Βασικά συμπεράσματα έρευνας A εξαμήνου 2014

Βασικά συμπεράσματα έρευνας A εξαμήνου 2014 1

Βασικά συμπεράσματα έρευνας α εξαμήνου 2014 Η αδυναμία απεμπλοκής της οικονομίας από τα αποτελέσματα της κρίσης συνεχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά τις εξελίξεις στην παραγωγική κοινότητα. Η ασάφεια και η αβεβαιότητα, που κυριαρχεί στο οικονομικό περιβάλλον μετακυλύεται με αρνητικούς όρους στην πραγματική οικονομία. Στον χώρο των μεταποιητικών μονάδων η εικόνα που σχηματίζεται από αυτές τις συνθήκες εξακολουθούν να μειώνουν οικονομικές και παραγωγικές αντοχές, διαμορφώνοντας συνθήκες ενός τεράστιου αναπάντητου ερωτηματικού για τις όποιες προοπτικές. Τέσσερα και πλέον χρόνια οικονομικής κρίσης, και οι προσδοκώμενες αλλαγές παραμένουν στην σφαίρα του θεωρητικού αφαιρώντας δυνάμεις και εντείνοντας την συνεχή κόπωση του παραγωγικού κορμού της χώρας. Η αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να παίξει ενεργητικό ρόλο στην διαδικασία της ανάκαμψης, με αποτέλεσμα την συνεχή αφαίρεση «οξυγόνου» από την παραγωγική λειτουργία, η διαρκώς υποχωρούσα ζήτηση, που εντείνει την αβεβαιότητα και η σοβαρή αδυναμία διαμόρφωσης ενός σοβαρού εξαγωγικού προφίλ, γεγονός που αποτυπώνεται στις διαρκώς αποκλίνουσες εξαγωγικές επιδόσεις, ενισχύονται από την ανυπαρξία πολιτικών ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής και της οικονομίας, και διαμορφώνουν συνθήκες μετέωρου βήματος, προς άγνωστη κατεύθυνση. Τα στοιχεία της έρευνας του α εξαμήνου του 2014, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ερμηνειών, αν και παρατηρείται μια σχετική σταθεροποίηση, διατηρώντας σε ισχύ τα σοβαρά ερωτηματικά για την ικανότητα του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού να αντιμετωπίσει τις αρνητικές επιπτώσεις από την συνεχιζόμενη ύφεση. Η τακτική έρευνα, που πραγματοποιεί ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Κεντρικής Ελλάδος κάθε εξάμηνο, μεταξύ των επιχειρήσεων μελών του επιβεβαιώνει όχι μόνον την ένταση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αλλά και το γεγονός ότι κλάδοι ολόκληροι συνεχίζουν να βρίσκονται σε φάση μακράς ύφεσης. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι έστω ένας περιορισμένος αριθμός επιχειρήσεων, εκφράζει μια συγκρατημένη αισιοδοξία, ότι σταδιακά ξεπερνιέται έστω και οριακά η προβληματική περιοχή και περνάνε σε περισσότερο θετικές προσδοκίες. Τα συμπεράσματα από την έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε στην περίοδο από 26/6/14 έως 21/7/2014, και στην οποία συμμετείχαν 90 μεταποιητικές επιχειρήσεις των Νομών της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδος, περιέχουν όλα εκείνα τα συστατικά στοιχεία, που εξακολουθούν να επιβεβαιώνουν την αρνητική πορεία των παραγωγικών μεγεθών, τον σοβαρό σκεπτικισμό, που κυριαρχεί στην επιχειρηματική κοινότητα, αλλά και την αναγκαιότητα μεγαλύτερης αποφασιστικότητας στις πολιτικές για την ανάκαμψη της οικονομίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με ερωτηματολόγιο πολλαπλών ερωτήσεων, και ταυτότητά της είναι η εξής: ANA NOMO ΜΑΓΝΗΣΙΑ-ΛΑΡΙΣΑ 30 ΚΑΡΔΙΤΣΑ 10 ΤΡΙΚΑΛΑ 12 ΕΥΒΟΙΑ 10 ΒΟΙΩΤΙΑ 19 ΦΘΙΩΤΙΔΑ-ΦΩΚΙΔΑ 9 ΣΥΝΟΛΟ 90 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑ 52 ΣΤΕΡΕΑ 38 ΣΥΝΟΛΟ 90 ΑΓΑΘΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ 17 ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ 25 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ 40 ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΜΙΚΡΕΣ 39 375 ΜΕΣΑΙΕΣ 18 572 ΜΕΓΑΛΕΣ 33 4806 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 5753 2

Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής: 1. Τα αποτελέσματα του α εξαμήνου του 2014, στον κλάδο των κεφαλαιουχικών αγαθών 1 πάνω από τις εφτά στις δέκα επιχειρήσεις δηλώνουν ότι τα αποτελέσματά τους είναι όμοια ή θετικότερα από τα αποτελέσματα του β εξαμήνου του 2013. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά τα κεφαλαιουχικά δηλώνουν θετικότερα αποτελέσματα Αποτελέσματα α εξαμήνου 2014 σε σχέση με το β εξάμηνο 2013 ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ 45% 4 35% 3 39,29% 38,89% 39,29% 44,44% 42,31% 25% 2 30,77% 26,92% 15% 5% 21,43% 16,67% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα από τους υπόλοιπους κλάδους. Τα καταναλωτικά αγαθά δηλώνουν επίσης σε υψηλό ποσοστό θετικότερα ή όμοια αποτελέσματα ενώ τα ενδιάμεσα συνεχίζουν νε έχουν υψηλό ποσοστό στα χειρότερα αποτελέσματα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι με βάση τα αποτελέσματα των προηγούμενων εξαμήνων, το α του 2014, για τις επιχειρήσεις είναι τα εξάμηνο με περισσότερα τα όμοια αποτελέσματα, ενώ συνεχίζουν να περιορίζονται τα αρνητικά. 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΑΓΑΘΑ: 26 Κατασκευή άλλων προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, 27 Παραγωγή βασικών μετάλλων, 28 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού, 29 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού μ.α.κ., 34 Κατασκευή αυτοκίνητων οχημάτων κατασκευή ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκοΰμενων οχημάτων, 45 Κατασκευές ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ: 13 Εξόρυξη μεταλλούχων μεταλλευμάτων, 14 Άλλες εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες, 17 Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών, 20 Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από τα έπιπλα. κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεχτικής, 21 Παραγωγή χαρτοπολτού, χαρτιού και προϊόντων από χαρτί, 36 Κατασκευή επίπλων λοιπές βιομηχανίες μ.α.κ. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ: 15 Βιομηχανία τροφίμων και ποτών, 22 Εκδόσεις, εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων εγγραφής ήχου και εικόνας και μέσων πληροφορικής, 23 Παραγωγή οπτάνθρακα (κωκ), προϊόντων διύλισης πετρελαίου και πυρηνικών καυσίμων, 24 Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων, 25 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 3

6 Α' Εξάμηνο 2011 Β Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Β' Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 Αποτελέσματα επιχειρήσεων εξαμήνων 5 4 3 2 19,09% 13,64% 9,9 28,0 31,71% 41,76% 36,67% 26,36% 32,73% 34,65% 34,0 28,05% 36,26% 37,78% 54,55% 53,64% 55,45% 38,0 40,24% 21,98% 25,56% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα Επίσης, σε ό,τι αφορά στην περιφερειακή ταξινόμηση των επιχειρήσεων του δείγματος και τις εκτιμήσεις τους για το κλείσιμο του α εξαμήνου του 2014, φαίνεται ότι η επιχειρήσεις της Θεσσαλίας κλείνουν το 2014 θ3ετικότερα σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ οι επιχειρήσεις της Στερεάς Ελλάδος σωρεύουν τις εκτιμήσεις τους στην περιοχή όμοιων αποτελεσμάτων με τα προηγούμενα. Αποτελέσματα α εξαμήνου 2014 σε σχέση με το β' εξάμηνο 2013 ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 5 45% 4 40,38% 44,74% 35% 31,58% 32,69% 3 25% 26,92% 23,68% 2 15% 5% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα 2. Η εξέλιξη του 2014 σε σχέση με το 2013, όπως την προδιαγράφουν τα τρέχοντα αποτελέσματα των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσιάζει μια εικόνα μάλλον θετική με την έννοια ότι τόσο ο κλάδος των κεφαλαιουχικών όσο και των καταναλωτικών «βλέπουν» ότι οι προοπτικές για καλύτερα αποτελέσματα το 2014 είναι καλύτερες σε σχέση με εκείνες του 2013. 4

