AΡΧΙΜ. ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ Ἱεροκήρυκος Ἱ. Μ. Πατρῶν Δρος Θεολογίας «ΓΙΝΕΣΘΕ ΕΤΟΙΜΟΙ» ΚΕΙΜΕΝΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ 2016 Γ ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΤΡΑ 2016
ΑΡΧΙΜ. ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΟΣ Ι. Μ. ΠΑΤΡΩΝ ΔΡΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ «ΓΙΝΕΣΘΕ ΕΤΟΙΜΟΙ» ΚΕΙΜΕΝΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ 2016 Γ ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΤΡΑ 2016
2016 ΑΡΧΙΜ. KΥΡΙΛΛΟΣ KΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΙΕΡΟΚΗΡΥΞ Ι.Μ. ΠΑΤΡΩΝ Δρ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Ἀσημ. Φωτήλα 14 16 262 24 ΠΑΤΡΑ Α Ἔκδοση Ἀπρίλιος 2016 σὲ 2.000 ἀντίτυπα Β Ἔκδοση Μάιος 2016 σὲ 3.000 ἀντίτυπα Γ Ἔκδοση Μάιος 2016 σὲ 5.000 ἀντίτυπα ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Ἐπιμέλεια, Σελιδοποίηση καὶ Διάθεση: Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Νικολάου, Παλαιομονάστηρο, Πάτρα Τηλ. 2610-459058 Eἰκόνα ἐξωφύλλου: Τὸ ὅραμα τοῦ Ἁγ. Πέτρου Ἀλεξανδρείας: «Τίς σου τὸν χιτῶνα, Σῶτερ, διεῖλε; Ἄρειος ὁ ἄφρων». Τοιχογραφία ἀπὸ τὸ Καθολικὸ τῆς Ἱ. Μ. Ἁγ. Νικολάου Ἀναπαυσᾶ, Μετεώρων, ἀπὸ τὸ βιβλίο τῶν Δ. Σοφιανοῦ καὶ Εὐθ. Τσιγαρίδα, Ἱερὰ Μονὴ Ἁγ. Νικολάου Ἀναπαυσᾶ, Ἱστορία καὶ Τέχνη, Τρίκαλα 2003.
Ἀφιερώνεται εὐλαβῶς στὸν Ἅγιο Ἰουστῖνο Πόποβιτς, ὁ ὁποῖος πρῶτος ὀνόμασε τὸν Οἰκουμενισμὸ «Παναίρεση»
- 2016,. ; ; ;, -, ; - ; ;, - ;, -,.,,,. 7
,,, -,,, - [1]., -....,, [1] «Γίνεσθε ἕτοιμοι», Ματθ. 24, 44. Λουκ. 12, 40. 8
1. ; [1], -. -., «-» [2], «......» [3]. - [1] Ἰωάν. 1, 14. [2] Κολοσ. 1, 18. [3] Πρβλ. Ἰωάν. 7, 39. 9
... - -. «Extra Ecclesiam nulla salus».,. [4] 2. ;,. - - :,, -,.. -. - [4] Ἐφεσ. 4, 3. 10
2016,,. -, (Rudolf Bultman), - (Paul Tillich), (Friedrich Gogarten),, - (Enrigue Dussel), (Black Theology), 20 (Martin Luther King), (Elizabeth Cady Stanton) (Hans Küng). [5],,, - -,.,,, [5] Γιὰ ἐπαρκῆ ἐνημέρωση περὶ τῶν θεολογικῶν αὐτῶν μορφωμάτων βλ. Rosino Gibellini, La Theologia del xx secolo, ἐκδ. Ἄρτος Ζωῆς, Ἀθήνα 1992. 11
... -. -, -.,. «-,». [6]. - : «,». [7] 3. ; -., [6] Ἀναβαθμός, ἦχ. δ. [7] Μ. Βασιλείου, Εἰς τὸν ΡΛΒ Ψαλμόν, PG 30, 116C. 12
2016,.,.,, - -, -.,,,, -., -,,.. : «-,, 13
... -, -,, «-». [8],,,,, - -,,,». [9] 1 : «,...». [10] 4. -.,,. [8] Α Κορ. 4, 40. [9] Ἰ. Καρμίρη, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησιολογία, Ἀθῆναι 1973, σ. 520. [10] Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 2, σ. 556. 14
