Ομιλία του Προέδρου του Κ.Σ. ΕΔΕΚ Γιαννάκη Λ. Ομήρου στην πρωτομαγιάτικη εκδήλωση / συζήτηση της ΔΕΟΚ με θέμα: «Η Ευρωπαϊκή Σοσιαλιστική Πολιτική και Πράξη» 30 Απριλίου 2009 Δημοσιογραφική Εστία Ήταν, φίλες και φίλοι, κεραυνός εν αιθρία η οικονομική κρίση που πλήττει βάναυσα την ανθρωπότητα; Ήταν έκπληξη η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος; Ήταν αιφνιδιασμός οι αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, η έκρηξη της ανεργίας, η οικονομική δυσπραγία που δυσκολεύει τη ζωή εκατομμυρίων νοικοκυριών σε ολόκληρο τον κόσμο; Για εμάς τους Σοσιαλιστές, τους Σοσιαλδημοκράτες, τα Εργατικά Κόμματα, τη Σοσιαλιστική Διεθνή, το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα η απάντηση είναι ΟΧΙ. Η κρίση ήταν προβλεπτή. Δεν υπήρξε καμία έκπληξη. Κανένας αιφνιδιασμός. Προειδοποιήσαμε έγκαιρα για τους κινδύνους από μια απάνθρωπη παγκοσμιοποίηση. Από την ανεξέλεγκτη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια των λίγων. Από τον έλεγχο των αγορών από τα παγκόσμια ολιγοπώλια. Από την απουσία εποπτείας, ελέγχου, διαφάνειας και λογοδοσίας. Υποδείξαμε ότι η ανεξέλεγκτη κίνηση των κεφαλαίων από τη μια στιγμή στην άλλη και από τη μια μεριά του πλανήτη στην άλλη, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, βάζει σε κρίση οικονομίες ολόκληρων κρατών. Συσσωρεύει κέρδη στις μητροπόλεις του καπιταλισμού, στερώντας τα αδύνατα στρώματα των κοινωνιών αλλά και τις υπό ανάπτυξη χώρες από 1
κρίσιμους πόρους. Πόρους που χρειάζονται για την κοινωνική συνοχή, για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Επισημάναμε ότι η ταύτιση με τις οικονομικές δυνάμεις που θέλουν να κυριαρχούν ανεξέλεγκτες στις παγκόσμιες αγορές, ενός μεγάλου μέρους του πολιτικού προσωπικού, στον κόσμο, την Ευρώπη, αλλά και την Κύπρο, καθιστά τον κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία άμεσο και καταλυτικό. Δεν μας άκουσαν. Δεν ήθελαν να μας ακούσουν. Αντίθετα, οι συντηρητικές δυνάμεις, η Ευρωπαϊκή δεξιά, που είχε την πλειοψηφία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνέχισαν στην ίδια κατεύθυνση. Συνέχισαν να καλύπτουν παιγνίδια κερδοσκοπίας στα Χρηματιστήρια. Συνέχισαν να αφήνουν ανεξέλεγκτες τις αγορές και να παρακολουθούν αμέτοχες την τεράστια ανακατανομή του πλούτου σε βάρος των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων. Συνέχισαν να βρίσκονται πίσω από μεγάλα deals, από συμφωνίες πίσω από κουρτίνες, από συναλλαγές με όρους αδιαφάνειας. Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις, οι δυνάμεις της συναλλαγής, της διαπλοκής και των μεγάλων συμφερόντων, είναι αντίθετες με τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού. Είναι αντίθετες με τα συμφέροντα της υγιούς επιχειρηματικότητας Είναι αντίθετες με την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την πρόοδο των λαών. Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις, είναι υπόλογες γιατί προκάλεσαν την παγκόσμια οικονομική κρίση. Είναι αυτές που ευθύνονται για τα 10 εκατομμύρια πρόσθετων ανέργων. Για τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κλείνουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Για τα εκατομμύρια νοικοκυριά που βρέθηκαν κάτω από το όριο της φτώχειας. 2
Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις, πρέπει να περάσουν στο περιθώριο. Να αποδοκιμαστούν και μάλιστα έντονα για την πολιτική που ακολούθησαν. Να απομονωθούν από τους εργαζόμενους, τις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις, τους πολίτες. Φίλες και φίλοι, Η κρίση που αντιμετωπίζουμε σήμερα, έχει γνωστά αίτια. Ο άκρατος, ανέλεγκτος καπιταλισμός αντικατέστησε σε πολλές περιπτώσεις τη μικτή οικονομία της αγοράς και οδήγησε στην κοινωνική αποσύνθεση, την κοινωνική στέρηση, την περιθωριοποίηση και τη συντριβή. Διέβρωσε την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αλληλεγγύη και τους κοινωνικούς δεσμούς, στους οποίους στηρίχτηκαν οι ελεύθερες δημοκρατικές κοινωνίες και από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωση τους. Υπονόμευσε τις βάσεις της κοινωνικής συνοχής και τις πηγές της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ακριβώς λοιπόν, επειδή τα αίτια της κρίσης είναι γνωστά, η απάντηση της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας είναι ξεκάθαρη. Απέναντι στα φαινόμενα μιας απάνθρωπης παγκοσμιοποίησης, εμείς αντιπαραβάλλουμε τον εξανθρωπισμό της. Προτάσσουμε την αλληλεγγύη, την ανακατανομή του πλούτου, τη δημοκρατία, την κρατική εποπτεία και ρύθμιση των αγορών, την υποταγή της οικονομίας της αγοράς στις ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δύναμη της γνώσης, το διάλογο, τον πολιτισμό, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική λογοδοσία απέναντι στα φαινόμενα διαφθοράς και αδιαφάνειας. Η Σοσιαλιστική Διεθνής και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, προτείνουν ένα ισχυρό, προοδευτικό σχέδιο εξόδου από την κρίση. 3
Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου αυτού είναι: 1. Αύξηση των επενδύσεων, ως στοιχείο άμεσης οικονομικής ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης. Μιας έξυπνης με πράσινο περιεχόμενο ανάπτυξης. 2. Επαναφορά των πιστωτικών διευκολύνσεων προς πολίτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 3. Ένα νέο σύμφωνο ασφαλούς απασχόλησης. 4. Ένα νέο κοινωνικό σύμφωνο που θα αποσκοπεί στην ελαχιστικοποίηση των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στις ευαίσθητα κοινωνικοοικονομικά ομάδες του πληθυσμού. 5. Δημιουργία χρηματοοικονομικών εργαλείων και ειδικών ταμείων τα οποία θα υποβοηθήσουν άμεσα εκείνες τις χώρες μέλη που αντιμετωπίζουν σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα. 6. Εισαγωγή ρυθμιστικών κανόνων λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών και των τραπεζών. 7. Ανάληψη από την ΕΕ ηγετικού ρόλου σε παγκόσμιο επίπεδο και επανακαθορισμός των σχέσεων της Ευρώπης με την νέα δημοκρατική διακυβέρνηση των ΗΠΑ. Οι ευρωπαίοι πολίτες δίνοντας την ψήφο τους στα κόμματα του ΕΣΚ, μαζί με την απόρριψη των φιλελεύθερων και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, ενδυναμώνουν τον κοινωνικό και δημοκρατικό χαρακτήρα του Ευρωκοινοβουλίου, καθιστώντας το βασικότατο παράγοντα κοινωνικής και οικονομικής σταθερότητας. Ανοίγουν το δρόμο για μια νέα κοινωνική Ευρώπη. 4
