ΣΥΝΤΟΜΟΣ' ΟΔΗΓΟΣ' ΤΩΝ' ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ' ΝΟΜΩΝ' ΓΙΑ' ΤΙΣ' ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ' ΠΗΓΕΣ'ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ'

ΣΥΝΤΟΜΟΣ' ΟΔΗΓΟΣ' ΤΩΝ' ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ' ΝΟΜΩΝ' ΓΙΑ' ΤΙΣ' ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ' ΠΗΓΕΣ'ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ' ' Ο' νόμος' που' καθόρισε' τους' αρχικούς' κανονισμούς' σχετικά' για' την' παραγωγή' ηλεκτρικής'ενέργειας'από'ανανεώσιμες'πηγές'ενέργειας'στην'ελλάδα,'εκδόθηκε' για' πρώτη' φορά' το' 2006.' Από' το' έτος' αυτό' και' μετά,' έπειτα' ακολουθώντας' ευρωπαϊκούς' νόμους' και' οδηγίες,' ο' νόμος' αυτός' έχει' τροποποιηθεί' αρκετές' φορές' με' υπουργικές' αποφάσεις' και' μεταγενέστερους' νόμους,' γεγονός' που' καθιστά' δύσκολο' να' ακολουθούν' οι' αλλαγές' πάντα' με' ακρίβεια.' Η' εξέλιξη' δείχνει' μια' σταθερή' μείωση' των' εγγυημένων' τιμολογίων' απορρόφησης' «feed[ in[tariffs»' ηλεκτρικής' ενέργειας' από' το' δίκτυο' /' σύστημα' και' αποκαλύπτει' τη' γενική'τάση'της'εε'για'την'εξάλειψη'πριμοδοτήσεων'και'την'ενσωμάτωση'της' παραγωγής' της' ηλεκτρικής' ενέργειας' από' ανανεώσιμες' πηγές' ενέργειας' στην' ελεύθερη' αγορά.' Λόγω' του' μεγάλου' αριθμού' φωτοβολταϊκών' εγκαταστάσεων' που' ξεπέρασε' τα' όρια' που' καθορίστηκαν' από' την' ελληνική' κυβέρνηση,' οι' κάτοχοι' φωτοβολταϊκών' είναι' οι' πρώτοι' που' επηρεάζονται' από' τους' περιορισμούς.' Ο' κορεσμός' των' ηλεκτρικών' δικτύων' οδήγησε' στην' αναστολή' των' συμβάσεων' φωτοβολταϊκών' διασύνδεσεων' και' πώλησης' (με' κάποιες' εξαιρέσεις,'π.χ.'φωτοβολταϊκά'σε'στέγες)'μέχρι'το'τέλος'του'2014.'' Παρακάτω' μπορείτε' να' διαβάσετε' κάποιες' πληροφορίες' σχετικά' με' την' παραγωγή' ηλεκτρικής' ενέργειας' από' ανανεώσιμες' πηγές' ενέργειας' στην' Ελλάδα,' που' δημοσιεύθηκαν' σε' διάφορους' νόμους' από' το' 2006' μέχρι' το' 2014.' Για'περισσότερες'λεπτομέρειες,'παρακαλούμε'ανατρέξτε'στο'νόμο'/'υπουργική' απόφαση'που'αναφέρεται'στο'κείμενο.' ' Βιώσιμη'ανάπτυξη'στον'τομέα'της'ενέργειας'' Τοπλαίσιοαναφοράςγιατηναειφόροανάπτυξηστοντομέατηςενέργειαςκαθορίστηκε μετογενικό'πλαίσιο'χωροταξικού'σχεδιασμού'και'αειφόρου'ανάπτυξης πουεγκρίθηκε απότοεθνικόσυμβούλιοχωροταξικούσχεδιασμούκαιαειφόρουανάπτυξηςκαιέπειτα από την Ελληνική Βουλή το 2008 (ΦΕΚ' 128' Α/3.07.08). Η βάση του πλαισίου αυτού ήταν ο νόμος'2742/1999, ο στόχος του οποίου ήταν η δημιουργία θεμελιωδών αρχών και θεσμοθέτηση διαδικασιών και μέσων χωροταξικού σχεδιασμού, προκειμένου να προωθηθεί η βιώσιμη και ισορροπημένη ανάπτυξη, να εγγυηθεί η παραγωγή και η κοινωνική συνοχή, να εξασφαλιστεί η προστασίας του περιβάλλοντος σε όλη την η εθνική επικράτεια, και να ενισχυθεί η θέση της χώρας στο διεθνές και ευρωπαϊκό πλαίσιο. ΤοΓενικόΠλαίσιοΧωροταξικούΣχεδιασμούκαιΑειφόρουΑνάπτυξηςαναγνώρισεόλα τα συναφή προβλήματα που συνδέονται με το σχεδιασμό και την αειφόρο ανάπτυξη της χώρας (κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά, σύγκρουση συμφερόντων, κ.λπ.). Επιπλέον,πρότεινεσυγκεκριμέναμέτραγιατηνεπιβολήκαιυπέρβασηαδυναμιώντων μηχανισμώνυλοποίησηςγιατηνενίσχυσητηςβιώσιμηςοργάνωσηςκαιτονσχεδιασμό της χώρας για τα επόμενα 15 χρόνια. Επιπλέον, το πλαίσιο περιλαμβάνει μέτρα που αφορούν εκείνης της περιόδου απομονωμένα νησιά στην προγραμματισμένη πολυκεντρικήανάπτυξηκαιτηδιαρθρωτικήοργάνωσητηςχώρας(παρ.'α'και'δ,'άρθ.'5,' 128Α/07.03.08).Συγκεκριμένα,οστόχοςήταννασυνδεθούνόλατακατοικημένανησιά τηςχώραςστοδίκτυομεταφοράςηλεκτρικήςενέργειαςτουηπειρωτικούτμήματοςτης

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr χώρας,δηλαδήτοδίκτυοτηςελληνικήςδημόσιαςεπιχείρησηςηλεκτρισμού(δεη).τα νησιά θα κρατούσαν επίσης τις αυτόνομές τους μονάδες παραγωγής ενέργειας σε εφεδρεία(παρ.'b2.δ,'άρθ.'6,'128'α/07.03.08). Αναλυτικότερα,οιπροβλεπόμενοιστόχοιγιατοντομέατηςενέργειας,όπωςορίζονταν στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, ήταν (παρ.'β,' άρθ.'6,'128'α/03.07.08): 1. να εξασφαλίσει την πλήρη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της εθνικής επικράτειας, 2. ναενισχύσειτηνενεργειακήασφάλειαμέσωτηςανάπτυξηςτωνανανεώσιμων πηγώνενέργειας,τηςπροώθησηςτωνεναλλακτικώνκαυσίμων,καθώςκαιτης αξιοποίησηςεγχώριωνπόρων,και 3. ναπαρακολουθείαποτελεσματικάτιςπεριβαλλοντικέςεπιδόσειςτουτομέατης ενέργειας, καθώς και να μειώσει τις επιπτώσεις του τομέα στην κλιματική αλλαγή,στοπλαίσιοτωνσχετικώνδεσμεύσεωντηςχώρας. Προγραμματισμένα μέτρα που σχετίζονται με την υποδομή της παραγωγής ενέργειας περιλαμβάνουν την αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων μονάδων λιγνίτη και τη σταδιακή μείωση της χρήσης λιγνίτη, την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της χώρας ως κέντρο ηλεκτρικής ενέργειας, των μεταφορών πετρελαίουκαιφυσικούαερίου,καθώςκαιτηνανάπτυξηυπόγειωνδικτύωνδιανομής ηλεκτρικής ενέργειας (χωρίς διέλευση μέσα από ευαίσθητες περιοχές και, αν είναι δυνατόν,απόπεριοχέςπουπεριλαμβάνονταιστοδίκτυοnatura2000). Η παρ.' 4' του' άρθ.' 10 του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης περιέγραψε τις κατευθυντήριες γραμμές για την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων. Συγκεκριμένα, τα μέτρα που αφορούν το νερό περιγράφονται στην παρ.'4α,τουεδάφουςστηνπαρ.'4β,καιτουαέρα/ατμόσφαιραςστηνπαρ.'4γ'του'άρθ.' 10'τουπλαισίου. Τοσχέδιοτουνερούέχειωςστόχο,μεταξύάλλων,ναπαρέχειολοκληρωμένηδιαχείριση και προστασία των υδάτινων πόρων ανά υδατικό διαμέρισμα, την προστασία των υπόγειων αποθεμάτων νερού από την υπερεκμετάλλευση και ποιοτική