1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Η Vita Fruta, εταιρεία επεξεργασίας μήλων, άρχισε τη λειτουργία της στο Resen. Η εταιρεία πρόκειται να παράγει 100% φυσικό χυμό μήλου σε συσκευασία μικρών φιαλών των 200 ml, ενώ η ημερήσια παραγωγή θα ανέρχεται στα 600 λίτρα χυμού. Η Vitaminka του Prilep άνοιξε νέα μονάδα παραγωγής μπισκότων, αξίας 5 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα 2.000 τόνους μπισκότων ετησίως, εκ των οποίων το 40% θα προορίζεται για εξαγωγή. Η παγκόσμια οικονομική κρίση φαίνεται ότι έχει ήδη επιφέρει βαρύ πλήγμα στις βιοτεχνίες υποδημάτων και κλωστοϋφαντουργίας της χώρας. Χαρακτηριστικά, στην περιοχή του Kumanovo οι παραγγελίες υποδημάτων μειώθηκαν κατά 80% και οι διευθυντές τους ζητούν από το κράτος να μειώσει τους σχετικούς δασμούς ώστε να βοηθήσει περίπου 2.000 εργαζομένους να διατηρήσουν τη δουλειά τους. Επίσης στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας έχουν μειωθεί οι παραγγελίες, με αποτέλεσμα το μερίδιο του εν λόγω κλάδου στο σύνολο των εξαγωγών της χώρας να έχει μειωθεί από το 46% στο 36%. Τα διευθυντικά στελέχη του κλάδου φοβούνται μαζικές απολύσεις, δεδομένου ότι οι ξένοι επενδυτές θα αρχίσουν να αναζητούν φθηνότερη εργατική δύναμη. Οι εταιρείες της πγδμ αγοράζουν συνεχώς μετοχές τους, προκειμένου να προστατευτούν από τη διάθεση των τελευταίων σε πολύ χαμηλές τιμές στο χρηματιστήριο της χώρας. Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Όπως αναφέρουν δημοσιεύματα της πγδμ, ο γνωστός Ρώσος δισεκατομμυριούχος Roman Abramovich σχεδιάζει να κατασκευάσει σύγχρονο τουριστικό οικισμό στην ακτή της λίμνης Αχρίδας. Η ισπανική εταιρεία In Val πρόκειται να επενδύσει 200 εκατ. ευρώ στην κατασκευή 50 ανεμόμυλων συνολικής ισχύος 150 MW κοντά στο Stip. H παγκόσμια οικονομική κρίση είχε το πρώτο της θύμα στην πγδμ: η χρηματοπιστωτική εταιρεία «KBC Securities AD Skopje», η οποία ανήκει στον βελγικό όμιλο τραπεζικό και ασφαλιστικό όμιλο KBC, έπαυσε τη λειτουργία της εξ αιτίας της αρνητικής τάσης στο χρηματιστήριο των Σκοπίων, όπου οι τιμές των μετοχών παρουσιάζουν συνεχή πτώση. Η ιταλική εταιρεία Cosmo Group εκδήλωσε ενδιαφέρον για επένδυση σε μονάδα ανακύκλωσης απορριμμάτων στην πγδμ. Ο Kiril Bosov, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Eurohold, μέλους του βουλγαρικού ασφαλιστικού ομίλου Euroins Insurance Group, δήλωσε ότι τα προσεχή έτη η τιμή των ασφαλειών, ειδικά αυτών που αφορούν στα αυτοκίνητα, θα αυξηθούν σταδιακά ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Επίσης, ανακοίνωσε την προσφορά νέων ασφαλιστικών υπηρεσιών της εταιρείας του στην αγορά της πγδμ. Η γαλλική εταιρεία Montupet επιβεβαίωσε επισήμως ότι, παρά τα περί αντιθέτου δημοσιεύματα, θα πραγματοποιήσει τελικά τη σχεδιαζόμενη επένδυσή της στην πγδμ,
3 ύψους 50 εκατ. ευρώ. Η κατασκευή του εργοστασίου, στο οποίο αφορά η εν λόγω επένδυση, πρόκειται να αρχίσει το 2009. Τραπεζικός Τομέας Όπως αφήνουν να διαρρεύσει τραπεζικά στελέχη της πγδμ, πολλοί από τους πελάτες τους έχουν αποσύρει τις καταθέσεις τους. Δεν υπάρχουν ακόμη ασφαλή στατιστικά στοιχεία για το εάν οι πολίτες της χώρας έχουν αρχίσει να αποσύρουν τραπεζικές καταθέσεις που υπερβαίνουν τα 20.000 ευρώ. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η Επιτροπή για την Προστασία του Ανταγωνισμού στην πγδμ αποφάσισε ότι η κατοχή της Cosmofon από την Deutsche Telekom αποτελεί μονοπωλιακή συγκέντρωση κεφαλαίου και ως εκ τούτου η Cosmofon θα πρέπει να πωληθεί. Σημειώνεται ότι το εν λόγω πρόβλημα δημιουργείται διότι η Deutsche Telekom έχει επίσης στην ιδιοκτησία της και τον πάροχο κινητής τηλεφωνίας στην πγδμ T-Mobile, με αποτέλεσμα να κατέχει συνολικά περίπου το 90% της αγοράς κινητής τηλεφωνίας στη χώρα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στην πγδμ, ο εκπρόσωπος Τύπου του τελωνείου του Κοσσυφοπεδίου κ. Σταβίλετσι, δήλωσε ότι τα παράγωγα πετρελαίου του διυλιστηρίου της ΟΚΤΑ θα συνεχίσουν να πωλούνται στα πρατήρια καυσίμων της χώρας του και ότι θα διατεθούν τελικά στην αγορά τα καύσιμα των περίπου 100 βυτιοφόρων που είχαν ακινητοποιηθεί για ημέρες στα σύνορα Κοσσυφοπεδίου Σκοπίων, καθώς τους είχε απαγορευθεί η είσοδος στο πρώτο. Ο κ. Σταβίλετσι δήλωσε επίσης ότι η ανάλυση που έγινε από ευρωπαϊκό εργαστήριο έδειξε ότι τα καύσιμα δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας αλλά πληρούν τα περιφερειακά πρότυπα, δηλαδή δεν είναι επικίνδυνα για τους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου. Εν τω μεταξύ, η ΟΚΤΑ μαζί με τις εταιρείες της πγδμ Makpetrol, MEPSO και EVN, κατατάχθηκαν ανάμεσα στις 100 πρώτες εταιρείες της ΝΑ Ευρώπης με βάση τα κέρδη που πραγματοποίησαν το 2007. Στην εν λόγω κατάταξη, η ΟΚΤΑ καταλαμβάνει την 45 η θέση, με συνολικά έσοδα 490,2 εκατ. ευρώ. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Το Οικονομικό Επιμελητήριο της πγδμ, σε συνεργασία με το Γραφείο Εξωτερικού Εμπορίου και Επενδύσεων της Βελγικής Πρεσβείας στη Σόφια οργανώνουν Επιχειρηματικό Συνέδριο ανάμεσα στην πγδμ και το Βέλγιο με σκοπό την προσέγγιση των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών. Σε συνάντηση κυβερνητικών στελεχών, επιχειρηματικών και τουριστικών πρακτόρων της Βουλγαρίας και της πγδμ, προέκυψε το συμπέρασμα ότι η δύο χώρες, σε συνεργασία επίσης με τη Ρουμανία και τη Σερβία, θα πρέπει να δημιουργήσουν μία κοινή τουριστική επωνυμία, «τα Βαλκάνια», για την παρουσίαση της περιοχής ως ελκυστικού τουριστικού προορισμού, στο πλαίσιο νέου προγράμματος για την προώθηση του θρησκευτικού τουρισμού που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
4 Το Υπουργείο Γεωργίας της πγδμ και η ολλανδική κρατική υπηρεσία για τη διαχείριση υδάτων και εδαφών, υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας. Το πρώτο πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο αυτό θα είναι προϋπολογισμού 200.000 ευρώ και αναμένεται να δημιουργήσει θέσεις εργασίας στην πγδμ καθώς και να προστατέψει τους φυσικούς πόρους της χώρας. Το Βασίλειο της Ολλανδίας προσέφερε χορηγία ύψους 200.000 ευρώ για τον τομέα της γεωργίας στην πγδμ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Πληθωρισμός αύξηση/ μείωση τιμών Σύμφωνα με έρευνα του BBC, οι τιμές των βασικών ειδών διατροφής στα Σκόπια τους τελευταίους τρεις μήνες αυξήθηκαν κατά 14%, ενώ στις Βρυξέλλες μειώθηκαν κατά 6%. Παρά την παγκόσμια μείωση των τιμών του πετρελαίου, οι τιμές των τροφίμων στην πγδμ δεν είναι πιθανόν ότι θα μειωθούν, όπως εκτιμούν τοπικά δημοσιεύματα. Αγροτική Πολιτική Αυξητική τάση παρουσιάζουν οι εξαγωγές νωπών λαχανικών της πγδμ: το 2007 η χώρα εξήγαγε περισσότερα από 145 εκατ. κιλά νωπά λαχανικά, κερδίζοντας άνω των 37 εκατ. ευρώ, ενώ, συγκριτικά, το 