ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. 3 ΙΙ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Κ.Β.Ε... 5 III. ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΟΣΧΟΛΗΣΑΝ ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ Κ.Β.Ε..

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. 3 ΙΙ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Κ.Β.Ε... 5 III. ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΟΣΧΟΛΗΣΑΝ ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ Κ.Β.Ε.. 6 1. Το κτηριακό πρόβλημα του Κ.Β.Ε... 6 2. Το νομικό καθεστώς λειτουργίας του Κ.Β.Ε...... 6 3. Η στελέχωση του Κ.Β.Ε. με διοικητικό και ερευνητικό προσωπικό..... 7 IV. ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ Κ.Β.Ε.. 8 1. Τμήμα Φιλολογίας. 8 2. Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας.. 9 3. Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας... 10 4. Τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης... 11 5. Τμήμα Δικαίου 12 6. Ερευνητικά προγράμματα διεθνούς συνεργασίας 13 V. ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ Κ.Β.Ε.... 14 1. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εξειδίκευσης πτυχιούχων Α.Ε.Ι. στις Βυζαντινές σπουδές... 14 2. Τα προγράμματα συνεργασίας με άλλα ομοειδή ερευνητικά Κέντρα, Ινστιτούτα και Ιδρύματα 14 VI. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 17 1. Παγκόσμιο Συνέδριο «Η Ελλάδα στον Κόσμο: Οι Βυζαντινές Σπουδές».. 17 2. Συμμετοχή στη διοργάνωση άλλων επιστημονικών συνεδρίων.. 17 VII. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ...... 18 1. Διαλέξεις... 18 2. Παρουσίαση επιστημονικών δραστηριοτήτων 18 3. Εκδηλώσεις μνήμης σε διατελέσαντα μέλη του Κ.Β.Ε. 19

2 4. Εκδηλώσεις τιμής σε διατελέσαντες Προέδρους Δ.Σ. του Κ.Β.Ε. καθώς και διακεκριμένους βυζαντινολόγους. 19 α) Η απόδοση του τίτλου του «Αντεπιστέλλοντος Εταίρου» του Κ.Β.Ε. σε διακεκριμένους βυζαντινολόγους 19 β) Ο τίτλος του «Επίτιμου Πρόεδρου» του Κ.Β.Ε.. 20. VIII. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 21 Φιλοξενούμενοι ερευνητές...23 IX. ΕΚΔΟΣΕΙΣ. 24 1. Περιοδικό «Βυζαντινά» 24 2. Σειρά «Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται». 24 3. Σειρά «Βυζαντινά Μνημεία» 24 4. Σειρά «Μεταβυζαντινά Μνημεία» 24 5. Το «Χρονικό» του Κ.Β.Ε. 25 6. Κατάλογος εκδόσεων του Κ.Β.Ε 25 7. Σειρά «Γνωριμία με το Βυζάντιο» 25 Χ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 27 Έκτακτη οικονομική ενίσχυση 28 ΧΙ. ΕΚΚΡΕΜΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ.. 30 1. Κτηριακό 30 2. Προώθηση νομοθετικής ρύθμισης για τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου λειτουργίας του Κ.Β.Ε 30 3. Δημιουργία μεταπτυχιακών σπουδών στο Κ.Β.Ε 31 4. Εσωτερικός Κανονισμός λειτουργίας και αξιολόγησης του Κ.Β.Ε 32 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... 33 ΕΚΔΟΣΕΙΣ 34

3 ΚΕΝΤΡΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2008-09 Ι. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Β.Ε., που ορίστηκε με την υπ αριθ. 2925/15.09.2008 απόφαση της Συγκλήτου, η οποία δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 390/19.09.2008, συνήλθε σε πρώτη τακτική συνεδρία την 6η Οκτωβρίου 2008 υπό την προεδρία του καθηγ. Β. Κατσαρού και συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής: Πρόεδρος: Β. Κατσαρός, Καθηγητής Μεσαιωνικής (Βυζαντινής) Ελληνικής Φιλολογίας και Διευθυντής του αντιστοίχου Τμήματος του Κ.Β.Ε. Αντιπρόεδρος: Θ. Κορρές, Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας και Διευθυντής του αντιστοίχου Τμήματος του Κ.Β.Ε. Τακτικά μέλη: α) Αριστοτέλης Μέντζος, Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Διευθυντής του αντιστοίχου Τμήματος του Κ.Β.Ε. β) Συμεών Πασχαλίδης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας και Διευθυντής του αντιστοίχου Τμήματος του Κ.Β.Ε. γ) Δάφνη Παπαδάτου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Νομικής και Διευθύντρια του αντιστοίχου Τμήματος του Κ.Β.Ε. Αναπληρωματικά μέλη: α) Σοφία Κοτζάμπαση, Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας β) Πολύμνια Κατσώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας γ) Μαρία Καμπούρη-Βαμβούκου, Αναπλ. Καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών δ) Ευαγγελία Αμοιρίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας ε) Σοφία Τζωρτζακάκη-Τζαρίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Νομικής

4 Συνεδιάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Κ.Β.Ε. Το Δ.Σ. του Κ.Β.Ε. πραγματοποίησε τις ακόλουθες συνεδριάσεις: 1. 62/ 08.09.2008 8. 69/ 09.03.2009 2. 63/ 06.10.2008 9. 70/ 06.04.2009 3. 64/ 03.11.2008 10. 71/ 08.04.2009 4. 65/ 01.12.2008 11. 72/ 04.05.2009 5 66/ 12.01.2009 12. 73/ 11.05.2009 6. 67/ 02. 02.2009 13. 74/ 28.05.2009 7. 68/ 12.02.2009 14. 75/ 02.06.2009

5 ΙΙ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. Α. Ερευνητικό προσωπικό Π. Ασημακοπούλου-Ατζακά, Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας (συνταξιοδοτείται 31/8/2009) Α. Καραναστάσης, Λέκτορας Μεσαιωνικής Φιλολογίας Ε. Βαγδατζόγλου, Βοηθός Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Β. Διοικητικό προσωπικό Μ. Χορτομάνη, Γραμματέας Μ. Πεταλούδη, Π.Ε. Διοικητικού-Οικονομικού (ήταν σε άδεια από 16/11/2007 έως 30/6/2009 λόγω εγκυμοσύνης) Ελ. Χρυσάφη, Π.Ε. Διοικητικού (στη Βιβλιοθήκη) Ι. Μέλλιος, υπάλληλος γραφείου (σύμβαση με εργολάβο) Χρ. Τριανταφυλλίδου, υπάλληλος καθαριότητας (σύμβαση με εργολάβο) Μ. Πηλαβάκης, Π.Ε. Διοικητικού (με απόσπαση) : εκκρεμεί η ανανέωση της απόσπασής του Γ. Προσωπικό βιβλιοθήκης Α. Πλιώτα, Υπάλληλος Ι.Δ.Α.Χ. Χ. Παπακυριακού, Υπάλληλος Ι.Δ.Α.Χ. (είναι σε άδεια από 23/2/2009 λόγω επαπειλούμενης κύησης) Ε. Γούναρη, Υπάλληλος Ι.Δ.Α.Χ. (μετακινήθηκε πρόσφατα στο Κ.Β.Ε.) Δ. Αποσπασμένοι ερευνητές Ν. Παπαγεωργίου, διδ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας Ε. Φιλοξενούμενοι ερευνητές Μ. Γρηγορίου-Ιωαννίδου, Ομότιμη Kαθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Σ. Καδάς, Ομότιμος Kαθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Π. Κατσώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας

