχνο με το οποίο δεν ασχολούμαι πλέον, από τα χρόνια του παταριού της Ψάθας τραγούδησα Ηπειρώτικα, Θεσσαλικά, πολύ λίγο Μωραΐτικα και κυρίως Ρουμελιώτικα. Αυτό οφείλεται μάλλον στη δομή και το ύφος των τραγουδιών καθώς και στις ερμηνευτικές δυνατότητες του μουσικού και του ερμηνευτή. Ξέρετε ότι με το Σταύρο Μπόνια, με τον οποίο με συνδέουν δεσμοί αίματος κυρίως όμως δεσμοί καλλιτεχνικοί και πνευματικοί, θεωρούμαστε από τους ανθρώπους της Ανατολικής Ρούμελης, εκτός απ το σαρακατσάνικο, οι κατ εξοχήν ερμηνευτές για το τραγούδι της περιοχής τους. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω σε μια σειρά από συναυλίες με σημαντικούς καλλιτέχνες όπως ο Αηδονίδης, η Δόμνα Σαμίου, ο Λάκης Χαλκιάς, η Ξανθίππη Καραθανάση, η Νάντια Καραγιάννη, ο Μπόνιας, ο Λάλεζας, ο Νίκος Φιλιππίδης, ο Γιώργος Κωτσίνης και άλλοι. Το σημαντικό, κατά την άποψή μου, είναι ότι γίνονται όλο και πιο πολλές συναυλίες που είναι ό,τι πιο επίσημο και σοβαρό για το δημοτικό τραγούδι και, κυρίως, ότι το σαρακατσάνικο τραγούδι είναι κι αυτό εκεί, έχει τη θέση και την παρουσία του σε τέτοια προγράμματα! Πόσες δισκογραφικές δουλειές έχετε κυκλοφορήσει; Δύο δίσκους L.P. την «Πικροφαντασιά» το 1978 και το «Βουλιώμαι μια βουλιώμαι δυό» το 1979, ένα διπλό cd με τον γενικό τίτλο «ξεχάραξε» το 2000, τη συλλογή «Οι Σαρακατσάνικοι Χοροί» το 2003, το έργο «Ανάμεσα τρεις θάλασσες» το 2004 καθώς και την «Διαχρονία απ τον Μπατζή ως τον Κωτσίνη» που κυκλοφόρησε το 2006. Επίσης έχω συμμετοχή σε άλλες εννέα ψηφιακές μουσικές συλλογές. Συνολικά έχω «γραμμοφωνήσει» 110 τραγούδια. Θέλουμε να μας διηγηθείτε μια ιστορία που έχετε ζήσει από κάποιο γάμο ή κάποιο γλέντι είτε ευχάριστη είτε δυσάρεστη. Είναι πολλά τα περιστατικά που μ εντυπωσίασαν και τα θυμάμαι. Έτσι για τη σημειολογία επιτρέψτε μου ν αναφέρω ότι αξέχαστο είναι το δέος που αισθάνθηκα όταν τραγούδησα το «Είμαστε δυο είμαστε τρεις» στο Μέγαρο πρόπερσι και οι στιγμές που ένοιωσα στη Λευκάδα το 2008, σε μια συναυλία με το Λάκη Χαλκιά προς τιμήν του Προέδρου της Δημοκρατίας. Εκεί ο Λάκης μου ζήτησε να τραγουδήσω το «Γιάννο» που ήταν το αγαπημένο του Προέδρου. Συγκινηθήκαμε όλοι! Υπάρχει το ίδιο μεράκι στον κόσμο όπως παλιά; Όταν ο κινέζος σοφός Κομφούκιος ρωτήθηκε τί θα έφτιαχνε αν γινόταν μια μέρα βασιλιάς, απάντησε: Ένα λεξικό! Για ν αποκτήσουν οι λέξεις τη σημασία τους! Το ζήτημα είναι ποιο νόημα δίνουμε στη λέξη «μεράκι». Τώρα είναι όλα διαφορετικά. Άλλαξαν οι αξιακοί κώδικες, οι λέξεις δεν έχουν την ίδια σημασία, η ξενητιά, η αγάπη, το βλέμμα, η πίστη μπορεί να σημαίνουν άλλα απ ό,τι παλιότερα. Και οπωσδήποτε τα τελευταία πολιτικά γεγονότα στην πατρίδα μας, μας έκαναν διαφορετικούς. Σπάνια χαμογελάμε. Ίσως είναι η ώρα του τραγουδιού! Με το τραγούδι εκφράζεσαι, λες αυτό που δε μπορείς με απλά λόγια. Κι εδώ είναι η πρόκληση για την παράδοση, τον τραγουδιστή, τον πρόεδρο, την Ομοσπονδία, την Ηχώ! Ο επώνυμος υποχρεούται νε λέει αυτό που δε μπορεί να πει ο ανώνυμος! Αν το τραγούδι έχει να πει κάτι πρέπει να το πει τώρα και τότε θα φανεί αν έχουμε τη δύναμη να μερακλώσουμε τον κόσμο. Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι το μεράκι, απ όσο μπορώ να διακρίνω, εκφράζεται πάντα σε σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον, το θέμα και την ερμηνεία του τραγουδιού και σε απόλυτα συναρτημένη σχέση με την ηλικία. Είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκο να εξηγηθεί σήμερα, ιδίως σε νέους που βομβαρδίζονται με πλήθος ακουσμάτων ήχων, ψόγων και κρότων αλλά και σε περισσότερο εξοικειωμένους με την παραδοσιακή μουσική ακροατές, το γιατί και το πώς ένα ηχόχρωμα ή στολίδι, που πλουτίζει τη μελωδία, δεν ήταν απλή ή αυθαίρετη επιλογή του ερμηνευτή αλλά ότι έχει νόημα, ιστορία και, κυρίως, σχέση με το περιβάλλον. Με την ύπαιθρο, τη φύση, την άνοιξη ή τον βαρύ χειμώνα. Πολλές φορές μας έτυχε, με το Σταύρο, στις 2-3 η ώρα το πρωΐ που μένουν οι μερακλήδες, να μας ζητάνε και να τραγουδάμε ως το πρωΐ τραγούδια του τραπεζιού. Ε, μετά δεν πάει χορός, πώς να το κάνουμε! Πώς αντιμετωπίζουν οι νέοι τα γλέντια, γνωρίζουν τους στίχους τραγουδιών; Και βέβαια. Οι νέοι σήμερα είναι πολύ περισσότερο ενημερωμένοι και πληροφορημένοι από τις δικές μας γενιές και ως εκ τούτου, θεωρώ και καλύτεροι. Ξέρουν και μπορούν να εκτιμήσουν τη δύναμη, τη σημασία, την αξία της παράδοσης. Και ξέρουν ότι η δύναμη του σαρακατσάνικου τραγουδιού, πέρα από τις περίτεχνες μελωδικές γραμμές, βρίσκεται κυρίως στο στίχο. Όταν ο μέγας μουσικολόγος Γιώργος Παπαδάκης μου έκανε την τιμή να επιμεληθεί μουσικά το δίσκο μου «ξεχάραξε» και άκουσε το «Τρεις λυγερές, τρεις έμορφες και τρεις καλές κυράδες, πήραν την άκρη του γυαλού, την άκρη πελάου πετροβολούν την ξενητιά, τ άδικο και τα κρίμα», έμεινε στήλη άλατος και μετά βίας ψιθύρισε: Τί Καβάφης, τί Σεφέρης λαός και πάλι λαός! Ναι, οι νέοι μας ξέρουν τα τραγούδια και τα τραγουδούν μαζί μας. Αυτό το βλέπουμε παντού, όπου κι αν βρεθούμε. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε πριν λίγο καιρό η νεολαία στη Βουλγαρία! Πολύς κόσμος, πολλά νέα παιδιά! Και όλα χόρευαν και τραγουδούσαν! Μας γέμισαν ελπίδα! Μια ευχή για το συνάφι μας; Επειδή η σχέση με τη μελέτη της όποιας μουσικής δεν είναι μια απλή ενασχόληση με ένα, εν πολλοίς, μουσειακό θέμα, μα η καλλιέργεια ενός ζωντανού φαινομένου που δεν είναι ήχοι, εικόνες, λόγια, αισθήματα, είναι όλα μαζί: Ζώσα λειτουργία, γνωστική, εκπαιδευτική, αισθητική, θεραπευτική, ανανεωτική, κοινωνική, μια κληρονομιά που δεν της αξίζει το περιθώριο, Εύχομαι στο συνάφι μας συνέχεια και διάρκεια! Κτήμα Τιμπλαλέξη Τιμπλαλέξης Δημήτρης Οινοποιός κιν.: 6974 726 208 Μικροθήβες Ν. Μαγνησίας, τηλ/fax: 24220 23716 ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ Γεωργικά Φάρμακα Σπόροι Λιπάσματα Μιχοπούλου 12 371 00 Αλμυρός τηλ.: 24220 24111 κιν.: 6977 479 386 σχέση εμπιστοσύνης Αθηνάς 74 Αλμυρός Μαγνησίας Τηλ.: 24220 23320 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΠΙΠΛΑ Νίκος Νάκος Υπεύθυνος Πωλήσεων C M Y K Βόλου 7, τ.κ. 371 00 Αλμυρός-Βόλου Τ. 24220 22633 F. 24220 24818 Ε. hlnak@otenet.gr www.nakos-sa.gr Κεντρικό: Βασ. Κων/νου 100Α, τηλ.: 24220 21517 Υποκ/μα: 1ο χλμ. Αλμυρού-Πλατάνου, τηλ.: 24220 24975 Κιν.: 6936 914 447 e-mail: potoemporiki-almyroy@hotmail.com

