Τολμών. ΛΙανουάριος - Φεβρουάριος -Μάρτιος 2004 Τολμών

ΛΙανουάριος - Φεβρουάριος -Μάρτιος 2004 Τολμών 9 Θ-23 ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΕΛΛΑΣ Π Ε ΡΙΟΔΙΚ Α Τριμηνιαία Έκδοση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ειδικών Δυνάμεων Τεύχος 9 ο, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2004, 5.00 Τολμών Η επανάσταση του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία Άφυτος, ένα ξεχωριστό χωριό της Χαλκιδικής Αναζητώντας τους Έλληνες της Συρίας Η ευρωπαϊκή προοπτική της Κύπρου, χαμένες ευκαιρίες ή ευκαιρίες που τώρα βρίσκονται μπροστά μας Μια σύντομη ιστορία του Σύμπαντος Σχέσεις γονέων και παιδιών στην Ελλάδα του 21ου αιώνα Ελκώδης Κολίτις

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ Α.Ε. Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ: Μια πρωτοποριακή ιδέα στον τομέα της ξενοδοχειακής εξυπηρέτησης 6000 ξενοδοχεία και 40.000 ενοικιαζόμενα δωμάτια συνεργαζόμενα με την Ελληνική Φιλοξένια εξυπηρετούν την εκλεκτή πελατεία της. ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΔΩΜΑΤΙΩΝ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΚΕΝΤΡΙΚΟ: ΑΓ. ΜΗΝΑ 18, 54624 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ.: (2310) 241414, 244744, 244773, 269937 (10 ΓΡΑΜΜΕΣ), FAX: 2310 244772 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΘΗΝΩΝ: ΣΙΝΑ 10, 10672 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210 3643333, FAX: 210 3626666 ΤΗΛ. ΛΑΡΙΣΗΣ: (2410) 549200, 549201 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (INTERNET): Την εταιρεία μας, καθώς και όλα τα συνεργαζόμενα ξενοδοχεία, μπορείτε να τα βρείτε και στο INTERNET: www.greek-hospitality.gr, www.hellenic-philoxenia.gr, http://194.219.99.153, e-mail: philoxenia@greek-hospitality.gr

Τ οτριμηνιαια λ μεκδοση ώ ν ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ (ΠΟΕΔ) Τεύχος 9 ο Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2004 ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ (ΠΟΕΔ) Τσιμισκή 130, 54621, Θεσσαλονίκη ΤΗΛ.-FAX: (+30) 2310 238182 ΕΚΔΟΤΗΣ Αθανάσιος Γαληνός e-mail: dir@tolmon.gr ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Παντελής Γιαννακόπουλος e-mail: giapant@tolmon.gr ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΛΗΣ Παντελής Παπαχρήστου Σχεδιασμός Επιμέλεια - Παραγωγή Ιωάννης Λ. Παπακαρμέζης ILP Productions ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ - ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Γραμματεία - Συνδρομές Κατερίνα Κατσούφη ΕΤΗΣΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εσωτερικού: 16.00 Ευρώπης - Κύπρου : 21.00 Λοιπών Χωρών: 30.00 Τιμή τεύχους: 5.00 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΤΘ: 18419, 54003 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ: (+30) 2310 231766 FAX: (+30) 2310 231637 www. tolmon.gr e-mail: ilp@tolmon.gr Διαφήμιση Αριστείδης Γ. Κουτρής 4

ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ και ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ 2310 231766 ή ΚΟΨΤΕ και ΣΤΕΙΛΤΕ ΜΕ FAX 2310 231637 Προσωπική συνδρομή * Χορηγία Περιοδικού * ή ΚΟΨΤΕ - ΔΙΠΛΩΣΤΕ και ΤΑΧΥΔΡΟΜΗΣΤΕ ΒΛΕΠΕ ΠΙΣΩ ΟΨΗ Τ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Μ Ο Υ ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ Α Λ Λ Α Γ Η Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ω Ν ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΟΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΛΗ Τ.Κ. ΠΟΛΗ Τ.Κ. ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ FAX ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ FAX ΗΜΕΡ. ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΗΜΕΡ. ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. Δ.Ο.Υ. Α.Φ.Μ. Δ.Ο.Υ. È Κ ό ψ τ ε ε δ ώ, δ ι π λ ώ σ τ ε κ α ι τ α χ υ δ ρ ο μ ή σ τ ε τ ο φ ά κ ε λ ο E-MAIL ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Σημειώστε με x την επιλογή σας στο αντίστοιχο τετράγωνο ΕΛΛΑΔΑ * 16,00 ΕΥΡΩΠΗ - ΚΥΠΡΟΣ * 21,00 ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ * 30,00 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Σε κάθε περίπτωση πληρωμής ενημερώστε μας τηλεφωνικά ή με fax ή Ταχυδρομικώς ή με e-mail: ilp@tolmon.gr Ημερομηνία : / / Υπογραφή: E-MAIL ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ * ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ VISA: Αρ. Κάρτας... Ημερ. Λήξης... * ΜΕ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΡΑΠΕΖΗΣ: (Λογαριασμoί ILP productions, Ι. Λ. Παπακαρμέζη) * Εθνικής: 216953644-28, * Γενικής: 7203001283-7 Προσοχή: Οπωσδήποτε πρέπει να σταλεί με fax: 2310 231637 ή ταχυδρομικώς: ΤΘ 18419, 54003 Θεσσαλονίκη, το παρόν έντυπο και επιπλέον το αντίγραφο της απόδειξης κατάθεσης. Στο έντυπο κατάθεσης να αναγράφεται το όνομα του συνδρομητή. * ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΜΑΣ: (ILP productions, Αγ. Νικολάου 4, Θεσσαλονίκη, τηλ: 2310 231766) * ΣΤΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΛΕΣΧΕΣ, εφ όσον το προεδρείο τους αναλάβει και γνωστοποιήσει στα μέλη τέτοιου είδους υποχρέωση * ΜΕ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ: Προς: Περιοδικό ΤΟΛΜΩΝ, ΤΘ 18419, 54003 Θεσσαλονίκη * ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΠΑΡΕΧΕΙ ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ð ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1. Αντικατάσταση κακέκτυπων τευχών δεχόμαστε μέσα σε διάστημα 15 ημερών από την παραλαβή τους και αφού έχει προηγηθεί η επιστροφή τους στα γραφεία μας. 2. Η διανομή του περιοδικού γίνεται μέσω ΕΛ.ΤΑ. 3. Παλαιότερα τεύχη διατίθενται (όσα τεύχη δεν έχουν εξαντληθεί) από τη διεύθυνση Έκδοσης του Περιοδικού 10:00-16:00 καθημερινά, τηλ. 2310 231766. 4. Τα στοιχεία σας τηρούνται από την εκδότρια εταιρεία ILP productions σε σχετικό αρχείο, το οποίο ανήκει στην ΠΟΕΔ. 5. Σχετικά με την επιθυμία σας να μην ανανεωθεί αυτόματα η συνδρομή σας μπορείτε να μας ενημερώσετε έως και ένα μήνα πριν από τη λήξη της.

Απαντητικό Δελτάριο Θέση γραμματοσήμου Προς Περιοδικό Τολμών ΤΘ 18419 54003 Θεσσαλονίκη Απαντητικό Δελτάριο Περιοδικού Τολμών ILP Productions Υπεύθυνη Συνδρομών Κατερίνα Κατσούφη ώρες: καθημερινά 10.00-16.00 τηλ.: 2310 231766 fax : 2310 231637 www.tolmon.gr e-mail: ilp@tolmon.gr È Κ ό ψ τ ε ε δ ώ, δ ι π λ ώ σ τ ε κ α ι τ α χ υ δ ρ ο μ ή σ τ ε τ ο φ ά κ ε λ ο Διαδώστε το Τολμών και συστήστε το όχι μόνο στους Καταδρομείς αλλά και σε όλους τους συγγενείς και φίλους σας Ð

ASPIS SECURITY S.A. Αθήνα: Ελ. Βενιζέλου 277, 17674 Καλλιθέα, τηλ.: 210 9414446, fax 210 9412201 Θεσσαλονίκη: Λαχαναγοράς 12, 54628 Καλοχώρι, τηλ.: 2310 754882-4, fax: 2310 754885 Χαλκιδική: Δημ. Οδός Ασκληπιού - Θέση Λούκι, 63100 Πολύγυρος, τηλ.: 23710 21178, fax: 23710 21179 www.aspissecurity.gr e-mail: info@aspissecurity.gr

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 8 Του Εκδότη: Στον Αστερισµό του Φόβου Αθανασίου Γαληνού 12 Ένα ταξίδι στη Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές µνήµες Αθανασίου Ε. Καραθανάση 28 Το θαύµα του 21, το έσχατο εξαγόµενο του λόγου Παντελή Παπαχρήστου 34 Άφυτος, ένα ξεχωριστό χωριό της Χαλκιδικής Αθανασίου Ε. Καραθανάση 48 Αναζητώντας τους Έλληνες της Συρίας Νικολάου Φίστα 60 Τα Βαλκάνια στο µεταίχµιο δύο εποχών Φαίδωνα Μαλιγκούδη 66 Η Ευρωπαϊκή προοπτική της Κύπρου: Χαµένες ευκαιρίες ή ευκαιρίες που τώρα βρίσκονται µπροστά µας; Παναγιώτη Ήφαιστου 78 Απελισµός ή Χαριτισµός της Θεοτόκου Παντελή Παπαχρήστου 80 Σχέσεις γονέων και παιδιών στην Ελλάδα του 21 ου αιώνα Γιώργου Πιπερόπουλου 88 Μια σύντοµη ιστορία του σύµπαντος Δηµητρίου Παπαδόπουλου 98 Η πλανητική αλλαγή στο ατµοσφαιρικό περιβάλλον Χρήστου Ζερεφού 102 Ελκώδης Κολίτις Αργυρίου Μυλωνά 107 Βιβλιοπαρουσιάσεις: 1. Κάλλος το Άγιον, Χρήστου Κούρτη 2. Παρουσιάζοντας την ΕΝΔΟΧΩΡΑ Παντελή Γιαννακόπουλου 113 Οι Λέσχες Ειδικών Δυνάµεων εν... δράσει 8 Τολμών

