2011 - ΕΤΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ 1911-2011 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ο.Ε. ΤΟΜΟΣ Β Το μνημείο του «Κοσμοκαλόγερου» στη Σκιάθο όπως είναι σήμερα.
2 ΤΑ ΦΙΛΙΑ ΤΡΙMHNIAIA EKΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡ/ΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» ΓΡΑΦΕΙΑ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 Τ.Κ. 10678-ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210 3806090 - FAX: 210 3815772 Site: www.adelfotis-filioton.gr Ε-mail: vdrakop@sch.gr Αρ. βιβλίου αναγνωρισμ. σωματείων Πρωτοδικ. 1711 Αριθμ. φακέλου Νομαρχίας Αθηνών 218 Α.Φ.Μ. 090045259 ΔΟΥ: Α ΑΘΗΝΩΝ Κωδικός Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης: 5283 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3 Τ.Κ. 10677 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210 3835572 - FAX: 210 3835083 E-mail: mitropoulosgeorgios@yahoo.gr ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΙΔΕΡΗΣ ΒΛΑΣΙΟΣ Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γεν. Γραμμ. Δ.Σ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής DTP - ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΦΙΛΙΩΤΕΣ Τηλ.: 210 34.76.090 e-mail: info@saiti.gr ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εσωτερικού, ετήσια Ευρώ 20 Εξωτερικού, ετήσια Δολ. ΗΠΑ 50 Κατάθεση συνδρομών: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Aριθμός Λογαριασμού: 33627963 ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» ΙΒΑΝ: GR 87 01200160 00000003 3627 963 B1C: EMPOGRAA Τιμή τεύχους Ευρώ 5 Περιεχόμενα Ανακοίνωση - Πρόσκληση... σελ. 3 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ: 1. Η οικονομική κρίση και το Περιοδικό μας. 2. Πήραμε και δημοσιεύουμε: α. Ανατρέχω στο παρελθόν. β. Στον πατέρα μου Δημήτρη Παπαρρηγόπουλο. γ. Χορευτικού ανάπαυση...σελ. 4 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ: 1. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΕΣ: α. Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός. β. Γρεβενά. γ. Στην Ελληνίδα του 1940-1941. δ. Αναμνήσεις από τις επιχειρήσεις στην Κύπρο Ιούλιο - Αύγουστο 1974. 2. ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2011: α. Φθινοπωρινό πανηγύρι στο Μοναστήρι μας στις 23 Οκτωβρίου 2011. β. 28η Οκτωβρίου 2011 στο Χωριό μας. γ. Το Οχυρό της Νυμφαίας. δ. Κοσμικόν γεγονός στο Χωριό μας. ε. 4 Δεκεμβρίου Εορτή της Αγίας Βαρβάρας... στ. Η Γενική Συνέλευση της 11/12/2011. ζ. Χριστούγεννα 2011 στο Χωριό μας. 3. Οι θεοί δεν τιμωρούν πια... σελ. 8 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Πρακτικά και αποφάσεις της Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της 11 Δεκεμβρίου 2011 - Για τη Γενική Συνέλευση λίγα λόγια από τον Γενικό Γραμματέα....σελ. 30 ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ: Πίνακας προσφορών...σελ. 37 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ: Ο Άγιος Νικόλαος... σελ. 38 ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ: Με ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες γιορτάσαμε στο Μοναστήρι μας τη μνήμη του Προστάτου μας Αγίου Αθανασίου... σελ. 39 ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Μικρό οδοιπορικό στο Δημοτικό Τραγούδι... σελ. 41 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 1. Πόνος εις το στήθος: Ένοχος ή αθώος; 2. Λαπαροσκοπική χειρουργική και όγκοι επινεφριδίων. 3. Οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα. 4. Ιός του Δυτικού Νείλου (Ι.Δ.Ν.). 5. Ιστορικές ρήσεις και η σημασία τους....σελ. 45 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ: Μουσικοφιλία:...σελ. 55 ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ: 1. Συγχαρητήρια. 2. Γάμοι. 3. Γεννήσεις. 4. Βαφτίσεις. 5. Μνημόσυνα. 6. Έφυγαν από τη ζωή... σελ. 57 ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΪ- ΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: 1. Ο ηρωϊκός θάνατος ενός 27χρονου παλικαριού στη μάχη της Χειμάρας...σελ. 59 ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ: Τι είπαν και τι έγραψαν οι ξένοι για την Ελλάδα και τους Έλληνες...σελ. 61
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 - Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210 3835572 FAX. 210 3835083 «Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου Φιλίων» ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Αγαπητοί συμπατριώτες, με την ευκαιρία του νέου έτους 2012, ευχόμαστε σε όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ - ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ, ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ! Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. της Αδελφότητας σας προσκαλούν στις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου Βλασίου και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Αδελφότητας, σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα: Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012 Εκκλησιασμός, όσων μπορέσουν, στην Εκκλησία του Χωριού μας την ημέρα της εορτής του Πολιούχου του Χωριού μας Αγίου Βλασίου Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012, ώρα 07:00 10:15 π.μ. Εορτασμός του Προστάτου μας Αγίου Βλασίου στην Αθήνα με εκκλησιασμό στον Ιερό Ναό Αγίας Ειρήνης Αιόλου 86 Ώρα 10:30 π.μ. Δεξίωση και κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Αδελφότητας στο κέντρο «Σταθμός Μπαϊρακτάρη» στην οδό Μητροπόλεως 63. Θα προσφερθούν καφές, γλυκίσματα και βασιλόπιτα και θα επακολουθήσει φαγητό και ποτό για όλους, προσφορά της Αδελφότητας. Με εγκάρδιους χαιρετισμούς Για το Διοικητικό Συμβούλιο Ο Πρόεδρος ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Ο Γεν. Γραμματέας ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ν. ΖΩΓΡΑΦΟΣ 3
το Περιοδικό μας και οι παραλήπτες του Η οικονομική κρίση και το Περιοδικό μας Αγαπητοί μας συμπατριώτες, φίλοι αναγνώ- στες του Περιοδικού μας, η οικονομική κρίση που τα δύο τελευταία χρόνια κυριολεκτικά μαστίζει όλους μας από άκρου εις άκρον της Χώρας μας, όπως ήταν επόμενο, δεν άφησε ανεπηρέαστο και το Περιοδικό μας. Και είναι επόμενο όταν τα οικονομικά όλων μας διαρ- κώς μειώνονται, οι δαπάνες μας περιορίζονται και περιορίζονται εκείνες που δεν επηρεάζουν άμεσα τη ζωή μας! Όταν δεν έχουμε οικονο- μική ευχέρεια, θα περιορίσουμε τις εξόδους μας, θα περιορίσουμε την ψυχαγωγία μας και θα κοιτάξουμε να ανταποκριθούμε στις πλέον αναγκαίες για τη ζωή μας δαπάνες. Με αυτό το σκεπτικό είναι επόμενο και η συνδρομή μας στην Αδελφότητα και το Περι- οδικό να είναι περιορισμένη και όχι απλόχερη, όπως ήταν μέχρι πρότινος, να την αναβάλουμε για ευθετότερο χρόνο ή ακόμη-ακόμη και να την καταργήσουμε, αν η οικονομική μας κα- τάσταση δεν μας επιτρέπει την καταβολή της. Και σαν να μην έφτανε αυτό έρχεται το Κράτος και καταργεί τη σημαντική ταχυδρομική μείωση των τελών διακίνησης των εντύ- πων στο εσωτερικό της Χώρας μας! Έτσι ενώ το κάθε περιοδικό που ταχυδρομούσαμε στο εσωτερικό μέχρι και το τεύχος «50» πληρώνα- με 0,17 (17 λεπτά) και η συνολική δαπάνη έφτανε τα 120 περίπου, για το εσωτερικό μόνον, γιατί για το εξωτερικό πληρώνουμε άλλα 250 περίπου για τα 65 αντίτυπα που ταχυδρομούμε και η συνολική δαπάνη ξεπερ- νούσε τα 350, για το προηγούμενο τεύχος «51» η συνολική δαπάνη ξεπέρασε τα 600 και μάλιστα ύστερα από πολλές διαπραγμα- τεύσεις και χάρη στην καλή προσφορά που μας έκαμε το Ταχυδρομικό Γραφείο Αργυρού- πολης 0,54 (54 λεπτά) για κάθε αντίτυπο που ταχυδρομήσαμε στο εσωτερικό. Η κατάσταση αυτή, όπως ήταν επόμενο, προβλη- μάτισε τα μέλη του Δ.