Πώς αναμένετε να κλείσει το 2014 σε σχέση με το 2013 ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ 45% 4 35% 3 25% 39,29% 34,62% 41,67% 39,29% 26,92% 44,44% 38,46% 2 15% 5% 21,43% 13,89% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα Βεβαίως, ο κλάδος των ενδιάμεσων αγαθών εξακολουθεί να βρίσκεται καθηλωμένος σε αρνητικές προβλέψεις, παρά το γεγονός ένα ποσοστό της τάξης του 35% δηλώνει θετικότερα αποτελέσματα. Πώς αναμένετε να κλείσει το 2014 σε σχέση με το 2013 ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑ-ΦΩΚΙΔΑ ΒΟΙΩΤΙΑ ΕΥΒΟΙΑ 7 6 5 4 3 50,0 33,33% 33,33% 44,44% 31,58% 60,0 53,33% 25,0 33,33% 36,84% 40,0 40,0 41,67% 22,22% 31,58% 2 10,0 13,33% 0,0 Θετικότερα Όμοια Χειρότερα Από άποψη γεωγραφικής ταξινόμησης οι επιχειρήσεις με την καλύτερη προοπτική μέσα στο 14 είναι αυτές της Βοιωτίας, της Φθιώτιδας και της Καρδίτσας, της Μαγνησίας δηλώνουν όμοια αποτελέσματα σε μεγάλο ποσοστό, ενώ των Τρικάλων με προοπτική χειροτέρευσης. 5

Πώς αναμένετε να κλείσει το 2014 σε σχέση με το 2013 ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕΧΡΙ 20 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΌ 21 ΕΩΣ 50 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΑΠΌ 51 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ 6 5 4 28,21% 33,33% 54,55% 38,46% 38,89% 36,36% 33,33% 27,78% 3 2 9,09% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα Τέλος, από άποψη μεγέθους απασχόλησης, οι μεγάλες μονάδες δηλώνουν θετικότερα αποτελέσματα πολύ πάνω από τις μισές ενώ οι μικρές και ακολούθως οι μεσαίες αναμένουν χειρότερα αποτελέσματα το 2014 σε σχέση με εκείνα του 13. 3.. Γενικά οι επιχειρήσεις φαίνεται ότι για το 2014 βλέπουν τα πράγματα να εξελίσσονται έστω και συγκρατημένα αλλά περισσότερο αισιόδοξα απ ό,τι κατά τα προηγούμενα εξάμηνα Πώς προβλέπετε ότι θα εξελιχθεί το 2014 συνολικά ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ 45% 4 35% 3 25% 2 15% 42,86% 38,46% 41,67% 25,0 26,92% 38,89% 32,14% 34,62% 19,44% 5% Θετικότερα Όμοια Χειρότερα Όπως προκύπτει και από το διάγραμμα με επικεφαλής τα κεφαλαιουχικά και τα καταναλωτικά αγαθά να 6

προβλέπουν θετικότερα ή όμοια αποτελέσματα αλλά σε σημαντικό βαθμό και τα ενδιάμεσα να προσεγγίζουν θετικότερα την προοπτική, βελτιώνεται σχετικά η εικόνα συγκριτικά με τα προηγούμενα εξάμηνα. 4.. Όπως προκύπτει και από την εικόνα του διαγράμματος δύο είναι πλέον τα βασικά προβλήματα των επιχειρήσεων. Η δραματική μείωση της τραπεζικής χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη πτώση της ζήτησης. Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα του εξαμήνου 8 74,44% 7 67,78% 67,78% 6 5 4 32,22% 32,22% 3 25,56% 2 ΜΕΙΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ - ΝΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ - ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - ΝΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - ΑΥΞΗΣΗ ΑΚΑΛΥΠΤΩΝ ΕΠΙΤΑΓΩΝ - ΝΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΑΚΑΛΥΠΤΩΝ ΕΠΙΤΑΓΩΝ - Αντίθετα, το εκρηκτικό πρόβλημα των ακάλυπτων επιταγών των πρώτων εξαμήνων της φαίνεται ότι συνεχώς περιορίζεται, λόγω της μέριμνας που έχουν πάρει οι επιχειρήσεις. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 74,55% 79,09% 87,13% 80,0 75,61% 72,53% 67,78% 13,64% 7,27% 9,9 8,0 Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα των εξαμήνων Α' Εξάμηνο 2011 Β Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Β' Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 24,39% 27,47% 32,22% 70,91% 74,55% 71,29% 72,0 73,17% 69,23% 67,78% 20,91% 16,36% 17,82% 20,0 26,83% 30,77% 32,22% 70,91% 69,09% 72,28% 47,0 53,66% 40,66% 25,56% 19,09% 20,0 16,83% 32,0 46,34% 59,34% 74,44% ΜΕΙΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ - ΝΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ - ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - ΝΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - ΑΥΞΗΣΗ ΑΚΑΛΥΠΤΩΝ ΕΠΙΤΑΓΩΝ - ΝΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΑΚΑΛΥΠΤΩΝ ΕΠΙΤΑΓΩΝ - 7