6 IΙΙ. ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΑΝ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. Τα βασικότερα θέματα που απασχόλησαν το Δ.Σ. του Κ.Β.Ε. κατά το παρελθόν έτος ήταν τα εξής: 1. Το κτηριακό πρόβλημα Τα χρόνια προβλήματα του κτηρίου «ΜΕΛΙΣΣΑ», όπου στεγάζεται το Κ.Β.Ε., και οι άμεσες ενέργειες που έπρεπε να γίνουν συνοψίζονται στα υπ αριθ. 175/29.09.2008, 304/07.11.2008, 539/07.04.2009, 597/13.05.2009, 616/26.05.2009 έγγραφα προς την Πρυτανεία του Α.Π.Θ. Η αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία του Α.Π.Θ. κατέβαλε προσπάθειες για να ικανοποιήσει επείγουσες ανάγκες του κτηρίου «Μέλισσα», όπου στεγάζεται το Κ.Β.Ε 1. Διορθώθηκε το δίκτυο επικοινωνίας του Κ.Β.Ε., χάρη στις άμεσες ενέργειες του κ. Κατσαρού αλλά ορισμένα προβλήματα παραμένουν. 2. Πραγματοποιήθηκαν διορθωτικές επεμβάσεις στη στέγη του κτηρίου από την οποία εισρέουν πλεονάζοντα βρόχινα ύδατα και δημιουργούν προβλήματα στο εσωτερικό. 3. Πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης φθορών από την ανιούσα εργασία του κτηρίου και καθαιρέθηκαν οι προσβεβλημένες σαθρές επιφάνειες εντός και εκτός του κτηρίου. 2. Το νομικό καθεστώς λειτουργίας του Κ.Β.Ε. Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι στο Β.Δ. 413/66 το ιδρυτικό καταστατικό του Κ.Β.Ε. σε πολλά σημεία είναι ξεπερασμένο. Για την αντικατάστασή του επιδιώχθηκε στο παρελθόν η έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο είχε προδιαγεγραμμένη τύχη, αφού για να στηριχτεί χρειαζόταν πρόβλεψη ειδικής διάταξης, η οποία πραγματοποιήθηκε με την μεσολάβηση του τότε ειδικού Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τοιουτοτρόπως, με τον Ν. 2817.2000, 14α, αα, ββ, γγ, το Κ.Β.Ε. περιήλθε απευθείας στην αρμοδιότητα της Συγκλήτου του Α.Π.Θ. Το Δ.Σ. σε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις συζήτησε όλες τις πτυχές του ζητήματος και, με τη συμβολή της κ. Δέσποινας Τσούρκα-Παπαστάθη, διαμόρφωσε

7 ένα νέο, σύγχρονο νομικό πλαίσιο, το οποίο και υπέβαλε στη Σύγκλητο αναμένοντας την εξέλιξη των πραγμάτων. 3. Η στελέχωση του Κ.Β.Ε. με διοικητικό και ερευνητικό προσωπικό Οι διατάξεις του Νόμου Πλαισίου (Ν. 1268/82), που ανάγκασαν όλο το επιστημονικό προσωπικό του Κ.Β.Ε. να ενταχθεί στα αντίστοιχα Τμήματα του Α.Π.Θ., συνετέλεσε, ώστε να απογυμνωθεί το Κ.Β.Ε. από καταξιωμένους ερευνητές, από τους οποίους μόνο τρεις, αφού εντάχθηκαν αρχικά στα αντίστοιχα Τμήματα «αποσπάστηκαν» στη συνέχεια στα Τμήματα του Κ.Β.Ε. στα οποία είχαν από την αρχή προσληφθεί. Πρόκειται για τους εξής ερευνητές: α) την κ. Παναγιώτα Ασημακοπούλου-Ατζακά, Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., η οποία συνταξιοδοτείται από 31/8/2009 β) τον κ. Αναστάσιο Καραναστάση, Λέκτορα του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και γ) την κ. Ευαγγελία Βαγδατζόγλου, Βοηθό του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., η οποία οσονούπω θα αποχωρήσει συμπληρώνοντας τριακονταπενταετία. Τα προηγούμενα «Σχέδια Π.Δ.» του Α.Π.Θ. (περίοδος 1992-2006) προέβλεπαν αριθμούς μελών προσωπικού που θεωρήθηκαν ασύμφοροι από οικονομική άποψη και για τούτο βασικώς απορρίφθηκαν από το αρμόδιο Υπουργείο. Το Δ.Σ. εμμένει στην άποψη που εξέφρασε και στο παρελθόν ότι η στελέχωση του Κ.Β.Ε. είναι δυνατό να διευθετηθεί από το ίδιο το Α.Π.Θ. με τους εξής τρόπους: α) Με την πρόβλεψη θέσεων μελών Δ.Ε.Π. για το Κ.Β.Ε. μέσω του τετραετούς προγραμματισμού και έως τη συμπλήρωση των προβλεπομένων 7 θέσεων τακτικών ερευνητών του Κ.Β.Ε. που δεν καταργήθηκαν. β) με την εσωτερική μετακίνηση μελών-ερευνητών στο Α.Π.Θ. που θα επιθυμούσαν να προσφέρουν υπηρεσία στο Κ.Β.Ε. γ) με την απόσπαση ικανού αριθμού εξειδικευμένων από το Υπουργείο Παιδείας ή άλλες Υπηρεσίες, κατά τα πρότυπα άλλων Επιστημονικών Ιδρυμάτων, που θα ενισχύσουν το ερευνητικό προσωπικό του Κ.Β.Ε. δ) με την πρόσληψη μεταπτυχιακών φοιτητών ή πτυχιούχων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. ε) με την μετάταξη εξειδικευμένων υπαλλήλων που υπηρετούν σε άλλες υπηρεσίες και επιθυμούν να μεταταγούν στο Κ.Β.Ε.

8 IV. ΤA ΕΡΕΥΝΗΤΙΚA ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤA ΤΟΥ Κ.Β.Ε. Ο κύριος σκοπός του Κ.Β.Ε. είναι η έρευνα με κάθε τρόπο η προώθηση των βυζαντινών σπουδών. Τα μέλη του Δ.Σ., που συχνά εναλλάσσονται μετά τη λήξη της θητείας τους, υποστηρίζουν προσωπικές τους προτάσεις ερευνητικών προγραμμάτων. Το συνολικό ερευνητικό πρόγραμμα του Κ.Β.Ε., δοθέντος ότι όλα τα ερευνητικά προγράμματα αποτελούν έργα και του Α.Π.Θ., πρέπει να ενταχθεί στην αρμόδια Επιτροπή Ερευνών. Έγιναν πολλές προσπάθειες εκ μέρους του Κ.Β.Ε. για να ενταχθούν τα προγράμματά μας στην Επιτροπή Ερευνών, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική, επειδή η χρηματοδότηση γίνεται από το Α.Π.Θ. Τα οικονομικά του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών δεν επιτρέπουν να γίνουν πολλά πράγματα και υπάρχουν δυσκολίες, επειδή δεν μπορεί να γίνει πρόσληψη προσωπικού, έστω και με ολιγόμηνες συμβάσεις (προβλέπεται μόνο με σχετική υπουργική απόφαση που ίσως θα πρέπει να ζητηθεί παγίως). Παρά τις προηγούμενες επισημάνσεις, συνεχίζονται τα παλαιά και ιδρύθηκαν νέα προγράμματα, ώστε η εικόνα των ερευνητικών προγραμμάτων του Κ.Β.Ε. κατά το έτος 2008-2009 να παρουσιάζεται ως εξής: 1. Τμήμα Φιλολογίας i. α) Τίτλος: Τα βυζαντινά ομιλιάρια I και II β) Υπεύθυνος έργου: Β. Κατσαρός γ) Συνεργάτης: Α. Καραναστάσης - Συνεχίστηκαν οι εργασίες για την ηλεκτρονική καταγραφή του καταλόγου των χειρογράφων των Ομιλιαρίων. ii. α) Τίτλος: Μεταφράσεις Βυζαντινών Κειμένων στη Μεταβυζαντινή και Νεοελληνική γραμματεία β) Υπεύθυνος έργου: Β. Κατσαρός γ) Συνεργάτης: Α. Καραναστάσης - Σκοπός του προγράμματος είναι η συγκέντρωση και καταγραφή των μεταφράσεων βυζαντινών κειμένων στην Νεοελληνική (ενδογλωσσικές μεταφράσεις), αλλά και η δημιουργία μιας βάσης για διεπιστημονικά προγράμματα διεθνούς συνεργασίας (αλλόγλωσσες μεταφράσεις).