Σ. και πολλές σκέψεις έγιναν π.χ. να περιοριστούν τα τεύχη από 4 σε 3 κάθε χρόνο, να περιοριστούν οι σελίδες του για να μειωθεί το βάρος του, προκειμένου να μειωθούν τα ταχυδρομικά του. Η μόνη σκέ- ψη που δεν έγινε ήταν εκείνη της αναστολής της έκδοσής του, αφού αποτελεί το συνδετι- κό κρίκο μεταξύ μας, μας φέρνει σε επαφή με το Χωριό μας και μας κρατάει ενήμερους για ό,τι συμβαίνει και μας ενδιαφέρει, αφού έχει σχέση με το Χωριό μας και όλους εμάς που έχουμε κοινές τις ρίζες μας και σημείο αναφο- ράς το Χωριό μας. Και αφού δεν τίθεται θέμα αναστολής της έκδοσής του, δεν θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να αλλοιωθούν και τα χαρα- κτηριστικά του, που καθιερώθηκαν στη 12ετή πορεία της ζωής του. Θα πρέπει δηλαδή και τα τεύχη να παραμείνουν 4 το χρόνο, αν θέλουμε να έχουμε έγκαιρη ενημέρωση, και οι σελίδες να παραμείνουν 64 προκειμένου να υπάρχει ο αναγκαίος χώρος να συμπεριλαμβάνονται όλα τα προς δημοσίευση κείμενα και όλα τα κεφάλαια να είναι παρόντα σε κάθε τεύχος με αντί- στοιχα κείμενα! Με λίγα λόγια θα πρέπει να επιδιώξουμε τη βελτίωσή του, τόσο ως προς την ύλη και τα περιεχόμενά του, όσο και ως προς την όλη του εμφάνιση εξωτερικά και κυ- ρίως εσωτερικά με την καλαίσθητη διάταξη της ύλης και την εκμετάλλευση του χώρου. Προϋπόθεση όλων αυτών είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων, για την απαιτού- μενη δαπάνη έκδοσης και κυκλοφορίας του Περιοδικού μας, που με τους μετριότερους υπολογισμούς, για το 2012, θα ανέλθει στο 4 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ποσό των 10,000. Και επειδή η μόνη πηγή χρηματοδότησης είμαστε εμείς οι ίδιοι με την συνδρομή μας, θα πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια, παρ όλες τις οικονομικές δυσκολίες που όλοι μας αντιμετωπίζουμε, να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, κατα- βάλλοντας έστω τη συνδρομή μας των 20, αν δεν έχουμε την δυνατότητα για μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση προς την Αδελφότητα, αν θέλουμε και το Περιοδικό να συνεχίσει να εκδίδεται και να φτάνει στα χέρια όλων και οι καθιερωμένες ετήσιες εκδηλώσεις να γίνονται και να μην παραπονούμεθα ότι δεν κάνει τίποτα η Αδελφότητα, ενώ οι Σύλλο- γοι άλλων χωριών κάνουν πάρα πολλά. Παράλληλα το Δ.Σ. θα πρέπει να κάνει εκκαθάριση του Πίνακα παραληπτών του Περι- οδικού, διαγράφοντας σε πρώτη φάση όλους εκείνους που τα 3 τελευταία χρόνια δεν έχουν καταβάλει την συνδρομή τους και ακόμη να περιορίσει τον αριθμό των εκδιδομένων κάθε φορά αντιτύπων στο ύψος των παραληπτών με ένα πλεόνασμα 10%, προκειμένου να καλύπτονται τυχόν απώλειες! Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν από το επόμενο τεύχος, το τεύ- χος «53» που θα είναι το πρώτο τεύχος του 2012, προκειμένου να ενημερωθούν όλοι οι παραλήπτες για τις προθέσεις του Δ.Σ. και να μην υπάρχουν περιθώρια για παράπονα και δι- αμαρτυρίες. Θέλουμε να πιστεύουμε πως αν όλοι μας ιδούμε τα πράγματα αντικειμενικά και από την ίδια σκοπιά, μπορούμε να συνεχίσουμε να παίρνουμε το περιοδικό μας, όπως το παίρνα- με 13 χρόνια τώρα! Το Δ.Σ. ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ 5
... Πήραμε και δημοσιεύουμε ΑΝΑΤΡΕΧΩ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Ο λαογραφικός πλούτος του χωριού μας, Την σκέψη αυτή δε την έκαναν μόνο οι γονείς τα ήθη, τα έθιμα, οι παραδόσεις, ο τρόπος μου που μπορούσαν να έχουν το περίσσευμα, ζωής είναι μια κιβωτός μνήμης. αλλά το σύνολο των κατοίκων και αυτοί που Θυμάμαι τα περασμένα, νοσταλγώ, γυρίζω δεν είχαν περίσσευμα, συμπλήρωναν το πιάτο πίσω και ανατροφοδοτούμαι με τα μηνύματα παίρνοντας από μια κουταλιά από τα πιάτα που έρχονται από τα χρόνια της παιδικής μου των άλλων, από το υστέρημα. ζωής. Οι οικογένειες πολυμελείς, ξωμάχοι, τα Ατενίζω τα μέλλοντα και φοβάμαι, στεναπροϊόντα ανεπαρκή, η διατροφή φτωχή. Δύ- χωριέμαι για τα σημερινά δρώμενα, ο φόβος σκολοι καιροί, αλλά οι δυσκολίες αυτές είχαν όμως και η στεναχώρια δεν ισορροπούν τον παρωθητικό χαρακτήρα για δημιουργία, για ψυχισμό μου, ενώ η νοσταλγία ο νόστος μόρφωση. για τα περασμένα προκαλούν συσπείρωση των Είναι πολλές οι εικόνες, στιγμιότυπα της πνευματικών μας δυνάμεων, αναθέρμανση των ζωής εκείνης της εποχής όταν έρχονται στη συναισθηματικών καταστάσεων, παρέχουν ευ- μνήμη σου, σε συνταράσσουν, νιώθεις ένα χαρίστηση, φέρνουν ηρεμία και στέλνουν μη- φτερούγισμα στον ψυχισμό σου. νύματα για δημιουργία. Θυμάμαι τους σεβάσμιους γέροντες που Με αυτές τις σκόρπιες σκέψεις, θα προκαθόντουσαν μπροστά στο Ιερό της εκκλη- σπαθήσω να σκιαγραφήσω τη ζωή των απλών σίας και κουβέντιαζαν τα κατορθώματα των ανθρώπων, των ξωμάχων, των ανθρώπων της πολέμων γιατί είχαν πολεμήσει στους απελευ- καθημερινής πάλης. θερωτικούς αγώνες του έθνους μας, σχολία- Η κοινωνία στην οποία ζούσαμε, ήταν μια ζαν τη διαδρομή και την πρόοδο των νέων, κοινωνία με αγάπη, με αλτρουϊσμό, αλλά και επαινούσαν όσους προόδευαν και μιλούσαν με πολλές αδυναμίες, οξύθυμοι, ασυμβίβααπαξιωτικά για όσους έβλαπταν τους συναν- στοι, τραχείς με αντικοινωνικές συμπεριφορές θρώπους τους. με λάθη και ελαττώματα. Τα αρνητικά σημεία Άνθρωποι βαθύτατα θρησκευόμενοι, ευλαείχαν τις ρίζες τους στην ορεινότητα της πε- βούντο το δικό τους Άγιο και προστάτη μας ριοχής, στις ανάγκες, στη ξωμαχική ζωή και τον ΑΓΙΟ ΒΛΑΣΙΟ. στον ευαίσθητο χαρακτήρα των ανθρώπων. Ιερωμένοι, δικαστικοί, εκπαιδευτικοί, στρα- Η αλήθεια είναι χρυσός, αντέχει στο πέτιω τικοί, αστυνομικοί, υπάλληλοι, επιχει ρη- ρασμα του χρόνου και η αλήθεια είναι ότι η ματίες έδειχναν το σεβασμό τους στους σεβάμικρή κοινωνία παραμερίζει τα πάθη της. Έτρεσμιους αυτούς ανθρώπους. Θα ήθελα να ανα- χαν στον πόνο και στη δυστυχία των άλλων, το φερθώ σε ονόματα, αλλά δε το τολμώ μήπως διαπιστώσαμε άλλωστε στο κάψιμο του χω- ξεχάσω κανέναν και διαμαρτυρηθεί από εκεί ριού μας, στις ανάγκες πολλών ανθρώπων που ψηλά που βρίσκεται. έτρεχαν ο ένας για τον άλλον ας είχαν μαλώσει, Τα λόγια μου αυτά είναι ένα συναισθημα- ας είχαν βριστεί, ας είχαν αλληλοκατηγορηθεί. τικό ξεχείλισμα που πηγάζει από το παρελθόν, Η φιλοξενία ήταν μια έμπρακτη εφαρμογή είναι μία γέφυρα που συνδέει το παρελθόν με της αγάπης. Θυμάμαι τους γονείς μου, που πά- το παρόν είναι ένα κάλεσμα των παιδιών μας ντα έλεγαν να μαγειρεύεις ένα πιάτο παραπάνω να προσεγγίσουν την κληρονομιά τους. για το ζητιάνο, τον περαστικό και το φτωχό. Δημ. Κ. Δημητρακόπουλος 6 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Στον πατέρα μου Δημήτρη Παπαρρηγόπουλο Εχθές (30/12) έβλεπα σε επανάλη- ψη το μεγάλο κατόρθωμα της Εθνικής Ελλάδας στα γήπεδα της Πορτογαλίας το 2004. Όταν οι ποδοσφαιριστές άρχισαν να μιλάνε για τα συ- ναισθήματα που ένιωσαν, θυμήθηκα κάτι από μένα, όταν έμπαινα μέσα στο Καλλιμάρμαρο. Συναισθήματα που δύσκολα περιγράφονται με λέξεις. Όλα άρχισαν πριν 5 μήνες, όταν ξεκινούσα την προετοιμασία μου για το Μαραθώνιο, Μια προετοιμασία 18 εβδομάδων, 160 ωρών, 1.300 χιλιο- μέτρων. Και ήρθε η μέρα 13 Νοέμβρη. Μια μέρα βροχερή με τσουχτερό κρύο. Φτάσαμε στο Μαραθώνα στις 8 το πρωί και μέχρι τις 9,30 περιμέναμε μέσα στο κρύο τυλιγμένος σε μια πλα- στική σακούλα. Και στις 9,30 ακούστηκε η δική μας πιστολιά και αρχίσαμε σιγά-σιγά. Περάσα- με τον τύμβο και μετά το άγαλμα του Γρηγόρη Λαμπράκη. Μπήκαμε στη Νέα Μάκρη, ανηφο- ρίσαμε προς το Πικέρμι και μετά ξανά προς την Παλλήνη. Ατελείωτες ανηφόρες και άλλη μια μας περίμενε στο Σταυρό. Μετά όμως μας περίμενε μια γλυκιά κατηφόρα. Ο κόσμος συγκλονιστι- κός. Αψηφούσε το κρύο για να μας ζεστάνει. Οι εθελοντές γεμάτοι χαμόγελο. Και συ- νεχίζουμε την κατηφόρα και φτάνουμε στο Χολαργό. Πρώτη φορά ο φόβος δίνει τη θέση του στο κουράγιο και την πίστη. Περνάμε κάτω από τη γέφυρα της Κατεχάκη, όπου 10 τυμπανιστές μας εμψύχωναν με όλη τους τη δύνα- μη. Τότε η πίστη γίνεται σιγουριά και γεμίζεις αυτοπεποίθηση. Περνάμε το Μέγαρο και τότε αρχίζουν να βγαίνουν απίστευτες δυνάμεις από μέσα. Εκεί στο Μέγαρο αρχίζουν να περ- νάνε εικόνες αγαπημένων προσώπων και φίλων από το μυαλό, οι οποίοι με συντροφεύουν στη διαδρομή. Καλλι- μάρμαρο: όλες οι αισθήσεις είναι εκεί. Ακούς, μυρίζεις, αισθάνεσαι, βλέπεις. Δάκρυα στα μάτια και ανατριχίλα. Τερματισμός: ολοκληρώνεις την προσπάθεια σου παρέα με όλους, όσους έχεις στην καρδιά σου. Και πιστέψτε με, είστε όλοι εκεί. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην οικογένεια μου, στους θείους μου, αλλά και στον Κώστα, την Αλέκα και τον Μικρό Ιάσωνα που, παρά το πολύ κρύο, με περίμεναν για να με συγχαρούν. Και εί- μαι σίγουρος από κάπου με καμάρωναν αυτοί που δεν ήσαν εκεί. Χορευτικού ανάπαυση Το τμήμα των παραδοσιακών χορών, έκανε ανάπτυξη άλλων δράσεων γύρω από την παράτην τελευταία πρόβα του 2011 στις 19 Δεκεμ- δοση. Έτσι το Δ.Σ. αποφάσισε, προς το παρόν, βρίου. Τους δύο και πλέον χειμωνιάτικους μήνες να μην χρηματοδοτήσει άλλο την ενοικίαση της που έγιναν πρόβες, η συμμετοχή δυστυχώς δεν αίθουσας για αυτή τη δραστηριότητα. ήταν η αναμενόμενη. Κρίμα, γιατί είμαστε βέβαι- Υπάρχει η σκέψη για επανεκκίνηση αμέσως οι ότι υπάρχει αξιόλογο δυναμικό στους Φιλαίμετά το Πάσχα, σε μέρα και ώρα που θα κανονιους της Αθήνας, που θα μπορούσε να λάβει μέ- στούν, αλλά θα πρέπει να προϋπάρχει εκδήλωση ρος. Ίσως η ψυχολογία από την οικονομική κρί- ενδιαφέροντος ικανού αριθμού συμμετεχόντων. ση, ίσως οι λοιπές υποχρεώσεις δεν επέτρεψαν Όσοι λοιπόν θα ενδιαφερθούν να λάβουν μέρος, να υπάρχει αρκετός αριθμός συμμετεχόντων, πα- είτε έχουν κάποιες προτάσεις, ιδέες, απόψεις, ρότι από την εκδήλωση του καλοκαιριού είχαν μπορούν να επικοινωνήσουν με τα γνωστά τη- δημιουργηθεί άλλες προσδοκίες. Ο στόχος ήταν λέφωνα της Αδελφότητας ή με τον Στέλιο Πατο χορευτικό αφ ενός να λειτουργήσει ως τμή- ναγόπουλο στο 6977-574 974 ή τον Λάμπη μα εκμάθησης και παρουσίασης παραδοσιακών Ζωγράφο στο 6944-581 208. χορών, αφ ετέρου να αποτελέσει την αιχμή για ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ 7
Επικαιρότητες Επικαιρότητες ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΕΣ Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Επικαιρότητες Μέσα σ αυτόν τον αναβρα- σμό, τον Μάρτιο του 1910, ο Πατριάρχης έστειλε στην Μη- τρόπολη Γρεβενών, που χήρευε γιατί είχε απομακρυνθεί ο Μη- τροπολίτης Αγαθάγγελος, τον νεαρό Επίσκοπο Πέτρας Αιμιλι- ανό Λαζαρίδη. Η κατάσταση στην περιοχή Γρεβενών ήταν τόσο έκρυθμη, όσο και στο Μοναστήρι. Κι εδώ υπήρχε η δίωξη που είχαν εξα- πολύσει οι Τούρκοι, το όργιο το εγκληματικό των Βουλγάρων και επιπλέον και η ρουμανική προπαγάνδα, που την ενεθάρρυναν οι Νεό- τουρκοι. Όπως όλοι, έτσι και ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός στην αρχή είχε πιστέψει στις εξαγγελίες των Νεοτούρκων. Για να δει πολύ γρή- γορα την αλήθεια. Όσο ο καιρός περνούσε, οι Νεότουρκοι άρχισαν να δολοφονούν τους Μακεδονομάχους και να καταδιώκουν τους κληρικούς. Ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός, νέος, γενναί- ος, αποφασισμένος για κάθε θυσία, ύψωσε το ανάστημα. Με τακτικές Εκθέσεις προς το Πα- τριαρχείο και την Ελληνική Κυβέρνηση, έκανε γνωστή την κατάσταση που επικρατούσε και τα μαρτύρια των Ελλήνων. Επισκεπτόταν τα χωριά για να εμψυχώσει τους ιερείς και τους δασκάλους, να τονώσει το ηθικό των κατοίκων. Η θαρραλέα στάση του διαρκώς αύξανε το μίσος των εχθρών. Το μόνο που επεδίωκαν ήταν να τον εξοντώσουν, να τον βγάλουν από τη μέση. Ιδίως ο Μπε- κήρ αφέντης, ο ισχυρός Τούρκος, μένεα έπνεε εναντίον του. Όμως τίποτε δεν δείλιαζε τον ατρόμητο Μητροπολίτη. Συ- νεχίζοντας το παράδειγμα των προκατόχων του, εξακολουθούσε το έργο του. Είχε γίνει ο κα- λός ποιμένας που όλοι λάτρευαν. Την μοιραία 1η Οκτωβρίου 1911, μετά από περιοδεία, πήγε στο χωριό Σνίχοβο (Αιμιλιανό) να λειτουργή- σει, να έρθει σε επικοινωνία με τους πιστούς. Το απόγευμα αποφάσισε να επιστρέψει στα Γρεβενά. Οι χωρικοί τον παρακαλούσαν να αναβάλει την αναχώρηση, γιατί είχαν πληρο- φορηθεί ότι Νεότουρκοι και Ρουμανίζοντες καιροφυλακτούσαν στα γύρω μέρη με κακές προθέσεις. Μα ο Μητροπολίτης δεν ήθελε να υποχωρήσει. Δεν δείλιαζε εκείνος. Το καθήκον μόνο λογάριαζε. Ξεκίνησε. Στον δρόμο, σε μια χαράδρα, οι εχθροί περίμεναν. Ανεπεράσπι- στος καθώς ήταν, τον συνέλαβαν, μαζί με τον διάκονο που τον συνόδευε, τον Δημήτρη Ανα- γνώστου και τον αγωγιάτη τους. Αφού τους βασάνισαν, τους κατακρεούργησαν κατά τον πιο φρικτό, απάνθρωπο τρόπο. Μόνο την 6η Οκτωβρίου, ψάχνοντας, βρήκαν τα πτώματα στην οικτρή εκείνη κατά- σταση. Τους μετέφε ραν στα Γρεβενά, όπου η κηδεία τους έγινε σε κατανυκτική ατμόσφαιρα θρήνου και πένθους, την 11η Οκτωβρίου. Πηγή: http://blogs.sch.gr/kantonopou/ 2009/10/07. 8 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Εκεί, στην Μητρόπολη, αναπαύεται ο Αγω- νιστής του Χριστού και του Έθνους, ο οποίος έβαψε με το αίμα του την Μακεδονική γη, που υπερασπίστηκε με όλη την ψυχή του. Ήρωας της Μεγάλης Ιδέας, Εθνομάρτυρας. Ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός ήταν το τε- λευταίο θύμα της θηριωδίας των εχθρών του Γένους. Τον ηρωικό του θάνατο θρήνησε όλος ο Ελληνισμός. Στα Γρεβενά, στήθηκε η προτομή του στην κεντρική Πλατεία. Και τα δύο τελευταία χωριά που επισκέφθηκε, πήραν το όνομά του τιμητικά. Το ένα «Δε- σπότης», το άλλο «Αιμιλιανός», ενώ το 1990 ο διάδοχός του Μητροπολίτης Γρεβενών Σέργιος έστησε τον ανδριάντα του στον αύλειο χώρο του Μητροπολιτικού Οίκου, δίπλα στον αν- δριάντα του αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Κι ύστερα, μετά τόσων χρόνων αγώνα, τόσες θυσίες, τόσα μαρτύρια, τόσους ηρωι- σμούς, τόσο αίμα, τόσους νεκρούς, ευδόκησε ο Θεός και χάρισε στην Ελληνική Μακεδονία την ελευθερία, με τους ένδοξους Πολέμους του 1912-13. Στον Μακεδονικό Αγώνα, τον μοναδικό αυτό Αγώνα, που διεξήχθη εθελοντικά, για το ύψιστο αγαθό της ελευθερίας, η Εκκλησία είχε από την αρχή τον πρώτο λόγο. Η Εκκλησία στάθηκε ο ακρογωνιαίος λίθος που στήριξε το οικοδόμημα, που χάρισε θάρρος, ελπίδα, δύναμη, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ευνοϊκό, όπως το πόθησε ο Ελληνισμός. Η Εκκλησία θυσιάστηκε. Από τον Πατριάρχη, τους Αρχιερείς, τον Κλήρο, τους Μοναχούς, η Εκκλησία έδωσε το μεγάλο παράδειγ- μα της αυταπάρνησης και της ανδρείας. Στους ιερείς που θυσιάστηκαν αξίζει, όσο και στους αγωνιστές, η δόξα. Θα τελειώσουμε το ευλαβικό αυτό αφιέ- ρωμά μας, με τα λόγια του Παύλου Μελά: «Πάντοτε κατά τους αγώνας του Έθνους μας προΐστατο η Εκκλησία. Έτσι, τώρα προ πά- ντων, στην Μακεδονία, ότε κατ Αυτής κυρίως στρέφονται αι επιθέσεις των εχθρών, η Εκκλη- σία και πάλιν θα προστατεύση τον Αγώνα». ΠΗΓΗ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ» ΓΡΕΒΕΝΑ ΟΤΑΝ, μικρὸ παιδὶ ἀκόμα, ἄκουγα στὰ κλέφτικα τραγούδια καὶ τ ὄνομα τῶν Γρε- ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ βενῶν, τὰ φανταζόμουνα σκαρφαλωμένα στὰ κατσάβραχα τῆς Πίνδου, ἐκεῖ στ ἀπάτητα 9
