Μια εικόνα, από υπολογιστή, Ανταρκτική. µετρήθηκε.

Transcript

1 Η τρύπα του όζοντος Η οροφή του ουρανού από κάπου µπάζει!!!

2 Η τρύπα του όζοντος Μια εικόνα, από υπολογιστή, του νοτίου ηµισφαιρίου που αποκαλύπτει την τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική. Οι περιοχές που καλύπτονται από το βυσσινί καθώς και το ροζ στο κέντρο της τρύπας απεικονίζουν το χαµηλότερο ποσό του όζοντος που µετρήθηκε. Φαίνεται καθαρά η επέκταση της τρύπας στη Νότια Αµερική

3 Τµήµατα της ατµόσφαιρας Στρατόσφαιρα Τροπόσφαιρα

4 Όζον Τι είναι; Μια άλλη µορφή του οξυγόνου στην ατµόσφαιρα που κατά 90% περιέχεται στη Στρατόσφαιρα (και σε υψόµετρο από 40 έως 48 χιλιόµετρα περίπου, από την επιφάνεια της Γης) και κατά 10% στην Τροπόσφαιρα. Το όζον, άγνωστο πριν το 1839, είναι ένα αέριο που το µόριο του αποτελείται από τρία άτοµα οξυγόνου και του οποίου ο µοριακός τύπος είναι: Ο 3

5 Φυσική παρασκευή και διάσπαση όζοντος στην ατµόσφαιρα Οι χηµικές αντιδράσεις µέσω των οποίων περιγράφεται η παραγωγή του όζοντος είναι οι εξής: Ο2 + UVακτινοβολία 2Ο Έτσι το οξυγόνο διασπάται από την UV-Cακτινοβολία η οποία είναι και η πιο επικίνδυνη για τη ζωή σε ατοµικό οξυγόνο. Ακολουθεί η παρακάτω αντίδραση:. Ο + Ο2 Ο3. καιέτσι έχουµε την παραγωγή όζοντος.

6 Σχηµατισµός όζοντος στη στρατόσφαιρα

7 Η λειτουργία και η σηµασία του όζοντος στη στρατόσφαιρα Η βασική λειτουργία του όζοντος στη στρατόσφαιρα είναι η απορρόφηση µεγάλων ποσοτήτων ηλιακής ακτινοβολίας, κατά τη διαδικασία δηµιουργίαςκαταστροφής του. Συγκεκριµένα, απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία (UV), δηλ: Την UV -Α εν µέρει. Την UV -Β ως επί το πλείστον. Την UV -C στο σύνολο της. Με αυτή τη λειτουργία το όζον παίζει το ρόλο, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, της ασπίδας για την προστασία της ζωής πάνω στη γη, τουλάχιστον µε τη µορφή που έχει σήµερα. Επιπλέον, το όζον, απορροφώντας υπεριώδη και υπέρυθρη ακτινοβολία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της θερµοκρασίας της στρατόσφαιρας και κατ' επέκταση και στη διατήρηση της θερµοκρασίας στην επιφάνεια της γης στα επίπεδα που γνωρίζουµε, καθώς και στη διατήρηση του κλίµατος. Είναι δεδοµένο ότι, καθώς το όζον µειώνεται, η θερµοκρασιακή δοµή της στρατόσφαιρας ανατρέπεται και η στρατόσφαιρα αποσταθεροποιείται.

8 Αύξηση ενέργειας Α B C Η υπεριώδης ακτινοβολία υποδιαιρείται σε τρία µικρότερα τµήµατα, τα οποία καλούνται UVA, UVB και UVC. Κάθε τµήµα από αυτά έχει µοναδικές χαρακτηριστικές ιδιότητες: Η UVA έχει τη λιγότερη ενέργεια από τις 3 µορφές. Η UVA δεν δεσµεύεται από τηστοιβάδα του όζοντος και φτάνει αυτούσια στην επιφάνεια της γης. Για καλή µας τύχη, µπορεί να προκαλέσει ελάχιστες ζηµιές στους ζώντες οργανισµούς του πλανήτη. Η UVB ακτινοβολία έχει περισσότερη ενέργεια από τη UVA και απορροφάται σε πολύ µεγάλο ποσοστό από το όζον στη στρατόσφαιρα. Η UVB είναι πολύ βλαπτική για τους ζωντανούς οργανισµούς (ανθρώπους, ζώα και φυτά) που ζουν στη γη καθώς προσβάλει και αλλοιώνει το DNA τους, δηλαδή το γενετικό τους κώδικα. Η UVC ακτινοβολία έχει πολλή µεγάλη ενέργεια και θα ήταν ιδιαίτερα βλαπτική εάνέφτανε στην επιφάνεια της γης. Ευτυχώς όµως, η UVC απορροφάται πλήρως από τηστοιβάδα του όζοντος στην ατµόσφαιρα και κατά συνέπεια δεν φτάνει στην επιφάνεια της γης. 1% µείωση της στιβάδας του όζοντος συνεπάγεται 1-2% αύξηση της ακτινοβολίας UVB που φτάνει στη γη