9 iii. α) Τίτλος: Η κριτική των εργασιών για το Βυζάντιο από το τέλος του 19 ου έως τις αρχές του 21 ου αιώνα β) Υπεύθυνος έργου: Β. Κατσαρός γ) Συνεργάτες: Μεταπτυχιακοί φοιτητές - Συστηματική καταγραφή της επιστημονικής κριτικής που ασκήθηκε μέσα από τα ειδικά βυζαντινολογικά περιοδικά, με στόχο να δημιουργηθεί ένα corpus χρήσιμο για άμεση γνώση της επιστημονικής παραγωγής και των επιτευγμάτων της έρευνας στις βυζαντινές σπουδές. 2. Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας α) Τίτλος: Λεξικό Βυζαντινής Ορολογίας. Οικονομικοί όροι. β) Υπεύθυνη έργου: Πολύμνια Κατσώνη γ) Συνεργάτις: Μάρθα Γρηγορίου-Ιωαννίδου Στο Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας του Κ.Β.Ε. είναι σε εξέλιξη το ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: «Λεξικό βυζαντινής ορολογίας. Οικονομικοί όροι». Ο σκοπός της έρευνας και της έκδοσης του ΛΕ.Β.Ο. είναι, περιληπτικά, η συλλογή, καταγραφή, ερμηνεία και παρουσίαση της σημασιολογικής εξέλιξης των βυζαντινών τεχνικών οικονομικών όρων αλλά και η εξέταση των αντίστοιχων θεσμών από τις απαρχές του Βυζαντινού κράτους έως την πτώση του (324-1453). Το πρόγραμμα πραγματοποιείται από την κ. Μάρθα Γρηγορίου-Ιωαννίδου, ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και την κ. Πολύμνια Κατσώνη, επίκουρο καθηγήτρια στον Τομέα Βυζαντινής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., που είναι υπεύθυνη για την πραγματοποίηση των εργασιών του προγράμματος. Στην πραγματοποίηση του προγράμματος πρόσφερε βοηθητική εργασία ο κ. Γεώργιος Λεβενιώτης, λέκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με ειδίκευση στη Βυζαντινή Ιστορία (μόνο για τους μήνες Οκτώβριο- Νοέμβριο του 2008). Κατά τη διάρκεια του 2008 συντάχθηκαν εκατό λήμματα οικονομικών όρων από το στοιχείο Ε, τα οποία εκκρεμούσαν, διότι για την οριστική σύνταξή τους έπρεπε να αναζητηθεί πρόσθετη βιβλιογραφία, που δεν υπήρχε στο Κ.Β.Ε., και να ελεγχθούν οι πληροφορίες των παπύρων. Ακόμη συντάχθηκαν 28 οικονομικοί όροι (από ενδοματικά-ενοίκιον).

10 Έγινε έλεγχος 600 λημμάτων τεχνικών όρων (από εννόμιο-έωλος) και απομονώθηκαν 200 οικονομικοί τεχνικοί όροι και ονομασίες οικονομικών θεσμών, των οποίων η σύνταξη θα πραγματοποιηθεί κατά το επόμενο έτος. 3. Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας i. α) Τίτλος: Πανάγιον Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως β) Υπεύθυνη έργου: Ε. Αμοιρίδου γ) Συνεργάτες: Α. Γλαβίνας, Α. Μπουκουβάλας, Αικ. Ταμβάκη Το πρόγραμμα συνεχίζεται. ii. α) Κατάλογοι των αγιολογικών χειρογράφων των βιβλιοθηκών του Αγίου Όρους. β) Υπεύθυνος έργου: Σ. Πασχαλίδης Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί, μέσω επιτοπίων επισκέψεων στις Βιβλιοθήκες των Μονών του Αγίου Όρους και διεξοδικής έρευνας σε μικροφωτογραφημένους κώδικες του Τμήματος Χειρογράφων του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών στη Θεσσαλονίκη και της Βιβλιοθήκης του Κονγκρέσου σε μια αναλυτική καταλογογράφηση όλων των αγιολογικών Κωδίκων (Βυζαντινών αλλά και Μεταβυζαντινών) και στη Σύνταξη επιστημονικών καταλόγων κατά το πρότυπο των σχετικών καταλόγων Βυζαντινών Αγιολογικών Χειρογράφων Δημοσίων και Μοναστηριακών Βιβλιοθηκών της Ευρώπης, που έχουν δημοσιευθεί από τους Βολλαντιστές και άλλους επιστήμονες, κυρίως της σειράς Hagiograrhica. Η στοχοθεσία αλλά και η σημασία του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος που σε πρώτο στάδιο πρόκειται να περιλάβει τη Σύνταξη Καταλόγων αγιολογικών χειρογράφων για τις Βιβλιοθήκες των ιερών Μονών Ξενοφώντος και Ξηροποτάμου, καθίσταται προφανής εξαιτίας της πλημμελούς παλαιογραφικής περιγραφής της πλειονότητας των αγιορειτικών χειρογράφων στο δίτομο κατάλογο του Σπ. Λάμπρου και της μη συμπεριλήψεως στους εκδοθέντες καταλόγους ενός σημαντικότατου αριθμού νεότερων αλλά αρκετά συχνά και παλαιότερων χειρογράφων που χρονολογούνται στη Βυζαντινή περίοδο. Στο εν λόγω πρόγραμμα απασχολούνται ως επιστημονικοί συνεργάτες του Τμήματος Βυζαντινής Θεολογίας οι: Δημοσθένης Κακλαμάνος, υπ. Διδάκτορας

11 Θεολογίας, και η μεταπτυχιακή φοιτήτρια κα Ιωάννα Ζαϊρη, θεολόγος, βιβλιοθηκονόμος. Σημ. Τα εκπονούμενα παλαιότερα στο Κ.Β.Ε. ερευνητικά προγράμματα παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της Ζ Συνάντησης Βυζαντινολόγων Ελλάδος και Κύπρου (Κομοτηνή, 20-23 Σεπτεμβρίου 2007), από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του Κ.Β.Ε., καθηγ. Β. Κατσαρό, το αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. για το Τμήμα Ιστορίας, επίκ. καθηγ. Π. Κατσώνη και την Χ. Παπακυριακού, υπάλληλο Ι.Δ.Α.Χ. τοποθετημένη στο Κ.Β.Ε. και υποψήφια διδάκτορα Βυζαντινής Αρχαιολογίας. Για τα νεότερα προγράμματα του Κ.Β.Ε. ενημερώνεται η επιστημονική κοινότητα συνεχώς με πολλούς τρόπους. 4. Τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης i. α) Τίτλος: Καταγραφή και μελέτη των Μεταβυζαντινών μνημείων της περιοχής Θεσσαλονίκης (εκτός πόλης) β) Υπεύθυνη έργου: Μ. Καμπούρη-Βαμβούκου γ) Συνεργάτες: Χ. Κυριακίδης, Γ. Μπιτσικόπουλος, Θ. Ντόκας, Ν. Παπαγεωργίου ii. α) Τίτλος: Καταγραφή και ψηφιοποίηση του αρχείου του καθηγητή Στ. Πελεκανίδη β) Υπεύθυνος έργου: Αρ. Μέντζος γ) Συνεργάτης: Ν. Παπαγεωργίου iii. α) Τίτλος: Ανασκαφή πρωτοβυζαντινής οικίας στο Δίον. β) Υπεύθυνος έργου: Αρ. Μέντζος Το πρόγραμμα αφορά στην έρευνα πρωτοβυζαντινής οικίας στο Δίον. Η οικία επισημάνθηκε το 2000 και ανασκάφηκε εν μέρει κατά τα έτη 2003, 2004, 2005, 2007 και 2008. Η οικία βρίσκεται στην βόρεια παρειά της παρόδου Α, απέναντι ακριβώς από την επισκοπική βασιλική του Δίου. Υπολογίζεται ότι η οικία καταλάμβανε περίπου 1.340 τ.μ. Αναπτύσσεται γύρω από την ορθογώνια κεντρική αυλή, ενώ το ύψος της υπολογίζεται σε ισόγειο και δύο ορόφους. Ως σήμερα ανασκάφηκε ο κάθετος στην πάροδο Α δρόμος που ορίζει από δυσμών το τετράγωνο και το ΝΔ τμήμα της οικίας. Σκοπός του προγράμματος είναι η

12 συνέχιση με συστηματικό τρόπο της ανασκαφής με την παράλληλη χρήση αρχαιομετρικών μεθόδων για την ακριβέστερη διαχείριση του μνημείου και τη συστηματική καταγραφή και αποτύπωση των ευρημάτων. iv. α) Τίτλος: Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος, τόμος ΙΙΙ.2: Μακεδονία (εκτός Θεσσαλονίκης)-Θράκη β) Υπεύθυνη έργου: Π. Ασημακοπούλου-Ατζακά Στις εργασίες αποδελτίωσης και αρχειοθέτησης στο πρόγραμμα συνεργάστηκαν η υποψήφια διδάκτορας Ευτυχία Αλεβίζου και η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Μαρία Λεβαντή. v. α) Τίτλος: Ανασκαφή οχυρού βυζαντινού οικισμού Ρεντίνας β) Υπεύθυνος έργου: Ν. Μουτσόπουλος γ) Συνεργάτις: Ε. Βαγδατζόγλου - Συνεχίστηκαν οι προγραμματισμένες ανασκαφικές εργασίες, η συντήρηση και η μελέτη των ευρημάτων. 5. Τμήμα Δικαίου i. α) Τίτλος: Ευρετήριο των Βασιλικών (Index Basilicorum) β) Υπεύθυνη έργου: Δέσποινα Τσούρκα-Παπαστάθη γ) Συνεργάτις: Χρύσα Τριανταφυλλίδου ii. α) Τίτλος : Βιβλιογραφία Βυζαντινού Δικαίου β) Υπεύθυνη έργου : Δάφνη Παπαδάτου Το Τμήμα Δικαίου μετέχει επίσης ενεργώς στην : α) Διοργάνωση σεμιναρίων ειδίκευσης πτυχιούχων Για την ακαδημαϊκή χρονιά 2008-2009 οργανώθηκαν σεμινάρια ειδίκευσης πτυχιούχων, με αντικείμενο το βυζαντινό δίκαιο για πρώτη φορά. Ο σεμιναριακός αυτός κύκλος περιέλαβε συνολικά 9 μαθήματα, τα οποία δίδαξαν ιστορικοί του δικαίου από τα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Αθηνών και Θράκης.

