ΠΕΜΠΤΗ 14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2016 Τελετή έναρξης ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ (Δ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ): Κυρίες και κύριοι, καλημέρα σας. Παρακαλώ καθίστε για να ξεκινήσουμε. Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι, ξεκινά η Διημερίδα που η ΚΕΔΕ συνδιοργανώνει με το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μια Διημερ ίδα παραγωγής σκέψεων, αποφάσεων και λύσεων σε πολλά πράγματα, τα οποία απασχολούν την Αυτοδιοίκηση, απασχολούν τη λειτουργία των Δήμων, απασχολούν όλους μας. Για αυτό η ΚΕΔΕ πήρε την πρωτοβουλία μαζί με το Ελεγκτικό Συνέδριο να συζητήσουμε και να καταλήξουμε σε λύσεις για την περαιτέρω καλή συνεργασία. Ξεκινά αυτή η Διημερίδα με πρώτο ομιλητή για έναν χαιρετισμό, τον οικοδεσπότη Πρόεδρο της ΠΕΔ, κύριε Πρόεδρε, μου επιτρέπετε, τον κύριο Γκότση. Επειδή ο κύριος Καμίνης είναι καθ οδόν, για αυτό ξεκινάμε με εσάς και θα ακολουθήσουμε με τον κύριο Καμίνη. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Βέβαια να πω και εγώ μια καλημέρα. Να πω ότι δεν μπήκαμε στις προσφωνήσεις. Και να πούμε ότι με μεγάλη χαρά κοντά μας είναι ο Υπουργός Εσωτερικών, ο Παναγιώτης ο Κουρουμπλής, τον οποίο και ευχα ριστούμε που είναι και σήμερα εδώ κοντά μας. Επίσης ο Πρόεδρος του ΑΣΕΠ, ο κύριος Καραβοκύρης. Ο κύριος Βασιλειάδης Γιώργος, Γενικός Γραμματέας καταπολέμησης της διαφθοράς. Ευχαριστούμε για την παρουσία σας. Φυσικά όλη η ηγεσία του Ελεγκτικού Συνεδρ ίου, που χωρίς τη συμμετοχή τους και την παρουσία τους νομίζω ότι δεν θα είχε καμία έννοια η σημερινή συνάντηση. Και θα έλεγα, όπως είπε και ο Αντιπρόεδρος, στην διάρκεια 1
ΟΜΙΛΗΤΗΣ: (εκτός μικροφώνου) Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Ναι. Βεβαίως υπάρχουν πρώην Πρόεδροι του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο κύριος Κούρτης, τον οποίο γνωρίζουμε όλοι και τη γνώση του, αλλά και τη σημαντική του παρέμβαση που έχει κάνει γενικότερα στα ζητήματα της δημόσιας διοίκησης. Γενικοί Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης. Αντιπρόεδροι Η κυρία Παπασπύρου. Αντιπρόεδροι του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και όπως είπε και ο Αντιπρόεδρος, θα παρακαλέσω στο βήμα να έρθει ο Ηρακλής ο Γκότσης, Πρόεδρος ΠΕΔ Αττικής και σε λίγο θα έρθει και ο κύριος Καμίνης. Παρακαλώ. Η. ΓΚΟΤΣΗΣ: Κύριε Υπουργέ, κύριοι προσκεκλημένοι, αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες. Καταρχήν θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό και αξιόλογη η πρωτοβουλία που πήρε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας για τη διοργάνωση αυτής της Διημερίδας, για να συζητήσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις για ένα πρόβλημα το οποίο μας έχει ταλανίσει αρκετά χρόνια και νομίζω ότι μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε και απόψε να ανταλλάξουμε και να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που δημιουργούνται στην συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο. Είναι γεγονός, αγαπητοί συνάδελφοι και συνα δέλφισσες, ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση εμφανίζεται συχνά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως προνομιακό πεδίο ανάπτυξης φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς. Το πρόβλημα με τη δημοσιότητα αυτή είναι ότι ενώ τέτοιες περιπτώσεις είναι υπαρκτές αλλά ελάχιστες κατά τη γνώμη μου στο σύνολο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προβάλλονται υπέρμετρα για πολιτικούς λόγους, πριν από λίγα χρόνια, αλλοιώνοντας τη συνολική εικόνα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Παράλληλα και στις ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και την έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας 2
Διοίκησης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση κατέχει συχνά μια από τις πρώτες θέσεις ως προς τις υποθέσεις κακοδιοίκησης. Για να αξιολογηθούν όμως τα συμπεράσματα αυτά, πρέπει πρώτα να λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι οι Υπ ηρεσίες των Δήμων βρίσκονται εγγύτερα στον πολίτη σε σχέση με τις Υπηρεσίες των Υπουργείων και των Περιφερειών. Επίσης, στις εν λόγω εκθέσεις δεν περιέχεται πάντοτε η διάκριση μεταξύ κακοδιοίκησης και διαφθοράς. Η κακοδιοίκηση μπορεί να ευνοεί τη διαφθορά, δεν ταυτίζεται όμως με αυτήν. Άλλωστε στις ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη επισημαίνονται ως παράγοντες κακοδιοίκησης η ποιότητα κανονιστικού πλαισίου, η ελλιπής διοικητική δομή και οργάνωση και τα προβλήματα διοικητικής λειτουργίας που έχο υν οι Δήμοι. Για όλους τους παραπάνω λόγους οι Δήμοι και τα συλλογικά τους Όργανα θεωρούν ότι πρέπει βέβαια το κράτος να ασκεί εποπτεία στους ΟΤΑ και να υπάρχει συστηματικός εξωτερικός έλεγχος νομιμότητας των πράξεών τους, αλλά παράλληλα πρέπει το κράτος να υποβοηθά τους ΟΤΑ στην οργάνωση και τον λειτουργικό εκσυγχρονισμό τους. Και φυσικά ο έλεγχος αυτός δεν πρέπει να περιορίζει τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ που προβλέπει το Σύνταγμα και την ελευθερία της δράσης τους που προβλέπει ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας. Το πρόβλημα με τους εξωτερικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς είναι ότι υπερβαίνουν τους δέκα, ότι έχουν αλληλοκάλυψη και ότι δεν συντονίζονται, με αποτέλεσμα να δημιουργούν αβεβαιότητα και σημαντικό διοικητικό βάρος στη λειτουργία και τη διοίκηση των ΟΤΑ. Για αυτό είναι απαραίτητο να προωθηθεί η λειτουργική ενοποίησης των ελεγκτικών μηχανισμών ή τουλάχιστον ο συντονισμός και ο προγραμματισμός του ελεγκτικού τους έργου. 3
Επίσης, εκτιμούμε ότι είναι αναγκαίο να συγκροτηθεί το συντομότερο δυνατό η αυτοτελής Υπηρεσία ΟΤΑ, χωρίς να εντάσσεται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, να στελεχωθεί με ικανό προσωπικό και να οργανωθεί με αξιοποίηση των σύγχρονων μεθόδων και τεχνολογιών προκειμένου να έχει την αποκλειστική ευθύνη του ελέγχου της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ, συνεργαζόμενη, όποτε αυτό χρειάζεται, και με τους λοιπούς ελεγκτικούς μηχανισμούς που έχουν τομεακή εξειδίκευση. Ειδικότερα, ως προς το Ελεγκτικό Συνέδριο, με βάση το Σύνταγμα και τους σχετικούς νόμους, οι δαπάνες των ΟΤΑ υπάγονται σε προληπτικό και κατασταλτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σύμφωνα με τις διατάξεις της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας. Ο έλεγχος αφορά την τήρηση της νομοθεσίας από τους δημοσίους υπολόγους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των άλλων Νομικών Προσώπων που υπάγονται στον προβλεπόμενο έλεγχο δαπανών. Επίσης, απαιτείται και προσυμβατικός έλεγχος των συμβάσεων των ΟΤΑ με προϋπολογισμό μεγαλύτερο ενός σημαντικού ορίου που καθορίζεται στο νόμο. Τα προβλήματα από τους ελέγχους του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι ότι ορισμένες φορές καθυστερεί πολύ χρόνο ο έλεγχος, ότι αρκετές φορές δεν εφαρμόζουν όλοι οι Επίτροποι με τον ίδιο τρόπο τις νομικές ρυθμίσεις, για να μην αναφερθώ που πολλές φορές ο έλεγχος νομιμότητας μετατρέπεται σε έλεγχο σκοπιμ ότητας. Είναι γεγονός, αγαπητοί φίλοι και φίλες, οι συνάδελφοι το γνωρίζουν πολύ καλά, ότι Δήμοι, Δήμαρχοι και Δήμοι θεωρούν τον εαυτό τους ευτυχή όταν έχουν ένα Επίτροπο που μπορούν να συνεργαστούν μαζί του, που τους βοηθά να κάνουν σωστά τη δουλειά τους και ο έλεγχος είναι στη νομιμότητα και όχι στη σκοπιμότητα. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να συγκροτηθεί ένα διαρκές κοινό Όργανο συνεργασίας της ΚΕΔΕ με το Ελεγκτικό Συνέδριο, 4
