ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΣΦΟΥΓΓΑΡΗΣ Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής Διαχείρισης Οικοτόπων και Βιοποικιλότητας Διευθυντής Εργαστηρίου Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τόπος γέννησης: Ασμήνιο Ιστιαίας Ευβοίας Ημερομηνία γέννησης: 14/5/1963 Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος, με δύο παιδιά Ταχυδρομική διεύθυνση: Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Οδός Φυτόκου, 38446, Ν. Ιωνία, Βόλος Τηλέφωνο: 24210 93274, 93281, Fax: 24210 93274 Εmail: asfoug@agr.uth.gr, asfouga@gmail.com Πανεπιστημιακές Σπουδές: 1981: Εισαγωγή στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (σειρά επιτυχίας: 1) Πτυχίο (1981 1986): Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Βαθμός: 8,01 Μεταπτυχιακές Σπουδές: Διδακτορικό Δίπλωμα (1986 1991): Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Βαθμός: Άριστα. Τίτλος Διδακτορικής Διατριβής: Οικολογία διατροφής του κρητικού αιγάγρου (Capra aegagrus cretensis), αγριοπροβάτου (Οvis orientalis musimon) και αγριοκούνελου (Οryctolagus cuniculus) και επιπτώσεις της βόσκησης σε νησιωτικά οικοσυστήματα. Παρακολούθηση μαθημάτων (1986 1988): (Παρακολουθήσεις εξετάσεις εξαμηνιαίων μαθημάτων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης): Μεταπτυχιακό Τμήμα Γεωπονίας: Στατιστική Ι, Στατιστική ΙΙ. Τμήμα Βιολογίας: Διαχείριση και Προστασία Οικοσυστημάτων, Πληθυσμιακή Οικολογία, Ηθολογία Ζώων. Μαθηματικό Τμήμα: Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος: Εκτροφή Θηραμάτων, Λιβαδική Οικολογία, Διαχείριση Λιβαδιών, Διατροφή Ζώων, Ρύπανση Περιβάλλοντος.
ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Μεταδιδακτορική έρευνα στο University of Durham, Department of Biological Sciences της Βρετανίας, στη Διαχείριση Υγροτόπων (Υπεύθυνος καθηγητής: Peter Evans) (Ιούλιος Σεπτέμβριος 1997). Εκπαιδευτικές επισκέψεις στα πλαίσια ερευνητικής συνεργασίας στο Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών (Διευθυντής: Καθηγητής Nico Koedam) (Αύγουστος 1997 και Μάιος 1999). Από τη συνεργασία αυτή προέκυψε κοινή έρευνα, ανταλλαγή στα πλαίσια του προγράμματος Socrates προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, εκπόνηση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών διατριβών φοιτητών του ανωτέρω πανεπιστημίου στην Ελλάδα και δημοσιεύσεις. Εκπαιδευτικές επισκέψεις στα πλαίσια ερευνητικής συνεργασίας στο Institute of Wildlife Ecology, Veterinary University of Vienna της Αυστρίας (Ερευνητής: Dr Franz Suchentrunk) (Ιούλιος 2000 και Σεπτέμβριος 2001) Από τη συνεργασία αυτή προέκυψε κοινή έρευνα, δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια. Σεμινάριο στη Zafferana Etnea της Σικελίας για εκπαίδευση εκπαιδευτών στα πλαίσια του προγράμματος Στρατηγική Διαχείριση Δράσεων Σχετιζόμενων με τον Τουρισμό SMART μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας και Ισπανίας (30/4/97 5/5/97 Σεμινάριο στη περιοχή Franche Comte της Γαλλίας για εκπαίδευση εκπαιδευτών στα πλαίσια του προγράμματος Leonardo da Vinci με θέμα Διατήρηση Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς μεταξύ Ελλάδας, Γαλλίας και Ισπανίας (27/5/96 8/6/96). ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ 1981: Εισαγωγικές εξετάσεις στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος (Σειρά επιτυχίας: 1): Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) 1981 1982,1984 1985,1985 1986: Ι.Κ.Υ. (υποτροφία εξαιρετικής επίδοσης) 1981 1986: Κληροδότημα Α. Ρέστη (Κ.Α.Ρ.) 1986 1991: Κ.Α.Ρ. 1989 1991: Ι.Κ.Υ. (υποτροφία μεταπτυχιακών σπουδών) 1997: Royal Society, England (για μετεκπαίδευση στην Αγγλία) ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ Συμμετοχή στην επιστημονική ομάδα του Α' ΒΡΑΒΕΙΟΥ "Διεθνούς Ανοικτού Διαγωνισμού Ιδεών και Προτάσεων του 2009 για την ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών της Ηλείας και της Πελοποννήσου". 2
ΓΛΩΣΣΕΣ Αγγλική Γαλλική (σε επίπεδο παρακολούθησης της βιβλιογραφίας) ΓΝΩΣΗ Η/Υ Γνώση χειρισμού Η/Υ και λειτουργίας περιβάλλοντος Windows XP Professional (Word, Excel, Power Point) και των στατιστικών πακέτων IBM SPSS Statistics 19, Canoco for Windows 4.5, Species Diversity and Richness 4.1.2, Fragstat 4.3. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΘΕΣΗ (Σύνολο 39 εξάμηνα, ήτοι 19,5 έτη): Συμβασιούχος διδάσκων Π.Δ. 407/80 (Σεπτέμβριος 1992 Αύγουστος 1996) Λέκτορας (Σεπτέμβριος 1996 Αύγουστος 2004) Επίκουρος Καθηγητής (Αύγουστος 2004 Αύγουστος 2007) Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής (Αύγουστος 2007 σήμερα) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 1. Τακτικό μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τα ακαδημαϊκά έτη: α) 2001 2002, ως εκπρόσωπος των Λεκτόρων και β) 2006 2007, ως εκπρόσωπος των Επίκουρων Καθηγητών 2. Αντιπρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Διδασκόντων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τη διετία 2006 08. 3. Διευθυντής του Εργαστηρίου Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας του Τμήματος από το έτος 2004 έως και σήμερα. 4. Αναπληρωτής εκπρόσωπος του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 5. Μέλος της Επιτροπής Προβολής και Οργάνωσης του Τμήματος σε Δράσεις Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ERASMUS) και Ανταλλαγών Φοιτητών με Διακρατικές Συμφωνίες για τα ακαδ. έτη 2008 2009 και 2009 2010. 6. Μέλος της Επιτροπής Διεθνών και Δημοσίων Σχέσεων του Τμήματος για τα έτη 2002 2003 και 2003 2004. 7. Μέλος της Ειδικής Διατμηματικής Επιτροπής (Ε.Δ.Ε.) του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών 3