Τολμών 133 Προκεχωρηµένο Κέντρο Πληροφοριών 136 Ασκηθείτε µαζί µας ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ: κείμενα, φωτογραφικό υλικό, παρατηρήσεις, υποδείξεις, προτάσεις (επώνυ μες) μπορείτε να αποστέλλετε στα γραφεία μας σε ηλεκτρονική μορφή, κατά προτίμηση. Σε κάθε περίπτωση το υλικό αυτό δεν επιστρέφεται. Οι συγγραφείς των άρθρων φέρουν την ευθύνη για τις απόψεις τους. Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα να επιφέρει μεταβολές στα κείμενα. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση οποιουδήποτε κειμένου, σχεδιαγράμματος ή φωτογραφίας, χωρίς έγγραφη άδεια ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι φωτογραφίες πρέπει να είναι πρωτότυπες και ποιοτικώς α- ψεγάδιαστες, έγχρωμες φωτοτυπίες ΔΕΝ θα γίνονται δεκτές. ΜΗ τοποθετείτε τις φωτογραφίες μέσα στο WORD ή σε άλλους κει μενογράφους, ΔΕΝ είναι α- ξιοποιήσιμες. Στείλτε τις φωτογραφίες ξεχωριστά από το κείμενο και αν είναι ή- δη σε ψηφιακή μορφή να έχουν διάσταση πλάτους τουλάχιστο 16 cm και ανάλυση τουλάχιστο 330 dpi. Αν χρησιμοποιήσετε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail: ilp@tolmon.gr) στείλτε τις φωτο γραφίες μία - μία επισυνα πτό μενες (attachment). Φωτογραφία Εξωφύλλου: Εκπαίδευση Αμφιβίων Επιχειρήσεων Φωτογραφία του Δημητρίου Μεσσήνη, Διευθυντή Associated Press (AP) στην Ελλάδα. Η Διεύθυνση του Περιοδικού τον ευχαριστεί θερμά Περιεχόμενα 9

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ Ο Φόβος, γιος του Άρη και της Αφροδίτης, προσωποποιούσε την πραγματική ή υποθετική απειλή που εξέφραζε το συναίσθημα του φόβου. Μαζί με τον αδερφό του Δείμο (Τρόμο) οδηγούσαν το άρμα του πατέρα τους στις μάχες, σπέρνοντας τον όλεθρο και την καταστροφή 1. Ο τρόμος προϋποθέτει την εμφάνιση ενός πραγματικού κινδύνου ως εκ τούτου δρα στο επέκεινα του φόβου, διαστέλλοντάς τον. Χαρακτηριστικό του η παραλυτική αγωνία και η ανεξέλεγκτη ταραχή που εκμηδενίζουν την όποια δυνατότητα προς αντίδραση. Ο ομαδικός τρόμος οδηγεί στον πανικό και την παράκρουση με τα μέλη της ομάδας να προβαίνουν σε παράλογες πράξεις, κατά τεκμήριο βλαπτικές για τους ίδιους και τους συνανθρώπους τους και ενίοτε περισσότερο επικίνδυνες από τα αίτια που τις προκάλεσαν. Υπό ορισμένες συνθήκες, όπως άγνοια ή υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων των μέσων της απειλής, ελλιπής πίστη στην ικανότητα της ομάδας για θετική αντίδραση, μη επαρκείς αντοχές για την αντιμετώπιση του πόνου συνεπείᾳ ακρωτηριασμού ή ανέκκλητου τραυματισμού, αλλά και υπό την επήρεια μεταφυσικών διεργασιών που καλλιεργούνται στον αναλογισμό της απώλειας της ζωής του, το ανθρώπινο ον καταρρέει. Επομένως η φράση φόβος και τρόμος εκφράζει τη σύνθλιψη της αξιοπρέπειας, τον θρίαμβο του παραλογισμού, άρα την έσχατη ταπείνωση του ανθρώπου. Τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία που προέκυψαν κατά την ανάλυση των προαναφερθεισών εννοιών και των συνωνύμων τους (αγωνία, πανικός, ταραχή, ανησυχία, αβεβαιότητα κ.λπ.) είναι τα εξής: α) Η μεταφορά ή προώθησή τους γίνεται με όχημα τη σωματική ή πνευματική βία, β) Άπαξ τουλάχιστον παρατηρήθηκε και καταγράφηκε, ως ιστορικό γεγονός που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, θανάσιμος τραυματισμός ή παραφροσύνη περισσότερων των δύο ανθρώπων κατά τρόπο που το αποτέλεσμα να δικαιολογεί τη δημιουργία των σχολιαζομένων συναισθημάτων, γ) Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι εισπράττοντες τη βία είναι απολύτως αθώοι χρησιμοποιούνται για την άσκηση έμμεσης πίεσης εναντίον ατόμων ή ομάδων ατόμων ( στόχων ), που κατά τεκμήριο είναι αδύνατο να προσβληθούν ευθέως. Η έξαρση της βίας στην εποχή μας με τα γνωστά ως άνω συνεπακόλουθα, πού οφείλεται άραγε; Εδώ και πολλά χρόνια εδραιώθηκε στη συνείδηση μιας σοβαρής, ποσοτικά, μερίδας ανθρώπων η εσφαλμένη πεποίθηση ότι ο θάνατος είναι ο τερματισμός του υπάρχειν η πλανερή αυτή βεβαιότητα, συνδυασμένη με μια αδηφάγα λαχτάρα επίγειας (υλικής) ευδαιμονίας που ανέκυψε στραγγίζοντας τη θρησκευτικότητα, προκάλεσε τη δυσπερίγραπτη κακουργία του 20 ου αιώνα 2. Από την αντίθετη πλευρά, έρχεται τώρα ένα εξίσου μεγάλο σύνολο ανθρώπων με θρησκευτικό φανατισμό, βυθισμένο στην άρνηση και το μίσος για όποιον πιστεύει το αντίθετο με αυτούς, να επιβάλλει βιαίως τις απόψεις - αντιρρήσεις του, με το αμάχητο για τους ομοθρήσκους τους επιχείρημα ότι οι πράξεις τους απηχούν την αυθεντική ερμηνεία των ιερών λόγων του δικού τους Θεού, που υπόσχεται στους μάρτυρες της πίστης μια θέση στον τόπο της μεταθανάτιας ευδαιμονίας, στον παράδεισο. Ωστόσο, τα πράγματα είναι αρκούντως συγκεχυμένα, αφού προφανώς ουδείς Θεός, πρεσβεύει την εκδίκηση, το μίσος, την κακότητα. Στο όνομα, δυστυχώς, του Δημιουργού του Σύμπαντος Κόσμου εξαργυρώνονται επιταγές άνομων συμφερό-

Τολμών ντων, μισαλλοδοξίας και μεταφυσικών ελπίδων για μια αιώνια ευτυχία. Έτσι, η πλειονότητα των θεοσεβούμενων μη φανατικών, ειρηνικών και εργατικών ανθρώπων που βιώνουν με καρτερία και ένθεη πίστη την προσωρινότητα της ζωής, εγκλωβίζεται στον παγερό εναγκαλισμό των φοβικών συναισθημάτων, που οι επιτήδειοι δημιουργούν και προωθούν, τα οποία οσημέραι εξελίσσονται σε επιδημία που συνεγείρει, εξοργίζει και εξαγριώνει τον κοινό άνθρωπο, καθώς η αδρεναλίνη βυθίζεται στις ερυθρές διαβαθμίσεις. Πάντως, για τους χριστιανούς και αυτή η πτώση ή κατάπτωση (ηθική, πνευματική, σωματική) είναι μια κατάσταση προσωρινότητας, αφού γι αυτούς η απολυτρώνουσα χάρη του Θεού έξω βάλλει τον φόβον 3. Ο φόβος, ο τρόμος και τα παράγωγά τους: Φόβητρο, φοβέρα, εκφοβισμός, φοβία, τρομοκρατία, τρομοκράτης, τρομοκρατώ, ασφαλώς αποτελούν συστατικό στοιχείο αρνητικού πολιτισμού και κομβικές συνηγορίες για την ανθρώπινη υπαρξιακή άγνοια, τη ματαιοδοξία, την επικοινωνιακή αποστασιοποίηση, την πνευματική παρακμή. Μπορούν ωστόσο να αντιμετωπισθούν επιτυχώς, εφόσον εγκαταλειφθούν η απάθεια και η αδιαφορία και πρυτανεύσουν το θάρρος, η αίσθηση της συντροφικότητας, ο αλτρουισμός, η συνάλληλη αγάπη, ο εξανθρωπισμός των διαπροσωπικών σχέσεων. Ο κοινός κίνδυνος μπορεί να αποκαταστήσει τη διασαλευθείσα, την εποχή του ατομικισμού, κοινωνική συνοχή, την οποία μηδέ φόβος μηδέ τρόμος μπορούν να καταβάλλουν. Αντιστράτηγος ε.α.αθανάσιος Γαληνός Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ειδικών Δυνάμεων 1 Ομ. Ιλ., Ν 298-299. 2 ΕΥΘΥΝΗ, τεύχος 288, σελ.212. 3 Α, Ιω. 4 18. Του Εκδότη 11

