Η καταστροφή του από την. περίπτωση των τροπικών δασών. µεσογειακά οικοσυστήµατα

Σχετικά έγγραφα
είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς.

Παρουσίαση Εννοιών στη Βιολογία της Γ Λυκείου. Κεφάλαιο εύτερο Ενότητα: Ερημοποίηση Ρύπανση

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ. Η ρύπανση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες υποβάθμισης του περιβάλλοντος

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ.

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΪΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2012

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως:

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2005

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. με ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΧΗΜΙΚΕΣ, ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003

ΒΙΟΛΟΓΙΑ I ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια

Θέµατα Πανελληνίων Εξετάσεων Βιολογίας Γ.Παιδείας

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ÏÅÖÅ. 3. Ποιοι από τους παρακάτω οργανισµούς δεν παράγουν αντιβιοτικά: α. τα πρωτόζωα β. οι µύκητες γ τα φυτά δ. τα βακτήρια Μονάδες 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2004

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» Α. ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ

Τι είναι άμεση ρύπανση?

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

γ. τα δερματόφυτα. δ. τα κύτταρα ή τα συστατικά του ίδιου του οργανισμού. Μονάδες 5 5. Η απομάκρυνση του νερού από τα στόματα των φύλλων ονομάζεται

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου»

RNA

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ατμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης.

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2

Όπως έγινε κατανοητό, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, στις φυσικές του διαστάσεις, δεν είναι επιβλαβές, αντίθετα είναι ζωτικής σημασίας για τη

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

KΕΦΑΛΑΙΟ 2: Άνθρωπος και Περιβάλλον

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 23 MAΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ÈÅÌÁÔÁ 2008 ÏÅÖÅ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1 o

Σας αποστέλλουµε τις προτεινόµενες απαντήσεις που αφορούν τα θέµατα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ηµερησίων Γενικών Λυκείων.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Μια εικόνα, από υπολογιστή, Ανταρκτική. µετρήθηκε.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Περιβαλλοντική μηχανική

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Τι είναι το φαινόµενο του θερµοκηπίου;

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή.

Eρωτήσεις Βιολογίας Γεν. Παιδ. για σελ Φυλλάδιο#1

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ! ΤΑΞΗΣ

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 14 MAΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Απαντήσεις: ΘΕΜΑ 1 ο Α. 1=γ, 2=β, 3=δ, 4=, 5=γ

σύγχρονο προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Group µαθητικό φροντιστήριο

Σάββατο, 22 Μαΐου 2004 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Σώστε τη γη. Κρεσφόντης Χρυσοσπάθης

Γενικές Αρχές Οικολογίας

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Διαγώνισμα στα Κεφάλαια 1 & 2 19/2/2012

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας

Δυναμική Πληθυσμών και Οικοσυστημάτων

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2013 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2010 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΛΥΚΕΙΟΥ

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I)

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Σας αποστέλλουµε τις προτεινόµενες απαντήσεις που αφορούν τα θέµατα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ηµερησίων Γενικών Λυκείων.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Transcript:

Φυσιολογικά, τα ερηµικά οικοσυστήµατα υπάρχουν εκεί όπου η βροχόπτωση είναι πολύ χαµηλή ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ Τα ερηµικά οικοσυστήµατα χαρακτηρίζονται από: Άγονα εδάφη Μικρή παραγωγικότητα Μικρή βιοµάζα συναντώνται και σε περιοχές όπου τα χαρακτηριστικά του κλίµατος θα επέτρεπαν πλούσια βλάστηση Τα οικοσυστήµατα αυτά είναι αποτέλεσµα ανθρώπινων παρεµβάσεων οι οποίες οδηγούν στην ερηµοποίηση 1

ΛΟΓΟΙ ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Οι λόγοι για τους οποίους ένα οικοσύστηµα µπορεί να ερηµοποιηθεί είναι: είναι: Η καταστροφή του από την όξινη βροχή Η αποψίλωση, αποψίλωση όπως στην περίπτωση των τροπικών δασών Οι πυρκαγιές και η υπερβόσκηση στα µεσογειακά οικοσυστήµατα Με την καταστροφή των φυτών παύει το έδαφος να συγκρατείται από τις ρίζες τους Οι βροχές σχηµατίζουν χειµάρρους που παρασύρουν το χώµα στους ποταµούς και στις θάλασσες και τις λίµνες Η διάβρωση οδηγεί σε ένα γυµνό από χώµα φλοιό και η περιοχή ερηµοποιείται 2

ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Το µεσογειακό κλίµα χαρακτηρίζεται από την αλληλοδιαδοχή ενός υγρού και σχετικά ήπιου χειµώνα µε ένα θερµό και ξερό καλοκαίρι Τα µεσογειακό κλίµα ευνοεί την εκδήλωση φωτιάς λόγω: Των υψηλών θερµοκρασιών Της µεγάλης ξηρασίας και της συσσώρευσης µη αποικοδοµηµένων ξερών φύλλων στο έδαφος 3

ΕΠΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Το µεσογειακά οικοσυστήµατα µπορούν να επανακάµψουν σε λιγότερο από 10 χρόνια γιατί: Οι οργανισµοί τους έχουν προσαρµοστεί στην περιοδική εµφάνιση της φωτιάς αναπτύσσοντας συγκεκριµένους µηχανισµούς αναγέννησης: Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελούν ο σχηµατισµός νέων βλαστών και φύλλων από υπόγειους οφθαλµούς Αυξηµένη φύτρωση σπερµάτων που διασκορπίστηκαν λόγο της φωτιάς κ.α. 4

ΜΗ ΕΠΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Οι µηχανισµοί αναγέννησης δεν µπορούν να συµβάλουν στην επανάκαµψη του µεσογειακού οικοσυστήµατος: Όταν αυτό έχει καεί επανειληµµένα Όταν µετά από φωτιά επιχειρούνται ανασταλτικές επεµβάσεις όπως η βόσκηση 5

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Μια από τις συνέπειες της φωτιάς είναι ότι αυξάνεται η διάβρωση του εδάφους αφού καταστρέφονται τα φυτά που θα το συγκρατούσαν µε τις ρίζες τους Όταν µάλιστα η κλίση του εδάφους είναι µεγάλη και ακολουθήσουν καταρρακτώδεις βροχές τότε η διάβρωση του εδάφους γίνεται ακόµη µεγαλύτερη Και τελικά οδηγεί σε βαθµιαία κατάρρευση των οικοσυστηµάτων και ερηµοποίηση 6

Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος µε κάθε παράγοντα (ΡΥΠΟ) πού έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισµούς ΡΥΠΑΝΣΗ Στους ρύπους ανήκουν: Συγκεκριµένες χηµικές ουσίες Ηλιακή ακτινοβολία Και διάφορες µορφές ενέργειας όπως: η θερµότητα οι ακτινοβολίες και ο ήχος 7

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΑ ΕΝΑΣ ΡΥΠΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Στις περισσότερες περιπτώσεις κριτήριο για την απειλή που συνιστά ένας ρύπος για το περιβάλλον δεν είναι τόσο η ποιότητα όσο ο ρυθµός µε τον οποίο προστίθεται σε ένα οικοσύστηµα Για το λόγο αυτό είναι δυνατό µια αβλαβής σε µικρές συγκεντρώσεις ουσία να καταστεί απειλητική αν: O ρυθµός εισαγωγής της στο οικοσύστηµα είναι µεγαλύτερος από το ρυθµό αποµάκρυνσης ή αδρανοποίησης της από τους ειδικούς µηχανισµούς αποκατάστασης της ισορροπίας που διαθέτουν όλα τα οικοσυστήµατα 8

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΑ ΕΝΑΣ ΡΥΠΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ανάλογα, είναι δυνατό µια τοξική ουσία να είναι ανίκανη να προκαλέσει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις αν: Αποµακρύνεται ή αδρανοποιείται µε µεγαλύτερο ρυθµό από ότι εισάγεται στο οικοσύστηµα 9