13 β) Διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων Το Τμήμα Δικαίου ανέλαβε τη διοργάνωση δύο εκδηλώσεων: Α. της τελετής αναγόρευσης του ομότιμου καθηγητή του ΕΚΠΑ Σπύρου Τρωιάνου σε αντεπιστέλλοντα εταίρο του Κ.Β.Ε. Η τελετή έλαβε χώρα στις 12 Φεβρουαρίου 2009. Β. της διοργάνωσης διάλεξης που εκφώνησε ο καθηγητής του βυζαντινού και μεταβυζαντινού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Θράκης Κωνσταντίνος Πιτσάκης με θέμα «Οι Θεσσαλονικείς νομικοί του 14 ου αιώνα μπροστά στις θρησκευτικές και εκκλησιαστικές έριδες στης εποχής τους: μύθοι και πραγματικότητα». Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2009. γ) Σε άλλες δραστηριότητες Ήδη από το 2008 είχε ξεκίνησε ριζική ανακαίνιση της αίθουσας στην οποία στεγάζεται το Τμήμα Δικαίου. Η ανακαίνιση αυτή έχει σήμερα σχεδόν ολοκληρωθεί. 6. Ερευνητικά προγράμματα διεθνούς συνεργασίας Παράλληλα με τα παραπάνω προγράμματα, το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών είναι εταίρος στην Επιστημονική Επιτροπή του Ευρωμεσογειακού Προγράμματος Βυζάντιο-Πρώιμο Ισλάμ (Euromed III Project: Byzantium-early Islam, Project No ME8/AIDOC/2000/2095-13), το οποίο έχει ως στόχο την προβολή της Βυζαντινής και Ισλαμικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ανατολικής Μεσογείου. Στο πρόγραμμα, (στο οποίο συμμετέχει ως επιστημονικώς υπεύθυνη η καθηγ. Π. Ασημακοπούλου-Ατζακά και οι βοηθοί-ερευνητές υπάλληλοι Ι.Δ.Α.Χ. και υποψήφιες διδάκτορες Χ. Παπακυριακού και Α. Πλιώτα), στηρίζουν ως εταίροι: α) η Ελληνική Εταιρεία για την Προσταστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Παράρτημα Θεσσαλονίκης), β) η Διεύθυνση Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, γ) η Διεύθυνση Πολιτισμού της Παλαιστινιακής Αρχής, δ) το Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου και ε) το Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής της Τουρκίας. Τα αποτελέσματα του προγράμματος παρουσιάστηκαν από το σύνολο των εταίρων σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 24-25 Φεβρουαρίου 2008. Τα πρακτικά πρόκειται να κυκλοφορήσουν εντός του έτους.

14 V. ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. 1. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εξειδίκευσης πτυχιούχων Α.Ε.Ι. στις βυζαντινές σπουδές. Ένας ακόμη βασικός σκοπός του Κ.Β.Ε. προβλέπεται από το άρθρο 1, παράγραφος 2 του ιδρυτικού του καταστατικού: η εξειδίκευση πτυχιούχων. Ο προβλεπόμενος σκοπός ενεργοποιήθηκε για δεύτερη φορά. Οργανώθηκε πρόγραμμα εξειδίκευσης πτυχιούχων στους κλάδους που καλλιεργεί το Κ.Β.Ε. Για το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009, είχαν εγγραφεί 117 ειδικευόμενοι-πτυχιούχοι Α.Ε.Ι., στους οποίους η συστηματική παρακολούθηση καταγράφεται με πιστοποιημένες μονάδες, δοθέντος ότι το Κ.Β.Ε. δεν μπορεί να χορηγεί ανεξαρτήτους τίτλους σπουδών. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε και, στο πλαίσιο των προβλεπομένων από τα προσχέδια νόμου για τις Μεταπτυχιακές Σπουδές και την Έρευνα, θα προσφέρει και στο μέλλον σημαντική στήριξη σε ανάλογα προγράμματα του Πανεπιστημίου μας ή και άλλων συνεργαζομένων Ιδρυμάτων. Στο πρόγραμμα αυτό δίδαξαν προσκεκλημένα μέλη Δ.Ε.Π. του Α.Π.Θ., καθώς και τα μέλη Δ.Ε.Π. και οι ειδικοί επιστήμονες-επιστημονικοί συνεργάτες του Κ.Β.Ε. 2. Τα προγράμματα συνεργασίας με άλλα ομοειδή ερευνητικά Κέντρα, Ινστιτούτα και Ιδρύματα. Το Δ.Σ. αποφάσισε το ελλείπον πλαίσιο επίσημης επιστημονικής συνεργασίας με αντίστοιχα Ιδρύματα της ημεδαπής και αλλοδαπής, που προβλέπεται από το ιδρυτικό καταστατικό του Κ.Β.Ε., να ενεργοποιηθεί. Προς τον σκοπό αυτό έγιναν οι απαραίτητες συνεννοήσεις και προχωρούν με τη συγκατάθεση του Α.Π.Θ. συμφωνίες συνεργασίας με τα παρακάτω ερευνητικά ιδρύματα: α) Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas, Universidad de Granada (Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γρανάδας). Στο πλαίσιο επιστημονικών επαφών και συνεργασίας με το ανωτέρω Κέντρο, σε ανταπόδοση της επίσκεψης του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Γρανάδας, κ. Μ. Μορφακίδη, ο Πρόεδρος του Κ.Β.Ε. καθηγητής Β. Κατσαρός μετέβη, ύστερα από

15 πρόσκληση του Πανεπιστημίου, στη Γρανάδα και δίδαξε τέσσερα τρίωρα μαθήματα Βυζαντινής Φιλολογίας (αρχές Μαϊου ε.ε.) στους φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών που πραγματοποιείται εκεί σε συνεργασία του Πανεπιστημίου της Γρανάδας με το Κέντρο Βυζαντινών Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών. Από το προσεχές ακαδημαϊκό έτος 2009-2010, η αναβάθμιση των Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ισπανία δημιουργεί προϋποθέσεις ευρύτερης συνεργασίας με τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών που πραγματοποιούνται εκεί. β) École des Hautes Études en Sciences Sociales, C.R.H., Centre d Études Byzantines, Néo-Helléniques et Sud-Est Européennes, Paris (Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Νοτιοανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών της Ανωτάτης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών της Γαλλίας). Το Κέντρο Βυζαντινών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Νοτιοανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών της Ανωτάτης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών των Παρισίων υπέγραψαν ένα πρωτόκολλο συνεργασίας το 2008 για την εκπόνηση ενός κοινού ερευνητικού προγράμματος, με θέμα «Η πραγματικότητα στο Βυζάντιο». Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας τα δύο Ιδρύματα αποφάσισαν να οργανώσουν ένα Θερινό Πανεπιστήμιο με θέμα «Η ερμηνεία του Βυζαντινού Τεκμηρίου : Τεχνικές και Μέθοδοι», που απευθύνεται σε ένα διεθνές κοινό φοιτητών μεταπτυχιακού, διδακτορικού και μεταδιδακτορικού επιπέδου. Σκοπός του θερινού αυτού Πανεπιστημίου είναι να εκπαιδεύσει νέους ιστορικούς κάθε κατεύθυνσης στις μεθόδους ανάλυσης των ιστορικών τεκμηρίων (λογοτεχνικών, νομοθετικών, εκκλησιαστικών και ιστορικών πηγών, καθώς και αρχαιολογικών και παλαιογραφικών τεκμηρίων). Αυτή η πρωτότυπη πρωτοβουλία δέχτηκε την ενθουσιώδη και γενναιόδωρη στήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δράμας. Οι τρεις συνδιοργανωτές είναι υπερήφανοι που έβαλαν σε εφαρμογή αυτή την προσπάθεια, η οποία, ελπίζουμε, θα έχει συνέχεια στα χρόνια που ακολουθούν. Στην πρωτοβουλία αυτή συμμετέχουν επίσης η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και ο Δήμος Δράμας (βλ. Παράρτημα).

