ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ. Βρυξέλλες, 6/12/2013 Α.Π. Φ / 519. ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 6/12/2013 Α.Π. Φ. 3070 / 519 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 41 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 21 έως 30 Νοεμβρίου 2013. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: +322-5455506, Fax: +322-5455508, e-mail: ecocom-brussels@mfa.gr ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ. 41 21/11-30/11/2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Σταθεροποίηση καταναλωτικού και βελτίωση επιχειρηματικού κλίματος στο Βέλγιο σελ. 2 2. Ειδήσεις από τον ενεργειακό κλάδο του Βελγίου σελ. 2 3. Η Ευρ. Επιτροπή καλεί το Βέλγιο να φορολογήσει τα εισοδήματα από ενοίκια σελ. 4 4. Συμπεράσματα οικονομικών αναλυτών για την βιωσιμότητα του «κράτους πρόνοιας» στο Βέλγιο σελ. 4 5. Εκκίνηση περιόδου εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού σελ. 5 6. Βελγική επιχειρηματική αποστολή στην Ινδία σελ. 6 7. Η μεταρρύθμιση του τραπεζικού κλάδου στην ατζέντα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σελ. 6 8. Λιμένας Λιέγης σελ. 7 9. Χρηματιστήριο Βρυξελλών σελ. 8 10. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Βρυξελλών προσφεύγει στην Ευρώπη κατά του Αεροδρομίου του Σαρλερουά σελ. 8 11. Κυβερνητικές διαβουλεύσεις για εθνικό σύμφωνο ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης σελ. 9 12. Το βελγικό κράτος έδωσε 31,1 δις. την τελευταία πενταετία για στήριξη του χρηματοπιστωτικού κλάδου σελ. 10 1

1. Σταθεροποίηση καταναλωτικού και βελτίωση επιχειρηματικού κλίματος στο Βέλγιο Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου (BNB) τον μήνα Νοέμβριο το επίπεδο εμπιστοσύνης των νοικοκυριών σταθεροποιήθηκε στις -6 μονάδες, έπειτα από 7 μήνες διαδοχικών βελτιώσεων, και ανέρχεται στα υψηλότερα επίπεδα από το φθινόπωρο του 2011. Βρίσκεται ωστόσο σε σημαντικά κατώτερα επίπεδα από εκείνα προ κρίσης. Οι προσδοκίες των καταναλωτών σχετικά με την εξέλιξη της γενικότερης οικονομικής κατάστασης έχουν θετικό πρόσημο, και εκτιμάται ότι του χρόνου θα υπάρξει μικρή ανάπτυξη με ρυθμό 1%, έναντι μηδενικής φέτος. Άλλο στοιχείο που ενισχύει την καταναλωτική αισιοδοξία είναι ότι υποχωρούν σταδιακά οι φόβοι για υποτροπή της ανεργίας κατά το προσεχές δωδεκάμηνο. Παρ όλα αυτά, οι καταναλωτικές προσδοκίες όσον αφορά την εξέλιξη της περιουσιακής θέσης των νοικοκυριών υπήρξαν ελαφρώς αρνητικές το Νοέμβριο. Σύμφωνα επίσης με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, το Νοέμβριο βελτιώθηκε σημαντικά το κλίμα επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στο Βέλγιο, ανερχόμενο σε -4,3 μονάδες έναντι -7,7 μονάδων τον Οκτώβριο, στα υψηλότερα επίπεδά του από τα μέσα του 2011 και με σχεδόν διαρκή ανοδική πορεία από τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η πρόοδος του δείκτη το Νοέμβριο οφείλεται κυρίως στην βελτίωση του κλίματος στην βιομηχανία, και σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές συνδέεται με την πτωτική πορεία του πληθωρισμού στο Βέλγιο αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα, αλλά και με την συνακόλουθη απόφαση της ΕΚΤ να μειώσει το κεντρικό επιτόκιο. Έγκυροι οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν σταθεροποίηση του ευνοϊκότερου επιχειρηματικού κλίματος στο Βέλγιο, σε επίπεδο μεταξύ -4 και -2 μονάδων, ενώ αναμένεται να κινηθεί προς το επίπεδο των 0 μονάδων όταν η βελγική οικονομία φθάσει σε αναπτυξιακό ρυθμό περίπου 2% (κάτι που δεν προβλέπεται ωστόσο να συμβεί ούτε φέτος ούτε το προσεχές έτος). Σημειώνουμε τέλος ότι σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η επαγγελματική ένωση Πιστώσεων ( Union Professionnelle du Crédit UPC), ο αριθμός των αιτήσεων χορήγησης ενυπόθηκων δανείων τον μήνα Οκτώβριο υπέστη μείωση 7,3% έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2012, ενώ το ποσόν των αιτηθεισών πιστώσεων μειώθηκε επίσης κατά 7,8%. Οι χορηγηθείσες πιστώσεις μειώθηκαν και αυτές τόσο σε αριθμό όσο και σε συνολικό ποσόν, κατά 3,5% και 5,2% αντίστοιχα, σε σύγκριση με τον Οκτώβριο 2012. Οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι οι αιτήσεις για χορήγηση πιστώσεων πρόκειται να ξαναρχίσουν να αυξάνονται στους προσεχείς μήνες. 2. Ειδήσεις από τον ενεργειακό κλάδο του Βελγίου Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρεται σε προβλήματα βιωσιμότητας της σημαντικής φλαμανδικής επιχείρησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Electrawinds με έδρα την Οστάνδη. Τα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι κοινοπραξία φλαμανδικών επενδυτικών ταμείων (DG Infra+, Gimv, Fortino και PMV που είναι η Περιφερειακή Εταιρεία Επενδύσεων της Φλάνδρας) κατέθεσαν στις 27 Νοεμβρίου πρόταση για την σωτηρία της Electrawinds, δια της επένδυσης 47,2 εκατ. στην εταιρεία. Το ανωτέρω ποσόν της επένδυσης θα συνίσταται σε μικρή εισροή κεφαλαίου, καθώς επίσης και σε μετατροπή χρεών και σε χρήση άλλων χρηματοοικονομικών εργαλείων για την διάσωση. Η κοινοπραξία αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή της ότι η επένδυση για την διάσωση της Electrawinds θα πρέπει να συνοδευθεί από ελεγχόμενη μείωση του χρέους της επιχείρησης, αποκατάσταση της φήμης και της αξιοπιστίας της, καθώς και αναδιοργάνωση του διοικητικού της συμβουλίου. Κατά τα δημοσιεύματα, είχε προηγηθεί και άλλη πρόταση διάσωσης της Electrawinds η οποία σημειωτέον είναι από τις σημαντικότερες φλαμανδικές εταιρείες πράσινης ενέργειας 1 - από τις Gimv και Fortino, η οποία απορρίφθηκε ωστόσο από τους ιστορικούς μετόχους και τον ιδρυτή και 1 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 8 ενημερωτικού δελτίου περιόδου 21-31.12.2013. 2