2016 -.. -, : «-...». [11] O -.,, : «, -». [12] - : «-,,, [11] Μ. Βασιλείου, ἐπ. 92, Πρὸς Ἰταλοὺς καὶ Γάλλους, PG 32, 480B. [12] Ἰωάν. 14, 15. 15
... -..., -, -, -. -, -,». [13] -, -,. [13] Κ. Μουρατίδου, Κανονικὸν Δίκαιον, Ἀθῆναι 1972, σ. 40. 16
; - -. 1. ;,,, - : «( ),...». [14],, «;» [15],, - [14] Κολοσ. 1, 25. [15] Α Κορ. 1, 13. 17
... - -. - 879 1341,, - -. 2. ; : ), ), ) Filioque, (. ), ) -, ), ), ), ), ) ( 1563 - - ), ) ( 1200, - ), ) - ( ), ), ) 18
2016, ) -, ) -. -,,..., consensus Patrum -,,.. : «-, -». [16],, -, ; [16] Μ. Βασιλείου, ἐπ. 188, Ἀμφιλοχίῳ περὶ κανόνων, PG 32, 665Α. 19
... - 3. ;,,..,, - ;,,, - -,. -, - ; -.,.,, 20
2016 : «,, -». [17] 4. : ; ;,. -,,. -, intercommunio.,, -., 1895 : «[17] Τίτ. 3, 10-11. 21
... - -». [18] - (879 1341), [19],,,... - : «,., -». [20] 5. ;,,,, - [18] Ἰ. Καρμίρη, Tὰ δογματικὰ καὶ συμβολικὰ μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τ. 2, Graz, Austria 1968, σ. 936 [1022]. [19] Σημειωτέον ὅτι καὶ οἱ δύο πρέπει νὰ ὀνομασθοῦν Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι. [20] Μ. Βασιλείου, ἐπ. 128, Εὐσεβίῳ, ἐπισκόπῳ Σαμοσάτων, PG 32, 557Β. 22
2016.. G. Florofsky: «,, -». [21] [21] G. Florofsky, Θέματα Ὀρθοδόξου Θεολογίας, ἐκδ. Ἄρτος Ζωῆς, Ἀθῆναι 1973, σ. 219. 23
; 1. -. -. [22]. [23] - -, - -, -. - [22] Ματθ. 4, 1κ.ἑξ.. [23] Ματθ. 14, 23. 26, 36. Μάρκ. 6, 36. 14, 32. Λουκ. 5, 16. 6, 12. 9, 28. 24
2016 -.,, : «,,». [24] 2. -, : «,». [25]., -,,., -., [26]. [24] Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Πρὸς τοὺς ἀπολειφθέντας τῆς συνάξεως..., Λόγος Ζ, PG 48, 766. [25] Ματθ. 18, 20. [26] Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τὴν Β πρὸς Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολήν, Ὁμ. Δ, PG 62, 461. 25
... - 3. ;,,,. -, -, -, -,. -.,. 4. ; -, -. 26
2016,, -,. 5. ; 45 - : «,,, -,.,,». [27],, 10 : «,,». [28],,, -, 45. 64 [27] Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 2, σ. 60. [28] Ὅπ. π., σ. 14. 27
... -, : «,, -,,, -,». [29] - -., -. - : «,, -,». [30] 33 : «,». [31],, - [29] Ὅπ. π., σσ. 81-82. [30] 37 ος καν. Λαοδικείας, Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 3, σ. 206. Βλ. ἐπίσης 32 ο, 34 ο, 38 ο, 39 ο τῆς ἰδίας Συνόδου. [31] Ὅπ. π., σ. 198. Βλ. καὶ Θ κανόνα Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας, Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 4, σ. 336. 28