που να αντιμετωπίζει τα εκάστοτε αναφυόμενα ζητήματα. Το κοινό Όργανο θα πρέπει να εισηγείται στο Υπουργείο Εσωτερικών τις νομικές ρυθμίσεις που λύνουν τα κάθε φορά προβλήματα και να έχει ένα γραφείο υποστήριξης που να ενημερώνει και να υποστηρίζει συστηματικά τους Δήμους. Παράλληλα με τα ανωτέρω, είναι απαραίτητη η εισαγωγή λειτουργιών εσωτερικού ελέγχου στους μεσαίους και μεγάλους Δήμους, με ένα είναι κοινά αποδεκτό από την κυβέρνηση και τα συλλογικά Όργανα της Τοπικής κανονιστικό πλαίσιο και ένα πρόγραμμα συλλογικής υποστήριξης των Δήμων για την εφαρμογή του. Ο εσωτερικός έλεγχος θα διασφαλίσει τη νομιμότητα και την αξιοπιστία της οικονομικής διαχείρισης, αλλά και τη σταδιακή χρήση των πόρων, την αποδοτική χρήση των πόρων και τη συνεχή βελτίωση των διαδικασιών διαχείρισης και γενικότερα της διακυβέρνησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έτσι, αυτός ο έλεγχος θα γίνει ένας πολύτιμος σύμβουλος της Δημοτικής Αρχής. Πάντως γενικά όλοι οι έλεγχοι που γίνονται για να διασφαλίσουν τη χρηστή διαχείριση των οικονομικών των Δήμων, δεν μπορούν και δεν πρέπει να υποκαταστήσουν τον πιο αποτελεσματικό από όλους, τον κοινωνικό έλεγχο, τη διαφάνεια και απολογισμό προς αυτούς τους οποίους σήμερα υπηρετούμε, δηλαδή τους δημότες μας. Έτσι, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η διαφάνεια και ο κοινωνικός έλεγχος, ώστε να δημιουργηθούν σχέσεις εμπιστ οσύνης των δημοτών με τις τοπικές Αρχές, γεγονός που θα βελτιώσει και τη γενικότερη εικόνα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην κοινωνία. Εν τέλει αυτό που χρειαζόμαστε είναι ενοποίηση των εξωτερικών ελεγκτικών μηχανισμών, συστηματική συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο και επομένως μείωση του διοικητικού βάρους του εξωτερικού ελέγχου, καθιέρωση του εσωτερικού ελέγχου και μια 5
νέα ισορροπία εξωτερικού ελέγχου εσωτερικού ελέγχου και κοινωνικού ελέγχου. Ευχαριστώ. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Ευχαριστούμε τον Πρόεδρο της ΠΕΔ, τον κύριο Γκότση. Ο κύριος Καμίνης προσήλθε, ευχαριστούμε και τον Δήμαρχο. Θα δώσουμε όμως τον λόγο, λόγω ανειλημμένης υποχρέωσης που υπάρχει, στον Υπουργό, τον κύριο Παναγιώτη Κουρουμπλή. Να πούμε ότι έχουμε και ανοιχτά ζητήματα, επειδή κάποιοι Δήμαρχοι μου είπαν και για τα θέματα των παραλιών και για ζητήματα που δεν άπτονται φυσικά της σημερινής μας ενότητας και ημερίδας. Παρά ταύτα βρίσκουμε την ευκαιρία να πούμε και για τα 8μηνα και για τις παραλίες και για το σχέδιο νόμου το οποίο ετοιμάζεται. Ενδεχομένως, κύριε Υπουργέ, θα μπορούσατε να κάνετε και μια μικρή αναφορά. Ευχαριστώ. Π. ΚΟΥΡΟΥΜΠΛΗΣ: Θέλω να ζητήσω συγνώμη από τον Δήμαρχο Αθηναίων και να τον ευχαριστήσω, γιατί υπάρχει στις έντεκα η ώρα μια ανειλημμένη υποχρέωση με τον Πρέσβη της Γαλλ ικής Δημοκρατίας και θα ήταν δύσκολο να μην πάω. Καλημέρα και καλωσορίσατε όσοι ήρθατε από την επαρχία. Κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι, κύριε Πρόεδρε της ΠΕΔ, κύριε Πρόεδρε του ΑΣΕΠ, κυρία Πρόεδρε και στελέχη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κυρία Παπασπύρου, Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, κύριε Βασιλειάδη, κυρίες και κύριοι. Όταν ανέλαβα την ευθύνη του Υπουργού Εσωτερικών, μέσα στις διάφορες πρωτοβουλίες που πήραμε μαζί με τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ και τον Πρόεδρο της ΕΝΠΕ, ήταν να προκαλέσουμε μια συνάντηση με την Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για να δούμε ακριβώς εν τοις πράγμασι καθημερινά προβλήματα που ταλανίζουν τους Δήμους και δημιουργούν τόσα όσα προβλήματα, 6
που πραγματικά αποτελούν εμπόδιο στην προσπάθεια του κάθε Δήμου να είναι αποτελεσματικός προς όφελος των πολιτών. Το μήνυμα που θέλει να στείλει αυτό το συνέδριο, αυτή η συνάντηση, αυτή η διημερίδα, νομιμότητα, διαφάνεια, αποτελεσματικότητα. Νομίζω ότι αποφλοιώνει την πραγματικότητα και αγγίζει τον πυρήνα της. Θέλουμε λοιπόν τη νομιμ ότητα, θέλουμε τη διαφάνεια και θέλουμε και την αποτελεσματικότητα. Και γιατί να μην το θέλουμε όταν ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης είναι ένας κρίσιμος θεσμός που μπορεί να συμβάλλει όχι μόνο στην εξυπηρέτηση του πολίτη, αλλά στην ουσιαστική ισόρροπη ανάπτυξη της χώρας. Και ο στόχος όλων μας, σε ένα πνεύμα συνεννόησης και συνεργασίας, που νομίζω μέρα με τη μέρα εμπεδώνεται όχι μόνο με τα θεσμικά Όργανα, με την ΚΕΔΕ και με την ΕΝΠΕ, αλλά και με τον κάθε Δήμο ξεχωριστά, γιατί ακριβώς αυτή την περίοδο και νομίζω ότι σε κάθε περίοδο, ο χρόνος συνεργασίας πρέπει να έχει παραγωγικά αποτελέσματα. Και πραγματικά παρατηρούνται δυσκαμψίες πολλές φορές στη σχέση λειτουργίας των Δήμων με τα ελεγκτικά Όργανα και ιδιαίτερα τους Επιτρόπους του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Νομίζω λοιπόν σήμερα θα δοθεί η δυνατότητα και στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στους Δήμους, να αναδείξουν αυτές τις πτυχές και να δούμε, πρώτον, όπου χρειάζεται παρέμβαση νομοθετική, να την κάνουμε το ταχύτερο, για να μπορέσουμε να διευκολύνουμε αυτή τη σχέση, ώστε να μην παρατηρούνται και δυσκαμψίες και δυσκολίες και πολλές φορές να παράγονται εντυπώσεις εις βάρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίες στις περισσότερες των περιπτώσεων διογκώνονται με τον τρόπο που διογκώνονται. Θέλουμε λοιπόν να συζητήσουμε, να δούμε το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει ο προληπτικός έλεγχος. Ενδεχομένως να συζητήσουμε μήπως το όριο το σημερινό να μπορεί να ανέβει. Να δούμε τους προσυμβατικούς ελέγχους και να δούμε και εκεί, μήπως 7