του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από τις 16 Νοεμβρίου 2005 έως και σήμερα. 8. Μέλος της Επιτροπής η οποία θα συμβάλλει στη σύνταξη της πρότασης του Τμήματος για το Πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης φοιτητών Ανώτατης Εκπαίδευσης, Γ φάση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ). 9. Μέλος της Επιτροπής για την σύνταξη και έκδοση του Οδηγού Σπουδών του Τμήματος για τα ακαδ. έτη 2004 2005 και 2005 2006. 10. Μέλος της Επιτροπής που θα εισηγηθεί για την αναμόρφωση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών για τα ακαδ. έτη 2008 2009 και 2009 2010. 11. Μέλος της Επιτροπής Παραλαβής υλικών που αφορούν στις ταχυμεταφορές, διαγωνισμούς και προμήθεια υλικών (καθαριότητας, πετρελαίου, κ.ά.) και στη συντήρηση του κτιρίου Φυτόκου για τα έτη 2004 2005 και 2005 2006. 12. Ως αναπληρωματικό μέλος της Επιτροπής Παραλαβής Πετρελαίου στο κτίριο του Φυτόκου για τα ακαδ. έτη 2006 2007 και 2007 2008. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 1. Σε προπτυχιακό πρόγραμμα: α) Σεπτέμβριος 1992 Ιανουάριος 2012 (39 εξάμηνα, ήτοι 19,5 έτη): Αυτοδύναμη διδασκαλία στο πρώην Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής και σημερινό στο Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Παν/μίου Θεσσαλίας (i) Ως διδάσκων Π.Δ.407/80 (Σεπτέμβριος 1992 Αύγουστος 1996) [8 Εξάμηνα] (ii) Ως Λέκτορας (Σεπτέμβριος 1996 Αύγουστος 2004) [18 Εξάμηνα] (iii) Ως Επίκουρος Καθηγητής (Αύγουστος 2004 Αύγουστος 2007) [6 Εξάμηνα] (iv) Ως Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής (Αύγουστος 2007 σήμερα) [9 Εξάμηνα] των μαθημάτων: Οικολογία, Διαχείριση Οικοσυστημάτων, Διατήρηση Βιοποικιλότητας (Οικολογία και) Διαχείριση Υγροτόπων, Οικολογία Ρεόντων Υδάτων, Ρύπανση και Προστασία Περιβάλλοντος, Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών και Θαλασσίων Πάρκων. 4
Συνδιδασκαλία το μάθημα "Εισαγωγή στη Γεωπονία και το Αγροτικό Περιβάλλον". β) 2002 2003 (Εαρινό εξάμηνο): Αυτοδύναμη διδασκαλία του μαθήματος Οικολογία στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Παν/μίου Θεσσαλίας. γ) 1998 2003 (15 τετράμηνα): Αυτοδύναμη διδασκαλία στο Πρόγραμμα Σπουδών Επιλογής (Π.Σ.Ε.) Διαχείριση Αγροτικού Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Υπεύθυνος διδασκαλίας των μαθημάτων: Οικολογία, Διαχείριση Φυσικών Οικοσυστημάτων, Προστασία Άγριας Πανίδας και Βιοποικιλότητα, Και σε συνδιδασκαλία τα μαθήματα: Λιμνολογία Υγρότοποι, Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 2. Σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα: α) 1998 1999, 1999 2000, 2000 2001, 2001 2002 (στο εαρινό εξάμηνο): (4 εξάμηνα): Συνδιδασκαλία στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Σύγχρονα Συστήματα Αγροτικής Παραγωγής στο Μεσογειακό Χώρο με Έμφαση στην Αειφορική Παραγωγή και τη Χρησιμοποίηση Νέων Τεχνολογιών" του πρώην Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής του Παν/μίου Θεσσαλίας στα μαθήματα Αειφορική Διαχείριση Υδατικών Πόρων και Ειδικά Θέματα Οικολογίας Υδρόβιων Ζωικών Οργανισμών. β) 2002 2003, 2003 2004, 2004 2005, 2005 2006, 2006 2007, 2007 2008, 2008 09, 2009 10, 2011 12 (9 εξάμηνα): Συνδιδασκαλία στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών και στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Παν/μίου Θεσσαλίας στα μαθήματα: Αειφορική Διαχείριση Υδατικών Πόρων και Ολοκληρωμένη Διαχείριση καλλιεργειών. γ) 2005 2006 (1 εξάμηνο): Συνδιδασκαλία στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Χωρική Ανάλυση και Πολιτική του Τμήματος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παν/μίου Θεσσαλίας στο μάθημα Περιβαλλοντική Ανάλυση και Πολιτική, ύστερα από πρόσκληση. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 5
1. University of Greenwhich, Department of Earth & Environmental Sciences της Βρετανίας. Συνεπίβλεψη με τον Dr. Peter Glaves, στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας, της διατριβής για το δίπλωμα Master of Science του μεταπτυχιακού φοιτητή Άγγελου Μαρέδη, το πειραματικό μέρος και η συγγραφή της οποίας πραγματοποιήθηκε το 2002 στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.), με θέμα Effects of land uses on food availability and habitat selection of a globally threatened species (Lesser Kestrel) in an intensively cultivated land. 2. Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών. Συνεπίβλεψη με τον Καθηγητή Nico Koedam, στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας, 4 διατριβών για το δίπλωμα Master of Science, το πειραματικό μέρος και η συγγραφή των οποίων πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.). Α. Η μεταπτυχιακή φοιτήτρια An Verspecht του ανωτέρω Παν/μίου επισκέφθηκε το Παν/μιο Θεσσαλίας από την Άνοιξη μέχρι και το Καλοκαίρι του 2000 και εκπόνησε στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.) τη μεταπτυχιακή της διατριβή με θέμα: Voedselgewoonten van de Europese haas (Lepus europaeus Pallas, 1778) in Griekenland: methodologie en mogelijk effect van het habitat type Feeding habits of the European hare (Lepus europaeus Pallas, 1778) in Greece : methodology and possible effects of habitat type, την οποία και παρουσίασε επιτυχώς στο Vrije Universiteit. Β. Ο μεταπτυχιακός φοιτητής Kevin Somers του ανωτέρω Παν/μίου επισκέφθηκε από την Άνοιξη μέχρι και το Καλοκαίρι του 2003 το Παν/μιο Θεσσαλίας και εκπόνησε τη μεταπτυχιακή του διατριβή στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.). Εργάστηκε για τη διατριβή του στην περιοχή της Ελασσόνας με θέμα: Landschapsattributen voor faunabeheer (herpetofauna) gedetecteerd in temporele series van teledetectiegegevens in een centraal Grieks berggebied. Land use patternsreptile diversity relationships in agricultural and mixed agricultural/seminatural areas in Central Greece, την οποία και παρουσίασε επιτυχώς στο Vrije Universiteit. 6
Γ. Ο μεταπτυχιακός φοιτητής Mathias Engelbeen του ανωτέρω Παν/μίου επισκέφθηκε από την Άνοιξη μέχρι και το Καλοκαίρι του 2004 το Παν/μιο Θεσσαλίας και εκπόνησε τη μεταπτυχιακή του διατριβή στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.). Εργάστηκε για τη διατριβή του στην περιοχή της Ελασσόνας με θέμα: Orienterend/Prelimainair onderzoek naar het effect van landschapsstruurveradering op ornithofauna in een Centraal Groeks landbouwgebied Preliminary investigation of the effects of changing landscape structure on ornithofauna in an agricultural area of central Greece, την οποία και παρουσίασε επιτυχώς στο Vrije Universiteit. Δ. Ο μεταπτυχιακός φοιτητής Ronny Merken του ανωτέρω Παν/μίου επισκέφθηκε από την Άνοιξη μέχρι και το Καλοκαίρι του 2004 το Παν/μιο Θεσσαλίας και εκπόνησε τη μεταπτυχιακή του διατριβή στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.). Εργάστηκε για τη διατριβή του στην περιοχή της Ελασσόνας με θέμα: The effects of small landscape elements on the presence of ornithofauna in different landscape types in Central Greece, την οποία και παρουσίασε επιτυχώς στο Vrije Universiteit. 