2005 εξήγαγε περίπου 115 εκατ. κιλά κερδίζοντας 31 εκατ. ευρώ. Κατά το τρέχον έτος, έως τα τέλη Ιουλίου η πγδμ εξήγαγε 110 εκατ. κιλά, με αποτέλεσμα την επίτευξη ροής συναλλάγματος ύψους 33 εκατ. ευρώ. Οι γαλακτοπαραγωγοί στην περιοχή της Πελαγονίας πωλούν μαζικά τις αγελάδες τους εξ αιτίας των χαμηλών τιμών αγοράς του γάλακτος και των άστατων πληρωμών των γαλακτοβιομηχανιών, αλλά και των χαμηλών κρατικών επιδοτήσεων. Ως εκ τούτου, ο αριθμός των αγελάδων στην Πελαγονία μειώθηκε κατά 35%. Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, οι αγρότες της πγδμ επιστρέφουν στην καλλιέργεια ξεχασμένων πια καλλιεργειών, όπως είναι οι παπαρούνες οπίου, η αγριοκράμβη, το σουσάμι και το βαμβάκι. Ο Υπουργός Γεωργίας της χώρας ανακοίνωσε επιχορηγήσεις και δάνεια για την αναζωογόνηση των εν λόγω καλλιεργειών. Ενέργεια Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της πγδμ Zoran Stavreski, ο οποίος συναντήθηκε με επενδυτές για το πυρηνικό εργοστάσιο Belene στη Βουλγαρία, ανακοίνωσε ότι θα αποφασιστεί μέσα σε στους επόμενους μήνες εάν η πγδμ θα συμμετάσχει τελικά στην κατασκευή του εν λόγω εργοστασίου. Οικονομική Κατάσταση Άλλο Επιθεωρητές αγοράς ανακάλυψαν κάποιες εκατοντάδες απομιμήσεις υποδημάτων Adidas σε βιοτεχνία στο Stip. Σημειωτέον ότι στη χώρα παρατηρείται πολύ μεγάλο πρόβλημα με τις απομιμήσεις γνωστών επωνυμιών ρούχων και υποδημάτων. Εξ άλλου, οι αγορανομικές αρχές της χώρας έχουν κατάσχει περισσότερα από 6.000 πειρατικά CDs
5 και DVDs. Οι εταιρείες που πωλούν τα παράνομα αυτά είδη υποβάλλονται σε πρόστιμα από 2.500 έως 5.000 ευρώ. Το διάστημα Ιανουαρίου Ιουνίου 2007 οι εγγεγραμμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες της πγδμ ήσαν αξίας 4,4 δισ. ευρώ. Έχοντας όμως χάσει περίπου 2 δισ. ευρώ της αξίας τους στην αγορά, πλέον αξίζουν 2,5 δισ. ευρώ. Περίπου 1.500 νοικοκυριά στην πγδμ έχουν κλείσει την κεντρική τους θέρμανση λόγω της αύξησης της τιμής της τελευταίας κατά 60%. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Απασχόλησης της πγδμ, οι άνεργοι στη χώρα ανέρχονται στους 343.692. O διευθυντής της δημόσιας εταιρείας της πγδμ για τη διαχείριση διαμερισμάτων και γραφείων ανέφερε ότι οι τιμές των διαμερισμάτων πρόκειται να σημειώσουν πτώση. Κατά την εκτίμηση του επίσης, οι τιμές των διαμερισμάτων που προσφέρει η εν λόγω δημόσια εταιρεία (800 ευρώ ανά τ.μ.) πρόκειται να παραμείνουν οι ίδιες, γεγονός που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε μείωση τις τιμές της κτηματομεσιτικής αγοράς γενικότερα. Όπως ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Zoran Stavreski, εξ αιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης είναι πολύ πιθανόν η πγδμ να μην επιτύχει την προβλεπόμενη οικονομική μεγέθυνση 6%. Σύμφωνα με τον ίδιο, η παγκόσμια οικονομική κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, θα μειώσει κατά πάσα πιθανότητα τη ζήτηση για προϊόντα της χώρας στις διεθνείς αγορές και θα επηρεάσει την οικονομία της. Όσον αφορά στο τραπεζικό σύστημα της πγδμ, δήλωσε ότι αυτό είναι σταθερό και δεν κινδυνεύει από τα γεγονότα που συμβαίνουν στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, σε τοπικά δημοσιεύματα αναφέρεται ότι, πέραν του τομέα της μεταλλοβιομηχανίας της χώρας που έχει πληγεί ήδη από την κρίση, σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση έχουν