λημέρια τοῦ Ζιάκα κι ὅλης τῆς δοξασμένης κλεφτουριᾶς τοῦ 21. Φοβοῦμαι ἀλήθεια, ὅτι πολλὰ Ἑλληνόπουλα δὲν ἔχουν ἀκούσει οὔτε τ ὄνομα τῆς ἀρματω- λικῆς οἰκογενείας τῶν Ζιακέων καὶ τὰ κλέφτικα τραγούδια, τ ἀφιερωμένα σ αὐτούς. Τέσσερα ἀδέρφια βρέθηκαν στὸ μεγάλο χαλασμὸ τοῦ Μεσολογγιοῦ. Γιὰ τὸν ἀρματωλὸ Γιαννούλα Ζιάκα τραγουδᾶμε ἀκόμα στὴ Ρούμελη: Γραφ ὁ Γιαννούλας μιὰ γραφὴ κι ἕνα καημένο γράμμα σὲ σᾶς, γερόντ ἀπ τ Ἄγραφα, σὲ σᾶς, Κοτζαμπασῆδες, γρήγορα τὸ μουρασαλὲ ἀπ τὴν Ὀξυὰ καὶ κάτω... Κι ὅταν στὸ Σπήλιο, κοντὰ στὰ Γρεβενά, σκοτώθηκε στὰ 1854 ὁ τελευταῖος Ζιάκας, τὸ κλέφτικο τραγούδι διαλάλησε παντοῦ τὸ μεγάλο χαμὸ κι ἐδιάταξε καὶ τὰ πουλιὰ ἀκόμα νὰ πενθήσουν: Ἐσεῖς, πουλιὰ τῶν Γρεβενῶν καὶ ἀηδόνια τοῦ Μετσόβου, φέτο νὰ μὴ λαλήσετε παρὰ νὰ βουβαθῆτε. Γι αὐτὸ ἀπὸ παιδί, ὅπως εἶπα παραπάνω, φανταζόμουνα τὰ Γρεβενὰ πολὺ μακριὰ ἀπ τὸν κάμπο. Κι ἔτσι τὰ φανταζόμουνα καὶ τώρα ἀκόμα, ὅσο ποὺ μ ἔβγαλε,ἀπ τὴν πλάνη μου ἕνα ταξίδι ἕως ἐκεῖ. Ἀπ τὴν Κοζάνη τ αὐτοκίνητο ὅλο κι ἐκατέβαινε χαμηλότερα κι ὕστερα ἀπὸ 65 χιλιόμετρα βρήκαμε τὰ Γρεβενά, τρυπωμένα σ ἕνα βαθύπεδο τοῦ γειτονικοῦ Ἁλιάκμονα. Κυκλωμένα ἀπὸ πανύψηλες βουνοκορφές, ἔχουν μόνο μιὰ στενὴ ἔξοδο πρὸς τὸ ποτάμι καὶ ζοῦν ἐκεῖ ἀπόμερα κι εὐχαριστημένα ἀπὸ τὶς ἀναμνήσεις δοξασμένων παλιῶν καιρῶν. Ἦταν σούρουπο, ὅταν ἐφθάσαμε στὰ Γρεβενά. Στὴν πλατεία τῆς μικρῆς πολιτείας ἐλεύκαζε ἡ μαρμαρένια προτομὴ τοῦ μαρτυρικοῦ Δεσπότη, τοῦ ἀείμνηστου Αἰμιλια- νοῦ. Μὲ συγκίνηση βαθειὰ ἀντικρύσαμε τὴν ἀδείλιαστη μορφή του καὶ μὲ πιὸ πολλὴ συγκίνηση ἀκούσαμε τὸ βράδυ ἀπὸ εὐγενικὸ φίλο ὅλη τὴν ἱστορία του. Ὁ Αἰμιλιανὸς γεννήθηκε στὸ Ἰκόνιο τῆς Μ. Ἀσίας στὰ 1874 κι ἐσπούδασε στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης. Ἅμα πῆρε τὸ δίπλωμά του, ἔγινε διάκος κοντὰ στὸ Μητροπολίτη τοῦ Μοναστηριοῦ καὶ δίδασκε καὶ στὸ ἑλληνικὸ γυμνάσιο. Σὲ λίγο καιρὸ ἔγινε Ἐπίσκο- πος καὶ βοηθὸς τοῦ Μητροπολίτη βοηθὸς ὄχι μόνο στὰ θρησκευτικά του καθήκοντα, ἀλλὰ σύντροφος καὶ δεξὶ χέρι στοὺς ἐθνικοὺς ἀγῶνες τοῦ Παύλου Μελᾶ καὶ τῶν παλληκα- ριῶν τῶν Μακεδονικῶν βουνῶν. Στὰ 1908 ἔγινε Μητροπολίτης Γρεβενῶν. Ἐδῶ οἱ ἐθνικοὶ ἀγῶνες ἦταν σκληρότεροι. Μέρα καὶ νύχτα ὁ Αἰμιλιανὸς γύριζε στὰ χω- ριά, δίνοντας θάρρος στοὺς βασανισμένους χριστιανούς. Ὅλοι τοῦ ἔλεγαν νὰ μὴ βγαίνη ἀπὸ τὰ Γρεβενά, γιατὶ κινδύνευε ἡ ζωή του παντοῦ τὸν παραμόνευαν ἐχθροί. Νὰ μὴ βγαίνω ἀπ τὰ Γρεβενά; ἀπα- ντοῦσε μὲ περηφάνεια ὁ Αἰμιλιανός. Μήπως εἶμαι μόνο Μητροπολίτης στὰ Γρεβενά; Τὰ χωριά μου θὰ μείνουν χωρὶς τὸν πατέρα τους; Κι ἐξακολουθοῦσε ἀτάραχος τὶς περιο- δεῖες του. Οἱ χριστιανοὶ μάθαιναν τὰ σχέδια τῶν Τούρκων, ἀλλὰ δὲν τολμοῦσαν πιὰ νὰ λένε τίποτε στὸν Αἰμιλιανό. Καὶ τὴν πρώτη Ὀκτωβρίου τοῦ 1911, γυρίζοντας ἀπὸ τὸ Σχίνοβο, δολοφονήθηκε μὲ τὸν ἀγριώτερο τρόπο, μαζὶ μὲ τὸ διάκο του καὶ τὸν ἀγωγιάτη του. Κι ὕστερα ἀπὸ πέντε μέρες βρῆκαν κρε- ουργημένα τὰ πτώματά τους. Ὅλα τὰ χωριὰ τότε ξεκίνησαν γιὰ τὴν πολιτεία. Ἐπήγαιναν νὰ προσκυνήσουν τὸ χιλιο- βασανισμένο σῶμα τοῦ Δεσπότη. Καὶ στὶς 11 Ὀκτωβρίου τὸν ἔθαψαν δίπλα στὴ Μητρόπολη. Δημ. Κοντογιάννης Αναγνωστικό Έκτης Δημοτικού, 1949. 10 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΤΟΥ 1940-1941 Ἀπεριόριστος εἶναι ὁ θαυμασμός, τὸν ὁποῖον αἰσθάνομαι γιὰ σένα, ἡρωικὴ Ἑλληνίδα τοῦ 1940-41. Σὲ πρωτογνώρισα, πὼς ἤσουν ἐσύ, στῆς Πίνδου τ ἄγρια βουνὰ τὰ κα- κοτρόχαλα. Ὅταν, μὲ τὸ χαμόγελο στὰ χείλη, πέτρα τὴν πέτρα σκαρφαλώνο- ντας, κουβαλοῦσες στὴν κυρτωμένη ράχη σου πολεμεφόδια καὶ τροφὲς γιὰ τὰ παλληκάρια μας. Τότε ποὺ οὔτε ὁ κίνδυνος, οὔτε οἱ βροχές, οὔτε τὰ χιόνια ἢ τὸ μαῦρο σκοτάδι στάθηκαν ἱκανὰ νὰ σὲ ἀπο- μακρύνουν ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση τοῦ ἱεροῦ σου καθήκοντος. Τότε ποὺ ἡ αὐταπάρνηση ἡ δική σου δημιούργησε τὸ θαῦμα ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ἔγινε θρύλος καὶ παραμύθι ἀληθινὸ στὴν ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη. Σὲ παρακολούθησα στὴν ὀργάνωσή σου τὴ θαυμαστὴ τῆς Ὑπηρεσίας Ἀλληλεγγύης τοῦ Μετώπου: Ὅταν, ὡς ἐπισκέπτρια ταχτικὴ τῶν νοσοκομείων τῶν ἡρωικῶν τραυματιῶν μας, ἐγινόσουν ἄγγελος παρήγορος, γιὰ νὰ χύσης βάλσαμο στὸ πονεμένο τους σῶμα, γιὰ νὰ χαρίσης λίγη παρηγοριά, ἀνακούφιση ἢ ψυχα- γωγία στὴ λυπημένη τους ψυχή. Ὅταν, ὕστερ ἀπὸ τὴ σκληρὴ ἐργασία τῆς ἡμέρας, γύριζες τὶς νύχτες στὰ σπίτια τῶν στρατιωτῶν μας, συγκεντρώνοντας πληρο- φορίες γιὰ τὴν κατάσταση τῶν οἰκογενειῶν τους, γιὰ νὰ γράψης σ ἐκείνους νὰ μὴν ἀνη- συχοῦν γιὰ τοὺς ἐδῶ, ποὺ τοὺς φροντίζεις καὶ τοὺς προστατεύεις ἐσύ. Ν ἀνησυχοῦν μόνο γιὰ τὴν Πατρίδα κι Αὐτὴ νὰ βλέπουν καὶ γι Αὐτὴ νὰ νοιάζωνται. Ὅταν περισυνέλεγες, συσκεύαζες κι ἔστελ- νες στὰ μαχόμενα παιδιά μας χιλιάδες δέματα μὲ εἴδη μάλλινα, γλυκά, τσιγάρα κι ὅ,τι ἄλλο χρήσιμο κι ἀναγκαῖο ἦταν σ ἐκεῖνα. Σὲ πρόσεξα, μὲ τί λαχτάρα προμηθευό- σουν, ἀπὸ τοῦ ψωμιοῦ σου τὸ ὑστέρημα, τ ἀπαραίτητο μαλλί, καὶ μὲ τί εὐλαβικὴ στοργὴ τὸ ἔπλεκες, τὸ ἑτοίμαζες καὶ τὸ παράδινες στὴν ἁρμόδια ὑπηρεσία, γιὰ νὰ τὸ στείλη, ἂν δὲν τὸ ἔστελνες ἐσὺ ἡ ἴδια. Κι ἄκουγα τῆς προσευχῆς σου τὰ λόγια κι ἔνιωθα τῆς ψυχῆς σου τὸν Ἐθνικὸ παλμὸ σὰ συνόδευες τὴν ἀποστολή του μ ἐκεῖνες τὶς ὁλόθερμες εὐχές, ποὺ ἐσὺ μόνο ἤξερες νὰ παρακαλῆς τὸν Παντοδύναμο, γιὰ νὰ σ ἀκούση. Καμάρωσα τὸν ἄφταστο ἀνθρωπισμό σου καὶ τὴν παραδειγματικὴ ἀφοσίωση τῆς ψυχῆς σου, ὅταν σὲ συνάντησα τῶν τραυματιῶν μας μάνα πονετική, νοσοκόμο ψύχραιμη, ἄξια κοπέλλα, ποὺ ἔβρισκες τὴ δύναμη νὰ κρύβης τὴν ἀδυναμία καὶ τὴ λύπη σου καὶ κάτω ἀπὸ μιὰ ἀδιαφορία φαινομενικὴ νὰ προσφέρης πολύτιμες ὑπηρεσίες. Θαύμασα τὸ μεγαλεῖο τῆς γενναιοψυχίας καὶ τῆς αὐτοθυσίας σου, ὅταν, μόνη σου, προσφέρθηκες νὰ δώσης τὸ αἷμα σου τ ἀμόλυντο, γιὰ νὰ σώσης ἀπὸ τοῦ χάρου τὰ δόντια κάποιον ἥρωα ποὺ κινδύνευε, γιατὶ χωρὶς φειδὼ εἶχε προσφέρει τὸ δικό του τὸ αἷμα στὸν ἱερὸ βωμὸ τῆς Πατρίδας. Ζήλεψα τῆς ψυχῆς σου τὸ σθένος, ὅταν, καρτερικὰ καὶ περήφανα, πῆρες στὰ χέρια σου τὴν ἀγκλίτσα τοῦ τσοπάνη καὶ τοῦ ζευγολάτη τ ἀλέτρι, γιὰ νὰ πολεμήσης κι ἐσὺ τὸ δικό σου, τὸν εἰρηνικό, τῆς καθημερινῆς βιοπάλης πόλεμο, νὰ θρέψης τὰ παιδιά σου, βλαστάρια Αναγνωστικό Έκτης Δημοτικού, 1949. ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ 11
ἀγαπημένα τοῦ ἥρωα, ποὺ γιὰ πάντα κοιμήθη- κε στῆς Ἀλβανίας τὰ παγωμένα χιόνια. Κι ἔμεινα, ἔμεινα ἐκστατικὸς μπροστὰ στὴν τόλμη σου τὴν τόση, ὅταν, ζωσμένη τῶν δοξασμένων πατέρων σου τ ἄρματα τ ἀτίμη- τα, ὅρμησες μέσα στῆς μάχης τὸν καπνό, τὸν κίνδυνο ἀψηφώντας, μὲ τὴ σκληρὴ ἀπόφαση στὸ πρόσωπό σου ζωγραφισμένη: Βέβηλο ποδάρι ἐχθρικὸ νὰ μὴν πατήση στοῦ τόπου σου τ ἅγια χώματα, ὅσο περνάει ἀπὸ τὸ χέρι σου. Ναί! γενναία κι ἀσύγκριτη Κρητικοπούλα! Ἡ ἀδερφή σου, σὰν καὶ σένα λεβέντισσα, τὸν ἄνοιξε τὸν πόλεμο στῆς Πίνδου τῆς πανύψηλες βουνοκορφές. Ἐσύ, σὰν κι ἐκείνη ἀτρόμη- τη, τὸν ἔκλεισες στῆς ἀνδρειωμένης Κρήτης μας τὶς αἱματοβαμμένες ράχες. Στὴ μνήμη μου ξανάφερες θρύλους πα- λιοὺς καὶ δόξες χιλιοτραγουδισμένες! Σπαρτιάτισσες, Σουλιώτισσες, Μεσο- λογγίτισσες, Νησιώτισσες γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ ἐσὺ τὶς ξαναζωντάνεψες! Κι ἀγάλλεται ἡ ψυχή τους καὶ χαίρει, γιατὶ τόσο πιστὴ φάνηκες στὴ βαρειὰ κληρονομιά, ποὺ σοῦ ἀφῆκαν! Ἐσὺ δίδαξες τὰ παιδιά σου στὶς μηχανὲς τὶς φονικὲς τοῦ ἐχθροῦ νὰ μὴ λυγίζουν! Τοὺς ἔδω- κες τὸ παράδειγμα, περήφανο κι ἀπτόητο τὸ άκριβὸ κορμί τους νὰ ὀρθώνουν καὶ μὲ τὸ τραγούδι στὸ στόμα νὰ πέφτουν, ὅταν ἀγωνί- ζωνται γιὰ τῆς φυλῆς τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, γιὰ τοῦ ἀνθρώπου τοὺς πόθους καὶ τὰ ἰδανικά, γιὰ τῆν Ἐλευθερία, γιὰ τἠν Πατρίδα! Κλίνω εὐλαβικὰ τὸ γόνυ μου ἐπάνω στὸν ἔνδοξο τάφο σου, Ἄγνωστη Ἑλληνίδα, κι ἀπὸ τὸ δικό σου μεγαλεῖο ἀντλῶ τὴ δύναμη, γιὰ νὰ φανῶ ἄξιός σου! Θεόδωρος Γιαννόπουλος Αναμνήσεις από τις επιχειρήσεις στην Κύπρο Ιούλιο Αύγουστο του 1974 Μέσα στη διαδρομή ενός έθνους υπάρ- χουν κάποιες στιγμές που άνθρωποι μπορεί να ξεπεράσουν τον εαυτό τους και οι λέξεις όπως καθήκον, αγάπη για την πατρίδα, αυτοθυσία αποκτούν ξεχωριστό νόημα και δι- άσταση. Μπροστά στο φόβο και την αγωνία είναι εκείνοι που προτάσσουν τη δύναμη της ψυχής τους και τις μαχητικές τους ικανότητες και καθοδηγούν τους λοιπούς στην υπέρτα- τη προσφορά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν κάποια ξεχωριστά χαρακτηριστικά, τολμούν όμως υπεράνθρωπες πράξεις για να υπηρετή- σουν τις ιδέες τους αδιαφορώντας και για την ζωή τους ακόμη. Είναι αυτοί που στη ζυγαριά του καθήκοντος βάζουν στη μια μεριά το θά- νατο και στην άλλη την ψυχική τους δύναμη. Είναι αυτοί που όταν η υπέρτατη υποχρέωση προς την Πατρίδα τους καλεί να αναμετρη- θούν με τον χάροντα, όχι μόνο τον βλέπουν Του Υποστράτηγου ε.α Κούκουρα Δημητρίου με απαξίωση, αλλά περνούν και από δίπλα του χωρίς να τον υπολογίζουν. Με αυτές τις αρχές και τις αξίες ήταν δι- αποτισμένο το προσωπικό της μονάδας που υπηρετούσα στην Κύπρο τον καυτό εκείνο Ιούλιο και Αύγουστο του 1974 και με επικε- φαλής τον ήρωα Διοικητή μου οδηγήθηκαν στην υπέρτατη θυσία για να υπερασπιστούν την ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα της Μεγαλονήσου. Νεκροί, αγνοούμενοι, αιχ- μάλωτοι και τραυματίες το μεγάλο τίμημα της προσφοράς τους. Οι νεκροί έχουν τις δάφνες, οι αγνοούμε- νοι τα που και τα γιατί στα πικραμένα χείλη των συγγενών τους. Οι τραυματίες και οι αιχμάλωτοι τις ουλές και τα εγκαύματα. Όλοι αυτοί που διάβηκαν ζωντανοί ανάμεσα στα λιωμένα σίδερα, τις φωτιές και τις σφαί- ρες, που άκουσαν να σφυρίζουν βασανιστικά 12 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
περνώντας δίπλα τους οι όλμοι, που δέχθηκαν ακάλυπτοι τις ρουκέτες και τις βόμβες των εχθρικών αεροπλάνων, δίχως ποτέ ένα μπρά- βο δε γυρεύουν διθυράμβους ποιητών ούτε τα χατίρια της απούσας πολιτείας. Ζήτησαν κάπου ανάμεσα στις γραμμές που δε γράφτηκαν, στις ιστορίες που δε λέχτηκαν, την αλή- θεια που δεν μπόρεσε ποτέ κανείς να τους ξεκαθαρίσει, μια χαραμάδα για να στριμωχθεί ο δικός τους αγώνας και η θυσία των συμπο- λεμιστών τους. Έτσι για να την μάθουν κάποτε οι γενιές που θα έρθουν. Να είναι για το αύριο ένα σημάδι για να αποφύγουν οι επόμενοι νέους ακρωτηρια- σμούς. Αυτή τη χαραμάδα στην Ιστορία άνοιξε και ο πρόεδρος της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ. Γιώργος Κοσμάς ένας αντάξιος συνεχι- στής των άξιων προκατόχων του. Όταν στις 2 Απριλίου 2011 πραγματο- ποιήθηκαν στη Σχολή Πυροβολικού στη Ν.Πέραμο Αττικής τα αποκαλυπτήρια της προτομής, από τον εξοχότατο πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, του τότε Διοικητού μου στην Κύπρο Αντιστράτηγου Καλμπουρτζή Στυλιανού, ο οποίος εφονεύθει την 23η Ιουλίου 1974 κατά την διάρκεια της Τουρκικής εισβολής, μεταξύ των προσκεκλη- μένων ήταν και ο πρόεδρος της βραβευμένης από την Ακαδημία Αθηνών Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ. Γιώργος Κοσμάς, ο Πρόεδρος των απανταχού Φιλιωτών κ. Γιώργος Μητρόπου- λος και αρκετοί συμπατριώτες μας. Μέσα από τις στήλες του Παγκαλαβρυτι- νού Βήματος, της Φωνής των Καλαβρύτων και του περιοδικού των απανταχού Φιλιωτών έγιναν για πρώτη φορά γνωστά ένα μέρος των γεγονότων από την πολεμική δράση της Μο- νάδας μου, η θυσία του Διοικητού μου και ο αγώνας της Πυροβολαρχίας που διοικούσα κατά την διάρκεια εκείνων των επιχειρήσεων. Μετά από 37 χρόνια επιτελείς της σχολής Πυροβολικού μελέτησαν τα υπάρχοντα αρ- ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ χεία και κατέγραψαν σε DVD και μας παρουσίασαν, με παραστατικό τρόπο, μετά την τελε- τή των αποκαλυπτηρίων στο αμφιθέατρο της σχολής, τα γεγονότα από την πολεμική δράση της μονάδας μου όπως εξελίχτηκαν εκείνη την εποχή. Με τη λήξη της παρουσίασης ήταν χα- ρακτηριστικά τα λόγια που άκουσα από τον αγαπητό φίλο Γιώργο Κοσμά: Δημήτρη, γιατί τόσα χρόνια δεν μάθαμε τίποτα από εκείνη την περίοδο της ζωής σου, που βλέποντάς την σήμερα νοιώσαμε υπερή- φανοι για την Καλαβρυτινή καταγωγή σου; Γιατί, φίλε Γιώργο, αυτή την περίοδο δεν ήθελε μέχρι πριν από λίγα χρόνια να την ανα- γνωρίσει ούτε η ίδια η Πολιτεία και πράξεις γενναιότητας και αυτοθυσίας Ελλήνων αξιω- ματικών και οπλιτών που αγωνίσθηκαν κάτω από τις πιο δύσκολες και άνισες συνθήκες δεν ελαμβάνοντο υπ όψιν. Αυτό που είδες ζω- ντανά εσύ και οι λοιποί προσκεκλημένοι, το γνώριζαν μόνο οι τότε στρατιώτες μου, οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι (Ε/Κ) και δύο από εδώ, ο Δημήτρης ο Στεφανόπουλος από την Πάτρα και ο Παναγιώτης ο Καραγιαννόπουλος από τον Πύργο της Ηλείας που πα- ραβρέθηκαν στην τελετή και όπως προσωπικά διαπίστωσες, από την αγάπη και το σεβασμό που μου δείχνουν ακόμη και σήμερα, είναι για μένα η καλύτερη ηθική ικανοποίηση ότι εκ- πλήρωσα το χρέος μου. Πόσο μάλλον όταν το χρέος αυτό άγγιζε το νου και την καρδιά ενός ανθρώπου που από την βρεφική του ακόμη ηλικία στα αυτιά του αντηχούσαν τα σή- μαντρα της Αγίας Λαύρας και οι θρύλοι του Γέρου του Μοριά και είχε μπροστά του να αντιμετωπίσει τον ίδιο προαιώνιο αντίπαλο. Είναι αξιοσημείωτο και οφείλω να το επισημάνω, ότι είναι η πρώτη φορά που η επίσημη Πολιτεία δια του Προέδρου της Δη- μοκρατίας παρευρέθη σε παρόμοια τελετή, για να τιμήσει τον τότε διοικητή μου Αντ/ρχη Στυλιανό Καλμπουρτζή στον οποίο απενεμή- θη μετά από 35 χρόνια από τη θυσία του ο βαθμός του Αντιστράτηγου. Είναι προς τιμήν 13
του κ. Παπούλια που ανταποκρίθηκε σε αίτημα της κόρης του ήρωα κ. Μαρίας Καλμπουρ- τζή και πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, τιμώντας με την παρουσία του ένα πραγματικό ήρωα. Ήταν επίσης ιδι- αίτερη τιμή και για μένα ότι η οικογένεια του ήρωα με πρότεινε και η σχολή Πυροβολικού μου ανέθεσε να είμαι ο κύριος ομιλητής σε αυτή την εκδήλωση. Ευχαριστώ τον αγαπητό φίλο, συμμαθητή από το γυμνάσιο Κλειτορίας αλλά και συγγενή Γιώργο Κοσμά και τους λοιπούς Καλαβρυτι- νούς που παραβρέθηκαν στην τελετή και με τίμησαν με την παρουσία τους. Ευχαριστώ επίσης τον τ. Υπουργό Άμυνας της Κύπρου κ. Κώστα Παπακώστα και τον πρέσβη της Κύπρου στην Ελλάδα κ. Ιωσήφ Ιωσήφ για τα θερμά τους λόγια μετά την ομιλία μου, ιδιαί- τερα θέλω να ευχαριστήσω τον σεβασμιότατο Επίσκοπο της περιοχής ο οποίος με αγκάλιασε και μου είπε κύριε Κούκουρα, όχι μόνο μας συγκίνησες με την ομιλία σου αλλά μας ρά- γισες και την καρδιά. Γεννημένος λίγο μετά το καταστροφικό πέρασμα της Γερμανικής λαίλαπας στον ευλο- γημένο και δοξασμένο τόπο των Καλαβρύτων και παίρνοντας τις πρώτες εγκύκλιες σπουδές στο Δημοτικό και το τότε Γυμνάσιο Κλειτορί- ας, από εκείνους τους ήρωες εκπαιδευτικούς της εποχής μας δασκάλους και καθηγητές, ξεκινήσαμε για να κατακτήσουμε τη ζωή. Να δημιουργήσουμε κάτι καλύτερο από εκείνο που οι γονείς μας μπόρεσαν να μας δώσουν αλλά και να προσφέρουμε τον καλύτερο εαυ- τό μας στην υπηρεσία της Πατρίδας μας. Με όπλα τις γνώσεις που έβαλαν στο μυαλό μας αλλά και τις ηθικές αξίες που γέμισαν τις καρ- διές μας οι δάσκαλοι μας, οι γονείς μας αλλά και η τοπική κοινωνία, μέλημά