και εκεί μπορεί να κατέβει το όριο. Να αναζητήσουμε δηλαδή τρόπους, τους καλύτερους δυνατούς και εκείνο που θέλω να διαβεβαιώσω με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, είναι ότι εδώ οι συνεργάτες μου, που θα είναι εδώ σε όλη τη διάρκεια, θα παρακολουθήσουν, θα καταγράψουν και βεβαίως θα καθίσουμε μετά με την ΚΕΔΕ να δούμε όλα αυτά τα ζητήματα που θα είναι ως πορίσματα αυτής της πολύ χρήσιμης συζήτησης, που νομίζω ότι πρέπει όλοι να συμβάλλετε, πρέπει ο καθένας να μεταφέρετε εδώ τα μικρά και μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν από την καθημερινή λειτουργία των Δήμων, γιατί εμείς θέλουμε και νομίζω το θέλουμε όλοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο κάθε Δήμος ξεχωριστά, θα πρέπει να είναι ένας Οργανισμός λειτουργικός και αποτελεσματικός και να μην καταναλώνεται η ενέργεια της Δημοτικής Αρχής στο να τρέχει συνεχώς στα γραφεία το υ Ελεγκτικού Συνεδρίου, των κλιμακίων, των Επιτρόπων, για να προσπαθεί να πείσει για το άλφα, το βήτα και το γάμα. Σε ένα τέτοιο πνεύμα λοιπόν θα πρέπει να είμαστε και οι τρεις θεσμοί, και ο ελεγκτικός θεσμός του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η Τοπική Αυτοδιοίκηση και εμείς ως Υπουργείο. Στη συγκυρία που γίνεται αυτή η πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση και το εννοώ, υπάρχουν ορισμένα ζητήματα σε εξέλιξη. Ένα ζήτημα έχει να κάνει με την επαναθεσμοποίηση του Καλλικράτη. Ήδη συνιστάται η Επιτροπή, εκπροσωπούνται οι φορείς, και της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, και πιστεύω ότι σε ένα πνεύμα συνεννόησης και εμπιστοσύνης που καλλιεργείται, θα προχωρήσει αυτή η Επιτροπή, ώστε μέσα στο 2016 να έχουμε προχωρήσει στην επαναθεσμοποίηση της αποκέντρωσης, σε μια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, με ένα επιτελικό κράτος, με μια αποκεντρωμένη με αποσαφηνισμένους όρους και αρμοδιότητες Αυτοδιοίκηση, που θα μπορεί να συμβάλλει με τον τρόπο της σε μια προσπάθεια ισόρροπης ανάπτυξης, που θα περιορίζει τις ανισότητες που 8
γεννιούνται ανάμεσα στη χώρα και στο έλλειμμα ισοπολιτείας που ουσιαστικά υπάρχει στην κοινωνία μας. Παράλληλα θα πρέπει μέσα από αυτό το θεσμικό πλαίσιο να τολμήσει η κυβέρνηση και εδώ θα δοκιμαστεί και για αυτό θέλω να είμαι πολύ καθαρός και σαφής, θα δοκιμαστεί αν θα υποκύψει στον πειρασμό τον διαχειριστικό που υπέκυπταν όλες οι κυβερνήσεις στις ανάλογες πρωτοβουλίες, ή θα προχωρήσει αποφασιστικά στη σταδιακή δημοσιονομική αποκατάσταση των οικονομικών της Αυτοδιοίκησης. Την ίδια αυτή στιγμή ολοκληρώνουμε ένα πολυνομοσχέδιο, που νομίζω θα δώσει σημαντικές και ουσιαστικές λύσεις σε τρέχοντα προβλήματα που αφορούν την Αυτοδιοίκηση. Το νομοσχέδιο αυτό το ολοκληρώνουμε στο χώρο του Υπουργείου και αμέσως θα δοθεί, πριν δοθεί στη διαβούλευση, θα δοθεί στην ΚΕΔΕ, στην ΕΝΠΕ και σε όλες τις ΠΕ Δ, γιατί θέλουμε πριν να δοθεί στη διαβούλευση να ακούσουμε προτάσεις συμπληρωματικού και διορθωτικού χαρακτήρα από εκείνους που θα κληθούν να υλοποιήσουν τις διατάξεις αυτές. Και δεν εννοούμε να αποφασίζουμε και να σχεδιάζουμε μέσα στα γραφεία, χωρίς να αιμοδοτείται αυτή η προσπάθεια και να μπολιάζεται από εκείνους που ζουν την καθημερινότητα αυτού του χώρου. Υπάρχει στην επικαιρότητα και το ζήτημα των παραλιών. Υπάρχουν δυστυχώς αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, που πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον ανάλογο τρόπο. Εκείνο που θέλω να σας δηλώσω κατηγορηματικά είναι ότι η πολιτική βούληση της κυβέρνησης και του Υπουργείου είναι να πάμε στη λύση που υπήρχε, να βρούμε δηλαδή την κατάλληλη θεσμική παρέμβαση ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στη διαδικασία που λειτουργούσε μέχρι σήμερα, γιατί εμείς θεωρούμε ότι δεν μπορεί η Αυτοδιοίκηση να μην έχει λόγο και ρόλο στα ζητήματα των παραλιών. 9
Υπάρχει επίσης και το θέμα το προσφυγικό. Εγώ θέλω και πάλι να καλέσω τους Δημάρχους, να ευχαριστήσω όσους Δημάρχους έχουν πραγματικά συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Πρέπει να σας πω ότι εμείς διεκδικούμε την μετεγκατάσταση, με βάση τη συμφωνία, 60.000 ανθρώπων. Άρα αν οι ροές παραμείνουν στο επίπεδο αυτό, είναι βέβαιο ότι εφόσον δουλέψουν οι Υπηρεσίες σωστά, θα έχουμε μια διοχέτευση των ανθρώπων αυτών σε ευρωπαϊκές χώρες. Όμως ωστόσο δεν θέλω να παραλείψω την ανάγκη να κατανείμουμε το πρόβλημα, το ζήτημα αυτό, με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να μην επικε ντρώνεται σε κάποιους Δήμους, διότι νομίζω ότι είναι άδικο να σηκώνουν την ευθύνη αυτή κάποιοι Δήμοι και κάποιοι άλλοι Δήμοι να μην έχουν συμβάλλει. Άλλωστε, κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι, νομίζω ότι έχουμε ξεφύγει από εκείνη τη λογική που καλλιεργείτο μια αντίληψη ότι οι άνθρωποι αυτοί τέλος πάντων δημιουργού ν προβλήματα. Νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία έχει επιδείξει έναν ανθρωπισμό που διέσωσε την αξιοπρέπεια της Ευρώπης. Και αυτό δεν θα πάει χαμένο. Αυτή η συμπεριφορά του ελληνικού λαού και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν πάει χαμένη. Είναι μια παρακαταθήκη γι α τον πολιτισμό μας και για την κοινωνία μας. Θέλω λοιπόν να χαιρετήσω το Συνέδριο, τη Διημερίδα. Να ευχηθώ καλές εργασίες και θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι εξακολουθούμε ως πολιτική ηγεσία στο Υπουργείο να έχουμε ανοιχτή και ειλικρινή συνεργασία και με το ν Πρόεδρο και με τα μέλη της ΚΕΔΕ και με όλους σας και νομίζω ότι αυτό είναι προς όφελος όλων. Σε ένα τέτοιο πνεύμα θα πορευτούμε, γιατί αυτό επιβάλλει η ανάγκη να υπηρετήσουμε την πατρίδα και την κοινωνία σε πολύ δύσκολες στιγμές. 10
Με αυτές τις σκέψεις και πάλι θέλω να σας ευχηθώ καλή παραμονή στην Αθήνα όσοι ήρθατε από την περιφέρεια και να ευχηθώ καλές εργασίες. Σας ευχαριστώ και ζητώ συγνώμη γιατί όπως σας προείπα, υπάρχει αυτή η υποχρέωση. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Ευχαριστώ τον Υπουργό, τον κύριο Κουρουμπλή. Δεν αναφέρθηκε για το νομοσχέδιο, αλλά έχουμε ούτως ή αλλιώς τη Δευτέρα συναντήσεις, συνάντηση. Και για τις παραλίες, κύριε Υπουργέ, ξέρω ότι καταβάλλετε προσπάθεια και περιμένουμε να λυθεί μέσα από μια Διυπουργική Απόφαση. Σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας. Καλή συνέχεια. ΟΜΙΛΗΤΗΣ: (εκτός μικροφώνου) Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Και για τους 8μηνίτες. Τη Δευτέρα δύο η ώρα έχουμε συνάντηση στο Υπουργείο Εσωτερικών, για να μπορέσουμε να βρούμε Π. ΚΟΥΡΟΥΜΠΛΗΣ: (εκτός μικροφώνου) Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Για να δούμε πώς ακριβώς θα υπάρξει το άρθρο που θα μπορέσει να κατοχυρώνει, να βοηθήσει την κατάσταση αυτή. Ο κύριος Καμίνης, Δήμαρχος Αθηναίων, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, και ως φιλοξενών στην πόλη αυτού του σημαντικού Συνεδρίου της Αθήνας, έχει τον λόγο. Γνωρίζω πολύ καλά ότι έχει μια προγραμματισμένη υποχρέωση που θα πρέπει να τον κάνει να αποχωρήσει σχετικά νωρίς. Έχετε τον λόγο, κύριε Δήμαρχε. Γ. ΚΑΜΙΝΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Και να ζητήσω εγώ συγνώμη από όλους, και από τον Υπουργό και από εσάς και από τους παριστάμενους. Έπρεπε ως εδώ οικοδεσπότης να είμαι πρώτος-πρώτος. Δεν το συνηθίζω να καθυστερώ, αλλά καμιά φορά η πραγματικότητα και οι έκτακτες περιστάσεις μας ξεπερνούν. Αυτή η υποχρέωση που έχω αμέσως μετά, κανονικά την είχα 11
