ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τ.Ε. ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ TA5440 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Τέταρτο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 5 6 ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΓΥ: Μαθήματα Γενικής Υποδομής, ΜΕΥ: Μαθήματα Ειδικής Υποδομής, ΜΕ: Μαθήματα Ειδικότητας, ΔΟΝΑ: Μαθήματα Διοίκησης, Οικονομίας, Νομοθεσίας και Ανθρωπιστικών Σπουδών ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ: ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ: ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL) ΜΕΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΙ http://tean.teikoz.gr/ekpedefsi/programma_spoudon.htm
2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μαθησιακά Αποτελέσματα Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο φοιτητής θα πρέπει να: 1. Μπορεί να περιγράψει τους κύριους ατμοσφαιρικούς ρύπους και τις πηγές τους 2. Έχει κατανοήσει τους μηχανισμούς επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας από εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων 3. Να αποτιμήσει την ποιότητα του αέρα με βάση όρια θεσμοθετημένα από εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς και τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης 4. Είναι σε θέση να πραγματοποιεί μετρήσεις σωματιδιακών και αέριων ρύπων σε φυσικό και εργασιακό περιβάλλον 5. Επεξεργάζεται και να αναλύει δεδομένα μετρήσεων ποιότητας του αέρα και να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης 6. Να μελετάει φαινόμενα διασποράς ρύπων στην ατμόσφαιρα με τη χρήση μοντέλων 7. Να πραγματοποιεί μελέτες στρατηγικών καταπολέμησης της αέριας και σωματιδιακής ρύπανσης 8. Μπορεί να οργανώνει και να υλοποιεί προγράμματα ελέγχου της ρύπανσης της ατμόσφαιρας σε βιομηχανικές και αστικές περιοχές, και να καταλήγει σε συμπεράσματα και προτάσεις διαχείρισης ποιότητα του αέρα. Γενικές Ικανότητες Με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι φοιτητές θα: - έχουν το θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο που αφορά το γνωστικό πεδίο της Διαχείρισης Ρύπων και Μηχανικής Περιβάλλοντος - είναι σε θέση να εφαρμόζουν κατάλληλα τις θεωρητικές και πρακτικές τους γνώσεις που έχουν αποκτηθεί κατά την περίοδο των σπουδών - έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον σχεδιασμό συστημάτων αντιρρύπανσης, την μελέτη, επίβλεψη και κατασκευή έργων αντιρρύπανσης και τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής πολιτικής - έχουν αποκτήσει το αναγκαίο γνωστικό υπόβαθρο ώστε να είναι δυνατή η πρόσβασή τους σε μεταπτυχιακές σπουδές 3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Παρέχει μία θεωρητική και πρακτική γνώση των βασικών θεμάτων ρύπανσης της ατμόσφαιρας, που διδάσκονται στα περισσότερα ελληνικά και ξένα τεχνολογικά και πολυτεχνικά αντίστοιχα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Περιγράφει τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και τις πηγές τους. Παρουσιάζει μεθοδολογίες για τη μέτρηση και τον υπολογισμό των συγκεντρώσεων αέριων και σωματιδιακών ρύπων στην ατμόσφαιρα, την ατμοσφαιρική διασπορά, την αποτίμηση της ποιότητας του αέρα. Τις βασικές αρχές αντιρρυπαντικής τεχνολογίας ατμοσφαιρικών ρύπων. Το σχεδιασμό ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης της ποιότητας του αέρα. Τη νομοθεσία για τις συγκεντρώσεις των ρύπων στην ατμόσφαιρα και τις εκπομπές τους από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και δραστηριότητες. Η ύπαρξη έντονης εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή του βιομηχανικού άξονα Δυτικής Μακεδονίας και η λειτουργία λιγνιτικών σταθμών