διευθύνοντα σύμβουλο της Electrawinds. Η κοινοπραξία επικαλείται ότι η πρόσφατη πρότασή της για αναδιοργάνωση της Electrawinds έχει την έγκριση, μεταξύ άλλων, της Ομοσπονδιακής Εταιρείας Συμμετοχών και Επενδύσεων ( Société Fédérale de Participations et d Investissement ). Εφ όσον η νέα πρόταση τύχει της αποδοχής του διοικητικού συμβουλίου της Electrawinds (τα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η εταιρεία υποσχέθηκε ταχεία εξέταση της εν λόγω πρότασης), μπορεί σύμφωνα με την κοινοπραξία να υλοποιηθεί πολύ γρήγορα 2. Στις 29 Νοεμβρίου η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ενέκρινε την εκκίνηση διαδικασίας υποβολής προσφορών για την κατασκευή νέων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αέριο, συνολικής ισχύος 700 με 900 MW. Οι νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής εντάσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος ενεργειακής ασφάλειας του Βελγίου μετά το έτος 2015 που θα αρχίσει να εγκαταλείπεται η χρήση πυρηνικής ενέργειας. Σημειώνουμε ότι η ομοσπονδία των μεγάλων βιομηχανικών χρηστών ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου του Βελγίου (Febeliec) έχει εκφράσει την άποψη ότι το σχέδιο της κυβέρνησης για κατασκευή νέων σταθμών παραγωγής δεν είναι βιώσιμο και δεν πρόκειται να προχωρήσει, καθώς υπάρχουν ήδη αρκετοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που κλείνουν διότι η λειτουργία τους δεν είναι βιώσιμη (βλ. και κατωτέρω). Ο αρμόδιος για το χαρτοφυλάκιο ενέργειας σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης κ. Wathelet υποστηρίζει ότι η ανταγωνιστικότητα των υφιστάμενων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής 2 Δημοσιεύματα του οικονομικού Τύπου ανέφεραν στο τέλος Νοεμβρίου ότι η κοινοπραξία απέσυρε την πρότασή της καθώς δεν είχε τύχει εγκαίρως της αποδοχής του διοικητικού συμβουλίου της Electrawinds, ωστόσο δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι ο διάλογος επί της πρότασης συνεχίζεται. Κατά τον Τύπο, πρόταση διάσωσης κατέθεσε και ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Electrawinds, η οποία προβλέπει διαίρεση των δραστηριοτήτων της εταιρείας στο Βέλγιο (οι οποίες θα τεθούν υπό τον έλεγχο της κοινοπραξίας Gimv- Fortino) και των διεθνών δραστηριοτήτων (οι οποίες θα μεταφερθούν στην λουξεμβουργιανή εταιρεία συμμετοχών Electrawinds SE, με ενίσχυση του ελέγχου του ιδρυτή της εταιρείας, κ. Luc Desender). θα επιχειρηθεί να τονωθεί παράλληλα με την κατασκευή νέων. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει εξάλλου επεξεργασθεί σύστημα υπολογισμού των κρατικών ενισχύσεων που θα δοθούν για ενίσχυση της κερδοφορίας και της βιωσιμότητας εκάστου νέου σταθμού παραγωγής, οι οποίες θα κοστίσουν με βάση απαισιόδοξο σενάριο 72 εκατ. ετησίως στον κρατικό προϋπολογισμό, σε χρονικό ορίζοντα εξαετίας, κόστος που εκτιμάται ότι θα καλυφθεί από τα έσοδα που θα έχει το κράτος από την επιμήκυνση της περιόδου λειτουργίας του πυρηνικού αντιδραστήρα Tihange 1 μέχρι το έτος 2025 3. Η διαδικασία υποβολής προσφορών για τους νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής αναμένεται να ξεκινήσει εφ όσον προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις- το αργότερο μέσα στον Ιανουάριο. Σημειώνουμε ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Elia, που είναι η διαχειρίστρια του ηλεκτρικού δικτύου υψηλής τάσης στο Βέλγιο, επισήμανε πρόσφατα στον Τύπο ότι διαβλέπει προβλήματα στην ηλεκτροδότηση της χώρας τον χειμώνα, καθώς δύο μεγάλοι ενεργειακοί πάροχοι, οι EDF Luminus και E.ON. ανακοίνωσαν ότι θα κλείσουν μεγάλους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αέριο εξαιτίας έλλειψης κερδοφόρων αποτελεσμάτων. Κατά τον διευθύνοντα σύμβουλο της Elia, θα πρέπει το Βέλγιο να αποκτήσει σαφή ενεργειακή στρατηγική, κατά τα πρότυπα της Γερμανίας, εγκαταλείποντας οριστικά ενεργειακές πηγές που δεν επιθυμεί να χρησιμοποιεί και επενδύοντας μαζικά σε εκείνες που θεωρεί ότι είναι συμφερότερες από οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής πλευράς. 3 Στις 28 Νοεμβρίου το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο για την παράταση λειτουργίας του πυρηνικού αντιδραστήρα Tihange 1 και την συμφωνία που πρόκειται να υπογραφεί μεταξύ βελγικού κράτους, GDF Suez και EDF για τον καταμερισμό των οικονομικών οφελών από την εν λόγω παράταση (βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 2 ενημερωτικού δελτίου περιόδου 11-20.11.2013). 3