προγραμματίσει για τις έντεκα η ώρα σήμερα, είναι ότι απέναντι από τη Δημοτική Αγορά έχουμε έναν χώρο όπου θα εγκαταστήσουμε εκεί την Μπιενάλε της Αθήνας, σε μια κρίσιμη περιοχή για την Αθήνα, σε μια προβληματική περιοχή, που θα έχουμε νεολαία να πηγαίνει, να είναι φωτισμένο. Θέλω να πω ότι δίνουμε και την καθημερινή μας μάχη όλοι μας στους Δήμους μας. Σήμερα όμως έχουμε ένα σοβαρό θέμα, πάρα πολύ σοβαρό, γύρω από τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Προληπτικό και κατασταλτικό. Δεν νομίζω ότι θα αμφισβητήσει κανείς ότι ο έλεγχος αυτός είναι αναγκαίος. Και ποια είναι η βαθύτερη σκοπιμότητά του; Η βαθύτερη σκοπιμότητά του είναι να ελέγχει τη νομιμότητα των δαπανών μας, των υποχρεώσεων που αναλαμβάνουμε, γιατί και ο βαθύτερος σκοπός είναι να μη σπαταλάμε τα λεφτά των φορολογουμένων και να τα ξοδεύουμε για τους σκοπούς που έχουν προβλεφθεί. Από τότε που ανέλαβα Δήμαρχος για πρώτη φορά, στην πρώτη θητεία μου, από τον Ιανουάριο του 2011, έχω δει, έχω συναντήσει, έχω συνεργαστεί, γύρω στους 13 με 14 Υπουρ γούς Εσωτερικών. Μέσα σε πέντε χρόνια. Βάλτε το να το διαιρέσετε, θα δείτε περίπου έξι μήνες Υπουργός. Θητεία. Αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα απέναντι σε εμάς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που εξ ορισμού, λόγω της οριοθετημένης θητείας που έχουμε, το ότι παραμένουμε ένα σεβαστό χρονικό διάστημα στην εξουσία, πέντε χρόνια πια είναι η θητεία μας, όταν βλέπουμε τους συνομιλητές μας να αλλάζουν διαρκώς, αυτό σημαίνει ότι αδυνατούμε να προγραμματίσουμε, αδυνατίσουμε να χαράξουμε στρατηγική, να τη σχεδιάσουμε, γιατί με τον Υπουργό θα τη σχεδιάσεις και μετά να τη δούμε να εφαρμόζεται. Όταν υπάρχει αυτή η κυβερνητική αστάθεια, η οποία είναι σχετικά πρωτόγνωρο φαινόμενο στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, θυμίζω ότι μέχρι το 2010 είχαμε μονοκομματικές κατά βάση κυβερνήσεις και παρέμεναν για σημαντικό χρονικό διάστημα στην 12
εξουσία. Όταν έχουμε λοιπόν αυτή την κυβερνητική αστάθεια μέσα σε ένα περιβάλλον όπου και η δημόσια διοίκηση έχει ουσιαστικά αποδυναμωθεί, για διάφορους λόγους, χάνεται η συνέχεια στη δημόσια διοίκηση, στη κεντρική δημόσια διοίκηση. Και αυτό καταλαβαίνετε τι σημαντικό πρόβλημα δημιουργεί. Θέλω να πω ότι οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική προσπάθεια γίνεται, ακόμα και αν αρχίσει, κάπου διακόπτεται. Και για αυτό συλλαμβάνω τον εαυτό μου εδώ και πέντε-έξι χρόνια να λέω διαρκώς τα ίδια πράγματα. Αλλά πρέπει κάποτε να πάψουμε να τα λέμε και να πάμε να τα κάνουμε. Δεν θα επεκταθώ. Φυσικά και χρειάζεται πια μια γενναία αποκέντρωση. Ένα κράτος το οποίο να σχεδιάζει και ποιος θα εκτελεί και θα εφαρμόζει; Αυτός που είναι πιο κοντά στον πολίτη. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και φυσικά για να το κάνεις αυτό χρειάζεσαι μια γερή Τοπική Αυτοδιοίκηση και αυτό σημαίνει δύο τινά. Μια Αυτοδιοίκηση υπεύθυνη πολιτικά, το οποίο σημαίνει ότι θα την οπλίσεις και με μία σοβαρή κανονιστική αρμοδιότητα, να νομοθετεί και να αποφασίζει για τα του οίκου της, και μια Τοπική Αυτοδιοίκηση η οποία θα είναι επίσης υπεύθυνη απέναντι στους πολίτες για το πώς διαχειρίζεται τους πόρους τους, τα χρήματά τους, το οποίο σημαίνει ότι πρέπει επιτέλους να περάσει και σε αυτή τη χώρα η φορολογία της ακίνητης περιουσίας των πολιτών, να περάσει στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό θα τονώσει την ευθύνη της απέναντι στους πολίτες. Αυτή είναι η δίδυμη, η διπλή ενηλικίωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οικονομική και κανονιστική, θεσμική, άρα πολιτική και στις δύο περιπτώσεις. Όταν οι τοπικοί άρχοντες πια λογοδοτούν ευθέως στους πολίτες τους, στους δημότες τους, για το πώς ξοδεύουν τα χρήματά τους, τότε ακριβώς και αυτά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τους ελέγχους τους οικονομικούς, ειδικά, έρχομαι στην καρδιά του θέματος, με το Ελεγκτικό Συνέδριο, θα δούμε πολλά προβλήματα αυτομάτως να λύνονται. 13
Έχουμε ζήσει βέβαια μια κατάσταση όπου έχουμε δει μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην ουσία να παραμένουν ατελείς ή στην πορεία να χάνουν το νόημά τους, να στρεβλώνονται. Γιατί; Γιατί δεν προετοιμάστηκαν σωστά, δεν μελετήθηκαν, δεν εφαρμόστηκαν. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το θέμα λίγο ίσως με μεγαλύτερη περίσκεψη, μεγαλύτερη προσοχή και να μη βιαζόμαστε τόσο να εξαγγέλλουμε μεταρρυθμίσεις τις οποίες βλέπουμε ότι είτε δεν μπορούμε καν να τις αρχίσουμε, είτε όταν πάμε και τις αρχίζουμε μένουν στη μέση. Θέλω να πω ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να συνδυάσουμε το μεγάλο κενό που υπάρχει στην έννομη τάξη μας, το κενό τ ης αξιολόγησης, σε όλα τα επίπεδα, με την έννοια της μεταρρύθμισης. Αντί να πηγαίνουμε στις μεγάλες οριζόντιες μεταρρυθμίσεις, που βλέπουμε ότι τελικά παραμένουν στην καλύτερη περίπτωση ημιτελείς, να έρθουμε να αξιολογούμε, να αξιολογούμε το προσωπικό των Δήμων, να αξιολογούμε τις υπηρεσίες των Δήμων και να αξιολογούμε και τους ίδιους τους Δήμους και ένα έτσι ασφαλές πεδίο αξιολόγησης είναι όταν βλέπεις ποιος Δήμος ακριβώς διαχειρίζεται μέσα από μια χρηστή διοίκηση και λογική, τους πόρους των φορολογουμένων. Και εκεί να αρχίσουμε πιλοτικές ρυθμίσεις, πιλοτικές μεταρρυθμίσεις. Να βάλουμε κάποια κριτήρια. Να δούμε ποιοι Δήμοι είναι αυτοί οι οποίοι εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, απέναντι στους προμηθευτές τους, απέναντι στις τράπεζες, τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Ποιοι Δήμοι προχωρούν και εξορθολογίζουν τις δομές τους. Μπορούμε να βάλουμε πέντε-έξι κριτήρια. Δέκα κριτήρια. Και να πάμε και να πούμε αυτούς τους Δήμους πια θα τους βάλουμε σε μια άλλη ταχύτητα. Θα αρχίσει να φεύγει από εκεί η γραφειοκρατία, να τους απαλλάσσουμε από πολλές γραφειοκρατίες και ελέγχους. Πιλοτικά. Οι έλεγχοι να γίνονται, να είναι δειγματοληπτικοί, να είναι αυστηροί, αλλά να ξεφύγουμε κάποια στιγμή από αυτό τον βρόγχο 14
που είναι στο λαιμό όλων μας και μας πνίγει. Και έτσι να δώσο υμε το κίνητρο και στους άλλους Δήμους να προχωρήσουν. Έτσι συνδέεται η αξιολόγηση με τη μεταρρύθμιση. Πιστεύω ότι και ο Υπουργός που μόλις προηγήθηκε έχει καλή θέληση, θέλει να βοηθήσει, θέλει να προχωρήσουμε, και για την πλειονότητα των Υπουργών με τους οποίους συνεργάστηκα στο παρελθόν είχαν αυτή τη διάθεση. Αλλά η συγκυρία εδώ και πέντε χρόνια μας έχει εμποδίσει να κάνουμε κάποια πράγματα. Κουράστηκα λοιπόν να λέω τα ίδια, αυτό δεν σημαίνει ότι θα παραιτηθώ από το να τα επαναλαμβάνω, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε και να αρχίσουμε να συζητάμε ουσιαστικά και η ουσία είναι εδώ. Όταν μιλάμε για μεγάλες πολιτικές μεταρρυθμίσεις, αυτό σημαίνει τονώνουμε πρώτα από όλα την ευθύνη των κυβερνώντων απέναντι στους κυβερνωμένους και έτσι θα αρχίσει να ξετυλίγεται και το κουβάρι. Σας ευχαριστώ πολύ. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Ευχαριστώ τον Δήμαρχο. Καλή επιτυχία στο έργο και το σημερινό. Ο κύριος Χουλιαράκης δεν μπόρεσε να είναι κοντά μας, σε επικοινωνία που είχαμε. Όμως σήμερα έχουμε, όπως είπα και πριν, τον κύριο Βασιλειάδη τον Γιώργο, Γενικό Γραμματέα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και θα θέλαμε να του δώσουμε για έναν χαιρετισμό τον λόγο. Γ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ: Κυρίες και κύριοι, σας ευχαριστώ πολύ καταρχήν για την πρόσκληση και τη δυνατότητα να απευθύνω αυτόν τον σύντομο χαιρετισμό. Είμαι πολύ χαρούμενος που είμαι εδώ σε αυτή τη μεγάλη και σημαντική συνάντηση. Και χρησιμοποιώ τον όρο μεγάλη όχι κυρίως για τη συμμετοχή η οποία φαίνεται ότι είναι εντυπωσιακή, αλλά επειδή έχουμε τη συνάντηση δύο ιδιαίτερα σημαντικών φορέων, με διαφορετικούς ρόλους, αλλά κοινό σκοπό. Το ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο της χώρας, ο ανώτατος εξωτερικός 15