υποβάθμιση, τηνκατασκευήμέσασταεπόμεναπέντεχρόνιαβιολογικώνσταθμώνεπεξεργασίαςκαι δικτύωναποχέτευσηςσεόλουςτουςοικισμούςτηςχώραςμεπερισσότερουςαπό2000 κατοίκους,τηλήψηαναγκαίωνμέτρωνγιατηδιασφάλισητωναναγκαίωναποθεμάτων νερού για οικιακή, γεωργική και βιομηχανική χρήση, ιδιαίτερα σε άνυδρες περιοχές όπωςηνησιωτικήπεριοχήτουαιγαίου. Τοσχέδιοτουεδάφουςπεριλαμβάνει,μεταξύάλλων,τηνκατάργησηκαιενοποίησητων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων και την τοποθέτηση εγκαταστάσεων ανακύκλωσης αποβλήτων στην πηγή, καθώς και την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης/αξιοποίησηςοικιακώναπορριμμάτωναπό24%σε60%τηςποσότητας τουςτο2023. Το σχέδιο της ατμόσφαιρας περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών από οχήματα, ιδίως μέσω της προώθησης των δημόσιων μέσων μαζικής μεταφοράς. Η πρόοδος της εφαρμογής του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης παρουσιάζονται και συζητούνται σε σεμινάρια που διοργανώνονταιαπότουπουργείοπεριβάλλοντος,ενέργειαςκαικλιματικήςαλλαγής κάθε δύο χρόνια. Η παρακολούθηση της προόδου για την επίτευξη των στόχων της May2014 Page2of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr βιώσιμης ανάπτυξης γίνεται με πολύπλοκους, ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες που επελέγησαν από την Επιτροπή Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον τομέα τουχωροταξικούσχεδιασμούκαιτηςαειφόρουανάπτυξης.ταδεδομένασυλλέγονται απότοεθνικόδίκτυοπληροφοριώνγιατονχωροταξικόσχεδιασμό,τααποτελέσματα κοινοποιούνται στην Επιτροπή Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον τομέα τουχωροταξικούσχεδιασμούκαιτηςαειφόρουανάπτυξης,στοκοινοβούλιοκαι,τέλος, δημοσιοποιούνται. ' Παραγωγή'ηλεκτρικής'ενέργειας'από'Ανανεώσιμες'Πηγές'Ενέργειας'(ΑΠΕ)'' Οι βασικές κατευθύνσεις για την ηλεκτρική ενέργεια από σταθμούς παραγωγής ενέργειαςμεχρήσηαπεκαθιερώθηκανμετοννόμο'3468/2006. Αυτός ο νόμος είναι αποτέλεσμα της Οδηγίας' 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού ΚοινοβουλίουκαιΣυμβουλίου,σχετικάμετηνπροώθησητηςηλεκτρικήςενέργειαςπου παράγεταιαπόαπεστηνεσωτερικήαγοράενέργειαςθέτονταςκανόνεςπουπαρέχουν προτεραιότηταστην εσωτερικήαγοράστην παραγωγήενέργειας απόαπεκαιστους σταθμούς υψηλής απόδοσης συμπαραγωγής (συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, ΣΗΘ). Επιπλέον, ο νόμος αυτός (όπως τροποποιήθηκε από το νόμο' 3851/2010)θέτειτουςακόλουθουςεθνικούςστόχουςγιατοέτος2020,όπωςορίζονται στηνοδηγία'2009/28/εκ:ηενέργειαπουπαράγεταιαπόαπεθαπρέπεινακαλύπτει (α) το 20% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας, (β) το 40% της ακαθάριστηςκατανάλωσηςηλεκτρικήςενέργειας,(γ)το20%τηςτελικήςκατανάλωσης ενέργειας που χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη, και (δ) το 10% της τελικής κατανάλωσηςηλεκτρικήςενέργειαςστοντομέατωνμεταφορών. Διαδικασία'αδειοδότησης'σταθμών'παραγωγής'ενέργειας'' Ο νόμος'3468/2006 καθορίζει το νομικό πλαίσιο έγκρισης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειαςαπόαπε.οιάδειεςπουαπαιτείέναςσταθμόςηλεκτρικήςενέργειαςείναιη Άδεια'Παραγωγής'Ηλεκτρικής'Ενέργειας(χορηγείταιμεαπόφασητηςΡυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, ΡΑΕ, βάσει των ειδικών κριτηρίων υγείας, ασφάλειας, αποτελεσματικότητας, το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, την προστασία του περιβάλλοντος, και άλλα, όπως τροποποιήθηκεμετοάρθ.'2'του'νόμου'3851/2010)καιοιάδειες' Εγκατάστασης' και' Λειτουργίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε μη διασυνδεδεμένα νησιά 1, σε περιοχές με κορεσμένα ηλεκτρικά δίκτυα, καθώς και περιοχές με άλλους υφιστάμενους περιορισμούς, οι αιτήσεις Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ σε εγκαταστάσεις αυτοπαραγωγών έχουνε προτεραιότητααπόάλλεςεφαρμογέςπαραγωγήςηλεκτρικήςενέργειαςαπόαπε(παρ.' 7,' άρθ.' 3,' νόμος' 3468/2006). Οι άδειες παραγωγής υβριδικών σταθμών 1Το άρθ.' 130' του' νόμου' 4001/2011 ορίζει ότι η διαχείριση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε μη διασυνδεδεμένα νησιά ρυθμίζεται σύμφωνα με τον Κώδικα Διαχείρισης Ηλεκτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών που συντάχθηκε από το Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας(ΔΕΔΔΗΕ)μετάαπότροποποιήσειςτηςΡΑΕ.Η1 η έκδοσητουκώδικαδιαχείρισηςηλεκτρικών ΣυστημάτωνΜηΔιασυνδεδεμένωνΝησιώνδημοσιεύτηκετο2014.Οκώδικαςαυτόςπεριέχειόλουςτους κανονισμούς που αφορούν ενεργειακές δραστηριότητες στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Οι αρμοδιότητες, ευθύνες και τα δικαιώματα των διαχειριστών, των εποπτικών αρχών, των παραγωγών και των καταναλωτών σε θέματα ενέργειας έχουμ καθοριστεί σαφώς, όπως έχουν και όλες οι απαραίτητες ενέργειεςκαιπροϋποθέσειςγιατηνορθήεφαρμογήκαιεπιβολήσυμφωνιώνστοντομέατηςενέργειας. May2014 Page3of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr ηλεκτροπαραγωγής 2 στα μη διασυνδεδεμένα νησιά θα πρέπει να συνοδεύονται από λεπτομερήανάλυσηπουναπεριγράφειτοντρόποενσωμάτωσης καιλειτουργίαςτου σταθμούστοηλεκτρικόδίκτυοτουνησιούσεετήσιαβάση(συμπεριλαμβανομένηςκαι της εγγυημένης παροχής ισχύος και τους όρους λειτουργίας και προϋποθέσεις του σταθμού) (άρθ.' 6,' νόμος' 3468/2006). Επιπλέον, στην περίπτωση των νησιών, έχουν απόλυτη προτεραιότητα οι αιτήσεις για Άδειες Παραγωγής ή για εξαιρέσεις μονάδων που συνδυάζουν ΑΠΕ με μονάδες αφαλάτωσης νερού, με την προϋπόθεση ότι η εγκατεστημένηισχύςτωναπεδενυπερβαίνειμεπάνωαπό25%τηχωρητικότητατης μονάδας αφαλάτωσης. Το πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας ακολουθεί τους κανόνες που ισχύουν για τους αυτοπαραγωγούς, δηλαδή, τη δέσμευση