ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΡΕΩΝ. Χρ. Μωραΐτου & Γ. Μαυρουκάκη Μέγαρα ΤΗΛ: ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΡΕΩΝ Χρ. Μωραΐτου & Γ. Μαυρουκάκη 19100 Μέγαρα ΤΗΛ: 22963 20100 ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΡΕΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Σεπτέμβριος 2012

Τα στοιχεία αυτού του παραδοτέου ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στο Δήμο Μεγαρέων με την υποχρέωση βάσει του Ν.2121/93 να διαφυλάσσει τα ηθικά δικαιώματα του αναδόχου. Σε περίπτωση παραβίασης του Ν.2121/93 προβλέπονται αστικές, διοικητικές, ποινικές κυρώσεις.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΣΥΝΟΨΗ...7 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...9 ΜΕΡΟΣ Α : ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ΘΕΤΟΥΝ ΣΤΟΧΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ 2020...12 3. Ο ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΡΕΩΝ...13 3.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΗΜΟΥ...13 4. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ...16 ΜΕΡΟΣ Β : ΒΑΣΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ΣΗΜΕΡΑ...17 5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ...18 6. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΜΟΣ...19 6.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ...19 6.1.1. Δημοτικά κτίρια...19 6.1.2. Δημοτικές Εγκαταστάσεις Υποδομής...19 6.1.3. Δημοτικός φωτισμός...19 6.2. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ...20 6.2.1. Δημοτικά κτίρια...20 7. ΟΙΚΙΑΚΟΣ & ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ...22 7.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ...22 7.1.1. Οικιακός τομέας...22 7.1.2. Τριτογενής τομέας...22 7.2. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΥΓΡΑΕΡΙΟ...22 7.2.1. Οικιακός και τριτογενής τομέας...22 7.3. ΞΥΛΟ...23 7.3.1. Οικιακός τομέας...23 8. ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ...24 8.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...24 8.2. ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...24 9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΣΤΟ ΕΤΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ...26 10. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ...29 10.1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ...32 10.1.1. Στοιχεία για το δείγμα πολιτών που συμμετείχε στην έρευνα...32 10.1.2. Στοιχεία κτιρίων και καταναλώσεων...33 Σελίδα 1

10.1.3. Ενεργειακή συμπεριφορά πολιτών...35 10.2. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ...44 ΜΕΡΟΣ Γ : ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΩΣ ΤΟ 2020 ΜΕΤΡΑ, ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ...45 11. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ...46 11.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ...46 11.2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ...47 11.2.1. ΔΚΤΙ1...47 11.2.2. ΔΚΤΙ2...48 11.2.3. ΔΚΤΙ3...53 12. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ...55 12.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ...55 12.2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΙΚΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ...57 12.2.1. ΙΚΤΙ1...57 12.2.2. ΙΚΤΙ2...59 12.2.3. ΙΚΤΙ3...61 12.2.4. ΙΚΤΙ4...63 12.2.5. ΙΚΤΙ5...65 12.2.6. ΙΚΤΙ6...66 13. ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ...67 13.1.1. ΔΦΩΤ1...67 13.1.2. ΔΦΩΤ2...70 14. ΟΧΗΜΑΤΑ & ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ...72 14.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...72 14.2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...73 14.2.1. ΔΟΧΗ1...73 14.2.2. ΔΟΧΗ2...74 14.2.3. ΔΟΧΗ3...75 14.2.4. ΔΟΧΗ4...76 14.2.5. ΔΟΧΗ5...78 14.3. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...80 14.4. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...81 14.4.1. ΙΟΧΗ1...81 14.4.2. ΙΟΧΗ2...83 14.4.3. ΙΟΧΗ3...85 15. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...87 15.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ...87 Σελίδα 2

15.2. ΔΡΑΣΕΙΣ...88 15.2.1. ΑΠΕ1...88 15.2.2. ΑΠΕ2...91 15.2.3. ΑΠΕ3...92 15.2.4. ΑΠΕ4...93 15.2.5. ΑΠΕ5...94 16. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ...95 16.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ...95 16.2. ΔΡΑΣΕΙΣ...96 16.2.1. ΠΡΟΜ1...96 16.2.2. ΠΡΟΜ2...97 16.2.3. ΠΡΟΜ3...98 17. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΕΩΣ ΤΟ 2020...99 18. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ...102 18.1. ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ...102 18.2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ...103 19. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ...106 Σελίδα 3

ΕΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 1: Ποσοστό συμμετοχής ανά τομέα στις συνολικές εκπομπές CO 2... 7 Εικόνα 2: Πανοραμική άποψη της πόλης των Μεγάρων... 13 Εικόνα 3: Θέση του Δήμου Μεγαρέων... 14 Εικόνα 4: Απόψεις της σύγχρονης πόλης... 15 Εικόνα 5: Εκπομπές CO 2 στον Δήμο Μεγαρέων ανά τομέα δραστηριότητας... 27 Εικόνα 6: Εκπομπές CO2 Δήμου Μεγαρέων ανά δημοτικό τομέα δραστηριότητας... 28 Εικόνα 7: Ερωτηματολόγιο για τον οικιακό τομέα (σ. 1)... 30 Εικόνα 8: Ερωτηματολόγιο για τον οικιακό τομέα (σ. 2)... 31 Εικόνα 9: Ηλικία πολιτών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο... 32 Εικόνα 10: Εκπαίδευση πολιτών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο... 32 Εικόνα 11: Ετήσιο συνολικό εισόδημα νοικοκυριού... 33 Εικόνα 12: Τύπος κατοικίας... 33 Εικόνα 13: Όροφοι κτιρίου... 34 Εικόνα 14: Αριθμός ατόμων ανά νοικοκυριό... 34 Εικόνα 15: Κλείνετε τα φώτα όταν εγκαταλείπετε το δωμάτιο για περισσότερο από δύο λεπτά;... 36 Εικόνα 16: Χρησιμοποιείτε λαμπτήρες φωτισμού χαμηλής κατανάλωσης στο σπίτι;... 37 Εικόνα 17: Αν ναι, ποιο είναι (περίπου) το ποσοστό τους σε σχέση με το σύνολο των λαμπτήρων που χρησιμοποιείτε;... 37 Εικόνα 18: Χρησιμοποιείτε τεχνητό φωτισμό ακόμη και αν υπάρχει η δυνατότητα για επαρκή φυσικό φωτισμό;... 37 Εικόνα 19: Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί η θέρμανση;... 38 Εικόνα 20: Φροντίζετε για την ετήσια τακτική συντήρηση του συστήματος λέβητα καυστήρα;... 38 Εικόνα 21: Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε το θερμοστάτη για τη θέρμανση;... 38 Εικόνα 22: Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί ο κλιματισμός;... 39 Εικόνα 23: Ρυθμίζετε τη θερμοκρασία του κλιματιστικού, πάνω από τους 25 βαθμούς, το καλοκαίρι;... 39 Εικόνα 24: Κλείνετε τον κλιματισμό στα δωμάτια όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι;... 39 Εικόνα 25: Κλείνετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να εμποδίσετε το φως του ήλιου το καλοκαίρι;... 40 Εικόνα 26: Ανοίγετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να διευκολύνετε το φως του ήλιου το χειμώνα;... 40 Εικόνα 27: Λαμβάνετε υπόψη την ενεργειακή σήμανση/ κλάση συσκευών κατά την αγορά ηλεκτρικών/ ηλεκτρονικών ειδών;... 40 Εικόνα 28: Αν αγοράσατε πρόσφατα μία συσκευή τι ενεργειακής κλάσης ήταν;... 41 Εικόνα 29: Κλείνετε από το κουμπί την τηλεόραση, την οθόνη του υπολογιστή και τις ηλεκτρονικές συσκευές (και δεν την αφήνετε σε κατάσταση αναμονής);... 41 Εικόνα 30: Φροντίζετε να κλείνετε εγκαίρως τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα;... 41 Εικόνα 31: Έχετε ηλιακό θερμοσίφωνα;... 42 Σελίδα 4

Εικόνα 32: Ελέγχετε αν η κατσαρόλα που μαγειρεύετε, είναι ίδιου μεγέθους με το μάτι της ηλεκτρικής κουζίνας που χρησιμοποιείται;... 42 Εικόνα 33: Όταν γίνεται χρήση του πλυντηρίου στο σπίτι σας, είναι καλά γεμάτο, πριν αρχίσει η λειτουργία του;... 42 Εικόνα 34: Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε τη λειτουργία του πλυντηρίου σας;... 43 Εικόνα 35: Στόχος ΣΔΑΕ για μείωση εκπομπών CO 2 στον Δήμο Μεγαρέων ανά τομέα δραστηριότητας... 101 Εικόνα 36: Μείωση εκπομπών CO 2 στον Δήμο Μεγαρέων ανά τομέα δραστηριότητας του Δήμου... 101 Εικόνα 37: Ομάδα εργασίας Συμφώνου των Δημάρχων του Δήμου Μεγαρέων... 102 Σελίδα 5

ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών... 18 Πίνακας 2: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε δημοτικά κτίρια... 19 Πίνακας 3: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για δημοτικό φωτισμό... 20 Πίνακας 4: Συντελεστής μετατροπής όγκου πετρελαίου σε ενέργεια... 20 Πίνακας 5: Κατανάλωση πετρελαίου σε δημοτικά κτίρια... 21 Πίνακας 6: Συντελεστής μετατροπής όγκου καυσίμων σε ενέργεια... 24 Πίνακας 7: Κατανάλωση καυσίμου από δημοτικά οχήματα (2009)... 24 Πίνακας 8: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών CO 2... 26 Πίνακας 9: Συνολική κατανάλωση τελικής ενέργειας και Βασική Απογραφή Εκπομπών... 27 Πίνακας 10: Ενεργειακές καταναλώσεις κατοικιών Δήμου Μεγαρέων... 35 Πίνακας 11: Ερωτήσεις ενεργειακής συμπεριφοράς οικιακού τομέα... 36 Πίνακας 12: Εκτίμηση παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης στα κτίρια του Δήμου Μεγαρέων... 52 Πίνακας 13: Δημοτικός φωτισμός... 68 Πίνακας 14: Αντιστοίχιση λαμπτήρων δημοτικού φωτισμού... 68 Πίνακας 15: Ενδεικτικός κατάλογος συστημάτων Φ/Β για τα δημοτικά κτίρια των Μεγάρων έως το 2020... 90 Πίνακας 16: Περίληψη του οφέλους από τις δράσεις που περιγράφονται στο Σχέδιο Δράσης... 100 Πίνακας 17: Συνολική μείωση εκπομπών στο Δήμο Μεγαρέων από το Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια... 100 Πίνακας 20: Δείκτες παρακολούθησης Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια... 107 Σελίδα 6

1. ΣΎΝΟΨΗ Ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα των Δημάρχων της Ευρώπης να υπερβούν τον στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) κατά 20% έως το 2020, ο Δήμος Μεγαρέων υπέγραψε το Σύμφωνο των Δημάρχων στις 24 Ιανουαρίου 2011 και ξεκίνησε να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Εντός του Δήμου Μεγαρέων, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα υπολογίζονται σε 259.004 τόνους CO 2 ετησίως, με έτος αναφοράς το 2009. Ο στόχος που θέτει ο Δήμος είναι η μείωση αυτών των εκπομπών κατά 35% (92.655 τόνοι CO 2 ετησίως) μέχρι το έτος 2020. Οικιακός τομέας (LPG) 0,2% Ιδιωτικά οχήματα (βενζίνη) 20,5% Δημοτικά οχήματα (βενζίνη) 0,0% Τριτογενής τομέας (LPG) 0,1% Οικιακός τομέας (ξύλο) 3,1% Δημοτικά κτίρια (η/ε) 0,5% Δημοτικές εγκαταστάσεις (η/ε) 0,6% Δημοτικός φωτισμός (η/ε) 2,7% Οικιακός τομέας (η/ε) 31,5% Ιδιωτικά οχήματα (πετρέλαιο) 1,9% Δημοτικά οχήματα (πετρέλαιο) 0,4% Τριτογενής τομέας (πετρέλαιο) 0,9% Οικιακός τομέας (πετρέλαιο) 9,8% Δημοτικά κτίρια (πετρέλαιο) 0,1% Τριτογενής τομέας (η/ε) 27,9% Εικόνα 1: Ποσοστό συμμετοχής ανά τομέα στις συνολικές εκπομπές CO 2 Ο στόχος μείωσης των εκπομπών CO 2 αναμένεται να επιτευχθεί από τον συνδυασμό εξοικονόμησης ενέργειας και εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ εντός των ορίων του Δήμου. Το Σχέδιο Δράσης που καταρτίστηκε προβλέπει ενδεικτικά μέτρα μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας από τους παρακάτω τομείς: Δημόσια κτίρια: Ενεργειακή αναβάθμιση και πιστοποίηση των κτιρίων του Δήμου, Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των χρηστών των δημοσίων κτιρίων Δημοτικός φωτισμός: Χρήση λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης για κάλυψη των αναγκών σε δημοτικό φωτισμό, Εκπόνηση μελέτης φωτισμού για το σύνολο του Δήμου Μεγαρέων Οικιακός & τριτογενής τομέας: Ενημέρωση/ ευαισθητοποίηση του κοινού, Ενημέρωση για τα προγράμματα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ» και «ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ», Μελέτη των δυνατοτήτων δημοτικής επιβράβευσης των ιδιωτικών πρωτοβουλιών στα πλαίσια του παρόντος εθνικού θεσμικού πλαισίου Σελίδα 7

Οχήματα & μεταφορές: Μελέτη αστικής κινητικότητας, Προώθηση Eco driving, Βελτίωση απόδοσης δημοτικού στόλου οχημάτων, Εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών του Δήμου για την μειωμένη χρήση των ΙΧΕ, Προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων στους πολίτες Άλλα μέτρα: Προώθηση των ΑΠΕ στον δημόσιο αλλά και ιδιωτικό τομέα, Προώθηση των «Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων» στην λειτουργία του Δήμου Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι μεγαλύτερες μειώσεις αναμένονται από τομείς στους οποίους ο Δήμος δεν μπορεί να ασκήσει άμεση επίδραση (ιδιωτικές μεταφορές, οικιακός και τριτογενής τομέας). Για το λόγο αυτό, η επίτευξη του στόχου του 35% θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο στενής παρακολούθησης μέχρι την επόμενη αναφορά προς το Σύμφωνο των Δημάρχων σε δύο χρόνια οπότε και θα μπορούν να προταθούν νέα ή διορθωμένα μέτρα και δράσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο Δήμος σε συνδυασμό με τους εμπλεκόμενους φορείς της πόλης θα εξετάζει διαρκώς την εφαρμογή νέων μέτρων, πέραν αυτών που αναφέρονται στο παρόν σχέδιο δράσης, στους διάφορους τομείς και θα εντατικοποιήσει την προσπάθειά του για μείωση των καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τομέα. Παράλληλα, θα εφαρμόζει σταδιακά τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στους τομείς άμεσης αρμοδιότητάς του (δημοτικά κτίρια, στόλος οχημάτων, δημοτικός φωτισμός) ώστε να αποτελέσει πρότυπο τόσο για τους δημότες του όσο και για τον τριτογενή τομέα. Συνοψίζοντας, ο Δήμος υιοθετεί πλήρως το παρόν Σχέδιο Δράσης και δεσμεύεται για την υλοποίηση του με στόχο να φτάσει τον στόχο μείωσης των εκπομπών. Σελίδα 8

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ε.Ε. το 2008 ενέκρινε τη δέσμη μέτρων για την ενέργεια και το κλίμα 1, θέτοντας ως βασικό στόχο τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020 και την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ έως το 2020. Στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο, η ΕΕ ανέπτυξε την πρωτοβουλία του «Συμφώνου των Δημάρχων» 2 προκειμένου να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει τις προσπάθειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση αειφόρων ενεργειακών πολιτικών. Οι Τοπικές Αρχές θεωρείται ότι μπορούν να διαδραματίσουν έναν κρίσιμο ρόλο στην μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής δεδομένου ότι το 80% της ενεργειακής κατανάλωσης και εκπομπών CO 2 στην Ευρώπη σχετίζονται με αστικές δραστηριότητες. Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα Νέο Σχέδιο για την Ενεργειακή Απόδοση 3 καθώς εκτιμάται ότι ο στόχος της Ε.Ε. για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% έως το 2020 δεν θα επιτευχθεί. Έτσι, εκφράζεται η ανάγκη να γίνουν εντατικότερες οι προσπάθειες για εξοικονόμηση, ενώ επιβεβαιώνεται ο σημαντικός ρόλος του δημόσιου τομέα ως «παράδειγμα εξοικονόμησης» για τους πολίτες και τους επαγγελματίες. Σε αυτό το Σχέδιο αναφέρεται ρητά η σημασία που έχει αποκτήσει για την εφαρμογή των πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας το Σύμφωνο των Δημάρχων και προαναγγέλλεται η επέκταση των πρωτοβουλιών της Ε.Ε., σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να επιτευχθούν πρακτικά αποτελέσματα στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και πέρα από αυτήν (ειδικά στην δημιουργία τοπικών και εξειδικευμένων θέσεων απασχόλησης). Στο πλαίσιο αυτό, οι Δήμαρχοι της Ευρώπης, κατά την υπογραφή του Συμφώνου εκτιμούν ότι: οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μοιράζονται την ευθύνη για την καταπολέμηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη με τις εθνικές κυβερνήσεις και ότι οφείλουν να αναλάβουν τη δέσμευση αυτή ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων άλλων ενδιαφερομένων φορέων τα αστικά κέντρα και οι πόλεις ευθύνονται άμεσα και έμμεσα (μέσω των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από τους πολίτες) για περισσότερο από το ήμισυ των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη χρήση ενέργειας σχετιζόμενης με την ανθρώπινη δραστηριότητα η δέσμευση της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών θα μπορέσει να υλοποιηθεί μόνον με τη συνδρομή των τοπικών φορέων, των πολιτών και των ενώσεών τους 1 Βλ. σχετικά COM(2008) 30 τελικό, Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, «Δύο φορές το 20 έως το 2020: Η κλιματική αλλαγή και η ευκαιρία της Ευρώπης» 2 www.eumayors.eu 3 COM(2011) 109 τελικό, Σχέδιο για την ενεργειακή απόδοση, 2011, 08/03/2011 Σελίδα 9

ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές οφείλουν να πρωτοστατήσουν στην ανάληψη δράσης και να δώσουν το καλό παράδειγμα, δεδομένου ότι αποτελούν το επίπεδο διακυβέρνησης που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες Έτσι, οι Δήμαρχοι της Ευρώπης συμφώνησαν να υπερβούν τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, μειώνοντας τις εκπομπές CO 2 στις επικράτειες τους κατά τουλάχιστον 20%, μέσω της εφαρμογής ενός «Σχεδίου Δράσης για τη Αειφόρο Ενέργεια» στους τομείς δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εντολή τους. Ο Δήμος Μεγαρέων, σε συνέχεια των αποφάσεων και δράσεων που έχει υιοθετήσει για την εξοικονόμηση ενέργειας και αειφόρο ανάπτυξη υπέγραψε το Σύμφωνο των Δημάρχων στις 24 Ιανουαρίου 2011 και ξεκίνησε να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Στο Σύμφωνο, μέχρι στιγμής (Ιούλιος 2012) συμμετέχουν πάνω από 4100 Δήμοι από την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων 93 Δήμοι από όλη την Ελλάδα. Οι ουσιαστικές δεσμεύσεις ενός Δήμου που συμμετέχει στο Σύμφωνο είναι η: Προετοιμασία μιας Βασικής Απογραφής Εκπομπών CO 2 με καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων τόσο των δημοτικών όσο και των ιδιωτικών κτιρίων Προετοιμασία του Σχεδίου Δράσης για τη Αειφόρο Ενέργεια, το οποίο πρέπει να υποβληθεί εντός ενός έτους από την επίσημη υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων Υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων για την μείωση των εκπομπών CO 2, ειδικά στους τομείς ευθύνης του Δήμου (δημοτικά κτίρια, φωτισμός, οχήματα, δημοτικές προμήθειες, κτλ) Ανάληψη των απαραίτητων δράσεων για την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών στο Δήμο Υποβολή έκθεσης αξιολόγησης τουλάχιστον ανά διετία μετά την υποβολή του Σχεδίου Δράσης για τη Αειφόρο Ενέργεια για αξιολόγηση, παρακολούθηση και εξακρίβωση των αποτελεσμάτων Η πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων αποτελεί την ευκαιρία να συνδυαστούν όλες οι προσπάθειες και επιδιώξεις του Δήμου Μεγαρέων κάτω από ένα κοινό πρόγραμμα δράσης, και μάλιστα σε συνεργασία με αντίστοιχους Οργανισμούς από όλη την Ευρώπη, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος που θέτει το παρόν Σχέδιο Δράσης είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) από τις δραστηριότητες εντός των ορίων του Δήμου κατά 35% από τα επίπεδα του 2009 έως το 2020. Σελίδα 10

Η μείωση των εκπομπών θα επιτευχθεί με δράσεις σε δύο άξονες: Εξοικονόμηση ενέργειας σε όλες τις δημοτικές δραστηριότητες, κτίρια και οχήματα, οικιακό και τριτογενή τομέα, δημόσιες και ιδιωτικές μεταφορές Παραγωγή ποσοστού της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται εντός του Δήμου από ΑΠΕ Στο πρώτο μέρος του παρόντος Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση στον Δήμο Μεγαρέων και στο δεύτερο τα μέτρα και πρωτοβουλίες που θα υλοποιηθούν μέχρι το 2020 ώστε ο Δήμος να επιτύχει τον στόχο μείωσης των εκπομπών CO 2 που έθεσε. Καθώς το έχει την μορφή ενός ολοκληρωμένου έργου, εκτός των στόχων και των τεχνικών μέσων για την επίτευξή τους, περιλαμβάνει και: Τις υπηρεσίες που αναμένεται να αναλάβουν τον σχεδιασμό, υλοποίηση και παρακολούθηση κάθε δράσης Την πιθανή πηγή χρηματοδότησης Το αναμενόμενο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης Τους δείκτες παρακολούθησης της προόδου και επαλήθευσης των επιθυμητών αποτελεσμάτων Τις δράσεις ενημέρωσης, κινητοποίησης και δικτύωσης όλων των εμπλεκομένων μερών του Δήμου προς την υλοποίηση των στόχων του Σχεδίου Δράσης και του Συμφώνου των Δημάρχων Σελίδα 11

ΜΕΡΟΣ Α : ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ΘΕΤΟΥΝ ΣΤΟΧΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ 2020 Σελίδα 12

3. Ο ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΡΕΩΝ 3.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΗΜΟΥ Ο Δήμος Μεγαρέων είναι δήμος της περιφέρειας Αττικής που προέκυψε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Μεγαρέων και Νέας Περάμου. Βρίσκεται στο δυτικότερο τμήμα της Αττικής και περιλαμβάνει το μεγαλύτερο κομμάτι της επαρχίας Μεγαρίδας. Βρέχεται στα βόρεια από τα νερά του Κορινθιακού κόλπου και στα νότια από τον Σαρωνικό. Ο Δήμος Μεγαρέων με 330,33 τετραγωνικά χιλιόμετρα (Km²) είναι σήμερα ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος της Αττικής, με πληθυσμό 35.675 κατοίκους (απογραφή 2001). Η γεωγραφική θέση του Δήμου είναι ιδιαίτερα προνομιακή, καθώς η γεωμορφολογία ποικίλλει από τις παραλίες του κόλπου της Σαλαμίνας και του κόλπου των Αλκυωνίδων, έως τις ανατολικές κορυφές των Γερανείων Όρεων και τις νότιες πλαγιές του όρους Πατέρας. Αυτή η εξαιρετικά στρατηγική θέση των Μεγάρων στο σταυροδρόμι των σημαντικότερων χερσαίων και θαλάσσιων οδών αναμφίβολα συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα και είναι συνυφασμένη με την μακραίωνη ιστορία της πόλης. ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΔΗΜΟΥ ΜΕΓΑΡΕΩΝ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) Ενότητα Πληθυσμός Οικισμοί Μεγαρέων 28.195 Μέγαρα, Αγία Τριάδα, Αιγειρούσες, Βλυχάδα, Κινέτα, Κουμίντρι, Λάκκα Καλογήρου, Μονή Αγίου Ιεροθέου, Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, Μονή Παναχράντου, Παχάκι (νησίδα), Πάχη, Σπάρτα, Στίκας, Μακρόνησος (νησίδα) Νέας Περάμου 7.480 Νέα Πέραμος Εικόνα 2: Πανοραμική άποψη της πόλης των Μεγάρων Σελίδα 13

Η σύγχρονη πόλη των Μεγάρων βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Αττικής, 41 χλμ. από την Αθήνα, στο σταυροδρόμι χερσαίων και θαλάσσιων οδών που συνδέουν την Αττική με την Πελοπόννησο. Τα Μέγαρα είναι κτισμένα αμφιθεατρικά σε δύο λόφους: την Αλκαθόη και τον Καρία, ακροπόλεις της αρχαίας ομώνυμης πόλης που βρισκόταν στην ίδια θέση με 3.000 και πλέον χρόνια ιστορίας, ονομαστή για τα μνημεία της, την πολιτιστική κληρονομιά της και τις φυσικές ομορφιές της. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΟΛΗΣ ΜΕΓΑΡΩΝ Έτος Πληθυσμός οικισμού Μεταβολή Πληθυσμός Δήμου Πυκνότητα 1971 17.584 1981 20.814 +16,7% 21.245 73,4/km 2 1991 20.403 1,97% 25.061 77,8/km 2 2001 23.032 +12,89% 28.195 87,5/km 2 Εικόνα 3: Θέση του Δήμου Μεγαρέων Σελίδα 14