ελεγκτής, συναντά το ανώτατο θεσμικό Όργανο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α Βαθμού. Μια συνάντηση που σηματοδοτεί μια νέα, μια διαφορετική αντίληψη για την διαφάνεια και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία διέπεται από την αντίληψη ενός καθεστώτος συνεργασίας μεταξύ των φορέων για την προώθηση των κοινών δράσεων. Η Γενική μας Γραμματεία, η Γενική Γραμματεία για την καταπολέμηση της διαφθοράς, οι συνεργάτες μου, αλλά και εγώ προσωπικά, έχουμε ήδη ξεκινήσει μια ιδιαίτερα αποτελεσματική συνεργασία και με τους δύο φορείς. Στη Γραμματεία μας θεωρούμε τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κυρίως, ως συμμάχους και αρωγούς στη μάχη που έχει ξεκινήσει για την καταπολέμηση και την αντιμετώπιση του φαινομένου της διαφθοράς, που δυστυχώς απαντάται στο σύνολο της δημόσιας ζωής και της δημόσιας διοίκησης οριζόντια και κάθετα. Πιστεύω πραγματικά ότι αυτό που μπορεί να πάρει η ελληνική κοινωνία από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν έχει ακόμα αναδειχτεί. Και εμείς θα κάνουμε ότι μπορούμε για να αναδειχτεί ο πολυδιάστατος ρόλος του και η προστιθέμενη αξία που μπορεί να έχει το τελικό αποτέλεσμα της δράσης του, ιδιαίτερα με τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο που έρχονται από το επόμενο έτος. Γενικότερα, μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ενός φιλόδοξου σχεδίου που βασίστηκε στο σχέδιο Διαφάνεια του κυρίου Σούρλα και είναι ο οδικός χάρτης για το πώς προχωράμε στην αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών την επόμενη 3ετία, η δημιουργία συστημάτων ελέγχου στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης και η βαθύτατη και ειλικρινής συνεργασία κυρίως με τους φορείς της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, για εμάς θα παίξει κομβικό ρόλο και νομίζουμε ότι μπορεί να αλλάξει και τον ρου της ιστορίας στο θέμα της διαφθοράς. 16
Λέγοντας αντιμετώπιση της διαφθοράς και αυτό είναι κάτι που πρέπει να είναι πολύ σημαντικό, πρέπει λίγο όλοι μας να ξεφύγουμε από αυτό που έχει στο μυαλό του ο μέσος πολίτης, που σκέφτεται φυλακές, σκέφτεται πρόστιμα, σκέφτεται μια τιμωρία για πράγματα που έχουν γίνει στο παρελθόν. Εμείς εδώ πέρα, αυτά θα πάρουν το δρόμο τους, έχουν πάρει το δρόμο τους, θα γίνουν ή δεν θα γίνουν ανάλογα το θεσμικό πλαίσιο και τα νομικά κενά που μπορεί να υπάρχουν. Εμείς είμαστε εδώ πέρα και κυρίως εσείς οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στη δικιά σας κοινωνία, στο δικό σας περιβάλλον, για να δώσουμε τη μεγάλη μάχη να αλλάξουμε αυτό το καθεστώς. Να θεσμοθετήσουμε, να καλύψουμε τα κενά, να καλύψουμε όλες αυτές τις τρύπες που οδηγούσαν σε αυτά τα φαινόμενα. Να διασφαλίσουμε ότι αυτά δεν θα επαναληφθούν στο μέλλον. Και νομίζω ότι είμαστε τυχεροί και εμείς σαν πολιτική ηγεσία, που θα έχουμε αρωγούς την ΚΕΔΕ. Γνωρίζουμε ότι είναι ιδιαίτερα, η σημερινή Διοίκηση, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε αυτά τα ζητήματα και ξέρω πόσο πολύ θέλουν να δώσουμε αυτή τη μάχη παρέα. Εμείς θα αξιοποιήσουμε αυτή την προσπάθεια, αυτή τη συγκυρία που διαμορφώνει και η σημερινή συνάντηση, έτσι ώστε όλοι μαζί να βάλουμε τον πήχη ψηλότερα, να αντιμετωπί σουμε αποτελεσματικότητα τα φαινόμενα διαφθοράς. Και αυτό λαμβάνοντας υπόψη υποστηρικτές δομές, μηχανισμούς υλοποίησης, ανθρώπινους πόρους, με πλήρη τεκμηρίωση και ποσοτικοποίηση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων, με πνεύμα που θα προάγει το δημόσιο διάλογο κ αι θα βελτιώνει την ποιότητά του. Κυρίες και κύριοι, αν δεχτούμε, ανεξάρτητα από ιδεολογικές ή πολιτικές διαφορές, ανεξάρτητα από ρόλους και συμφέροντα στην παραγωγική διαδικασία, κυβέρνηση και κόμματα, δημόσιες αρχές και πολίτες, ότι οι παραδοσιακές συμπεριφορές παρουσιάζουν 17
αδυναμίες, ότι οι παραδοσιακές πρακτικές είναι ελλειμματικές και δεν ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες, τότε μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι υπάρχει πραγματικά ανάγκη να βρούμε νέους κώδικες επικοινωνίας για τα δημόσια πράγματα αυτού του τόπου. Και η αρχή γίνεται με πρωτοβουλίες σαν και τη σημερινή. Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία στις εργασίες της σημαντικής αυτής Διημερίδας και επιτρέψτε μου να τονίσω ότι η αντίληψη που σηματοδοτεί η σημερινή προσπάθεια, αποτελεί προϋπόθεση δημοκρατίας, στο μέτρο που αξίες και έννοιες όπως εμπιστοσύνη, πληροφόρηση, προσβασιμότητα, διαφάνεια, ανταποκριτικότητα, συμμετοχική δράση, διάλογος, διαφωνία, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, ευθύνη για το αποτέλεσμα και κοινωνική ευθύνη, συνθέτουν τη ν έννοια της δημοκρατίας. Σας ευχαριστώ πολύ και καλή επιτυχία. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Ευχαριστούμε τον κύριο Γενικό, τον κύριο Βασιλειάδη. Ευχόμαστε επιτυχία στο έργο του, που νομίζω ότι η Ελλάδα δεν αντέχει συνέχιση των ίδιων καταστάσεων του παρελθόντος και εμείς σαν Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος δηλώνουμε τη διάθεσή μας να συνεργαστούμε σε κάθε επίπεδο. Θα παρακαλέσω την Πρόεδρο πλέον, ήρθε η ώρα να μιλήσει, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, την κυρία Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, να πάρει τον λόγο και να ευχαριστήσω και πάλι γι α τη δυνατότητα που μας δίνεται σήμερα να βρισκόμαστε όλοι εδώ και να δούμε τις παθογένειες ή και τις λύσεις που μπορεί να έρθουν μέσα από το συνέδριό μας. Α. ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Όλοι Πρόεδροι μάλλον είμαστε εδώ, νυν και πρώην. Εκλεκτοί προσκεκλημένοι. Αποφεύγω τις προσφωνήσεις. Θα έχουμε τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ στη συνέχεια, να προσφωνήσει τους παρευρισκόμενους. Με ιδιαίτερη χαρά καλωσορίζω και εγώ με τη σειρά μου τη συμμετοχή σας στη Διημερίδα που διοργάνωσε η Κεντρική Ένωση 18
Δήμων Ελλάδος, όχι σε συνεργασία βέβαια με το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως κατά την άποψή μου λαθεμένα ειπώθηκε. Στη διοργάνωση αυτή ευελπιστώ ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο θα ασκήσει έργο χορηγού πνευματικής διεξόδου προς την επίτευξη του σκοπού της, που είναι η διερεύνηση μέσα από ένα δημιουργικό και κριτικό διάλογο, του χαρακτήρα των προβλημάτων που ανακύπτουν στο πεδίο της σχέσης αλληλενέργειας στη διαδικασία ελέγχου των δαπανών των Δήμων και των Νομικών τους Προσώπων από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν τον πιο κοντινό στον πολίτη κρατικό θεσμό. Αντιμετωπίζουν και επιλύουν τα προβλήματα που συνδέονται με την καθημερινότητα των τοπικών κοινωνιών, με στόχο τη στήριξη των κατοίκων τους, τη βελτίωση της κατάστασής τους και την πρόοδο. Φρόνηση, δικαιοσύνη και αγαθοεργία, είναι οι τρεις αρετές για την κοινωνική ζωή. Η ευτυχία της ανθρώπινης κοινωνίας εξαρτάται από το επίπεδο συμβατότητας της κυβερνητικής δράσης με τους νόμους. Η επιβολή περιορισμών από το κράτος προκύπτει από την ανάγνωση της ανάγκης προστασίας του ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος και με άμεση αναφορά στα δικαιώματα των άλλων πολιτών. Η δικαστική εξουσία έχει την ευθύνη επιτήρησης της ορθότητας της προσέγγισης των άλλων δύο εξουσιών και κατά κανόνα ασκεί τον εποπτικό ρόλο με αυστηρότητα και με σαφή διάθεση επιβολής αυξημένης έντασης ελέγχου. Σήμερα περισσότερο από ποτέ πρέπει να μιλήσουμε για την αναγκαιότητα του ελέγχου. Η θέση ότι υπάρχουν αξιωματικής φύσης πάγκοινες, πανανθρώπινες αρχές του φυσικού δικαίου, δεσμευτικές για τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τόπο και χρόνο, που κατίσχυε κατά την εποχή του Άνταμ Σμιθ, έχει προ πολλού καταργηθεί. 19