να μην παρέχουν στο δίκτυοπάνωαπότο20%τηςετήσιαςπαραγόμενηςηλεκτρικήςενέργειας(παρ.'12,'άρθ.' 3,'νόμος'3468/2006, άρθ.'2'νόμος'3851/2010). Σε τέτοιες περιπτώσεις, η μονάδα ΑΠΕ κρίνεταιβάσειμιαςτεχνοοικονομικήςανάλυσηςπουετοιμάζεταιαπότοναιτούντα,ενώ θα πρέπει επίσης να υπογραφούν συμβάσεις μεταξύ του αιτούντος και της Γενικής ΓραμματείαςΑιγαίουκαιΝησιωτικήςΠολιτικήςήτουαιτούντακαιαρμοδίωντοπικών αρχώνσχετικώνμετηδιάθεσητωνπαραγόμενωνποσοτήτωννερού. Απαλλάσσονται από την υποχρέωση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και Αδειών Εγκατάστασης και Λειτουργίας φυσικά ή νομικά πρόσωπα που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια σε εγκαταστάσεις ΑΠΕ και μονάδες συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης 3 (κάτωαπόαυστηρούςπεριορισμούςχωρητικότηταςκαιείδουςχρήσης)και σε συμβατικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερους των 20 kw (νόμος' 2773/1999, άρθ.' 4' νόμου' 3468/2006, παρ.' 12' άρθ.' 2' νόμου' 3851/2010). Η απαλλαγήαπότιςάδειεςθαπρέπειναπιστοποιείταιαπότονυπεύθυνοφορέακαινα κοινοποιείται στη ΡΑΕ και το τμήμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπεύθυνο για τις ΑΠΕ (άρθ.' 4' νόμου' 3468/2006, παρ.' 12' άρθ.' 2' νόμου'3851/2010). Παρόλο που εξαιρούνται από την Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και των ΑδειώνΕγκατάστασηςκαιΛειτουργίας,οισταθμοίμεεγκατεστημένηισχύπάνωαπότα καθορισμένα όρια χρειάζονται Έγκριση' Περιβαλλοντικών' Όρων σύμφωνα με τους νόμους που τίθενται σε ισχύ από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή (παρ.' 13' άρθ.' 8' νόμου'3468/2006,'άρθ.'3'νόμου'3851/2010). Η Άδεια Παραγωγής είναι η προϋπόθεση γιατοαίτημαέγκρισηςπεριβαλλοντικώνόρων. Στηνπερίπτωσηπουδεναπαιτείται Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων ενός σταθμού Α.Π.Ε. ή ΣΗΘΥΑ, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας υποχρεούται να εκδώσει επίσημη απαλλαγή της εν λόγω απαίτησης του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων απαιτεί Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και πρέπει να ενσωματώνει ειδική έγκριση όταν σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και δίκτυα 2Μια υβριδική μονάδα παραγωγής ενέργειας είναι ένας σταθμός που παράγει ηλεκτρική ενέργεια με τη χρήσητουλάχιστονμίαςανανεώσιμηςπηγήςενέργειας.ηετήσιασυνολικήενέργειαπουαπορροφάταιαπό το δίκτυο (είσοδος από το δίκτυο μείον την έξοδο στο δίκτυο από τη μονάδα ΑΠΕ) δεν πρέπει να είναι υψηλότερη από το 30% της συνολικής ενέργειας που απαιτείται για την πλήρωση των μονάδων αποθήκευσηςτουυβριδικούσταθμού.επιπρόσθετα,ηπαραγωγικήικανότητατηςμονάδαςαπεδενπρέπει ναείναιπερισσότεροαπό20%μεγαλύτερηεκείνηςτωνμονάδωναποθήκευσηςτουσταθμού. 3 ΣΗΘΥΑ είναι μονάδες συμπαραγωγής που εξασφαλίζουν εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον10%σεσύγκρισημετηχωριστήπαραγωγήθερμικήςκαιηλεκτρικήςενέργειας.ηηλεκτρική, θερμική και συνολική απόδοση του CHP ορίζονται στο νόμο' 3734/2009. Το αρχείο Αδειών Παραγωγής μονάδωνσυμπαραγωγήςδιατηρείταιστηραε. May2014 Page4of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr μεταφοράςκαιδιανομήςκαυσίμωνπρόκειταινακατασκευαστούνσεδασικέςεκτάσεις ήδάση(παρ.'2'άρθ.'58'νόμου'998/1979,'παρ.'3'άρθ.'8'νόμου'3468/2006). Φωτοβολταϊκά (ΦΒ) συστήματα, ανεμογεννήτριες σε κτίρια σε άλλες δομικές κατασκευές και σε οργανωμένους υποδοχείς βιομηχανικών δραστηριοτήτων εξαιρούνται από την υποχρέωση της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. Μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις ΑΠΕ εξαιρούνται επίσης από την έγκριση αυτή σε γήπεδα εκτόςεάνδενπληρούνταιειδικέςσυνθήκες,γιαπαράδειγμα,ανείναιμέροςτουδικτύου Natura2000(παρ.'3,'άρθ.'8'νόμου'3468/2006,'άρθ.'3'νόμου'3851/2010). ΟιπεριορισμοίτηςχωρητικότηταςσταθμώνπαραγωγήςηλεκτρικήςενέργειαςαπόΑΠΕ φαίνονταιστονπαρακάτωπίνακα. Πίνακας1:Όριαχωρητικότηταςεξαιρέσεωναδειοδότησης ' Άδεια' παραγωγής'' Άδεια' εγκατάτασης'' Άδεια' λειτουργίας'' Έγκριση' Περιβαλλοντικών'Όρων' ΦΒ' >20kWκαι<1MWp <500kW Ηλιοθερμικά' >20kWκαι<1MWp <500kW Αιολικοί'σταθμοί' >20kWκαι<100kW <20kW Βιομάζα/Βιοαέριο/ >20kWκαι<1MW <500kW Βιοκαύσιμα' Γεωθερμία' >20kWκαι<500MW <500kW ΣΗΘ' >20kWκαι<1MWe ' Μετάτηδιευθέτησητωναδειώνπουαναφέρθηκανπαραπάνω,συνάπτονταισυμφωνία διασύνδεσης και η Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας με το διαχειριστή του δικτύουήτουσυστήματος. Προτεραιότητες'απορρόφησης'ηλεκτρικής'ενέργειας'από'το'Σύστημα'/'Δίκτυο'' Δίνεται προτεραιότητα στην ενσωμάτωση ΑΠΕ στο Σύστημα ή το Διασυνδεδεμένο ΔίκτυοσεΣΗΘΥΑεγκαταστάσεις,εγκαταστάσειςΑΠΕυβριδικώνσταθμών,καθώςκαι πλεονάσματος ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από αυτοπαραγωγούς (κάτωυπόσυγκεκριμένεςσυνθήκες,αρθ.'9'νόμου'3468/2006). Σε μη διασυνδεδεμένα νησιά, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται σε εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ΑΠΕ ή σε υβριδικούς σταθμούς με ΑΠΕ έχει προτεραιότητα σε σχέσημετηνηλεκτρικήενέργειαπουπαράγεταισεσταθμούςπαραγωγήςηλεκτρικής ενέργειαςσυμπαραγωγήςυψηλήςαπόδοσης(αρθ.'10'νόμου'3468/2006). Οι όροι, προϋποθέσεις, καθώς και όλες οι απαραίτητες λεπτομέρειες σχετικά με την απορρόφηση της ηλεκτρικής ενέργειας εγκαταστάσεων παραγωγής περιγράφονται στονκώδικαδιαχείρισηςτουδικτύου/συστήματοςή,σεπερίπτωσηπουηπεριοχήδεν συνδέεται με το διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας, στον Κώδικα ΔιαχείρισηςΜηΔιασυνδεδεμένωνΝησιών. Τιμολόγηση'της'ηλεκτρικής'ενέργειας'' Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτείται στο Σύστημα / Δίκτυο ( FeedÖinÖtariffs, FIT) παραγωγών ή αυτοπαραγωγώνσεσταθμούςαπεκαισταθμούςσυμπαραγωγήςυψηλήςαπόδοσης.