Εικόνα 4: Απόψεις της σύγχρονης πόλης Σελίδα 15

4. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ Ο Δήμος Μεγαρέων έχει θέσει ως όραμα της πολιτικής του για την μείωση της κλιματικής αλλαγής «την μείωση των εκπομπών CO 2 εντός των ορίων του Δήμου κατά 20% από τα επίπεδα του 2008 έως το 2020» Τα τελευταία χρόνια, ο Δήμος Μεγαρέων έχει εντάξει πρωτοβουλίες και έργα πράσινης ανάπτυξης στο πρόγραμμά του σε πολλά επίπεδα. Με την υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων και την εκπόνηση και υλοποίηση του παρόντος Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια ο Δήμος επιδιώκει συνολικά να: Συνεισφέρει στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών CO 2 εντός των ορίων του Επιδείξει την προσήλωσή του στην προστασία του περιβάλλοντος και την ορθολογική χρήση των πόρων Ενθαρρύνει την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών Βελτιώσει την εικόνα της πόλης Δημιουργήσει συνθήκες πολιτικής συμμετοχής και συσπείρωσης γύρω από ένα κοινό σκοπό στους πολίτες και τους επαγγελματίες της πόλης Αποκομίσει (και εξασφαλίσει για τους πολίτες) οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από την Εξοικονόμηση Ενέργειας και την χρήση ΑΠΕ Αποκτήσει πρόσβαση σε εθνικές και ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης Βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης, μετακίνησης και εργασίας εντός του Δήμου Προσαρμοστεί πιο εύκολα και αποτελεσματικά με το συνεχώς ανανεούμενο εθνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που δίνει αυξημένη βαρύτητα σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος Αποκομίσει οφέλη από την συνεργασία με άλλους Δήμους που συμμετέχουν στο Σύμφωνο των Δημάρχων ή τους φορείς που το στηρίζουν Ο στόχος που θέτει το παρόν Σχέδιο Δράσης αναμένεται να επιμεριστεί σε κάθε τομέα του Σχεδίου, ώστε να οριστούν οι επιμέρους στόχοι του Σχεδίου Δράσης: 36% μείωση των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε όλες τις δημοτικές δραστηριότητες, κτίρια και οχήματα έως το 2020 6% μείωση των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό και τριτογενή τομέα έως το 2020 11% μείωση των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές έως το 2020 43% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται εντός του Δήμου να προέρχεται από ΑΠΕ (εντός του Δήμου) έως το 2020 Σελίδα 16

ΜΕΡΟΣ Β : ΒΑΣΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ΣΗΜΕΡΑ Σελίδα 17

5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Στην εκπόνηση του παρόντος Σχεδίου Δράσης, χρησιμοποιήθηκαν οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών (IPCC) που αφορούν εκπομπές λόγω της κατανάλωσης ενέργειας εντός των ορίων του Δήμου, είτε άμεσης, με την καύση εντός του Δήμου, ή έμμεσης, με την κατανάλωση ηλεκτρισμού που παράγεται εκτός του Δήμου. Οι τυπικοί συντελεστές ακολουθούν την μεθοδολογία για τον υπολογισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα πλαίσια της UNFCCC και του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Σημειώνεται ότι στο παρόν Σχέδιο Δράσης έχουν υπολογιστεί μόνο οι εκπομπές CO 2 εντός των ορίων του Δήμου. Οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών του παρόντος Σχεδίου Δράσης έχουν βασιστεί στις Οδηγίες IPCC 2006 ενώ για τον υπολογισμό των εκπομπών από την κατανάλωση πετρελαίου κίνησης θα χρησιμοποιηθεί ο διορθωμένος συντελεστής στον οποίο θα συνυπολογιστεί το ποσοστό βιοντίζελ κατά το έτος αναφοράς: F diesel new = PCD * F diesel + PBD * 0 όπου: F diesel new : διορθωμένος συντελεστής, PCD: ποσοστό συμβατικού πετρελαίου κίνησης, F diesel : τυπικός συντελεστής εκπομπών πετρελαίου κίνησης και PBD: ποσοστό βιοντίζελ. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα εθνικά στοιχεία, οι μεταβλητές παίρνουν τις τιμές: PCD = 97,04%, F diesel = 0,267, PBD = 2,96%. Τελικά, για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 του Δήμου Μεγαρέων θα χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές: Καύσιμη ύλη Τυπικός συντελεστής εκπομπών (t CO2 /MWh) Ηλεκτρισμός 1,149 Βενζίνη 0,249 Πετρέλαιο 0,259 Ξύλο 0,302 Υγραέριο 0,227 Πίνακας 1: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών Ως έτος αναφοράς για τον υπολογισμό των εκπομπών και την σύνταξη του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια του Δήμου Μεγαρέων, ελλείψει πληρότητας στοιχείων για προηγούμενα έτη, επιλέχθηκε το 2009. Σελίδα 18

6. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΜΟΣ Στο παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η κατανάλωση ενέργειας από τα δημοτικά κτίρια του Δήμου Μεγαρέων. Η κατανάλωση ενέργειας περιλαμβάνει την ηλεκτρική ενέργεια και το πετρέλαιο στους εξής τομείς: Δημοτικά κτίρια, σχολικά κτίρια και αθλητικές εγκαταστάσεις Δημοτικές εγκαταστάσεις υποδομής Δημοτικός φωτισμός 6.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 6.1.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ο Δήμος Μεγαρέων είναι υπεύθυνος για την διαχείριση 20 σχολικών κτιρίων και 21 κτιρίων εκτός σχολείων (διοίκησης, υπηρεσιών, αθλητικών εγκαταστάσεων, τεχνικών υπηρεσιών κτλ) εντός των ορίων του. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφεται η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2009, σύμφωνα με τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας: Δημοτικά κτίρια Κατανάλωση (kwh) Σχολικά Κτίρια (20) 530.689 Άλλα κτίρια (21) 528.262 Σύνολο 2009 1.058.951 Πίνακας 2: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε δημοτικά κτίρια 6.1.2. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Ο Δήμος Μεγαρέων είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία και διαχείριση των απαραιτήτων εγκαταστάσεων υποδομής για την κάλυψη των αναγκών του εντός της διοικητικής του εμβέλειας. Αυτές οι εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν αντλιοστάσια ύδρευσης, γεωτρήσεις μονάδες βιολογικού καθαρισμού κλπ. Εκτιμάται ότι για την λειτουργία των εγκαταστάσεων αυτών η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2009 είναι: 1.290.711kWh. 6.1.3. ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ Οι υπηρεσίες του Δήμου Μεγαρέων εκτιμούν ότι, επί του παρόντος, χρησιμοποιούνται (στην συντριπτική πλειοψηφία) τρεις τύποι λαμπτήρων (ατμών Na, ατμών Hg και συμπαγείς φθορισμού) σε διάφορα μεγέθη για δημοτικό φωτισμό. Το, κατά προσέγγιση, πλήθος του κάθε τύπου λαμπτήρα, η παραδοχή ότι ο δημοτικός φωτισμός λειτουργεί για 4015 ώρες Σελίδα 19

ετησίως (σύμφωνα με την ΔΕΗ, κατά μέσο όρο, 11 ώρες καθημερινά) και η εκτίμηση ότι η ισχύς των λαμπτήρων προσαυξάνεται κατά 10% ώστε να συνυπολογιστούν τα κυκλώματα μετασχηματισμού και έναυσης, οδηγούν στα παρακάτω αποτελέσματα: Τύπος Ισχύς (W) Αριθμός Ισχύς (+10% kw) Ενέργεια (kwh) Na 150 520 165 344.487 Na 250 250 275 276.031 Hg 250 90 275 99.371 Hg 400 50 440 88.330 Hg 125 5.500 137,5 3.036.344 CFL 24 22.500 2.168.100 Σύνολο 6.012.663 Πίνακας 3: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για δημοτικό φωτισμό 6.2. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 6.2.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ο Δήμος Μεγαρέων είναι υπεύθυνος για την διαχείριση 20 σχολικών κτιρίων και 21 κτιρίων εκτός σχολείων (διοίκησης, υπηρεσιών, αθλητικών εγκαταστάσεων, τεχνικών υπηρεσιών κτλ) εντός των ορίων του. Το 2009 όλα τα δημοτικά κτίρια χρησιμοποιούσαν ως καύσιμο πετρέλαιο για το σύστημα κεντρικής θέρμανσης. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές καταναλώσεις πετρελαίου για το έτος 2009 στο σύνολο των κτιρίων του Δήμου. Βάσει των οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων γίνεται η παραδοχή ότι στο τέλος κάθε περιόδου θέρμανσης (Μάιος) οι ετήσιες παραδόσεις πετρελαίου ισούνται με την ετήσια κατανάλωση πετρελαίου. Για την μετατροπή του όγκου καυσίμου σε ενέργεια θα χρησιμοποιηθεί ο συντελεστής μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006): Καύσιμο Συντελεστής μετατροπής (kwh/lt) Πετρέλαιο 10,0 Πίνακας 4: Συντελεστής μετατροπής όγκου πετρελαίου σε ενέργεια Δημοτικά κτίρια Κατανάλωση (lt) Κατανάλωση (kwh) Σχολικά Κτίρια (20) 47.416 474.160 Σελίδα 20

Δημοτικά κτίρια Κατανάλωση (lt) Κατανάλωση (kwh) Άλλα κτίρια (21) 19.554 195.540 Σύνολο 2008 66.970 669.700 Πίνακας 5: Κατανάλωση πετρελαίου σε δημοτικά κτίρια Σελίδα 21