ΕΙ Η ΡΥΠΑΝΣΗΣ Η ρύπανση ανάλογα µε το τµήµα της βιόσφαιρας που πλήττει διακρίνεται διακρίνεται:: Ατµοσφαιρική Ρύπανση των υδάτων Ρύπανση του εδάφους Η διάκριση αυτή δεν πρέπει να θεωρείται απόλυτη, απόλυτη καθώς οι διάφορες µορφές ρύπανσης αλληλεπιδρούν µεταξύ τους 10

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Η απαρχή της ατµοσφαιρικής ρύπανσης που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα έγινε από τότε που ο άνθρωπος ανακάλυψε τη φωτιά Η συστηµατική όµως επιβάρυνση της ατµόσφαιρας ξεκίνησε κατά τη Βιοµηχανική Επανάσταση µε την εντατική καύση των ορυκτών καυσίµων Η επιβάρυνση αυτή υποβοηθήθηκε από ανέγερση βιοµηχανικών µονάδων στις πόλεις Σε συνδυασµό µε την αλµατώδη αύξηση του ανθρώπινου πληθυσµού και την συγκέντρωση του στις πόλεις Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα η κατάσταση επιδεινώθηκε µε τη συνεχιζόµενη εκποµπή αερίων βιοµηχανικών ρύπων και του αυτοκινήτου 11

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝTIKA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Φαινόµενο του θερµοκηπίου Φωτοχηµικό νέφος Η εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος Όξινη βροχή 12

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ H ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει στην επιφάνεια της Γης ένα µέρος απορροφάται από την γη Ένα άλλο εκπέµπεται πίσω στην ατµόσφαιρα µε τη µορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας Από το σύνολο της υπέρυθρης ακτινοβολίας ένα µέρος δεσµεύεται από το διοξείδιο του άνθρακα και τους υδρατµούς που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα, γεγονός που οδηγεί στην ήπια αύξηση της θερµοκρασίας της Το υπόλοιπο διαπερνά την ατµόσφαιρα και διαφεύγει στο διάστηµα, µε αποτέλεσµα να αποτρέπεται η υπερθέρµανση του πλανήτη µας Σηµειώνεται ότι, αν δε δεσµευόταν η υπέρυθρη ακτινοβολία, η θερµοκρασία της Γης θα ήταν -20 C, αντί για τη µέση θερµοκρασία των 15 που είναι ευνοϊκή για τη ζωή 13

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Εξαιτίας της υπέρµετρης καύσης ορυκτών καυσίµων η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα έχει αυξηθεί Έτσι όµως αυξάνεται και το ποσοστό της υπέρυθρης ακτινοβολίας που δεσµεύεται από το διοξείδιο του άνθρακα της ατµόσφαιρας Με αποτέλεσµα την αύξηση της θερµοκρασίας της Επειδή η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που προστίθεται στην ατµόσφαιρα αυξάνεται µε ρυθµό 0,3% το χρόνο, πολλοί επιστήµονες πιστεύουν ότι το 2040 η µέση θερµοκρασία του πλανήτη µας θα έχει αυξηθεί κατά 5 C 14

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ Φ.Θ. Αν η πρόβλεψη αυτή επιβεβαιωθεί, τότε οι σοβαρές κλιµατικές µεταβολές που θα προκύψουν θα έχουν δραµατικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Η τήξη των πολικών πάγων θα οδηγήσει σε ανύψωση της στάθµης της θάλασσας Και εποµένως στην απώλεια µεγάλων χερσαίων εκτάσεων οι οποίες θα καλυφθούν από το νερό Είναι επίσης πιθανό πολλές γόνιµες περιοχές να µετατραπούν σε άγονες και αντίστροφα Καµία πρόβλεψη προς το παρόν δεν µπορεί να είναι απόλυτα ακριβής Γιατί δεν είναι ακόµη πλήρως κατανοητή η πολυπλοκότητα των ατµοσφαιρικών φαινοµένων και ιδιαίτερα ο τρόπος µε τον οποίο αλληλεπιδρούν οι παράγοντες που ευθύνονται για την αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη µε τους µηχανισµούς που την εξισορροπούν 15