Ξεκινώντας αυτή την προσπάθεια πρέπει να βεβαιωθούμε ότι θα διατηρήσουμε όλα τα καλά στοιχεία που πλούτισαν το ιδεολογικό μας οπλοστάσιο και επέτρεψαν να χτιστεί αυτό, που έγινε ευρύτερα γνωστό σαν το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο». Ιστορικά, στη σοσιαλδημοκρατία διεκδικούμε την κληρονομιά όλων των παραδοσιακών δημοκρατικών κινημάτων, των ιδανικών της φιλελεύθερης δημοκρατίας, των αρχών του διαφωτισμού και των σοσιαλδημοκρατικών θεωριών. Διεκδικούμε ακόμα το δικαίωμα της έκφρασης των ιδανικών της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της προόδου. Σήμερα, πρέπει να διευρύνουμε το ιδεολογικό και πολιτικό πιστεύω μας, πέρα από τα παραδοσιακά κοινωνικά όρια. Κι αυτός ο μετασχηματισμός θα πρέπει να εκφραστεί στην πολιτική μας οργάνωση, στις δομές και τη δυναμική μας. Η επαναδιατύπωση των πολιτικών μας θα μπορούσε να πάρει τη μορφή μιας ευρείας σοσιαλδημοκρατικής συμμαχίας στην Ευρώπη και μιας ευρύτερης Διεθνούς Οργάνωσης, που θα φέρει κοντά όλα τα πολιτικά κόμματα που μοιράζονται τα ίδια ιδανικά. Το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και η Σοσιαλιστική Διεθνής να γίνουν πιο αποφασιστικά όργανα παραγωγής πολιτικής. Είναι ανάγκη να χτίσουμε μια νέα αντίληψη κοινωνικής αλληλεγγύης και συλλογικότητας. Αυτό απαιτεί και τον επαναπροσδιορισμό του δημόσιου τομέα, με ένα τρόπο που θα συμφιλιώσει την πειστική λειτουργία της αγοράς με την ανάγκη διατήρησης της κοινωνικής συνοχής και την αύξηση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Την αυτονομία με την κοινωνική ευθύνη. Την ευαισθησία με την αποφασιστικότητα. Είναι ανάγκη να έχουμε πάντοτε στο μυαλό ότι ένα σύστημα που ελέγχεται αποκλειστικά από την αγορά εξασθενίζει τους κοινωνικούς 5
δεσμούς. Τους δεσμούς, οι οποίοι στηρίζουν τις κοινωνίες και αποτρέπουν εγκληματικές παράνομες, αντικοινωνικές συμπεριφορές, που οδηγούν στην περιβαλλοντική εξαθλίωση, την πολιτιστική ερήμωση, τη μετανάστευση και την τρομοκρατία. Ο μεγάλος κίνδυνος από την παγκοσμιοποίηση των οικονομιών είναι μια ισοπέδωση των κοινωνιών χωρίς αρχές, αξίες και οράματα. Φίλες και φίλοι, Αυτή είναι η ώρα της σοσιαλδημοκρατίας. Γιατί εκπροσωπεί τις ελπίδες και τις προσδοκίες ανθρώπων και κοινωνιών για τις άφθορες διαχρονικά αξίες της αλληλεγγύης, της ελευθερίας, της ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Γιατί εκφράζει τα αιτήματα των ανθρώπων για δημοκρατικό έλεγχο, για ισότητα ευκαιριών, για πρόοδο και δημιουργία. Γιατί εκπροσωπεί τη συλλογική θέληση των λαών να υπάρξουν, να συμβιώσουν ειρηνικά και να συνάπτουν σχέσεις δημιουργικής συνεργασίας. Γιατί αποτυπώνει την ευαισθησία και ταυτόχρονα την αγωνία των ανθρώπων, να ζουν σε ένα αρμονικό περιβάλλον, με κατανόηση στις ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικές πολιτιστικές ταυτότητες. Αγαπητοί φίλοι, Είναι φανερό ότι η μη λήψη κρατικών μέτρων για την αποκατάσταση των ζημιών από τον αχαλίνωτο καπιταλισμό και την οικονομία του καζίνο, θα ήταν στάση ανεύθυνη και καταστροφική. Έχουμε ένα οικονομικό σύστημα που χρειάζεται αναθεώρηση. 6
Πρέπει η πραγματική οικονομία να συγκρουστεί με την οικονομία του άκρατου κέρδους. Πρέπει να επιστρέψει στον κόσμο της οικονομίας, ο έλεγχος, η ηθική και η ανθρωπιά. Εμείς, οι Σοσιαλιστές, οι Σοσιαλδημοκράτες, τα Εργατικά Κόμματα, η Σοσιαλιστική Διεθνή, το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, έχουμε τις απαντήσεις. Η πολιτική μας πρόταση, μπορεί να οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση. Τα μέτρα που προτείνουμε, τα μέτρα που πρότεινε και προτείνει στην Κύπρο η ΕΔΕΚ, μπορούν να οδηγήσουν στην ανακούφιση της κοινωνίας και ειδικότερα των πιο ευάλωτων κοινωνικά και οικονομικά ομάδων του πληθυσμού. Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, είναι μια έκρηξη των προοδευτικών δυνάμεων που θα οδηγήσει σε μια νέα, κοινωνική Ευρώπη. Τώρα, οι πολίτες έχουν το λόγο. 7