Πάντως, προσεγγίζοντας την εικόνα από εξάμηνο σε εξάμηνο, φαίνεται ότι κατά το α εξάμηνο του 2014 τα προβλήματα των επιχειρήσεων αν και είναι υπαρκτά και έντονα εν τούτοις προκύπτει ότι βρίσκονται σε μία φάση σχετικής αποκλιμάκωσης. 5.. Η συνεχιζόμενη ύφεση που εκδηλώνεται και με την μείωση της ζήτησης έχει ως αποτέλεσμα την πίεση των παραγγελιών και της παραγωγής. Κατά το εξεταζόμενο εξάμηνο το ποσοστό της μείωσης που είναι ιδιαίτερα ευδιάκριτο κυμαίνεται από έως 3, ενώ οι άλλες περιοχές μειώσεων κινούνται σε χαμηλές συγκεντρώσεις. Τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησής σας Μείωση των παραγγελιών και της παραγωγής 6 52,22% 5 4 32,22% 3 2 8,89% 3,33% 2,22% 1,11% - 3 3-4 4-5 5-6 6 - + Απέναντι αναπτύσσεται μία ομάδα επιχειρήσεων που είναι πάνω από τις μισές, που δηλώνει καμία αρνητική μεταβολή. 6 Τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησής σας Μείωση των παραγγελιών και της παραγωγής Α' Εξάμηνο 2011 Β Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Β' Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 52,75% 52,22% 5 4 3 45,45% 42,57% 41,0 34,55% 28,05% 32,22% 31,82% 30,0 38,61% 34,0 45,12% 2 19,78% 9,09% 10,0 3,96% 14,0 10,98% 8,79% 8,89% 10,0 11,82% 5,94% 8,0 7,32% 8,79% 3,33% 2,73% 9,09% 3,96% 0,0 2,44% 4,4 2,22% 0,91% 4,55% 3,96% 3,0 6, 5,49% 1,11% - 3 3-4 4-5 5-6 6 - + 8

Συγκρίνοντας την εικόνα του εξεταζόμενου εξαμήνου με αυτή των προηγούμενων διαπιστώνεται ότι η βελτίωση που παρουσιάζεται έχει να κάνει με την μετακίνηση επιχειρήσεων από τα υψηλά ποσοστά μειώσεων στην περιοχή 3, γι αυτό και στην περιοχή αυτή παρουσιάζεται σχετική αύξηση. 6. Η άποψη που διατυπώθηκε στην προηγούμενη παράγραφο επιβεβαιώνεται και από την εικόνα της διακύμανσης του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων ανά εξεταζόμενο εξάμηνο. 6 Τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησής σας Μείωση του κύκλου εργασιών Α' Εξάμηνο 2011 Β Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Β' Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 53,85% 53,33% 5 4 3 41,82% 43,56% 33,64% 33,0 30,49% 25,27% 34,44% 34,55% 31,82% 37,62% 43,0 42,68% 2 11,82% 11,82% 13,0 13,41% 6,93% 6,59% 6,67% 8,18% 7,27% 5,94% 5,0 4,88% 4,4 2,22% 2,73% 7,27% 1,98% 2,0 4,88% 4,4 2,22% 0,0 4,55% 2,97% 3,0 3,66% 5,49% 1,11% - 3 3-4 4-5 5-6 6 - + Όπως προκύπτει, οι επιχειρήσεις στις περισσότερο «δύσκολες» περιοχές μειώνονται και αυξάνονται στην περιοχή μείωσης από έως 3. Ένα άλλο στοιχείο παρατήρησης είναι ότι οι επιχειρήσεις για να είναι στις αγορές μειώνουν ταχύτερα τις τιμές πώλησης σε σχέση με την μείωση των παραγγελιών τους. 7. Η εικόνα της ηπιότερης αντιμετώπισης των επιπτώσεων από την κρίση φαίνεται να κατοχυρώνεται καλύτερα 8 7 6 5 4 3 2 6,36% 11,82% 9,9 9,0 4,88% 8,79% 3,33% Κατάργηση βάρδιας 18,18% 25,45% 33,66% 22,0 14,63% 15,38% 13,33% Κατάργηση υπερωριών Τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησής σας Αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις 23,64% 29,09% 35,64% 34,0 28,05% 20,88% 10,0 Μείωση ημερών & ωρών/αμοιβών 5,45% 4,55% 6,93% 5,0 7,32% 1, 4,44% Εφαρμογή Διαθεσιμότητας 10,0 14,55% 9,9 9,0 9,76% 14,29% 7,78% Αναγκαστικές Άδειες 19,51% 9,89% 8,89% Ατομικές συμβάσεις Α' Εξάμηνο 2011 Β Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Β' Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 11,82% 23,64% 14,85% 14,0 7,32% 14,29% Απολύσεις 7,78% 73,33% 55,45% 45,45% 41,58% 49,0 53,66% 60,44% 9