μας ήταν να γίνουμε καλοί και χρήσιμοι για τον εαυτό μας την οικογένεια μας αλλά και την Πατρίδα όπως μας έλεγαν. Το καλοκαίρι του 1973 νεαρός υπολοχα- γός πήρα μετάθεση από την Β. Ελλάδα όπου υπηρετούσα για την Κύπρο. Τοποθετήθηκα σε μία μονάδα πυρ/κού που είχε έδρα της μία όμορφη κωμόπολη το Τρίκωμο 15 περίπου χιλιόμετρα βόρεια της Αμμοχώστου, γενέτει- ρα του στρατηγού Γρίβα Διγενή, σήμερα βρίσκεται στην κατεχόμενη περιοχή. Όλα για ένα περίπου χρόνο κυλούσαν ομαλά ώσπου την 15η Ιουλίου 1974 επραγμα- τοποιήθη από το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών εκείνο το εγκληματικό πραξικόπημα και άνοιξε την πόρτα για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Νύχτα 19 προς 20 Ιουλίου 1974 μια διαφορετική από τις άλλες, φαινόταν ότι το ξημέρωμα δεν θα ήταν ομαλό. Κάποιοι ανησυχούσαν και προετοιμάζο- νταν, κάποιοι όμως που είχαν και την κύρια ευθύνη για λήψη αποφάσεων σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές, δεν στάθηκαν στο ύψος των πε- ριστάσεων, όπως αποδείχθηκε από την εξέλιξη των γεγονότων, καθώς ο τουρκικός στόλος όλο και πλησίαζε στο νησί στη διάρκεια της νύχτας. Αυτό είναι κάτι που η ιστορία οφείλει να εξιχνιάσει. Η μονάδα μου από τον Διοικητή μου μέ- χρι τον τελευταίο στρατιώτη σε συνεχή δράση ξάγρυπνοι, για να είμαστε έτοιμοι να εκτελέ- σουμε το υπέρτατο καθήκον οποιαδήποτε στιγμή και αν διαταχθούμε. Ήταν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της τραγικής εκείνης νύχτας, όταν ο Τουρκικός κίνδυνος ήταν προ των πυλών της Κύπρου, με κάλεσε θυμάμαι ο Διοι- κητής μου στο γραφείο του και με ρώτησε αν είναι έτοιμη η πυροβολαρχία μου για ανάληψη πολεμικής αποστολής. Όταν του απάντησα πως και αυτή τη στιγμή αν διαταχθούμε είμαστε έτοιμοι να κινηθούμε και να δράσου- με σε οποιοδήποτε σημείο του νησιού, είδα το πρόσωπό του να λάμπει από ικανοποίηση. Δημήτρη, μου είπε, δυστυχώς δεν έχου- με ακόμη διαταγές για κάτι συγκεκριμένο, να είσαι όμως σε ετοιμότητα γιατί η μέρα που ξημερώνει δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει. Η έλλειψη διαταγών εκείνη τη νύχτα προς τους Διοικητές των πολεμικών μονάδων για λήψη 14 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
μέτρων στις πιθανές περιοχές αποβάσεως ήταν η αρχή όλων αυτών που ακολούθησαν. Οι διαταγές ήρθαν, αλλά δυστυχώς ήταν πολύ αργά. Ήρθαν όταν οι Τούρκοι από το πρώτο φως ( Π.Φ.) της 20ης Ιουλίου 1974 άρχισαν να ρίχνουν αλεξιπτωτιστές στον πεδινό χώρο Β.Δ. της Λευκωσίας λες και έκα- ναν εκπαιδευτική άσκηση, είχαν αποβιβάσει τα πρώτα τμήματά τους στην περιοχή Πέντε Μίλι δυτικά της Κερύνειας σχεδόν χωρίς αντί- σταση και τα Τουρκικά αεροπλάνα διέσχιζαν ανενόχλητα τον ουρανό της Κύπρου βομβαρ- δίζοντας τα στρατόπεδά μας με τις μονάδες εντός αυτών. Μέσα σ αυτό το πανδαιμόνιο της αλαζο- νικής στρατιωτικής υπεροχής, του θράσους της ανομολόγητης καταπάτησης κάθε κανόνα Διεθνούς Δικαίου και της ακόρεστης ορμής του Ασιατικού επεκτατισμού, οι Διοικητές μονάδων και υπομονάδων παίρναμε τις πρώ- τες πολεμικές μας αποστολές. Εάν οι διαταγές ελαμβάνοντο κατά τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να βρεθούμε έτοιμοι το πρωί περιμένοντας στην ακτή τους Τούρκους εκτιμώ ότι σή- μερα θα ήταν διαφορετική η κατάσταση. Η συνέχεια των γεγονότων είχε την τραγική εξέλιξη που όλοι γνωρίζουμε, με την κατά- ληψη του 37% του εδάφους, την διχοτόμηση του νησιού, τον εξαναγκασμό των Ελληνοκυ- πρίων να γίνουν πρόσφυγες στο ίδιο το νησί τους, την καταστροφή σημαντικών μνημείων του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, αλλά και τους χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους. Βαρύ ήταν το τίμημα που πλήρωσε και η Μονάδα μου, ο Διοικητής της Αντ/ρχης Καλμπουρτζής Στυλιανός και σαράντα εικοσάχρονα παλικάρια έδωσαν το αίμα τους αγωνι- ζόμενοι μέχρις εσχάτων επάνω στα πυροβόλα τους για να διατηρηθεί η ελευθερία στο νησί. Για την δράση της πυροβολαρχίας, στην οποία ήμουν Διοικητής από την έναρξη των επιχει- ρήσεων και μέχρι πέρατος αυτών, παραθέτω την περιγραφή όπως έγινε από τους επιτελείς στη Σχολή Πυροβολικού: ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ Η πυροβολαρχία αυτή με Διοικητή τον Υπολοχαγό Δημήτριο Κούκουρα -θα μπο- ρούσε να πει κάποιος- ότι έμελε με την δράση της να εκδικηθεί για τις απώλειες της υπό- λοιπης μονάδας. Πράγματι από την πρώτη μέρα έναρξης των επιχειρήσεων μέχρι και την τελευταία η Πυροβολαρχία δεν έπαψε να πο- λεμά και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία. Και όχι μόνο αυτό, εκτελώντας τις διαταγές της διοικήσεως Πυροβολικού, διέτρεξε σχεδόν όλη τη γραμμή αντιπαράθεσης, όλο σχεδόν το μέτωπο, μετακινούμενη συνεχώς και εκ- πέμποντας δραστικά και αποτελεσματικά τα πυρά της κατά του προελαύνοντος εισβολέα, έχοντας μηδενικές στην κυριολεξία απώλειες. Και όλα αυτά κάτω από το συνεχές σφυρο- κόπημα της τουρκικής αεροπορίας χωρίς την κάλυψη τμημάτων ελιγμού. Ακόμα και με το πέρας των εχθροπραξιών παρέμεινε ταγμένη σε πλήρη πολεμική ετοιμότητα για έναν περί- που χρόνο Αυτή η πολεμική ετοιμότητα για ένα περί- που χρόνο επί 24ώρου βάσεως μετά τη λήξη των επιχειρήσεων ήταν μια ακόμη μεγάλη δοκιμασία τόσο για μένα, όσο και για τους γονείς μου, καθ ότι και ο δεύτερος αδελφός μου ο Κώστας υπηρετούσε την ίδια περίοδο τη θητεία του στον Έβρο λίγο έξω από την Ορεστιάδα. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να καταθέσω την μαρτυρία της παρέας του πατέρα μου που έπιναν κάθε μέρα τον καφέ τους εκεί στο κα- φενείο του Γιώργου του Γιαννούλια δίπλα από το σπίτι μου και που προσπαθούσαν να του συμπαρασταθούν σε εκείνη τη μεγάλη δοκι- μασία εκείνους τους δύσκολους μήνες. Η παρέα αυτή αποτελείτο από τον Μίμη τον Παπαγιαβή, τον Γιώργη τον Χαχάμπη, τον Σωτήρη τον Χαχάμπη, τον Βασίλη τον Ντού- πα, τον Θόδωρο τον Κόρμπο και τον Ανδρέα τον Μαρίνη όλοι τους μακαρίτες, ο Θεός να τους αναπαύσει και να είναι ελαφρύ το χώμα της Μαζιώτικης γης που τους σκεπάζει. Όταν γύρισα από την Κύπρο τον Αύγου- 15
στο του 1975 και με υποδέχθηκαν με αγκα- λιές και φιλιά μου είπαν το εξής: Δημήτρη, εκείνες τις δύσκολες ημέρες που περνούσες στην Κύπρο, ενώ προσπαθούσαμε να δώσουμε κουράγιο στον πατέρα σου, γιατί για δύο μήνες περίπου δεν γνωρίζαμε εάν είσαι ζωντανός, μας έλεγε: Τώρα είναι η σειρά των δικών μου παιδιών να υπηρετήσουν και να αγωνισθούν για την Πατρίδα, παρακαλώ το Θεό να τα βοηθάει σε κάθε δύσκολη στιγμή τους, εγώ με τα δύο αδέλφια μου πολεμή- σαμε στα βουνά της Β. Ηπείρου και ένοιωσα μάλιστα υπερήφανος όταν με το Τάγμα μου μπήκαμε στο Αργυρόκαστρο και είδαμε τις Ελληνικές σημαίες να κυματίζουν στα μπαλ- κόνια των Ελλήνων της Β. Ηπείρου. Έτσι σκέπτονταν εκείνοι οι ήρωες γονείς μας που μας μεγάλωσαν καταβάλλοντας υπε- ράνθρωπες προσπάθειες και θυσίες και που έβαζαν πρώτα την αγάπη τους για την Πατρί- δα και μετά τη ζωή των παιδιών τους. Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους τους συμπατριώτες μου που εκείνη τη περίοδο με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να απαλύνουν την αγωνία των γονιών μου και όσους με τη σκέψη τους συμμετείχαν στη δοκιμασία μου, όπως ο αγαπητός φίλος Θανάσης Μπαλφού- σιας με τη σύζυγό του Έλσα. Ιδιαίτερα όμως να ευχαριστήσω τον φίλο και εκλεκτό συμπα- τριώτη Ανδρέα Χαχάμπη, ο οποίος κατέβαλε ξεχωριστή προσπάθεια κατά τη διάρκεια της περιόδου που ήμουν αγνοούμενος να με εντοπίσει και να έρθει σε επαφή μαζί μου. Ο Αν- δρέας υπηρετούσε τότε σε μια υπηρεσία του Ο.