3. Department of Landscape Use and Nature Protection, Applied University of Sciences of Eberswalde, Berlin Γερμανίας. Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας η φοιτήτρια Claudia Weigelt του ανωτέρω Παν/μίου πραγματοποίησε πρακτική άσκηση στο Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος Π.Θ.), 2μηνης διάρκειας (7 Μαΐου 7 Ιουλίου 2003) και εκπόνησε εργασία (Επίβλεψη: Α. Σφουγγάρης) με θέμα: Τhe control of insect populations by the lesser kestrel in an intensively cultivated landscape of Thessaly, Greece. 4. Istituto Nazionale per la Fauna Selvatica (INFS), Ozzano Emilia (BO), της Ιταλίας (Διευθυντής: Dr. Ettore Randi). Από τη συνεργασία αυτή προέκυψε κοινή έρευνα και 3 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. 5. Institute of Wildlife Ecology, Veterinary University of Vienna της Αυστρίας (Ερευνητής: Dr. Franz Suchentrunk). Από τη συνεργασία αυτή προέκυψε κοινή έρευνα, 4 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και 8 παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια. 7
ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ Επιβλέπων δύο διδακτορικών διατριβών: 1. Πλεξίδα Σοφία (Γεωπόνος, M.Sc.), θέμα: «Επίδραση των αλλαγών χρήσεων γης στη δυναμική του τοπίου και τη βιοποικιλότητα στη βορειοδυτική Θεσσαλία» (σε εξέλιξη) 2. Σολωμού Αλεξάνδρα (Γεωπόνος, M.Sc.), θέμα: «Επίδραση της διαχείρισης στην εξέλιξη των οικοσυστημάτων των ελαιώνων» (σε εξέλιξη) Επιβλέπων μεταπτυχιακών διατριβών σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού: 1. An Verspecht (2000). Voedselgewoonten van de Europese haas (Lepus europaeus Pallas, 1778) in Griekenland: methodologie en mogelijk effect van het habitat type Feeding habits of the European hare (Lepus europaeus Pallas, 1778) in Greece : methodology and possible effects of habitat type. Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών (Συνεπίβλεψη με Καθηγητή Nico Koedam). 2. Angelos Maredis (2002). Effects of land uses on food availability and habitat selection of a globally threatened species (Lesser Kestrel) in an intensively cultivated land. University of Greenwhich, Department of Earth & Environmental Sciences της Βρετανίας (Συνεπίβλεψη Dr. Peter Glaves). 3. Kevin Somers (2003). Landschapsattributen voor faunabeheer (herpetofauna) gedetecteerd in temporele series van teledetectiegegevens in een centraal Grieks berggebied. Land use patterns reptile diversity relationships in agricultural and mixed agricultural/seminatural areas in Central Greece. Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών (Συνεπίβλεψη με Καθηγητή Nico Koedam). 4. Mathias Engelbeen (2004). Orienterend/Prelimainair onderzoek naar het effect van landschapsstruurveradering op ornithofauna in een Centraal Groeks landbouwgebied Preliminary investigation of the effects of changing landscape structure on ornithofauna in an agricultural area of central Greece. Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών (Συνεπίβλεψη με Καθηγητή Nico Koedam). 5. Ronny Merken (2004). The effects of small landscape elements on the presence of ornithofauna in different landscape types in Central Greece. Vrije Universiteit, Lab. of Botany and Nature Management των Βρυξελλών (Συνεπίβλεψη με Καθηγητή Nico Koedam). 8
6. Claudia Weigelt (2004). Τhe control of insect populations by the lesser kestrel in an intensively cultivated landscape of Thessaly, Greece. Department of Landscape Use and Nature Protection, Applied University of Sciences of Eberswalde, Berlin, Γερμανίας (Συνεπίβλεψη με Dr. Frank Dreger). Επιβλέπων μεταπτυχιακών διατριβών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: 1. Πλεξίδα Σοφία (2007). Ορεινή γεωργία στην περιοχή Φλαμπουρεσίου Ν. Τρικάλων: παραγωγικότητα και συμβολή στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. 2. Σολωμού Αλεξάνδρα (2008). Διαφοροποίηση βιοποικιλότητας σε συμβατικούς και βιολογικούς ελαιώνες. 3. Βουδούρη Αικατερίνη (2008). Η αξία των αγροοικοσυστημάτων για τη βιοποικιλότητα εκτός καλλιεργητικής περιόδου: συγκριτική αξιολόγηση καλλιεργειών της περιοχής Ελασσόνας. 4. Γκισάκης Εμμανουήλ (σε εξέλιξη). Επιπτώσεις της καύσης της καλαμιάς σιτηρών σε επιλεγμένες παραμέτρους του οικοσυστήματος. 5. Σπυρόπουλος Δημήτριος (σε εξέλιξη). Δυναμικό της εδαφικής τράπεζας σπερμάτων σε επιλεγμένες καλλιέργειες. Μέλος τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής 3 διδακτορικών διατριβών. Μέλος 7μελούς εξεταστικής επιτροπής 6 διδακτορικών διατριβών. Μέλος τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής 12 μεταπτυχιακών διατριβών. Επιβλέπων 23 πτυχιακών διατριβών. Μέλος τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής 54 πτυχιακών διατριβών. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ 2012 Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του 1oυ Περιβαλλοντικού Συνεδρίου Θεσσαλίας, 8 10 Σεπτεμβρίου 2012, Σκιάθος. 2012 Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του 3oυ Πανελλήνιου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, 27 30 Σεπτεμβρίου 2012, Βόλος 2008 Γραμματέας της Οργανωτικής Επιτροπής και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του 4 ου Συνεδρίου της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας, της 9
Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας Ελληνικής και Φυκολογικής Εταιρείας, 9 12 Οκτωβρίου 2008, Βόλος. 2007 Μέλος της International Organising Committee και της Scientific Committee of the 5 th International Congress on Wild Fauna, 22 27 Sept. 2007, Chalkidiki. 2006 Οργάνωση επιστημονικής ημερίδας με θέμα "Επιπτώσεις του προτύπου διαχείρισης των αγροτικών οικοσυστημάτων της περιοχής Ελασσόνας στη βιοποικιλότητα", Παρασκευή 7 Απριλίου 2006, Ζάννειο Μορφωτικό και Πολιτιστικό Κέντρο Λιβαδίου Ελασσόνας. Διοργάνωση: Εργαστήριο Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Συνδιοργανωτές: Vrije Universiteit, Brussels, Belgium, Δήμος Λιβαδίου. 2004 Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος 10 12 Νοεμ. 2004. Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία και Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Παν/μίου Θεσσαλίας. 2002 Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής της ημερίδας Περιβαλλοντική Προστασία και Ανάπτυξη στις Περιοχές του Δικτύου Φύση (Natura) 2000 που οργάνωσε το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και το ΥΠΕΧΩΔΕ, Βόλος, 26 Απριλίου 2002. 2001 Επικεφαλής της Επιστημονικής Επιτροπής της Διημερίδας Ανάπτυξη και Περιβάλλον στο Νομό Μαγνησίας που οργάνωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας, το ΥΠΕΧΩΔΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αναπτυξιακή Εταιρεία Μαγνησίας, Βόλος 4 5 Μαΐου 2001. 1992 Μέλος της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου Περιβαλλοντική Εκπαίδευση που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Μετά από πρόσκληση των οργανωτών πραγματοποίησα ομιλία με θέμα Estimation of European hare (Lepus europaeus) population density in Greece στο Workshop Small Game Monitoring in Europe στα πλαίσια του διεθνούς συνεδρίου 28 th Congress of International Union of Game Biologists, 13 18 August 2007, Uppsala, Sweden. 10