σε ό,τι έχει να κάνει με την πορεία των εργασιακών σχέσεων. Όπως φαίνεται στο α εξάμηνο του 2014, οι επιχειρήσεις, σε αντίθεση με τα προηγούμενα εξάμηνα, επιλέγουν οριακές διορθωτικές κινήσεις για να αντιμετωπίσουν το εργασιακό κόστος. Έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση απολύσεις μέσα στο 2014 ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑ-ΦΩΚΙΔΑ ΒΟΙΩΤΙΑ ΕΥΒΟΙΑ 10 9 8 7 6 5 4 3 2 10,0 6,67% 8,33% 0,0 26,32% 20,0 90,0 93,33% 91,67% 100,0 73,68% 80,0 ΝΑΙ Ειδικά, διορθωτικές ενέργειες όπως οι απολύσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένες, με γεωγραφικό προσδιορισμό στις επιχειρήσεις της Εύβοιας και της Βοιωτίας. 8. Η εικόνα μοιάζει να προδιαγράφεται θετικά σε σχέση και με τις επενδύσεις. Συγκριτικά με τα προηγούμενα Πραγματοποίησε ή θα πραγματοποιήσει η επιχείρησή σας επενδύσεις Α Εξάμηνο 2011 Α Εξάμηνο 2012 Α' Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 9 8 77,23% 7 62,0 6 5 47,56% 48,89% 52,44% 51,11% 4 38,0 3 22,77% 2 ΝΑΙ εξάμηνα, το εξεταζόμενο φέρνει τις επιχειρήσεις περισσότερο αποφασισμένες να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την υλοποίηση επενδύσεων, γεγονός που μπορεί να υποδηλώσει την έστω συγκρατημένη αισιοδοξία τους. Ωστόσο, ένα υψηλό ποσοστό εξακολουθεί να διατηρεί αποστάσεις από ανάλογες πρωτοβουλίες, στοιχείο που 10

εισάγει τον προβληματισμό για την εξυπηρέτηση της αναγκαιότητας του εκσυγχρονισμού του παραγωγικού δυναμικού. Πραγματοποίησε ή θα πραγματοποιήσει η επιχείρησή σας επενδύσεις μέσα στο 2014 ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕΧΡΙ 20 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΌ 21 ΕΩΣ 50 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΑΠΌ 51 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ 7 6 5 4 35,9 50,0 63,64% 64, 50,0 36,36% 3 2 ΝΑΙ Οι μεγάλες επιχειρήσεις και ακολούθως οι μεσαίες πρωτοστατούν στις πρωτοβουλίες αυτές. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι αν το πιστωτικό σύστημα ή άλλα χρηματοδοτικά εργαλείο έπαιζαν αυτήν την περίοδο ενεργό αναπτυξιακό ρόλο, και οι μικρές μονάδες θα είχαν αναπτύξει σοβαρότερες επενδυτικές πρωτοβουλίες αξιοποιώντας τα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Σήμερα, τα προγράμματα αυτά έχουν ποσοστό υλοποίησης που δεν ξεπερνάει το 35% εξ αιτίας της αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να παίξει ενεργό αναπτυξιακό ρόλο. 9.. Ο περιορισμός της ζήτησης στην εσωτερική αγορά οδήγησε ένα μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων να αναζητήσει πελάτες σε νέες αγορές του εξωτερικού. Είναι σαφές, και από τα στοιχεία του διαγράμματος ότι Πραγματοποίησε η επιχείρησή σας την περίοδο 2010-2014 εξαγωγές 8 7 70,0 6 5 4 3 30,0 2 ΝΑΙ 11