ΟΝΟΜΑΣΙΑ «ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ» ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ» Την ονοµασία την καθιέρωσε το 1822 ο Γάλλος µαθηµατικός ΦΟΥΡΙΕ Θεώρησε ότι ο µηχανισµός µε τον οποίο αυξάνεται η θερµοκρασία της ατµόσφαιρας είναι παρόµοιος µε αυτόν που αυξάνει τη θερµοκρασία σε ένα θερµοκήπιο Και στις δύο περιπτώσεις ο αέρας που θερµαίνεται από τις ηλιακές ακτίνες (οι οποίες περνούν από την ατµόσφαιρα και το τζάµι αντίστοιχα) παγιδεύεται, µε παγιδεύεται αποτέλεσµα την αύξηση της θερµοκρασίας 16

Το νέφος που κάλυψε το Λονδίνο το 1952 ήταν ένα αέριο µείγµα: Από διοξείδιο του θείου και άλλων προϊόντων της ατελούς καύσης ορυκτών καυσίµων Αντίθετα, το νέφος του Λος Άντζελες, µε το χαρακτηριστικό καφετί χρώµα, που συχνά γίνεται αντιληπτό και στην ατµόσφαιρα της Αθήνας, προκαλείται: ΤΟ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ Από την αντίδραση µιας σειράς ουσιών, οι οποίες παράγονται από τις µηχανές εσωτερικής καύσης (αυτοκινήτων, αεροπλάνων, εργοστασίων), µε το οξυγόνο της ατµόσφαιρας, κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας Ηλιακή ακτινοβολία + Οξυγόνο + 17

Πρωτογενείς ρύποι: Ουσίες που παράγονται από την αντίδραση του οξυγόνου µε ουσίες που παράγουν οι µηχανές εσωτερικής καύσης υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας Οξείδια του αζώτου Μονοξείδιο του άνθρακα Υδρογονάνθρακες ευτερογενείς ρύποι: ΤΟ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ ΝΟx Ηλιακή ακτινοβολία Οξυγόνο + + Ουσίες που παράγονται από την αντίδραση των πρωτογενών ρύπων µεταξύ τους Όζον Νιτρικό υπεροξυακετύλιο (ΡΑΝ) PAN 18

Επίδραση των πρωτογενών ρύπων στην υγεία του ανθρώπου: Μονοξείδιο του άνθρακα Σε υψηλές συγκεντρώσεις παρεµποδίζει τη µεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς Οξείδια του αζώτου Προκαλούν καταστροφές στους ιστούς των πνευµόνων Εξασθενίζουν την αντίσταση του οργανισµού στην πνευµονία Σε παρατεταµένη έκθεση σε µικρές συγκεντρώσεις προκαλεί εµφύσηµα Υδρογονάνθρακες Μερικοί που περιέχονται στους ατµοσφαιρικούς ρύπους, όπως το βενζοπυρένιο έχουν καρκινογόνο δράση ΤΟ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ 19

Επίδραση των δευτερογενών ρύπων στην υγεία του ανθρώπου: Όζον Επηρεάζει τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήµατος κατά παρόµοιο τρόπο µε τα οξείδια αζώτου Νιτρικό Υπεροξυακετύλιο ΡΑΝ Ερεθίζει τα µάτια ΤΟ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ Οι ρύποι αυτοί εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις τους στην υγεία του ανθρώπου προκαλούν σηµαντικές καταστροφές στα φυσικά οικοσυστήµατα PAN 20

Η ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΙΒΑ ΑΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ Το όζον αν και στα κατώτερα επίπεδα της ατµόσφαιρας αποτελεί ρύπο Στα ανώτερα επίπεδα της ατµόσφαιρας, σε ύψος 15 µε 30Km (κατώτερη στρατόσφαιρα), σχηµατίζει µια στιβάδα που διαδραµατίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της ζωής Απορροφά ένα σηµαντικό µέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας ράση της υπεριώδους ακτινοβολίας θανατηφόρο δράση στους µονοκύτταρους οργανισµούς προκαλεί µεταλλάξεις στο DNA προκαλεί καταρράκτη και καρκίνο του δέρµατος 21