3. Η Ευρ. Επιτροπή καλεί το Βέλγιο να φορολογήσει τα εισοδήματα από ενοίκια Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρεται σε αιτιολογημένη γνώμη της Ευρ. Επιτροπής η οποία διαβιβάστηκε πρόσφατα στην βελγική κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία το φορολογικό καθεστώς των ακινήτων στο Βέλγιο εισάγει διακριτική μεταχείριση εις βάρος ακινήτων που βρίσκονται στο εξωτερικό. Η Επιτροπή εκτιμά μάλιστα ότι δεν βλέπει καμία δικαιολόγηση υπέρ αυτής της διάκρισης που γίνεται από το βελγικό φορολογικό σύστημα. Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή εκτιμά πως το γεγονός ότι τα ακίνητα στο Βέλγιο φορολογούνται επί του εισοδήματος που γεννούν βάσει του κτηματολογίου (ένα είδος συστήματος «αντικειμενικών αξιών» ενοικίων 4 ), ενώ αντιθέτως τα ακίνητα στο εξωτερικό φορολογούνται επί των πραγματικά εισπραττόμενων ενοικίων, αποτελεί περιορισμό στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων στο πλαίσιο της Ε.Ε. Το σκεπτικό της Ευρ. Επιτροπής είναι ότι το καθεστώς φορολόγησης ακινήτων που βρίσκονται στο Βέλγιο είναι σαφώς ευνοϊκότερο και ύποπτο ότι αποθαρρύνει τους Βέλγους πολίτες από το να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους σε ακίνητα στο εξωτερικό. Η Ευρ. Επιτροπή βρίσκεται προς το παρόν σε διαδικασία διαλόγου με την βελγική κυβέρνηση με σκοπό την εξεύρεση λύσης, ενώ ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι ο ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομικών σκέπτεται σοβαρά να προχωρήσει σε καθολική φορολόγηση των πραγματικών ενοικίων, προβληματίζεται ωστόσο από τις αβέβαιες δημοσιονομικές επιπτώσεις ενός 4 Συγκεκριμένα, το εν λόγω σύστημα φορολόγησης βασίζεται στην μισθωτική αξία μειωμένη κατά 40% για δαπάνες συντήρησης. Η δε μισθωτική αξία έχει ως βάση αναφοράς το έτος 1975, και έχει έκτοτε αναθεωρηθεί και αναπροσαρμοσθεί σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ, το επίπεδο των πραγματικών ενοικίων στο Βέλγιο κατά την περίοδο 2003-2010 σημείωσε άνοδο 48%, ενώ η άνοδος της αναπροσαρμοζόμενης μισθωτικής αξίας ήταν μόλις 19,47% (άρα και η σχετική φορολόγηση ευνοϊκότερη). τέτοιου μέτρου 5 (αλλά βέβαια και τις αμφίρροπες επιπτώσεις του στην κτηματαγορά). Πάντως, οι εκπρόσωποι του Υπουργού τονίζουν ότι πρόκειται για θεωρητική προς το παρόν προοπτική, χωρίς να έχει ακόμη υπάρξει συγκεκριμένο νομοσχέδιο που να συζητείται από την κυβέρνηση. Ο Τύπος εκτιμά ότι είναι δύσκολο για την τρέχουσα κυβέρνηση να προβεί σε μία τέτοια αλλαγή του φορολογικού συστήματος για τα ακίνητα την στιγμή που ο προϋπολογισμός του 2014 έχει «κλείσει», αλλά και βέβαια εν όψει εθνικών εκλογών τον προσεχή Μάιο. Ως πιθανότερη θεωρείται η εκδοχή ένα τέτοιο μέτρο να μπει στο πλαίσιο της προετοιμασίας της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία θα υλοποιηθεί από την επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές. Σημειωτέον ότι η Επιτροπή είχε ήδη από το 2007 προειδοποιήσει το Βέλγιο για την προβληματικότητα του καθεστώτος του φορολόγησης των ακινήτων. Η βελγική κυβέρνηση είχε τότε ισχυριστεί ότι η διαφορετική φορολόγηση ακινήτων στο εσωτερικό από εκείνα του εξωτερικού είχε αμελητέες πραγματικές επιπτώσεις. Αντιθέτως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Επιτροπής, εφ όσον φορολογηθούν τα πραγματικά εισοδήματα από ενοίκια στο εσωτερικό, θα σημειωθεί αύξηση της φορολογητέας ύλης κατά 400% με 1.000%. 4. Συμπεράσματα οικονομικών αναλυτών για την βιωσιμότητα του «κράτους πρόνοιας» στο Βέλγιο Σε πρόσφατο 20 ο συνέδριο γαλλόφωνων οικονομολόγων του Βελγίου που έλαβε χώρα στο Σαρλερουά, εκφράστηκε η καθόλου καινοφανής- άποψη ότι το βελγικό μοντέλο «κράτους πρόνοιας» δεν είναι βιώσιμο. Σημειώνουμε ότι η αντίληψη αυτή έχει εκφραστεί και τεκμηριωθεί σε σειρά ερευνών που έχουν εκπονηθεί τόσο από κρατικούς (Bureau Fédéral du Plan) όσο και από 5 Η κυβέρνηση φοβάται ότι παρά το γεγονός ότι θα αυξηθούν τα φορολογικά της έσοδα από την φορολόγηση των πραγματικών ενοικίων, από την άλλη θα πρέπει να μειωθεί ο φόρος ακίνητης περιουσίας, οπότε η συνολική επίπτωση θα είναι αρνητική για τα κρατικά έσοδα. 4