ο εξαγωγικός προσανατολισμός λειτούργησε και εξακολουθεί να λειτουργεί ανακουφιστικά στην έντονη πίεση της μειωμένης εσωτερικής ζήτησης. Πραγματοποίησε η επιχείρησή σας εξαγωγές στο α' εξάμηνο του 2014 7 6 60,0 5 4 40,0 3 2 ΝΑΙ Ωστόσο, η απουσία πολιτικών για την στήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας και οι εφαρμοζόμενες πολιτικές που μειώνουν την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής έχουν ως αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση των επιχειρήσεων που εξάγουν. Πραγματοποίησε η επιχείρησή σας εξαγωγές Α' Εξάμηνο 2013 Β Εξάμηνο 2013 Α' Εξάμηνο 2014 8 71,95% 7 6 57,14% 60,0 5 4 42,86% 40,0 3 28,05% 2 ΝΑΙ Η πρόσθετη επιβεβαίωση της κατάστασης αυτής προκύπτει και από το συγκεκριμένο διάγραμμα. Όπως γίνεται απολύτως σαφές, οι επιχειρήσεις, που το α εξάμηνο του 2013 πραγματοποιούσαν εξαγωγές μειώθηκαν κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες κατά το εξεταζόμενο εξάμηνο, γεγονός που θα πρέπει να αποδοθεί στο ανύπαρκτο μίγμα πολιτικών που έχει ανάγκη η εξαγωγική δραστηριότητα. 12

10. Η δραματική απουσία πολιτικών για την ενίσχυση της ρευστότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της οικονομίας προκύπτει και από το συγκεκριμένο διάγραμμα. Όπως γίνεται ιδιαίτερα σαφές Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις βοηθούν την επιχείρησή σας 10 9 8 77,78% 93,,33% 91,11% 80,0 73,33% 7 63,33% 64,44% 6 56,67% 5 4 3 23, 33% 32,22% 2 12,22% Ταχεία ενεργοποίηση των παρεμβάσεων για την ενίσχυση της ρευστότητας στις επιχειρήσεις και στις αγορές ο επιχειρήσεις ορίζουν ως πρώτης προτεραιότητας επιλογές τον περιορισμό του κόστους από εξωγενείς ανεξέλεγκτες πηγές κόστους όπως είναι αυτές της ανερμάτιστης φορολογίας, του υπέρογκου μη μισθολογικού κόστους και του εξωπραγματικού κόστους της ενέργειας καθώς και της με κάθε τρόπο και μέσο ενίσχυσης της ρευστότητας της αγοράς. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις βοηθούν την επιχείρησή σας 10 9 8 7 6 5 4 3 2 71,43% 76,92% 83,33% 57,14% 76,92% Ταχεία ενεργοποίηση των παρεμβάσεων για την Άμεση εφαρμογή προγραμμάτων ΕΣΠΑ Απελευθέρωση των απολύσεων 58,33% Εφαρμογή πολιτικών για την ενίσχυση των εξαγωγών 7,14% 11,54% 16,67% 57,14% 38,46% Μείωση φορολογικών συντελεστών 69,44% 92,86% 96,15% 91,67% 78,57% 100,0 94,44% 44% Μείωση ασφαλιστικών εισφορών Μείωση του κόστους της ενέργειας Ταχεία εφαρμογή του 75,0 84,62% 80,56% 21,43% 11,54% 33,33% προγράμματος αποκρατικοποιή σεων 25,0 34,62% 36,11% Γρήγορη ανακεφαλαιοποί ηση των τραπεζών Δραστική μείωση της γραφειοκρατίας Εξόφληση των χρεών του Άμεση εφαρμογή προγραμμάτων ΕΣΠΑ Απελευθέρωση των απολύσεων Εφαρμογή πολιτικών για την ενίσχυση των εξαγωγών Μείωση φορολογικών συντελεστών 75,0 80,77% 66,67% Μείωση ασφαλιστικών εισφορών Μείωση του κόστους της ενέργειας Ταχεία εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων Γρήγορη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών Δραστική μείωση της γραφειοκρατίας Εξόφληση η των χρεών του κράτους προς τις επιχειρήσεις (ΦΠΑ, επιχορηγήσεις, κρατικές προμήθειες) ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΑΓΑΘΑΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑΑ 75,0 69,23% 52,78% κράτους προς τις επιχειρήσεις (ΦΠΑ, επιχορ 13