2016 -,. 6. ;,, - -.. -, -., ( ), - «, ( - )». -,, -, - 29
... -.,, -,,,.,,,. 7.. - : «,,,». [32], «- [32] Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 4, σ. 275. 30
2016.,,,, - -». [33],,,,,, -,,, - ; [33] Μ. Βασιλείου, ἐπ. 54, Χωρεπισκόποις, ΕΠΕ 2, σσ. 181-183. 31
2016,, -., -,,. : - ; - : -, ; : ; 1. ; «-» -«-,» [34] - [34] Κολοσ. 1, 18. 32
2016., [35] -. -,,,. «,». [36], -,,,, -,.,, [37]., [35] Μ. Βασιλείου, Ὁμιλία περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, PG 31, 1432C. [36] Ν. Μίλας, Τὸ Ἐκκλησιαστικὸν Δίκαιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, Ἀθήνησιν 1906 (1970), σ. 405. [37] M. Ἀθανασίου, Ἐπιστολὴ περὶ τῶν γενομένων ἐν τῇ Ἀριμίνῳ τῆς Ἰταλίας καὶ ἐν Σελευκείᾳ τῆς Ἰσαυρίας συνόδων, PG 26, 688B. 33
... -. -, -.. D. Staniloae : «[...] -». [38] 2. ;,,, - -.,, -,,.,.. - [38] D. Staniloae, Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος, Θεσσαλονίκη 2014, σ. 60. 34
2016, : «,. [...],. [...],.,, -». [39] : «-.... -.,,». [40],, - - -, [39] Μ. Βασιλείου, ἐπ. 92, Πρὸς Ἰταλοὺς καὶ Γάλλους, PG 32, 480BC. [40] Βλ. Μ. Βασιλείου, Ἐπιστολαί, ΕΠΕ τ. 3, Θεσσαλονίκη 1973, σ. 87. 35
... -,,,,... -,, - -, 2. 3. :,, - ; 3.,, -. - 36
2016,,.., -, -. -. -,...,,, -...!!! -. -.,,.,. «- 37
... - ;». [41],. :. [42],,., -,. 3. [43] -. - :. [44] [41] Α Κορ. 1, 13. [42] Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ὑπόθεσις τῆς Α, ἐπιστολῆς πρὸς Κορινθίους, Ὁμ. Γ, PG 61, 24. [43] Ἁμ. Ἀλιβιζάτου, Οἱ Ἱεροὶ Κανόνες, ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθήνα 1997 3, σ. 20. [44] Λουκ. 2, 1. 38
2016, -. -, -,. [45] 3..,, -.,. A - : «, [45] Ἰ. Καρμίρη, Τὰ δογματικὰ καὶ συμβολικὰ μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τ. 1, ἐν Ἀθήναις 1960 2, σ. 105. 39
... -,,, - [...] [...] -, -.». [46], -, «-». [47] 4. ;,,,, - [46] Μansi 13, 376. [47] Ἰ. Καρμίρη, «Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι», ΘΗΕ 9 (1966) 688. 40
2016, -,. 2016. -,, - -,,,,., - : «-,,». [48] : «-». [49] [48] Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 2, σσ. 309-310. [49] Ἀμφιλοχίου Ἰκονίου, Ἐπιστολὴ Συνοδική, PG 39, 96A. 41
... - : «[ ] - - -». [50] a priori, -,, -., -., - - -. [50] Κ. Μουρατίδου, Τὸ αἰώνιο κῦρος τῶν Ἱ. Κανόνων, Ἀθήνα 1972, σ. 62. 42
2016, «,». 43
-, 2016 - - (21-28 2016) - -..,, -,,. 1. ; - - 44