ιδιωτικούς φορείς στο Βέλγιο, επομένως το βελγικό κράτος έχει αρκετά καθαρή εικόνα της προβληματικότητας του συστήματος κοινωνικής προστασίας της χώρας, καθώς και των αρνητικών διασυνδέσεών του με την βιωσιμότητα του βελγικού δημοσίου χρέους. Σύμφωνα με τους γαλλόφωνους οικονομικούς αναλυτές και με βάση τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της EUROSTAT, το σύστημα κοινωνικής προστασίας στο Βέλγιο αντιπροσωπεύει έναν προϋπολογισμό ύψους 30,4% του ΑΕΠ της χώρας, ήτοι 115 δις. περίπου, έχει δε αυξηθεί επιπροσθέτως κατά 2% μέσα στην τετραετία 2008-2011 (από τις αρχές της κρίσης). Οι οικονομικοί αναλυτές οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να υλοποιηθεί βαθειά μεταρρύθμιση του συστήματος, λαμβανομένων υπόψη των μεταβολών που θα επέλθουν στις ισορροπίες μεταξύ ομοσπονδιακών και περιφερειακών αρχών ως αποτέλεσμα της 6 ης Μεταρρύθμισης του Κράτους. Το βασικότερο πρόβλημα που θα προκαλέσει τον «εκτροχιασμό» του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας στο Βέλγιο είναι αυτό της γήρανσης του πληθυσμού, το οποίο βέβαια επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο τα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας και το επίπεδο του δημοσίου χρέους. Σημειωτέον ότι σύμφωνα με σχετική μελέτη του Bureau Fédéral du Plan, χωρίς την λήψη μέτρων και μεταρρύθμισης του συστήματος, θα απαιτηθεί δημοσιονομική προσπάθεια ύψους 20 δις. (περίπου 5% του ΑΕΠ) προκειμένου να σταθεροποιηθεί το επίπεδο δημοσίου χρέους σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα (μέχρι το 2060). Κατά τους οικονομικούς αναλυτές, μία τέτοια προσπάθεια δεν είναι βιώσιμη, και προτείνονται τρία εναλλακτικά σενάρια για αντιμετώπιση της κατάστασης: μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης, αύξηση της παραγωγικότητας και της απασχόλησης, καθώς και μείωση των ποσών των συντάξεων. Κατά τους αναλυτές, αποδοτικότερο θα ήταν το μέτρο μείωσης των συντάξεων (κατά το ότι θα μείωνε την απαίτηση πρόσθετης δημοσιονομικής προσπάθειας σε μόλις 0,4% του ΑΕΠ), δεν είναι ωστόσο εφαρμόσιμο καθώς θα προκαλούσε οξείες κοινωνικές αντιδράσεις. Επομένως, κατά τους αναλυτές, θα απαιτηθεί συνδυασμός μεταρρυθμιστικών μέτρων. Οι μεταρρυθμίσεις που προτείνουν οι οικονομολόγοι επεκτείνονται και σε άλλους τομείς, όπως ο εκσυγχρονισμός του συστήματος πρόνοιας με σκοπό να αντιμετωπίσει νέους κοινωνικούς κινδύνους (ανεργίας των νέων, φτώχειας), ο εκσυγχρονισμός της αγοράς εργασίας και του πλαισίου των εργασιακών σχέσεων, η αναμόρφωση του συστήματος αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής μισθών, αλλά και μεταρρύθμιση και βελτιώσεις στο σύστημα εκπαίδευσης. 5. Εκκίνηση περιόδου εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού Στις 25 Νοεμβρίου ξεκίνησε η τέταρτη και τελευταία για φέτος απόπειρα εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού του βελγικού κράτους. Συγκεκριμένα, η βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette) εξέδωσε και διαθέτει ομόλογα πενταετούς και οκταετούς διάρκειας, με χαμηλότερα επιτόκια από ότι προηγουμένως στην διάρκεια του έτους. Το επιτόκιο για τους τίτλους πενταετούς διάρκειας ανέρχεται σε 1% και για τους οκταετούς διάρκειας σε 1,9% (έναντι επιτοκίων 1,35% και 2,15% για τους αντίστοιχους τίτλους στην έκδοση του Σεπτεμβρίου). Η περίοδος διάθεσης των τίτλων θα διαρκέσει μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου. Σημειωτέον ότι μέχρι τις 28 Νοεμβρίου είχαν συγκεντρωθεί μόλις 8,2 εκατ.. Κατά την τελευταία απόπειρα εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού συγκεντρώθηκαν 23,8 εκατ. (έναντι μόλις 9,3 εκατ. στην έκδοση του Ιουνίου) από συνολικά 1.190 επενδυτές. Θυμίζουμε ότι τα φετινά και σε μικρότερο βαθμό τα περσινά- αποτελέσματα του εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού είναι απογοητευτικά έναντι του ιστορικά υψηλού επιπέδου εσωτερικού δανεισμού που είχε επιτευχθεί από την μεταβατική κυβέρνηση Leterme στα τέλη του 2011, ύψους 5,7 δις., με κύρια αιτία τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια που επικρατούν σήμερα. 5

6. Βελγική επιχειρηματική αποστολή στην Ινδία Κατά την εβδομάδα 23-29 Νοεμβρίου μεγάλη βελγική επιχειρηματική αποστολή, υπό την πριγκίπισσα Astrid, επισκέφθηκε την Ινδία. Πρόκειται για την δεύτερη ομοσπονδιακή επιχειρηματική αποστολή με επικεφαλής την πριγκίπισσα Astrid και την τέταρτη συνολικά που υλοποιεί το Βέλγιο στην Ινδία από το έτος 2000. Την πριγκίπισσα συνόδευσαν από πλευράς κυβέρνησης, ο Βέλγος ΥΠΕΞ κ. Reynders, καθώς και ο Φλαμανδός πρωθυπουργός κ. Peeters και η υπουργός Οικονομίας και Απασχόλησης της περιφέρειας Βρυξελλών κα Fremault. Κατά τον βελγικό οικονομικό Τύπο, το Βέλγιο είναι ο δεύτερος σημαντικότερος Ευρωπαίος εμπορικός εταίρος της Ινδίας πίσω από την Γερμανία, με βελγικές εξαγωγές το 2012 ύψους 7,9 δις., βελγικό εμπορικό πλεόνασμα 3,7 δις. και με την Ινδία να είναι ο όγδοος μεγαλύτερος «πελάτης» βελγικών προϊόντων, πάνω από την Κίνα. Από την άλλη πλευρά, ο όγκος του διμερούς εμπορίου είναι υπερβολικά επικεντρωμένος στον κλάδο διαμαντιών (ο οποίος κατέχει το 81,7% των βελγικών εξαγωγών προς Ινδία και το 41% των ινδικών εξαγωγών προς Βέλγιο). Βασικός στόχος της αποστολής είναι διευρυνθεί το φάσμα των εμπορικών ανταλλαγών και των οικονομικών σχέσεων και να επεκταθεί και σε άλλους τομείς, όπως τον φαρμακευτικό, τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες, τις υποδομές, τις κατασκευές, την επιστημονική έρευνα, την βιοτεχνολογία και την καινοτομία. Σημειώνουμε ότι η πριγκίπισσα Astrid εγκαινίασε το νέο γενικό προξενείο του Βελγίου στην πόλη Chennai της