10_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page I 10 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Δωδεκανήσου & Επτανήσου Τ.Κ. 32100-Λιβαδειάς Τηλ.& ΦΑΞ 2261027714 Λιβαδειά 23/02/2011 ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Με σκοπό τη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των μελών και φίλων του Συλλόγου αλλά και για να γιορτάσουμε την καινούρια χρονιά με ακούσματα και χορούς της γενιάς μας, ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Ν. Βοιωτίας διοργάνωσε στις 22-1-2011, στο κέντρο RODON PALACE, στη Λιβαδειά τον ετήσιο χορό του. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο πρόεδρος της Π.Ο.Σ. κος Μαρμαγκιόλης Ευάγγελος, οι βουλευτές του Νομού, ο αντιπεριφερειάρχης Βοιωτίας κ. Μουλκιώτης, οι Δήμαρχοι Λιβαδειάς και Ορχομενού, πολλοί περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι. Επίσης για μία ακόμη φορά τα αδελφά σωματεία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος έδωσαν το παρόν με αντιπροσωπείες τους. Η εκδήλωσε άνοιξε με «από καρδιάς» συναισθηματικό και γιορτινό καλωσόρισμα από τον δάσκαλο του τρανού χορευτικού μας, Γιάννη Κουτσούμπα. Η ομιλία του προέδρου μας Ανδρέα Δόγανου ήταν μεστή και μέσα στο κλίμα των δύσκολων καιρών, που ζούμε. Επίσης έγινε βράβευση των παιδιών του χορευτικού μας που εισήχθηκαν στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση το 2010. Το χορό άνοιξε το παιδικό χορευτικό και συνεχίστηκε με τους νέους. Η παρουσία τους ήταν άψογη και έδωσε για άλλη μία φορά τη βεβαιότητα, ότι οι παραδόσεις μας διατηρούνται στο πέρασμα του χρόνου. Το γλέντι μας συνεχίστηκε με αμείωτο κέφι μέχρι τις πρωινές ώρες με την ορχήστρα των κ. Αλαφροπάτη και Ψαρά. Το Δ.Σ. του συλλόγου ευχαριστεί όλους τους Σαρακατσαναίους και φίλους τους, που συνέβαλαν με την παρουσία τους στην επιτυχία του χορού μας και τους εύχεται καλό αντάμωμα το καλοκαίρι στον Παρνασσό. ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ανδρέας Δόγανος Κατερίνα Βελέτζα Οτύπος της γυναικείας σαρακατσάνικης φορεσιάς σε όλες τις παραλλαγές του -μωραΐτικη, στερεοελλαδίτικη, θεσσαλική, ηπειρώτικη, μακεδονική και θρακιώτικη i - χαρακτηρίζεται από το σκούρο χρώμα, το γεωμετρικό διάκοσμο και το λιτό πατρόν του, το οποίο καλύπτει τη γυναικεία σιλουέτα με μια ιδιαίτερη αυστηρότητα. Λυωνέζικα σιρίτια σε σαρακατσάνικα καλτσοσκούτια (τέλη 19ου αιώνα αρχές 20ού) Οι παραλλαγές αυτές παρουσιάζουν μορφολογικά ενιαία εικόνα στα βασικά κομμάτια που τις συνθέτουν, με διαφοροποιήσεις κατά τόπους, κυρίως ως προς τη διακόσμηση. Αγοραστά υλικά, όπως σιρίτια, κορδέλες, βελούδινα και μεταξωτά υφάσματα, ενσωματώνονται στο πέρασμα των χρόνων στο αρχικό ενδυματολογικό πρότυπο και λειτουργούν ως κώδικες ανταλλαγής ποικίλων μηνυμάτων και νοημάτων για την τοπική και κοινωνική ταυτότητα του χρήστη τους, αλλά και ως δείκτες των αισθητικών αντιλήψεων της κάθε εποχής και ως φορείς πολιτισμικών σημασιών. Κορυφαίο παράδειγμα χρήσης αγοραστών υλικών για τη διακόσμηση της γυναικείας σαρακατσάνικης ενδυμασίας αποτελεί η θρακιώτικη παραλλαγή. Σύμφωνα με την Αγγελική Χατζημιχάλη στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Σαρακατσάνες της ευρύτερης περιοχής της Θράκης ii αρχίζουν να χρησιμοποιούν σιρίτια και κορδέλες αγοραστές για να στολίσουν τη φορεσιά τους iii, τα οποία πιθανόν προμηθεύονται από γυρολόγους πραματευτάδες αλλά και από τους πάγκους των πανηγυριών της περιοχής. Τα νέα υλικά δεν αντικαθιστούν τον παλαιότερο τρόπο διακόσμησης, καθώς συνυπάρχουν με τα χειροποίητα κάτια, τα τραγομαλλίσια στρίμματα, με τα οποία διακοσμούσαν μέχρι τότε την επιφάνεια των ρούχων τους οι Σαρακατσάνες. Ασημένια και χρυσά σιρίτια με γεωμετρικά μοτίβα πλαισιώνουν τα διακοσμητικά θέματα σύμβολα της νυφικής παναούλας, όπως είναι το σύμβολο του σταυρού, το φεγγάρι, ο ήλιος, το κουλουριασμένο φίδι iv. Αρχικά, το συνταίριασμα νεότερης και παλαιότερης διακόσμησης δίνει ένα ιδιαίτερα υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Στα νεότερα χρόνια, σταδιακά, παρατηρείται έντονη χρήση του συγκεκριμένου τρόπου διακόσμησης, ο οποίος μάλιστα φαίνεται να λειτουργεί εις βάρος του αρχικού συμβολικού χαρακτήρα της διακόσμησης, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της επιφάνειας της παναούλας καλύπτεται από σειρές επίρραπτων ασημένιων και χρυσών σιριτιών, που στην κυριολεξία «πνίγουν» τα προαναφερθέντα σύμβολα. Με τα ίδια σιρίτια στολίζουν την πετσέτα, είδος τραχηλιάς που έχει τη μορφή στρογγυλού γιακά από ύφασμα στολισμένο με λευκή πλισαρισμένη βαμβακερή δαντέλα και την πολύπτυχη φούστα με τις τσάκισες ή πίστρες από καλτσοσκούτι. Στη φούστα, η διακόσμηση γίνεται με παράλληλες οριζόντιες ζώνες σιριτιών που διακόπτονται από σειρές με χρωματιστές κορδέλες. Το τελείωμά της όμως γίνεται πάντα με τα χειροποίητα γαϊτάνια, τα κατσέλια, τα οποία καθώς συρράπτονται, σχηματίζουν μια ενιαία επιφάνεια υφάσματος, τα λεγόμενα μπιτμέδια. Πρόσφατα, το μουσείο υφάσματος της Λυών (Mus e des tissus de Lyon) δημοσίευσε μια σειρά από δειγματολόγια με τρέσες και σιρίτια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού από τα εργοστάσια των κέντρων της γαλλικής υφαντουργίας, τη Λυών (Lyon) και το Σεντ- Ετιέν (Saint-Etienne) v. Τρέσες και σιρίτια ταξίδεψαν μέσω του εμπορίου στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο και ενσωματώθηκαν στα τοπικά ενδυματολογικά συστήματα, στολίζοντας παρυφές ή και μεγάλες επιφάνειες ενδυμάτων. Με βάση τα δειγματολόγια αυτά, τα σιρίτια που κοσμούν τη θρακιώτικη παραλλαγή της γυναικείας σαρακατσάνικης φορεσιάς (τέλη 19ου αιώνα αρχές 20ού) φαίνεται ότι προέρχονται από εργοστάσιο της ευρύτερης περιοχής της Λυών. Πρόκειται για προϊόντα μιας ευρύτερης αγοράς, τα οποία στο πλαίσιο ιστορικών, οικονομικών και κοινωνικών συγκυριών, κινήθηκαν στο χώρο και στο χρόνο. Πέρα από τον αισθητικό και λειτουργικό χαρακτήρα που είχαν στη γυναικεία σαρακατσάνικη φορεσιά, με το σιωπηλό βιογραφικό τους λόγο λειτουργούν ως αδιάψευστοι μάρτυρες του συμβολικού συστήματος, της καθημερινότητας -με την ευρεία της έννοιαενός κτηνοτροφικού πληθυσμού, το οποίου η νομαδική ζωή δεν οδήγησε στην ιστορική και πολιτισμική του απομόνωση. Νάντια Μαχά Μπιζούμη Ιστορικός, Δρ. Λαογραφίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης i. Βλ. ενδεικτική βιβλιογραφία για τη γυναικεία σαρακατσάνικη φορεσιά, Αγγ. Χατζημιχάλη, Σαρακατσάνοι, τόμ. ΙΑ, Αθήνα 1957, σσ.