Από την κλαδική ταξινόμηση προκύπτει ότι η χρηματοδότηση λείπει περισσότερο από τις επιχειρήσεις των καταναλωτικών αγαθών, ενώ στις αλλαγές, που θα βοηθήσουν στον εξορθολογισμό της επιβάρυνσης του κόστους του προϊόντος από εξωγενείς πηγές, που επί της ουσίας είναι κρατικές πολιτικές, οι επιχειρήσεις των ενδιάμεσων αγαθών φαίνεται ότι εκφράζουν την πιεστικότερη ανάγκη. 11. Είναι περισσότερο από προφανές ότι οι επιχειρήσεις της παραγωγής, που είναι οι πρώτες που υφίστανται τις σοβαρές πιέσεις από την κρίση τα τελευταία χρόνια, έχουν εξ αρχής συνειδητοποιήσει ότι η ανάπτυξη είναι Με ποια διαδικασία η χώρα θα επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης 9 8 73,33% 81,11% 7 64,44% 6 5 4 3 2 7,78% Πιστή εφαρμογή του Μνημονίου Ισχυρό εμπροστοβαρές αναπτυξιακό πρόγραμμα Εισαγωγή τομών και μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και το κράτος Εφαρμογή με την δημοσιονομική και ισχυρές αναπτυξιακές πολιτικές 1,11% Απ ευθείας επιστροφή σε εθνικό νόμισμα μία διαδικασία, που την ωριμάζουν οι μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και το κράτος, ώστε να μπορέσει να στηριχτεί ένα ισχυρό αναπτυξιακό πρόγραμμα. Προφανώς, οι αργοί ρυθμοί στις μεταρρυθμίσεις καθορίζουν και τους αντίστοιχους ρυθμούς ανάκαμψης της οικονομίας. 12. Ο ρεαλιστικός τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται τις εφαρμοζόμενες πολιτικές καθώς και 14

Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η πορεία της οικονομίας την επόμενη 2ετία 8 72,22% 7 6 5 4 3 22,22% 2 14,44% Αύξηση της αναπτυξιακής ταχύτητας με ορατά αποτελέσματα Σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή και δειλά αναπτυξιακά ανοίγματα Συνέχιση της ύφεσης εντός της ευρωζώνης και σταδιακή έξοδος από αυτή 0,0 Άμεση έξοδος από την ευρωζώνη και μετάβαση σε εθνικό νόμισμα την αποφασιστικότητα, που χαρακτηρίζει τις πολιτικές δεν αφήνει περιθώρια για ιδιαίτερα αισιόδοξες προβλέψεις ως προς την πορεία εξόδου της χώρας από την κρίση. Όπως δηλώνουν σε πολύ υψηλό ποσοστό, η δημοσιονομική προσαρμογή θα γίνεται σταδιακά και για τον λόγο αυτό θα έχουμε δειλά αναπτυξιακά ανοίγματα. 13. Έχοντας διατυπώσει οι επιχειρήσεις την πορεία που βλέπουν να ακολουθεί η οικονομία μέχρι την έξοδό της από την κρίση, είναι λογικό να μεταθέτουν χρονικά την έξοδο της πραγματικής οικονομίας από την κρίση σε Θεωρείτε ότι η έξοδος από την κρίση της ελληνικής οικονομίας θα αρχίσει 10 9 87,78% 8 7 6 5 4 3 2 12,22% Μέσα στο 2014 Μετά το 2014 σε χρόνο μεταγενέστερο από το 2014. Δηλαδή, οι επιχειρήσεις αποστασιοποιούνται με σαφήνεια από τις αισιόδοξες προσεγγίσεις, που θέλουν την έξοδο από την κρίση να έρχεται ακόμη και μέσα στο 2014. Συμπερασματικά, τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πορεία των επιχειρήσεων, κατά το α εξάμηνο του 2014 συνεχίζουν να υπογραμμίζουν το δύσκολο περιβάλλον και τις αντίξοες συνθήκες υπό τις οποίες επιχειρεί το εγχώριο παραγωγικό δυναμικό. Όσο οι μεταρρυθμίσεις και οι τομές στην οικονομία θα αργούν ή θα 15