Ν. Ινδίας (Madras), δείχνοντας έτσι τις προθέσεις του βελγικού κράτους αλλά και της επιχειρηματικότητας να επεκταθούν στην ασιατική αυτή χώρα. Η βελγική ομοσπονδιακή αποστολή περιέλαβε 164 επιχειρήσεις και περί τους 250 επιχειρηματίες, με αρκετούς εκπροσώπους μεγάλων βελγικών εταιρειών (μεταξύ αυτών οι BNP Paribas Fortis, Solvay, GSK), αλλά και πληθώρας μικρομεσαίων επιχειρήσεων που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην ινδική αγορά. Η βελγική αποστολή επισκέφθηκε το Ν. Δελχί, την Βομβάη (Mumbai) και την Chennai (Madras), όπου υπογράφηκαν πολυάριθμες εμπορικές συμφωνίες και μνημόνια συνεργασίας μεταξύ βελγικών και ινδικών επιχειρήσεων και φορέων. Βασικά ζητήματα που τέθηκαν διμερώς από την βελγική αντιπροσωπεία στις ινδικές αρχές ήταν ο αιφνίδιος αποκλεισμός από την ινδική αγορά προϊόντων τροφίμων που δεν συμμορφώνονται με τις αυστηρότατες προδιαγραφές σήμανσης, καθώς και γραφειοκρατικά και άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τις κυβερνητικές υπηρεσίες της Ινδίας βελγικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στην χώρα. 7. Η μεταρρύθμιση του τραπεζικού κλάδου στην ατζέντα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, ξεκίνησε στις 25 Νοεμβρίου στο πλαίσιο του υπουργικού συμβουλίου η συζήτηση επί προσχεδίου νόμου για την μεταρρύθμιση του τραπεζικού κλάδου στο Βέλγιο, το οποίο κατέθεσε ο Υπουργός Οικονομικών κ. Geens. Σύμφωνα με τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, η συζήτηση ξεκίνησε μεν, όμως δεν θα πρέπει να αναμένονται γρήγορες πολιτικές αποφάσεις. Ωστόσο, η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα επιτευχθεί πολιτική συμφωνία πριν το τέλος του τρέχοντος έτους. Τα δύο βασικά ζητήματα που απασχολούν το νομοσχέδιο αφορούν τον διαχωρισμό των αποταμιευτικών από τις επενδυτικές / εμπορικές δραστηριότητες των τραπεζών, και η μείωση των bonus που λαμβάνουν τα τραπεζικά στελέχη, με εξάλειψη τους για στελέχη τραπεζών που έχουν λάβει οικονομική ενίσχυση από το κράτος. Επίσης, ρυθμίζεται το ζήτημα της φοροαπαλλαγής των τόκων των αποταμιευτικών λογαριασμών δια της επέκτασής της και σε άλλες μορφές χρηματοοικονομικών τοποθετήσεων. 6 Επίσης, η φοροαπαλλαγή σχεδιάζεται να παρέχεται μόνον μία φορά για το σύνολο των αποταμιευτικών λογαριασμών ενός προσώπου, μειώνοντας έτσι τα διαφυγόντα κρατικά έσοδα εξαιτίας της πρακτικής τήρησης πολλαπλών λογαριασμών με σκοπό 6 Βλ. και άρθρο 3 ενημερωτικού δελτίου περιόδου 11-20.11.2013. 6

την αποφυγή καταβολής της σχετικής παρακράτησης (σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, περίπου 1,3 δις. καταθέσεων διαφεύγουν με τον τρόπο αυτόν της παρακράτησης και το κράτος έχει διαφυγόντα έσοδα περίπου 200 εκατ. ). Όσον αφορά το ζήτημα του διαχωρισμού των τραπεζικών δραστηριοτήτων, στις προτάσεις του ο ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομικών θέτει όριο 15% στην αναλογία ιδίων τραπεζικών κεφαλαίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δραστηριότητες trading (έναντι πρότασης της Κεντρικής Τράπεζας για κατώφλι με διακύμανση 15% με 20%). Πάνω από το όριο αυτό, ένα τραπεζικό ίδρυμα θα θεωρείται αυξημένου κινδύνου. Όσον αφορά το όριο απαιτήσεων σε ίδια κεφάλαια για κάλυψη κινδύνων της αγοράς, ο Υπουργός Οικονομικών προτείνει ποσοστό 10% (έναντι 8% που είχε προτείνει η Κεντρική Τράπεζα). Τέλος, το όριο διακύμανσης των δραστηριοτήτων trading για ίδιο όφελος (κερδοσκοπική δραστηριότητα) προς τα συνολικά ίδια κεφάλαια προτείνεται σε μεταξύ 0,25% και 2,5%. Ο οικονομικός Τύπος σημειώνει ότι οι προτάσεις που διατυπώνονται στο προσχέδιο νόμου ουσιαστικά βασίζονται όπως είχε προβλεφθεί- στην ανάλυση που είχε παρουσιάσει η Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου για την τραπεζική μεταρρύθμιση το περασμένο καλοκαίρι 7. Ήδη έχουν συσταθεί ομάδες εργασίας με την συμμετοχή της Κεντρικής Τράπεζας, με σκοπό την επεξεργασία του προσχεδίου νόμου προκειμένου αυτό να αποτελέσει αντικείμενο κυβερνητικής συμφωνίας. Σημειωτέον ότι ενώ τα πολιτικά κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό συμφωνούν σε γενικές γραμμές σχετικά με το ζήτημα του περιορισμού των bonus, στο ζήτημα του διαχωρισμού των τραπεζικών δραστηριοτήτων υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, με το σοσιαλιστικό κόμμα να επιθυμεί αυστηροποίηση των ορίων επικινδυνότητας. Η στάση του κλαδικού συνδέσμου των τραπεζών (Febelfin) είναι επιφυλακτική μέχρις ότου διαμορφωθεί ένα 7 Βλ. και άρθρο 7(ζ) ενημερωτικού δελτίου περιόδου 1-10.7.2013. τελικό κείμενο. Εφιστά ωστόσο την προσοχή σε δύο σημεία: πρώτον, στην σημαντικότητα εξεύρεσης ισορροπίας μεταξύ της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και των δυνατοτήτων του για χρηματοδότηση κυρίως του επιχειρηματικού τομέα- δηλαδή να μην επιβληθούν πολύ αυστηρά όρια τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την παροχή πιστώσεων στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στην περίπτωση που υπάρξει ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Δεύτερον, να μην ληφθούν μέτρα διαχωρισμού των τραπεζικών δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να ωθήσουν τις ξένες τράπεζες που είναι εγκατεστημένες στο Βέλγιο να μετατρέψουν τις θυγατρικές τους οι οποίες υπόκεινται στο βελγικό δίκαιο- σε απλά υποκαταστήματα, ή να επαναπατρίσουν ορισμένες από τις τραπεζικές τους λειτουργίες. 