16 γ) Πανεπιστήμιο St. Kliment Ohridski της Σόφιας Κέντρο «Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Acad. : Ivan Dujcev» : Επεκτάθηκε η συμφωνία επιστημονικής συνεργασίας με το Κ.Β.Ε. στο υπάρχον πλαίσιο συνεργασίας του Α.Π.Θ. και του Πανεπιστημίου της Σόφιας με το Κέντρο Acad. Dujcev του Πανεπιστημίου Σόφιας. Σε συνεργασία με το Κ.Β.Ε. η «Εταιρεία Έρευνας και Μελέτης, της Ιστορίας των Σερρών» διοργανώνει Επιστημονικό Συμπόσιο στο οποίο θα συμμετάσχει και το Κέντρο «Acad. Ivan Dujcev». Το Συμπόσιο θα πραγματοποιηθεί στις Σέρρες τον προσεχή Οκτώβριο.

17 VI. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ Κ.Β.Ε. ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1. Παγκόσμιο Συνέδριο «Η Ελλάδα στον Κόσμο: Οι Βυζαντινές Σπουδές» 25-27 Ιουνίου. Στην Οργανωτική Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου συμμετείχε ο Πρόεδρος του Κ.Β.Ε. καθηγητής Β. Κατσαρός. Η Επιτροπή προετοίμασε το Διεθνές αυτό Συνέδριο από το περασμένο φθινόπωρο με αλλεπάλληλες συνεδριάσεις στην Αθήνα. Ο Πρόεδρος του Κ.Β.Ε. ορίστηκε Συντονιστής της ενότητας «Επιστήμες για το Βυζάντιο» και το Κ.Β.Ε. προβλήθηκε στο ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ πλάι στα δύο άλλα ομοειδή Επιστημονικά Ιδρύματα Βυζαντινών Σπουδών της Ελλάδος, του Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας και του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. 2) Συμμετοχή στην διοργάνωση άλλων επιστημονικών συνεδρίων Το Κ.Β.Ε., ανταποκρινόμενο στα αιτήματα τοπικών επιστημονικών Συλλόγων και φορέων που επιθυμούν τη διοργάνωση διεθνών επιστημονικών συναντήσεων, συμποσίων ή συνεδρίων, θα συμμετάσχει κατά το προσεχές φθινόπωρο σε δύο επιστημονικά συνέδρια που διοργανώνονται: α) Από την Εταιρεία Πιερίδων Μουσών (Κατερίνη, Νοέμβριος 2009) με θέμα «Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Πιερία», β) Από τοπικούς φορείς της Φλώρινας (Νομαρχία, Δήμος, Μητρόπολη, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) (Φλώρινα, Οκτώβριος 2009) με θέμα: «Αχρίδα, Φλώρινα (Μογλενά), Μοναστήρι».

18 VII. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ 1. Διαλέξεις Συνεχίστηκε και κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος ο θεσμός των επιστημονικών διαλέξεων που θεσπίστηκαν ήδη από το προηγούμενο έτος. Προσκλήθηκαν οι εξής ειδικοί επιστήμονες που πραγματοποίησαν τις προγραμματισμένες διαλέξεις τους ως ακολούθως: α) 15 Ιανουαρίου 2009: Κωνσταντίνος Πιτσάκης, με θέμα: «Οι Θεσσαλονικείς νομικοί του 14 ου αιώνα μπροστά στις θρησκευτικές και εκκλησιαστικές έριδες της εποχής τους: μύθοι και πραγματικότητα» (βλ. Παράρτημα). β) 12 Φεβρουαρίου 2009: Σπυρίδων Τρωιάνος, με θέμα: «Η έννοια της φιλανθρωπίας στα Βυζαντινά νομοθετικά κείμενα» (βλ. Παράρτημα). Η διάλεξη του καθηγητή κ. Γιαννόπουλου που είχε προγραμματιστεί στις 12 Μαίου αναβλήθηκε. γ) 28 Μαίου 2009: Παναγιώτης Βοκοτόπουλος, με θέμα: «Ένα όψιμο μνημείο του Δεσποτάτου της Ηπείρου: Η μονή του Αγίου Δημητρίου» (βλ. Παράρτημα). δ) 2 Ιουνίου 2009: Βασίλειος Χρηστίδης, με θέμα: «Η αραβοκρατία στην Κρήτη» (βλ. Παράρτημα). Ενδεχόμενη οικονομική ενίσχυση θα επιτρέψει την πάγια θεσμοθέτηση των επιστημονικών διαλέξεων, που οφείλει να πραγματοποιεί κατ έτος κάθε αναγνωρισμένο επιστημονικό Ίδρυμα, όπως το Κ.Β.Ε. Γι αυτό και αναζητούνται πόροι για τον σκοπό αυτό. 2. Παρουσίαση επιστημονικών δραστηριοτήτων Στο νέο πλαίσιο οργάνωσης ειδικών εκδηλώσεων στις οποίες παρουσιάζονται δραστηριότητες, ερευνητικά προγράμματα και εκδόσεις, με σκοπό την ενημέρωση των ερευνητών για το επιτελούμενο επιστημονικό έργο, το Κ.Β.Ε. οργάνωσε την εκδήλωση: Παρουσίαση του βιβλίου της Χαράς Κωνσταντινίδου, με τίτλο: «Ο Μελισμός Οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες και οι Άγγελοι-Διάκονοι μπροστά στην

19 Αγία Τράπεζα με τα τίμια δώρα ή τον Ευχαριστιακό Χριστό» σε συνεργασία με τον Εκδοτικό Οργανισμό Π. Κυριακίδη Α.Ε. (βλ. Παράρτημα). 3. Εκδηλώσεις μνήμης σε διατελέσαντα μέλη του Κ.Β.Ε. Το Δ.Σ. αποφάσισε να συνεχιστεί ο θεσμός της απόδοσης τιμής στη μνήμη προσώπων που υπηρέτησαν στο Κ.Β.Ε. και δεν υπάρχουν πια στη ζωή, με την αφιέρωση τόμων του περιοδικού «Βυζαντινά» σε αυτά, ως εξής: α) Ο τόμος αρ. 28 του περιοδικού αφιερώθηκε στη Μνήμη του Καθηγητή και Ακαδημαϊκού Γεωργίου Λάββα (διετέλεσε ερευνητής, μέλος και Πρόεδρος του Δ.Σ.). β) Ο τόμος αρ. 29 του περιοδικού θα αφιερωθεί στη Μνήμη του Καθηγητή Δημητρίου Τσάμη (διετέλεσε ερευνητής, μέλος και Πρόεδρος του Δ.Σ.). γ) Ο τόμος αρ. 30 του περιοδικού θα είναι αφιερωμένος στη Μνήμη της Βυζαντινολόγου Έρας Βρανούση (διετέλεσε μέλος του Δ.Σ.). 4. Εκδηλώσεις τιμής σε διατελέσαντες Προέδρους του Δ.Σ. του Κ.Β.Ε., καθώς και διακεκριμένους βυζαντινολόγους Το Δ.Σ. αποφάσισε να τιμήσει επίσης τους εν ζωή ομότιμους καθηγητές που υπηρέτησαν στο Κ.Β.Ε. σε ειδικές τελετές, αρχής γενομένης από τους πρεσβύτερους Εμμανουήλ Κριαρά (τιμήθηκε σε εκδήλωση που έλαβε χώρα στις 8 Απριλίου στην αίθουσα τελετών της Παλαιάς Φιλοσοφικής) και Νικόλαο Μουτσόπουλο. α) Η απόδοση του τίτλου του «Αντεπιστέλλοντος Εταίρου» του Κ.Β.Ε. σε διακεκριμένους βυζαντινολόγους Η ενεργοποίηση του θεσμού των τιμωμένων «Εταίρων» του Κ.Β.Ε. στα πρόσωπα διακεκριμένων προσωπικοτήτων Ελλήνων και ξένων Βυζαντινολόγων ετέθη αυτή τη χρονιά σε εφαρμογή. Οργανώθηκαν εκδηλώσεις για να τιμηθούν με την ιδιότητα του «Αντεπιστέλλοντος Εταίρου του Κ.Β.Ε.» οι: α) Σπυρίδων Τρωιάνος, ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Βιέννης 12 Φεβρουαρίου 2009 (βλ. Παράρτημα). β) Παναγιώτης Βοκοτόπουλος, ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός, στις 28 Μαίου 2009 (βλ. Παράρτημα).