7. ΟΙΚΙΑΚΟΣ & ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Ο οικιακός τομέας καθώς και ο τριτογενής τομέας (πλην βιομηχανίας) αποτελούν την σημαντικότερη πηγή εκπομπών CO 2 αλλά ταυτόχρονα και τους πλέον υποσχόμενους τομείς για την μείωση των εκπομπών στο Δήμο. Για την εκτίμηση των εκπομπών από τους δύο αυτούς τομείς εντός του Δήμου χρησιμοποιήθηκαν, κατά περίπτωση, στοιχεία από τους κύριους παρόχους ενέργειας (Εταιρεία Παροχής Αερίου και ΔΕΗ), στοιχεία του Δήμου και στοιχεία ή στατιστικά από άλλες πηγές (Νομαρχία, Ελληνική Κυβέρνηση, Ε.Ε.). 7.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 7.1.1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του οικιακού τομέα του Δήμου Μεγαρέων, ελλείψει ακριβέστερων στοιχείων, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία για το σύνολο των καταναλώσεων εντός του Νομού Αττικής και στη συνέχεια έγινε αναγωγή αυτών βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων στο Δήμο Μεγαρέων. Έτσι, προκύπτει ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον οικιακό τομέα το έτος 2009 ήταν 70.918.433 kwh. 7.1.2. ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του τριτογενή τομέα (πλην βιομηχανίας) του Δήμου Μεγαρέων, ελλείψει ακριβέστερων στοιχείων, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία για το σύνολο των καταναλώσεων εντός του Νομού Αττικής και στη συνέχεια έγινε αναγωγή αυτών βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων στο Δήμο Μεγαρέων. Έτσι, προκύπτει ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον τριτογενή τομέα το έτος 2009 ήταν 62.928.503 kwh. 7.2. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΥΓΡΑΕΡΙΟ 7.2.1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης πετρελαίου του οικιακού και τριτογενή (πλην βιομηχανίας) τομέα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τα Εθνικά Ενεργειακά Ισοζύγια των ετών 2004 2009, σε συνδυασμό με τη μελέτη που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου GRIP και αφορά το σύνολο της Ελλάδας καθώς και στοιχεία περιφερειακής εμβέλειας για την Αττική. Οι καταναλώσεις για τον Δήμο Μεγαρέων υπολογίζονται αναλογικά σε σχέση με το σύνολο της Αττικής (κριτήριο πληθυσμού βάσει ΕΣΥΕ). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για Σελίδα 22

τα Μέγαρα η κατανάλωση πετρελαίου στον οικιακό τομέα το έτος 2009 ήταν 97.848.332 kwh και για τον τριτογενή 8.772.974 kwh. Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης υγραερίου (LPG) του οικιακού και τριτογενή (πλην βιομηχανίας) τομέα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τα Εθνικά Ενεργειακά Ισοζύγια των ετών 2004 2009, σε συνδυασμό με τη μελέτη που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου GRIP και αφορά το σύνολο της Ελλάδας καθώς και στοιχεία περιφερειακής εμβέλειας για την Αττική. Οι καταναλώσεις για τον Δήμο Μεγαρέων υπολογίζονται αναλογικά σε σχέση με το σύνολο της Αττικής (κριτήριο πληθυσμού βάσει ΕΣΥΕ). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για τα Μέγαρα η κατανάλωση υγραερίου στον οικιακό τομέα το έτος 2009 ήταν 1.865.077 kwh και για τον τριτογενή 1.554.704 kwh. 7.3. ΞΥΛΟ 7.3.1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ξύλου για θέρμανση στον οικιακό τομέα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την ΔΕΗ, τα Εθνικά Ενεργειακά Ισοζύγια των ετών 2005 2008, σε συνδυασμό με τη μελέτη που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου GRIP και αφορά το σύνολο της Ελλάδας καθώς και στοιχεία περιφερειακής εμβέλειας για την Αττική. Έτσι, προκύπτει ότι για τα Μέγαρα η ισοδύναμη κατανάλωση ξύλου στον οικιακό τομέα το έτος 2009 ήταν 26.838.919 kwh. Σελίδα 23

8. ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Οι μεταφορές εντός του Δήμου Μεγαρέων θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες: τα δημοτικά οχήματα και τα ιδιωτικά οχήματα κατοίκων και επισκεπτών του Δήμου. Για την εκτίμηση των εκπομπών από τις μεταφορές εντός του Δήμου θα χρησιμοποιηθούν, κατά περίπτωση, στοιχεία του Δήμου και στοιχεία ή στατιστικά από άλλες πηγές (περιφερειακές, εθνικές ή ευρωπαϊκές). 8.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ Ο Δήμος Μεγαρέων διατηρεί στόλο οχημάτων για τις υπηρεσίες του και για τον οποίο γίνεται η παραδοχή (όπως προκύπτει και από το είδος και προφίλ χρήσης των οχημάτων) ότι διανύουν εντός των ορίων του Δήμου το σύνολο των χιλιομέτρων τους. Στον ακόλουθο πίνακα καταγράφονται οι κατηγορίες οχημάτων του Δήμου και οι υπολογιζόμενες καταναλώσεις καυσίμου για το έτος αναφοράς. Για την μετατροπή του όγκου καυσίμου σε ενέργεια θα χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006): Καύσιμο Συντελεστής μετατροπής (kwh/lt) Βενζίνη 9,2 Πετρέλαιο 10,0 Πίνακας 6: Συντελεστής μετατροπής όγκου καυσίμων σε ενέργεια Αριθμός οχημάτων Τύπος Καύσιμο Συνολική κατανάλωση (lt) Συνολική κατανάλωση (kwh) 8 Δίκυκλα 14 Αυτοκίνητο Βενζίνη 47.807 439.825 3 30 Ελαφρού τύπου Βαρέος Τύπου Πετρέλαιο 358.553 3.585.534 Πίνακας 7: Κατανάλωση καυσίμου από δημοτικά οχήματα (2009) 8.2. ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ Για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 από τις μεταφορές (πλην δημοτικών οχημάτων) χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία που προκύπτει από τις οδηγίες του EMEP/EEA με εθνικά Σελίδα 24

και περιφερειακά στοιχεία για τον τύπο και τον αριθμό των οχημάτων που κυκλοφορούν, το καύσιμο που χρησιμοποιούν ανά τύπο, την μέση απόσταση που διανύουν ετησίως καθώς και το ποσοστό μέσης απόστασης ανά τύπο οδικού δικτύου και τύπο οχήματος. Από τα στοιχεία εκτιμάται ότι, κατά το έτος αναφοράς, στον Δήμο Μεγαρέων καταναλώθηκαν 213.221.973 kwh βενζίνης και 18.552.213 kwh πετρελαίου. Σελίδα 25

9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΣΤΟ ΕΤΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Μετά τον υπολογισμό των ενεργειακών καταναλώσεων ανά τομέα που έχει συμπεριληφθεί στο, οι εκπομπές CO 2 θα αθροιστούν για να υπολογιστεί η συνολική Βασική Απογραφή Εκπομπών του Δήμου Μεγαρέων. Για τον υπολογισμό θα χρησιμοποιηθούν οι τυπικοί μέσοι εθνικοί συντελεστές εκπομπών CO 2 όπως αυτοί υπολογίζονται από το IPCC (2006) και την Eurelectric (2005) και περιέχονται στις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων. Για τις πηγές τελικής κατανάλωσης ενέργειας που αναγνωρίστηκαν, οι συντελεστές είναι: Μορφή ενέργειας Συντελεστής εκπομπών (tco 2 /MWh) Ηλεκτρική ενέργεια 1,149 Πετρέλαιο 0,259 Βενζίνη 0,249 LPG 0,227 Ξύλο 0,302 Πίνακας 8: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών CO 2 Η συνολική κατανάλωση ενέργειας ανά τύπο τελικής ενέργειας και οι εκπομπές CO 2 που αντιστοιχούν σε αυτήν, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους είναι: Τομέας κατανάλωσης Ποσότητα ενέργειας Εκπομπές CO 2 (kwh) (tco 2 ) Ηλεκτρική ενέργεια Δημοτικά κτίρια 1.058.951 1.217 Δημοτικές εγκαταστάσεις 1.290.711 1.483 Δημοτικός φωτισμός 6.012.663 6.909 Οικιακός τομέας 70.918.433 81.485 Τριτογενής τομέας 62.928.503 72.305 Πετρέλαιο Δημοτικά κτίρια 669.700 173 Οικιακός τομέας 97.848.332 25.343 Τριτογενής τομέας 8.772.974 2.272 Δημοτικά οχήματα 3.585.534 929 Ιδιωτικά οχήματα 18.552.213 4.805 Βενζίνη Δημοτικά οχήματα 439.825 110 Σελίδα 26