ηλεκτροπαραγωγής «δίπλα» στις εγκαταστάσεις του τμήματος «αξιοποιούνται» εκπαιδευτικά ως μελέτη περίπτωσης εκπομπών από μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Αναφέρεται τέλος στα βασικά θέματα της ποιότητας αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Ύλη μαθημάτων Προέλευση και εξέλιξη της γήινης ατμόσφαιρας, χρήσιμα μεγέθη και μονάδες, χημική σύσταση της ατμόσφαιρας, ατμοσφαιρικοί ρύποι, πηγές, μέθοδοι μέτρησης, επιπτώσεις. Τεχνικές τηλεπισκόπισης. Στοιχεία μετεωρολογίας. Περιγραφή της γήινης ατμόσφαιρας, θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα, ακτινοβολία και ατμόσφαιρα, ενεργειακό ισοζύγιο της γης, ατμοσφαιρική πίεση, υγρασία του αέρα, άνεμος, ατμοσφαιρικές διαταράξεις. Θερμοδυναμική της ατμόσφαιρας, ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα, συνθήκες ευστάθειας, θερμοκρασιακές αναστροφές, μετεωρολογικό ύψος ανάμειξης. Γεωγραφικές τοπογραφικές επιδράσεις. Επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μέθοδοι μέτρησης μετεωρολογικών παραμέτρων στο ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα. Ατμοσφαιρική διασπορά - διάχυση. Μοντελοποίηση διασποράς, διασπορά ρύπων από σημειακές πηγές, μοντέλα ατμοσφαιρικής διασποράς. Ασκήσεις. Εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα, συντελεστές εκπομπής, καταμερισμός πηγών. Μετρήσεις εκπομπών. Εισαγωγή στις τεχνολογίες ελέγχου ατμοσφαιρικών ρύπων. Διατάξεις συλλογής αιωρουμένων σωματιδίων, διατάξεις απομάκρυνσης αερίων ρύπων. Διαχείριση της ποιότητας του αέρα, όρια, περιβαλλοντικοί δείκτες, ανάλυση επικινδυνότητας, ανάλυση κόστους οφέλους, ο θεσμός των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης ποιότητας του αέρα. Αλληλεπίδραση ρύπων και ατμοσφαιρικών συστημάτων. Ποιότητα αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Αέριοι και σωματιδιακοί ρύποι εσωτερικών χώρων, έκθεση των ανθρώπων στους ρύπους εσωτερικών χώρων, εκτίμηση δόσης και απόκρισης οργανισμού, διαχείριση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων. Μοντέλα ποιότητας της ατμόσφαιρας εσωτερικών χώρων. 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Πρόσωπο με πρόσωπο ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας. Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου Διαλέξεις 90 Εργαστηριακή Άσκηση 60 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης Σύνολο Μαθήματος 150 Επίσημη εξέταση στο τέλος του εξαμήνου Εργαστηριακές Εργασίες
5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -Προτεινόμενη Βιβλιογραφία : Ελληνική Γεντεκάκης Ι., «Ατμοσφαιρική ρύπανση - Επιπτώσεις, Έλεγχος & Εναλλακτικές τεχνολογίες», Εκδ. Τζιόλα, Θεσσαλονίκη, 1999 Καραθανάσης Σ., «Ατμοσφαιρική ρύπανση/ Ορισμός, Επιπτώσεις, Πηγές, Τεχνολογία αντιμετώπισης, Νομοθεσία», Εκδ. Τζιόλα 2006 Λαζαρίδης Μ., «Ατμοσφαιρική Ρύπανση με στοιχεία μετεωρολογίας», Εκδ. Τζιόλα, 2010 Λαζαρίδης Μ., «Ποιότητα αέρα σε εσωτερικούς χώρους», Εκδ. Τζιόλα, 2008 Μπεργελές Γ., «Πηγές, διασπορά και έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης» Πανεσπιστημιακές εκδόσεις Ε.Μ.Π., 2006 Ραψομανίκης Σ., Καστρινάκης Ε., «Βασικές αρχές αντιρρυπαντικής τεχνολογίας ατμοσφαιρικών ρύπων», εκδ. Τζιόλα, 2009. Τριανταφύλλου Α., «Ατμοσφαιρική ρύπανση - Ατμοσφαιρικό Οριακό Στρώμα, Σύγχρονες τεχνικές μέτρησης», Κοζάνη 2004 Τριανταφύλλου Α., «Σημειώσεις Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης», Κοζάνη 2010 Ξενόγλωσση Jeremy Colls, Air pollution, An introduction, E & FN SPON, 1997 Boubel R.W., Fox D.L., Turner D.B., Stern A.C., "Fundamentals of Air Pollution", Academic Pres., 1994 David Liu, Bela Liptak, «Air Pollution», Lewis Publishers, 2000 M.R. Beychok, "Fundamentals of stack gas dispersion", 