Ìå åðéóôçìïíéêþ ðñùôïðïñßá êé áîéïðéóôßá... Ôï ATHENS GSM åßíáé ç ðéï óýã ñïíç áêáäçìáúêþ ðñüôáóç óôï þñï ôùí åðé åéñçìáôéêþí óðïõäþí. Éäñýèçêå ìåôü áðü ðïëõåôþ Ýñåõíá, ìå óêïðü íá äþóåé óôá åíåñãü êáé äõíçôéêü óôåëý ç ôùí åëëçíéêþí ïñãáíéóìþí êáé åðé åéñþóåùí ôç äõíáôüôçôá ãéá áîéüðéóôç êé õðåýèõíç åêðáßäåõóç, óôá ðñüôõðá ôùí îýíùí ðáíåðéóôçìßùí. Ç 32åôÞò åìðåéñßá, ç õðåñóýã ñïíç ôå íïëïãéêþ ôïõ õðïäïìþ, ôï õøçëü êáôáñôéóìýíï áêáäçìáúêü äõíáìéêü ôïõ êáé ç åõñýôáôá åíçìåñùìýíç âéâëéïèþêç ôïõ ïëïêëçñþíïõí ôç äéäáóêáëßá ôùí ðñïãñáììüôùí, éêáíïðïéþíôáò áðüëõôá ôéò áðáéôþóåéò ôùí óðïõäáóôþí ôïõ, áëëü êáé ôïõ NOTTINGHAM TRENT UNIVERSITY, ðïõ Ý åé åðéëýîåé íá óõíåñãüæåôáé êáô áðïêëåéóôéêüôçôá ìáæß ôïõ óôçí ÁèÞíá êáé ôç Èåóóáëïíßêç. Ìå ôç äéåèíþ áðïäï Þ åíüò êïñõöáßïõ âñåôáíéêïý ðáíåðéóôçìßïõ... Ãéá ðåñéóóüôåñï áðü 30 ñüíéá, ôï NOTTINGHAM TRENT UNIVERSITY ðáñüãåé êáé ðáñý åé åðé- åéñçìáôéêýò óðïõäýò åõýëéêôåò, áðüëõôá ðñïóáñìïóìýíåò óôéò áíüãêåò ôçò åðé åßñçóçò, Ý ïíôáò êáôáîéùèåß äéåèíþò ãéá ôçí ðïéüôçôá êáé ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôùí ðñïãñáììüôùí ôïõ. ÄéáèÝôåé Ýíá áðü ôá ìåãáëýôåñá business schools ôçò ÌåãÜëçò Âñåôáíßáò. Ôï Âñåôáíéêü Óõìâïýëéï Áíþôáôçò Åêðáßäåõóçò (HEFCE) Ý åé áîéïëïãþóåé ôç äéäáóêáëßá ôïõ ùò «excellent», åíþ óôçí åñåõíçôéêþ ôïõ äñüóç áðïäßäåôáé ï áñáêôçñéóìüò «3a». ÊáôÝ åé ôçí ðñþôç èýóç óôçí áðïññüöçóç áðïöïßôùí ôïõ áðü ôçí áãïñü åñãáóßáò (THE TIMES), åßíáé ôï êáëýôåñï ÐáíåðéóôÞìéï ðïõ ðñïóöýñåé åðé åéñçóéáêýò óðïõäýò óôçí åëëçíéêþ ãëþóóá (TIMES GUARDIAN) Ìå êáéíïôïìéêü ðñïãñüììáôá óðïõäþí... Ç êáéíïôïìßá ôùí ðñïðôõ éáêþí êáé ìåôáðôõ éáêþí ðñïãñáììüôùí ôïõ NOTTINGHAM TRENT UNIVERSITY, ôá ïðïßá óôï ATHENS GSM äéäüóêïíôáé êé áîéïëïãïýíôáé óôçí åëëçíéêþ ãëþóóá, åßíáé üôé âïçèïýí ôïõò óðïõäáóôýò íá áðïêôþóïõí ôï óôïé åßï ôïõ employability, åîáóöáëßæïíôáò äéáñêþ åðáããåëìáôéêþ áðáó üëçóç.1 4óïé ôá ïëïêëçñþíïõí áíáðôýóóïíôáé ðñïóùðéêü, åðéóôçìïíéêü, åðáããåëìáôéêü êáé ðíåõìáôéêü êáé åßíáé êáè üëá Ýôïéìïé íá ëåéôïõñãþóïõí áíôáãùíéóôéêü óå ïðïéïäþðïôå åðé åéñçóéáêü ðåñéâüëëïí ôçò ÅëëÜäáò Þ ôïõ åîùôåñéêïý: Á) ÁÊÁÄÇÌÁÚÊÁ ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÁ Full Time MBA Part Time MBA Executive MBA DBA Doctorate of Business Admnistration M.Sc. in Management Diploma in Management Studies BA (Hons) in Business Management Â) ÅÐÁÃÃÅËÌÁÔÉÊÇ ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇ Postgraduate Diploma in Marketing Communications Postgraduate Diploma in Public Relations Mini MBA Ã) ÅÔÁÉÑÉÊÁ ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÁ (PROGRES) Ðñüãñáììá Ôá ýñõèìçò Åðé åéñçóéáêþò ÁíÜðôõîçò Corporate Executive Seminars Professorial Seminars

Ειδικές τιμές για μέλη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ειδικών Δυνάμεων και Στρατιωτικούς (μειωμένα δίδακτρα κατά 1.400 ) ATHENS GSM ÁÈÇÍÁ: ËÝêêá 23 25, Óýíôáãìá Ôçë 210 3223353 Fax 210 3231498 ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇ: Ìçôñ. Ãåííáäßïõ 18 Ôçë 2310 227119 Fax 2310 252976 http://www.agsm.gr - e- mail: info@agsm.gr

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 Ένα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες (Ζωγραφιά από το βιβλίο Το Αθάνατο 1821 των εκδόσεων Στρατίκη) Του Αθανασίου Ε. Καραθανάση 14 Αθανάσιου Ε. Καραθανάση

Τολμών Στα τέλη Απριλίου τ.ε. με ομάδα φοιτητών του Α.Π.Θ. ο κ. Ιω. Παπακαρμέζης και ο γράφων ταξιδεύσαμε στην Ρουμανία, που ως γνωστόν αποτελείται από την Βλαχία, την Μολδαβία και την Τρανσυλβανία. Ήταν ένα ταξίδι στην μνήμη και την ιστορία αφού στην Βλαχία και την Μολδαβία εξελίχθηκαν ιστορικά γεγονότα κατά την Επανάσταση του 1821, η γνωστή δηλαδή Επανάσταση της Μολδοβλαχίας. Περπατήσαμε σε χώρους ιστορικούς, όπου κεντρικό πρόσωπο ήταν ο ρομαντικός πρίγκηπας Αλέξανδρος Υψηλάντης που μαζί με τον αδελφό του Δημήτριο, που κατήλθε και πολέμησε στην επαναστατημένη Ελλάδα, υπήρξαν οι πλέον έντιμοι αγωνιστές του Αγώνος της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αφού διήλθε όλους τους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας στον Τσαρικό στρατό, στην μάχη μάλιστα της Δρέσδης το 1813 κατά της στρατιάς του Ναπολέοντος απώλεσε το δεξί του χέρι, κατέληξε να γίνει υπασπιστής του τσάρου Αλεξάνδρου του Α. Από τον Μάρτιο του 1820 ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας και έθεσε σε πράξη το φιλόδοξο σχέδιο για την ένοπλη εξέγερση που θα περιελάμβανε συνεργασία με Σέρβους, Μαυροβουνίους και Μολδοβλάχους με την μαζική συμμετοχή των χιλιάδων Ελλήνων που ήσαν εγκατεστημένοι στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Το σχέδιο προέβλεπε εξέγερση στην Μολδοβλαχία, εμπρησμό του τουρκικού στόλου στην Κωνσταντινούπολη και μέσω Τεργέστης - Αδριατικής κάθοδος στην Πελοπόννησο. Ο Υψηλάντης προσεπάθησε, χωρίς επιτυχία, όπως τελικώς αποδείχθηκε, να συντονίσει αντίθετες απόψεις που πήγαζαν από ενθουσιασμό και άγνοια της πραγματικότητος και να εξασφαλίσει την συμμετοχή των Σέρβων και των Μολδοβλάχων. Στις 16 Φεβρουαρίου 1821 άρχισε η επανάσταση από την Μολδαβία και στις 21 του ιδίου μηνός ξεκίνησε από το Κισνόβιο, την σημερινή πρωτεύουσα της Μολδαβικής Δημοκρατίας, πέρασε τον ποταμό Προύθο και είχε μυστική σύσκεψη με τον Φαναριώτη ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσο, που αμφιταλαντευόταν αν έπρεπε να λάβει μέρος στο κίνημα. Τελικώς έφθασε στο Ιάσι την πρω- Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 15

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέρχεται τον Προύθο ποταμό, σε πίνακα του von Hess (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 Ο Ιωάννης Καποδίστριας (Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) Ο αυτοκράτωρ της Ρωσίας Αλέξανδρος Α (Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη) Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης υψώνει τη σημαία της Ανεξαρτησίας στην κεντρική πλατεία του Ιασίου. Έργο του V. Kaltzer (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)