Τομέας κατανάλωσης Ποσότητα ενέργειας Εκπομπές CO 2 (kwh) (tco 2 ) Ιδιωτικά οχήματα 213.221.973 53.092 Υγραέριο Οικιακός τομέας 1.865.077 423 Τριτογενής τομέας 1.554.704 353 Ξύλο Οικιακός τομέας 26.838.919 8.105 Σύνολο 259.004 Πίνακας 9: Συνολική κατανάλωση τελικής ενέργειας και Βασική Απογραφή Εκπομπών Η σχετική συνεισφορά κάθε τομέα στις συνολικές εκπομπές της Βασικής Απογραφής Εκπομπών φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα: Οικιακός τομέας (LPG) 0,2% Ιδιωτικά οχήματα (βενζίνη) 20,5% Δημοτικά οχήματα (βενζίνη) 0,0% Τριτογενής τομέας (LPG) 0,1% Οικιακός τομέας (ξύλο) 3,1% Δημοτικά κτίρια (η/ε) 0,5% Δημοτικές εγκαταστάσεις (η/ε) 0,6% Δημοτικός φωτισμός (η/ε) 2,7% Οικιακός τομέας (η/ε) 31,5% Ιδιωτικά οχήματα (πετρέλαιο) 1,9% Δημοτικά οχήματα (πετρέλαιο) 0,4% Τριτογενής τομέας (πετρέλαιο) 0,9% Οικιακός τομέας (πετρέλαιο) 9,8% Δημοτικά κτίρια (πετρέλαιο) 0,1% Τριτογενής τομέας (η/ε) 27,9% Εικόνα 5: Εκπομπές CO 2 στον Δήμο Μεγαρέων ανά τομέα δραστηριότητας Ειδικά για τις δημοτικές καταναλώσεις, η συνεισφορά κάθε τομέα στις συνολικές δημοτικές εκπομπές αναλύεται ως εξής: Σελίδα 27

Δημοτικά οχήματα (πετρέλαιο) 8,6% Δημοτικά οχήματα (βενζίνη) 1,0% Δημοτικές εγκαταστάσεις (η/ε) 13,7% Δημοτικά κτίρια (η/ε) 11,2% Δημοτικά κτίρια (πετρέλαιο) 1,6% Δημοτικός φωτισμός (η/ε) 63,9% Εικόνα 6: Εκπομπές CO2 Δήμου Μεγαρέων ανά δημοτικό τομέα δραστηριότητας Σελίδα 28

10. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ Στα πλαίσια της σύνταξης του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια, ο Δήμος πραγματοποίησε έρευνα της ενεργειακής συμπεριφοράς των κατοίκων των Μεγάρων προκειμένου να: Ξεκινήσει έναν διάλογο με τους δημότες της περιοχής για τα θέματα ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αποκτήσει καλύτερη εικόνα του βαθμού ευαισθητοποίησης των πολιτών στα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας Προσαρμόσει καλύτερα μελλοντικές δράσεις ενημέρωσης και εξοικονόμησης ενέργειας, ειδικά στον τομέα της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων τον Νοέμβριο του 2011. Για την έρευνα ετοιμάστηκε ένα ερωτηματολόγιο στοχευμένο στον οικιακό τομέα το οποίο μοιράστηκαν σε μεγάλο αριθμό πολιτών με την διαβεβαίωση ότι τα στοιχεία που ζητήθηκαν είναι ανώνυμα και παραμένουν εμπιστευτικά ενώ η συμπλήρωσή τους ήταν προαιρετική και μόνο για τον σκοπό που ζητήθηκε. Τελικά, συγκεντρώθηκαν 148 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. Σημειώνεται ότι, αφενός οι πολίτες του Δήμου κλήθηκαν να απαντήσουν με ειλικρίνεια και στο μέτρο του εφικτού και αφετέρου η στατιστική επεξεργασία των ερωτηματολογίων έγινε χωρίς να αμφισβητείται αυτό το γεγονός. Στην συνέχεια παρουσιάζονται το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε, στα πλαίσια της σύνταξης του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια: Σελίδα 29

Εικόνα 7: Ερωτηματολόγιο για τον οικιακό τομέα (σ. 1) Σελίδα 30

Εικόνα 8: Ερωτηματολόγιο για τον οικιακό τομέα (σ. 2) Σελίδα 31

10.1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Η επεξεργασία των ερωτηματολογίων που συγκεντρώθηκαν έδωσε τα εξής αποτελέσματα: 10.1.1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΕ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που συμμετείχε στην έρευνα (προφίλ πολίτη που συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο στις δύο πρώτες ερωτήσεις) ανήκει στις ηλικιακές ομάδες 25 39 και 40 54, με επίπεδο εκπαίδευσης απολυτηρίου Λυκείου ή πτυχίου ΑΕΙ/ ΤΕΙ και χαμηλό/ μέσο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα. Το πρώτο αποτέλεσμα επιτάθηκε από την μέθοδο που επιλέχθηκε προκειμένου να μοιραστούν τα ερωτηματολόγια στους πολίτες (μέσω μαθητών Δημοτικού και Γυμνασίου οι απαντήσεις δόθηκαν από τους γονείς των μαθητών) ενώ τα υπόλοιπα δύο αποτελέσματα συμφωνούν με την γενική κοινωνική και οικονομική διαστρωμάτωση των κατοίκων του Δήμου Μεγαρέων: Εικόνα 9: Ηλικία πολιτών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο Εικόνα 10: Εκπαίδευση πολιτών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο Σελίδα 32

Εικόνα 11: Ετήσιο συνολικό εισόδημα νοικοκυριού 10.1.2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ Όσον αφορά τις κατοικίες (χαρακτηριστικά κτιρίων) των πολιτών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο αυτά έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: Διαμέρισμα; 38 Δ/Α; 12 Μονοκατοικία (χωρίς μεσοτοιχία); 28 Μονοκατοικία ; 70 Εικόνα 12: Τύπος κατοικίας Σελίδα 33

3 5 9% >6 0% Δ/Α 7% Μόνο Ισόγειο 20% 2 27% 1 37% Εικόνα 13: Όροφοι κτιρίου Εικόνα 14: Αριθμός ατόμων ανά νοικοκυριό Στον επόμενο πίνακα συγκεντρώνονται τα, κατά μέσο όρο, στοιχεία για το μέγεθος και τις καταναλώσεις των κατοικιών που συμμετείχαν στην έρευνα: Μέγεθος Αριθμός ερωτηματολογίων με συμπληρωμένο το αντίστοιχο πεδίο Τιμή (Μ.Ο.) Επιφάνεια κατοικίας 114 (77% 4 ) 125,2 m 2 Αριθμός δωματίων κατοικίας 139 (94%) 4,6 δωμάτια Έτος κατασκευής 120 (81%) 1986 Ετήσια κατανάλωση ηλεκτρισμού 41 (28%) 9.734 kwh 4 Ποσοστό συμπλήρωσης ως προς το δείγμα των συμπληρωμένων ερωτηματολογίων που συλλέχθηκαν Σελίδα 34

Ετήσιο κόστος ηλεκτρισμού 5 80 (54%) 1.377 Ετήσια κατανάλωση πετρελαίου 76 6 1.247 lt Ετήσιο κόστος πετρελαίου 79 1.075 Ετήσιο κόστος άλλου καυσίμου (ξύλο) 8 1.106 Πίνακας 10: Ενεργειακές καταναλώσεις κατοικιών Δήμου Μεγαρέων 10.1.3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΟΛΙΤΩΝ Το τρίτο κομμάτι των ερωτήσεων που απευθύνθηκαν στους πολίτες του Δήμου αφορά την ενεργειακή συμπεριφορά τους, ώστε να φανεί ο βαθμός που οι πολιτικές ενημέρωσης/ ευαισθητοποίησης για την εξοικονόμηση ενέργειας έχουν αποδώσει ή, ενδεικτικά, ο βαθμός στον οποίο πρέπει ο Δήμος να επέμβει ώστε οι πολίτες να ενημερωθούν: Αριθμός ερώτησης Ερώτηση Φωτισμός 1 Κλείνετε τα φώτα όταν εγκαταλείπετε το δωμάτιο για περισσότερο από δύο λεπτά; 2 Χρησιμοποιείτε λαμπτήρες φωτισμού χαμηλής κατανάλωσης στο σπίτι; 3 4 Αν ναι, ποιο είναι (περίπου) το ποσοστό τους σε σχέση με το σύνολο των λαμπτήρων που χρησιμοποιείτε; Χρησιμοποιείτε τεχνητό φωτισμό ακόμη και αν υπάρχει η δυνατότητα για επαρκή φυσικό φωτισμό; Θέρμανση Κλιματισμός 5 Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί η θέρμανση; 6 Φροντίζετε για την ετήσια τακτική συντήρηση του συστήματος λέβητα καυστήρα; 7 Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε το θερμοστάτη για τη θέρμανση; 8 Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί ο κλιματισμός; 9 Ρυθμίζετε τη θερμοκρασία του κλιματιστικού, πάνω από τους 25 βαθμούς, το καλοκαίρι; 10 Κλείνετε τον κλιματισμό στα δωμάτια όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι; 11 Κλείνετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να εμποδίσετε το 5 Σημειώνεται ότι κάποια ερωτηματολόγια είχαν συμπληρωμένο μόνο το κόστος ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, πετρέλαιο), κάποια άλλα μόνο την ποσότητα (kwh, lt, kg) ενώ σε κάποια ήταν συμπληρωμένα και τα δύο πεδία. Έτσι, για πηγή ενέργειας, το κόστος (σε επίπεδο ερωτηματολογίου ή μικρού δείγματος) δεν σχετίζεται απαραίτητα με την ποσότητα. 6 Για τα καύσιμα πετρέλαιο και άλλο καύσιμο (ξύλο) δεν παρατίθενται ποσοστά συμπλήρωσης καθώς κάθε ένα από αυτά τα καύσιμα χρησιμοποιείται σε υποσύνολο του δείγματος που ρωτήθηκε Σελίδα 35