η μέγιστηεγκατεστημένηισχύςτωνσταθμώνδενμπορείναυπερβαίνειτα35mwκαιτο μέγιστο πλεόνασμα που απορροφάται από το Σύστημα ή το Δίκτυο, δεν πρέπει να May2014 Page5of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr υπερβαίνειτο20%τηςσυνολικήςετήσιαςπαραγόμενηςηλεκτρικήςενέργειας(άρθ.'13' νόμου'3468/2006,'άρθ.'5'νόμου'3851/2010). Πίνακας2:ΤιμολόγησηηλεκτρικήςενέργειαςπουτροφοδοτείταιστοΣύστημα/Δίκτυο απόαπε,όπωςτροποποιήθηκεαπότοννόμο4254/2014(τιμέςσεγκριφόντοισχύουν για σταθμούς που συνδέθηκαν το 2ο εξάμηνο του 2013 και η αποζημίωση τους είχε κανονιστείσύμφωναμετηνυποπαρ.'ι.2'της'παρ.'ι'του'άρθ.'1'του'νόμου'4093/2012). Παραγωγή'ηλεκτρικής'ενέργειας'από:' (1)Αιολικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεχερσαίες εγκαταστάσειςισχύος 5MW (2)Αιολικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεχερσαίες εγκαταστάσειςισχύος>5mw (3)Αιολικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεχερσαίες εγκαταστάσειςσταμηδιασυνδεδεμένανησιά (4)Υδραυλικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεμικρούς υδροηλεκτρικούςσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ 1 MWe (5)Υδραυλικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεμικρούς υδροηλεκτρικούςσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύαπό1 MWeέωςκαι5MWe (6)Υδραυλικήενέργειαπουαξιοποιείταιμεμικρούς υδροηλεκτρικούςσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύαπό5 MWeέωςκαι15MWe (7) c Ηλιακήενέργειαπουαξιοποιείταιαπόηλιοθερμικούς σταθμούςηλεκτροπαραγωγήςχωρίςσύστημα αποθήκευσης (8) d Ηλιακήενέργειαπουαξιοποιείταιαπόηλιοθερμικούς σταθμούςηλεκτροπαραγωγήςμεσύστημααποθήκευσης, τοοποίοεξασφαλίζειτουλάχιστον2ώρεςλειτουργίαςστο ονομαστικόφορτίο (9) e 'Γεωθερμικήενέργειαχαμηλήςθερμοκρασίαςκατάτην παρ.1στ τουάρθρου2τουνόμου3175/2003(α 207) (10)Γεωθερμικήενέργειαυψηλήςθερμοκρασίαςκατάτην παρ.1στ τουάρθρου2τουνόμου3175/2003(α 207) (11) f Βιομάζα(ήβιορευστά)πουαξιοποιείταιμέσω θερμικώνδιεργασιών(καύση,αεριοποίηση,πυρόλυση), απόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ 1MW (εξαιρουμένουτουβιοαποδομήσιμουκλάσματοςαστικών αποβλήτων) (12) g Βιομάζα(ήβιορευστά)πουαξιοποιείταιμέσω θερμικώνδιεργασιών(καύση,αεριοποίηση,πυρόλυση), απόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύαπό1mwέωςκαι5 ΜW(εξαιρουμένουτουβιοαποδομήσιμουκλάσματος αστικώναποβλήτων) (13) h Βιομάζα(ήβιορευστά)πουαξιοποιείταιμέσω θερμικώνδιεργασιών(καύση,αεριοποίηση,πυρόλυση), απόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ>5mw (εξαιρουμένουτουβιοαποδομήσιμουκλάσματοςαστικών αποβλήτων) (14)Αέριαεκλυόμενααπόχώρουςυγειονομικήςταφήςκαι εγκαταστάσειςβιολογικούκαθαρισμούκαιβιοαέριοπου προέρχεταιαπότηναναερόβιαχώνευσητου βιοαποδομήσιμουκλάσματοςαποβλήτωνκαιτην Τιμή'ενέργειας' ΧΕ a ' 105 85 105 82 110 90 105 85 105 83 100 80 260 200 280 220 143 130 110 100 198 180 170 155 148 135 131 114 Τιμή'ενέργειας' ΜΕ b ' May2014 Page6of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr οργανικήιλύ/λάσπηβιολογικώνκαθαρισμώνκαι αξιοποιούνταιαπόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ 2MW (15)Αέριαεκλυόμενααπόχώρουςυγειονομικήςταφήςκαι εγκαταστάσειςβιολογικούκαθαρισμούκαιβιοαέριοπου προέρχεταιαπότηναναερόβιαχώνευσητου βιοαποδομήσιμουκλάσματοςαποβλήτωνκαιτην οργανικήιλύ/λάσπηβιολογικώνκαθαρισμώνκαι αξιοποιούνταιαπόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ> 2MW (16) f Βιοαέριοπουπροέρχεταιαπότηναναερόβια χώνευσηβιομάζας(ενεργειακώνκαλλιεργειών, ενσιρωμάτωνχλωρήςνομήςγεωργικώνκαλλιεργειών, κτηνοτροφικώνκαιαγροβιομηχανικώνοργανικών υπολειμμάτωνκαιαποβλήτων,αποβλήτωνβρώσιμων ελαιώνκαιλιπών,ληγμένωντροφίμων)καιαξιοποιείται απόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ 3MW (17) i Βιοαέριοπουπροέρχεταιαπότηναναερόβια χώνευσηβιομάζας(ενεργειακώνκαλλιεργειών, ενσιρωμάτωνχλωρήςνομήςγεωργικώνκαλλιεργειών, κτηνοτροφικώνκαιαγροβιομηχανικώνοργανικών υπολειμμάτωνκαιαποβλήτων,αποβλήτωνβρώσιμων ελαιώνκαιλιπών,ληγμένωντροφίμων)καιαξιοποιείται απόσταθμούςμεεγκατεστημένηισχύ>3mw (18)ΛοιπέςΑΠΕεκτόςΦΒ(συμπεριλαμβαλομένωνκαι τωνσταθμώνενεργειακήςαξιοποίησηςτου βιοαποικοδομήσιμουκλάσματοςαστικώναποβλήτωνμη εντασσόμενωνσεάλληκατηγορίατουπίνακα,που πληρούντιςπροδιαγραφέςτηςευρωπαϊκήςνομοθεσίας όπωςεκάστοτεαυτέςισχύουν) (19)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος 1MWγια τιςκατηγορίες(α)«συνδυασμένοςκύκλοςαεριοστρόβιλου μεανάκτησηθερμότητας»ή(γ)«ατμοστρόβιλος συμπύκνωσης απομάστευσης»τουάρθρου3τηςυ.α.δ5ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) (20)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος 1MW λοιπώνκατηγοριώντουάρθρου3τηςυ.α.δ5ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) (21)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>1MWκαι 5MWγιατιςκατηγορίες(α)«Συνδυασμένοςκύκλος αεριοστρόβιλουμεανάκτησηθερμότητας»ή(γ) «Ατμοστρόβιλοςσυμπύκνωσης απομάστευσης»του άρθρου3τηςυ.α.δ5öηλ/γ/φ1/οικ.15641/14.07.2009(β 1420) (22)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>1MWκαι 5MWλοιπώνκατηγοριώντουάρθρου3τηςΥ.Α.Δ5Ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) (23)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>5MWκαι 10MWγιατιςκατηγορίες(α)«Συνδυασμένοςκύκλος αεριοστρόβιλουμεανάκτησηθερμότητας»ή(γ) «Ατμοστρόβιλοςσυμπύκνωσης απομάστευσης»του άρθρου3τηςυ.α.δ5öηλ/γ/φ1/οικ.15641/14.07.2009(β 1420) (24)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>5MWκαι 10MWλοιπώνκατηγοριώντουάρθρου3τηςΥ.Α.