Τολμών τεύουσα της Μολδαβίας, το τμήμα δηλαδή εκείνο της σημερινής Ρουμανίας, που είχε κατακλυσθεί από Έλληνες Φιλικούς που δυστυχώς, κατά την ελληνική συνήθεια, καθένας είχε την ιδική του άποψη που πεισματικά ήθελε να επιβάλει. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του που απευθύνει ο Υψηλάντης αγανακτισμένος προς τον Φιλικό Ξάνθο: Εγώ μετά των αδελφών και συγγενών μου κινώ διά το Ιάσι, όπου θείᾳ συνάρσει θέλω κάμω την αρχήν... Είμαι πειραγμένος καθ όλων υμών των αρχηγών και έστω εις είδησίν σας. Εκτός Δικαίου και Σεκέρη (ο Δικαίος είναι ο Παπαφλέσσας) με αφήσατε ολομόναχον, και όταν σας γράφω, δεν έρχεσθε. Ο Θεός είναι δίκαιος. Νίκη ή θάνατος υπέρ πίστεως και πατρίδος... Ο Υψηλάντης είχε κινηθεί από το Σκουλένι και έφθασε στο Ιάσι ενώ στην διαδρομή είχαν παραταχθεί ένοπλα σώματα, όπως στους δρόμους και στις πλατείες της πρωτεύουσας, στην οποία ο πρίγκηπας έφθασε λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Απ εκεί έστειλε επιστολές προς τον Ρώσο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στρογανώφ και τους άλλους Φιλικούς και την ιστορική προκήρυξη Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος ο Υψηλάντης έκαμε το λάθος να διατάσσει σχεδόν τον Ρώσο τσάρο και τον Στρογανώφ, πράγμα που προκάλεσε την δυσαρέσκειά τους σε μια στιγμή που ο Ρώσος τσάρος κρατούσε διπλωματικές ισορροπίες με τον σουλτάνο. Στο μεταξύ οι Μολδαβοί ευγενείς (βογιάροι) είχαν δυσαρεστηθεί με την συμπεριφορά των επαναστατών που είχαν προκαλέσει αναρχία στο Ιάσι, ενώ έφθανε η είδηση ότι οι Επαναστάτες στο Γαλάτσι είχαν προβεί σε απάνθρωπες πράξεις σε βάρος αθώων Τούρκων εμπόρων. Στις 24 Φεβρουαρίου ο αμφιταλαντευόμενος ηγεμών Μιχαήλ Σούτσος ζητούσε την υποστήριξη του Τσάρου. Η προκήρυξη του Υψηλάντη ξεσήκωσε τους χιλιάδες των Ελλήνων των παραδουναβίων ηγεμονιών αλλά και των γειτονικών περιοχών: η ελληνική νεολαία πρωτοστάτησε, αφού οι φοιτητές άφησαν τις σπουδές τους και έτρεξαν προς το Ιάσι, αλλά και νέοι, πτωχοί και πλούσιοι, βιοτέχνες, υπάλληλοι συντάχθηκαν με τον Υψηλάντη. Πρωτοστατούσαν οι ιερείς έφιπποι, ένοπλοι και με τον σταυρό στα χέρια. Ένας Ρώσος στρατιωτικός, αυτόπτης μάρτυς των γεγονότων, έγραφε σε συνάδελφό του:... Ο Υψηλάντης πέρασε τα σύνορα και τ όνομά του έμεινε πια στους απογόνους. Οι Έλληνες διαβάζουν την προκήρυξή του και κλαίνε με λυγμούς και τρέχουν μ ενθουσιασμό να ταχθούν κάτω από τις σημαίες του. Ο Θεός να τον βοηθήσει στην ιερή υπόθεση, θα ήθελα να προσθέσω: και η Ρωσία. Οι Έλληνες έχουν παλαβώσει, έγραφε ένας άλλος. Κανείς δεν μπορεί να περιγράψει τα συμβαίνοντα εκείνες τις ημέρες στο Ιάσι, ο ενθουσιασμός μαζί και η έλλειψη οργανώσεως, αλλά και παραπόνων, αφού πολλοί περίμεναν στρατιωτικά αξιώματα και δεν τα έλαβαν. Το σώμα του Υψηλάντη ήταν έφιππο και οι άνδρες φορούσαν μαύρες φορεσιές, κοντά χιτώνια και φαρδιά παντελόνια, στο κεφάλι έφεραν μαύρο βελούδινο φέσι με νεκροκεφαλή και στο πάνω μέρος μία τρίχρωμο κονκάρδα με μαύρο, άσπρο και κόκκινο χρώμα οι λοιποί έφεραν φουστανέλα, γιλέκι κ.λπ.. Στις 26 Φεβρουαρίου 1821 στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου παρατάχθηκε το σώμα του Υψηλάντη και έγινε δοξολογία, όπου ο μητροπολίτης Μολδαβίας Βενιαμίν Κωστάκης ευλόγησε την σημαία των επαναστατών και έζωσε στην μέση του Υψηλάντη το σπαθί του. Ταυτοχρόνως εκφωνούνταν η ευχή που λόγιοι Φιλικοί είχαν ετοιμάσει. Ο κόσμος που είχε κατακλύσει το προαύλιο του ναού παραληρούσε από ενθουσιασμό, ενώ ο Υψηλάντης, οι δύο αδελφοί του και οι πολεμιστές έσυραν τα ξίφη τους ορκιζόμενοι στην εικόνα του Χριστού να μην τα ξαναβάλουν στην θήκη τους, αν δεν Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 19

Ο γράφων μετά του συνεργάτου του κ. Παπανικολάου μπροστά στην ιστορική επιγραφή στον Ι. Ν. Τριών Ιεραρχών στο Ιάσιο απελευθερώσουν την Ελλάδα. Εκείνες τις ημέρες ο Υψηλάντης είχε ως κατάλυμα το μοναστήρι του Γαλατά, σ ένα λόφο έξω από το Ιάσι περί τα 2-3 χιλιόμετρα. Την 1 Μαρτίου ξεκίνησε για το Βουκουρέστι, ενώ ο Ρουμάνος επαναστάτης Βλαδιμιρέσκου θα κινούσε από την Κραϊόβα προς συνάντησή του στο Βουκουρέστι. Ο Βλαδιμιρέσκου είναι ο εθνικός ήρωας των Ρουμάνων και πολλά έχουν γραφτεί για τον ρόλο του στα γεγονότα της εποχής. Πάντως η κίνησή του ήταν εθνική: επαναστάτησε για να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό, αλλά μαζί και τους Φαναριώτες ηγεμόνες αλλ ύστερα, όταν αντελήφθη ότι το κίνημα του Υψηλάντη αποτύγχανε, δήλωνε υποταγή στους Τούρκους, τους οποίους διεβεβαίωσε ότι επαναστάτησε όχι κατ αυτών αλλά κατά των Φαναριωτών ηγεμόνων! Ο Υψηλάντης κινήθηκε προς Τίργκου Φριμός, Ρομάν, Μπακάου, Φοξάνι, Μπουζέου, Πλοέστι, Βουκουρέστι. Από το Τίργκου Φριμός με νέες προκηρύξεις ζήτησε πανστρατιά, αλλ οι αυθαιρεσίες των στρατιωτών στα χωριά απ όπου περνούσαν μείωναν τον ενθουσιασμό και δημιουργούσαν προβληματισμό. Στο μεταξύ νέοι ηγέτες, Έλληνες πάντα, συγκροτούσαν σώματα βαδίζοντα προς το Βουκουρέστι με εμβατήριο που η μουσική του σώθηκε : Φίλοι μου συμπατριώται, Δούλοι νά μεθα ως πότε των αχρείων μουσουλμάνων της Ελλάδος των τυράννων. Στην πόλη Φόξανι ο Υψηλάντης σχημάτισε τον Ιερό Λόχο με νέα παιδιά που φορούσαν μαύρες στολές με έμβλημα στο κάλυμμά τους την νεκροκεφαλή ήσαν οι Ιερολοχίτες που είχαν ως πρότυπο τον Ιερό Λόχο του Πελοπίδα. Ο Υψηλάντης και ο Βλαδιμιρέσκου βάδιζαν προς το Βουκουρέστι, που είχε ερημώσει από κατοίκους, φοβούμενος τόσον την αναμενόμενη προέλαση των Τούρκων, όσον και τις αυθαιρεσίες των επαναστατών του Βλαδιμιρέσκου και των Ελλήνων συνεργα- 20 Αθανάσιου Ε. Καραθανάση

Τολμών Ο χιλίαρχος Αθανάσιος Καρπενησιώτης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις μάχες του Σερέτη, του Γαλατσίου και του Σκουλενίου. (Ο Καρπενισιώτης σε πίνακα του von Hess (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη) τών του Υψηλάντη, που δραστηριοποιούνταν στην ευρεία περιοχή του Βουκουρεστίου και της Βλαχίας γενικότερα. Στις 18 / 30 Μαρτίου 1821 εισήλθε πρώτος στο Βουκουρέστι ο Βλαδιμιρέσκου που άρχισε να συνεννοείται με τους Τούρκους. Στις 22 Μαρτίου / 3 Απριλίου εισήλθαν στο Βουκουρέστι οι Φιλικοί με ενθουσιώδη πομπή, όπου ιερείς ψέλνουν ντυμένοι στα άμφιά τους και με την επαναστατική σημαία με σημαιοφόρο τον νεαρό ηθοποιό και ιερολοχίτη Κ. Αριστία. Όλοι τραγουδούσαν τα τραγούδια του Ρήγα, Ως πότε παλικάρια κ.α. Ήταν μία βυζαντινή λιτανεία που συνοδευόταν από πυροβολισμούς, θυμιάματα, ευχές προς τον Θεό, ψαλμωδία του Σώσον Κύριε τον λαόν σου, ζητωκραυγές Ζήτω η Ελευθερία και το και στην Πόλη. Από την άλλη, οι Τούρκοι της Βράιλας με τον πασά τους άρχιζαν την αντεπίθεσή τους, ενώ ο Υψηλάντης βάδιζε από το Πλοέστι προς το Βουκουρέστι, όπου έφθασε και συναντήθηκε με τον Βλαδιμιρέσκου και όπου, απ όσο φαίνεται, προέκυψε σοβαρή διαφωνία τους για την συνέχιση της συνεργασίας τους. Τα πράγματα για τον Υψηλάντη εξελίσσονταν δυσάρεστα από την αρνητική στάση των Ρώσων, μάλιστα ο Καποδίστριας συνέταξε το γράμμα του τσάρου με το οποίο αποδοκιμαζόταν το κίνημα Υψηλάντη. Ήταν η πιο οδυνηρή πράξη της ζωής του. Τον τσάρο πίεζε, άλλωστε, για αρνητική στάση έναντι των Ελλήνων και ο ανθέλλην Αυστριακός καγκελλάριος Μέττερνιχ. Αλλά και οι αυθαιρεσίες Ελλήνων και Βλάχων επαναστατών εξέθεταν το κίνημα στον απλό λαό, ενώ βάθαιναν οι εθνικές διαφορές και οι υποψίες εκατέρωθεν. Ματαίως ο πατριώτης και Φιλικός συνεργάτης του Υψηλάντη Γεωργάκης Ολύμπιος προσπάθησε να πείσει τον Βλαδιμιρέσκου για την συμφιλίωση των δύο ανδρών. Ο Ολύμπιος είχε καταλάβει τον δρόμο προς το Πιτέστι - Σιμπίου, ενώ ο Κ. Δούκας προς την κατεύθυνση Βουκουρέστι - Μπρα- Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 21

Σχεδιάγραμμα της μάχης του Δραγατσανίου από την «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» του Gordon (1832). A. Χωριό Δραγατσάνι. B. Λοφίσκος όπου ο Αναστάσιος C. Θέση Γ. Ολυμπίου. D. Θέση Καραβιά και Ιερού Λόχου πριν τη μάχη. E. Δεύτερη θέση Καραβιά και επίθεση Τούρκων εναντίον Ιερού Λόχου. G. Γέφυρα. H, I, K. Πανδούροι. L. Μικρές ελληνικές ομάδες. X. Θέση όπου οι Πανδούροι κυρίευσαν τουρκικά άλογα.