Αριθμός ερώτησης φως του ήλιου το καλοκαίρι; Ερώτηση 12 Ανοίγετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να διευκολύνετε το φως του ήλιου το χειμώνα; Ηλεκτρικές συσκευές 13 Λαμβάνετε υπόψη την ενεργειακή σήμανση/ κλάση συσκευών κατά την αγορά ηλεκτρικών/ ηλεκτρονικών ειδών; 14 Αν αγοράσατε πρόσφατα μία συσκευή τι ενεργειακής κλάσης ήταν; 15 Κλείνετε από το κουμπί την τηλεόραση, την οθόνη του υπολογιστή και τις ηλεκτρονικές συσκευές (και δεν την αφήνετε σε κατάσταση αναμονής); 16 Φροντίζετε να κλείνετε εγκαίρως τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα; 17 Έχετε ηλιακό θερμοσίφωνα; 18 19 Ελέγχετε αν η κατσαρόλα που μαγειρεύετε, είναι ίδιου μεγέθους με το μάτι της ηλεκτρικής κουζίνας που χρησιμοποιείται; Όταν γίνεται χρήση του πλυντηρίου στο σπίτι σας, είναι καλά γεμάτο, πριν αρχίσει η λειτουργία του; 20 Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε τη λειτουργία του πλυντηρίου σας; Πίνακας 11: Ερωτήσεις ενεργειακής συμπεριφοράς οικιακού τομέα ΌΧΙ 14% Δ/Α 1% ΝΑΙ 85% Εικόνα 15: Κλείνετε τα φώτα όταν εγκαταλείπετε το δωμάτιο για περισσότερο από δύο λεπτά; Σελίδα 36

ΌΧΙ 25% Δ/Α 1% ΝΑΙ 74% Εικόνα 16: Χρησιμοποιείτε λαμπτήρες φωτισμού χαμηλής κατανάλωσης στο σπίτι; Δ/Α 22% 0% 5% 1 25% 12% 76 100% 20% 51 75% 18% 26 50% 23% Εικόνα 17: Αν ναι, ποιο είναι (περίπου) το ποσοστό τους σε σχέση με το σύνολο των λαμπτήρων που χρησιμοποιείτε; Δ/Α 5% ΝΑΙ 16% ΌΧΙ 79% Εικόνα 18: Χρησιμοποιείτε τεχνητό φωτισμό ακόμη και αν υπάρχει η δυνατότητα για επαρκή φυσικό φωτισμό; Σελίδα 37

ΌΧΙ 0% Δ/Α 1% ΝΑΙ 99% Εικόνα 19: Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί η θέρμανση; ΌΧΙ 5% Όχι αυτονομία 9% Δ/Α 7% ΝΑΙ 79% Εικόνα 20: Φροντίζετε για την ετήσια τακτική συντήρηση του συστήματος λέβητα καυστήρα; 24 25C 5% >25C 0% Δ/Α 6% Όχι αυτονομία 9% 22 23C 14% 18 19C 34% 20 21C 32% Εικόνα 21: Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε το θερμοστάτη για τη θέρμανση; Σελίδα 38

Δ/Α 1% Όχι κλιματισμός 7% ΌΧΙ 3% ΝΑΙ 89% Εικόνα 22: Κλείνετε τα παράθυρα, όταν λειτουργεί ο κλιματισμός; Όχι κλιματισμός 10% Δ/Α 3% ΝΑΙ 34% ΌΧΙ 53% Εικόνα 23: Ρυθμίζετε τη θερμοκρασία του κλιματιστικού, πάνω από τους 25 βαθμούς, το καλοκαίρι; Όχι κλιματισμός ΌΧΙ 9% 5% Δ/Α 1% ΝΑΙ 85% Εικόνα 24: Κλείνετε τον κλιματισμό στα δωμάτια όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι; Σελίδα 39

ΌΧΙ 22% Δ/Α 1% ΝΑΙ 77% Εικόνα 25: Κλείνετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να εμποδίσετε το φως του ήλιου το καλοκαίρι; ΌΧΙ 2% Δ/Α 1% ΝΑΙ 97% Εικόνα 26: Ανοίγετε τα παραθυρόφυλλα, τα σκίαστρα και τις κουρτίνες για να διευκολύνετε το φως του ήλιου το χειμώνα; ΌΧΙ 10% Δ/Α 7% ΝΑΙ 83% Εικόνα 27: Λαμβάνετε υπόψη την ενεργειακή σήμανση/ κλάση συσκευών κατά την αγορά ηλεκτρικών/ ηλεκτρονικών ειδών; Σελίδα 40

Δ/Α 36% A+ 40% H 0% G 0% F 1% E 1% D 0% C 1% B 1% A 20% Εικόνα 28: Αν αγοράσατε πρόσφατα μία συσκευή τι ενεργειακής κλάσης ήταν; ΌΧΙ 37% Δ/Α 3% ΝΑΙ 60% Εικόνα 29: Κλείνετε από το κουμπί την τηλεόραση, την οθόνη του υπολογιστή και τις ηλεκτρονικές συσκευές (και δεν την αφήνετε σε κατάσταση αναμονής); ΌΧΙ 5% Δ/Α 3% ΝΑΙ 92% Εικόνα 30: Φροντίζετε να κλείνετε εγκαίρως τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα; Σελίδα 41

ΌΧΙ 39% Δ/Α 1% ΝΑΙ 60% Εικόνα 31: Έχετε ηλιακό θερμοσίφωνα; ΌΧΙ 6% Δ/Α 2% ΝΑΙ 92% Εικόνα 32: Ελέγχετε αν η κατσαρόλα που μαγειρεύετε, είναι ίδιου μεγέθους με το μάτι της ηλεκτρικής κουζίνας που χρησιμοποιείται; ΌΧΙ 4% ΟΧΙ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ 0% Δ/Α 2% ΝΑΙ 94% Εικόνα 33: Όταν γίνεται χρήση του πλυντηρίου στο σπίτι σας, είναι καλά γεμάτο, πριν αρχίσει η λειτουργία του; Σελίδα 42

ΟΧΙ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ 0% Δ/Α 2% 30C 9% 90C 7% 40C 39% 60C 43% Εικόνα 34: Σε τι θερμοκρασία ρυθμίζετε τη λειτουργία του πλυντηρίου σας; Όπως φαίνεται από τις απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν, οι πολίτες του Δήμου Μεγαρέων είναι ενημερωμένοι για την εξοικονόμηση ενέργειας και τα μέτρα μηδενικού κόστους (ενεργειακή συμπεριφορά) που μπορούν να επιφέρουν μία σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και μία αντίστοιχη εξοικονόμηση χρημάτων από τους λογαριασμούς ενέργειας. Εντούτοις υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια, τα οποία ο Δήμος μπορεί να χρησιμοποιήσει ως αφετηρία για να οργανώσει δράσεις ενημέρωσης/ εκπαίδευσης, πιλοτικές εφαρμογές και χρηματοδοτήσεις προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της εξοικονόμησης ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών CO 2 που έχουν τεθεί. Έτσι, για παράδειγμα και σύμφωνα με το στατιστικό δείγμα που αντλήθηκε: 1 στους 6 πολίτες αφήνει τα φώτα ανοιχτά σε δωμάτια που δεν χρησιμοποιεί Περίπου το 60% των πολιτών χρησιμοποιεί από καθόλου έως 50% λαμπτήρες εξοικονόμησης και μόλις περίπου το 20% των πολιτών δηλώνει ότι έχει αντικαταστήσει (σχεδόν ή) πλήρως τους παλαιούς λαμπτήρες με νέους εξοικονόμησης ενέργειας Σχεδόν 1 στους 4 πολίτες δηλώνει ότι τον χειμώνα ρυθμίζει τον θερμοστάτη σε θερμοκρασία ίση ή μεγαλύτερη των 22 ο C (ιδανική ρύθμιση 20 ο C) Αντίστοιχα, 1 στους 2 πολίτες δηλώνει ότι το καλοκαίρι ρυθμίζει τον θερμοστάτη σε θερμοκρασία ίση ή μικρότερη των 25 ο C (ιδανική ρύθμιση) Υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης της εμπέδωσης των οφελών από την αγορά συσκευών ενεργειακής κλάσης Α/Α+ Μπορεί να επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας από την σωστή χρήση των ηλεκτρικών συσκευών γενικά (π.χ. κατάσταση αναμονής συσκευών ερώτηση 15) και ειδικά (π.χ. θερμοκρασία χρήσης πλυντηρίου ερώτηση 20) Σελίδα 43