Οι νόμοι σχετίζονται με τις συνθήκες κάθε κοινωνίας, διδάσκει ήδη από το 1748 ο Μοντεσκιέ στο σύγγραμμα του Το Πνεύμα του Νόμου. Η εξελικτική θεωρία τοποθέτησε τη μεταβολή των νόμων στη χρονική της διάσταση και την τάση της προς την αποτελεσματικότητα. Έτσι σε περιόδους κρίσεων, όπως μια βαθιά οικονομική κρίση, οι νομικοί κανόνες που δεν αποδείχτηκαν αποτελεσματικοί θα χρειαστεί να τροποποιηθούν ή θα καταρρεύσουν για να επιζήσουν εκείνοι που αντιστάθηκαν αποτελεσματικά στην κρίση. Ωστόσο η προσαρμογή αυτή των νομικών κανόνων εξαρτάται από την δομή ολόκληρου του συστήματος στο οποίο είναι ενταγμένοι και εδώ ανακύπτει η ανάγκη της πραξιολογικής, της δυνατολογικής προσέγγισης. Όποια θεωρία περί δικαίου ακολουθήσει κάποιος, το ρηθέν από τον Αμερικανό δικαστή και νομοθέτη Όλιβερ Βέντελ Χολμς, ότι η ζωή του δικαίου ήταν πάντα η εμπειρία και ότι το δίκαιο είναι ένα πείραμα, αποδίδει ένα καθοριστικό υπόβαθρο για τις προϋποθέσεις μεταβολής των νομικών κανόνων. Κυρίες και κύριοι, θεώρησα την εισαγωγή αυτή αναγκαία και ως γέφυρα για να περάσω στη μεθοδολογία του ελέγχου που μας οδηγεί η προηγηθείσα προσέγγιση. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επαναφέρει το ζήτημα της δυναμικής ερμηνείας των κανόνων δικαίου με στόχο την προσαρμογή τους στις μεταβαλλόμενες πραγματικές συνθήκες. Κατά την ερμηνεία και εφαρμογή τους, δεν είναι λίγες οι φορές που συναντάμε την επώδυνη σύγκρουση μιας ρύθμισης με την πραγματικότητα και τότε πρέπει να αναζητήσουμε τη διάστικτη ισορροπία. Η προσαρμογή αυτή απαιτεί ευελιξία και ικανότητα αναζήτησης του αυθεντικού νοήματος της ρύθμισης. Ο κανόνας 20
αντιμετωπίζεται ως ζωντανό εργαλείο και όχι ως άχρο νος ρυθμιστής ανεξάρτητος από την πραγματικότητα και την επικαιρότητα. Η θέση αυτή απαιτεί όμως και την ανάλογη προσαρμογή όσων επιθυμούν να εντάξουν συγκεκριμένες δράσεις στο κανονιστικό πλαίσιο της ρύθμισης. Τα νέα οικονομικά δεδομένα απαιτούν περιστ ολή δαπανών, σώφρονα διαχείριση, ορθολογισμό, προσανατολισμό στην οικονομικότητα και ιεράρχηση των αναγκών. Έχει σαφώς περιοριστεί το εύρος των επιλογών και η στόχευση είναι η κάλυψη των αναγκών με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος. Η εμμονή σε προηγούμενες πρακτικές που περιείχαν αρκετή δόση αυθαιρεσίας, πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά προς το συμφέρον των πολιτών και την προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης. Στην εύρεση και διατήρηση της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ της επιθυμίας των εκφραστών δημόσιας εξουσίας να επιλέγουν τον τρόπο και τα μέσα δράσεών τους και τις ανάγκες της διασφάλισης της προστασίας του συμφέροντος της κοινωνικής βελτίωσης, στοχεύει αποκλειστικά ο δικαστικός έλεγχος. Ο έλεγχος των δαπανών των φορέων κρατικής εξουσίας οριοθετεί και διαμορφώνει τρόπους δομής της άσκησής της και διασφαλίζει την ορθολογική διαχείριση του δημόσιου χρήματος που σχετίζεται αναπόφευκτα με αυτή. Στον έλεγχο είναι φανερό ότι δεν πρέπει να επενδύονται υποκειμενικές αντιλήψεις του δικαστή, αλλά ούτε και να αποδίδεται υπό τον μανδύα της σκοπιμότητας η περιγραφή του θεσμικού πλαισίου από τον ελεγχόμενο φορέα, καθώς και η δήθεν προσπάθεια περιορισμού της διοικητικής δράσης αφού ο σκοπός του ελέγχου είναι σε κάθε περίπτωση η τήρηση των κωδίκων και προτύπων τιμιότητας και ακεραιότητας. 21
Το κοινωνικό εργαλείο του ελέγχου επιβάλλει την ανεξάρτητη ποιοτική εξέταση της συμβατότητας της κρατικής δράσης με την κανονιστική φύση του δικαίου. Εδώ θα μου επιτρέψετε, χωρίς να μακρηγορήσω, αφού στη συνέχεια θα έχουμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε διεξοδικά με το θέμα αυτό, να προβάλλω για μια ακόμα φορά την υπεροχή του προληπτικού ελέγχου δαπανών έναντι του εκ των υστέρων ελέγχου, ο οποίος υπό τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες και τις υπάρχουσες αποδυναμωμένες κρατικές δομές, θα προσθέσει περισσότερα δεινά στην ήδη ρημαγμένη ελληνική κοινωνία. Ο προληπτικός έλεγχος, που μπορεί για κάποιους να θεωρείται ελληνικός εξαιρετισμός, είναι προς το παρόν συνυφασμένος με την αδήριτη ανάγκη προστασίας του κοινωνικού συμφέροντος από την υπονομευτική δράση των διαχειριστών του δημοσίου χρήματος και μάλιστα σε συνθήκες αναξιόπιστου και αναποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου, όπως μέχρι σήμερα έχει καταδείξει η τρέχουσα πραγματικότητα. Πιστέψτε με, κυρίες και κύριοι, δεν πρόκειται γι α αρχαϊκή αντίσταση στη νεωτερικότητα, αλλά για τη βαθιά πεποίθηση ότι μόνο η άμεση και πλήρης θεώρηση των πραγματικών συνθηκών και του πολιτικού πλαισίου που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή, μας οδηγεί με ασφάλεια στην ορθή επιλογή των βέλτιστων πρακτικών και ήδη καλών πρακτικών, διότι ο όρος βέλτιστος έχει εγκαταλειφθεί πλέον. Κανείς μέχρι σήμερα δεν μας έπεισε με στοιχεία και αποδείξεις ότι η αλλαγή του τρόπου ελέγχου των κρατικών δαπανών αποτελεί μέσο για την επίτευξη της αναπτυξιακής πολιτικής που χρειάζεται η χώρα και ακόμη ότι το προς υιοθέτηση μοντέλο έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στις χώρες που ήδη εφαρμόζεται. Και βεβαίως αν οι χώρες αυτές έχουν το ίδιο δομικό σύστημα διοίκησης με το δικό μας. 22
Αντίθετα, η έως τώρα εμπειρία από τα ευρήματα του κατασταλτικού ελέγχου, το πλήθος διαχρονικά των νομιμοποιητικών διατάξεων που εκδόθηκαν για την αντιμετώπιση παθογενειών, οι υποθέσεις που απασχολούν την ποινική δικαιοδοσία, η αδυναμία απόδοσης του χρήματος που δαπανήθηκε παράνομα στους δικαιούχους πολίτες, καθώς και οι αμφισβητούμενες ελλείψεις και αδυναμίες του διοικητικού μηχανισμού, ακόμη δε και η γεωφυσική ιδιομορφία της χώρας, συνηγορούν υπέρ της διατήρησης της θεσμικής ιδιαιτερότητας του προληπτικού ελέγχου. Η Πολιτεία πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στη στόχευση του μέτρου και στην ύπαρξη των εργαλείων που θα υποκαταστήσουν τον έστω και με ατέλειες, πλην όμως ιστορικά δοκιμασμένο θεσμό, με δεδομένο μάλιστα ότι δεν υπάρχουν ασφαλείς ενδείξεις ότι η εγκατάλειψη του προληπτικού ελέγχου θα βελτιώσει τη διοικητική δράση προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Το δίκαιο νομιμοποιείται, δηλαδή δικαιολογείται αξιολογικά, όταν έχει αποδεκτή αξία. Άρα το νόμιμο ελέγχεται αν είναι και δίκαιο. Ο σκοπός του δικαίου είναι να δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες να έχουν καλή ζωή και ευτυχή. Με αυτές τις σκέψεις κλείνω τον χαιρετισμό μου και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου. Σας ευχαριστώ πολύ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε την Πρόεδρο και πραγματικά άνοιξε την κουβέντα και φυσικά θα ολοκληρώσουμε το πρώτο μέρος με τους χαιρετισμούς και τις τοποθετήσεις, με τον Πρόεδρό μας, τον Γιώργο τον Πατούλη, τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ και Δήμαρχο Αμαρουσίου, όπου μετά από ένα δύσκολο ταξίδι στην Αμερική βρίσκεται κοντά μας για να βάλει τις πτυχές της σημερινής ημερίδας. Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ: Κύριε Γενικέ Γραμματέα καταπολέμησης της διαφθοράς, κυρία Γενική Επιθεωρήτρια της Δημόσιας Διοίκησης, 23