Οι Ιερολοχίτες πολεμούν στο Δραγατσάνι. Γερμανική λιθογραφία (Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)

Οι Ιερολοχίτες μάχονται στο Δραγατσάνι. Σύνθεση του von Hess (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη) σόβ. Οι δυνάμεις του Υψηλάντη σκορπίσθηκαν τοιουτοτρόπως σε μεγάλο άνοιγμα, που ήταν λάθος στρατηγικό. Και ήταν λυπηρό για τον Υψηλάντη που η διαφαινόμενη αποτυχία του προκάλεσε ανυπακοή, λιποταξίες, αναρχία στο στράτευμά του και υπονόμευση από πλευράς Βλαδιμιρέσκου. Ακολούθησαν οι μάχες στο Γαλάτσι 1 / 13 Απριλίου 1821 και Σκουλένι 17/29 Ιουνίου και η εισβολή των Τούρκων στην Μολδαβία, και στο Ιάσι που υπερασπιζόταν ο γαμβρός του Υψηλάντη Γ. Κατακουζηνός. Στο μεταξύ ο Ολύμπιος, κατά διαταγή του Υψηλάντη, συλλαμβάνει και εκτελεί με συνοπτικές διαδικασίες τον Βλαδιμιρέσκου με την κατηγορία της προδοσίας. Ήταν η 23/24 Μαΐου 1821. Και ενώ οι Τούρκοι προελαύνουν προς το Βουκουρέστι, συνεργάτες του Υψηλάντη λιποτακτούν προς το Μπρασόβ και το Σιμπίου. Μένουν πιστοί στον Υψηλάντη οι Ιερολοχίτες που βαδίζουν με ενθουσιασμό τραγουδώντας πατριωτικά τραγούδια προς την θυσία, που λαμβάνει χώρα, στο Δραγασάνι, χωριό κοντά στην αριστερή όχθη του ποταμού Όλτ. Ο αξιωματικός του Ιερού Λόχου Δημ. Σούτσος, αδελφός του ποιητού Αλεξάνδρου Σούτσου, γράφει λίγες ημέρες πριν τον θάνατό του στην μάχη του Δραγασανίου: Δεν έχω πλέον υποδήματα. Τα πόδια μου κατεσχίσθησαν. Κοιμούμαι μέσα σε θανατηφόρα τέλματα. Ζω με καρπούς, σπανίως ευρίσκω ένα ξερό κομμάτι ψωμί. Αλλ οι στερήσεις αυταί μου είναι γλυκείαι ο βίος αυτός μ αρέσει... Και σε ένα άλλο προαισθανόμενος τον θάνατό του ζητεί να γραφεί στους τάφους των Ιερολοχιτών : Ενταύθα κείνται οι τρακόσιοι της Νέας Σπάρτης μη φροντίσαντες να μας είπωσιν ουδέ τα ονόματά των... Το πολύπειρο τουρκικό ιππικό, οι περίφημοι ντελήδες, κυριολεκτικώς αποδεκάτισαν τον 24 Αθανάσιου Ε. Καραθανάση

Γερμανική λαϊκή γκραβούρα με σκηνές από τη μάχη στη μονή Σλατίνας. Συνοδεύεται από την επιγραφή: «Διήμερη ηρωική μάχη 97 Ελλήνων εναντίον 1500 Τούρκων στη μονή Σλατίνας της Βλαχίας, την 25 η -26 η Ιουλίου 1821» με το νέο ημερολόγιο. (Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη) Ιερό Λόχο, εξαιτίας κυρίως στρατηγικού σφάλματος κατά την μάχη του οπλαρχηγού Βασίλη Καραβιά και μόνο ο ηρωισμός και η στρατιωτική ευφυΐα του Γεωργάκη Ολύμπιου έσωσε τον Ιερό Λόχο από την πλήρη καταστροφή. Περισσότεροι από 200 Ιερολοχίτες έπεσαν στην μάχη, 37 τραυματίες αιχμαλωτίσθηκαν και 136 γλίτωσαν από την σφαγή και την αιχμαλωσία χάρη στον Ολύμπιο. Ήταν η αρχή του τέλους του κινήματος του Υψηλάντη αφού διελύθη ο στρατός του, ο ίδιος κατέφυγε στην μονή Κόζια μαζί με τον πιστό του Γεωργάκη Ολύμπιο και απ εκεί περιμένοντας την άδεια των αυστριακών αρχών μαζί με τους αδελφούς του Γεώργιο και Νικόλαο και λίγους συνεργάτες του κατευθύνθηκε προς το Σιμπίου. Η επανάσταση αργόσβηνε στην Βλαχία και εκατοντάδες πατριώτες Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι και Βλάχοι αιχμαλωτίστηκαν και υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο στο Βουκουρέστι, ενώ πολλοί Έλληνες πρόσφυγες κατέφυγαν στους Έλληνες του Μπρασόβ και του Σιμπίου, που τους βοήθησαν να κατέλθουν στην επαναστατημένη Ελλάδα, μέσω Τεργέστης. Θα χρειασθούν σελίδες πολλές για να καταγραφεί το μαρτύριο και τα πάθη των Ελλήνων για να επιβιώσουν μετά τα γεγονότα και να κατέλθουν στην Ελλάδα. Στο Σιμπίου ο Υψηλάντης γράφει την τελευταία προκήρυξή του προς τους Έλληνες, όπου καταγγέλλει όσους τον πρόδωσαν και μάλιστα ονομαστικά. Βαθιά μόνον θα φέρω εις την ψυχήν μου την εντροπήν ότι σας εδιοίκησα! Εξαίρεση κάνει μόνο για τους Ιερολοχίτες. Εννοούσε προδότες εκείνους που λιποτάκτησαν και όσους έκαναν του κεφαλιού τους. Οι Αυστριακοί του Σιμπίου, μολονότι του υποσχέ- Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 25

Άνω η Μονή Σέκου, δεξιά αναθηματική πλάκα εντός της Μονής Σέκου προς τιμήν του Γεωργάκη Ολύμπιου

Τολμών Ο Γεωργάκης Ολύμπιος αντιμετωπίζει τους Τούρκους στη Μονή Σέκου (Ζωγραφιά από το βιβλίο Το Αθάνατο 1821 των εκδόσεων Στρατίκη) θηκαν ελεύθερο πέρασμα, τον φυλάκισαν, αλλά δεν τον παρέδωσαν στους Τούρκους γιατί ο τσάρος στο ζήτημα αυτό ήταν ανένδοτος. Από τον Ιούνιο του 1821 ως τις 19 / 31 Ιανουαρίου 1828 ο Υψηλάντης ήταν φυλακισμένος, ξεχασμένος από όλους!! Οι Έλληνες της Βιέννης τον κήδεψαν απλά με την στολή του Ιερολοχίτη και στο ελληνικό νεκροταφείο ένας ξύλινος σταυρός έδειχνε την θέση που αναπαυόταν ένας εκ των ωραιοτέρων πατριωτών. Αλλά τι έγινε ο Γεωργάκης Ολύμπιος; Ο έμπειρος αυτός οπλαρχηγός συνέχισε τον πόλεμο κατά των Τούρκων ενεργώντας επιδρομές και ξεκαθαρίζοντας τα τουρκικά οχυρά στην Curtea d Arges, στην Κόζια, στην Μπίστριτσα, στην Σλάτινα και αλλού, για να οχυρωθεί, τελικώς, στην μονή Σέκου στα Καρπάθια, όπου έφθασαν από το Νεάμτς 50 Έλληνες πολεμιστές που συνέχιζαν τον κλεφτοπόλεμο εκεί. Ήταν η 19 Αυγούστου 1821, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν την πολιορκία της μονής. Τότε ο Ολύμπιος εξεφώνισε δραματικό λόγο προς τους 3000 περίπου Έλληνες αγωνιστές: Ανδρείοι Έλληνες! Όλοι μας, ευγενείς αδελφοί, υποκύψαμε σε μια τρομερή μοίρα. Από τους ομόδοξους γείτονές μας (εννοεί τους Ρώσους) εκείνοι που μας υποσχέθηκαν βοήθεια, μας εγκατέλειψαν, οι άλλοι (εννοεί τους Ευρωπαίους) με συκοφαντίες εχαρακτήρισαν σαν έγκλημα τους αιματηρούς αγώνες μας για την Θρησκεία και την ύπαρξή μας. Οι Έλληνες που είχαν πιάσει τα γύρω μονοπάτια απέκρουσαν τους Τούρκους που τελικώς, πολυάριθμοι όντες, έφθασαν κοντά στην μονή, που μετά 13 ημέρες πολιορκίας την κατέλαβαν προβαίνοντας σε φρι- Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 27