10.2. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Από την ανάλυση των ερωτηματολογίων στον οικιακό τομέα προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι πολίτες των Μεγάρων γνωρίζουν σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας και τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν. Λαμβάνοντας υπόψη την συγκυρία της οικονομικής κρίσης, αναμένεται να υπάρξει μία οπισθοχώρηση στην υιοθέτηση μέτρων και επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας μεσαίου και υψηλού κόστους παρόλα τα άμεσα οικονομικά οφέλη από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας. Εντούτοις, η ίδια οικονομική συγκυρία αποτελεί μία πρώτης τάξης ευκαιρία για να προβληθούν οι δράσεις και τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας μηδενικού και χαμηλού κόστους, κάτι στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο παρόν Σχέδιο Δράσης. Για αυτόν τον λόγο, ο Δήμος προτίθεται να παρέμβει και να ανοίξει μία σειρά διαλόγων και δράσεων ώστε να προωθήσει μία αντίληψη εξοικονόμησης, ΑΠΕ και μείωσης των εκπομπών CO 2 που θα οδηγήσει στην υιοθέτηση μέτρων σχετικών με τους στόχους του Συμφώνου των Δημάρχων με το μικρότερο δυνατό κόστος. Έτσι, ο Δήμος θα: Προβάλλει όποιες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας/ ΑΠΕ εφαρμόσει στα δημοτικά κτίρια/ εγκαταστάσεις/ δημοτικό φωτισμό ώστε να δώσει χειροπιαστά παραδείγματα όλων των τύπων παρεμβάσεων και των οφελών που προκύπτουν στους πολίτες αλλά και επαγγελματίες της πόλης Εστιάσει και προωθήσει με δράσεις ενημέρωσης/ εκπαίδευσης τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας μηδενικού/ χαμηλού/ μεσαίου κόστους για τα οποία μπορούν να επιτευχθούν σημαντικά οφέλη με μικρούς αποδεκτούς χρόνους απόσβεσης και λογικό κόστος επένδυσης Προβάλλει τα οφέλη από την βελτίωση/ αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων με οχήματα υβριδικά ή εναλλακτικού καυσίμου Αναδείξει τις έννοιες, τα οφέλη και την χρησιμότητα της αειφόρου κινητικότητας (ΜΜΜ, ποδήλατο, περπάτημα) ειδικά σε σχέση με τα έργα που προωθούνται ή θα προωθηθούν από το Δήμο ή άλλους φορείς (πχ. Ποδηλατόδρομοι, μέσα μαζικής μεταφοράς, κτλ) Προβάλλει και προωθήσει εθνικές πρωτοβουλίες ή χρηματοδοτικές ευκαιρίες στην εξοικονόμηση ενέργειας και τις ΑΠΕ Συνεργαστεί με τους εμπλεκόμενους φορείς/ επαγγελματίες του Δήμου ώστε να πολλαπλασιάσει την διάχυση των παραπάνω αποτελεσμάτων στους πολίτες και τους επαγγελματίες της πόλης Σελίδα 44

ΜΕΡΟΣ Γ : ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΩΣ ΤΟ 2020 ΜΕΤΡΑ, ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ Σελίδα 45

11. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 11.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο τομέας των δημοτικών κτιρίων είναι από αυτούς στους οποίους ο Δήμος έχει πλήρη ευελιξία να εφαρμόσει προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας και ανάπτυξης συστημάτων ΑΠΕ ώστε να επιτύχει σημαντική αναλογικά μείωση των εκπομπών CO 2. Ο Δήμος Μεγαρέων παρακολουθεί τις τάσεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η οποία θα απαιτήσει, σταδιακά, από το 2018 την ανέγερση ή μετατροπή των δημόσιων κτιρίων σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενέργειας και εκπομπών CO 2. Επιπλέον, αναγνωρίζει την μεγάλη σημασία των δημόσιων κτιρίων ως παράδειγμα προς τους πολίτες για την υιοθέτηση των πολιτικών και πρακτικών της αειφόρου ανάπτυξης. Σελίδα 46

11.2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 11.2.1. ΔΚΤΙ1 Κωδικός δράσης Περιγραφή ΔΚΤΙ1 Επιθεώρηση κτιρίων του Δήμου, ενεργειακή πιστοποίησή τους και προμελέτη εξοικονόμησης ενέργειας Χρόνος υλοποίησης 2012 2018 Άμεσο κόστος 105.000 Κόστος δράσης Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Χαμηλό / Μέσο / Υψηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό Αξιολόγηση Σχόλια Στην περίπτωση που η ενεργειακή επιθεώρηση συνοδεύεται από παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, το ενεργειακό πιστοποιητικό θα εκδοθεί μετά τις παρεμβάσεις ώστε να πιστοποιηθεί η αναβάθμιση του κτιρίου. Εκτιμάται ένα μέσο κόστος 3.000 ανά κτίριο για 35 κτίρια. Το πρώτο βήμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του Δήμου αποτελεί η επιθεώρησή τους, βάσει του θεσμικού πλαισίου του ΚΕΝΑΚ, ώστε τα κτίρια να πιστοποιηθούν και να πραγματοποιηθεί προμελέτη των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε αυτά. Σε αυτό το στάδιο θα υπολογιστεί και το ακριβές κόστος για τις παρεμβάσεις κάθε κτιρίου. Σελίδα 47

11.2.2. ΔΚΤΙ2 Κωδικός δράσης Περιγραφή ΔΚΤΙ2 Υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα δημοτικά κτίρια Χρόνος υλοποίησης 2012 2020 Άμεσο κόστος 9.106.706 Κόστος δράσης Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι/ Εθνικά προγράμματα/ Πράσινο Ταμείο Χαμηλό / Μέσο / Υψηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό Ηλεκτρική ενέργεια: 112.115 kwh/έτος Θερμική ενέργεια: 243.781 kwh/έτος 192,0 tco 2 /έτος Ο Δήμος θα εξοικονομήσει το ισοδύναμο κόστος kwh/έτος ηλεκτρικής ενέργειας και lt/έτος πετρελαίου Αξιολόγηση Σχόλια Για τον υπολογισμό της εξοικονόμησης σε κάθε κτίριο έχει υπολογιστεί ο συνολικός συντελεστής εξοικονόμησης σε θερμική (πετρέλαιο) και ηλεκτρική ενέργεια ώστε να υπολογιστεί η μειωμένη κατανάλωση (και κατά συνέπεια οι μειωμένες εκπομπές CO 2 ) μετά τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Ειδικά για την περίπτωση των κτιρίων όπου είναι εφικτή η αντικατάσταση του καυστήρα πετρελαίου με καυστήρα φυσικού αερίου οι τελικές εκπομπές από θερμική ενέργεια πολλαπλασιάζονται επί 0,80 (όση η διαφορά συντελεστών εκπομπών ανά kwh των δύο καυσίμων). Έχει γίνει εκτίμηση του συνολικού κόστους της δράσης για λόγους συνέπειας με το πρότυπο του ΣΔΑΕ. Το ακριβές κόστος θα υπολογιστεί ανά κτίριο κατά την υλοποίηση της δράσης ΔΚΤΙ1. Ο Δήμος Μεγαρέων είναι υπεύθυνος για την λειτουργία και συντήρηση ενός μεγάλου αριθμού κτιρίων με ποικίλες χρήσεις, αριθμό εργαζομένων και χρηστών, ενεργειακών αναγκών, κτλ. Επιπλέον, τα κτίρια αυτά είναι κατασκευασμένα σε ένα μεγάλο χρονικό εύρος, με διαφορετικές τεχνικές και υλικά και έχουν διαφορετικά ιστορικά συντήρησης. Προκειμένου, στα πλαίσια του ΣΔΑΕ, να σχηματοποιηθεί ένα πρώτο σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης όλων των κτιρίων του Δήμου, πραγματοποιήθηκε συνοπτικός ενεργειακός έλεγχος και εκτιμήθηκε το κατά πόσο κάθε κτίριο πρέπει να προκριθεί για κάθε μία από τις παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης που ο Δήμος θεωρεί σημαντικές. Σε κάθε περίπτωση, κατά την δράση ΔΚΤΙ1 θα εκτιμηθούν και τεκμηριωθούν οι ακριβείς Σελίδα 48