ΔΠΜΣ: «Τεχνοοικονομικά Συστήματα» Διαχείριση Ενεργειακών Πόρων 8.2 Εργαλεία Ενεργειακής Πολιτικής Καθηγητής Ιωάννης Ψαρράς e-mail: john@epu.ntua.gr Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων & Διοίκησης - Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Γρ. 0.2.7. Ισόγειο Σχολής Ηλεκτρολόγων - Τηλέφωνο: 210-7723551, 210-7723583 Αναπληρωτής Καθηγητής Αλέξανδρος Φλάμος e-mail: aflamos@unipi.gr Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας Πανεπιστήμιο Πειραιώς Κεντρικό κτήριο, 3 ος Όροφος, Γραφείο: 312 Τηλέφωνο: 210-414 2460 http://academics.epu.ntua.gr/ http://www.tex.unipi.gr/dep/flamos/main.htm
Εργαλεία Πολιτικής Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βασικές παράμετροι (1/5) Μηχανισμοί ελέγχου της συμπεριφοράς (behavior control mechanisms) Ρύθμιση Κίνητρα Επίπεδο ελέγχου (level of control) Άμεση επίδραση Έμμεση επίδραση
Εργαλεία Πολιτικής Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βασικές παράμετροι (2/5) Ποσότητα Ρύπων προσδιορίζεται ένα συγκεκριμένο επίπεδο (αποδεκτής) περιβαλλοντικής επιβάρυνσης αλλά η τιμή ανά μονάδα ρύπανσης είναι μεταβλητή Μεταβλητές ελέγχου (control variables) Πολιτικές σταθερής τιμής προσδιορίζουν συγκεκριμένο κόστος ανά μονάδα ρύπανσης, αλλά το επίπεδο της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης μεταβάλλεται ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες. Τεχνολογία εστιάζει σε βελτιώσεις με γνώμονα την υιοθέτηση περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών
Εργαλεία Πολιτικής Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βασικές παράμετροι (3/5) Κίνητρα - Ρύθμιση, Άμεση Έμμεση επίδραση, Επεμβαίνοντας στη τιμή, στη ποσότητα & στη τεχνολογία 10 τρόποι ελέγχου του προβλήματος της εξωτερικότητας Source: Levinson and Shetty (1992) Γιατί είναι κενά? είναι εφικτός συνδυασμός?
Εργαλεία Πολιτικής Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βασικές παράμετροι (4/5) Προσδιορισμός του επιπέδου ελέγχου εκπομπών: Συνολικές Εκπομπές Εκπομπές / Είσοδος Είσοδος /Έξοδος Έξοδος Συνολικές Εκπομπές 1,5kgr CO 2 / 1,0kgr lignite 1,2kgr lignite /1,0kWh 2,0GWh Συνολικές Εκπομπές 1,5 * 1,2 *2,0 * 10 6 kgrco 2 3.600 tonsco 2 Πως επιδρούν τα εργαλεία πολιτικής? Να δοθούν παραδείγματα να αναλυθούν οι αλληλεπιδράσεις και οι επιπτώσεις
Εργαλεία Πολιτικής Εργαλεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βασικές παράμετροι (5/5) Οποιαδήποτε πολιτική επηρεάζει (απευθείας) τις εκπομπές χαρακτηρίζεται ως πολιτική άμεσης επίδρασης. Οι πολιτικές άμεσης επίδρασης είναι οι πλέον δικαιολογημένες στην περίπτωση περιβαλλοντικών προβλημάτων στα οποία εμπλέκονται μεγάλες εταιρείες με σημαντικό αποτύπωμα (π.χ. μονάδες παραγωγής Η.Ε, βιομηχανίες κλπ.) Οι πολιτικές έμμεσης επίδρασης πρέπει να επικαλούνται όταν οι άμεσης επίδρασης δεν είναι εφικτές.
Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Στρατηγική και Στόχοι H Eυρωπαική Στρατηγική για το 2020 και ο οδικός χάρτης για μια οικονομία χαμηλών εκπομπών για το 2050 έχει καθορίσει τους στόχους για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή και αποδοτική στη χρήση των πόρως της (resource efficient). To Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε μια μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 80-95% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 περισσότερες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές μέχρι το 2050. Source: Institute for European Environmental Policy 7 We have to push for more public and private investment in energy infrastructure Member States can also devote a bigger share of their structural funds to investing in energy and energy efficiency. J.M. Barroso, 2013 It is in our cities that the greatest potential for energy saving lies I believe that Cohesion policy and its solid financial instruments will have to play an important role in that sense. (J Hahn, 2013)
Τρίπτυχο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ενεργειακή Εξοικονόμηση Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Μείωση του CO2 Οι στόχοι της ΕΕ για το 2020 για τους τρεις τομείς είναι 20/20/20 http://www.vieuws.eu/energy/top-5-energy-all-you-need-to-know-for-2014/
Ενεργειακή Πολιτική Εργαλεία Πολιτικής Κατηγοριοποίηση Βελτίωση αποδοτικότητας συστημάτων Προώθηση ΑΠΕ Εξοικονόμηση ενέργειας Πιστοποιητικά ή εμπορεύσιμες άδειες: - Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ETS) - Πράσινα πιστοποιητικά (Green Certificates) - Λευκά Πιστοποιητικα (White Certificates) - Πιστοποιητικά Συμπαραγωγής (CHP) Οικονομικά εργαλεία: - Επιδοτήσεις τιμολογίων (Feed in tariffs) - Επιχορηγήσεις - Φόροι Νομοθετικά ή κανονιστικά μέτρα: - Πρότυπα για τις συσκευές, τα κτίρια, τα οχήματα που αφορούν τη χρήση της ενέργειας ή εκπομπές - Πρότυπα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) (ελάχιστο ποσοστό παραγωγής ΗΕ από ΑΠΕ). - Πρότυπα τεχνολογίας (Renewable Portfolio Standards) Οργανωτικά μέτρα - Κατάταξη & σήμανση (Rating & Labeling) - Εθελοντικές συμφωνίες (Voluntary approaches)
Πράσινα Πιστοποιητικά (2/7) Βασικές αρχές λειτουργίας Η Υποχρέωση αυτή μπορεί να τεθεί σε οποιοδήποτε σημείο της εφοδιαστικής αλύσιδας ηλεκτρικής ενέργειας. Παραγωγή (Production) Μεταφορά (Transmission) Διανομή (Distribution) Παροχή / Λιανικής Πώλησης (Retail Supply) Κατανάλωση (Consumption) Όταν η υποχρέωση αναφέρεται στο στάδιο παροχής H.E. οι προμηθευτές (suppliers) πρέπει να αγοράσουν ένα ποσοστό της ενέργειας που παρέχουν από ΑΠΕ. Για την ακρίβεια ο προμηθευτής είναι υποχρεωμένος να παρέχει ένα ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για ένα δεδομένο έτος.
Πράσινα Πιστοποιητικά (4/7) Βασικές αρχές λειτουργίας Ο παραγωγός Η.Ε. από ΑΠΕ λαμβάνει από τον Διαχειριστή του Κανονισμού (Υποχρέωση ΑΠΕ), ένα εμπορεύσιμο πιστοποιητικό (Πράσινο Πιστοποιητικό ή Green Certificate) για κάθε μονάδα ανανεώσιμης Η.Ε. που παράγει, είτε με ενιαίο συντελεστή ή σε προνομιακή τιμή ανάλογα με το είδος της εγκατεστημένης τεχνολογίας. Οι παραγωγοί διαθέτουν με αυτό τον τρόπο 2 εμπορεύσιμα προϊόντα: Πράσινα Πιστοποιητικά Ηλεκτρική ενέργεια (KWh) Σε προμηθευτές Η.Ε. ή εμπόρους Σε προμηθευτές Η.Ε.
Πράσινα Πιστοποιητικά (6/7) Βασικές αρχές λειτουργίας Τα πιστοποιητικά είναι εμπορεύσιμα (δυνατότητα συναλλαγής) μεταξύ των προμηθευτών Η.Ε. ή εμπόρων. Η εμπορία των πιστοποιητικών: Δημιουργεί μια αγορά πιστοποιητικών Επιτρέπει στους συναλλασσόμενους (προμηθευτές και έμποροι) να επιτύχουν το στόχο που τους επιβάλλει ο κανονισμος με το λιγότερο δυνατό κόστος
Επιδοτούμενες τιμές (1/9) Μηχανισμός ενίσχυσης των ΑΠΕ Βασικός στόχος του μηχανισμού είναι η προώθηση των τεχνολογιών αξιοποίησης των ΑΠΕ ξεπερνώντας αδυναμίες όπως η διαλείπουσα φύση παροχής ενέργειας, το αυξημένο κόστος του τεχνολογικού εξοπλισμού, την περιορισμένη ωρίμανση των τεχνολογιών κλπ. Αποτελεί παρέμβαση που επηρεάζει την τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας η οποία παράγεται από επιλεγμένες τεχνολογίες ΑΠΕ. Τα σχετικά συμβόλαια έχουν μεγάλη διάρκεια (15-20 έτη) ώστε να περιορίζονται τα ρίσκα του επενδυτή.