Δ5Ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) 108 94 230 209 209 190 90 80 88xΠΤ 95xΠΤ 92xΠΤ 100xΠΤ 80xΠΤ 85xΠΤ 84xΠΤ 90xΠΤ 74xΠΤ 85xΠΤ 78xΠΤ 90xΠΤ 76xΠΤ 80xΠΤ 80xΠΤ 85xΠΤ 70xΠΤ 75xΠΤ 74xΠΤ 80xΠΤ 65xΠΤ 75xΠΤ 70xΠΤ 80xΠΤ May2014 Page7of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr (25)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>10MWκαι 35MWγιατιςκατηγορίες(α)«Συνδυασμένοςκύκλος αεριοστρόβιλουμεανάκτησηθερμότητας»ή(γ) «Ατμοστρόβιλοςσυμπύκνωσης απομάστευσης»του άρθρου3τηςυ.α.δ5öηλ/γ/φ1/οικ.15641/14.07.2009(β 1420) (26)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>10MWκαι 35MWλοιπώνκατηγοριώντουάρθρου3τηςΥ.Α.Δ5Ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) (27)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>35MWγια τιςκατηγορίες(α)«συνδυασμένοςκύκλοςαεριοστρόβιλου μεανάκτησηθερμότητας»ή(γ)«ατμοστρόβιλος συμπύκνωσης απομάστευσης»τουάρθρου3τηςυ.α.δ5ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) (28)ΣΗΘΥΑμεχρήσηΦυσικούΑερίουισχύος>35MW λοιπώνκατηγοριώντουάρθρου3τηςυ.α.δ5ö ΗΛ/Γ/Φ1/οικ.15641/14.07.2009(Β 1420) 68xΠΤ 85xΠΤ 72xΠΤ 90xΠΤ 61xΠΤ 62xΠΤ 65xΠΤ 68xΠΤ 62xΠΤ 75xΠΤ 66xΠΤ 80xΠΤ 57xΠΤ 57xΠΤ 60xΠΤ 63xΠΤ (29)ΛοιπέςΣΗΘΥΑπουσυνδέονταιστοΔιασυνδεδεμένο 85 80 Σύστημα (30)ΛοιπέςΣΗΘΥΑπουσυνδέονταιστοδίκτυοτωνΜη 95 90 ΔιασυνδεδεμένωνΝησιών ΠΤ:'Προσαρμογή'τιμής'φυσικού'αερίου'(Δες'Πίνακα'B,'σελίδα'1440'του'νόμου'4254/2014)' Οι' τιμές' των' μονάδες' συμπαραγωγής' μπορεί' να' διαφέρουν' ανάλογα' με' τη' συγκεκριμένη' χρήση' της' θερμότητας'ή'των'αερίων'του'σταθμού.'' a'χε:'χωρίς'ενίσχυση.'η'επένδυση'πραγματοποιήθηκε'χωρίς'τη'χρήση'δημόσιων'επιδοτήσεων'για'άνω'του' 20%'του'κόστους'της'επένδυσης,'όπως'αυτή'διαμορφώθηκε'την'ημερομηνία'της'δοκιμαστικής'λειτουργίας' της'μονάδας'ή'της'σύνδεσης.'' b'με:'με'ενίσχυση.'η'επένδυση'πραγματοποιήθηκε'με'κρατικές'επιδοτήσεις.'' c,d' Στο' Διασυνδεδεμένο' Σύστημα:' 100' MW' συνολικά.' Στο' μη' διασυνδεδεμένο' σύστημα' 10%' της' συνολικής' εγκατεστημένης'ισχύς'του'κάθε'ανεξάρτητου'συστήματος.'' d,e'50'mw.'' f,g,h'στο'διασυνδεδεμένο'σύστημα:'40'mw'συνολικά.'' i,j'στο'διασυνδεδεμένο'σύστημα:'50'mw'συνολικά.' ' Αν και η τιμολόγηση των ΦΒ σταθμών ήταν εγγυημένη για 20 χρόνια (25 έτη για παραγωγήηλεκτρικήςενέργειαςαπόηλιοθερμικούςσταθμούς,παρ.'2'άρθρου.'12'νόμου' 3468/2006) 4, αναπροσαρμόστηκε με τον νόμο' 4254/2014 για να αντιμετωπιστεί εν μέρειτοχρέοςτηςχώραςσχετικάμετοντομέατωναπε. ΟιτιμέςαπορρόφησηςηλεκτρικήςενέργειαςαπόΦΒσταθμούςπουβρίσκονταισεισχύ (όπως ορίζονται στο άρθ.'27α'του'νόμου'3734/2009 που τροποποιήθηκε με διάφορες ΥπουργικέςΑποφάσειςκαιτοννόμο'4254/2014)είναιοιακόλουθες: 4Ηδοκιμαστικήλειτουργίαήησύνδεσητουσταθμούπρέπειναξεκινήσει/υλοποιηθείεντός18μηνών απότηνυπογραφήτηςσύμβασης ΠώλησηςΗλεκτρικήςΕνέργειας,γιασταθμούςπαραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας μικρότερων των 10 MW, και εντός 36 μηνών για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μεγαλύτερωντων10mw(αρθ.'15'νόμου'3468/2006,'παρ'5α'άρθ.'27α'νόμου'3734/2009). May2014 Page8of13

May2014 Page9of13 Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr Πίνακας 3 b : Τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από ΦΒ σταθμούς, όπως αναπροσαρμόζεται στο νόμο& 4254/2014 (Τιμές που φαίνονταισεγκριφόντοαναφέρονταισεσταθμούςπουσυνδέθηκαντο2οεξάμηνοτου2013καιηαποζημίωσητουςκανονίστηκεσύμφωναμετην υποπαρ.&ι.2&της&παρ.&ι&του&άρθ.&1&του&νόμου&4093/2012). ΦΒσταθμοί ΔιασυνδεδεμένοΣύστημα Μη6ΔιασυνδεδεμένοΣύστημα ΠερίοδοςΔιασύνδεσης ΦΒστεγών ( 10kW) P 100kW 100kW<P 500kW500kW<P 1MW1MW<P 5MW P>5MW P 100kW P>100kW ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ ΧΕ ΜΕ Πριντο2009 c c 445 c 390 c 385 c 385 c 385 c 480 c 440 1 ο τρίμηνο2009 c c 440 c 375 c 365 c 365 c 355 c 480 c 380 2 ο τρίμηνο2009 c c 435 c 370 c 345 c 345 c 325 c 460 c 370 3 ο τρίμηνο2009 c c 430 c 365 c 325 c 325 c 315 c 430 415 360 4 ο τρίμηνο2009 c c 425 c 350 c 315 c 300 400 300 c 410 415 350 1 ο τρίμηνο2010 c c 400 c 335 c 315 c 290 390 280 c 385 415 330 2 ο τρίμηνο2010 c c 380 c 315 c 315 400 285 390 270 500 370 410 310 3 ο τρίμηνο2010 c c 365 c 295 400 295 380 260 375 255 490 355 405 275 4 ο τρίμηνο2010 c c 345 395 280 395 280 355 245 360 240 470 335 400 275 1 ο τρίμηνο2011 c c 335 390 270 375 260 340 235 335 225 455 330 360 245 2 ο τρίμηνο2011 c c 320 375 260 365 250 330 225 320 220 440 315 360 245 3 ο τρίμηνο2011 470 430 305 360 250 360 245 310 215 300 205 415 295 335 230 4 ο τρίμηνο2011 470 405 285 330 230 325 225 290 200 280 190 390 280 305 210 1 ο τρίμηνο2012 415 375 265 305 215 295 205 260 180 260 180 365 265 280 195 2 ο τρίμηνο2012 385 360 240 280 195 265 185 235 165 230 155 330 240 270 190 3 ο τρίμηνο2012 340 360 225 265 185 250 175 215 150 210 145 305 220 260 180 4 ο τρίμηνο2012 295 340 215 255 180 240 165 205 145 195 135 290 215 240 170 1 ο τρίμηνο2013 295 285 205 240 170 240 145 195 140 190 130 280 205 220 155 2 ο τρίμηνο2013 270 270 195 185 160 185 145 185 140 180 130 270 195 185 150 3 ο τρίμηνο2013 220 300 215 205 175 205 160 205 155 205 150 285 205 205 165 4 ο τρίμηνο2013 175 290 210 200 170 200 155 155 150 200 145 280 200 200 160 bτο&άρθ.&14&νόμου&3468/2006,&όπως&τροποποιήθηκε&με&την&υ.α.&2143/2010,&επιτρέπει&την&κατασκευή&φβ&σταθμών&σε&συνδεδεμένα&και&μη&διασυνδεδεμένα&νησιά&έως&150&kwp.&& Γιασταθμούςμεισχύμικρότερητων20kWπουδενείναιμέροςτουΕιδικούΠρογράμματοςΑνάπτυξηςΦΒσεστέγες,οιτιμέςτουπίνακαπροσαυξάνονταικατά10%τουορίου μέγιστηςαποζημίωσηςαρκείηπροσαύξησηναμηνοδηγείσετιμήυψηλότερητηςτιμήςαποζημίωσηςεκτέλεσηςαντίστοιχωνσυμβάσεωνπώλησηςτονιανουαρίου2014. ΓιασταθμούςΧΕμέχρι100kW,πουανήκουνσεαγρότες,οιτιμέςτουπίνακαμειώνονταικατά12%.