ΑΙΤΙΑ ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΙΒΑ ΑΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ Από τη δεκαετία του 1970 παρατηρήθηκε µια βαθµιαία εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος που στα µέσα της δεκαετίας του 1980 οδήγησε στη δηµιουργία µιας τρύπας πάνω από την Ανταρκτική Από τις έρευνες οι οποίες επακολούθησαν διαπιστώθηκε ότι αιτία για την εξασθένηση αυτή είναι οι χλωροφθοράνθρακες (εµπορική ονοµασία Freon) Χρησιµοποιούνται ως ψυκτικά υγρά στα ψυγεία και στα κλιµατιστικά και ως προωθητικά αέρια στα σπρέι Εξαιτίας της ελάττωσης του όζοντος στη στρατόσφαιρα, η ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που φθάνει στη Γη γίνεται όλο και µεγαλύτερη Με αποτέλεσµα να αυξάνεται και η πιθανότητα για τις δυσµενείς επιπτώσεις της στους οργανισµούς 22

ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΙΒΑ ΑΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προκειµένου να αναστραφεί η συνεχιζόµενη εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος το 1994 αποφάσισε: Tην απαγόρευση της παραγωγής χλωροφθορανθράκων και την αντικατάστασή τους από υδροφθοράνθρακες που δεν περιέχουν το καταστρεπτικό για το όζον χλώριο 23

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα, οι διεργασίες αποικοδόµησης των οργανικών ουσιών από τα βακτήρια του εδάφους και κυρίως η καύση υγρών καυσίµων απελευθερώνουν στην ατµόσφαιρα: ιάφορα οξείδια του αζώτου και διοξείδιο του θείου Τα αέρια αυτά µε την επίδραση των υδρατµών της ατµόσφαιρας µετατρέπονται σε νιτρικό και θειώδες οξύ αντίστοιχα Τα οξέα επιστρέφουν στην επιφάνεια της Γης διαλυµένα στο νερό της βροχής, στο χιόνι, στην οµίχλη ή στο χαλάζι ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ 24

Όταν οι συγκεντρώσεις των οξειδίων αυτών δεν είναι αυξηµένες, το νιτρικό και το θειώδες οξύ που βρίσκονται διαλυµένα στο νερό της βροχής την καθιστούν ελαφρά όξινη, καθώς έχει τιµή γύρω στο 5,6 ph Στις περιοχές όµως στις οποίες η ατµόσφαιρα έχει επιβαρυνθεί µε µεγάλες συγκεντρώσεις των οξειδίων αυτών: Είτε διότι γίνεται εντατική καύση υγρών καυσίµων είτε διότι οι ρύποι αυτοί έχουν µεταφερθεί µε τον άνεµο Μεγαλώνει και η ποσότητα του νιτρικού και του θειώδους οξέος που βρίσκονται διαλυµένα στο νερό της βροχής Έτσι όµως η βροχή γίνεται περισσότερο όξινη, καθώς η τιµή του ph της µπορεί να πέσει αρκετά κάτω από το 5 ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ 25

Συνέπειες του φαινοµένου ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ Καταστρέφεται το φύλλωµα των δέντρων Ελαττώνεται η γονιµότητα του εδάφους Θανατώνονται οι φυτικοί και ζωικοί οργανισµοί των υδάτινων οικοσυστηµάτων Το ίδιο όµως φαινόµενο προκαλεί καταστροφές και στα ιστορικά αρχιτεκτονικά µνηµεία και στα έργα τέχνης που είναι κατασκευασµένα από µάρµαρο, γιατί τα οξέα που περιέχονται στη βροχή διαβρώνουν τις εξωτερικές επιφάνειές τους 26

Το νερό, µετά τον αέρα, αποτελεί το πλέον αναντικατάστατο φυσικό αγαθό Ωστόσο ρυπαίνεται και η ρύπανση του παρακολουθεί την ιστορία του ανθρώπου Ρύπανση του νερού είναι κάθε φυσική, χηµική ή βιολογική µεταβολή του νερού που το καθιστά ακατάλληλο για τους οργανισµούς οι οποίοι ζουν σ αυτό ή το χρησιµοποιούν ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 27