20 β) Ο τίτλος του «Επίτιμου Προέδρου» του Κ.Β.Ε. : Ο τίτλος αποφασίστηκε να απονεμηθεί: α) Στον Εμμανουήλ Κριαρά, ομότιμο Καθηγητή του Α.Π.Θ. και πρώτο Πρόεδρο του Δ.Σ. του Κ.Β.Ε. Η προγραμματισθείσα την 10 η Δεκεμβρίου 2008 τελετή ματαιώθηκε. Πραγματοποιήθηκε όμως την 8 η Απριλίου 2009 (βλ. Παράρτημα). β) Στον Νικόλαο Μουτσόπουλο, ομότιμο Καθηγητή του Α.Π.Θ. και διατελέσαντα Πρόεδρο του Κ.Β.Ε. Η εκδήλωση προγραμματίζεται για το προσεχές φθινόπωρο.

21 VIII. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 εξακολούθησαν να εργάζονται στη Βιβλιοθήκη του Κ.Β.Ε. οι υπάλληλοι Ι.Δ.Α.Χ. και υποψήφιες διδάκτορες Βυζαντινής Αρχαιολογίας Χ. Παπακυριακού, Α. Πλιώτα και Ε. Χρυσάφη, οι οποίες, εκτός των άμεσα συνδεδεμένων με τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης καθηκόντων, ανέλαβαν και διεκπεραίωσαν μεγάλο όγκο εργασιών σχετιζόμενων με τις εκδηλώσεις, τα θερινά σεμινάρια και τη διαχείριση των εκδόσεων του Κέντρου. Από τα τέλη Φεβρουαρίου 2009 η κ. Παπακυριακού βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια λόγω επαπειλούμενης κύησης, ενώ από την 18η Ιουνίου 2009 το προσωπικό της Βιβλιοθήκης ενισχύθηκε με τη μετακίνηση της κ. Εμμανουέλας Γούναρη, υπαλλήλου Ι.Δ.Α.Χ., ειδικότητας Βιβλιοθηκονόμων ΠΕ. Ο κύριος όγκος των εργασιών συνοψίζεται στα εξής: α) Συνεχίστηκε κανονικά η εισαγωγή βιβλίων (μονογραφιών, τιμητικών και συλλογικών τόμων, πρακτικών συνεδρίων, καταλόγων εκθέσεων) από αγορές και δωρεές στη βιβλιοθήκη, η τακτική ενημέρωση των σειρών και των περιοδικών, καθώς και η πάγια ανταλλαγή του εκδιδόμενου από το Κ.Β.Ε. περιοδικού Βυζαντινά με αντίστοιχες εκδόσεις ομοειδών ιδρυμάτων του εσωτερικού και του εξωτερικού. Αναλυτικότερα: Από αγορές μέσω των κονδυλίων του Πανεπιστημίου εισήχθησαν στη Βιβλιοθήκη 245 τίτλοι, εκ των οποίων: 16 στο τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, 28 στο τμήμα Βυζαντινού Δικαίου, 29 στο τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας, 38 στο τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας, 38 στο τμήμα Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας, 39 στο Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας και 57 (τίτλοι κυρίως περιοδικών) στη Βιβλιοθήκη. Από δωρεές ιδρυμάτων και ιδιωτών εισήχθησαν στη Βιβλιοθήκη περίπου 250 τίτλοι (σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, από το 2009 και εξής οι τίτλοι των βιβλίων που εισάγονται μέσω δωρεάς δημοσιεύονται σε ιδιαίτερο κατάλογο στην ετήσια έκδοση του περιοδικού «Βυζαντινά», επιστημονικού οργάνου του Κέντρου). Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο τμήμα του παραπάνω αριθμού αντιστοιχεί στη γενναιόδωρη δωρεά του ομότ. καθ. Ν. Μουτσόπουλου, ο οποίος παραχώρησε ευγενικά στη Βιβλιοθήκη του Κέντρου τις μονογραφίες του.

22 Από ανταλλαγές των εκδόσεων του Κέντρου με αντίστοιχες ομοειδών ιδρυμάτων του εσωτερικού και εξωτερικού εισήχθησαν περίπου 78 τίτλοι περιοδικών, μερικοί εκ των οποίων για πρώτη φορά. β) Εξακολούθησε επίσης η δωρεά των εκδόσεων του Κ.Β.Ε. που παραμένουν σε μεγάλο απόθεμα στην αποθήκη του Ιδρύματος σε επιλεγμένα Ιδρύματα (πανεπιστημιακά, ερευνητικά ή με πολιτιστική και επιμορφωτική δραστηριότητα) εντός και εκτός Ελλάδος, καθώς και σε φυσικά πρόσωπα (μέλη Δ.Ε.Π., διδάκτορες, υποψήφιους διδάκτορες, μεταπτυχιακούς φοιτητές) της ημεδαπής και αλλοδαπής. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 ικανοποιήθηκαν 10 αιτήσεις ιδρυμάτων και 64 αιτήσεις φυσικών προσώπων. γ) Η συνεργασία μεταξύ του Κ.Β.Ε. και του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ώστε η εκδοτική παραγωγή του Κ.Β.Ε. να προβάλλεται και να διατίθεται από το Μ.Ι.Ε.Τ. για το ευρύ αναγνωστικό κοινό) συνεχίστηκε με τη διάθεση 35 αντιτύπων προς πώληση. δ) Συνεχίστηκε, επίσης, η συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πουρναράς, που διέθεσε στο εμπόριο 203 αντίτυπα από τις εκδόσεις του Κέντρου. ε) Η γνωριμία του ευρέως κοινού με την εκδοτική δραστηριότητα του Κ.Β.Ε. προωθήθηκε με τη συμμετοχή του Κέντρου στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στον χώρο της Δ.Ε.Θ. κατά το χρονικό διάστημα 28-31/05/2009. στ) Η εκδοτική δραστηριότητα του Κ.Β.Ε. προβλήθηκε, επίσης, διαμέσου της συμμετοχής του Κέντρου (με 155 τόμους) στην έκθεση βιβλίου που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με αφορμή το 2 ο Συνέδριο, με τίτλο Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (διοργανώθηκε από τον Δήμο Αθηναίων στις 25-29 Ιουνίου 2009). ζ) Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009, τέλος, εξυπηρετήθηκαν από το προσωπικό της Βιβλιοθήκης εκτός από το τακτικό ερευνητικό προσωπικό και τους συνεργάτες των επιστημονικών προγραμμάτων, τουλάχιστον 100 εξωτερικοί αναγνώστες και δύο φιλοξενούμενοι ερευνητές (Emil Dragnev, Moldava State University, Maria Cristina Carile, Università di Bologna).

23 Φιλοξενούμενοι ερευνητές που εργάστηκαν στο Κ.Β.Ε. για προσωπική έρευνα Σύμφωνα με την καθιέρωση ειδικού «Μητρώου Φιλοξενουμένων Ερευνητών», με σκοπό την καταγραφή της συνδρομής του Ιδρύματος στην ατομική έρευνα που αποβλέπει στην καλλιέργεια των Βυζαντινών σπουδών, κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος εργάστηκαν στο Κ.Β.Ε. διά μακρόν οι αλλοδαποί ερευνητές και υπότροφοι: α) Emil Dragnev, Moldava State University β) Maria Cristina Carile, Università di Bologna Μεταπτυχιακοί επίσης φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες του Α.Π.Θ. και άλλων Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή αλλοδαπής φιλοξενήθηκαν στους χώρους της Βιβλιοθήκης του Κ.Β.Ε. για την έρευνα των θεμάτων τους. Αίτημα : Λόγω της αύξησης του αριθμού των εκδόσεων και των εισερχομένων βιβλίων θα πρέπει να εξευρεθεί αποθηκευτικός χώρος οπωσδήποτε στο Α.Π.Θ. ή και να ενοικιαστεί πλησιέστερη στο Κ.Β.Ε. αποθήκη. Η ανάγκη γίνεται επιτακτική.