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr Σύμφωνα με την υποπαρ.'iγ.6'του'νόμου'4254/2014 (προσθήκη νόμου'3734/2009), οι τιμές ισχύουν για ΦΒ σταθμούς που ξεκινάνε την λειτουργία τους ή τη δοκιμαστική τουςφάσημετάτην1.1.2014καιηισχύςτους(κάθεχρόνο)δενξεπερνάτα200mw μέχρι το έτος 2020.Επιπλέον ισχύς μπορεί να εγκριθεί για σταθμούς που βρίσκονται ήδηστηδιαδικασίαέγκρισης. Πίνακας4:Τιμολόγησηηλεκτρικήςενέργειαςαπόανεμογεννήτριες Τιμή%ενέργειας%(Ευρώ/MWh)% Έτος%%%%%%Μήνας% Διασυνδεδεμένο%Σύστημα Μη%Διασυνδεδεμένο%Σύστημα% Περίοδοςσύνδεσης P' '5'MW' P'>'5'MW' P' '5'MW' P'>'5'MW' ΧΕ' ΜΕ' ΧΕ' ΜΕ' ΧΕ' ΜΕ' ΧΕ' ΜΕ' Μέχρι31/12/2006 107 87 107 84 120 93 120 90 Από01/01/2007 107 89 107 86 120 95 120 92 Πίνακας5:Τιμολόγησηηλεκτρικήςενέργειαςαπόμικρούςυδροηλεκτρικούςσταθμούς ( 15MW) Τιμή%ενέργειας%(Ευρώ/MWh)% Περίοδοςσύνδεσης P' '1'MW' P'>'1'MW' XE' ME' XE' ME' Μέχρι31/12/2006 107 87 107 84 Από01/01/2007 107 89 107 87 Η τιμολόγηση υβριδικών σταθμών σε μη διασυνδεδεμένα νησιά γίνεται κάθε μήνα. Η τιμή που πρέπει να καταβάλλεται στον παραγωγό για την διαθεσιμότητα της εγγυημένηςισχύςαπόέναυβριδικόσταθμόδενμπορείναείναιχαμηλότερηαπόεκείνη που καταβάλλεται για την ηλεκτρική ενέργεια από ένα νεοεισερχόμενο συμβατικό σταθμό (δηλαδή, ένα σταθμό που χρησιμοποιεό συμβατικά και καύσιμα κατασκευάστηκετηνίδιαπερίοδοστομηδιασυνδεδεμένονησί)τηςίδιαςισχύς(παρ.'3' άρθ.'13'νόμου'3468/2006).ητιμήτηςηλεκτρικήςενέργειαςπουπαράγεταιμετηχρήση αποθηκευμένης ενέργειας σε σύστημα αποθήκευσης υβριδικού σταθμού και τροφοδοτείται στο δίκτυο Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών πρέπει να είναι υψηλότερη από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφά ο υβριδικός σταθμός από το δίκτυογιατηνπλήρωσητουαποθηκευτικούτουσυστήματοςπροσαυξημένηκατά25%. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας από υβριδικούςσταθμούςαναφέρεταιστοάρθ.'28'της'υ.α.'2373/2011(καιυποπαρ.'ιγ.5,'παρ.' ΙΓ'νόμου'4254/2014). Όλοιοιπαραγωγοίσταθμών ΑΠΕ,εκτόςτων ΦΒ σταθμώνπουαποτελούνμέροςτου ειδικού προγράμματος για την ανάπτυξη των ΦΒ συστημάτων σε κτίρια (βλέπε παρακάτω)είναιυποχρεωμένοιναπροσφέρουνέκπτωσηστηνενέργειαπουπαρείχανε κατάτηδιάρκειατου2013(υποπαρ.'iγ.3'νόμου'4254/2014),ωςεξής: Έκπτωση%(%)% Περίοδος%σύνδεσης% ' Έως31/12/2009 34.0 Έως31/12/2011 35.0 Έως31/12/2012 37.0 Έως01/01/2013 37.5 Έωςκαι100kW 20.0 (συμπεριλαμβανομένων καιτωνσταθμώνπου ανήκουνσε κατ επάγγελμααγρότες) ΥπόλοιπεςΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ 10.0 May2014 Page10of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr Ανανέωση συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από το συντελεστή απόδοσης,όπωςπεριγράφεταιστηνυποπαρ.'iγ.4'του'νόμου'4254/2014. % Ειδικό%πρόγραμμα%για%την%ανάπτυξη%ΦΒ%συστημάτων%σε%κτίρια%% Η Κοινή' Υπουργική' Απόφαση' (Κ.Υ.Α.):' «Ειδικό' πρόγραμμα' ανάπτυξης' φωτοβολταϊκών' συστημάτων'σε'κτιριακές'εγκαταστάσεις'και'ιδίως'σε'δώματα'και'στέγες'κτιρίων»,φεκ' 1079' Β /04.06.2009 (όπως τροποποιήθηκε από την Κ.Υ.Α.:' «Συμπλήρωμα' του' ειδικού' προγράμματος' ανάπτυξης' φωτοβολταϊκών' συστημάτων' σε' κτίρια»,' ΦΕΚ' 1557' Β /22.09.2010),είχεωςστόχοτηνπροώθησημικρώνφωτοβολταϊκώνεγκαταστάσεων σεεθνικόεπίπεδο.ημέγιστηισχύςανάεγκατάστασησεστέγεςκαιταράτσεςκατοικιών καιμικρώνεπιχειρήσεων(μετηνπροϋπόθεσηότιπληρούνειδικέςπροϋποθέσεις)για τηνηπειρωτικήχώρα,ταδιασυνδεδεμένανησιάκαιτηνκρήτηέχειοριστείστα10kwp καιγιαταμηyδιασυνδεδεμένανησιάστα5kwp. ΔεδομένουότιηδιάθεσηπαραγόμενηςενέργειαςστοΔίκτυοσυμβάλλειστηνεπίτευξη τωνστόχωνδιείσδυσηςανανεώσιμωνπηγώνενέργειαςπουκαθορίζονταιστηνοδηγία' 2001/77/ΕΚ,οιιδιοκτήτεςΦΒσταθμώνδενεπιβαρύνονταιμεπρόσθετουςφόρουςγια τη διάθεση ενέργειας από τους σταθμούς τους. Η διαδικασία εφαρμογής είναι επίσης σχετικά απλή απαιτώντας μόνο μια αίτηση στη ΔΕΗ και άδεια από την Πολεοδομική Υπηρεσίαγιατηνεκτέλεσηεργασιώνμικρήςκλίμακας. Για να γίνει η κατασκευή συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κτίρια πιο ελκυστική, οι νέοι κανονισμοί κτιρίων επιτρέπουν σε κατασκευές που περιέχουν ενεργειακάσυστήματαμεαπεναυπερβαίνουντομέγιστοεπιτρεπόμενούψοςκτιρίων για μία περιοχή (παρ.' 2' άρθ.' 19' νόμου' 4067/2012). Για κτίρια με χαμηλή έως πολύ χαμηλήκατανάλωσηενέργειαςκαιμεκαλήεώςεξαιρετικήπεριβαλλοντικήεπίδοση,ο συντελεστήςδόμησηςμπορείνααυξηθείκατά5y10%(άρθ.'25'νόμου'4067/2012). ΗτιμολόγησηηλεκτρικήςενέργειαςπουπαράγεταισεΦΒσταθμούς στοπλαίσιοτου ειδικούπρογράμματοςγιατηνανάπτυξητωνφβσυστημάτωνσεκτίριακαιειδικότερα στέγεςκαιαπορροφάταιαπότοδίκτυοορίστηκεστηνπαρ.'3'του'άρθ.'3του«ειδικού' προγράμματος'ανάπτυξης'φωτοβολταϊκών'συστημάτων'σε'κτιριακές'εγκαταστάσεις'και' ιδίως'σε'δώματα'και'στέγες'κτιρίων», όπως τροποποιήθηκε από διάφορες Υπουργικές Αποφάσεις,μετελευταίατηνΥ.Α.