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΕ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ENGREF Centre de Clermont Ferrant, Γαλλία. Ύστερα από σχετική πρόσκληση επισκέφθηκα το ανωτέρω κέντρο τον Σεπτέμβριο του 2005 και πραγματοποίησα διάλεξη στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος Politiques et stratégies de development με θέμα Policies for the protection of nature in Greece. ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΣΕ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ (8 συνέδρια) ΑΛΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας για μία διετία. Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας για μία διετία. Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας και Αντιπρόεδρος για τη διετία 2005 06 Μέλος της WAVES Greece (Wild Animal Vigilance Euromediterranean Society) Συμβολή στη 2 η Εξαετή Έκθεση για την εφαρμογή της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) στην Ελλάδα (2007) (Συντονιστής: Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων ΕΚΒΥ) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Α. Επιστημονικός Υπεύθυνος (16 Προγράμματα): 1) 2011. Επίδραση της διαχείρισης στην εξέλιξη των οικοσυστημάτων των ελαιώνων. Πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ. 2) 2011. Απογραφή της βιοποικιλότητας σε δύο περιοχές μεταλλευτικής δραστηριότητας (Ανάβρα και Αγριά Μαγνησίας) και προτάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών που θα συμβάλλουν στην ταχύτερη αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. 3) 2009. Σύνταξη διαχειριστικού σχεδίου και σχεδίου παρακολούθησης του πληθυσμού του Αγρινού (Ovis gmelini ophion) στο δάσος Πάφου της Κύπρου. 4) 2005. Παρακολούθηση της πανίδας στη Γκιώνα και επικαιροποίηση των υπαρχόντων δεδομένων. 5) 2004. Πρακτική άσκηση του προγράμματος κατάρτισης φυλάκων ξεναγών προστατευόμενων περιοχών. 11
6) 2004. Επιπτώσεις του προτύπου διαχείρισης των αγροτικών οικοσυστημάτων της Θεσσαλίας στη Βιοποικιλότητα. Πρόγραμμα ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ. 7) 2004. Σχέδιο φύλαξης επόπτευσης και παρακολούθησης των ειδών άγριας πανίδας και των ενδιαιτημάτων τους στην προστατευόμενη περιοχή 'Οροσειρά Ροδόπης. 8) 2003. Οικολογική και γενετική μελέτη της ορεινής πέρδικας. Instituto de Investigacion en Resoursos, Spain. 9) 2003. Πρόγραμμα Παρακολούθησης & Αξιολόγησης των Επιπτώσεων στα μεγάλα θηλαστικά και στα ενδιαιτήματά τους από την κατασκευή & λειτουργία της Εγνατίας οδού. Υποέργο: Ζαρκάδι και αγριόχοιρος. 10) 2003. Καταγραφή των θηραμάτων της ευρύτερης περιοχής Δήμου Λουτρακίου. 11) 2003. Απογραφή χλωρίδας πανίδας του δημοτικού δάσους Κουρί. 12) 1999. Περιβαλλοντική προστασία περιοχής Μεγάλο Μικρό Λιβάδι της Β. Ευβοίας. 13) 1998. Πιλοτική έρευνα απογραφής και διαχείρισης των πληθυσμών και βιοτόπων 4 μεγάλων θηλαστικών στην Ήπειρο: ζαρκάδι, αγριόχοιρος, ελάφι, αγριόγιδο. 14) 1998. Μελέτη των πληθυσμών και των βιοτόπων του λαγού (Lepus europaeus) στην Ήπειρο. 15) 1998. Έρευνα των σχέσεων βιοποικιλότητας και χρήσεων γης στην πεδιάδα και τον υγρότοπο Σπερχειού Φθιώτιδας. 16) 1996. Μελέτη των πληθυσμών και των βιοτόπων του λαγού (Lepus europaeus) στη Θεσσαλία. Β. Συμμετοχή στην επιστημονική ομάδα ερευνητικών προγραμμάτων (22 προγράμματα): 1) 2009. Θέματα βιολογικής γεωργίας στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης της ευρύτερης ζώνης του Δήμου Σούρπης Νομού Μαγνησίας. 12
2) 2009. Αξιολόγηση πορείας δράσεων στις περιοχές Natura Γ ΚΠΣ και αναθεώρηση του επιχειρησιακού σχεδίου για τη νέα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ και Δ ΠΕΠ Θεσσαλίας 2007 2013. 3) 2009. Προσαρμογή της κτηνοτροφίας της Κοινότητας Σμίξης στα σύγχρονα περιβαλλοντικά και διατροφικά δεδομένα. 4) 2009. Μελέτη για την Επιστημονική Ανάλυση του Θέματος της Συνύπαρξης μεταξύ γενετικά τροποποιημένων, συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών στην Κύπρο. 5) 2006. Management of Water Resources and Wetland protection in tourism developing areas (MANWATER INTERREG III B ARCHIMED 2000 2006). 6) 2006. Εκπόνηση Επιχειρησιακού Σχεδίου / Σχεδίου Εφαρμογής Δράσεων για την οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία Ινστιτούτου Διά Βίου Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. 7) 2005. Εμπειρογνωμοσύνη υποστήριξης διαχειριστικής αρχής περιφέρειας Θεσσαλίας για την κατάρτιση του σχεδίου για την Δ' προγραμματική περίοδο. 8) 2004. Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση σχετικά με την προστασία και τις δυνατότητες της αειφορικής ανάπτυξης του όρους Πήλιο ως περιοχής του δικτύου Φύση 2000. 9) 2003. Ενημερωτικές δράσεις για την εφαρμογή της οδηγίας 9243 σχετικά με την προστασία των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας στην Κ. Ελλάδα. 10) 2002. Awareness Actions for the Implementation of Directive 92/43/EC concerning the protection of natural habitats as well as of wild fauna and flora in Central Greece. 11) 2000. Εκπόνηση μελέτης χωροταξικής διευθέτησης, οικονομικής ανάπτυξης του Δ. Αιθήκων μέσω δημιουργίας χιονοδρομικού κέντρου στην περιοχή "Μαρόσα" Νεραϊδοχωρίου. 12) 2000. Επιμορφωτικά Σεμινάρια για Εκπαιδευτικούς. 13) 1999. Διαχείριση στερεών αστικών και υγρών αποβλήτων. 14) 1999. Γενετική ταυτοποίηση φυσικών και εκτρεφόμενων πληθυσμών λαγού της Ηπείρου και της Θεσσαλίας με χρήση μοριακών τεχνικών. 13