Τ.Ε. στην Αθήνα που είχε τη δυνατότητα να επικοινωνεί με όλο τον κόσμο. Σε συνεργα- σία με συναδέλφους του στην Κύπρο, αν και η επικοινωνία εκείνη την εποχή ήταν δύσκολη, κατάφεραν να με εντοπίσουν έξω από ένα χωριό, καθότι ήμουν σε συνεχή πολεμική ετοι- μότητα και δεν μπορούσα να απομακρυνθώ από τη θέση μου. Με ενημέρωσαν να περιμέ- νω σε ένα τηλέφωνο μιας μικρής ταβέρνας εκεί κοντά που ήταν και η Πυροβολαρχία μου, για να επικοινωνήσω με την Ελλάδα. Όταν με συνδέσανε και άκουσα τη φωνή του Ανδρέα, καταλαβαίνετε τη χαρά που ένοιωσα. Αφού μιλήσαμε για αρκετή ώρα μαζί, στη συνέχεια με σύνδεσε πρώτα με την Κλειτορία και μετά με όλους τους συγγενείς μου στην Αθήνα, την Πάτρα και τη Θεσ/νίκη. Ήταν περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 1974 που έδινα σημεία ζωής και χαρά στους γονείς μου, στους συγ- γενείς και στους φίλους. Τόσο μεγάλη ήταν η έκπληξη της μακαρίτισσας της Μάνας μου που όταν άκουσε τη φωνή μου δεν μπορούσε να μου μιλήσει από τη συγκίνηση και άκουγα μόνο την αναπνοή της. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας συνεχίστηκε για αρκετό καιρό μέ- χρις ότου ομαλοποιήθηκε η κατάσταση και μπορούσα μόνος μου να επικοινωνώ με τους δικούς μου. Ανδρέα, να είσαι πάντα καλά εσύ και η οι- κογένεια σου, ήταν η μεγαλύτερη προσφορά για μένα και τους γονείς μου εκείνη τη δύσκο- λη περίοδο, δεν το ξεχνάω ποτέ! 16 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2011 Το φετινό Φθινόπωρο ήταν το χειρότερο Έφυγε ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος μας των τελευταίων 40 χρόνων περίπου! Κύρια χαέκαμε ποδαρικό με τις ίδιες καιρικές συνθήρακτηριστικά του η ανομβρία, οι ζεστές ημέ- κες και μόνο από την Κυριακή το βράδυ, 4 ρες και οι ψυχρές νύχτες, τόσο ψυχρές, που Δεκεμβρίου αναμένεται αλλαγή του καιρού, το θερμόμετρο έδειξε πολλές φορές 2, 3 και 5 άλλωστε το θέλει και η παράδοση της Αγίας βαθμούς κάτω από το μηδέν στην Τρίπολη και Βαρβάρας, Αγίου Σάββα, Αγίου Νικολάου να γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της ορεινής έρχεται ο Χειμώνας: Αγία Βαρβάρα φώναξε και Πελοποννήσου που βρίσκεται και το Χωριό Σάββας αποκρίθη... Άγιος Νικόλας έρχεται με μας. Από το 1972 είχαμε να ιδούμε αυτές χιόνια φορτωμένος. τις καιρικές συνθήκες, σύμφωνα με τα μαζικά Το γεγονός ότι το Χωριό μας οδικώς απέ- μέσα ενημέρωσης και το χειρότερο είναι ότι ο χει από την Αθήνα 2-2 ½ ώρες, συντελεί Σεπτέμβριος είχε δύο καλές βροχές και όλοι ώστε τα Σαββατοκύριακα να κατεβαίνουν πιστέψαμε ότι θα έχουμε ένα καλό φθινόπωρο, συμπατριώτες μας και να δίνουν την αίσθηση ήρθε όμως ο Οκτώβριος ο οποίος μας έφερε ότι υπάρχει ακόμη ζωή στο Χωριό μας κοντά πρώιμα χιόνια! Τα πρώτα χιόνια στο Χελμό σ αυτούς που παρέτειναν τη διαμονή τους έπεσαν το δεύτερο Σαββατοκύριακο 8 και 9 και τον Οκτώβριο. Και μπορεί να λέμε όλοι Οκτωβρίου και το τρίτο Σαββατοκύριακο εί- μας: «Ερημώσαμε», αλλά σε σχέση με άλλα χαμε ακόμα περισσότερα, όλα τα βουνά της χωριά της περιοχής μας, υπάρχουν ακόμη 40 κεντρικής Πελοποννήσου γέμισαν χιόνια στις μόνιμοι κάτοικοι και οπωσδήποτε τα Σαββα- 15 και 16 Οκτωβρίου. Και μπορεί να μην ήρθε τοκύριακα, όλο και κάποιος θα περάσει από ο Χειμώνας από τα μέσα Οκτωβρίου, αφού όλους εμάς που έχουμε φύγει και ζούμε στα ακολούθησαν ζεστές ημέρες, όμως οι νύχτες αστικά κέντρα της χώρας μας και ιδιαίτερα της ήταν χειμωνιάτικες και έκτοτε τα καλοριφέρ Αθήνας και των όμορων δήμων της Αττικής. δουλεύουν ανελλιπώς στο Χωριό μας. Φέτος μάλιστα που καθημερινά φτάνει ψωμί, Με τις βροχές του Σεπτεμβρίου ο τόπος είτε από την Τρίπολη είτε από τον Πύργο, σε ξεγελάστηκε και «σκάρισε», άρχισε να βγάζει συνδυασμό και με την εβδομαδιαία διέλευση χορτάρι. Οι ψυχρές νύχτες όμως που ακολού- του αυτοκινήτου με είδη μαναβικής, κάνει τη θησαν και κυρίως οι ζεστές ημέρες, ανέκοψαν ζωή μας στο Χωριό ευκολότερη από τα προ- την αύξησή του, ήρθε και ο Νοέμβριος που ηγούμενα χρόνια που για ένα κιλό ψωμί έπρεήταν τελείως άνυδρος και το αποξέρανε τελεί- πε να κατέβουμε στα Μαζέικα. Και θα ήταν ως. Έτσι για τη γη συνέβη αυτό που λέει ο ακόμη ευκολότερη, αν υπήρχαν και τα εντελώς λαός μας: «απόρριξε»! Και εκεί που περιμένα- απαραίτητα είδη μπακαλικής. με ένα καλό φθινόπωρο, έχουμε το χειρότερο για τη γεωργία και την κτηνοτροφία των τε- λευταίων 40 χρόνων. Μόνο στην περιοχή της Κλειτορίας είδαμε σπαρμένα γρασίδια, εκεί που έχουν τη δυνατότητα να τα ποτίζουν με τεχνητή βροχή, χάρη στον αναδασμό. Αυτό βέβαια ισχύει για όλη τη χώρα, αφού οι ίδιες καιρικές συνθήκες επικράτησαν σχεδόν πα- ντού. ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ 17
Φθινοπωρινό Πανηγύρι στο Μοναστήρι μας στις 23 Οκτωβρίου! Την Κυριακή 23 Οκτωβρίου το Μοναστήρι μας είχε μία αναπάντεχη κοσμοπλημ- μύρα! Συγκεντρώθηκαν περί τα 80 άτομα και των δύο φύλων και όλων των ηλικιών, που έφτασαν εκεί με δύο λεωφορεία από την Αττική. Συγκεκριμένα το ένα λεωφο- ρείο έφερε προσκυνητές από το Κορωπί με πρωτοβουλία της Προέδρου του Ομίλου Φίλων της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασί- ου Φιλίων, κας Μαρίας Βλ. Καραθανάση, η οποία και συνόδευσε το λεωφορείο, ως αρχηγός της προσκυνηματικής εκδρομής, και δεν είναι η πρώτη φορά, αλλά η πολλο- στή που η κα Μαρία Καραθανάση οδηγεί προσκυνητές στο Μοναστήρι μας, ας είναι εις βοήθειάν της! Και μπορεί αυτό το λεω- φορείο να μην ήταν γεμάτο προσκυνητές, γιατί κάποιοι για διαφόρους λόγους ακύρωσαν την συμμετοχή τους, όμως το δεύ- τερο λεωφορείο που ξεκίνησε από τη Βάρη της Αττικής ήταν αρκετά γεμάτο και έτσι συνολικά συγκεντρώθηκαν, όπως προείπαμε, περίπου 80 άτομα και το σημαντικό- τερο είναι ότι, το δεύτερο λεωφορείο, δεν το οδήγησε και δεν οργάνωσε την εκδρομή κάποιος που γνώριζε το Μοναστήρι μας, αλλά το γνώρισαν μέσα από την ιστοσελίδα της Αδελφότητας και έτσι αποφάσισαν να το επισκεφτούν, αφού σαν Σύλλογος έχουν ως σκοπό να επισκέπτονται Μοναστήρια, που δεν διαθέτουν αδελφότητες μοναχών, για να τα γνωρίσουν και να συμβάλουν στη διατήρησή τους. Προηγουμένως είχαν τηλεφωνήσει στον κ. Σπύρο Καββαδά ο οποί- ος και τους περίμενε. Μετά την αρτοκλασία που έφεραν οι προσκυνητές από το Κορωπί και που μοιράστηκαν όλοι τους, ακολούθησε η καθιε- ρωμένη φιλοξενία τόσον από την Πρόεδρο του Ομίλου κα Καραθανάση, όσον και από το Μοναστήρι δια του κ. Σπύρου Καββαδά. Όλοι τους κατενθουσιασμένοι πήραν το δρόμο της επιστροφής και οι μεν από τη Βάρη προσκυνητές τράβηξαν για τις πηγές του Αροανίου, οι δε από το Κορωπί για το Χωριό μας. Εκείνη την ημέρα, Κυριακή και εορ- τή του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, ο οποίος έχει γράψει και την αρχαιότερη Θεία Λειτουργία και τελείται μία φορά το χρόνο, ανήμερα της εορτής του, ο Ιερέας μας λει- τούργησε στα Καλύβια και έτσι η Εκκλησία μας ήταν κλειστή και οι επισκέπτες δεν μπό- ρεσαν να προσκυνήσουν. Κάθησαν για έναν καφέ στο καφενείο, και στη συνέχεια κατέβηκαν στα Μαζέικα, όπου έμειναν κατενθου- σιασμένοι από την περιποίηση που έτυχαν στο Κέντρο «Μουριές». Τις πρώτες απογευματινές ώρες πήραν το δρόμο της επιστροφής μέσω Βυτίνας, από όπου προμηθεύτηκαν άφθονα ντόπια προϊ- όντα. Στο σημείωμά μου αυτό θα ήθελα να προσθέσω δύο παρατηρήσεις: Την μεγάλη σημασία που έχει η σωστή οργάνωση της ιστοσελίδας της Αδελφότητας και του Χω- ριού μας γενικότερα, με φωτογραφίες και σωστή πληροφόρηση, προβάλλοντας όλα τα αξιοθέατα του Χωριού μας, που δεν είναι λίγα, με πρώτη και καλύτερη την Εκ- κλησία μας, σαν σύνολο εξωτερικά, αλλά και το εσωτερικό της τμηματικά, το Μονα- στήρι μας, τα εξωκκλήσια μας, τα κάστρα μας, τα γεφύρια μας και οι οικισμοί μας και όχι μόνο! Και δεύτερη παρατήρηση τη δυσκολία των λεωφορείων να φτάσουν στον Αϊ Θα- νάση είτε μέσω Καλυβίων, από τα δέντρα που είναι πάνω στο δρόμο, είτε από τις δύ- σκολες στροφές μέσω Κλειτορίας. 18 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