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 καλεότητες σώθηκε μόνον ο οπλαρχηγός Γιάννης Φαρμάκης, 14 στρατιώτες, και 1 μοναχός. Ο Γιωργάκης Ολύμπιος, κατά μία πληροφορία, σκοτώθηκε την πρώτη ημέρα της πολιορκίας όταν έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατινάχθηκε στον αέρα (29 Αυγούστου 1821). Ο Φαρμάκης αιχμάλωτος μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε (28 Οκτωβρίου 1821). Την ίδια τύχη είχε στο Σκουλένι ένας άλλος ήρως, ο Αθαν. Καρπενησιώτης. Έτσι έσβησε η Επανάσταση του Υψηλάντη στην Μολδοβλαχία. Εμείς περπατήσαμε στην αυλή των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου, προσκυνήσαμε το σημείο, όπου ο Δεσπότης Βενιαμίν ευλόγησε τις σημαίες, κάμαμε το δρομολόγιο Ρομάν, Τίργκου Φριμός, Φοξάνι, Πλοέστι. Επισκεφθήκαμε τις μονές των μαχών, κλάψαμε στο Σέκου, περάσαμε από το Δραγατσάνι, την Curtea d Arges, την Κιόζια. Παντού μας συνόδευε ο Υψηλάντης, οι Ιερολοχίτες, οι αγνοί ανώνυμοι αγωνιστές, η θυσία του Ολυμπίου. Αιωνία η μνήμη τους! Ο αντικειμενικός κριτής των γεγονότων της Μολδοβλαχίας δεν μπορεί να μην σταθεί έκπληκτος ενώπιον της προσωπικότητος του Αλεξάνδρου Υψηλάντη. Δεν μπορεί, όμως, να μην κλάψει και να αισθανθεί βαθύτατη οδύνη διαβάζοντας τα κείμενα και τις πηγές εκείνης της εποχής, απ όπου προκύπτουν πολλές οι αρετές της φυλής μας, αλλά και τα φοβερά ελαττώματά της. Από τις πρώτες, τις αρετές, ξεχωρίζουν η φιλοπατρία, ο ενθουσιασμός, η αυτοθυσία. Από τα ελαττώματα: η φιλαρχία (πόσοι υπονόμευσαν τον Υψηλάντη στην Μολδοβλαχία επειδή δεν τους έχρισε οπλαρχηγούς), οι εγωισμοί (επειδή νόμιζαν ότι μόνον αυτοί μπορούσαν να ηγηθούν και ότι εγνώριζαν πολλά), η πτώση του ηθικού με την πρώτη ατυχία ίδιο αυτό όλων σχεδόν των Ελλήνων, η ψυχολογία του όχλου (όταν πολλοί επιδίδονταν σε κλοπές, ληστείες κ.α. σε βάρος των χωρικών της Μολδοβλαχίας). Πολλοί αναγνώστες πιθανώς να διαφωνήσουν, αλλά μία ανάγνωση της Ιστορίας μας δεικνύει όλα τούτα τα ολίγα. Γι αυτό και αγανακτισμένος ο Υψηλάντης έγραψε για την ντροπή ότι τους διοικούσε. Ακόμη και οι στενοί συγγενείς του τον λησμόνησαν. Ευτυχώς το Έθνος αναγνώρισε την θυσία του στις 12 / 27 Μαΐου 1828 όταν στην πεδιάδα των Μεγάρων τίμησαν τον Υψηλάντη με θρησκευτική τελετή που παρηκολούθησαν επτά χιλιάδες πολεμιστές του Αγώνα, με τον επικήδειο που εξεφώνισε ο ιστορικός και αγωνιστής Ιω. Φιλήμων και με την Τριπλή ομαδική ομοβροντία των επτά χιλιάδων τουφεκιών που τάραξαν την γαλήνη της πεδιάδος. Και όταν το 1829 το νέο ελληνικό κράτος κυκλοφόρησε τα πρώτα αργυρά νομίσματα, τους φοίνικες, η πιστή φίλη του κόμησσα Thürheim προμηθεύθηκε ένα φοίνικα και το έθαψε στο νωπό ακόμη χώμα του τάφου του Υψηλάντη. Πράξη συμβολική που έδειχνε ότι η θυσία του δεν πήγε χαμένη, αφού το νέο ελεύθερο κράτος, για το οποίο αγωνίσθηκε ήταν πραγματικότητα. Αθανάσιος Ε. Καραθανάσης Καθηγητής Ιστορίας ΑΠΘ 28 Αθανάσιου Ε. Καραθανάση

Τολμών (Ζωγραφιά από το βιβλίο Το Αθάνατο 1821 των εκδόσεων Στρατίκη) Ενα ταξίδι στην Μολδοβλαχία - Η Επανάσταση του Υψηλάντη και οι πικρές μνήμες 29

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 ÔÏ ÈÁÕÌÁ ÔÏÕ 21, ÔÏ ÅÓ ÁÔÏ ÅÎÁÃÏÌÅÍÏ ÔÏÕ ËÏÃÏÕ Του Παντελή Παπαχρήστου (Ζωγραφιιές από το βιβλίο Το Αθάνατο 1821 των εκδόσεων Στρατίκη) 30 Παντελή Παπαχρήστου Αν οι ιστορίες των λαών εκτυλίσσονται ως αναγκαία και λογικά οργανωμένη ακολουθία γεγονότων, που αποσκοπούν στην επίτευξη υλικών αγαθών και την υλοποίηση σχεδίων και οραμάτων προς ικανοποίηση εθνικιστικών φιλοδοξιών, τότε κατ αντίθεση προς αυτές - η ελληνική ιστορία εκδιπλώνεται ως θαυμαστή και περίτεχνη απεικόνιση μετόπης ναού, κάθε σημείο της οποίας τονίζει την αδιάκοπη πάλη μεταξύ του καλού και του κακού, με επικράτηση πάντοτε του πρώτου. Απαρασάλευτη η εμμονή των Ελλήνων να υπηρετούν ιδέες και ν αγωνίζονται με σθένος κι αποφασιστικότητα για τις εγνωσμένες αξίες και όχι για την ικανοποίηση πρόσκαιρων αναγκών. Αμετακίνητα και τα πιστεύω τους να θυσιάζονται για την οριστική, την τελική, την πλήρη καταξίωση του ανθρώπου. Αλλ αυτή ακριβώς η στάση, που εκφράζεται με την εμμονή και τη θυσία, είναι που καθορίζει την οριστική σημασία του γεγονότος, που οδηγεί αναπόδραστα στην πραγμάτωση της απόλυτης αξίας, ενώ παράλληλα σφραγίζει και σηματοδοτεί την παρουσία του Έλληνα από της ιστορίας το λυκαυγές μέχρι σήμερα. Πάνω στη γαλανή τούτη γωνιά της γης που

Τολμών τη θωπεύουν, από καταβολής του κόσμου, το κύμα της Μεσογείου κι οι χρυσές αχτίδες του ήλιου, έχει γραφτεί να είναι στους αιώνες η ζωή άπαυτη πάλη, για τη φύλαξη του υψίστου των αγαθών του συμφυούς με την ελληνική ψυχή, της Ελευθερίας. Γιατί ελληνική ψυχή και ελευθερία είναι δύο έννοιες ταυτόσημες, δύο αλήθειες αλληλοσυμπληρούμενες και αυτόχρημα δύο οντολογικές αξίες συνεχόμενες αλλήλων. Το 1453 η Πόλις εάλω και μαζί της έσβησε εκείνο το μάτι το ελληνικό απ όπου ανάβλυσε η πηγή μιας σκέψης πάντα σοφής και πάντα νέας. Όμως ο αγώνας συνεχίσθηκε κι ας μεσολάβησε τετρακοσιάχρονη δουλεία. Η απάντηση του Παλαιολόγου: Το δε την πόλιν σοι δούναι... αναφέρεται εις αυτοπροαίρετον θάνατον που θα παραχωρήσει τη θέση του στην ζωή, στην αναγεννημένη ελληνική παρουσία, ευθύς ως έλθει το πλήρωμα του χρόνου, ευθύς ως δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες από τους επερχόμενους Έλληνες, ευθύς ως η θλιβερή διαπίστωση γίνει ολολυγμός κι ο ολολυγμός απαστράπτουσα εθνική συνείδηση κι η συνείδηση αστραπή εκδίκησης. Διά τούτο και η τραγική υπόσχεση: Σώπασε, Κυρά Δέσποινα και μη πολυδακρύζεις, πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάναι. Λόγος μοναδικός, διακεκριμένος, αδυσώπητα σκληρός. Λόγος νόμος κατ έθιμον αλλά και εγχάρακτος. Αείζωον πυρ η ελληνική ψυχή, μέγεθος μοναδικόν και ιδιότυπον μέτρον φωτός, πέριξ και υπεράνω της λογικής, δημιουργεί και μόνον αυτή το θαύμα του 21, το έσχατο εξαγόμενο του λόγου. Το ένζωο γεννοβόλημα της συνείδησης. Όταν σήμανε η ώρα η μεγάλη της Ελλάδας, το ρολόγι της ιστορίας ακινητοποίησε τους δείκτες του και πάλι, χάριν του περιούσιου λαού του Θεού, για να καταγράψει και μόνον τους απαράμιλλους ηρωισμούς των Ελλήνων, που με κομμένη την ανάσα παρακολουθούσε η Ευρώπη, βέβαιη - κατ αρχήν - για την συντριβή των ραγιάδων που απετόλμησαν να υψωθούν αντιμέτωποι της γιγαντιαίας, τότε, σε πλούτο έκταση και δύναμη οθωμανικής αυτοκρατορίας. Όμως η Θεία Βουλή θέλησε αλλιώς: Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου του Θεού ημών εμεγαλύνθημεν. Και το θαύμα εγένετο. Το έθνος σύσσωμο αναπετάννυε το λάβαρο της Αναστάσεως της Ελλάδος μετά τετρακοσίων χρόνων εθνικό θάνατο. Απ άκρη σ άκρη της χώρας οι ξεσηκωμένοι Έλληνες διεκήρυτταν, προς όλους τους ελεύθερους λαούς του κόσμου, την απόφασή τους να ελευθερωθούν ή να πεθάνουν. Η θέληση για τη νίκη και μόνον για τη νίκη πρυτάνευε στις ψυχέ τους. Σκέψεις, λαχτάρες, ίμεροι, μικρόψυχες επιθυμίες βιωτικές, γίνηκαν όλα ξάφνου θέληση και προσευχή, δύναμη ψυχικής ανατάσεως και οίστρος, καρτερία και μόχθος κι απόφαση να συντρίψουν το δυνάστη, να ελευθερωθούν. Και η απόφαση αυτή των επαναστατημένων ήλθε να επιστεγάσει και να ερμηνεύσει όλη την πολυκύμαντη και θαυμαστή ζωή και πορεία του έθνους, το οποίο πλέον για όλους τους λαούς της οικουμένης θα αποτελεί άσφαλτο κριτήριο της ποιότητας και της ουσίας τους. Στις πολιτικές προς τους Έλληνες παραινέσεις του ο Αδαμάντιος Κοραής τόνιζε: Φίλοι ομογενείς, η δικαιότατη κατά του τυράννου μας επανάστασις και οι κατ αυτού έως την ώραν ταύτην υπέρ της ελευθερίας αγώνες σας, έδειξαν εις τους φωτισμένους λαούς της Ευρώπης ότι πολυχρόνιος τυραννία δεν ίσχυσε να εξαλείψει ολότελα από τας ψυχάς μας τα προγονικά γενναία φρονήματα... Μόνον ο Έλληνας, ίσως, είναι ικα- Το θαύμα του 21 - το έσχατο εξαγόμενο του λόγου 31