ΦΕΚ'1103'Β /05.02.2013: Χρόνος%Μήνας% Τιμή%ενέργειας% (Ευρώ/MWh)% 2013Φεβρουάριος 125.00 2013Αύγουστος 125.00 2014Φεβρουάριος 120.00 2014Αύγουστος 120.00 2015Φεβρουάριος 115.00 2015Αύγουστος 115.00 2016Φεβρουάριος 110.00 2016Αύγουστος 110.00 2017Φεβρουάριος 105.00 2017Αύγουστος 100.00 2018Φεβρουάριος 95.00 2018Αύγουστος 90.00 2019Φεβρουάριος 85.00 2019Αύγουστος 80.00 % % % May2014 Page11of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr Περιορισμοί%στην%παραγωγή%ηλεκτρικού%ρεύματος%και%αναστολές%% Το2010,σεμιαπροσπάθειαναπεριοριστεί η αναλογίαεγκατεστημένηςισχύοςκαιη κατανομήχρόνουμεταξύτωνδιαφόρωντεχνολογιώναπε,δημοσιεύθηκεηυπουργική' Απόφαση'(Υ.Α.)'1630'Β /11.10.2010. Η επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος ανά τεχνολογία ΑΠΕ και κατηγορία παραγωγού και η κατανομή της στο χρόνο καθορίστηκανόπωςφαίνεταιστονπαρακάτωπίνακα,μεχρονικόορίζονταταέτη2014 και2020: 2014% 2020% Υδροηλεκτρικά%% 3700 4650 Μικρά%(0R15%MW)% 300 350 Μεγάλα%(>15%MW)% 3400 4300 ΦΒ% 1500 2200 Εγκαταστάσεις%από%επαγγελματίες% 500 750 αγρότες%της%περίπτωσης%(β)%της%παρ.%6% του%άρθ.%15%του%νόμου%3851/2010% Λοιπές%εγκαταστάσεις% 1000 1450 Ηλιοθερμικά%% 120 250 Αιολικά%% 4000 7500 (περιλαμβανομένων%θαλασσίων)% Βιομάζα% 200 350 ΑποφασίστηκεότιοΥπουργόςΠεριβάλλοντος,ΕνέργειαςκαιΚλιματικήςΑλλαγήςμετά από εισήγηση της υπηρεσίας ΑΠΕ μπορεί να αναστείλει τη διαδικασία αδειοδότησης ανάτεχνολογίαή/καιανάκατηγορίαπαραγωγού.επειδήησυνολικήδυναμικότηταφβ εγκαταστάσεων για την οποία είχε υπογραφεί σύμβαση πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας υπερέβη το όριο εγκατεστημένης ισχύος για το έτος 2014 (1500 MW) και μάλισταυπερέβηκαιτοόριογιατοέτος2020(2200mw),ουπουργόςπεριβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία αδειοδότησης και την έκδοση προσφορών διασύνδεσης για ΦΒ σταθμούς (ΦΕΚ'2317' Β /10.08.2012). ΗαπόφασηαυτήανέστειλενέεςαιτήσειςστηΡΑΕγιατηχορήγησηαδειώνπαραγωγής, τηνεξέτασηεκκρεμώναιτημάτωνγιαχορήγησηάδειαςπαραγωγήςαπόφβσταθμούς, νέες αιτήσεις στον αρμόδιο διαχειριστή για προσφορά σύνδεσης ΦΒ σταθμών που εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής και την εξέταση από τον υπεύθυνοδιαχειριστήτωνεκκρεμώναιτημάτωνγιαπροσφοράσύνδεσηςφβσταθμών που εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. Η αναστολή προσφορών διασύνδεσης και συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ΦΒ σταθμούςγιατηνηπειρωτικήχώρακαιταμηδιασυνδεδεμένανησιάήτανσεισχύμέχρι τοναπρίλιο2014(παρ.'7'υποπαρ.'iγ.8'νόμου'4254/2014). ΑΠΕ σταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας που έχουν ήδη λάβει άδεια παραγωγής, που εξαιρούνταιαπότηνυποχρέωσηλήψηςκαιέχουνλάβειδεσμευτικούςόρουςσύνδεσης, που εμπίπτουν στην κατηγορία έργων για διαδικασία ταχείας αδειοδότησης (άρθ.' 9' νόμου'3775/2009,'φεκ'2317'β /10.08.2012),έργαηλεκτροπαραγωγήςαπόγεωθερμία,ή ΦΒέργατουειδικούπρογράμματοςστεγών,δενυπόκεινταισεδιαδικασίεςαναστολής. Σύμφωνα με το άρθ.'8α'του'νόμου'3468/2006, όπως τροποποιήθηκε με το άρθ.'6'του' νόμου'4203/2013,οδιαχειριστήςτουσυστήματοςχορηγείμίαπροσφοράδιασύνδεσης σε αιτήσεις σύνδεσης σταθμών αιολικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο Σύστημα May2014 Page12of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr ΜεταφοράςΗλεκτρικήςΕνέργειαςπουέχειχαρακτηρισθείκορεσμένο,εάνηπρόσθετη ισχύςδενξεπερνάτηνικανότητααπορρόφησηςηλεκτρικήςενέργειαςπάνωαπό20%. Επιπλέον,μεβάσητοάρθ.'14Α'του'νόμου'3468/2006,όπωςτροποποιήθηκεμετοάρθ.'6' του' νόμου' 4203/2013, επιτρέπεται στους αυτοπαραγωγούς η εγκατάσταση ΦΒ σταθμών και μικρών ανεμογεννητριών 5 που συνδέονται στο δίκτυο, χωρίς να επηρεάζονται από την αναστολή αδειών παραγωγής. Ωστόσο, εάν η εγκατάσταση πραγματοποιείταισεμιαπεριοχήμεκορεσμένοδίκτυο,οδιαχειριστήςδικτύουμπορεί ναπεριορίσειτηναπορροφούμενηισχύ,ενώηηλεκτρικήενέργειααπορροφάταιαπότο δίκτυο χωρίς την υποχρέωση αποζημίωσης στον αυτοπαραγωγό. Με απόφαση του ΥπουργούΠεριβάλλοντος,ΕνέργειαςκαιΚλιματικήςΑλλαγήςκαιμετάαπόγνώμητης ΡΑΕμπορείναυπάρξεικάποιααποζημίωσηπροςτονειδικόλογαριασμότουάρθ.'40'του' νόμου'2773/1999ήπροςτοναυτοπαραγωγόγιατηναπορρόφησητουπλεονάσματος τηςηλεκτρικήςενέργειας. Προστατευόμενες%περιοχές%του%δικτύου%Natura%2000%% Η Κ.Υ.Α.' ΦΕΚ' 1289' Β /1998 καθιέρωσε την επιτροπή «Φύση 2000» και όρισε τις αρμοδιότητέςτηςωςκεντρικόεπιστημονικόσυμβουλευτικόόργανοτουκράτουςγιατο συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση πολιτικών και μέτρων για την προστασίατηςελληνικήςβιοποικιλότητας.ηλειτουργίατηςείναιευθύνηκαικαθήκον του εκάστοτευπουργού Περιβάλλοντος,ΕνέργειαςκαιΚλιματικήςΑλλαγής.Ηέκθεση σχετικά με τις δράσεις και τη λειτουργία της επιτροπής για την περίοδο 2010y2013 ήτανηέναρξητηςπροετοιμασίαςτουεπίσημουκειμένουγιατηνπαραγωγήενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με φιλική προς το περιβάλλον λειτουργία σε περιοχές που προστατεύονταιαπότοδίκτυοnatura2000. ΌπωςορίστηκεαπότηνΥ.