ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Κ. ΝΙΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ, ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΡΑΒΕΙΟΥ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ «ΓΙΑΝΝΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ» ΔΕΥΤΕΡΑ, 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 «Οι Σχέσεις Κύπρου Ε.Ε. σε μετάβαση: Σχεδιάζοντας ξανά την Ευρωπαϊκή μας πορεία» Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, Αγαπητοί Είναι μεγάλη η χαρά μου που παρευρίσκομαι σήμερα μαζί σας για να απευθύνω χαιρετισμό σε ένα τέτοιο εκλεκτό ακροατήριο και ιδιαίτερη τιμή να απονείμω το Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας «Γιάννος Κρανιδιώτης» στον τέως Υφυπουργό για Ευρωπαϊκά Θέματα, κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη, για την πολύτιμη συνεισφορά του στην Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ τόσο τον Όμιλο Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας (ΟΠΕΚ), όσο και την Επιτροπή Απονομής του Βραβείου που θέσπισαν τον καταξιωμένο αυτό θεσμό προς τιμή του αείμνηστου Γιάννου Κρανιδιώτη. 1
Ενός ευπατρίδη οραματιστή, ο οποίος πρόσφερε ανεκτίμητες και ανιδιοτελείς υπηρεσίες προς όφελος της Κύπρου και της Ελλάδας, με αποκορύφωμα τον καταλυτικό του ρόλο στην ενταξιακή πορεία της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλω, επίσης, να συγχαρώ και το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών που μέσω της συνεργασίας τους με τον ΟΠΕΚ και το ΤΕΠΑΚ διοργανώνουν την εκδήλωση αυτή, παρέχοντας την ευκαιρία να σας μεταφέρω τους στόχους και σχεδιασμούς της ευρωπαϊκής πολιτικής της Κύπρου. Όπως έχω πολλάκις και με σαφήνεια τονίσει, η Κυβέρνηση υιοθέτησε μια νέα εξωτερική πολιτική, η οποία χαρακτηρίζεται από στοχοπροσήλωση, ευελιξία και στρατηγικό σχεδιασμό. Στο πλαίσιο αυτό, η ιδιότητα μας ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέχει κεντρικό ρόλο και αποτελεί τον πυρήνα της νέας αυτής εξωτερικής πολιτικής. Στόχος μας είναι να καταστούμε ένας αξιόπιστος εταίρος, μέσω της πλήρους και ισότιμης συμμετοχής μας σε όλους τους πυλώνες και πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της αναβαθμισμένης συνεργασίας μας με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2
Προς αυτήν την κατεύθυνση, βεβαίως, εντάσσεται και η απόφαση για υποβολή αίτησης για ένταξη στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, μια απόφαση που συμπίπτει και με το σχετικό ψήφισμα που η πλειοψηφία των κομμάτων υιοθέτησαν στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η παρούσα Κυβέρνηση, ως και η πλειοψηφία των πολιτικών κομμάτων και των συμπολιτών μας, δεν διακατέχεται από αντι- Ευρωπαϊκά σύνδρομα. Η Κύπρος ανήκει στην Ευρώπη, χωρίς πειραματισμούς, παλινδρομήσεις και εξαιρέσεις. Και επιθυμώ να επαναλάβω: δεν υπάρχει η όποια πρόθεση αποχώρησης από το Ευρώ. Παρόλα αυτά, οφείλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής και να τονίσω ότι η απόφαση του Eurogroup και οι συνέπειες που επήλθαν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της Κύπρου έχουν δοκιμάσει την εμπιστοσύνη τους τόσο στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και αρχές, όσο και προς έναν αριθμό εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, δεν σας κρύβω ότι και η Κυβέρνηση βίωσε την απογοήτευση με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης για την πρωτόγνωρη αντιμετώπιση που τύχαμε μέσω της επιβολής της απόφασης του Eurogroup και την πρόδηλη έλλειψη αλληλεγγύης που επιδείχθηκε. 3
Αφήνοντας κατά μέρος το πώς και γιατί φτάσαμε στις αποφάσεις του Eurogroup που μας οδήγησαν σε εκβιαστικά αδιέξοδα και διλήμματα, η θέση της παρούσας Κυβέρνησης, την οποία συμμερίζεται και ένας σημαντικός αριθμός των Ευρωπαίων εταίρων μας, είναι ότι η αντιμετώπιση της όποιας οικονομικής κρίσης δεν θα πρέπει να περιορίζεται στην αυστηρή λιτότητα, αλλά να επεκτείνεται και στην ανάγκη για ανάπτυξη που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Ως εκ τούτου, μέσω της αποστολής σχετικών επιστολών και διάφορων επαφών που έχω προβεί προσωπικά με ηγέτες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τελευταία αυτή με τον Πρόεδρο της Γαλλίας, κ. Φρανσουά Ολάντ, η Κύπρος έχει ζητήσει από τα αρμόδια θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιπλέον βοήθεια στα πλαίσια του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014-2020. Ακόμη, έχουμε ζητήσει την αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης για την Πολιτική Συνοχής και για την Αγροτική Ανάπτυξη. Τα δικαιολογημένα αυτά αιτήματα μας, τα οποία ουδόλως συνεπάγονται ειδική και προνομιακή μεταχείριση, θα αποτελέσουν σημαντική στήριξη και θα υποβοηθήσουν τις προσπάθειες μας για σταθεροποίηση της οικονομίας, επίτευξη ανάπτυξης και μείωσης της ανεργίας. Επιπλέον, και εξόχως σημαντικό, μια θετική ανταπόκριση θα αποτελέσει ένα απτό δείγμα κοινοτικής αλληλεγγύης και ένα σαφές μήνυμα προς το λαό της Κύπρου ότι τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθούν να είναι κοντά του. 4
Και εκτιμώ ότι θα συμφωνήσετε πως προκειμένου να ακολουθήσουμε με συνέπεια και στρατηγικό σχεδιασμό τις δράσεις μας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειαζόμαστε την ευκαιρία να διατηρήσουμε την οικονομική δυνατότητα εφαρμογής της πολιτικής αυτής. Παράλληλα, όλα τα κράτη μέλη, ανεξαρτήτως μεγέθους και οικονομικής δύναμης, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι μόνο ισότιμα, αλλά και, με βάση της αρχής της αλληλεγγύης, να γίνονται αποδέκτες της όποιας βοήθειας κριθεί σκόπιμο προς εφαρμογή της πολιτικής αυτής, νοουμένου ότι η αίτηση για παραχώρηση βοήθειας κρίνεται δικαιολογημένη. Το όραμα της Κυβέρνησης για τις σχέσεις της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν περιορίζεται μονάχα στην αναβάθμιση της παρουσίας και του ρόλου μας στα κέντρα λήψεως αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επεκτείνεται και στην αξιοποίηση του νέου γεωστρατηγικού ρόλου που δύναται να αποκτήσει η Κύπρος ως ευρωπαϊκό ενεργειακό κέντρο και τη θετική συμβολή που κάτι τέτοιο θα επιφέρει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Προς αυτή την κατεύθυνση, ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Κύπρο και δημιουργία τερματικού υγροποίησης του φυσικού αερίου για εξαγωγή. Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικά περιφερειακά έργα, τα οποία πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για τη διασύνδεσή τους με τις μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου 5
που υπάρχουν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και την προώθησή τους στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια αγορά. Ένα τέτοιο δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα χρησιμεύσει επίσης ως ένα μέσο για την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας, θα προσελκύσει ξένες επενδύσεις και θα οδηγήσει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, δίδοντας μια σημαντική ώθηση στις οικονομίες όλων των χωρών της περιοχής. Είναι ισχυρή πεποίθηση μας πως η ενέργεια δεν πρέπει να αποτελεί πηγή διένεξης, αλλά εργαλείο για επίλυση διαφορών και περιφερειακή ενσωμάτωση. Δυστυχώς, το όραμα μας για επίτευξη ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί ενόσω η Τουρκία αφενός κατέχει από το 1974 το 37% του εδάφους μας και αφετέρου αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Και είναι γενικά αποδεχτό, πως η επίτευξη μιας λύσης στην Κύπρο- με βάση τις Συμφωνίες Κορυφής του 1977 και 1979, τα Σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τις Ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και που θα διασφαλίζει για όλους τους πολίτες της τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες-, θα έχει μια πολύ σημαντική συμβολή και αξία ως προς το στόχο μετατροπής της ευρύτερης γειτνιάζουσας περιοχής μας σε περιοχή σταθερότητας και ευημερίας. 6
Ασφαλώς, οι προσπάθειες για επίτευξη λύσης δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουν την ιδιότητά μας ως ευρωπαϊκό κράτος. Συναφώς, επιδίωξη μας είναι η ενεργός και ουσιαστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των άλλων φίλων χωρών που ειλικρινά επιθυμούν τον τερματισμό μιας απαράδεκτης για τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα κατάστασης, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου, λειτουργικού και ενωμένου ευρωπαϊκού κράτους που δεν θα επιτρέπει σε κανένα να αμφισβητεί τη μια και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια. Σε αυτό το σημείο, θεωρώ σκόπιμο να απευθυνθώ στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, τους οποίους θέλω να διαβεβαιώσω πως πρόθεση και επιθυμία μου είναι η λύση του Κυπριακού το συντομότερο, με τρόπο που θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γι αυτό και τους καλώ να γίνουν συνεργοί στην προσπάθεια για την επανένωση και τη δημιουργία μιας πατρίδας χωρίς κατοχικά στρατεύματα. Μιας ευρωπαϊκής, ειρηνικής και ευημερούσας Κύπρου, στη βάση μιας λειτουργικής και βιώσιμης διζωνικής δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Απευθυνόμενος την ίδια ώρα στην Τουρκική ηγεσία, θα ήθελα να επαναλάβω πως είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε για την οικοδόμηση μιας νέας 7