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 νός ν αγγίξει τη θεϊκή φωτιά και να λάβει τη θεία εντολή για να την χρησιμοποιήσει. Προνόμιο δικό του και μόνον η πυρίκαυστη αλήθεια διανοίγει τις ατραπούς της ελευθερίας στο περιχαρακωμένο στρατόπεδο του ελληνικού χώρου. Γιατί πάνω από τους ανθρώπους και τα πράγματα, πάνω από τη φθορά των φύσει και θέσει και κατασκευή φθαρτών και φθειρομένων, μόνη άφθαρτη στέκει η ιδέα της ελευθερίας, της ηθελημένης δηλαδή παραδοχής και συμμορφώσεως σε ένα υπέρτερο, καθολικού κύρους κανόνα, που προσδιορίζει την Ελληνοχριστιανική μας ορθοπρέπεια, αντιτιθεμένης σαφώς και κατηγορηματικώς σε κάθε αυθαιρεσία. Έτσι η ελληνική ιστορία αγλαϊζόμενη υπό της ουσίας της Ελληνικής ελευθερίας καθίσταται ιστορία ολοκλήρου της ανθρωπότητας στο σκληρό, επίμοχθο και επώδυνο ανέβασμά της προς το αιώνιο. Η εθνεγερσία του 1821 υπήρξε το εκρηκτικό συμπύκνωμα μιας δοξασμένης και αμοίαστης ιστορικής πορείας 3.500 χρόνων, που άστραψε και βρόντησε και γκρέμισε ό,τι φθηνό και καιρικό και ανάξιο, με δύναμη σεισμών, με τη βιαιότητα ηφαιστείου, με την ορμή τυφώνα. Με πόνο διαπίστωνε ένας από τους πρωτεργάτες της επαναστάσεως, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος: Ήτανε φαίνεται από το Θεό γραμμένο ν αδράξωμε τ άρματα μία ημέρα και να χυθούμε καταπάνου στους τυράννους, που τόσα χρόνια ανελεήμονα μας τυραγνεύουν. Τί τη θέλουμε, βρε αδέρφια, αυτή την πολυπικραμένη ζωή, να ζούμε αποκάτω στη σκλαβιά και το σπαθί των Τούρκων να ακονιέται στα κεφάλια μας;... Στα άρματα, αδέρφια. Ή να ξεσκλαβωθούμε ή όλοι να πεθάνουμε. Και βέβαια, καλλίτερο θάνατο δεν μπορεί να προτιμήσει κάθε Χριστιανός και Έλληνας. Η Ελληνική επανάσταση του 1821 δεν είναι ένα οποιοδήποτε ιστορικό γεγονός που το μεγενθύνει η απόσταση του χρόνου και το λαμπρύνει η αιγλοβολία του μύθου. Είναι η χειροπιαστή πραγματικότητα του πρόσφατου χθες, αλλά και του σήμερα και του αύριο της Ελλάδας. Μέγεθος ηθικό που υψώνεται γιγαντιαίο, θαμβωτικό και εξαστράπτον έκτυπο της ελληνικής ψυχής, που κανείς σκεπτικισμός, καμμιά αμφιλογία δεν είναι ικανή να το σμικρύνει. Είναι προνόμιο της ελληνικής ψυχής να μετατρέπει σε νίκη την ήττα, την πτώση σε υπερανάταση, το θάνατο σε ζωή και τη συμφορά σε σκίρτημα ευφροσύνης. Είναι δώρο Θεού η ικανότητά του να θραύει κάθε τόσο τα τοπικά και τα χρονικά ιστορικά του πλαίσια και να δημιουργεί και οριοθετεί τα διατοπικά και διαχρονικά πλαίσια της παγκόσμιας ιστορίας. Στο λόγο του στην Πνύκα ο βασικός πρωταγωνιστής της επαναστάσεως του 21, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, κάνει μια διαπίστωση και εκφράζει το παράπονο και την επιθυμία του: Παιδιά μου, εις τον τόπο τούτο όπου εγώ πατώ σήμερα, επατούσαν άνδρες με τους οποίους δεν είμαι άξιος να συγκριθώ και ούτε να φθάσω τα ίχνη των. Εγώ επιθυμούσα να σας ιδώ, παιδιά μου, εις την μεγάλη δόξα των προπατόρων μας... οποίας γνώσεις είχαν και ποια δόξα και τιμήν έχαιραν κοντά εις τα άλλα έθνη του καιρού των, οποίους ήρωας, στρατηγούς, πολιτικούς είχαν... από τους οποίους και ημείς καταγόμεθα και ελάβαμε το όνομα τούτο... Αλλά τούτο για μας σημαίνει πως η συμβολή της Ελλάδος στην παγκόσμια ιστορία, η προσφορά της προς την ανθρωπότητα, δεν έκλεισε με τη σελίδα αυτή, του 1821, όπως δεν εξαντλήθηκε και με την προσφορά των πατεράδων μας, το 1940-1941, στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και στα οχυρά της Μακεδονίας. Η ανθρωπότης περιμένει πολλά ακόμη από μας. 32 Παντελή Παπαχρήστου

Τολμών Η σημερινή Ελλάδα και μπορεί και οφείλει να προωθήσει μέσα στις σύγχρονες μορφές ιστορίας τους υπέρτατους και αναλλοίωτους σκοπούς της ζωής τις αιώνιες αξίες του ελληνικού πνεύματος και της Χριστιανικής διδασκαλίας, που δεν είναι παρά οι διάφορες όψεις με τις οποίες φανερώνεται, κάθε φορά, η ιδέα της ελευθερίας, μέσα στον ιστορικό χώρο που μορφώνεται, διαμορφώνεται και μεταμορφώνεται εξ αιτίας της. Σε μας ανήκει η τιμή και εμάς βαρύνει το χρέος και η ευθύνη να επεξεργασθούμε και να δώσουμε μορφές στα μεγάλα της εποχής μας αιτήματα και να συμβάλουμε με τη δική μας πράξη στη γεφύρωση, συμπλήρωση και άρση της τραγικής δυσαρμονίας, που σφραγίζει και απειλεί την ενότητα και ίσως και την ύπαρξη του κόσμου μας της δυσαρμονίας ανάμεσα στα γιγάντια τεχνολογικά επιτεύγματα, στην αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας και στις πνευματικές και ηθικές αξίες που δίδουν νόημα και περιεχόμενο στον άνθρωπο, που αισθητοποιούν και αναδεικνύουν την ουσία του μα και οριστικοποιούν την ανθρωπιά του. Και θα το επιτύχουμε αυτό μένοντας αμετάθετα πιστοί στην εθνική μας παράδοση, μένοντας πιστοί στο ιστορικό μας γίγνεσθαι. Συντηρητές μα και δημιουργικοί συνεχιστές του έργου που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας και κομιστές των εννοιών του ωραίου, του αληθούς, του ελεύθερου που εκείνοι πρώτοι και κατά τρόπο μοναδικό προσδιόρισαν. Ο εορτασμός ωστόσο της εθνικής μας επετείου είναι κυρίως μια πράξη ευγνωμοσύνης. Ένα μνημόσυνο των ηρώων και των μαρτύρων που μας χάρισαν το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας. Στο μνημόσυνο αυτό μας συγκαλεί κατ έτος αρχαία συνήθεια, αλλά και η σεπτή επιθυμία των ίδιων των αγωνιστών του 21, που έχει εκφρασθεί με μια παραίνεση του Στρατηγού Μακρυγιάννη: Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνας, ότι εθυσιάσθηκαν δια σένα να σ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μίαν φορά ελεύτερη πατρίδα, όπου ήσουνε χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών.... Ασφαλώς η συλλογική μνήμη ενός λαού μέσῳ των ιστορικών σταθμών του με διεθνή απήχηση και ακτινοβολία, μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο από όπου ως έθνος πλέον εκκινούν μπορεί να ξαναντικρύσει τον εαυτό του και το μέλλον του. Αλλ αν το Εικοσιένα ήταν μνήμη μονάχα, θ αρκούσε ν αποθέσουμε κλωνάρι δάφνης στους νεκρούς που, με δυνάμεις ανθρώπινες, το ύψωσαν στα ουράνια και εζύγιασαν στο ζυγό της ίδιας της ύπαρξης την ελευθερία με το θάνατο. Δεν είναι όμως μόνο μνήμη. Οι ήρωες του έθνους θα μένανε αμάρτυροι και αδικαίωτοι, αν το δικό τους έργο δεν γινόταν προσωπικό μας πρόβλημα σήμερα. Γιατί έτσι η ιστορία γονιμοποιεί το παρόν. Προσφέροντας διδάγματα, εμπνεύσεις συμπεριφοράς και παροτρύνσεις για υπέρβαση του πεπατημένου, του ευτελούς, του μέτριου, προκειμένου μέσα από τον ορυμαγδό των αυξανομένων μέρα με τη μέρα οδυνηρών γεγονότων και την ολέθρια συγκυρία πολλών αδιάφορων ανθρώπων και της εκδικητικής φύσης να συντηρείται η ενότητα και η εντελέχεια του έθνους. Όμως η 25η Μαρτίου αποτελεί και την μεγάλην Θεομητορικήν εορτήν της Χριστιανοσύνης. Ο αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίσθηκε στην Αειπάρθενο Μαρία την σύλληψη εκ Πνεύματος Αγίου και γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Η σχέση θρησκευτικής και εθνικής εορτής εκφράζει μία δυναμική που συνίσταται στην αναλλοίωτη ταυτισιακή συνύπαρξη Ελληνισμού και Χριστιανισμού. Η 25η Μαρτίου δηλονότι αποτελεί την πνευματική Το θαύμα του 21 - το έσχατο εξαγόμενο του λόγου 33