ρκς - ρλε. Ιω. Παπαντωνίου, Ελληνικές φορεσιές, Ναύπλιο 1987, σ.19 και Ευρ. Μακρής, Ζωή και παράδοση των Σαρακατσαναίων, Ιωάννινα 1990, σσ.34-36, 195-204. ii. Για την εγκατάσταση των Σαρακατσάνων στη Θράκη βλ. Δ. Μαυρόγιαννη, Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης, της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας. Επιτόπια κοινωνιολογική έρευνα από Έβρο ως Θεσσαλονίκη, Αθήνα-Γιάννενα 1998. iii. Αγγ. Χατζημιχάλη, Η ελληνική λαϊκή φορεσιά, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα, Αθήνα 1978, σ.300. iv. Βλ. Ε. Φιλιππίδη, Η σαρακατσάνικη ποδιά της Θράκης, Αθήνα 1994. Επίσης, Μ. Γ. Βαρβούνης, «Σύμβολα και συμβολισμοί στις ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες», Αρχαιολογία (2002), σσ.37-42. Ο ίδιος, Ποδιές της συλλογής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Κομοτηνή 1999, σσ.9-27. v. M. H. Guelton, «Eléments techniques sur les textiles analyses dans les costumes exposés», Costumes traditionnels de la Grèce. Collection du théâtre Dora Stratou d Athènes, Mussée des Tissus de Lyon, L Objet d Art, hors-série no 16, Λυών 2004, σσ.30-33. Οκαρκίνος του προστάτη στις μέρες μας αποτελεί μια συχνή πάθηση που πρέπει να προβληματίζει τον ανδρικό πληθυσμό σε ότι αφορά την πρόληψη της νόσου. Η αύξηση της συχνότητας του προστατικού καρκίνου δεν οφείλεται μόνο στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου εξαιτίας της χρήσης σύγχρονων μεθόδων ανίχνευσης και προληπτικού ελέγχου αλλά και στην πραγματική αύξηση της συχνότητας της νόσου, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου διαβίωσης. Είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος του προστάτη ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ. Ίαση του προστατικού καρκίνου έχουμε με την καλή ενημέρωση του κοινού σχετικά με την πάθηση και με την ευρεία διάδοση της μέτρησης του προστατικού αντιγόνου ή αλλιώς PSA. Η μέτρηση αυτή γίνεται αμέσως μετά από μια απλή αιματολογική εξέταση σε μικροβιολογικό εργαστήριο. Όταν λοιπόν εντοπίζουμε τον καρκίνο του προστάτη(βιοψία του αδένα) σε πολύ πρώιμα στάδια, τότε με τη ριζική προστατεκτομή επιτυγχάνουμε θεραπεία Πρόληψη και διατροφή για τον καρκίνο του Προστάτη και ίαση. Με τη συχνή παρακολούθηση του PSA μπορούμε να πετύχουμε ίαση από τη νόσο, εφόσον ο καρκίνος του προστάτη είναι εντοπισμένος στο όργανο και η εξαίρεση του όγκου είναι πλήρης. Αξίζει να παραθέσουμε κάποια στατιστικά στοιχεία, για να αντιληφθούμε τη συχνότητα της νόσου. Στην Αγγλία ο καρκίνος του προστάτη είναι ο τέταρτος σε σειρά συχνότητας στους άνδρες. Τα υψηλότερα ποσοστά θνητότητας από προστατικό καρκίνο συναντώνται στην Ελβετία και τις σκανδιναβικές χώρες, ενώ τα χαμηλότερα στην Ιαπωνία. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου αυξάνεται προοδευτικά με την ηλικία, ξεκινώντας στην ηλικία 50-60 ετών με 10% συχνότητα και φθάνοντας το 80% εμφάνισης στους άνδρες 80-90 ετών. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του προστατικού καρκίνου είναι: 1. Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει αντίστοιχα και τη συχνότητα κίνδυνου παρουσίασης της νόσου. Τα κληρονομικά γνωρίσματα, η 2. φυλή, η γεωγραφική κατανομή και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Έχει αποδειχθεί από μελέτες σε μεγάλες χώρες ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης προστατικού καρκίνου αυξάνει, όταν υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό. 3. Η διατροφή, τα περιβαλλοντικά καρκινογόνα, οι σεξουαλικές συνήθειες και τα αφροδίσια μεταδιδόμενα νοσήματα, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες προδιάθεσης και εμφάνισης της νόσου. Ουσίες όπως το κάδμιο και τα βαρέα μέταλλα είναι επικίνδυνα. Διατροφικές συνήθειες πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά οξέα έχουν ενοχοποιηθεί σημαντικά για τη νόσο. Το ζωικό λίπος και το α λινολεικό οξύ είναι ίσως οι πιο σημαντικές ουσίες που ενοχοποιούνται. Σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι και η έλλειψη βιταμίνης D. Μάριος Θ. Ξηρομερίτης Χειρουργός Ουρολόγος Διευθυντής Ουρολογικής Ιασώ Θεσσαλίας

11_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page I Κοπή πίτας Μορφωτικού Συλλόγου Θράκης Στις 28-1-2011 στα γραφεία του Συλλόγου μας έγινε η καθιερωμένη κοπή πίτας των χορευτικών τμημάτων μας. Τυχερός της βραδιάς ο χορευτής μας Μαχαίρας Ευάγγελος που κέρδισε το φλουρί (φωτό)! Το δώρο του ήταν το βιβλίο του Θόδωρου Γιαννακού "Σαρακατσάνικη Λαλιά", έκδοση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ν. Κιλκίς. Μετά την κοπή της πίτας ακολούθησε γλεντάκι με μπόλικο χορό! Κούτρας Σπύρος Γεν. Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης Μεγάλη επιτυχία σημείωσε και φέτος ο ετήσιος χορό Tου Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρχίας Φαρσάλων Το Τσελιγκάτο, το Σάββατο 05 Μαρτίου Στην κατάμεστη αίθουσα δεξιώσεων του Κτήμα Χαμορούσου 600 και πλέον παρευρισκόμενοι διασκέδασαν κυριολεκτικά μέχρι το ξημέρωμα, με αυθεντική, παραδοσιακή σαρακατσάνικη μουσική & τραγούδια. Η συγκεκριμένη χοροεσπερίδα διεξάγεται επί 42 συναπτά έτη το βράδυ της παραμονής της Αποκριάς σε μια περιοχή όπου η παρουσία του Σαρακατσάνικου πληθυσμού είναι ιδιαίτερα αισθητή. Θεωρείται πλέον, συγκρινόμενη με παρόμοιες εκδηλώσεις άλλων Συλλόγων Σαρακατσαναίων, μία από τις καλύτερες και σημαντικότερες χοροεσπερίδες σε πανελλήνιο επίπεδο, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των Σαρακατσάνων όχι μόνο της περιοχής των Φαρσάλων και της Λάρισας αλλά και άλλων περιοχών, όπως η Μαγνησία, η Φθιώτιδα, η Ημαθία, τα Ιωάννινα, η Θεσσαλονίκη & το Νέο Κορδελιό κ.