σχέσης μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας που θα οδηγεί στην επίλυση του Κυπριακού με άρση των κατοχικών δεδομένων, συμβάλλοντας έτσι στην περιφερειακή ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία. Και επιθυμώ να τονίσω πως είναι δεδηλωμένη η θέση των εκάστοτε κυβερνήσεων υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας. Παρά ταύτα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μεταβολή της τουρκικής στάσης έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός κράτους πλήρους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και η εγκατάλειψη αναχρονιστικών πολιτικών που βασίζονται σε απειλές, στην αμφισβήτηση και στην όξυνση. Σας έχω ήδη παρουσιάσει το τρίπτυχο των στόχων μας για την Ευρωπαϊκή μας πορεία: (α) Να καταστούμε ένας αξιόπιστος εταίρος, με αναβαθμισμένο ρόλο στη λήψη αποφάσεων, (β) Να αξιοποιήσουμε το νέο γεωστρατηγικό ρόλο που δύναται να αποκτήσουμε ως ευρωπαϊκό ενεργειακό κέντρο, (γ) Να επιδιώξουμε την ενεργό και ουσιαστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επίλυση του Κυπριακού. Και όπως έχω ήδη αναφέρει, η επίτευξη των πιο πάνω θα αναδείξει τη δυναμική της χώρας μας και τη δυνατότητα της να συμβάλει θετικώς και να αποτελέσει πρότυπο για επίτευξη σταθερότητας, ειρήνης, ασφάλειας και ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο. 8
Επιτρέψετε μου όμως, λαμβάνοντας υπόψη πως η Κύπρος χρειάζεται ξεκάθαρους προσανατολισμούς με συγκροτημένη στρατηγική και μια σφαιρική και πολύπλευρη εξωτερική πολιτική, να επισημάνω πως παράλληλα με τους πιο πάνω στόχους, η Κυβέρνηση θα επιδιώξει: (α) Την εμβάθυνση των σχέσεων με γειτονικές χώρες, όπως το Ισραήλ, αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη σχέσεων με τον αραβικό κόσμο, (β) Την αναβάθμιση των διμερών σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη συνέχιση των άριστων σχέσεων με τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Κίνα και αλλά κράτη, δημιουργώντας ένα πλέγμα συμμαχιών υποβοηθητικό των πολιτικών και οικονομικών στόχων της εξωτερικής μας πολιτικής, (γ) Την πλήρη αξιοποίηση των άριστων σχέσεων μας με την Ελλάδα, (δ) Την ενίσχυση της παρουσίας μας στους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς που συμμετέχουμε. Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τον τέως Υφυπουργό για Ευρωπαϊκά Θέματα για τη σημερινή βράβευση του, η οποία αποτυπώνει και αποτελεί το επιστέγασμα της συνολικής προσφοράς και συμβολής του στην Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 9
Παρά το γεγονός πως υπήρξε η πρώτη προεδρία για την Κύπρο και συνεπώς μια μεγάλη πρόκληση για το νησί, και παρά το σκεπτικισμό που παρουσιάστηκε από διάφορους κύκλους ως προς τις ικανότητες επιτυχούς άσκησης της Προεδρίας του Συμβουλίου, η Κύπρος, υπό την άριστη καθοδήγηση του κ. Μαυρογιάννη, απέδειξε ότι μπορεί να φανεί αντάξια των αρμοδιοτήτων και ευθυνών που συνεπάγονται με την ιδιότητα της ως ισότιμο και αξιότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποδείχθηκε επιπλέον πως, μέσω της συλλογικότητας και της αξιοποίησης και σημαντικότατης συνεισφοράς του ανθρώπινου δυναμικού, κυρίως αυτού που προέρχεται από τη δημόσια υπηρεσία, η Κύπρος δεν υστερεί σε τεχνογνωσία, επαγγελματισμό και δυνατότητες από τους λοιπούς εταίρους και μπορεί να αντιμετωπίσει την όποια πρόκληση προκύψει. Και είναι αυτές οι αρετές, σε συνδυασμό με τον πατριωτισμό, τη δημιουργικότητα και το πείσμα που διακρίνει έναν λαό που δοκιμάστηκε σε χειρότερες από τις σημερινές συνθήκες που με κάνουν να αισιοδοξώ πως σύντομα θα ξανασταθούμε στα πόδια μας, οδηγώντας εκ νέου την Κύπρο στην ανάπτυξη, στην ευημερία και στην προκοπή. Σας ευχαριστώ. 10