2016. :. «- ;». [51] : «,,,,,». [52], -, -,, -.. 95 : «,, [...] -,, -...». [53] [51] A Κορ. 1, 13. [52] N. Μίλας, ὅπ. π., σ. 294. [53] Ράλλη - Ποτλῆ, Σύνταγμα 2, σ. 529-530. Βλ. καὶ 2 ο κανό- 45
... - T -, 2 -. 2. ;, - : «, -,,,. - [...] -,». [54] K - «να Β Οἰκουμ. Συνόδου, ὅπ. π., σ. 187. [54] Mansi 13, 376. 46
2016», -., -, : «,,». [55] K -,, - - [56] - -. - : «,». [57],. G. Florofsky, -,.,,. [58] [55] Τίτ. 3, 10. [56] Θεοδωρήτου Κύρου, Ἑρμηνεία τῆς πρὸς Τίτον ἐπιστολῆς, PG 82, 869Β. [57] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸν προφήτην Ἡσαΐαν, PG 70, 784Α. [58] Ἐφεσ. 6, 17. Βλ. G. Florofsky, Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία, Πα- 47
... - 3., -.. -,, -,. -. -,, -. : «, -,,.,,». [59] ράδοση, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 43. [59] Ἐφραὶμ Σύρου, Εἰς τὸ πρόσεχε σεαυτῷ, Ἔργα, vol. 2, ἐπ. ἐκδ. Κ. Φραντζολᾶς, ἐκδ. Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας, Θεσσαλονίκη 1994, σ. 158. 48
2016 4. ; - -. -., 2 - : «-,, -». [60], -. 5., - [61] [60] Ράλλη Ποτλῆ, Σύνταγμα 2, σσ. 309-310. [61] Ἰωάν. 17, 21. 49
... -,,, -,., - -,. - : «, -,,». [62] - - - [62] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἑρμηνεία τῆς Α πρὸς Κορινθίους ἐπιστολῆς, Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium, vol. 3, ἐπ. ἐκδ. P.E. Pusey, ἐκδ. Clarendon Press, Oxford 1872 (1965), σ. 251. 50
2016. : «,.,, [...]. - -, [...]. -». [63] 6. - -,., -, [63] Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ Οἰκουμενισμός, Θεσσαλονίκη 1974, σ. 82. 51
... -., 879-880 - : «,,,. -, -, -. -». [64] -.,,., Lossky. -.,,, -,. - [64] Μansi 17, 373. 52
2016. - : «[...] [...],,,». [65], - -,,,,. - ( ) - - -. [66] -. [65] Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τὸ ᾎσμα ᾈσμάτων, Ὁμ. ΙΕ, Gregorii Nysseni opera, vol. 6, ἐπ. ἐκδ. H. Langerbeck, ἐκδ. Brill, Leiden 1960, σ. 467. [66] Βλ. G. Florofsky, Ἀνατομία προβλημάτων πίστεως, ἐκδ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1977, σ. 145. 53
. 18 1947. (1970-1974). (1987-1992) (2008). E - (...) (...) (...) -. (1974-1977) -. -, 1969 1976. 1979...,,.. 21,. 54
... 7.... 9 1.... 9 2.... 10 3.... 12 4.... 14. ;... 17 1. ;... 17 2. ;... 18 3. ;... 20 4.... 21 5. ;... 22. ;... 24 1.... 24 2. -... 25 3. ;... 26 4. ;... 26 5. ;... 27 6. ;... 29 7.... 30. 2016... 32 1. ;... 32 2. ;... 34 3.... 36 3.... 36 3.... 38 3.... 39 4. ;... 40. -, 2016... 44 1. ;... 44 2. ;... 46 3.... 48 4. ;... 49 5.... 49 6.... 51 55
H,, -, -. - -. -, -,.