α. Η φετινή εκδήλωση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρχίας Φαρσάλων κρίνεται από κάθε άποψη επιτυχημένη, παρά την δύσκολη οικονομική συγκυρία. Απέσπασε θετικότατα σχόλια από όλους για την άριστη οργάνωση της, τους δεξιοτέχνες μουσικούς και τους άψογους ερμηνευτές, την ζωντάνια των χορευτικών τμημάτων και τις επιβλητικές παραδοσιακές φορεσιές τους. Ειδικά τα χορευτικά τμήματα, τα οποία στελεχώνονται με περισσότερoυς από 110 χορευτές όλων των ηλικιών, εντυπωσίασαν με την άψογη σκηνική τους παρουσία, το πάθος τους, το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους, αποτέλεσμα κυρίως της άριστης προετοιμασίας τους από τον χοροδιδάσκαλο του Συλλόγου, κ. Καραμήτρο Παναγιώτη αλλά και της επιθυμίας τους να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό. Τραγουδώντας οι ίδιοι οι χορευτές & χορεύοντας ταυτόχρονα, όπως άλλωστε γλεντούσαν οι Σαρακατσάνοι, παρουσίασαν & απέδωσαν πιστά τους παραδοσιακούς τους χορούς. Ορισμός Αντιπροσώπων για το 22ο Πανελλήνιο Οργανωτικό Συνέδριο Συλλόγων Σαρακατσαναίων Σας γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια του 22ο Πανελλήνιου Οργανωτικού Συνεδρίου Συλλόγων Σαρακατσαναίων, τον Σύνδεσμο μας θα εκπροσωπήσουν οι: Σούρλας Χρήστος του Κων/νου, Πρόεδρος Δ.Σ Κουτούλας Περικλής του Δημητρίου, Γραμματέας Ζαχαρής Θεόδωρος του Ευαγγέλου, Έφορος Υλικού Με τιμή, Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΟΣύλλογός μας πραγματοποίησε τον ετήσιο χορό του στις 26 Φλεβάρη στο κέντρο Αμφιθέατρο στην Αγία Μαρίνα Ηγουμενίτσας. Η ορχήστρα μας με τους Τσουμάνη Γεώργιο και Τσουμάνη Αλέξανδρο, Σαρακατσάνους κλαρινίστες, και με τους Σταύρο Μπόνια, Νίκο Γιαννακό και Μιχάλη Καπρινιώτη στο τραγούδι, μας διασκέδασε μέχρι το πρωί. Στην αρχή έγινε είσοδος των χορευτικών τμημάτων. Άρχικά με το μικρό με παιδιά ηλικίας από 7-12 ετών και μετά με το μεσαίο χορευτικό, τα οποία παρουσίασαν παραδοσιακούς σαρακατσάνικους χορούς. Παρευρέθησαν και μας τίμησαν στο χορό οι: Βουλευτής Νομού Θεσπρωτιας κ. Χρήστος Κατσιούρας, ο Σαρακατσάνος νεοεκλεγείς δήμαρχος Ηγουμενίτσας κ. Κάτσινος Γεώργιος, η Δήμαρχος Παραμυθιάς κ. Σταυρούλα Ιμπραίμη, ο τέως υφυπουργός κ. Μπέζας Αντώνιος,ο οποίος πολλές φορές στο παρελθόν βοήθησε τον σύλλογό μας, η περιφερειακή σύμβουλος κ. Αντιγόνη Φίλη, ο πρόεδρος της Αδερφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου κ. Δονάτος Καπρινιώτης και ο αντιπρόεδρος κ. Αρβανίτης Ιωάννης, ο πρόεδρος του συλλόγου Σαρακατσαναίων Πρεβέζης κ. Χρήστος Πάσχος και ο ταμίας κ. Παναγιώτης Ζήγος, και ο εκπρόσωπος του συλλόγου βλάχων Θεσπρωτίας κ. Απόστολος Κάτσιος. Στην ομιλία του ο πρόεδρός μας κ. Γόγολος Ιωάννης αναφέρθηκε εκτεταμένα στην επετειακή σημασία της εκδήλωσης του χορού μας καθώς συμπληρώθηκαν φέτος 10 χρόνια από την ίδρυση του συλλόγου μας από το 2001 μέχρι σήμερα το ότι ο σύλλογος μας πέτυχε τους σκοπούς τούς οποίους έθεσε. Στον φετινό χορό μας σημειώθηκε ρεκόρ 11 ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ Ο Σύλλογος μας πραγματοποίησε στις 8 Ιανουαρίου 2011 τον ετήσιο χορό του στο Ποσειδώνιο Παλλάς στο 7ο χλμ Κομοτηνής- Π. Λάγους. Στο γλέντι που κράτησε μέχρι τις 06:00 το πρωί τραγούδησαν οι Νάκας Κώστας, Γιαννακός Νίκος, Μπανιώτης Σάκης, Μπανιώτης Κώστας με συνοδεία κλαρίνου των Τσίκου Σταύρου και Κούτρα Γιάννου και την ορχήστρα του Σάκη Μπανιώτη. Η εκδήλωση ξεκίνησε με τα χορευτικά του συλλόγου μας, το παιδικό τμήμα, το μεσαίο τμήμα και το τμήμα επιδείξεων. Στη συνέχεια ο Σύλλογος μας βράβευσε για την προσφορά τους, μέλη του που συνεισφέρουν τα μέγιστα στις δράσεις του Συλλόγου (αναπαραστάσεις εθίμων, ηχογραφήσεις τραγουδιών κλπ). Ειδικότερα βράβευσε για την προσφορά τους τις: α) Σουφλέρη Αικατερίνη, β) Γούλα Σοφία, γ) Τζελέπη Χρυσούλα, δ) Τσάκαλου Μαρία, ε) Τσάκαλου Παναγιώτα από την Διαλαμπή και το Παλλάδιο Ροδόπης. Ευχαριστούμε τον κόσμο, που τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωσή μας, τους χορηγούς μας α) Αφοί Ζάρα, Οικοδομικές επιχειρήσεις Κομοτηνή β) κ. Κλωναρίδη Χρήστο, εκκοκκιστήρια Βάμβακος Δράμα, γ) Αφοι Κούτρα, Κτηνοτροφική επιχείρηση Παλλάδιο Ροδόπης. Επίσης ευχαριστούμε τον Σύλλογο Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης "Ο Λεπενιώτης" για την δωρεάν αναμετάδοση του διαφημιστικού σπότ από τον ραδιοφωνικό του σταθμό "Παραδοσιακός FM 103, Ξάνθη". Κούτρας Σπύρος Γεν. Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης διάθεσης δώρων με αποτέλεσμα κάθε παρευρισκόμενος να φύγει κερδίζοντας τουλάχιστον ένα δώρο. Τέλος ο σύλλογός μας κάλεσε και βράβευσε την προσπάθεια των παιδιών που πέτυχαν την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011. Την παρουσίαση της όλης εκδήλωσης έκανε το μέλος του συλλόγου κ. Σοφία Καπρινιώτη. Χoρός Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης Οι Σαρακατσαναίοι τον Μάιο πάαιναν στα βνά κι όσα παιδάκια πάαιναν σχολείο στα χειμάδια συνέχιζαν στα βνά για να βγάλουν τη ντάξ. Μερικά παιδάκια απ' το χωρίο μας συνέχιζαν στα χουριά Μαυρολιθάρ,Τυμφριστό, Λάσπ κ.λ.π. Σι ένα απ 'τά χουριά αυτά πάενε κι ου Κώστας. Στ' πρώτ τάξ. Όταν πήγει στο σχολείο η δασκάλα ήθελε να ειδεί τι έχει μάθ απ' τουν άλλο τον δάσκαλο στο κάμπο, τς έγραψ την Α-Β στο πίνακα ανακατιμέν κι ρώτσει το σαρακατσανόπλο να τσ' πεί ποιο γραμματάκι είναι το Λου. Αυτό πούχει τα πουδάρια χάβδα», είπε ο Κώστας, κι έδειξε το Λ. Η δασκάλα ρώτσει κι' άλλα παιδάκια για να τον μπερδέψ. Τον ματα ρουτάει μετά ποιο είναι το Ητα. «Αυτό που νει σα σκάλα μένα σκαλοπάτ» τσ' Το μικρό χορευτικό Οι κυρίες που βραβεύτηκαν μαζί με το ΔΣ του Συλλόγου Ένας μουραπάς της Λιβαδειάς λέει και έδειξε το Η. Ορέ, λέει, σι κάθε γράμμα έχει βαλ κι ένα χαρακτιρισμό. Μετά από λίγο ματαρωτάει «Δε μλές Κώστα ποιο γράμμα είναι το Ψ;». «Αυτό που μιάζ σα το φκιούλ τς θείας μ τς Κώτσινας» λέει το μικρό. Η δασκάλα δε τον ματα ρώτσει πάλι. Ου Κώστας είχει το θκότ τρόπο να ξεχωρίζ τα γράμματα. Στραβά κτσά έφτασει μέχρι την πέμπτ τάξ. Τότε άρχιζαν τα δύσκουλα ρήματα, αντωνυμίες κι άλλα πούλα. Ου Κώστας του μυαλότ του χεί στα πρόβατα, δεν του παραζόρζει με τα γράμματα. Μια μέρα η δασκάλα τσ' λέει: Θέλω μια πρόταση που να έχει σύνθετο ρήμα μέσα «Δεν το θέλω». Σηκώνει ένα κουρτσάκι το χέρι τ. Πες το της λέει η δασκάλα του. «Αρνιόμουνα», λέει το κοριτσάκι. Μπράβο, λέει η δασκάλα, ξέρει άλλο παιδάκι να μας πεί; Ου Κώστας τάρπαξει αμέσως και σηκών το χερ. Πέες μας, λέει η δασκάλα. «Κατσικοπούτσα» λέει. Αφού το «Αρνιόμουνα» είναι ρήμα γιατί να μην είναι και η «Κατσικοπούτσα». ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΔΕΣ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ

12_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page 1 12 ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ ΕΒΡΟΥ Το Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011 πραγματοποιήθηκε στο κέντρο «Νεράιδα» στην Αλεξανδρούπολη ο ετήσιος χορός και η κοπή της βασιλόπιτας του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου. Παρά την οικονομική κρίση οι Σαρακατσάνοι του Έβρου διασκέδασαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες στην κατάμεστη αίθουσα με τις γνήσιες Σαρακατσάνικες φωνές του Βασίλη Σερμπέζη και του Σταύρου Μπόνια, με τον Κώστα Τζελέπη στο κλαρίνο τον Παναγιώτη Μπούσιο στο βιολί, τον Τάκη Παλιογιάννη στο λαούτο και τον Γιάννη Λίτσιο στο ντέφι. Το νέο διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου παρέδωσε τιμητική πλακέτα στην οικογένεια του αείμνηστου επίτιμου προέδρου του Χρήστου Ρούφου, «Τρανό» όπως τον θυμούνται οι Σαρακατσάνοι για την προσφορά του στους Σαρακατσάνους και τον Σύλλογο του Έβρου. Επίσης τίμησε και τον απερχόμενο επί δεκαετία πρόεδρο του Συλλόγου Γιάννη Πιστόλα για την μεγάλη προσφορά του στον Σύλλογο. Παράλληλα ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Έβρου βράβευσε τα Σαρακατσανόπουλα του Έβρου που πέρασαν σε σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην εκδήλωση χόρεψαν πενήντα χορευτές από τις σχολές χορού που λειτουργεί ο Σύλλογός του Έβρου σε Αλεξανδρούπολη και Φέρρες υπό την καθοδήγηση του χοροδιδάσκαλου Σπύρου Τσιλιγγίρη δείχνοντας δείγμα της δουλειάς που γίνεται. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υφυπουργός Εσωτερικών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κύριος Γιώργος Ντόλιος, ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης κύριος Γιάννης Κανελλάκης, ο αντιδήμαρχος Αλεξανδρούπολης κύριος Χρήστος Γερακόπουλος, ο ειδικός γραμματέας της Π.Ο.Σ.Σ. κύριος Σπύρος Κούτρας, ο πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών Φορέων Έβρου κύριος Αθανάσιος Γιαλαμάς, αντιπροσωπεία του Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης με επικεφαλή τον πρόεδρο του Συλλόγου κύριο Γεώργιο Νάκο καθώς και αντιπροσωπεία του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης «Ο Λεπενιώτης» με τα μέλη του διοικητικού συμβούλιου κυρίους Γεώργιο Λαφτσή και Αθανάσιο Ρόιδο. Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη συμμετοχή των νέων Σαρακατσάνων του Έβρου στον ετήσιο χορό αποδεικνύοντας πως οι νέοι Σαρακατσάνοι του Έβρου είναι κοντά στην σαρακατσάνικη παράδοση και τον Σύλλογο στηρίζοντας τις δράσεις του ενώ είναι έτοιμοι να συνεχίσουν με επιτυχία το έργο των προκατόχων τους και να κρατήσουν το όνομα του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου ψηλά. Ο Πρόεδρος Σπύρος Νάστος Ρούσσας Κ. Ευάγγελος Γεωπόνος MSc Γ.Π.Α. κιν.: 6948 759 442 Τηλ. & Fax: 24220 26011, Αχιλλέως 78 & Ιάσονος E-mail:roussas1983@yahoo.gr, T.K. 37100, Αλμυρός Μαγνησίας ΜΑΝΤΖΑΒΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ OIKONOMOΛΟΓΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΙΑΣΩΝΟΣ 1Β Τ.Κ. 37 100 ΑΛΜΥΡΟΣ ΤΗΛ.: 24220 21283 ΚΙΝ.: 6977 283 063 email: pmantzav@otenet.gr ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λ. ΒΑΖΟΥΡΑΣ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΒΟΛΟΥ 74 - ΑΛΜΥΡΟΣ ΤΗΛ. & FAX: 24220 23219 ΚΙΝ.: 6977849408 e-mail: vaz-dim@otenet.gr CMYK

13_tyrnabos 23/03/2011 6:11 μ.μ. Page I 13 Βραβεύσεις του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Θράκης Τη Δευτέρα 27/12, στο Ίδρυμα Παπανικολάου, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη εκδήλωση του Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης, όπου βραβεύτηκαν οι Σαρακατσάνοι μαθητές της Ροδόπης οι οποίοι αρίστευσαν το μαθητικό έτος 2009-2010 και όσοι πέτυχαν την εισαγωγή τους σε ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Άποψη της εκδήλωσης Ο αριθμός των μαθητών φέτος έφτασε τα 130 άτομα. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε και μία ομιλία από τον πρόεδρο του Λαογραφικού Μουσείου Σαρακατσάνων Βασίλη Τσιαούση με θέμα «Σαρακατσάνοι Καρακατσάνοι». Μετά την ομιλία ο Σύλλογος βράβευσε τον κ. Βασίλη Τσιαούση για την προσφορά του στην διάδοση και διατήρηση της Σαρακατσάνικης παράδοσης, επιδίδοντάς του τιμητική πλακέτα. Βασίλης Τσιαούσης: Ο πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Σαρακατσάνων, Βασίλης Τσιαούσης, σημείωσε πως «η ομιλία μου αφορά την ιστορία των Σαρακατσάνων, ξεκινώντας από τους προγόνους των Σαρακατσάνων γιατί οι Σαρακατσάνοι δεν ήταν, όπως έχει γραφτεί από το σύνολο των ερευνητών, νομάδες από χιλιετηρίδες. Η ιστορία των Σαρακατσάνων ξεκινάει από το 1815 και γίνονται νομάδες γύρω στο 1820. Σε ότι αφορά το θέμα της ομιλίας για το «Σαρακατσάνοι Καρακατσάνοι», οι πρόγονοι των Σαρακατσάνων από το 1815 έδιωξαν από την περιοχή τους στην Πίνδο ένα μεγάλο αριθμό γυναικόπαιδων. Σύμφωνα με την παράδοση αυτά τα γυναικόπαιδα τα έστειλαν στην Ανατολική Θράκη αγοράζοντας προηγουμένως τον πασά της Ανδριανουπόλεως να τα δεχτεί στο βιλαέτι του. Τα γυναικόπαιδα πορευόμενα προς Ο κ. Τσιαούσης Βασίλειος επιδίδει τους επαίνους σε αριστούχα μαθήτρια Ο πρόεδρος του Συλλόγου μας κ. Νάκος Γεώργιος επιδίδει τιμητική πλακέτα στον κ. Τσιαούση Βασίλειο τη Θράκη παρουσίαζαν έναν όγκο ανθρώπων και όσοι τους έβλεπαν τους δημιουργούνταν το ερώτημα ποιο είναι και προς τα που κατευθύνονται αυτοί οι άνθρωποι. Ασφαλώς για να δώσουν έναν ορισμό τα γυναικόπαιδα σε αυτούς τους ανθρώπους τους έλεγαν ότι είναι Βλάχοι Καρακατσάνοι. Το «βλάχοι» ξεκινάει από την περίοδο όπου επειδή πολλοί πρόγονοι των Σαρακατσάνων ήταν στρατιωτικοί και οι στρατιωτικοί που βγήκαν στην Πίνδο λέγονταν «Βαλαχοι» και από αυτή τη λέξη υπήρχε η παραφθορά και έμειναν «Βλάχοι». Άλλα όταν έπεσε η Πόλη το 1453 οι πατέρες φόρεσαν ένα μαύρο μαντήλι στο κεφάλι το οποίο λέγονταν «βαχούλι» σε ένδειξη βαρύ πένθους. Όταν πολεμούσαν με τους Τούρκους, οι Τούρκοι τους αποκαλούσαν Καρακατσάνους που σημαίνει μαύροι ανυπόταχτοι και στην πορεία υπήρχε παραφθορά γιατί ένα μέρος είχε καταγωγή από την Πίνδο που βρίσκεται μία κωμόπολη το Συράκο και άλλα χωριά και ονομάστηκαν Καρακατσάνοι και Σαρακατσάνοι. Αυτή είναι η πραγματική ιστορία, δεν υπάρχει ούτε ετοιμολογία. Είναι μία λαϊκή έκφραση. Όλα αυτά τα έχω γράψει ύστερα από έρευνα 50 χρόνων και δεν χωράει σημείο στις ετοιμολογίες που έχουν γράψει κατά καιρούς αρκετοί κονδυλοφόροι. Σαρακατσάνοι και Καρακατσάνοι είναι το ίδιο πράγμα και οι ονομασίες βγήκαν από το Συράκο της Πίνδου και από το μαύρο μαντήλι που φορούσαν στο κεφάλι». Κούκλαρης Στέφανος Χοροδιδάσκαλος Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης Κούτρας Σπύρος Γεν. Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π.Θ. Δέχεται Δευτέρα και Πέμπτη 6-8μ.μ. Ιατρείο Βασιλίσσης Όλγας 57 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 6944 395 911 Ιατρείο: 2310 815179 Foto studio Γιαννάκος ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ & VIDEO ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ ΕΓΓΡΑΦΗ DVD Υπεύθυνος: Ίτσιος Ιωάννης Ζαλόγγου 5 - Κατερίνη Τηλ. & Fax: 23510 31 488 Κιν.: 6947 048 240 CMYK