περιέλθει και τα ορυχεία μολύβδου, ψευδαργύρου και χαλκού (Zletovo, Toranica, Sasa και Bucim). Οι υπεύθυνοι των ορυχείων ζητούν κρατική βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Επιχειρηματίες από το Tetovo ζητούν από την κυβέρνηση της πγδμ να διευκολύνει τις τελωνειακές διαδικασίες για την εισαγωγή παραγωγικών υλών. Εκπρόσωποι των επενδυτικών ταμείων της πγδμ εκτιμούν ότι οι πολίτες της χώρας δεν είναι ενημερωμένοι για την λειτουργία των πρώτων, ενώ οι ξένοι επενδυτές δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον για αυτά. Σημειωτέον ότι τα επενδυτικά ταμεία στην πγδμ σημειώνουν αρνητικές επιδόσεις. Οικονομική πολιτική στην πγδμ Τραπεζικά Νομισματικά Οι αρχές στην πγδμ δεν σχεδιάζουν προς το παρόν να παράσχουν απεριόριστη ασφάλεια των τραπεζικών καταθέσεων. Η ασφάλεια των καταθέσεων που ισχύει έως σήμερα είναι 100% για καταθέσεις μέχρι 10.000 ευρώ και 90% για καταθέσεις για το υπερβάλλον ποσό και μέχρι 20.000 ευρώ. Εμπειρογνώμονες στην πγδμ συστήνουν στην κυβέρνηση της χώρας να συντάξει μελέτη για τα οφέλη στην οικονομία της χώρας από την εισαγωγή του Ευρώ ως εθνικού νομίσματος. Εν τω μεταξύ, όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, το Κέντρο
6 Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών στις Βρυξέλλες πρότεινε προσφάτως την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση. Οικονομική Πολιτική - Άλλο Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η κυβέρνηση της πγδμ και η Κεντρική Τράπεζα της χώρας δεν έχουν συμφωνήσει ως προς την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση θεωρεί ότι το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να επιλυθεί με δημοσιονομικά μέτρα, αλλά ότι οι νομισματικές αρχές διαθέτουν περισσότερα μέσα για τον μετριασμό των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Κάλεσε μάλιστα την Κεντρική Τράπεζα να χαλαρώσει τη νομισματική της πολιτική. Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, με τη σειρά του, σχολίασε εν συντομία ότι ο εν λόγω φορέας παρακολουθεί προσεχτικά τις εξελίξεις και θα ληφθούν μέτρα μόνον εάν προκύψει η ανάγκη. Εξωτερικό Εμπόριο Τελωνειακά Δασμολογικά Ποσοστώσεις Εισαγωγικοί Φόροι Η διαγώνια σώρευση προέλευσης αγαθών ανάμεσα στην πγδμ, την Τουρκία και την ΕΕ, η οποία αποτελεί τμήμα του Πρωτοκόλλου 4 της Συμφωνίας Σταθερότητας και Σύνδεσης, πρόκειται να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Τυνησία, η Αλγερία και η Ιορδανία. Σύμφωνα με τη διαγώνια σώρευση, τα τελικά προϊόντα στην πγδμ που κατασκευάζονται από ενδιάμεσα προϊόντα προερχόμενα από την Τουρκία και την ΕΕ, μπορούν να εξαχθούν στην ΕΕ ως προϊόντα παραγόμενα στην πγδμ, εξαιρούνται από όλους τους τελωνειακούς δασμούς και ισχύουν για αυτά οι ευνοϊκές ρυθμίσεις που ισχύουν για τα προϊόντα προτιμησιακής σώρευσης. Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της πγδμ κ. Bocevski υπέγραψε στις Βρυξέλλες Τομεακή Συμφωνία για το πρόγραμμα IPARD το οποίο καθορίζει τους κανονισμούς για την εφαρμογή του τελευταίου. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ Πέντε εταιρείες της πγδμ συμμετέχουν στο διαγωνισμό για την κατασκευή επτά μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών που αποτελούν τμήμα του περιφερειακού συστήματος παροχής ύδατος «Zletovica». Η επένδυση στο εν λόγω σύστημα ανέρχεται στα 100 εκατ. ευρώ.