Επιδοτούμενες τιμές (2/9) Οι επιδοτούμενες τιμές συνήθως περιλαμβάνουν τρία βασικά σημείαδιατάξεις: Εγγυημένη πρόσβαση στο δίκτυο Μακροπρόθεσμες συμβάσεις για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται Τιμές αγοράς με βάση το κόστος παραγωγής Σύμφωνα με το μηχανισμό των επιδοτούμενων τιμών, καταβάλλεται σε επιλεγμένους παραγωγούς Η.Ε. από ΑΠΕ (οι οποίοι μπορεί να περιλαμβάνουν ιδιοκτήτες ακινήτων, ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, αγρότες, ιδιώτες επενδυτές κ.α.) μια τιμή (επιδοτούμενη τιμή ή ταρίφα) βάσει του κόστους παραγωγής, για την Η.Ε. που παράγουν. Αυτό επιτρέπει σε μια ποικιλία τεχνολογιών (αιολική, ηλιακή, βιοαέριο, κ.λπ.) να αναπτυχθούν, προσφέροντας στους επενδυτές ένα εύλογο κέρδος από τις επενδύσεις τους.
Επιδοτούμενες τιμές (3/9) Αρχές λειτουργίας επιδοτούμενων τιμών Τιμή Τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) ΑΠΕ από ρυθμιστικές αρχές Καμπύλη Οριακού Κόστους παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας Pin Qout Ποσότητα H.E. Όσοι παραγωγοί Η.Ε. έχουν κόστος παραγωγής χαμηλότερο από την καθορισμένη τιμή Pin θα εισέλθουν στην αγορά παράγοντας ποσότητα Qout.
Επιδοτούμενες τιμές (4/9) Τιμή Pin Pin Qout = συνολικό κόστος στήριξης Οριακό Κόστος (ΜC) παραγωγών Η.Ε. Το κόστος των επιδοτήσεων γα ενίσχυση της παραγωγής ΑΠΕ συνήθως το επωμίζονται οι καταναλωτές μέσω των τιμολογήσεων (tariffs) Ποσότητα Qout Οι παραγωγοί με χαμηλό κόστος παραγωγής θα επωφεληθούν από την επιδότηση της τιμής Ο μηχανισμός δημιουργεί κίνητρα για διάχυση νέων τεχνολογιών
Επιδοτούμενες τιμές (5/9) Η κύρια επιλογή για τον σχεδιασμό του εργαλείου πολιτικής των εγγυημένων τιμών έγκειται στο κατά πόσον το επίπεδο πληρωμών θα είναι συνδεδεμένοo με τις διακυμάνσεις της αγοράς Η.Ε. Η πολιτική εγγυημένων τιμών (FIT) μπορεί να ταξινομηθεί ως: ανεξάρτητη από την τιμή της αγοράς Η.Ε. (Σύστημα εγγυημένων σταθερών τιμών - Feed in Tariff) εξαρτημένη από την τιμή της αγοράς Η.Ε. (Feed in Premium)
Επιδοτούμενες τιμές (6/9) Σύστημα εγγυημένων σταθερών τιμών - Feed in Tariff
Επιδοτούμενες τιμές (7/9) Σύστημα εγγυημένων σταθερών τιμών - Feed in Tariff Προσφέρει μια σταθερή και ασφαλή αγορά για τους επενδυτές αφού αφαιρει το ρίσκο της διακύμανσης της τιμής Η.Ε. Προσφέρεται για τεχνολογίες που δεν έχουν καταφέρει να επιτύχουν ικανοποιητική διείσδυση στην αγορά. Είναι ιδανικό για μικρούς επενδυτές οι οποίοι προτιμούν την σιγουριά μιας πολίτικης σταθερής τιμής. Δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις διακυμάνσεις της τιμής δεδομένου ότι η τιμή είναι κλειδωμένη με πολυετή συμβόλαια. Μπορεί να συσχετιστεί με μεγάλα κόστη για τους καταναλωτές και στρεβλώσεις της αγοράς εάν η εγγυημένες τιμές είναι πολύ υψηλές.