14_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I 14 Εκλογές του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Σερρών Ο Κατσαντώνης Εκδηλώσεις του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ν. Δράμας «Το τσελιγγάτο» Έπειτα από την γενική Συνέλευση και τις εκλογές του Συλλόγου μας, που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Οκτώβρη 2010 για την ανάδειξη νέου Δ.Σ., σας ενημερώνουμε για τις αρχαιρεσίες. Αρχαιρεσίες του νέου Δ.Σ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΑΜΙΑΣ: ΓΡΟΥΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΕΛΟΣ: ΚΑΡΔΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΝΑΠΛΗΡ. ΜΕΛΗ ΤΟΥ Δ.Σ.: ΜΠΑΖΔΑΝΗ ΑΝΝΑ ΜΠΕΛΑΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΣΣ: ΤΣΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΟΓΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑ Στις 05-02-2011 ο Σύλλογος μας διοργάνωσε τον ετήσιο χορό του στο «Αχίλλειο» στο Καλαμπάκι Δράμας. Μέλη Δ.Σ. από ιδρύσεως της Αδερφότητος των εν Αθήναις Σαρακατσαναίων Ηπείρου Αθήνα, 21 Δεκεμβρίου 1977 18 Νοεμβρίου 1979 Πρόεδρος Ηλίας Θ. Κάλλης Ηλίας Θ. Κάλλης Αντιπρόεδρος Γεώργιος Κ. Καραγιάννης Παύλος Δ. Κατρής Γραμματέας Θεοχάρης Ι. Γιαννακός Δημήτριος Γ. Τάγκας Ταμίας Αλκιβιάδης Λ. Καρβούνης Ναπολέων Λ. Βαγγελής Μέλος α' Χρυσάνθη Κ. Τσουμάνη Θεοχάρης Λ.. Γιαννακός Μέλος β' Κωνσταντίνα Π. Γόγολου Χρήστος Α. Κώτσης Μέλος γ' Θεόδωρος Λ. Κουμπής Λεωνίδας Π. Θανασούλας Πρόεδρος Αντιπρόεδρος Γραμματέας Ταμίας Μέλος α' Μέλος β' Μέλος γ' 8 Νοεμβρίου 2009 Δημήτριος Π. Κάτσενος Γεώργιος Δ. Καρβούνης Δημήτριος Λ. Τάγκας Παύλος Δ. Κατρής Βασίλειος Η. Σαλμάς Παύλος Αλ. Τσουμάνης Κωνσταντίνος Β. Κεραμάρης EYXAΡΙΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ Π.Ο.Σ.Σ. Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τον επιχειρηματία του Αλμυρού Γιώργο Τσάμη για την προσφορά ενός μεγάλου και ακριβού τραπεζιού συνεδριάσεων. Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τον επιχειρηματία του Αλμυρού Δαλακούρα Ηλία για την μεγάλη του προσφορά του εξοπλισμού του γραφείου μας (τραπέζι συνεδριάσεων, γραφείο, βιβλιοθήκη και καρέκλες). Μας διασκέδασαν με τα τραγούδια τους ο Βασίλης Σερμπέζης και ο Σταύρος Μπόνιας μαζί με τον Κώστα Ζαραλή στο κλαρίνο και την ορχήστρα του. Την εκδήλωση μας τίμησαν οι τοπικές αρχές και Σύλλογοι Σαρακατσάνων της περιφέρειάς μας. Η εκδήλωση μας ξεκίνησε όπως πάντα με τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου μας: το τμήμα των μικρών χορευτών μας και ακολούθησε το τμήμα επιδείξεων. Στη συνέχεια Συνεχίζοντας την ανοδική του πορεία ο σύλλογος έκανε εντυπωσιακή εμφάνιση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα τοξοβολίας που διεξήχθη το Σαββατοκύριακο 19 και 20 Φεβρουαρίου στην Αθήνα. Κατέκτησε 2 χρυσά, 1 αργυρό και 2 χάλκινα μετάλλια ανεβαίνοντας στην τρίτη (3η) θέση στον πίνακα των μεταλλίων πίσω από τον Απόλλωνα Περάματος (7 μετάλλια) και ΣΚ.Ο.Α.Π.Θ (6 μετάλλια). Τα χρυσά μετάλλια κατέκτησε στο ομαδικό των ανδρών του συνθέτου τόξου με τους Κωστόπουλο Αθανάσιο, Δημητρίου Δημήτρη, Καβάλο Αντώνη και στο ομαδικό των εφήβων του ολυμπιακού τόξου με τους Καλλή Σωτήρη, Ακριβάκη Δημήτρη, Κωστόπουλο Κωνσταντίνο. Το αργυρό μετάλλιο και μαζί και τα bonus (8%) για τις Πανεπιστημιακές Σχολές κατέκτησε ο Καλλής Σωτήρης στο ατομικό των εφήβων του ολυμπιακού τόξου. Τα χάλκινα μετάλλια πήραν ο Ακριβάκης Δημήτρης στο ατομικό των εφήβων του ολυμπιακού τόξου και η καταπληκτική ομάδα (έκανε τη μεγαλύτερη έκπληξη των αγώνων) των Νέων Αντρών με τους Καλομοίρη Μιχάλη, Ακριβάκη Νίκο και Μήτση Κωνσταντίνο. Για λίγο δεν ακολούθησε γλέντι που κράτησε μέχρι τις πρωινές ώρες. Στο Βελιγράδι Σερβίας To χρονικό διάστημα 27-30 Αυγούστου 2010 ο Σύλλογος μας συμμετείχε σε διεθνές φεστιβάλ στο Βελιγράδι Σερβίας με το τμήμα επιδείξεων. Ο Σύλλογος μας απέσπασε το πρώτο βραβείο! Ένα μεγάλο μπράβο στους χορευτές μας για την εμφάνισή τους και στο χοροδιδάσκαλό μας. Δραστηριότητες του Συλλόγου Θήβας κατάφερε και η ομάδα των Νεανίδων του ολυμπιακού τόξου να πάρει το χάλκινο μετάλλιο (4η) με τις Κολοβού Κωνσταντίνα, Παπαγεωργίου Αναστασία και Σταματέλου Έφη. Επίσης είχαμε άλλους 6 αθλητές στην οκτάδα του αγωνίσματος τους. Ο Κωστόπουλος Αθανάσιος 4ος στο σύνθετο ανδρών με 7ο τον Δημητρίου Δημήτρη, ο Καλομοίρης Μιχάλης 5ος στο ολυμπιακό τόξο Νέων ανδρών, ο Καλομοίρης Γιώργος 6ος στο ολυμπιακό ανδρών, ο Κωστόπουλος Κωνσταντίνος 6ος στο ολυμπιακό τόξο των εφήβων και ο Ντρέλλας Παναγιώτης 7ος στο σύνθετο τόξο των εφήβων. Η πρώτη εμφάνιση της Κουτελίδας Ειρήνης, Καλλή Μάριου και Κρουστάλη Νίκου σε Πανελλήνιους αγώνες ήταν ελπιδοφόρα αποκομίζοντας πολλές εμπειρίες. Μέσα σε 6 χρόνια δραστηριότητας ο σύλλογος «βγάζει» πλέον πρωταθλητές χαροποιώντας και συγχρόνως δίνοντας δύναμη στη διοίκηση με πρόεδρο τον κ. Βλαχογιάννη Θεόδωρο και τον έφορο του τμήματος κ. Πασχάλη Βασίλη καθώς και τον προπονητή κ. Μπαλιάμη Νίκο να συνεχίσουν το έργο τους. Την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου σε γνωστό ξενοδοχείο της Αθήνας έγινε η κοπή της πίτας της Ελληνικής ομοσπονδίας της τοξοβολίας (Ε.Φ.Ο.Τ.). Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Γενικός Γραμματέας κ. Μπιτσαξής ο οποίος υποσχέθηκε ότι θα βοηθήσει την ανάπτυξη του αθλήματος. Επίσης βραβεύτηκε ο σύλλογος ως 3ος πολυνίκης σύλλογος στο ολυμπιακό τόξο, ο Καλομοίρης Μιχάλης ως καλύτερος έφηβος ολυμπιακού τόξου και ο Κωστόπουλος Σάκης ως δεύτερος καλύτερος άνδρας του συνθέτου τόξου. Στην εκδήλωση ήταν παρόν και ο πρόεδρος κ. Βλαχογιάννης Θεόδωρος.