15) 1997. Απογραφή, αξιολόγηση και χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας της Ελλάδας σε εφαρμογή της οδηγίας 92/43 ΕE. Πρόγραμμα Life 94. 16) 1996. Strategic Management Actions Related to Tourism (SMART). 17) 1996. Πρόγραμμα Life 95: Ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του Δέλτα του Σπερχειού ποταμού, περιοχή υποψήφια για το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. 18) 1995. Κατάρτιση στελεχών σε θέματα περιβαλλοντικών επιπτώσεων. 19) 1994 και 1995. Πρόγραμμα παρακολούθησης των ελληνικών υγροτόπων. Υπεύθυνος για τις περιοχές: Λιμνοθάλασσα Αταλάντης, Λίμνη Υλίκη, Λίμνη Παραλίμνη, Λίμνη Δύστος, Δέλτα Σπερχειού. 20) 1993. Σύγχρονη ανταγωνιστική γεωργία φιλική προς το περιβάλλον. 21) 1988. Δυναμική των θρεπτικών στοιχείων της οργανικής ουσίας και των οργανισμών αποσύνθεσης σ ένα δασικό οικοσύστημα. 22) 1984. Μελέτη της χλωρίδας των Νησιών του Αιγαίου, Φάση Ι: Δασική χλωρίδα της Λέσβου. ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Διδακτορική διατριβή 1. Σφουγγάρης Α. (1991). Οικολογία διατροφής του κρητικού αιγάγρου (Capra aegagrus cretensis), αγριοπροβάτου (Οvis orientalis musimon) και αγριοκούνελου (Οryctolagus cuniculus) και επιπτώσεις της βόσκησης σε νησιωτικά οικοσυστήματα. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών, Παράρτημα Αριθ. 16 του ΛΒ Τόμου, σελ. 310. [Ετεροαναφορές: 1] Εργασίες σε διεθνή περιοδικά με κριτές 2. Papageorgiou N., A. Sfougaris, O. Christopoulou, C. Vlachos, J. Petamidis (1988). Food habits of the red fox in Greece. Acta Theriologica, 33(23): 313 324. [2010 Impact Factor: 0,985, Ετεροαναφορές: 24] 3. Adamakopoulos P., T. Adamakopoulos, D. Bousbouras, G. Giannatos, V. Hatzirvassanis, I. Ioannidis, H. Papaioannou, A. Sfougaris (1991). Les grands 14
4. Sfougaris A. (1994). Wild goats (Capra aegagrus) in Greece: distribution and status.biologia Gallo Hellenica,Vol.21:233 240. [Ετεροαναφορές: 5] 5. Papageorgiou N., C.Vlachos, A. Sfougaris, E. Tsachalidis (1994). Status and diet of wolves in Greece. Acta Theriologica, 39(4): 411 416. [2010 Impact Factor: 0,985, Ετεροαναφορές: 21] 6. Sfougaris A. (1995). The distribution, ecology and management of Greek wild goats. An outline. Carpinae, 8/9:5 9. [Ετεροαναφορές: 3] 7. Sfougaris A., A. Nastis, N. Papageorgiou (1996). Food resources and quality for the introduced Cretan wild goat or agrimi (Capra aegagrus cretica) on Atalandi Island, Greece, and implications for ecosystem management. Biological Conservation, 78:239 245. [2010 Impact Factor: 3,498, Ετεροαναφορές: 10] 8. Sfougaris A. et O. Christopoulou (1997). Les effets environnementaux du defrichement et de la culture de l olivier dans une region montagneuse de Grece. MEDIT Mediterranean Perspectives and Proposals. Journal of Economics, Agriculture and Environment, 8(3): 49 51. 9. Sfougaris A., A. Giannakopoulos, H. Goumas, E. Tsachalidis (1999). Status and management needs of a chamois population from Rodopi mountains, NE Greece. Caprinae, May 1999: 4 5. [Ετεροαναφορές: 3] 10. Mamuris Z., A. Sfougaris, C. Stamatis (2001). Genetic structure of Greek brown hare (Lepus europaeus) populations as revealed by mtdna RFLP PCR analysis: implications for conserving genetic diversity. Biological Conservation 101: 187 196. [2010 Impact Factor: 3,498, Ετεροαναφορές: 26] 11. Suchentrunk F., Z. Mamuris, M. Vukovic, A. Sfougaris, N. Tvrtkovic, S. Seitler, S. Broekhuizen (2001). Allozyme variability in Brown hares (Lepus europaeus) from Greece and Croatia: increased gene pool diversity in Southeastern Europe? Mammalian Biology (Suppl.), 66: 45. [2010 Impact Factor: 1,264] 12. Mamuris Ζ., C. Stamatis, A. Sfougaris, M. Giacometti, G. Haerer, M. Vukovic, H. Sert, N. Tvrtkovic, A. Erdogan, P.C. Alves, F. Suchentrunk 15
(2002). Mitochondrial DNA diversity of central European Brown hares (Lepus europaeus): a legacy of Late Glacial Mediterranean refugia? Mammalian Biology, 67 (suppl.): 27 28. [2010 Impact Factor: 1,264] 13. Mamuris Z., A. Sfougaris, C. Stamatis, F. Suchentrunk (2002). Assessment of genetic structure of Greek brown hare (Lepus europaeus) populations based on variation in Random Amplified Polymorphic DNA (RAPD). Biochemical Genetics, 40(9/10): 323 338. [2010 Impact Factor: 0,825, Ετεροαναφορές: 7] 14. Suchentrunk F., Z. Mamuris, A. Sfougaris, C. Stamatis (2003). Biochemical genetic variability in brown hares (Lepus europaeus) from Greece. Biochemical Genetics 41 (5/6): 127 140. [2010 Impact Factor: 0,825, Ετεροαναφορές: 4] 15. Randi E., C. Tabarroni, S. Rimondi, V. Lucchini, A. Sfougaris (2003). Phylogeography of the rock partridge (Alectoris graeca). Molecular Ecology, 12(8): 2201 2214. [2010 Impact Factor: 6,457, Ετεροαναφορές: 80] 16. Randi E., P. C. Alves, J. Carranza, S. Milošević Zlatanović, A. Sfougaris and N. Mucci (2004). Phylogeography of roe deer (Capreolus capreolus) populations: The effects of historical genetic subdivisions and recent non equilibrium dynamics. Molecular Ecology, 13(10): 3071 3083. [2010 Impact Factor: 6,457, Ετεροαναφορές: 38] 17. Barilani M., A. Sfougaris, A. Giannakopoulos, N. Mucci, C. Tabarroni and E. Randi (2007). Detecting introgressive hybridisation in rock partridge populations (Alectoris graeca) in Greece through Bayesian admixture analyses of multilocus genotypes. Conservation Genetics, 8(2): 343 354. [2010 Impact Factor: 1,255, Ετεροαναφορές: 34] 18. Solomou A., S. Tsogia, K. Mousxoudi, T. Fragia, A. Sfougaris and St. Tzortzios (2009). Farmers views and attitudes towards the reformed Common Agricultural Policy (C.A.P.) in Greece. International Journal of Sustainable Development and Planning 4(3):1 12. [2010 Impact Factor: 0,026 SJR] 19. Solomou A. and A. Sfougaris (2011). Comparing conventional and organic olive groves in central Greece: plant and bird diversity and abundance. Renewable Agriculture and Food Systems, 26: 297 316. [2010 Impact Factor: 0,621] 16