8. Λιμένας Λιέγης Ο Υπουργός Οικονομίας της περιφέρειας της Βαλλονίας κ. Marcourt, στη διάρκεια της τελετής κλεισίματος της 8 ης Διάσκεψης για τα λιμάνια εσωτερικής ναυσιπλοΐας που έλαβε χώρα στην Λιέγη, εξήρε την σημασία και τα πλεονεκτήματα του λιμένος της Λιέγης, ο οποίος είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποτάμιος λιμένας της Ευρώπης. Ο Βαλλόνος Υπουργός σημείωσε ότι το λιμάνι της Λιέγης απασχολεί περί τους 30.000 εργαζόμενους (άμεσες και έμμεσες θέσεις απασχόλησης) και παράγει ετησίως προστιθέμενη αξία 3 δις.. Το λιμάνι συγκεντρώνει τα 2/3 των εμπορευματικών φορτίων που διακινούνται στην Βαλλονία και έχει υπογράψει συμφωνία και μνημόνιο συνεργασίας με τους λιμένες Αμβέρσας και Ρότερνταμ αντίστοιχα, ενώ σχεδιάζονται συνεργασίες με τους λιμένες Γάνδης και Γένοβας (στην Ιταλία). Η στρατηγική του λιμένος Λιέγης στοχεύει στην δημιουργία δικτύου με τα λιμάνια της Αμβέρσας, του Ρότερνταμ, του Ζίμπρουγκ και της Δουγκέρκης και στην συνακόλουθη βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Προς τον σκοπό αυτό σχεδιάζεται πλατφόρμα multimodal μεταφορών ( Trilogiport ) που στοχεύει να μεγιστοποιήσει τα πλεονεκτήματα του λιμανιού της Λιέγης, που πηγάζουν κυρίως 7

από την γεωγραφική του τοποθεσία και τις εκτεταμένες λιμενικές υποδομές του. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος της πόλης κ. Demeyer, φθάνοντας στην Λιέγη αγγίζει κανείς μία αγορά 56 εκατ. σε γεωγραφική ακτίνα 250 χλμ., και το 60% της ευρωπαϊκής αγοραστικής δύναμης σε γεωγραφική ακτίνα 500 χλμ. Πρόσφατη έρευνα που διεξήγε η εταιρεία συμβούλων Ernst & Young για λογαριασμό των λιμένων Αμβέρσας, Ρότερνταμ και την Υπηρεσία Προώθησης Εξαγωγών και Προσέλκυσης Επενδύσεων της Βαλλονίας (AWEX) σχετικά με τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης σε χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2050 που προκύπτουν από την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ευρωπαϊκών λιμένων και των εσωτερικών, ποτάμιων λιμένων της Βαλλονίας στην διακομιδή containers, έδειξε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά στοιχεία για αύξηση της απασχόλησης. Συγκεκριμένα, η έρευνα προβλέπει 18.500 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης (εκ των οποίων 13.900 έμμεσες) μέχρι το 2030 και 37.500 θέσεις (εκ των οποίων 28.100 έμμεσες) μέχρι το 2050, που θα προκύψουν από την συνεργασία μεταξύ των ανωτέρω λιμένων. Η έρευνα καταδεικνύει ότι η δυναμικότητα των μεγάλων ευρωπαϊκών λιμανιών όσον αφορά την εξυπηρέτηση φορτίων έχει σχεδόν κορεσθεί, ενώ ταυτόχρονα έχει υπερφορτωθεί το οδικό δίκτυο και έχει αυξηθεί σημαντικά η συνακόλουθη περιβαλλοντική ρύπανση. Σύμφωνα με την έρευνα, τα λιμάνια της Βαλλονίας (πέραν της Λιέγης, σημαντικά εσωτερικά λιμάνια διαθέτουν οι πόλεις Namur και Σαρλερουά) θα πρέπει να στοχεύσουν σε επέκταση των τερματικών τους σταθμών διαχείρισης containers, καθώς και στην δημιουργία εγκαταστάσεων και παροχή υπηρεσιών logistics υψηλής προστιθέμενης αξίας (εγκαταστάσεις μεταποίησης, ετικετοποίησης, εκτελωνισμού). 9. Χρηματιστήριο Βρυξελλών Το τέλος της εβδομάδας 18-22 Νοεμβρίου βρήκε τον δείκτη BEL 20 του Χρηματιστηρίου Βρυξελλών να έχει σημειώσει εβδομαδιαία πτώση 1,3% (και ημερήσια -0,21%) και να κλείνει στις 2.840,66 μονάδες, κατεβαίνοντας αισθητά παρακάτω από το κατώφλι των 2.900 μονάδων που είχε υπερβεί πρόσφατα. Έντονες πτώσεις σημείωσαν οι αξίες των τίτλων των εταιρειών Bekaert (-13,1% σε εβδομαδιαία βάση), ThromboGenics (-5,5%), Cardio3 BioSciences (-11,7%, εκτός δείκτη), μικρότερες μειώσεις σημείωσαν οι μετοχές των Solvay, Colruyt και Delhaize (-2,5%, -2,2% και -2,1% αντίστοιχα), πολύ μεγάλη πτώση η μετοχή της Nyrstar (-25,1%, εκτός δείκτη) και μικρή άνοδο οι μετοχές των εταιρειών με μεγάλο βάρος στον δείκτη, όπως η AB InBev. Στις 29 Νοεμβρίου, ο δείκτης BEL 20 έκλεισε στις 2.870,89 μονάδες, σημειώνοντας εβδομαδιαία άνοδο 1,06%, έχοντας υποστεί σημαντικότατες αυξομειώσεις στην διάρκεια της εβδομάδας, με συνέχιση των μικρών αυξητικών τάσεων των μετοχών ορισμένων εταιρειών και των ισχυρών μειώσεων των μετοχών άλλων. Πάντως, ο δείκτης βρίσκεται σε επίπεδο κατά 17,1% υψηλότερο από ότι την αντίστοιχη χρονική στιγμή πέρσι. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στο γεγονός ότι στις 25 Νοεμβρίου τα ηγετικά στελέχη της Βιοχάλκο σήμαναν την έναρξη της λειτουργίας της χρηματαγοράς των Βρυξελλών, για να τιμήσουν την είσοδο της μετοχής στο Χρηματιστήριο Βρυξελλών στις 22 Νοεμβρίου 8. Πάντως, ο Τύπος ανέφερε ότι στις 25 Νοεμβρίου η αξία της μετοχής της -συγχωνευμένης πλέον- Βιοχάλκο δεν έτυχε ιδιαίτερα καλής υποδοχής, σημειώνοντας πτώση 4,77% και κλείνοντας στα 4,19. Στις 29 Νοεμβρίου ό τίτλος της Βιοχάλκο έκλεισε ακόμη χαμηλότερα, στα 4 (πτώση 1,72%). 10. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Βρυξελλών προσφεύγει στην Ευρώπη κατά του Αεροδρομίου του Σαρλερουά Ο βελγικός Τύπος αναφέρθηκε σε καταγγελία 9 που κατέθεσε η διοίκηση του αεροδρομίου Βρυξελλών (Zaventem) κατά του αεροδρομίου του Σαρλερουά που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας, ταχέως 8 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 6 ενημερωτικού δελτίου περιόδου 1-10.11.2013. 9 Σύμφωνα με τον βελγικό Τύπο, πρόκειται για νέα καταγγελία, σε συνέχεια αντίστοιχης παλαιότερης. 8