24 IX. ΕΚΔΟΣΕΙΣ 1. Περιοδικό ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ Ετοιμάστηκε και ολοκληρώθηκε ο 28ος τόμος του επιστημονικού περιοδικού του Κέντρου, που τιτλοφορείται «Βυζαντινά. Επιστημονικό Όργανο του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης». Μνήμη Γεωργίου Λάββα, Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις). 2. Σειρά ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΑΙ Η σειρά κατά το έτος 2008 αυξήθηκε με την προσθήκη 5 νέων τόμων: α) αριθμ. 46: Αικ. Γαλώνη, «Γεώργιος Βαρδάνης: Συμβολή στη Μελέτη του βίου, του έργου και της εποχής του», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις), β) αριθμ. 47: Δ. Στρατηγόπουλος, «Ο Νικόλαος Μαλαξός και το υμνογραφικό του έργο», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις), γ) αριθμ. 48: M. Miotto, «Ο Ανταγωνισμός Βυζαντίου και Χαλιφάτου των Φατιμιδών στην Εγγύς Ανατολή και η δράση των Ιταλικών πόλεων στην περιοχή κατά τον 10 ο και τον 11 ο αιώνα», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις), δ) αριθμ. 49: Παρασκευή Παπαδημητρίου, «Η εξέλιξη του τύπου και της εικονογραφίας του Βημόθυρου από τον 10 ο έως και τον 18 ο αιώνα», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις), ε) αριθμ. 50: Π. Κατσώνη, «Ανδρόνικος Δ Παλαιολόγος, Βασιλεία και αλληλομαχία», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις). 3. Σειρά ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Εκδόθηκαν τα πολυδάπανα έργα: α) αριθμ. 14: Χαρά Κωνσταντινίδου: «Ο Μελισμός - Οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες και οι Άγγελοι-Διάκονοι μπροστά στην Αγία Τράπεζα με τα τίμια δώρα ή τον Ευχαριστιακό Χριστό», Θεσσαλονίκη 2008 (βλ. Εκδόσεις), β) αριθμ. 15: Σωτ. Ν. Καδάς «Τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Αγίου Όρους. Α Κατάλογος μικρογραφιών, Β εικονογραφικό Ευρετήριο», Θεσσαλονίκη 2009 (βλ. Εκδόσεις). 4. Σειρά ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Εγκαινιάζεται η Νέα σειρά Εκδόσεων με τίτλο «ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ» με σκοπό να περιλάβει μελέτες που αναφέρονται στο «Βυζάντιο μετά

25 το Βυζάντιο». Επί χρόνια τώρα το περιοδικό «Βυζαντινά» και το Κ.Β.Ε. ενέτασσε μελέτες της μεταβυζαντινής περιόδου στις εκδόσεις του, επειδή πιστεύεται ότι η Βυζαντινή παράδοση συνεχίστηκε βαθιά μέσα στους αιώνες της Οθωμανικής κυριαρχίας. Ο διαχωρισμός Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών θεμάτων, τουλάχιστον στον τομέα της τέχνης, είναι αναγκαίος. Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε η ίδρυση της νέας σειράς, στην οποία εμφανίστηκε ήδη το πρώτο έργο (βλ. Εκδόσεις). 5. Το ΧΡΟΝΙΚΟ του Κ.Β.Ε.: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών 1966-2006 Τέσσερις δεκαετίες ερευνητικής προσφοράς, Θεσσαλονίκη 2007 (2009). Παρά τις δυσκολίες που ανέκυψαν στην προβλεπόμενη από το 2007 έκδοση ειδικού βιβλίου για το Χρονικό ίδρυσης και λειτουργίας του Κ.Β.Ε., εξαιτίας της επέκτασης του έργου πέραν των προβλεφθέντων, το εκδοτικό αυτό εγχείρημα, που αποτελεί σπουδαίο σταθμό στην ιστορία του Κ.Β.Ε, ολοκληρώθηκε. Περιλαμβάνει: Πρόλογο του Προέδρου του Δ.Σ. του Κ.Β.Ε., Μέρος Α. Το Χρονικό ίδρυσης και λειτουργίας του Κ.Β.Ε. (1966-2007). Μέρος Β. Τα Τμήματα του Κ.Β.Ε. Μέρος Γ. Η Βιβλιοθήκη, το Αρχείο, το Φωτογραφικό υλικό χειρογράφων του Τμήματος Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας και ο Κατάλογος των εκδόσεων του Κ.Β.Ε. Παράρτημα. Μνήμη των τεθνεώτων ερευνητών του Κ.Β.Ε. Πρόσωπα, χώροι και δραστηριότητες (φωτογραφικό αρχείο) (βλ. Εκδόσεις). 6. Κατάλογος εκδόσεων του Κ.Β.Ε. Οι πρόχειροι κατάλογοι επιστημονικών εκδόσεων του Κ.Β.Ε. που εξυπηρετούσαν ανάγκες ενημέρωσης του κοινού, εξαντλημένοι από καιρό (συμπεριλαμβανομένου και του τελευταίου τριπτύχου των εκδόσεων Κ. Γεωργιάδη), είχαν προ πολλού εξαντληθεί. Κρίθηκε απαραίτητο να τυπωθεί νέος κατάλογος με ευπρεπέστερη εμφάνιση, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες προβολής του Κ.Β.Ε. στο Παγκόσμιο Συνέδριο για τις Βυζαντινές Σπουδές που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όσο και τους ενδιαφερόμενους αναγνώστες (βλ. Εκδόσεις). 7. Σειρά ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Στη μικρή σειρά που είχε ήδη αναγγελθεί από το προηγούμενο έτος, σχεδιάζεται να παραχθούν οι πρώτες εκδόσεις: α) Β. Κατσαρού: «Η πανούκλα στο Βυζάντιο»

26 β) Α. Πετρονώτη: «Ο αρχιτέκτων στο Βυζάντιο» γ) Π. Ασημακοπούλου-Ατζακά Β. Κατσαρού: «Η εικόνα του γιατρού στο Βυζάντιο» κ.ά.

27 X. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Σύμφωνα με το 64212/1.07.2008 έγγραφο της Πρυτανείας του Α.Π.Θ., τα προβλεπόμενα οικονομικά για το Κ.Β.Ε. κατανεμήθηκαν με απόφαση του Δ.Σ. (αριθ. συνεδρίασης 62/08.09.2008) στα αντίστοιχα Τμήματα και τη Γραμματεία ως εξής: ΚΑ 4121 Α01: Δαπάνες κάθε είδους για τη λειτουργία του, την έκδοση κάθε είδους εντύπων, περιοδικών, οργάνων, για την αποζημίωση συγγραφέων και διορθωτών δοκιμίων, καθώς και κάθε είδους δαπάνη σχετική με την ιδιομορφία του Κ.Β.Ε., που θα συμβάλει στην προβολή του, 39.546,85. ΚΑ 4121 Α02: Προμήθεια επιστημονικών συγγραμμάτων, 9.701,57. Διατίθενται : α) 1.200,00, για το Τμήμα Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). β) 1.200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Θ. Κορρές). γ) 1.200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Μ. Καμπούρη - Βαμβούκου). δ) 1.200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Ε. Αμοιρίδου). ε) 1.200,00, για το Τμήμα Βυζαντινού Δικαίου (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Δ. Παπαδάτου). στ) 3.701,57, για τη Βιβλιοθήκη (Γραμματεία) του Κ.Β.Ε. για συνδρομές περιoδικών και προμήθεια βιβλίων (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). ΚΑ 4121 Α03: Συνδρομή για επιστημονική έρευνα από το μόνιμο προσωπικό του Κ.Β.Ε. και έκτακτους συνεργάτες (οι έκτακτοι συνεργάτες αποζημιώνονται κατ αποκοπή), 22.433,50. Διατίθενται: α) 4.486,70, για το Τμήμα Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). β) 4.486,70, για το Τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Μ. Καμπούρη - Βαμβούκου).