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 συνισταμένη του αρχαγγελικού μηνύματος της Ναζαρέτ με το ηθικό κίνητρο των πρωτεργατών της επαναστάσεως στην Αγία Λαύρα. Γιατί ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου έγινε σύμβολο ιερό που κατηύθυνε τους ολιγάριθμους αγωνιστές του 1821 και οδήγησε στον Ευαγγελισμό του Γένους. Ο ποιητής Αρ. Βαλαωρίτης στο σημείο αυτό είναι γλαφυρός, ακριβολόγος, εναργής: Ξύπνα, ταράξου, μη φοβού, Χαίρε, Παρθένε, Χαίρε. Ο Κύριός μου είναι με σε, Ελλάς ανάστα, χαίρε. Περαίνοντας την μικρή αυτή αναφορά στο θαύμα του 21, ελάχιστο φόρο τιμής στους επώνυμους κι ανώνυμους ήρωες που πέτυχαν το ακατόρθωτο, οφείλουμε να ομολογήσουμε τη διαπίστωση ότι η μελέτη των έργων και των ημερών της επαναστάσεως, είναι η προσφορότερη μέθοδος αυτογνωσίας για κάθε στοχαζόμενο Έλληνα. Μας προσφέρει τα φωτεινότερα παραδείγματα των αρετών μας, την αντοχή ιστορικής μας συνείδησης, την πίστη μας στην ιδέα του Έθνους, την ευψυχία, την τόλμη, την πρωτοβουλία, αλλά και τα θλιβερά παραδείγματα των αδυναμιών μας και πρώτα, όπως καταγγέλλει ο μεγάλος ποιητής της ελευθερίας Σολωμός, τη διχόνοια, που ξεκινά από ένα ασυγκράτητο εγωισμό για να καταστεί τυφλό πάθος που ποδοπατεί κάθε αίσθημα χρέους και ευθύνης προς τους συνανθρώπους και προς το Έθνος. Το 21 υπήρξε όρκος τιμής, όραμα γενεών, πάθος και πίστη, λυτρωτική ελπίδα, γενναιοφροσύνη, θέληση και αστραποβολή μαζί. Θαυμαστή η απόφαση των Ελλήνων ν αποτινάξουν το ζυγό της δουλείας, με απήχηση διεθνή και αποδοχή παγκόσμια. Δίχως άλλο το 21 υπήρξε ο μοχλός που έθεσε σε κίνηση όλες τις απελευθερωτικές τάσεις όχι μόνο της εποχής εκείνης αλλά και αυτές του πολύ κοντινού παρελθόντος. Δημιούργησε κράτη, εγκαθίδρυσε το δίκαιο των εθνοτήτων και αποτέλεσε στις γενικές του γραμμές τη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Το μεγαλύτερο όμως ευεργέτημα του 21 προς την ανθρωπότητα είναι η νέα πνοή που ενεφύσησε σ όλον τον διανοούμενο κόσμο της Ευρώπης: Η δεκαετία εκείνη (1820-1830)..., έγραψε Γερμανός ιστορικός,...υπήρξε αλυσίδα γεγονότων τα οποία ενίσχυσαν το φρόνημα της εθνικής ενότητας και ελευθερίας και διέλυσαν την απογοήτευση που εξωθούσε τα πλήθη στην εγκατάλειψη παντός ιδανικού στη δημόσια ζωή. Αυτά τα γεγονότα ήσαν οι αγώνες των Ελλήνων για την Ελευθερία. Οι αγώνες αυτοί διατήρησαν παρηγοριά και ελπίδα, σε μια στιγμή, κατά την οποία ο άνθρωπος ήταν πλήρης αθυμίας και απογοητεύσεως. Εστερέωσαν, αφενός, την πίστη για το αναφαίρετο των εθνικών δικαιωμάτων και ενίσχυσαν, αφ ετέρου, την ιδέα ότι κάθε τυραννία έχει ένα τέλος. Στην ιστορία της ανθρωπότητας οι Έλληνες δίδαξαν την ασύλληπτη δυναμική που εξουσιάζει ο λόγος - βούληση, προκειμένου να την εμφανίσει όταν η ανθρώπινη ευχή συναντήσει τη θεϊκή επιθυμία. Τότε ακριβώς συντελείται το θαύμα για το οποίο πλέον η διανθρώπινη εκμαρτυρία δανείζεται - προκειμένου να το περιγράψει - στοιχεία εκ της προϊστορίας και του μύθου. Είναι η ειδοποιός διαφορά της ιστορικής συμπεριφοράς του Έλληνα σε σχέση με αυτή των άλλων λαών. Από τη μία το ελληνικό θαύμα θα εκπλήττει, θα συνεγείρει, θα συγκινεί και θα κατευθύνει τους λαούς από την άλλη, η ιμπεριαλιστική προσωρινότητα, ως παρανοϊκή πρακτική, θα φθίνει και ως αρνησιακή θέση και ως αθεϊστικός λόγος, για να συναντήσει την πλήρη και παντελή αδιαφορία των λαών, οδηγούμενη - τελικώς - στην αυτοαναίρεσή της. Παντελής Παπαχρήστου 34 Παντελή Παπαχρήστου

Ο ι κ ό ρ α μ α Δ Ι Ε Θ Ν Ε Σ Μ Ε Σ Ι Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Τ Υ Ο ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ (47 ΧΩΡΕΣ) Ξ Α Ν Θ Ι Π Π Η Χ Ρ Η Σ. Κ Α ΛΟ Γ Ν Ω Μ Α Κασσάνδρας 2, 1ος όροφος Ν. Μουδανιά Τηλ.: 23730 65788-9 Fax: 23740 25844 Web site: www.remax.gr, www.remax.com e-mail: remax-oikorama@hellasnet.gr T R I A N T A F I L L O U P E T R O L E U M S E R V I C E S Πρατήριο Καυσίμων BP Πλυντήρια - Λιπαντήριο 8,5 ΧΛΜ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ΠΥΛΑΙΑ (ΔΙΠΛΑ ΣΤΗ PEUGEOT)

Τεύχος 9 ο, Ιαν - Φεβ - Μαρ 2004 Γλυπτό του αφυτιώτη γλύπτη Β. Παυλή Του Αθανασίου Ε. Καραθανάση Η Άθυτος ή Άφυτος είναι μια όμορφη κωμόπολη στην χερσόνησο της Κασσάνδρας με μακραίωνη ιστορία που αρχίζει από το 3000 π.χ., όπως μαρτυρεί ο μικρός προϊστορικός οικισμός εντός αυτής. Κατά την περίοδο του αποικισμού (8 ος - 7 ος αι. π.χ.) Ευβοείς (Ερετριείς) άποικοι που φαίνεται ότι αποίκισαν την Άφυτο λάτρευαν, κοντά στην κωμόπολη, στην πλαγιά που κατέρχεται προς την θάλασσα τον θεό των σπηλαίων Διόνυσο άλλωστε ο συνδυασμός των βράχων και των νερών που κυλούσαν προς την θάλασσα ήταν ένας ιδανικός χώρος λατρείας Ο Στέφανος Βυζάντιος την ονομάζει Αφύτη, Άφυτις, Άφυτος και φυσικά το σημερινό Άθυτος είναι το αυτό καθώς συμβαίνει και εδώ η γνωστή αλλαγή του φ σε θ. Ο αυτός γράφει ότι Φωτογρ.: Ιωάννης Λ. Παπακαρμέζης έλαβε την ονομασία από Αφύτου τινός εγχειρίου. Ο Ξενοφών στα Ελληνικά του γράφει για την ομορφιά της τοποθεσίας, τα θαυμάσια νερά και την λατρεία του Διονύσου στην Άφυτο. Και όταν ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίπολις τραυματίσθηκε πολιορκώντας την Τορώνη μεταφέρθηκε για θεραπεία στο ιερό του Διονύσου. Κοντά στο ιερό αυτό υπήρχαν και τα ιερά της θεάς Δήμητρας όπου τελούνταν τα Θεσμοφόρια, αλλά και του Απόλλωνος και του Άμμωνος Διός, όπως γράφουν ο Πλούταρχος και ο Παυσανίας. Κατά τους Περσικούς Πολέμους, όπως μαρτυρεί ο Ηρόδοτος (4, 123), ο Ξέρξης Στρατολόγησε με τη βία αρκετούς κατοίκους της Αθύτου. Μετά κατέστη μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Κατά τον 4 ο π.χ. ιδρύθηκε το ιε- 36 Αθανασίου Ε. Καραθανάση