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ Η ρύπανση του νερού παρακολουθεί την ιστορία του ανθρώπου Από τότε που τα λύµατα των πρώτων οικισµών του απελευθερώνονταν στα γειτονικά ποτάµια, τις λίµνες και τις θάλασσες Πολύ αργότερα η συγκέντρωση των πληθυσµών στις ανεγειρόµενες πόλεις αύξησε την ποσότητα των οργανικών λυµάτων τα οποία παράγονταν από τους κατοίκους τους Και προσέθεσε στους ήδη υπάρχοντες ρύπους τις τοξικές ουσίες και τα και τα παραπρο παραπροϊϊόντα των χηµικών κατεργασιών όπως αυτά της βυρσοδεψίας και της µεταλλουργίας 28

Μεταβολές στην ποιότητα του νερού οι οποίες το καθιστούν ακατάλληλο για τους οργανισµούς προκαλούνται µε διάφορους τρόπους Στις περισσότερες όµως περιπτώσεις η ρύπανση του νερού ξεκινά: Από την αστική, γεωργική και τη βιοµηχανική δραστηριότητα της ξηράς και καταλήγει στις θάλασσες, στους ποταµούς και στις λίµνες ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 29

Αστική δραστηριότητα Τα αστικά λύµατα που καταλήγουν µέσω των αγωγών αποχέτευσης στα υδάτινα οικοσυστήµατα περιέχουν: Παραπροϊόντα του ανθρώπινου µεταβολισµού (περιττώµατα, σωµατικές εκκρίσεις) και διάφορες ουσίες καθηµερινής χρήσης όπως απορρυπαντικά, προϊόντα καθαρισµού κ.ά. 1 Στις διαταραχές που προκαλούν τα αστικά λύµατα στα υδάτινα οικοσυστήµατα περιλαµβάνονται: H αύξηση του µικροβιακού φορτίου τους, που µπορεί να γίνει αιτία για τη διάδοση σοβαρών νοσηµάτων και το φαινόµενο του ευτροφισµού ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 30

Α Φαινόµενο του ευτροφισµού Tο υδάτινο οικοσύστηµα, αφού δεχτεί τα αστικά λύµατα, αλλά και τα λιπάσµατα που αποπλένονται από το νερό της βροχής: Εµπλουτίζεται µε τα νιτρικά και τα φωσφορικά άλατα που αυτά περιέχουν Oι ουσίες αυτές όµως αποτελούν θρεπτικά συστατικά για τους υδρόβιους φωτοσυνθετικούς οργανισµούς (φυτοπλαγκτόν) έτσι προκαλείται υπέρµετρη αύξηση του πληθυσµού τους Έτσι αυξάνεται και ο πληθυσµός των µονοκύτταρων ζωικών οργανισµών (ζωοπλαγκτόν) που εξαρτώνται τροφικά από το φυτοπλαγκτόν ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 31

Β Φαινόµενο του ευτροφισµού Με το θάνατο των πλαγκτονικών οργανισµών συσσωρεύεται νεκρή οργανική ύλη, η οποία µε τη σειρά της πυροδοτεί την αύξηση των αποικοδοµητών, δηλαδή των βακτηρίων που την καταναλώνουν Με την αύξηση όµως των µικροοργανισµών ο ρυθµός κατανάλωσης οξυγόνου γίνεται πολύ µεγαλύτερος από το ρυθµό παραγωγής του Έτσι η ποσότητα του οξυγόνου που βρίσκεται διαλυµένη στο νερό γίνεται ολοένα µικρότερη Γεγονός που πλήττει τους ανώτερους οργανισµούς του οικοσυστήµατος, όπως τα ψάρια, που πεθαίνουν από ασφυξία ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 32

Η ρύπανση του νερού ξεκινά από την αστική και τη βιοµηχανική δραστηριότητα της ξηράς και καταλήγει στις θάλασσες, στους ποταµούς και στις λίµνες: ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ 2 Το θερµό νερό από τις ψυκτικές εγκαταστάσεις των πυρηνικών αντιδραστήρων και των εργοστασίων που χρησιµοποιούν ορυκτά καύσιµα Όταν διοχετεύεται σε ένα υδάτινο οικοσύστηµα, µπορεί να προκαλέσει αύξηση της θερµοκρασίας του νερού και εποµένως ελάττωση της συγκέντρωσης του οξυγόνου που βρίσκεται διαλυµένο σ' αυτό 33