αναπτυσσόμενο και με ισχυρή συγκέντρωση αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστουςστην Ευρ. Επιτροπή. Στην καταγγελία της, η διοίκηση του αεροδρομίου Βρυξελλών αιτείται εκτεταμένη έρευνα για παροχή κρατικών (περιφερειακών) ενισχύσεων για την χρηματοδότηση νέων επενδύσεων σε υποδομές από το αεροδρόμιο του Σαρλερουά. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται σε δάνειο που πρόκειται να δοθεί από την περιφερειακή Εταιρεία Αεροδρομίων της Βαλλονίας (Sowaer) στον αερολιμένα του Σαρλερουά, το οποίο θα δοθεί με όρους ευνοϊκότερους των κρατούντων στην ελεύθερη αγορά, δεδομένου ότι η Sowaer, ως κρατική οντότητα απολαμβάνει κρατικής εγγύησης που της παρέχεται από την περιφέρεια της Βαλλονίας. Η διοίκηση του αεροδρομίου Βρυξελλών καταγγέλλει επίσης την ύπαρξη γενικότερης αδιαφάνειας στην χρηματοδότηση του αεροδρομίου του Σαρλερουά τα τελευταία χρόνια, και την ύπαρξη αδιαφανών δεσμών με την περιφέρεια της Βαλλονίας με σκοπό την καταστρατήγηση των ευρωπαϊκών κανόνων κατά των κρατικών ενισχύσεων. Σημειώνεται ότι το αεροδρόμιο Σαρλερουά προτίθεται να ξεκινήσει στο προσεχές έτος την υλοποίηση νέων επενδυτικών σχεδίων σε χρονικό ορίζοντα διετίας, ύψους περίπου 78 εκατ., με στόχο την επέκταση της επιφάνειας του αεροδρομίου, των χώρων parking και την ενίσχυση του συστήματος ελέγχου αεροπλοΐας. Ο βελγικός Τύπος αναφέρει ότι οι σχέσεις των δύο ανταγωνιστικών αεροδρομίων είναι ήδη αρκετά τεταμένες και ότι η καταγγελία αυτή του αεροδρομίου Βρυξελλών θα τις εντείνει ακόμη περισσότερο. Στην καταγγελία του αεροδρομίου των Βρυξελλών αντέδρασε ο Υπουργός της περιφέρειας της Βαλλονίας κ. Antoine, ο οποίος είναι αρμόδιος για την περιφερειακή πολιτική των αεροδρομίων, λέγοντας ότι πρόκειται για απαράδεκτη ενέργεια εναντίον του αεροδρομίου του Σαρλερουά και της περιφέρειας της Βαλλονίας, και ότι προτίθεται να διαμαρτυρηθεί σχετικά σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Ο Τύπος επίσης αναφέρει ότι η Ευρ. Επιτροπή ήδη, με επιστολή της στις 13 Νοεμβρίου, κάλεσε τις αρχές της Βαλλονίας να παράσχουν εξηγήσεις αναφορικά με τις καταγγελίες της διοίκησης του αεροδρομίου των Βρυξελλών. Σημειώνουμε εξάλλου ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα του βελγικού Τύπου, η ιρλανδική αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους Ryanair, η οποία μέχρι σήμερα εκτελεί πτήσεις μόνον από το αεροδρόμιο του Σαρλερουά, πρόκειται από τον προσεχή Φεβρουάριο να ξεκινήσει πτήσεις από το αεροδρόμιο των Βρυξελλών προς 10 προορισμούς. Κύρια αιτία για την απόφαση αυτή της Ryanair κατά τον Τύπο είναι η πρόσφατη απόφαση της αεροπορικής εταιρείας Vueling (θυγατρική των Iberia και British Airways, επίσης χαμηλού κόστους) να ενισχύσει την θέση της στο αεροδρόμιο Βρυξελλών, προσθέτοντας νέους προορισμούς από την θερινή περίοδο του προσεχούς έτους. Ο βελγικός Τύπος εκτιμά ότι η έλευση της Ryanair στις Βρυξέλλες θα θέσει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα πτήσεων της γεμάτης προβλήματα- Brussels Airlines, αλλά βέβαια θα δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα και στο αεροδρόμιο του Σαρλερουά. Σχετικά με την έλευση της Ryanair στο αεροδρόμιο Βρυξελλών εκφράσθηκε αρνητικά ο αρμόδιος για θέματα μεταφορών ομοσπονδιακός Υπουργός κ. Wathelet, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «η κίνηση αυτή της Ryanair μολύνει τον ανταγωνισμό». 11. Κυβερνητικές διαβουλεύσεις για εθνικό σύμφωνο ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης Οι κυβερνητικές διαβουλεύσεις για την σύναψη ενός εθνικού συμφώνου για την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση, με την συμμετοχή της ομοσπονδιακής και των περιφερειακών κυβερνήσεων διεξήχθησαν επίσημα στις 29 Νοεμβρίου (συζητήσεις και ομάδες εργασίας είχαν βέβαια προηγηθεί όλο το προηγούμενο διάστημα, ιδιαίτερα από τις αρχές Νοεμβρίου). Πρόκειται για το ζήτημα που έμεινε ανοικτό παρά την οριστικοποίηση του προϋπολογισμού του 2014, το οποίο αφορά την λήψη πρόσθετων μέτρων για την επανεκκίνηση της βελγικής οικονομίας κατά 9