20. Merken R., F. Servaes, A. Sfougaris and N. Koedam (2012). Bird assemblages in a complex agricultural landscape in Central Greece: the role of landscape elements and the landscape matrix. Journal of Biological Research (in press). [2010 Impact Factor: 0,682] 21. Solomou A.D., A.I. Sfougaris, E. Vavoulidou and Cs. Csuzdi (2012). The effects of farming practices on earthworm's dynamics in olive groves of central Greece. Advances in Earthworm Taxonomy (accepted). [2010 Impact Factor: Included in Science Citation Index Expanded (SCIE)] 22. Solomou A., A.I. Sfougaris, E. Vavoulidou and Cs. Csuzdi (2012). Species richness and density of earthworms in relation to the soil factors in olive orchard production systems in Greece. Communications in Soil Science and Plant Analysis (accepted). [2010 Impact Factor: 0,432] 23. Solomou A. and A.I. Sfougaris (2012). Herbaceous plant diversity and identification of indicator species in olive groves in Central Greece. Communications in Soil Science and Plant Analysis (accepted). [2010 Impact Factor: 0,432] 24. Solomou A., A.I. Sfougaris, K. Kalburtji and G. Nanos (2012). The effects of organic farming on winter plant composition, cover and diversity in olive grove ecosystems in Central Greece. Communications in Soil Science and Plant Analysis (accepted). [2010 Impact Factor: 0,432] 25. Plexida S.G., A.I. Sfougaris and N.T. Papadopoulos (2012). Quantifying beetle and bird diversity in a Mediterranean mountain agroecosystem. Israel Journal of Ecology & Evolution (accepted). [2010 Impact Factor: 0,974] 26. Sfougaris A.I., Plexida S.G. and A.D. Solomou (2011). Assessing the effects of some environmental factors on the distribution and density of three Lanius species in a continental and coastal landscape. Bird Conservation International (submitted). [2010 Impact Factor: 1,138] 27. Sfougaris A.I. and A. Gkaraveli (2011). Use of forest and shrub dominated habitats by brown hare (Lepus europaeus) in central Greece. Mammalia (submitted). [2010 Impact Factor: 0,616] 28. Giannakos P.C. and A.I. Sfougaris (2011). Quantity and quality components of seed dispersal by foxes and martens in Greece. Israel Journal of Ecology & Evolution (submitted). [2010 Impact Factor: 1,138] 17
29. Solomou A. and A.I. Sfougaris (2011). The role of some agricultural and environmental factors and determination of indicators of herbaceous plant, Carabidae, Tenebrionidae and bird species richness in olive grove management systems. Biodiversity and Conservation (submitted). [2010 Impact Factor: 2,146] 30. Plexida S.G., A.I. Sfougaris and N.T. Papadopoulos (2012). The impact of human land uses on the composition and richness of ground and dung beetle assemblages. Applied Ecology and Environmental Research (submitted). [2010 Impact Factor: 0,547] 31. Plexida S.G., A.I. Sfougaris, V. Papanastasis and I. Ispikoudis (2011). Comparability of landscapes along an altitudinal and human use gradient driving in a core set of landscape indicators. Ecological Indicators (submitted). [2010 Impact Factor: 2,967] Εργασίες σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές 32. Sfougaris A., P. Birtsas, A. Nastis (1998). Bird diversity and densities in relation to different habitats and land uses in Portaicos Pertouli area, Greece. In A. Waterhouse and E. McEwan (Editors). Proceedings of International Workshop Landscapes, Livestock and Livelihoods in European Less Favoured Areas, (EQULFA) Aristotle University of Thessaloniki, October 7 12, Thessaloniki, Greece, pp.57 62. [Ετεροαναφορές: 1] 33. Sfougaris A. and N. Papageorgiou (1999). Effects of different management practices on vegetation structure of some island ecosystems. In V.P. Papanastasis, J. Frame, A.S. Nastis. Proceedings of International Symposium of European Grassland Federation (EGF) Grasslands and woody plants in Europe May 27 29, Thessaloniki, Greece, pp.413 417. [Ετεροαναφορές: 1] 34. Sfougaris A., N. Papageorgiou, A. Giannakopoulos, H. Goumas (1999). Distribution, populations and habitat of the European hare (Lepus europaeus) in Central and Western Greece. In C. Thomaidis and N. Kypridemos (Eds): Proc. οf the 24 th Congress of International Union of Game Biologists, Sept. 20 24, 1999, Thessaloniki, Greece, pp. 423 430. [Ετεροαναφορές: 3] 35. Sfougaris A., C. Domenikiotis, N. Dalezios (2002). Analysis of brown hare (Lepus europaeus) habitat based on SPOT imagery and GIS in Epirus region, Western Greece. In A.G. Kungolos, A.B. Liakopoulos, G.P.Korfiatis, A.D. Koutsospyros, K.L. Katsifarakis, A.D. Demetracopoulos (Eds): Proceedings 18
36. Gkaraveli A., J. Latham, J.H. Williams and A. Sfougaris (2003). Forest restoration in a national park: modelling suitability of native woodland using GIS and spatial data. 8 th Conference of Environmental Science and Technology, September 8 10, 2003, Lemnos, pp. 280 287. 37. Sfougaris A., C. Alivizatos, A. Giannakopoulos, C. Weigelt (2004). Conservation of a raptor in an intensively cultivated agroecosystem: the case of lesser kestrel (Falco naumanni) in Thessaly plain, central Greece. MEDECOS 2004 10 th International Conference on Mediterranean Climate Ecosystems, Rhodes Island, Greece, 25 April May 1, 2004, pp. 1 10. [Ετεροαναφορές: 4] 38. Sfougaris Α., A. Giannakopoulos, S. Toulia, A. Anni (2005). Food habits of the wild boar (Sus scrofa L.) in Western Greece. Proceedings of the 25th International Congress of the International Union of Game Biologists (I.U.G.B.) and Perdix 9th International Symposium Wildlife Management in the 21 st century, Lemesos, Cyprus, September 3 7, 2001, Vol. ΙΙ. p. 23 28. [Ετεροαναφορές: 1] 39. Sfougaris A. (2005). Population habitat relationships for the roe deer (Capreolus capreolus L.) and the wild boar (Sus scrofa L.) in Epirus Region, Greece. Book of Extended Abstracts of the 27th Congress of the International Union of Game Biologists, Hannover, Germany, 28 Aug. 3 Sept. 2005, p.474 475. [Ετεροαναφορές: 1] 40. Sfougaris A. and A. Tagarakis (2005). Effects of landscape structure and protection status on grey partridge (Perdix perdix) in Lagadas area, northern Greece. Book of Extended Abstracts of the 27th Congress of the International Union of Game Biologists, Hannover, Germany, 28 Aug. 3 Sept. 2005, p.476 478. [Ετεροαναφορές: 1] 41. Gkaraveli, A., J.H. Williams and A. Sfougaris (2005). GIS Based Modelling for Environmental Planning and Resource Mapping. In N.R. Dalezios (Ed.): Proceedings of the International Symposium on GIS and Remote Sensing: Environmental Applications, November 7 9, 2003, Volos, pp. 335 345. 42. Sfougaris A. (2007). Study of fauna in a bauxite mining area in central Greece. Proceedings 3 rd International Conference on Sustainable Development Indicators in the Minerals Industry (SDIMI 2007), 17 20 June, 2007, Milos island, p. 275 281. 19