συμβαίνουν αποσπασματικά, η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα θα εντείνονται, η δυνατότητα εκτίμησης του κινδύνου και ο προγραμματισμός θα αμβλύνονται ως αναγκαίες συνθήκες του επιχειρηματικού έργου και η ανατροπή του σημερινού αρνητικού σκηνικού θα καθυστερεί επικίνδυνα. Ένα μέρος του παραγωγικού δυναμικού φαίνεται πως αρχίζει να διαφοροποιείται παρουσιάζοντας σημάδια αν όχι βελτίωσης τουλάχιστον σταθεροποίησης της κατάστασης. Τα δύο κυρίαρχα ζητήματα, που ταλανίζουν τις επιχειρήσεις και που φαίνεται πως αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά η παραγωγική δραστηριότητα της χώρας θα συνεχίσει να αποκλίνει είναι το τραπεζικό σύστημα και οι διαρθρωτικές αλλαγές. Ειδικότερα, η αμυδρή έως ανύπαρκτη παρουσία του τραπεζικού συστήματος στην προσπάθεια των επιχειρήσεων να ανατρέψουν κρίσιμα μεγέθη της οικονομίας όπως το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, η ανεργία κλπ, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την ήδη απαιτητική αυτή προσπάθεια. Είναι σαφές ότι η εγχώρια παραγωγή λειτουργεί απούσης της τραπεζικής χρηματοδότησης. Η παγίωση της διαπίστωσης ότι εξακολουθεί να υπάρχει εγχώρια αγορά, να πραγματοποιούνται εξαγωγές να εκτελούνται επενδυτικές πρωτοβουλίες, με τις χρηματοδοτικές στρόφιγγες των τραπεζών σχεδόν κλειστές και με τις υποχρεώσεις του κράτους απέναντι στις επιχειρήσεις να εξοφλούνται με το σταγονόμετρο, δημιουργεί ένα ακόμη εθνικό παράδοξο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η απουσία του τραπεζικού κεφαλαίου δεν καθορίζει μόνον τον λειτουργικό προγραμματισμό των επιχειρήσεων αλλά και τον τεχνολογικό τους εκσυγχρονισμό, μέσω των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πόροι των προγραμμάτων αυτών αξιοποιούνται από τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε ποσοστό όχι μεγαλύτερο από 35% γεγονός που αποδίδεται στην απόσταση που παίρνουν οι τράπεζες στο να χρηματοδοτήσουν επενδυτικά σχέδια ή να καλύψουν με εγγυητικές τους επιστολές την λήψη προκαταβολών. Αποτελεί ζητούμενο η τύχη των πόρων που διασφάλισε με μεγάλη προσπάθεια, κατά δήλωσή του, ο Επίτροπος κ. Johannes Hahn, από διαρθρωτικούς πόρους, για την ενίσχυση της ρευστότητας των ελληνικών ΜΜΕ. Το δεύτερο εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, στο οποίο προσδοκούν οι επιχειρήσεις και ιδίως εκείνες που ανήκουν σε πληττόμενους κλάδους όπως των κεφαλαιουχικών και ενδιάμεσων αγαθών, είναι η επιτάχυνση και η αποφασιστικότητα των μεταρρυθμίσεων. Και τούτο, διότι, οι μεταρρυθμίσεις είναι εκείνες οι οποίες θα αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής, θα τονώσουν την αποτελεσματικότητα του επιχειρηματικού έργου και θα δώσουν διεξόδους σε αγορές του εξωτερικού. Ωστόσο, όσο οι επιβαρύνσεις της φορολογίας, της ενέργειας, του μη μισθολογικού κόστους και τις ανερμάτιστης και εγκληματικής γραφειοκρατίας θα συνεχίζουν να εξυπηρετούν πελατειακές σχέσεις ή δεν θα κατανοούν τις καταστροφές που προκαλούν στην οικονομία και την κοινωνία άλλο τόσο θα απομακρύνεται και η προοπτική της ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας. Για τις επιχειρήσεις, οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν τις βοήθειες από τις οποίες προσδοκούν τις αναγκαίες λύσεις και οι οποίες λείπουν. Το πόσο αποθαρρυντικό είναι το εφαρμοζόμενο μίγμα πολιτικής φαίνεται και από τις αξιολογήσεις των κυβερνητικών πολιτικών. Οι επιχειρήσεις κρίνουν ιδιαίτερα αυστηρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα προσαρμογής έχει μοναδικό προσανατολισμό το δημοσιονομικό του τμήμα ενώ είναι εξαιρετικά ασαφές, ασπόνδυλο και χωρίς στόχους στο αναπτυξιακό του σκέλος. Η αξιολόγηση αυτή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για να καθορίσει και την αισιοδοξία των επιχειρήσεων του δείγματος, οι οποίες εκτιμούν ότι η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας θα αρχίσει να έχει εμφανή παρουσία μετά το 2014. 16