το προσεχές έτος 10. Κεντρικό θέμα των διαβουλεύσεων αποτέλεσε η πρόταση του Υπουργού Οικονομίας κ. Vande Lanotte για μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια από 21% σε 6%, η οποία συνάντησε σοβαρές αντιδράσεις από πλευράς φλαμανδικού χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CD&V). Το κόμμα αυτό προκρίνει παγίως ως σημαντικότερη μία ουσιαστική τροποποίηση της νομοθεσίας περί ανταγωνιστικότητας του 1996, με σκοπό το πάγωμα του επιπέδου μισθών μέχρι την στιγμή που το μισθολογικό μειονέκτημα (handicap) του Βελγίου έναντι της γειτονικής Γερμανίας εξαλειφθεί. Το ζήτημα αυτό από την άλλη πλευρά δεν επιθυμούσε να ανοίξει αυτήν την στιγμή το γαλλόφωνο σοσιαλιστικό κόμμα του πρωθυπουργού Di Rupo, ιδιαίτερα εν όψει εθνικών εκλογών. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος σε εκτιμήσεις του ανέφερε ότι ενδεχομένως θα υπήρχε διασύνδεση των διαβουλεύσεων για το «πακέτο» επανεκκίνησης της οικονομίας με εκείνες για την μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος στο Βέλγιο (όπου θυμίζουμε οι προτάσεις του Υπουργού Οικονομίας κ. Geens, ο οποίος ανήκει στο CD&V, για το ζήτημα διαχωρισμού των τραπεζικών δραστηριοτήτων δεν ικανοποιούν το γαλλόφωνο σοσιαλιστικό κόμμα). Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε τελικά στις 29 Νοεμβρίου την μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια από 21% σε 6% από την 1 η Απριλίου του προσεχούς έτους. Το μέτρο αυτό δεν αναμένεται να κοστίσει στον προϋπολογισμό του 2014 (καθώς οι όποιες απώλειες εσόδων θα αντισταθμιστούν από την χρονική υστέρηση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής μισθών), ενώ θα κοστίσει μεταξύ 300 και 500 εκατ. σε κρατικούς προϋπολογισμούς επομένων ετών. Η κυβέρνηση αποφάσισε επίσης ένα «πακέτο» μέτρων για την επανεκκίνηση της βελγικής οικονομίας σε χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2019, συνολικού ύψους 1,35 δις., που συνίστανται βασικά σε μειώσεις εργοδοτικού κόστους (εισφορών) με ταυτόχρονη στήριξη των 10 Βλ. άρθρο 8 ενημερωτικού δελτίου περιόδου 1-10.10.2013. χαμηλόμισθων, και που σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς θα μειώσουν το μέσο μισθολογικό κόστος στο Βέλγιο κατά 2,37% μέχρι το έτος 2015 και κατά 3% μέχρι το 2019. Το CD&V συντάχθηκε τελικώς με την πλειοψηφία για το ζήτημα της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ, υπό τον όρο ότι η αποτελεσματικότητα του μέτρου αυτού θα αξιολογηθεί το αργότερο τον Σεπτέμβριο του 2015. Κατά τον οικονομικό Τύπο, η σύνταξη του CD&V με την κυβερνητική πλειοψηφία επετεύχθη διότι ακριβώς υιοθετήθηκαν μεσοπρόθεσμα μέτρα πολιτικής προς μείωση του εργοδοτικού κόστους (παρά την μη αναθεώρηση της νομοθεσίας για την ανταγωνιστικότητα του 1996). Η κυβέρνηση αποφάσισε επίσης να διαθέσει κονδύλια 22 εκατ. για χρηματοδότηση φοροαπαλλαγών σε ελεύθερες ζώνες (που θα συμφωνηθούν σε συνεργασία με τις περιφέρειες), καθώς και να ενισχύσει την εκπαίδευση εργατικού δυναμικού από τις επιχειρήσεις. Σημειώνουμε παρεμπιπτόντως ότι το βελγικό κοινοβούλιο ενέκρινε στις 28 Νοεμβρίου τη νέα νομοθεσία χρηματοδότησης των ομόσπονδων οντοτήτων του Βελγίου, βασικό συστατικό στοιχείο της 6 ης Μεταρρύθμισης του Κράτους 11. 12. Το βελγικό κράτος έδωσε 31,1 δις. την τελευταία 5ετία για στήριξη του χρηματοπιστωτικού κλάδου Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του βελγικού Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο διάστημα μεταξύ Οκτωβρίου 2008 και Μαΐου 2013, το βελγικό δημόσιο χορήγησε κονδύλια 31,1 δις. για στήριξη του χρηματοπιστωτικού τομέα και της ευρωζώνης. Η έκθεση αναφέρεται στην βελγική κρατική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF), καθώς και στον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας (ESM). Η συμμετοχή αυτή ανέρχεται σε 2,8 δις. 12. 11 Βλ. και παλαιότερη σχετική αρθρογραφία. 12 Ο οικονομικός Τύπος σχολιάζοντας την έκθεση αναφέρεται σε στήριξη των οικονομιών Ελλάδας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, Ισπανίας και Κύπρου από τους EFSF και ESM, καθώς και στο διμερές δάνειο του Βελγίου προς την Ελλάδα, ύψους 1,9 δις. (στο πλαίσιο στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης). 10

ΠΗΓΕΣ: 1. Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB): Enquête auprès des consommateurs de novembre 2013, 20-11-2013, Enquête mensuelle de conjoncture auprès des entreprises novembre 2013, 22-11-2013, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 2. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 4. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 5. Βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 6. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εξωτερικού Εμπορίου (Agence Fédérale pour le Commerce Extérieur) 7. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 8. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Ernst & Young 9. Χρηματιστήριο Βρυξελλών, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 10. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 11. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 12. Βελγικό Ελεγκτικό Συνέδριο (Cour des Comptes), Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 11