43. Sfougaris A., N. Papageorgiou and N. Paralikidis (2008). Autumn winter feeding habits of the wild boar (Sus scrofa) in western Greece. Proceedings of the 7 th International Wild Boar (Sus scrofa) Symposium and on suborder Suiformes, September 2008, Sopron, Hungary, pp.98 101. 44. Paralikidis N., N. Papageorgiou, A. Sfougaris and A.Tsiombanoudis (2008). Elements of wild boar (Sus scrofa) feeding habits in an area of northern Greece. Proceedings of the 7 th International Wild Boar (Sus scrofa) Symposium and on sub order Suiformes, September 2008, Sopron, Hungary, pp.84 86. 45. Solomou A., A. Sfougaris and E. Vavoulidou (2010). The effects of organic and conventional farming systems on selected soil properties of olive groves in Central Greece. Proceedings of the 19 th World Congress of Soil Science Soil Solutions for a Changing World, 1 6 August, Brisbane, Australia, pp. 65 68. 46. Plexida S.G., A.I. Sfougaris and N.T. Papadopoulos (2011). Variation in beetle (Coleoptera: Carabidae, Scarabaeidae) assemblages at a local scale in mountain grasslands of central Greece. In: Grassland Farming and Land Management Systems in Mountainous Regions (E.M. Pötsch, B. Krautzer and A. Hopkins eds), Grassland Science in Europe Series, European Grassland Federation, 29 31 August 2011, ΑREC Raumberg Gumpenstein, Austria, Vol. 16, pp. 553 555. Εργασίες σε πρακτικά ελληνικών συνεδρίων με κριτές 47. Σφουγγάρης Α. και Ο. Χριστοπούλου (1989). Αλεπού και γεωργική παραγωγή στην Ελλάδα. Πρακτικά Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου "Προστασία Περιβάλλοντος και Γεωργική Παραγωγή", Θεσσαλονίκη, 21 23 Μαρτίου 1989,Τόμος Β' σελ.775 795. 48. Μάργαρης Ν. Σ. και Α. Σφουγγάρης (1995). Η διαχείριση των χειμάρρων Άναυρου και Κραυσίδωνα στο Βόλο. Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου Προστασία και Περιβαλλοντική Διαχείριση των Ρεμάτων. Αθήνα, 23 24 Νοεμβρίου 1995, Σελ. 60 66. 49. Σφουγγάρης Α. και Μ. Ποδηματά (2000). Απόψεις για τη διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου Περιβαλλοντική εκπαίδευση στο πλαίσιο της εκπαίδευσης του 21 ου αιώνα. Προοπτικές και δυνατότητες, Λάρισα, 6 8 Οκτωβρίου 2000, σελ. 425 433. 20
50. Σφουγγάρης Α. και Π. Μπίρτσας (2000). Η διατήρηση της ορνιθοπανίδας στα δασικά οικοσυστήματα. Πρακτικά επιστημονικής διημερίδας Λιβαδοπονία και Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη, Περτούλι, 16 17 Φεβρουαρίου 2000, σελ. 27 35. 51. Σφουγγάρης Α., Χ. Δομενικιώτης, Ν. Δαλέζιος (2003). Ανάλυση του ενδιαιτήματος του λαγού (Lepus europaeus) με βάση δορυφορικές εικόνες SPOT και GIS στην Ήπειρο. Πρακτικά 3 ου Πανελληνίου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου «Λιβαδοπονία και Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών», Καρπενήσι, 4 6 Σεπτεμβρίου 2002, σελ. 69 75. 52. Σφουγγάρης Α. και Γκαραβέλη Α. 2005. Ανάλυση σε επίπεδο τοπίου της εξάπλωσης του λαγού στην κεντρική Ελλάδα με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Πρακτικά Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου, 2 5 Οκτωβρίου 2005, Δράμα, σελ. 353 360. 53. Σφουγγάρης Α., Γιαννακόπουλος Α., Κόρδαρης Ν. 2005. Πληθυσμιακές τάσεις και διατήρηση του κιρκινεζιού (Falco naumanni) στη Θεσσαλία. Πρακτικά 2 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Βιοποικιλότητα και Πλανητική Αλλαγή», Μυτιλήνη 2004, έκδοση ΕΕΟ Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σελ. 221 225. 54. Σφουγγάρης Α. και Α. Γιαννακόπουλος 2005. Σχέσεις πληθυσμιακής πυκνότητας και παραμέτρων του ενδιαιτήματος για τρία οπληφόρα (ζαρκάδι, αγριόχοιρο, αγριόγιδο) στην Ήπειρο. Πρακτικά 2 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Βιοποικιλότητα και Πλανητική Αλλαγή», Μυτιλήνη 2004, έκδοση ΕΕΟ Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σελ. 226 232. 55. Σφουγγάρης Α. και Θ. Τσιλιγιάννης (2006). Συγκριτική μελέτη της ποικιλότητας ειδών και αφθονίας της ορνιθοπανίδας λιβαδικών και αγροτικών οικοσυστημάτων της περιοχής Ελασσόνας. Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Αθήνα, σελ. 29 37. 56. Σφουγγάρης Α. και Ν. Κουτσίκος (2006). Σχεδιασμός της διαχείρισης των πληθυσμών και των ενδιαιτημάτων του αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra balcanica) στην Ήπειρο με τη χρήση τηλεπισκόπησης και γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (GIS). Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 21
57. Σφουγγάρης Α., Σ. Τουλιά και Α. Γιαννακόπουλος (2006). Βοτανική σύνθεση της τροφής του λαγού (Lepus europaeus) στη Θεσσαλία. Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Αθήνα, σελ. 385 394. 58. Σφουγγάρης Α., Α. Γιαννακόπουλος, Η. Γκούμας και Ε. Τσαχαλίδης (2006). Χρήση ενδιαιτήματος από το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica) στην οροσειρά της Ροδόπης. Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Αθήνα, σελ. 459 466. 59. Merken R., M. Engelbeen, K. Somers, W. Massant, Α. Σφουγγάρης, F. Dahdouh Guebas και N. Koedam (2006). Δομή και μεταβολές του τοπίου στην περιοχή Λιβαδίου Ελασσόνας: επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα και την ερπετοπανίδα μια προκαταρκτική ανάλυση. Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Αθήνα, σελ. 501 509. 60. Σφουγγάρης A. και Α. Γκαραβέλη (2006). Χαρτογράφηση της εξάπλωσης και χωρική ανάλυση του ενδιαιτήματος του λαγού (Lepus europaeus) στη Θεσσαλία. Πρακτικά 5oυ Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβαδοπονία ξηροθερμικών περιοχών, Ηράκλειο Κρήτης, 1 3 Νοεμβρίου 2006. Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Θεσσαλονίκη, σελ. 276 272. 61. Σφουγγάρης Α. και Χ. Μαραγκουδάκη (2006). Ανάλυση δομής και επιπτώσεις της υπερβόσκησης άγριων φυτοφάγων στο δάσος Κουρί Μαγνησίας (περιοχή του Δικτύου Natura 2000). Πρακτικά 5oυ Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβαδοπονία ξηροθερμικών περιοχών, Ηράκλειο Κρήτης, 1 3 Νοεμβρίου 2006. Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Θεσσαλονίκη, σελ. 295 302. 62. Barilani Μ., Α. Σφουγγάρης, Α. Γιαννακόπουλος, N. Mucci, C. Tabaroni και E. Randi (2006). Ο υβριδισμός της ορεινής πέρδικας (Alectoris graeca 22