28η Οκτωβρίου 2011 στο Χωριό μας! Και φέτος την ημέρα της Εθνικής μας Εορ- τής της 28ης Οκτωβρίου βρέθηκα πρωί-πρωί στο Χωριό μας. Ήταν ένα αρκετά κρύο πρωινό, τα καλοριφέρ έκαιγαν και οι λιγοστοί κά- τοικοι του Χωριού μας το σκέφτονταν πολύ να βγουν από τα σπίτια τους. Λίγο πριν από τις 10 η ώρα η καμπάνα της Εκκλησίας μας σήμανε, καλώντας μας στην δοξολογία, για την επέτειο της Εθνικής μας γιορτής. Δειλά-δειλά άρχισαν να κυκλοφορούν κά- ποιοι άνθρωποι και όλοι μας πήγαμε στην Εκκλησία, όπου περιμέναμε να συγκεντρω- θούμε, όσοι ξέραμε ότι ήμασταν διαθέσιμοι να πάρουμε μέρος στον εορτασμό της Εθνι- κής μας Επετείου. Σε κάποια στιγμή ο Ιερέας έβαλε «Ευλογητός...» και οι ψάλτες ψάλαμε τη δοξολογία, εμπλουτισμένη με πρόσθετους στίχους που αναφέρονταν στην συγκεκριμένη επέτειο και ο Ιερέας μας έκλεισε τη δοξολογία με αντίστοιχες ευχές και δεήσεις υπέρ του Ελ- ληνικού Έθνους και της Πατρίδας μας. Μετά το πέρας της δοξολογίας βγήκαμε όλοι και συγκεντρωθήκαμε στο Ηρώον των Πεσόντων, όπου ψάλαμε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών όλων εκείνων που έδωσαν ακόμη και τη ζωή τους για την ελευθε- ρία της πατρίδας μας και που χάρη στη θυσία τους ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή, κατατέθηκε δάφνινο στε- φάνι προς τιμήν τους από τον Πρόεδρο του Τοπικού μας Συμβουλίου κ. Δαφαλιά Κων/ νο και όλοι μαζί ψάλαμε τον Εθνικό μας Ύμνο, αναφωνώντας στο τέλος ζήτω η 28η Οκτω- βρίου, ζήτω το Έθνος! Προσπάθησα χονδρικά να υπολογίσω πό- σοι παραβρεθήκαμε στην εκδήλωση και δεν τους έφτασα 40! Ήμασταν δεν ήμασταν 20-22 άνδρες και 15-16 γυναίκες. Το ψύχος της ημέρας μας μάζεψε όλους μέσα στο καφενείο του κ. Κωστόπουλου, όπου μας δεξιώθηκε ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ όλους ο Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου κ. Δαφαλιάς Κων/νος. Η αργία της Εθνικής μας Εορτής της 28ης Οκτωβρίου με το Σαββατοκύριακο 29-30 Οκτωβρίου που ακολούθησε, αποτέλεσε ένα ωραίο 3ήμερο με στεγνό καιρό και έδωσε την ευκαιρία στους εργαζόμενους να εγκαταλείψουν τα αστικά κέντρα, όπου εργάζονται, και να εκδράμουν, εφόσον τους το επέτρεπαν τα οικονομικά τους. Βέβαια όλοι γνωρίζουμε ότι τα οικο- νομικά όλων μας γίνονται όλο και πιο δύσκολα και όσο τα οικονομικά μας δυσκολεύουν, τόσο το Χωριό μας θα γίνεται και θα παραμένει ο πιο προσιτός προορισμός για μια σύντομη από- δραση, ιδιαίτερα από τη ζούγκλα της Αθήνας. Αυτό έγινε και το 3ήμερο περί ου ο λόγος και ενώ στις 28 Οκτωβρίου, μέχρι το μεσημέ- ρι τουλάχιστον, έδειχνε το Χωριό μας να μην έχει κόσμο, τόσον το Σάββατον, όσον και την Κυριακή, κυκλοφόρησαν πολλά αυτοκίνητα και πολλά σπίτια φωτίστηκαν τα βράδια. Το γεγονός ότι όλοι αυτοί δεν πήραν μέρος στον εορτασμό της Εθνικής μας Επετείου στο Χω- ριό μας, πιθανόν να οφείλεται ότι έφτασαν στο Χωριό μας μετά την εκδήλωση, προκειμένου να εκμεταλλευτούν το Σαββατοκύριακο που ακο- λούθησε, για να ξεκουραστούν. Και όμως αν είχαν σκεφτεί ωριμότερα, με μικρή προσπάθεια, θα μπορούσαν να δώσουν το παρόν στον Εορ- τασμό, πρωτίστως τιμώντας τη μνήμη όλων εκείνων που θυσιάστηκαν για την Πατρίδα μας, σε μια στιγμή μάλιστα που δέχτηκε πρωτοφανή ταπείνωση από τους υποτιθέμενους φίλους και εταίρους μας της Ευρωζώνης, το δίδυμο Γερμα- νίας Γαλλίας, οι οποίοι βρήκαν την ευκαιρία να βγάλουν τα απωθημένα τους επιβάλλοντάς μας το περιεχόμενο του δημοψηφίσματος που τόλμησε να ψελίσει ο ανεκδιήγητος Πρωθυπουργός μας εκείνων των ημερών και που ευτυ- χώς δεν έγινε ποτέ! 19
Το Οχυρό της Νυμφαίας Το Οχυρό της Νυμφαίας είναι το 21ο, και τελευταίο προς Ανατολάς, των οχυρών της γραμμής «Μεταξά», που καλύπτει τα Βόρεια σύνορά μας, που γειτνιάζουν με την Βουλγαρία! Όλα αυτά τα οχυρά έγιναν από το 1936 έως το 1940, οπότε και κηρύχτηκε ο πόλεμος εναντίον μας από τη φασιστική Ιταλία και φέρουν το όνομα του τότε Κυ- βερνήτου της Ελλάδος Ιωάννου Μεταξά. Τα σημαντικότερα είναι του Ρούπελ και του Ιστίμπεη, που είναι και πολύ γνωστά, ενώ της Νυμφαίας και όλα τα άλλα, οι περισσό- τεροι τα αγνοούμε. Αυτό βέβαια δεν μειώνει την αξία τους και τη σημασία που είχαν για την άμυνα της χώρας μας εκείνη την περίο- δο ούτε το ρόλο που έπαιξαν στην έκβαση του πολέμου εναντίον μας που μας κήρυξε, μετά την αποτυχία της Φασιστικής Ιταλίας να καταλάβει τη Χώρα μας, η σύμμαχός της Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ. Είχα την ευτυχία να βρεθώ φέτος στις 24 και 25 Οκτωβρίου στην Κομοτηνή, για να παραβρεθώ στην ορκωμοσία του γιου μου Θεοδώρου, ως πτυχιούχου της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, που έγινε την Τρίτη 25 Οκτωβρίου. Από το βράδυ της Κυριακής που φθάσαμε στην Κομοτηνή, ρώτησα για τα αξιοθέα- τα που θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε την επομένη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου, αφού δεν είχαμε ανειλημμένες υποχρεώσεις. Το πρώ- το, μεταξύ των άλλων που μας είπαν, ήταν το οχυρό της Νυμφαίας. Η συγκυρία των ημερών μας έκανε να αποφασίσουμε, χω- ρίς δεύτερη σκέψη, να το επισκεφτούμε το πρωινό της επομένης, Δευτέρας 24 Οκτω- βρίου. Ήταν μία ηλιόλουστη ημέρα από τις πλέον κατάλληλες για εκδρομή και μάλι- στα σε ορεινούς δασοσκεπείς προορισμούς. Όλοι μας δεν βλέπαμε την ώρα να πάρου- με το δρόμο για το οχυρό και αυτό έγινε, αφού πήραμε το πρωινό μας. Πολύ γρήγορα βρεθήκαμε στις παρυφές του βουνού που δεσπόζει στα Βόρεια της Κομοτηνής και μπήκαμε στο πευκοδάσος που το σκεπάζει. Ανεβαίνοντας την πλαγιά του βουνού απο- λαμβάναμε μέσα από τα ξέφωτα την εικόνα του Κάμπου με την πόλη της Κομοτηνής και τα χωριά της. Δεν αργήσαμε να φτάσουμε στο διάσελο και να έχουμε απέναντί μας την οροσειρά που αποτελεί το Βουλγαρικό όριο. Πινακίδες μας ενημερώνουν ότι βρισκόμαστε σε στρατιωτική περιοχή και απαγορεύε- ται η λήψη φωτογραφιών. Αφού διανύσαμε την απόσταση των 14 χιλιομέτρων που χω- ρίζει το οχυρό της Νυμφαίας από την πόλη της Κομοτηνής, βρεθήκαμε μπροστά στην πύλη του στρατοπέδου της φρουράς του Οχυρού. Ο σκοπός που ήταν στην πύλη μας ενημερώνει ότι δεν είχε επισκεπτήριο αφού είχε την προηγουμένη, Κυριακή 23 Οκτω- βρίου, εντούτοις δέχτηκε με πολλή ευγένεια να ενημερώσει τον επί κεφαλής της φρουράς, ο οποίος δεν άργησε να έρθει στην πύλη και αφού πείστηκε ότι δεν θα μας ήταν εύκολο να επισκεφτούμε άλλη φορά το οχυρό, μας έκανε τη χάρη να μας δεχτούν κατ εξαίρε- ση και λόγω του προχωρημένου της ηλικίας εμού και της συζύγου μου. Με το αυτοκίνητό μας και με τη συνοδεία τόσον του επί κεφαλής, όσον και άλλων δύο φρουρών, φτά- σαμε στην πύλη του Οχυρού. Μας ξενάγησε ο ένας εκ των δύο φρουρών, ενώ οι άλλοι δύο μας περίμεναν στο προαύλιο του Οχυ- ρού, στο οποίο δεσπόζει ένα πολύ όμορφο εκκλησάκι, που όμως παρέμενε κλειδωμένο. Περνώντας την πύλη του Οχυρού, η δόξα του 40 κατακλύζει τις καρδιές μας και το νου και η συγκίνηση που δοκιμάζουμε είναι ανείπωτη. Οι φωτογραφίες, τα ονόματα και οι πολεμικές εξαρτύσεις των υπερασπιστών του Οχυρού και ιδιαίτερα των επτά ηρώων 20 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