28 γ) 4.486,70, για το Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Θ. Κορρές). δ) 4.486,70, για το Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Ε. Αμοιρίδου). ε) 4.486,70, για το Τμήμα Βυζαντινού Δικαίου (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Δ. Παπαδάτου). ΚΑ 4121 Α05: Για τις ανάγκες λειτουργίας της Γραμματείας καθώς και για την κάλυψη τυχόν εκτάκτων αναγκών του Κ.Β.Ε., (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). 2.243,34. ΚΑ 4121 Α26:Χορηγήσεις για ανασκαφές αρχαιολογικών χώρων, 6.422,05. Διατίθεται εξ ολοκλήρου στο Τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Μ. Καμπούρη - Βαμβούκου). ΚΑ 4121 Α99: Άλλες δαπάνες, 2.598,69. Διατίθενται : α) 200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Ιστορίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Θ. Κορρές). β) 200,00, για το Τμήμα Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). γ) 200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Μ. Καμπούρη - Βαμβούκου). δ) 200,00, για το Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Ε. Αμοιρίδου). ε) 200,00, για το Τμήμα Βυζαντινού Δικαίου (Υπεύθυνη διαχείρισης η καθηγήτρια κ. Δ. Παπαδάτου). στ) 1.598,69, για τη Γραμματεία (Υπεύθυνος διαχείρισης ο καθηγητής κ. Β.Κ. Κατσαρός). Έκτακτη οικονομική ενίσχυση Το Κ.Β.Ε. δράττεται της ευκαιρίας να ευχαριστήσει το Πρυτανικό Συμβούλιο, το οποίο ενέκρινε έκτακτη επιχορήγηση 10.000 Ευρώ προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες οργάνωσης του θερινού Πανεπιστημίου που αποφασίστηκε να

29 πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την EHESS και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας. Η ενίσχυση αυτή ήταν αναγκαία δεδομένου ότι το Κ.Β.Ε. δεν λαμβάνει οικονομική υποστήριξη: α) ούτε από τις δημόσιες επενδύσεις ούτε β) από την Επιτροπή Ερευνών του Α.Π.Θ., εν αντιθέσει με άλλες Επιτροπές ή Τμήματα που απολαμβάνουν (ή απελάμβαναν) γερές έκτακτες ή και τακτικές επιχορηγήσεις για την οργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων, συμποσίων, συνεδρίων κλπ. Η προσπάθεια για την ανάδειξη του Κ.Β.Ε. στο επίπεδο τουλάχιστον των χρόνων της ακμής του, ύστερα από τους κλυδωνισμούς και τη διαπιστωμένη αδυναμία του να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις των συναφών Επιστημονικών Ιδρυμάτων, συνεχίζεται. Με τη συμπαράσταση των Πρυτανικών αρχών, που από την πρώτη στιγμή ανταποκρίθηκαν στα αιτήματα του Δ.Σ. για την αντιμετώπιση χρονιζόντων προβλημάτων, το Κ.Β.Ε. προχώρησε στον νέο προγραμματισμό, που αποβλέπει στη βαθμιαία αναβάθμιση του μόνου θεσμοθετημένου Ερευνητικού Ιδρύματος του Α.Π.Θ. Γεγονότα που εθεωρούντο μέχρι πρότινος ανέφικτα πραγματοποιούνται με προσεκτικά και σταθερά βήματα με τη συμμετοχή όλου του προσωπικού και την σύμπνοιά του στις πρωτοβουλίες των μελών του Δ.Σ.

30 XI. ΕΚΚΡΕΜΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 1. Κτηριακό: Απαιτείται να γίνουν: 1. Βαφή και συντήρηση των κουφωμάτων των παραθύρων του κτηρίου, καθώς επίσης και βαφή των κιγκλιδωμάτων που φράσσουν σχεδόν περιμετρικά τον κήπο. 2. Αλλαγή του μεταλλικού πλαισίου που φέρει την επιγραφή του Κ.Β.Ε. με άλλη αισθητικά διακριτικότερη φωτεινή επιγραφή στην ανατολική πλευρά του προαυλίου. 3. Ριζική αντιμετώπιστη των προβλημάτων που δημιουργούνται από την μη οριστική επίλυση στεγανότητας της στέγης. 4. Ριζική αντιμετώπιστη της ανιούσας υγρασίας που διαβρώνει τα κατώτερα σημεία των τοίχων του κτηρίου. Η κατασκευή βαθύτερης τάφρου στη Ν πλευρά ίσως απορροφούσε την υγρασία και συγκέντρωνε σε φρεάτια τα νερά, ώστε να απαλλαγεί το κτήριο από την υγρασία. 5. Ανύψωση των βιβλιοστασίων της βιβλιοθήκης κατά 30-40 εκατ. του μέτρου με στήριξη πάνω σε μεταλλικές βάσεις προς αποφυγήν καταστροφής των βιβλίων από ενδεχόμενη, όπως στο παρελθόν, νεροποντή. 6. Αγορά και τοποθέτηση τριών (3) επιπλέον σωμάτων αφυγραντήρων στον χώρο της βιβλιοθήκης. 2. Προώθηση νομοθετικής ρύθμισης για τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου λειτουργίας του Κ.Β.Ε. Απαιτείται να προωθηθεί σχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου λειτουργίας του Κ.Β.Ε. από το Α.Π.Θ., αφού ο Νόμος 2817/2000 εκχωρεί στη Σύγκλητο του Α.Π.Θ. την αρμοδιότητα να προβαίνει στις αναγκαίες τροποποιήσεις για τη λειτουργία του Κ.Β.Ε. Η μεταβίβαση της αρμοδιότητας για το Κ.Β.Ε. στη Σύγκλητο του Α.Π.Θ., από το αρμόδιο Υπουργείο συνετέλεσε ώστε αυτό να μη μεριμνά πλέον για τις τύχες του Κ.Β.Ε. Το Α.Π.Θ. θα μπορέσει, αν το επιθυμεί πραγματικά, να φροντίσει το ίδιο για τις τύχες του Κ.Β.Ε.

31 3. Δημιουργία μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο Κ.Β.Ε. Το Δ.Σ. εκπόνησε Σχέδιο Π.Μ.Σ. στον «Βυζαντινό Πολιτισμό», Π.Μ.Σ. Διατμηματικό, αφού συμμετέχουν στο Κ.Β.Ε. εκπρόσωποι 4 Σχολών και 7 Τμημάτων του Α.Π.Θ,. που μπορούν πολύ καλά να στηρίξουν ένα τέτοιο πρόγραμμα. Θα δινόταν έτσι η δυνατότητα κάτω από ένα «επισπεύδον» Τμήμα ή και με τη Διοικητική Υποστήριξη του Κ.Β.Ε. να λειτουργήσει το πρόγραμμα αυτό. Έτσι το Κ.Β.Ε. θα μπορούσε ανέξοδα να αποκτήσει μια μικρή, έστω, ομάδα ερευνητών. Η προώθηση και η έγκριση του σχεδίου Π.Μ.Σ., να προστεθεί στον εσωτερικό κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών του Α.Π.Θ. και το Κ.Β.Ε. για «κατ εξαίρεσιν» οργάνωση αυτοτελούς Π.Μ.Σ. στον Βυζαντινό Πολιτισμό, πρόγραμμα που έχει όλες τις προϋποθέσεις να στηριχτεί και να προχωρήσει, στηρίζοντας ταυτόχρονα την ίδια την υπόσταση του Κ.Β.Ε., το οποίο ιδρύθηκε ασφαλώς με σκοπό να εξυπηρετήσει ανάγκες σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου σε εποχές που η έρευνα στην Ελλάδα ήταν ανύπαρκτη. Είναι ιστορική η ευθύνη αν παραλειφθεί το Κ.Β.Ε. (και μάλιστα ύστερα και από την πρόβλεψη του νόμου) από τον Κανονισμό Μεταπτυχιακών σπουδών στο Α.Π.Θ., γιατί το Κ.Β.Ε. είναι ένα ερευνητικό ίδρυμα κόσμημα για το Α.Π.Θ. Θα μπορούσε επίσης να προβλεφθεί η οργάνωση αυτού του Μεταπτυχιακού προγράμματος ως πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας του Α.Π.Θ. (μέσω του Κ.Β.Ε.) με άλλα ιδρύματα του εξωτερικού, με τα οποία το Κ.Β.Ε. επίσημα συνεργάζεται ήδη.

32 4. Εσωτερικός Κανονισμός λειτουργίας και αξιολόγηση του Κ.Β.Ε. Συντάσσεται ήδη και θα ολοκληρωθεί ως το τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους «Εσωτερικός Κανονισμός» του Κ.Β.Ε., ο οποίος θα ρυθμίζει τα καθήκοντα του ολιγομελούς προσωπικού του. Στον εσωτερικό κανονισμό θα προβλεφθεί και ο τρόπος που θα λειτουργούν τα εκπαιδευτικά προγράμματα, καθώς και οι λεπτομέρειες λειτουργίας του Π.Μ.Σ. Το Κ.Β.Ε. είναι έτοιμο ν ανταποκριθεί πολύ καλά στη διαδικασία αξιολόγησής του σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το Α.Π.Θ. διαδικασίες για όλα τα Τμήματα και τις ακαδημαϊκές μονάδες. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ Κ.Β.Ε. ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ Καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 33

ΕΚΔΟΣΕΙΣ 34