15_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I 15 Μια απλή διαπίστωση Ένα Κυριακάτικο απόγευμα, καθώς παρατηρούσα την πρόβα των χορευτικών μας τμημάτων, στο Σύνδεσμο Σαρακατσαναίων της Λάρισας, έκανα κάποιες σκέψεις και αυτές παραθέτω στις επόμενες σειρές αυτού του κειμένου. Παρατηρούσα τα μικρά μικρά παιδάκια να προσπαθούν να μάθουν βήμα βήμα κάποιους από τους χορούς μας. Κάποια από αυτά τα κατάφερναν και κάποια άλλα προσπαθούσαν χωρίς αποτέλεσμα, αλλά με ιδιαίτερο ζήλο! Τα παρατηρούσα και φαίνονταν τόσο χαρούμενα και ανέμελα. Τότε ήταν που διαπίστωσα πόσο πολύ διαφέρει ο σημερινός τρόπος ζωής ενός παιδιού Σαρακατσαναίων, από αυτόν που είχαν τα Σαρακατσανόπουλα κάμποσες δεκαετίες πριν. Αυτή η διαπίστωση αποτέλεσε και την αφορμή να ρωτήσω, να διαβάσω, να μάθω και εν τέλει να πληροφορήσω τους νεότερους Σαρακατσάνους για τον τρόπο ζωής των Σαρακατσανόπουλων σε παλαιότερες εποχές. Στη σύγχρονη εποχή, ο τρόπος ζωής μας εν συγκρίσει με παλαιότερες εποχές και παρά τα καθημερινά προβλήματα που προκύπτουν, είναι σαφώς ευκολότερος και πιο ευχάριστος, με περισσότερες ανέσεις και απολαύσεις. Επομένως, και τα σημερινά παιδιά, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των Σαρακατσανόπουλων απολαμβάνουν όλες αυτές τις ανέσεις που τους προσφέρουν οι οικογένειες τους και κατ επέκταση, ζούνε στο έπακρον την παιδική τους ηλικία. Η ζωή των παιδιών των Σαρακατσαναίων όμως, πριν τη δεκαετία του 50 (ο χρονικός προσδιορισμός αποτελεί απόρροια των συζητήσεων με Σαρακατσάνους γέροντες), δεν είχε καμία απολύτως από τις ανέσεις και τις χαρές της ζωής των σύγχρονων παιδιών, καθόσον καμία σαρακατσάνικη οικογένεια δεν ζούσε με τις σημερινές ανέσεις. Τα παιδιά των Σαρακατσαναίων, όπως και οι μεγαλύτεροι, είχαν και αυτά τις καθημερινές τους ασχολίες (σχολείο, εργασία & παιχνίδι). Οι Σαρακατσάνοι γονείς έδειχναν εμπιστοσύνη στα παιδιά τους και τους προσέφεραν συχνά την ευκαιρία να λαμβάνουν και μόνα τους κάποιες πρωτοβουλίες, που σχετίζονταν με τις καθημερινές εργασίες. Το γεγονός αυτό, ίσως, να αποτελούσε συνέπεια των πραγματικά δύσκολων συνθηκών ζωής τους και γι αυτό το λόγο, ίσως τα Σαρακατσανόπουλα να ενηλικιώνονταν «πριν την ώρα τους», όπως συνηθίζουμε να λέμε. Κάθε Σαρακατσανόπουλο λοιπόν, βοηθούσε την οικογένεια του, στις καθημερινές της εργασίες επιβίωσης. Οι εργασίες που διεκπεραίωναν ήταν ανάλογες του φύλλου τους (αγόρι, κορίτσι) και ανάλογες των σωματικών τους δυνατοτήτων. Κάποιες τις διεκπεραίωναν εξ ολοκλήρου μόνα τους και σε κάποιες ήταν βοηθοί. Γενικά, πήγαιναν φαγητό στους βοσκούς, μάζευαν τσάι, κ.α. Πιο συγκεκριμένα, τα αγόρια γνώριζαν όλες τις κτηνοτροφικές εργασίες, αλλά κυρίως ασχολούνταν με το πρωινό άρμεγμα κατά το οποίο «βαρούσαν στρούγγα» όπως μου είπε η γερόντισσα πλέον Βασιλική Καρατάσιου. Ακολουθούσαν τον πατέρα τους κατά τη διάρκεια της φύλαξης του κοπαδιού και σκούπιζαν τους στάλους. Επιπλέον, έπρεπε να γνωρίζουν και όλες τις τυροκομικές εργασίες. Αντιθέτως, τα κορίτσια έπρεπε από νωρίς να γνωρίζουν και να ασχολούνται με όλες εκείνες τις εργασίες που έκανε και κάθε ενήλικη Σαρακατσάνα, τις οικιακές. Έπρεπε δηλαδή, να γνωρίζουν γνέσιμο, πλέξιμο, να πλένουν, να συμμαζεύουν, να μαγειρεύουν, κ.λ.π. Τα Σαρακατσανόπουλα όμως, παρά τις υποχρεώσεις που είχαν να διεκπεραιώσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και τα μαθήματα, ιδίως τους θερινούς μήνες που είχαν αρκετό ελεύθερο χρόνο, τον αφιέρωναν στο παιχνίδι. Φυσικά, και κατά τη διάρκεια των εργασιών, τα σαρακατσανόπουλα έβρισκαν τον τρόπο να διασκεδάσουν, με παιχνίδια και πειράγματα. Τα σαρακατσάνικα παιχνίδια ήταν διαφόρων ειδών, κάποια από αυτά καλλιεργούσαν το πνεύμα της ομαδικότητας και κάποια αναδείκνυαν τις ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες κάποιου παιδιού. Κάποια άλλα πάλι συντελούσαν στην όξυνση του νου. Κάποια από αυτά τα Σαρακατσάνικα παιχνίδια ήταν τα «σπλόνια» ή «τόπα» (ομαδικό), η «τριώτα» (παιχνίδι όξυνσης του νου), τα «σκλαβάκια» (ομαδικό), κ.λ.π. Οι Σαρακατσάνοι παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ιδιαίτερα μορφωμένοι, εξαιτίας των συνθηκών της ζωής τους, αλλά και του επαγγέλματος τους, φρόντιζαν με ιδιαίτερο ζήλο, θα έλεγε κανείς, τη μόρφωση των παιδιών τους. Λόγω των συνεχών μετακινήσεων τους, από τα χειμαδιά στο τσελιγκάτο και το αντίστροφο, θεωρούσαν πως τα παιδιά τους είχαν κενά στη μόρφωση τους, καθόσον την άνοιξη έφευγαν από τα χειμαδιά πριν ολοκληρωθούν τα μαθήματα του σχολείου και το φθινόπωρο επέστρεφαν, όταν τα σχολεία είχαν αρχίσει ήδη. Επιπλέον, το χειμώνα λόγω των εργασιών, στις οποίες έπρεπε ολόκληρη η σαρακατσάνικη οικογένεια να βοηθήσει, ήταν και πάλι δύσκολο τα παιδιά να παρακολουθήσουν το σχολείο όπως θα έπρεπε. Όλοι αυτοί οι λόγοι λοιπόν, συντέλεσαν στην καθιέρωση στις μικρές κοινωνίες των Σαρακατσαναίων το θεσμός του «καλοκαιρινού» σχολείου και του «ιδιωτικού» δασκάλου. Κάθε καλοκαίρι στο τσελιγκάτο, λειτουργούσε «ιδιωτικό» σχολείο από αρχές Μαΐου έως και τέλος Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των γερόντων, το σχολείο του τσελιγκάτου το παρακολουθούσαν μόνο αγόρια, μάλλον έως και τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, όπου άρχισαν να το παρακολουθούν και κορίτσια. Οι Σαρακατσαναίοι φρόντιζαν να βρουν τον κατάλληλο δάσκαλο για το σχολείο των παιδιών τους που θα λειτουργούσε στο τσελιγκάτο κατά τους θερινούς μήνες, στα πλησιέστερα προς το τσελιγκάτο χωριά. Τον κρατούσαν κοντά τους ολόκληρο το καλοκαίρι και όλοι τους τον εκτιμούσαν βαθύτατα. Ο δάσκαλος που επέλεγαν, δεν ήταν απαραιτήτως κάτοχος πτυχίου παιδαγωγού δασκάλου, καθώς θα δίδασκε μόνο σε παιδιά του Δημοτικού και γι αυτό τους ήταν αρκετό να είναι κάποιος που θα γνώριζε κυρίως γραφή, ανάγνωση και αριθμητική. Συνήθως, ο δάσκαλος που επέλεγαν ήταν κάποιος απόφοιτος Γυμνασίου ή και γυμνασιόπαιδο, νεαρός και άγαμος στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, ο δάσκαλος ήταν συνταξιούχος. Ο τσέλιγκας ήταν εκείνος που έκανε τη συμφωνία με το δάσκαλο. Η συμφωνία για την οικονομική τακτοποίηση του δασκάλου ήταν είτε μηνιαία, είτε για όλη την περίοδο. Οι γονείς των παιδιών ήταν εκείνοι που πλήρωναν το δάσκαλο, αλλά ήταν και επιφορτισμένοι με την περιποίηση και διατροφή του. Το μάθημα πραγματοποιούνταν μέσα στη δασκαλοκαλύβα, η οποία χρησιμοποιούνταν τόσο ως αίθουσα διδασκαλίας, όσο και ως κατοικία για το δάσκαλο. Τα τρία υποχρεωτικά μαθήματα που διδάσκονταν ήταν η γραφή, η ανάγνωση και η αριθμητική. Κάποιοι όμως από τους δασκάλους, συνεπαρμένοι από τη φιλομάθεια των παιδιών, τους δίδασκαν και κάποια επιπλέον μαθήματα, όπως η Ιστορία. Οι γονείς όμως επέμεναν για την άριστη γνώση της αριθμητικής, ώστε μελλοντικά να μην υποπέσουν σε σφάλματα κατά τις οικονομικές τους συναλλαγές. Χαρακτηριστικά