Μαρία Παπασπύρου, κύριοι Αντιπρόεδροι του Ελεγκτικού, να πούμε ότι κοντά μας είναι η κυρία Καλδή Φλωρεντία, η κυρία Λιγωμένου Άννα, η κυρία Μαραγκού Γεωργία, η Αντιεπίτροποι Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Καραθανασόπουλος Ευάγγελος, Τόλης Κωνσταντίνος, οι επίτιμοι Πρόεδροι, όπως είπα, ο κύριος Καραβοκύρης Ιωάννης, Πρόεδρος του ΑΣΕΠ και ο κύριος Κούρτης Σταύρος, καθώς επίσης και οι συνάδελφοί μας, Πρόεδροι της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων, ο κύριος Κωτσός, ο κύριος Υπερήφανος, ο κύριος Κυρίζογλου, ο κύριος Λαμπάκης, ο κύριος Γκότσης. Αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω εκ μέρους της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, που από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά της έδωσε ως προτεραιότητα την ανάληψη δράσεων, αλλά και πρωτοβουλιών, που είχαν δύο στόχους. Αφενός τη διευκόλυνση του έργου όλων των αιρετών εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης Α Βαθμού, αφετέρο υ την ενίσχυση του κύρους του θεσμού που υπηρετούμε. Ενός θεσμού που γνωρίζουμε όλοι σε αυτή την αίθουσα, βρίσκεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο κρατικό θεσμό, εγγύτερα στους πολίτες και στα καθημερινά τους προβλήματα. Με βάση λοιπόν αυτές τις προτεραιότητες θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική αυτή η διοργάνωση της Διημερίδας που σήμερα ξεκινά με την παρουσία σας. Και για αυτό θα έλεγα το λόγο υποδεχόμαστε με ιδιαίτερη χαρά ως Διοίκηση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος και το Διοικητικό μας Συμβούλιο, τους αιρετούς βεβαίως εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α Βαθμού, Δημάρχους, αρμόδιους Αντιδημάρχους, καθώς και τα στελέχη των Οικονομικών Υπηρεσιών των Δήμων. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η Διημερίδα αυτή δεν θα μπορούσε να διοργανωθεί αν δεν υπήρχε η άμεση και θερμή θετική ανταπόκριση της ηγεσίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο αίτημα που 24
υποβάλλαμε ως ΚΕΔΕ να υπάρξει μεταξύ μας μια ουσιαστική συνεργασία και ενημέρωση, προκειμένου μέσα από αυτή τη συνεργασία να διευκολύνουμε τόσο το έργο των Δήμων, όσο κ αι την καθημερινότητα των δημοτών μας, που είναι και το ζητούμενο. Επιθυμώ λοιπόν πρώτα από όλα να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες προς την Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, την κυρία Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, στον Γενικό Επίτροπο Επικρατείας, κύριο Μιχαήλ Ζύμη, αλλά και τους Αντιπροέδρους, με τους οποίους, όπως είπα πριν, βρίσκονται και εδώ. Καθώς και σε όλα τα στελέχη που έχουν αναλάβει το έργο της ενημέρωσής μας και της συζήτησης που θα ακολουθήσει μέσα από τον κύκλο των εισηγήσεων. Πιστεύω πραγματικά ότι σήμερα γίνεται ένα πολύ σημαντικό βήμα μπροστά όσον αφορά τη συνεργασία των δύο διαφορετικών θεσμών του κράτους μας. Υλοποιείται δηλαδή μια δράση που ξεπερνά κατά πολύ τον τρόπο που έχουμε μάθει όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του κράτους. Και ελπίζω ειλ ικρινά στο τέλος αυτής της Διημερίδας να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλους κρατικούς θεσμούς, ώστε ένα σύγχρονο κράτος, που είναι και το ζητούμενο της χώρας μας, να έχει μια αποτελεσματική δημόσια διοίκηση και οφείλει πάνω από όλα και πρώτα από όλα να διασφαλίζει ότι όλοι οι μηχανισμοί της μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους, προς όφελος πάντα της χώρας και των πολιτών. Κυρίες και κύριοι, μεταξύ των προτεραιοτήτων, αλλά και των στόχων της Διοίκησής μας, σας ανέφερα και παραπάνω, είναι η συνεργασία με τα στελέχη και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού το σύνολο σχεδόν των αποφάσεών μας που σχετίζονται με τις δαπάνες των Δήμων, αποτελούν αντικείμενο ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τα Κλιμάκια και τα Τμήματα αυτού. Έτσι σήμερα για πρώτη φορά εγκαινιάζο υμε αυτή τη συνεργασία, ώστε τα στελέχη μας να γνωρίζουν πληρέστερα και από πρώτο χέρι τις βασικές παραμέτρους που πρέπει να 25
ακολουθούν ώστε να εξασφαλίζεται στο μεγαλύτερο βαθμό η βασική αρχή της νομιμότητας και της διαφάνειας, αλλά και η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ταυτόχρονα να προωθείται η ομαλή και αποτελεσματική διοίκηση και οικονομική λειτουργία των Δήμων μας. Είναι προφανές ότι η ασκούμενη στα πλαίσια της συνταγματικής πρόβλεψης διοικητική εποπτεία από το κράτος, σε πολλές περιπτώσεις συνιστά περιορισμό του έργου της Αυτοδιοίκησης. Εφόσον όμως αυτή η διοικητική εποπτεία περιορίζεται στο αυστηρό και τυπικό έλεγχο της νομιμότητας, θεωρούμε ότι λειτουργεί υπέρ της διαφύλαξης του τυπικού και ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος και είναι καλοδεχούμενη. Αυτό το οποίο μας βρίσκει αντίθετους, είναι η διοικητική εποπτεία να καταλήγει και να αποτελεί έλεγχο σκοπιμότητας, το έχουμε συζητήσει και άλλες φορές, οπότε τότε θεωρούμε ότι έχουμε ανεπίτρεπτο έλεγχο που παραβιάζει την ελεύθερη δράση των Δήμων και η οποία συνταγματικά είναι κατοχυρωμένη από την αρχή της διοικητικής αυτοτέλειας. Δεν σας κρύβω ότι υπάρχει ένα πάγιο παράπονο που συνεχώς προβάλλεται από πολλούς αιρετούς. Παράπονο που λέει ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους, με τον έ ναν ή με τον άλλον τρόπο, παρεμβαίνουν σε ελέγχους που έχουν πολλαπλασιαστεί σε τέτοιο σημείο ώστε αντί απλώς να διασφαλίζεται η νομιμότητα και η διαφάνεια, που όλοι θέλουμε, να καταλήγουμε να περιορίζεται αισθητά η ελεύθερη δράση των Δήμων και η αποτελεσματικότητα στην άσκηση και στη διαχείριση των δημοτικών δραστηριοτήτων. Δεν αναφέρομαι, ξεκαθαρίζω, στο διοικητικό έλεγχο εποπτείας που ασκεί το κράτος, τον έλεγχο νομιμότητας και πρέπει να τον ασκεί. Αλλά και αυτός όμως πρέπει να περιοριστεί σε ένα στάδιο ενδοδιοικητικού ελέγχου, που πρέπει να παρέχει τα εχέγγυα της ανεξαρτησίας και αμεροληψίας, όπως είναι ο ελεγκτής 26
