Ο ΦΑΛΑΙΝΟΚΑΡΧΑΡΙΑΣ ΑΝΤΡΕΑΣ ΣΕΡΓΙΔΗΣ, Γ 3
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ο φαλαινοκαρχαρίας (Rhincodon typus - Ρυγχόδων ο τύπος) είναι ένας αργά κινούμενος καρχαρίας που τρέφεται φιλτράροντας την τροφή του και είναι το μεγαλύτερο ψάρι στον κόσμο, στα οποία χαρακτηριστικά οφείλεται και το όνομά του. Οι φαλαινοκαρχαρίες είναι εκπληκτικά όντα. Φτάνουν σε μήκος τα είκοσι μέτρα και σε βάρος τους 20 τόνους. Πρόκειται για το μακροβιότερο σπονδυλωτό πλάσμα που δεν ανήκει στα θηλαστικά με μέση διάρκεια ζωής τα 70 χρόνια. Το είδος θεωρείται ότι έχει εμφανιστεί περίπου πριν από 60 εκατομμύρια έτη. Θεωρείται ως ευάλωτο είδος και ο αριθμός των φαλαινοκαρχαριών δεν είναι γνωστός.
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Οι φαλαινοκαρχαρίες επωάζουν τα αυγά τους μέσα στο σώμα τους και όχι έξω. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης του μικρού. Μέσα στο θηλυκό φαλαινοκαρχαρία είναι εκατοντάδες αυγά, αλλά μόνο μερικά θα μετατραπούν σε μωρά φαλαινοκαρχαρίες. Τα υπόλοιπα αυγά πιστεύεται ότι είναι εκεί, έτσι ώστε όταν εκκολάπτονται τα νεογνά να έχουν κάτι να φάνε. Ο φαλαινοκαρχαρίας γεννά κατά μέσο όρο 12 νεογνά που είναι περίπου 60 εκατοστά σε μήκος. Οι μικροί φαλαινοκαρχαρίες αναπτύσσονται γρήγορα κατά τα πρώτα χρόνια τους και σύντομα τα νεογνά γίνονται εξαιρετικά μεγάλα και επομένως είναι λιγότερο πιθανό να θηρευτούν από θαλάσσια αρπακτικά ζώα όπως τα άλλα είδη καρχαριών και φαλαινών δολοφόνων.
ΔΙΑΜΟΝΗ & ΦΑΓΗΤΟ Ο φαλαινοκαρχαρίας κατοικεί σε ζεστά, τροπικά νερά γύρω από τον Ισημερινό και συχνά πλησιάζει κοντά στην ακτογραμμή. Είναι επίσης γνωστό ότι καταδύεται σε βάθη μέχρι 700 μέτρα (δηλαδή πάνω από 2.000 πόδια βάθος). Σε αυτό το μέρος του ωκεανού, η τροφή είναι πιο περιορισμένη επομένως επιχειρήσεις σε τέτοιο βάθος κάνει μόνο όταν το κυνήγι σε μικρό βάθος δεν είναι δυνατό. Γενικά πρόκειται για φιλικό καρχαρία και μέχρι σήμερα δεν έχει δημιουργήσει καμία σημαντική απειλή για τον άνθρωπο και κυρίως τους δύτες. Ξοδεύει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του κολυμπώντας μέσα στους ανοικτούς ωκεανούς σε αναζήτηση τροφής, πλακτών, ψαριών και καλαμαριών. Σε αντίθεση με πολλά άλλα είδη καρχαρία, είναι γνωστό ότι οι φαλαινοκαρχαρίες τρέφονται με μεγάλα κοπάδια από μικρά ψάρια και δεν κυνηγούν μεγαλύτερα ψάρια ή θαλάσσια θηλαστικά. Έχει δηλαδή ίδιες διατροφικές συνήθειες με τη φάλαινα όπως και άλλα μικρότερα ζώα της θάλασσας.
ΚΟΛΥΜΠΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΑΛΑΙΝΟΚΑΡΧΑΡΙΕΣ Οι φαλαινοκαρχαρίες εντοπίζονται συχνά γύρω από τον Κόλπο του Μεξικού και τα νησιά της Ινδονησίας και είναι γνωστό ότι είναι σχεδόν παιχνιδιάρηδες με τους ανθρώπους.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΤΟΝ ΑΠΕΙΛΟΥΝ Ο κύριος εχθρός του καρχαρία είναι ο άνθρωπος. Τα πτερύγια του καρχαρία χρησιμοποιούνται για να φτιαχτεί η περίφημη σούπα, περιζήτητη στα εστιατόρια της Άπω Ανατολής. Ένα μόνο πτερύγιο του φαλαινοκαρχαρία μπορεί να πουληθεί στην αγορά της Κίνας μέχρι και 15.000 δολάρια. Αφού τους ψαρέψουν, τους κόβουν τα πτερύγια και τους ξαναπετούν ζωντανούς, αλλά ανίκανους πλέον να κολυμπήσουν, στη θάλασσα για να βρουν αργό και τραγικό θάνατο. Οι τιμές των προϊόντων του καρχαρία αυξάνονται, καθώς οι καρχαρίες γίνονται όλο και πιο σπάνιοι. Το 1999, στην αγορά της Ταϊβάν, η τιμή ενός (νεκρού) φαλαινοκαρχαρία έφτανε τα 3.000 δολάρια.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΤΟΝ ΑΠΕΙΛΟΥΝ Οι χόνδροι του καρχαρία χρησιμοποιούνται επίσης στη φαρμακοβιομηχανία και τη βιομηχανία καλλυντικών. Ο μύθος της ανοσίας του καρχαρία στον καρκίνο οδήγησε στην αύξηση του αριθμού των καρχαριών που ψαρεύονται ετησίως. Μόνο στην Κόστα Ρίκα, όπου είναι και η παραγωγή του σχετικού «φαρμάκου», υπολογίζεται ότι σκοτώνονται περί τους 10.000 καρχαρίες το χρόνο.
ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ? Για εκατομμύρια χρόνια οι καρχαρίες παίζουν το ρόλο του «ανώτατου θηρευτή» ή της «Υγειονομικής Αστυνομίας» για το θαλάσσιο περιβάλλον, τρώγοντας τα αδύναμα άτομα από πολλά θαλάσσια είδη που περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιό τους. Με άλλα λόγια, ο καρχαρίας παίζει το ρόλο του κορυφαίου καθαριστή ή σκουπιδιάρη, αντίστοιχο με το ρόλο πολλών ανώτερων αρπακτικών στην ξηρά.