1994. Seinfeld, J. H. and Pandis, S. N., Atmospheric chemistry and physics - from air pollution to climate change, Wiley, New York. 1998, ISBN: 0471178160 Harrison R.M., Perry R., "Handbook of Air Pollution Analysis", Charman and Hall, 1986 Stern A.C., "Air Pollution", Academic Press, 1976. Stull R.B., " Αn Introduction to Boundary Layer Meteorology", Kluwer Academic Publishers, 1991 Συνιστώμενη Αρθρογραφία Kρέστου Α, Τριανταφύλλου Α, Γκάρας Σ., Διαμαντόπουλος Χ, Παυλουδάκης Φ, 2011, «Πρώτα αποτελέσματα από τον πειραματικό προσδιορισμό χαρακτηριστικών παραμέτρων διάχυτων πηγών εκπομπής ΑΣ» 4o Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2011 Α. Γ. Τριανταφύλλου, Ι. Σκόρδας, Χ. Διαμαντόπουλος, E. Τοπάλης, 2011, «Το νέο δυναμικό πληροφοριακό σύστημα ποιότητας της ατμόσφαιρας «ΕΑΡ» και η εφαρμογή του στη Δυτική Μακεδονία, 4o Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2011 Jes Fenger, «Air pollution in the last 50 years From local to global», Atmospheric Environment 43 (2009) 13 22. Karagiannidis A.F., Triantafyllou A.G. and Karacostas T.S., 2013, «Analyzing the basic meteorological aspects of a particulate air pollution episode over the industrial area of Northwestern Greece during the November of 2009», Global NEST Journal Ioannis Skordas, George F. Fragulis, Athanasios G. Triantafyllou, "e-airquality: A Dynamic Web Application for Evaluating the Air Quality Index for the city of Kozani, Hellas", PCI 2011 15th, Panhellenic Conference on Informatics, 30 September 02 October 2011, Kastoria, Greece TRENT L. MCDONALD, «REVIEW OF ENVIRONMENTAL MONITORING METHODS:
SURVEY DESIGNS», Environmental Monitoring and Assessment 00: 1 16, 2002. A. G. Triantafyllou, S. Garas, Ch. Diamantopoulos, A. Iordanidis, Α. Asvesta, Α. Krestou, D. Proiou, 2011, PM10 CONCENTRATIONS, MORPHOLOGY, MINERALOGY AND CHEMICAL CHARACTERISTICS IN ΑN URBAN AND NEARBY INDUSTRIAL LOCATION IN GREECE, 16th International Symposium On Environmental pollution and its Impact on Life in the Mediterranean Region, Ioannina, Greece, organized by MESAEP A.G. Triantafyllou, S. Skordas, Ch.Diamantopoulos, V. Mattheos, 2011, EAP/WMAQIS: THE NEW DYNAMIC ATMOSPHERIC QUALITY INFORMATION SYSTEM AND ITS APPLICATION IN WESTERN MACEDONIA, HELLAS, 16th International Symposium On Environmental pollution and its Impact on Life in the Mediterranean Region, Ioannina, Greece, organized by MESAEP. Triantafyllou A.G., Krestou A., Hurley P. and Thatcher M., An operational high resolution localscale meteorological and air quality forecasting system for Western Macedonia, Greece: Some first results, Proceedings of the 12th International Conference on Environmental Science & Technology (CEST2011), 8 10 September 2011, pp.a-1904:1911 A.G. Triantafyllou, S. Zoras, V. Evagelopoulos, S. Garas, 2008 : "PM10, O3 and CO concentrations and elemental analysis of airborne particles in a school building", Journal of Water Air and Soil Pollution. 8: 77 87 Triantafyllou A.G., Kassomenos P., 2002, " Aspects of atmospheric flow and pollutants dispersion in a mountainous basin", the Science of the Total Environment 297, pg.85-103. A.G. Triantafyllou, 2001: PM10 pollution episodes as a function of synoptic climatology in a mountainous industrial area, Environmental Pollution Vol.112/3, pp491-500. -Συναφή επιστημονικά περιοδικά: Atmospheric Environment Chemosphere Environmental Pollution Environmental Monitoring and Assessment Journal of the Air & Waste Management Association Journal of Aerosol Science Journal of Environmental Management Journal of Water Air and Soil Pollution Theoretical and Applied Climatology The Science of the Total Environment