Επιδοτούμενες τιμές (8/9) Επιδοτούμενες τιμές πριμοδότησης - Feed in Premium
Επιδοτούμενες τιμές (9/9) Επιδοτούμενες τιμές πριμοδότησης - Feed in Premium Είναι μια πολιτική προσανατολισμένη στην αγορά επειδή η τιμή του premium είναι εξαρτημένη από την εκάστοτε διακύμανση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.). Είναι μια πολιτική η οποία δημιουργεί κίνητρα για την παροχή Η.Ε. τις ώρες αυξημένης ζήτησης. Στην περίπτωση απότομης αύξησης της τιμής Η.Ε. υπάρχει το ενδεχόμενο πολύ μεγάλης αποζημίωσης στους παραγωγούς.
Feed in Premium Επιδοτούμενες τιμές πριμοδότησης Σχεδιασμός Cap & Floor An analysis of feed-in tariff remuneration models: Implications for renewable energy investment Couture & Gagnon (2009)
Feed in Premium Σχεδιασμός Cap & Floor Rodriguez- Haas,2011 Η εισαγωγή του cap and floor συστήματος είναι διττή. Από την μια μειώνει το ρίσκο των επενδυτών και από την άλλη παρέχει προστασία στους καταναλωτές όταν αυξάνεται πολύ η τιμή της αγοράς.
Feed in Premium Σχεδιασμός Cap & Floor Hourly/ daily/ weekly/ monthly/ yearly based hourly, daily και weekly based cap and floor η αυξημένη ακρίβεια δεν αντισταθμίζει το μειονέκτημα της αυξημένης πολυπλοκότητας σε σχέση με τα monthly και yearly based cap and floor. Συνεπώς ως ποιο αποδοτικές εκδοχές κρίνονται αυτές του μηνιαίου και ετήσιου cap and floor. Source: Rodriguez,2014
Feed in Premium Επιδοτούμενες τιμές πριμοδότησης - Σχεδιασμός Cap & Floor Premium Πλεονεκτήματα σε σχέση με τα fixed premium Μειώνει το ρίσκο των επενδυτών: παρέχει ένα κατώτατο επίπεδο πληρωμών στους επενδυτές) Μειώνει το ρίσκο της κοινωνίας: Ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους της πολιτικής Αποτροπή των υπερβολικών κερδών των παραγωγών
Feed in Tariff Front-end loaded tariff An analysis of feed-in tariff remuneration models: Implications for renewable energy investment Couture & Gagnon (2009)
Ευρωπαϊκές Οδηγίες Μεταφορά σε Εθνικό Πλαίσιο Directive on energy end use efficiency and energy services Directive 2006/32/EC National energy savings target for 2010: 5.10 TWh EU s Energy Efficiency Directive 2012/27/EC 3 rd National Energy Efficiency Action Plan 2010 (in the scope of Directive 2012/27/EC irective on energy labelling 92/75/EEC Energy Performance of Buildings Directive EPBD 2002/91/EC ENERGY EFFICIENCY programme Enter in force Energy savings at Homes Enter in force Recasted EPBD EPBD 2010/31/EU Energy Performance of Buildings (KENAK) Enter in force Feed in Tariffs for RES electricity production Enter in force Directive on the promotion of RES-E in the internal e. market EU Directive 2001/77/EC Differentiated Feed in Tariffs per RES technology Transposition of EU Directive 2001/77/EC (Law 3468/2006) Promotion on the use of energy from renewable resources Directive 2009/28/EC Quantitative Target: 20% RES share in energy consumption by 2020 National Renewables Action Plan 2010 (in the scope of Directive 2009/28/EC Special Programme for PV up to 10KW in buildings (rooftops) Enter in force (2019) National Development Law (L3299/2004) Enter in force Development and Investment Law 3098/2011 Amendment
Ευχαριστώ