Α.'ΦΕΚ'1138'Β /11.06.2009,πουενέκρινετο«Ειδικό'Πλαίσιο' Χωροταξικού'Σχεδιασμού'και'Αειφόρου'Ανάπτυξης'για'τον'Τουρισμό'και'της'Στρατηγικής' Μελέτης' των' Περιβαλλοντικών' Επιπτώσεών' αυτού», ο εθνικός χώρος χωρίζεται σε πολλέςυποκατηγορίεςμεβάσηγεωμορφολογικά,τουριστικάκαιάλλαχαρακτηριστικά. Οιπαράκτιεςπεριοχέςκαιτανησιάαποτελούνμιαξεχωριστήκατηγορία,όπωςισχύει και για τις προστατευόμενες περιοχές που περιλαμβάνονται στο δίκτυο Natura 2000 και άλλες περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές. Στην περίπτωση προστατευόμενων περιοχών η δυνατότητα κατασκευής κτιρίων περιορίζεται ή/και απαγορεύεται, ενώ όλεςοιτουριστικέςδραστηριότητεςπρέπεινασυνδέονταιμεήπιεςμορφέςτουρισμού, μετηχρήσητοπικώνπόρων,τηνπροώθησηκαιπροστασίατουπεριβάλλοντοςκαιτου τοπίουκ.λπ.οιπεριοχέςτουδίκτυοnatura2000ταξινομήθηκανπεραιτέρωμεβάσητα χαρακτηριστικάτουςστονόμο'3937/2011. Μεβάσητηνπαρ.'6'του'άρθ.'19'του'νόμου'1650/1986όπωςτροποποιήθηκεμετηνπαρ.' 2'του'άρθ.'8'του'νόμου'3851/2010, η εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ που μπορεί να έχει επιτραπείσεκάποιαπεριοχή,δενμπορείναπεριλαμβάνειγηπουναανήκειστοδίκτυο Natura 2000. Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ.' 4' άρθ.' 6' του' κεφαλαίου' Β' του' νόμου' 3894/2010,οιπεριοχέςτουδικτύουNaturaΑ(ζώνεςαπόλυτηςπροστασίας),δενείναι 5Σύμφωνα με το άρθ.' 4' του' νόμου' 4203/2013 και σύμφωνα με τους κανόνες του άρθ.' 8Α' του' νόμου' 3468/2006, η σύνδεση μικρών ανεμογεννητριών ( 50 kw) στο δίκτυο θα ακολουθήσει το πλαίσιο του «ειδικού'προγράμματος'ανάπτυξης'μικρών'ανεμογεννητριών»'πουκαθορίστηκεμεαπόφασητουυπουργού Περιβάλλοντος,ΕνέργειαςκαιΚλιματικήςΑλλαγήςκαιθαδημοσιευθείστις30/06/2014. May2014 Page13of13

Δρ.Μηχ.ΦωντίναΠετρακοπούλου f.petrakopoulou@chemeng.ntua.gr αντικείμενο επένδυσης που υπάγεται στο νόμο για την «Επιτάχυνση' και' διαφάνεια' υλοποίησης'στρατηγικών'επενδύσεων». Σύμφωναμετοάρθ.'7'του'νόμου'3468/2006,σταθμοίπαραγωγήςηλεκτρικήςενέργειας απόαπεήσηθυα,καθώςκαικάθεέργοπουσυνδέταιμετηνκατασκευήκαιλειτουργία τους,συμπεριλαμβανομένηςτηςκατασκευήςδρόμωνπρόσβασηςκαισύνδεσήςτουςμε τοσύστημαήτοδίκτυοεπιτρέπεταιναεγκαθίστανταικαιναλειτουργούνσε: α)οικόπεδαήπεριοχέςτωνοποίωνοαιτώνέχειτονόμιμοδικαίωμα, β)δάσηήδασικέςεκτάσειςπουέχουνχορηγηθείτηνάδειαεκτέλεσηςέργωνσύμφωνα μεταάρθ.'45'και'58'του'νόμου'998/1979,ήτοάρθ.'13'του'νόμου'1734/1987, γ) αιγιαλό, παραλία, θάλασσα, ή στο βυθό, αν το δικαίωμα χρήσης του χορηγήθηκε σύμφωναμετοάρθ.'14'του'νόμου'2971/2001. Βάσειτουνόμου'4014/2011,στηνπερίπτωσηέργωνήδραστηριοτήτωνπουλαμβάνουν χώρα σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, η περιβαλλοντική αδειοδότηση πραγματοποιείται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των Προεδρικών Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων. Για έργα της κατηγορίας Α (έργα και δραστηριότητεςπουμπορείναέχουνσημαντικέςπεριβαλλοντικέςεπιπτώσειςκαιγια τις οποίες απαιτείται μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως η εγκατάσταση σταθμώνπαραγωγήςηλεκτρικήςενέργειας)υποβάλλεταιειδικήοικολογικήαξιολόγηση στηναντίστοιχηυπηρεσίαωςμέροςτηςμελέτηςπεριβαλλοντικώνεπιπτώσεων(παρ.'9' και' 10' του' άρθ.' 11' του' νόμου' 4014/2011). Εάν υπάρχουν σημαντικές ενδεχόμενες δυσμενείς επιπτώσεις, τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη και ελαχιστοποίηση των επιπτώσεωναυτώνθαπρέπεινααναφέρονταικαινααιτιολογούνται,προκειμένουνα διασφαλιστείηακεραιότητατηςπεριοχής. Είναι πιθανό ότι, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα μίας εκτίμησης σχετικά με τις επιπτώσεις, και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, ένα έργο ή δραστηριότητα να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους δημόσιου συμφέροντος, συμπεριλαμβανομένωνκαισυμφερόντωνκοινωνικήςήοικονομικήςφύσεως.σετέτοια περίπτωσηπρέπειναλαμβάνονταιυπόψηόλατααναγκαίααντισταθμιστικάμέτραγια την εξασφάλιση της συνολικής συνοχής περιοχών εντός του δικτύου Natura 2000. Η απόφαση για το αν ένα έργο ή δραστηριότητα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος λαμβάνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος,ΕνέργειαςκαιΚλιματικήςΑλλαγής. Με αυστηρές εξαιρέσεις που σχετίζονται με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΦΒ σταθμούς, η παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, απαγορεύεταισε αγροτεμάχια και εκτάσεις που έχουν χαρακτηριστεί ως γη υψηλής παραγωγικότητας (παρ.' 7' άρθ.' 9' νόμου'3851/2010). Δηλώνωότιοιπληροφορίεςπουπαρέχονταισεαυτόντονοδηγόείναιαληθείςεξ όσωνδύναμαι να γνωρίζω. Τυχόν προσθήκες/διορθώσεις από ερευνητές και ειδικούς που ειδικεύονται σε αυτόντοντομέαείναιευπρόσδεκτες. % May2014 Page14of13