νομιμότητας των αποφάσεών μας που προβλέπεται μέσα από το άρθρο 216 του Καλλικράτη. Αλλά δυστυχώς ακόμα και μετά από έξι χρόνια δεν έχει υλοποιηθεί και έχουμε πει ως Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος γιατί δεν ήταν δυνατόν να ολοκληρωθεί αυτό το νομοθέτημα. Εμείς, κυρίες και κύριοι, πιστεύουμε ότι το κράτος εξακολουθεί να είναι συγκεντρωτικό, σε αντίθεση με όλες τις χώρες της Ευρώπης. Υπέρμετρα συγκεντρωτικό. Δεν επιθυμεί πραγματικά τη διοικητική και θεσμική αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης, κάτι που είναι απαραίτητο για να υπάρξει ανάπτυξη σε αυτή τη χώρα. Κάθε χρόνο που περνά αποδεικνύεται ότι δεν επιθυμεί ούτε την οικονομική μας αυτοτέλεια και ανεξαρτησία. Δεν επιθυμεί μια καθαρή σχέση με την Αυτοδιοίκηση και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Το βλέπουμε από τις πράξεις και είναι διαχρονικό. Δεν εξαρτάται στο σήμερα. Έχει μια διαχρονική θα έλεγα βάση. Είναι δε τέτοια η καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζεται ο θεσμός μας, που πραγματικά είναι να απορεί κανείς πώς η Αυτοδιοίκηση υπόκειται σε τόσους πολλούς ελέγχους από διαφορετικά Όργανα, από διαφορετικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. Πριν να έρθω στα ζητήματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έχω να επισημάνω ότι έχουμε σωρεία ελεγκτικών μηχανισμών, οι οποίοι εξακολουθούν να υφίστανται, ίσως περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη εξουσία σε αυτή τη χώρα. Ενώ οι Δήμοι και τα Νομικά τους Πρόσωπα έχουν πλήρως υπαχθεί από 1/1//2011 στον προληπτικό και προσ υμβατικό έλεγχο δαπανών των συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί επιτέλους χρειάζονται πρόσθετοι έλεγχοι, τόσοι πολλοί έλεγχοι; Όλως ενδεικτικά αναφέρω, στην Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης, το Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δ ημόσιας Διοίκησης. Όλα αυτά είναι χρήσιμα φυσικά, αλλά να γίνονται σύντομα, να διεκπεραιώνονται όπως πρέπει και να μην εμποδίζεται 27
το έργο, που είναι και το τελικό αποτέλεσμα για την ανάπτυξη της χώρας μας, που ανάπτυξη της χώρας μας σημαίνει ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Η αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας των ΟΤΑ με το άρθρο 229 του Καλλικράτη, στο Συνήγορο του Πολίτη, ενώ έχει θεσπιστεί ο Συνήγορος του Δημότη, στο Οικονομικό Παρατηρητήριο και σε άλλους ελέγχους, που όχι μόνο δεν προσθέτουν στην τήρηση των αρχών που όλοι επικαλούνται, δηλαδή στην προστασία της νομιμότητας και της διαφάνειας, αλλά αντιπροσθέτως δημιουργούν ένα κλίμα καχυποψίας σε βάρος της Αυτοδιοίκησης και εν τέλει σε αναποτελεσματική άσκηση της διοικητικής και οικονομικής μας λειτουργίας. Για τους λόγους αυτούς και όχι μόνο, προτείνουμε κατάργηση ελέγχων, αφού με τον έλεγχο εποπτείας του κράτους, που είναι και αυτεπάγγελτος, αλλά και με τη διεύρυνση του ελέγχου όλων των δαπανών μας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και από τα αρμόδια δικαστήρια, διασφαλίζεται πλήρως η νομιμότητα και κατοχυρώνεται το δημόσιο συμφέρον. Κυρίες και κύριοι, έρχομαι τώρα στο θέμα της Ημερίδας, που είναι κυρίως η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων, αλλά και των δυσλειτουργιών του προληπτικού ελέγχου των δαπανών μας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς και από τα σχετικά ζητήματα με τον προσυμβατικό και κατασταλτικό έλεγχο. Το Σύνταγμά μας με το άρθρο 98 προβλέπει την ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία εξειδικεύεται τόσο στον προληπτικό έλεγχο των δαπανών, όσο και στον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών των υπολόγων. Όπως ίσως γνωρίζετε, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, η ΚΕΔΕ, από τις αρχές του 2000 είχε ζητήσει από μόνη της να υπαχθούν οι δαπάνες των Δήμων στον προληπτικό έλεγχο και το ζήτημα που γιατί πιστεύαμε και πιστεύουμε ότι έτσι διασφαλίζεται τόσο η νομιμότητα, όσο και η διαφάνεια όλων των πράξεων των 28
ΟΤΑ που καταλήγουν στη διενέργεια πάσης φύσεως δαπανών. Ενώ παράλληλα προστατεύονται οι υπόλογοι από καταλογισμούς, που κυρίως ασκούνται από τους οικονομικούς επιθεωρητές. Εξυπακούεται ότι ο έλεγχος αυτός πρέπει να είναι τυπικός έλεγχος νομιμότητας και κανονικότητας και να μην οδηγεί σε έλεγχο σκοπιμότητας της δαπάνης. Για αυτό το λόγο πρέπει να αναδειχτεί μέσα από την ενημέρωση και τη συζήτηση αυτών των δύο ημερών, αυτός είναι και ο λόγος πιστεύω που κάναμε και κάνουμε αυτή τη συνεύρεση μεταξύ της Αυτοδιοίκησης με την ηγεσία, αλλά και τους υπηρεσιακούς παράγοντες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που θα περιορίζεται αυτός ο έλεγχος σε αυστηρό έλεγχο νομιμότ ητας, καθώς επίσης και πώς θα κατοχυρωθεί ενιαία προσέγγιση και κρίση για ομοειδείς δαπάνες, ώστε να μην υπάρχουν αντιφατικές θεωρήσεις ενταλμάτων επί ομοειδών δαπανών και αποφεύγονται επικρίσεις ως προς αυτό. Επίσης ένα άλλο ζήτημα που κατά τη γνώμη μου πρέπει να τεθεί προς συζήτηση, είναι η ταχεία διεκπεραίωση των ενταλμάτων και κατά το δυνατόν θεώρηση αυτών ώστε να αποφεύγονται χρονοβόρες διαδικασίες που οδηγούν τους Δήμους, αλλά και τους αναδόχους των έργων ή προμηθευτών, στα διοικητικά δικαστήρια, με αύξηση του κόστους και εντέλει της αναποτελεσματικότητας. Η θέση μας πάντως είναι ο προληπτικός έλεγχος προστατεύει τους υπολόγους, που είναι και ο Δήμαρχος αλλά και οι ασκούντες διαχείριση, από καταλογισμούς, που θα επακολουθήσουν μετά από πολλά χρόνια, όπως συνέβαινε και στο παρελθόν. Καθόσον αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο των σχεδίων των συμβάσεων, επίσης η θέση μας είναι θετική, καθόσον πέραν της προστασίας των αρχών της νομιμότητας, παρέχεται και το εχέγγυο της προστασίας των Δήμων από τυχόν υπογραφή συμβάσεων με τις οποίες θα αναδειχτούν δικαιώματα αποζημιώσεων εις βάρος των ΟΤΑ. Και είναι θετικό το γεγονός ότι ο έλεγχος εδώ είναι 29
προσυμβατικός και γίνεται πριν την υπογραφή συμβάσεων, με αποφυγή ανάληψης δυσβάσταχτων οικονομικών υποχρεώσεων από τους Δήμους μας. Τέλος, το ζήτημα του κατασταλτικού ελέγχου περιορίζεται αισθητά, αφού το σύνολο σχεδόν των δαπανών ελέγχεται προληπτικά και προσυμβατικά και με αυτόν τον τρόπο ο κατασταλτικός έλεγχος περιορίζεται μόνο στον στοιχειώδη έλεγχο του τρόπου εξόφλησης των ενταλμάτων πληρωμής και καθίσταται έτσι εντελώς τυπικός. Γνωρίζω την πρόθεση του νομοθέτη μέσω του νόμου 4270/2014, με το οποίο θεσμοθετείται ότι από 1/1/2019 η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου δαπανών των Δήμων και των Νομικών Προσώπων, θα είναι εφικτή. Η επισήμανση στην αιτιολογική έκθεση του εφαρμοστικού αυτού νόμου του τρίτου μνημονίου και η τροποποίηση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στροφή του ελέγχου των δημοσίων δαπανών, στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και στην απλοποίηση του ζητή ματος της εκταμίευσης των δαπανών. Πρέπει όμως να αποτελέσει έρεισμα ώστε στη συζήτηση που θα ακολουθήσει να οδηγήσει στην εξεύρεση λύσεων και προτάσεων που να διευκολύνουν τον προληπτικό έλεγχο δαπανών και δεν θα δυσχεραίνουν την αποτελεσματική λειτουργία των Δήμων μας. Κυρίες και κύριοι, είμαι σίγουρος ότι σε αυτές τις δύο μέρες θα μπορέσουμε να με τη λειτουργία, αλλά τη συζήτηση και προφανώς τις απαντήσεις, να αποτελέσουν ένα διήμερο χρήσιμο για όλους μας. Θα μας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσουμε ουσιαστικά, να θέσουμε ζητήματα που μας απασχολούν στην καθημερινή μας λειτουργία, να πάρουμε ουσιαστικές απαντήσεις από τα αρμόδια στελέχη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που θα μας επιτρέψουν να γίνουμε ακόμη πιο αποτελεσματικοί στη δουλειά και το έργο μας. 30