νομίζω είναι τα λόγια του αείμνηστου παππού μου Νικόλαου (Κολιού) Καρατάσιου όταν μου διηγούνταν τα κατορθώματα της νιότης του: «ήθελα να μαθαίνω όσα γένονταν περ σσότερα για να κάνω σωστό κουμάντο και να μην με γελούν». Τα παιδιά ήταν υπάκουα στο δάσκαλο και δεμένα συναισθηματικά μαζί του. Ακόμα και σε περιπτώσεις σκανδαλιάς, όπου η τάξη επιβάλλονταν με φωνές και τιμωρίες, τα παιδιά δεν έπαυαν να τον εκτιμούν και να τον σέβονται! Ο δάσκαλος, θα μπορούσε να πει κανείς ότι, για τα σαρακατσανόπουλα αποτελούσε πρόσωπο ιερό, αφού και όταν δημιουργούσαν οικογένεια τον θυμόταν και εξιστορούσαν διάφορα γεγονότα σχετικά με εκείνον. Με την πάροδο των χρόνων, οι Σαρακατσαναίοι σταμάτησαν τα καλοκαίρια, να παίρνουν δάσκαλο στα τσελιγκάτα τους. Αυτό συνέβη διότι, οι Σαρακατσάνικες οικογένειες έπαψαν να ανεβαίνουν στα βουνά την άνοιξη πριν τελειώσει το σχολείο. Από την άλλη πλευρά, το φθινόπωρο κατέβαιναν στα χειμαδιά με το άνοιγμα των σχολείων. Οι Σαρακατσαναίοι παλαιότερα, δεν ήθελαν τα παιδιά τους να σπουδάσουν, τους ενδιέφερε μόνο να τα μορφώσουν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής. Τους ενδιέφερε εν ολίγοις, να τελειώσουν το δημοτικό και ακόμα και όταν επρόκειτο περί καλού μαθητή, δεν του επέτρεπαν να συνεχίσει. Μετά το τέλος του δημοτικού προσπαθούσαν να τους κάνουν καλούς κτηνοτρόφους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Σαρακατσαναίοι, δεν έχουμε πολλούς μεγάλους ηλικιακά επιστήμονες. Οι αντιλήψεις άρχισαν να αλλάζουν περίπου τη δεκαετία 1950 1960, κατά την οποία οι Σαρακατσάνοι άρχισαν να αποφοιτούν από το Γυμνάσιο και το Πανεπιστήμιο. Σήμερα, τα παιδιά των Σαρακατσάνων δεν είναι αναγκασμένα να βοηθούν στις εργασίες της οικογένειας, καθώς πλέον οι περισσότεροι Σαρακατσάνοι εξασκούν άλλα επαγγέλματα και όχι αυτό του κτηνοτρόφου. Τα παιδιά τους λοιπόν, πρέπει να ασχολούνται μόνο με το σχολείο. Γι αυτό έχουν αρκετό ελεύθερο χρόνο να αφιερώσουν σε άλλες ασχολίες, όπως είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες (παραδοσιακοί χοροί, άθληση κ.α.) και κυρίως στο παιχνίδι. Δράσεις που σε ένα παιδί προσφέρουν τουλάχιστον χαρά! Στις μέρες μας, εξαιτίας των προαναφερθέντων αλλά και της επιμονής των Σαρακατσάνων γονιών με τη μόρφωση των παιδιών τους, υπάρχει πλειάδα Σαρακατσάνων επιστημόνων και αρκετοί ακόμα που ασχολήθηκαν και μάλιστα με σημαντικά αποτελέσματα, με την πολιτική. Το σημαντικό όμως, είναι πως πολλές πλέον είναι και οι Σαρακατσάνες που ακολούθησαν την επιστήμη! Όπως λοιπόν, είναι αναμενόμενο και εύκολο να διαπιστώσει κανείς, με την πάροδο των χρόνων ο τρόπος ζωής των ανθρώπων αλλάζει Κάτι που συνέβη και στη ζωή των Σαρακατσαναίων αλλά και των παιδιών τους Γρηγόρης Καρατάσιος KOINΩΝΙΚΑ Στις 3 Μαρτίου 2011 έφυγε από κοντά μας ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Αυλώνα και μέλος του Δ.Σ. ο Κώστας Αποστόλου. Σε ένδειξη σεβασμού και πένθους για τον άδικο χαμό του, Ακυρώνουμε το ετήσιο αντάμωμά μας ανήμερα του Αγίου Γεωργίου. Κώστα... μας έφυγες νωρίς και άδοξα! Θα σε θυμόμαστε πάντα! Ήσουν ΛΕΒΕΝΤΗΣ! Θα μας λείψεις! Καλό σου Ταξίδι! Πρόεδρος: Πατσαούρας Νίκος ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΡΗΓ. ΤΣΑΚΝΑΚΗΣ Ιδρυτής και πρώτος Πρόεδρος του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ν. Πιερίας Έφυγε...πρόωρα Την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου του 2010 έφυγε από κοντά μας, πολύ πρόωρα, ο Θανάσης Τσακνάκης από την Κατερίνη, υποκύπτοντας στην επάρατη νόσο που τον κατέβαλε και τον λύγισε μέσα σε 3-4 μήνες. Ότι και να πει κανείς για το Θανάση θα είναι λίγα. Ήταν ευγενικός, ευαίσθητος, συνεργάσιμος, κοινωνικός και πολύ καλός οικογενειάρχης. Ήταν ένας προικισμένος, ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας πραγματικός «άρχοντας». Τύχαινε ιδιαίτερης υπόληψης και σεβασμού από τους συναδέλφους του, από τους φίλους του, αλλά και από όλους τους Πιεριείς και όχι μόνο. Επαγγελματικά ήταν Υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας. Τη πετυχημένη θητεία του την ολοκλήρωσε ως Διευθυντής του Παραρτήματος της Α.Τ.Ε. της Κατερίνης απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε πριν από πολύ λίγα χρόνια. Όμως ο Θανάσης πάνω απ' όλα ήταν ένας συνειδητοποιημένος ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΣ και καυχιόταν γι' αυτό. Ήταν ο άνθρωπος που πρωτοστάτησε και πρωτοεργάστηκε για την ίδρυση και τη συγκρότηση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων του Νομού Πιερίας. Τον υπηρέτησε με ζήλο και φαντασία ως πρώτος του Πρόεδρος για αρκετά χρόνια. Εργάστηκε, συνεργάστηκε και οργάνωσε πολλές και ουσιώδεις εκδηλώσεις, αναβιώνοντας ήθη, έθιμα, τραγούδια και παραδόσεις που ανέδειξαν το Σαρακατσάνικο Στοιχείο της περιοχής και τόνωσαν την αυτοπεποίθηση των Σαρακατσάνων της Πιερίας. Επίσης και την Πανελλήνια Ομοσπονδία μας την Π.Ο.Σ.Σ. την υπηρέτησε και τις δραστηριότητες της τις παρακολουθούσε από κοντά, κυρίως τα πρώτα της χρόνια. Μέλημα του ήταν πάντοτε να ενδιαφέρεται για τα απανταχού Σαρακατσάνικα δρώμενα και τύχαινε της αναγνώρισης από πολλούς Συλλόγους Σαρακατσαναίων. Τι κρίμα όμως που η υγεία του κλονίστηκε και δοκιμάστηκε ανεπανόρθωτα τους τελευταίους μήνες! Όσοι αντιληφθήκαμε αυτή του τη δοκιμασία και ήμασταν διακριτικά κοντά του, γιατί έτσι επιθυμούσε, διαπιστώσαμε πως την υπέμεινε με σύνεση, με διακριτικότητα και με πολλή υπερηφάνεια, όπως εξάλλου ταίριαζε στο δικό του ξεχωριστό χαρακτήρα. Το μοιραίο όμως επήλθε και ο Θανάσης μας εγκατέλειψε πολύ νωρίς. Έφυγε μόλις στα 60 του χρόνια από αυτόν τον μάταιο γήινο κόσμο. Εμείς όλοι γνωρίζαμε πως είχε πολλά ακόμη να πρόσφερα και στην αξιολάτρευτη σύζυγο του και στα πολυαγαπημένα του παιδιά και στους συγγενείς του και στους φίλους του, αλλά και στην Κοινωνία γενικότερα. Η μνήμη του θα μας μείνει ανεξίτηλη. Όλοι και για πάντα θα τον θυμόμαστε. Θα ζει στις καρδιές μας και θα φαντάζει στο μυαλό μας ως ένας ξεχωριστός άνθρωπος και φίλος, ως ένας ξεχωριστός Σαρακατσάνος. Οι δικοί του ας είναι υπερήφανοι για το ΘΑΝΑΣΗ. Δημήτριος Γ. Καραΐσκος Φίλος και συνεργάτης του ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΕΣ ΕΥΧΕΣ Από τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογένεια του Χρήστου Μόρφου που κατοικεί στα Τρίκαλα, θερμά συλλυπητήρια για το χαμό του πατέρα του. Από τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογένεια του Γιάννη Ίτσιου που κατοικεί στην Κατερίνη, θερμά συλλυπητήρια για το χαμό της πολυαγαπημένης του μητέρας.

16_tyrnabos 23/03/2011 6:13 μ.μ. Page 1 16 ΜΑΣΤΟΡΑ Δ. ΕΥΤΥΧΙΑ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΑΠ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Με παραδοσιακό τρόπο ύφανσης Αριστοτέλους 41Α Τ.Κ. 47100 Άρτα Tηλ.: 26810 71031 Κιν.: 6972 527505, 6977 749777 CMYK