Συνεδρίου της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Οικολογία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας», 16 19 Νοεμβρίου 2006, Ιωάννινα, σελ. 51 59. 63. Πλατής Π. και Α. Σφουγγάρης (2006). Θνησιμότητα ζώων από ατυχήματα στον αυτοκινητόδρομο Κομοτηνής Αλεξανδρούπολης. Πρακτικά 3 ου Συνεδρίου της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Οικολογία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας», 16 19 Νοεμβρίου 2006, Ιωάννινα, σελ. 284 288. 64. Σφουγγάρης Α., Α. Γκαραβέλη και Α. Γιαννακόπουλος (2006). Προσδιορισμός και χαρτογράφηση της εξάπλωσης του ζαρκαδιού και του αγριόχοιρου στο τμήμα της Εγνατίας οδού Παναγιά Γρεβενά. Πρακτικά 3 ου Συνεδρίου της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Οικολογία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας», 16 19 Νοεμβρίου 2006, Ιωάννινα, σελ. 351 356. 65. Τσαχαλίδης Ε.Π., Α. Σφουγγάρης, Π. Μπίρτσας και Α. Γιαννακόπουλος (2006). Παρούσα κατανομή και πληθυσμός του αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra balcanica) στην οροσειρά της Ροδόπης. Πρακτικά 3 ου Συνεδρίου της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας «Οικολογία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας», 16 19 Νοεμβρίου 2006, Ιωάννινα, σελ. 388 394. 66. Πλεξίδα Σ. και Α. Σφουγγάρης (2008). Κτηνοτροφία και ορεινή γεωργία στο ΒΑ τμήμα του Νομού Τρικάλων. Πρακτικά 5 ου Πανελληνίου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβαδοπονία και προστατευόμενες περιοχές, Λεωνίδιο Αρκαδίας, 2 4 Οκτωβρίου 2008, σελ. 167 172. 67. Σολωμού Α., Κ. Μουσχούδη, Τ. Φραγκιά, Σ. Τσόγια, Α. Σφουγγάρης, Στ. Τζώρτζιος (2009). Απόψεις και στάσεις των αγροτών απέναντι στη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική. Πρακτικά 23 ου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας των Οπωροκηπευτικών, Χανιά 23 26 Οκτωβρίου 2007, Τόμος 13, Τεύχος Α, σελ. 451 454. 68. Πλεξίδα Σ. και Α. Σφουγγάρης (2009). Επιλεγμένα είδη κολεοπτέρων (Coleoptera: Carabidae, Scarabaeidae, Silphidae) ως εργαλείο διατήρησης της ποικιλότητας εδαφόβιας εντομοπανίδας σε ορεινό μεσογειακό αγροοικοσύστημα. Πρακτικά 13ου Πανελλήνιου Εντομολογικού Συνεδρίου, 3 6 Νοεμβρίου 2009, Αλεξανδρούπολη, σελ. 134 136. ου 23
69. Πλεξίδα Σ. και Α. Σφουγγάρης (2010). Επίδραση των χαρακτηριστικών του τοπίου και της ανθρώπινης όχλησης στην παρουσία της ορνιθοπανίδας σε λιβαδικά οικοσυστήματα. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου «Λιβαδοπονία και Ποιότητα Ζωής», 14 16 Οκτωβρίου 2010, Ξάνθη, σελ. 299 304. 70. Σολωμού Α. και Α. Σφουγγάρης (2010). Επίδραση του τρόπου διαχείρισης των ελαιώνων στην αυτοφυή βλάστηση και την ορνιθοπανίδα. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου «Λιβαδοπονία και ποιότητα ζωής», 14 16 Οκτωβρίου 2010, Ξάνθη, σελ. 231 236. 71. Πλεξίδα Σ. και Α. Σφουγγάρης (2010). Επίδραση του τύπου ενδιαιτήματος στην κατανομή, αφθονία και ποικιλότητα της ορνιθοπανίδας σε αγροδασικά οικοσυστήματα. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου «Λιβαδοπονία και Ποιότητα Ζωής», 14 16 Οκτωβρίου, Ξάνθη, 2010, σελ. 321 326. 72. Πλεξίδα Σ. και Α. Σφουγγάρης (2010). Αξιολόγηση τοπίου με χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών: η περίπτωση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (SPA) "Ποταμός Πηνειός Αντιχάσια Όρη". Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου «Λιβαδοπονία και Ποιότητα Ζωής», 14 16 Οκτωβρίου 2010, Ξάνθη, σελ. 103 108. Κεφάλαια σε βιβλία Επιμέλεια τόμων Αυτοτελείς εκδόσεις 73. Παπαγεωργίου Ν., Α. Σφουγγάρης, Ο. Χριστοπούλου, Χ. Βλάχος, Ι. Πεταμίδης (1988). Τροφικές συνήθειες της αλεπούς. Εργαστήριο 'Αγριας Πανίδας και Ιχθυοκομίας Γλυκέων Υδάτων, Α.Π.Θ., Αυτοτελής Έκδοση, 28 σελ. 74. Παπαγεωργίου Ν. και Α. Σφουγγάρης (1989). Αναγνώριση των θηλαστικών της Ελλάδας από τη μορφολογία των τριχών. Εργαστήριο 'Αγριας Πανίδας και Ιχθυοκομίας Γλυκέων Υδάτων, Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. University Studio Press, 83 σελ. 75. Παπαγεωργίου Ν., Χ. Βλάχος, Α. Σφουγγάρης, Δ. Μπακαλούδης (1993). Αναγνώριση των ερπετών από τη μορφολογία των λεπίων. Εργαστήριο 'Αγριας Πανίδας και Ιχθυοκομίας Γλυκέων Υδάτων, Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. University Studio Press, 23 σελ. [Ετεροαναφορές: 1] 76. Σφουγγάρης Α. (1996). Δέλτα Σπερχειού, οι υγρότοποι της Β. Εύβοιας, η Λίμνη του Δύστου. Σελ. 309 319 στο Π.Α. Γεράκης και Ε.Θ. Κουτράκης 24
77. Σφουγγάρης Α. (1998). Υγρότοποι. Στο: Μ. Παπάγγελος, Μ. Τσιώλη, Δ. Μπότσαρης Α. Κουκουράβας, Γ. Σακελλάρης (Συντονιστές Έκδοσης). Θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Έκδοση Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου, σελ. 145 179. 78. Sfougaris A. (2000). Maintenance, conservation and appropriate enhancement of biological diversity in forest ecosystems Quantitative indicators Changes in the number and percentages of threatened species in relation to the total number of forest species (Threatened vertebrate species). Pp. 49 51, In K. Albanis, F. Galanos, L. Boskos (Editors). Criteria and indicators for the sustainable forest management in Greece. 101 p., Greek Ministry of Agriculture. 79. Sfougaris A. (2002). Proposal for deer management on the island of Rhodes. In: Marco Masseti (Editor). Island of deer. Natural history of the fallow deer of Rhodes and of the vertebrates of the Dodecanese (Greece). City of Rhodes, Environment Organization, Rhodes, pp. 185 188. (Αγγλική και Ελληνική έκδοση) 80. Σφουγγάρης Α. (2004) [Επιμέλεια]. Τόμος Περιλήψεων 4 ου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία και Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 95 σελ. 81. Πλατής Π., Σφουγγάρης Α., Παπαχρήστου Θ., Τσιόντσης Α. (Επιμέλεια Έκδοσης) (2006). Πρακτικά 4 ου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: Μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, Βόλος, 10 12 Νοεμβρίου 2004. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία, Αθήνα, 603 σελ. 82. Σφουγγάρης Α. (Συντονιστής) (2009). Θηλαστικά. Σελ. 355 425 στο Λεγάκις Α. και Π. Μαραγκού (Επιμ. Έκδ.): Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Αθήνα, 528 σελ. 83. Σφουγγάρης Α. (2012). Καταλληλότητα γενετικού υλικού και εμπλουτισμοί πληθυσμών της άγριας πανίδας. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Τόμος 3ος, Aφιέρωμα στον τ. Καθηγητή Ευστάθιο Παν. Τσαχαλίδη. 25