9 ΡΥΠΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ Χηµικά όπως οι χλωροφθοριοµένοι υδρογονάνθρακες (CFCs), halons, τετραχλωριούχος άνθρακας, µεθυλικό χλωροφόρµιο που χρησιµοποιούνται ως ψυκτικές ουσίες και σε διάφορες βιοµηχανικές δραστηριότητες. Αυτές οι ενώσεις αιωρούνται στον αέρα για µεγάλο χρονικό διάστηµα και θεωρούνταν ακίνδυνες, αφού είναι πολύ αδρανείς - σταθερές. Σιγά σιγά όµως συγκεντρώνονται στην ανώτερη ατµόσφαιρα, πάνω από το στρώµα του όζοντος, όπου και εκτίθενται απευθείας στις UV ακτινοβολίες. Η χαρακτηριστική σταθερότητά τους εξαφανίζεται και πλέον δηµιουργούν καταστρεπτικές ελεύθερες ρίζες, οι οποίες καταστρέφουν το προστατευτικό µανδύα του όζοντος που αποτρέπει τη βλαβερή υπεριώδη (UV) ακτινοβολία να φθάσει στην επιφάνεια της Γης.

10 ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

11 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΕΡΟΖΟΛ ΣΤΗ ΓΗΙΝΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ, ΟΠΩΣ ΜΕΤΡΑΤΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΥΦΟΡΟ Ε.Ρ.ΤΟΜS

12 Συγκέντρωση CFCs στην ατµόσφαιρα

13 Η υπεριώδης ακτινοβολία Έχει θανατηφόρο δράση στους µονοκύτταρους οργανισµούς Προκαλεί Μεταλλάξεις στο DNA Καταρράκτη Καρκίνο του δέρµατος

14 Τη δεκαετία του 1970 παρατηρήθηκε µια βαθµιαία εξασθένηση της στοιβάδας που στα µέσα της δεκαετίας του 1980 οδήγησε στη δηµιουργία µιας τρύπας πάνω από την Ανταρκτική

15 Μείωση της συγκέντρωσης του Ο 3 στην Ανταρκτική από το 1960 µέχρι το 1990

16 Μέση έκταση τρύπας όζοντος

17 Νότιο ηµισφαίριο

18 25/9/2006

19 Η τρύπα του όζοντος µε τις εποχές Η τρύπα του όζοντος στο Νότιο Ηµισφαίριο αυξάνεται σε µέγεθος και ελαττώνεται ανάλογα µε τις εποχές, κάθε χρόνο. Συγκεκριµένα φτάνει στο µέγιστο της γύρω στα µέσα Σεπτεµβρίου και µετά εξαφανίζεται αργά-αργά συνήθως στα µέσα του εκεµβρίου

20 Η αύξηση στην υπεριώδη ακτινοβολία πάνω από την Ευρώπη για το διάστηµα

21 Συνοπτικά η διάσπαση του Ο 3 από CFC

22 Και µετά Χηµικές εξισώσεις διάσπασης Cl + O3 ClO + O2 ClO + O Cl + O2 Και µετά... Cl + O3 ClO + O2 ClO + O Cl + O2 όζοντος CFCl 3 + UV Light CFCl 2 + Cl Cl + O 3 ClO + O 2 ClO + O Cl + O 2..µέχρι η ίδια ρίζα Cl να καταστρέψει περίπου µόρια όζοντος

23 Συνέπειες της τρύπας του όζοντος Υπολογίζεται ότι η εξάντληση του στρώµατος του όζοντος, όπως έχουν σήµερα τα πράγµατα, µπορεί σύντοµα να φτάσει στα 20%. Με βάση αυτή την τιµή, υπολογίζεται ότι, σε παγκόσµια κλίµακα, θα προκαλούνται από αυτή µόνο την αιτία κάπου επιπρόσθετες περιπτώσεις καρκίνου του δέρµατος και κάπου επιπρόσθετες περιπτώσεις καταρράκτη στα µάτια. Ηαυξηµένη ένταση των υπεριωδών ακτίνων επιδρά δυσµενώς και στο ανοσοποιητικό σύστηµα του ανθρώπου και των ζώων, µε αποτέλεσµα την ανεξέλεγκτη αύξηση των λοιµώξεωνγενικά, αλλά και των διαφόρων νεοπλασµατικών νόσων,, που δεν έχουν άµεση εξάρτηση από την έκθεση του ατόµου στον ήλιο Με την αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας επηρεάζεται δυσµενέστατα το πλαγκτόν όλων των θαλασσών και των ωκεανών της Γης, µε συνέπεια τη µείωση του αρχικού, και πρωταρχικής σηµασίας, κρίκου της αλυσίδας της διατροφής, µε απροσδιόριστες, αλλά πάντως τροµακτικές επιπτώσεις στο ζωικό θαλάσσιο πλούτο Η αγροτική παραγωγή πιθανόν, στο άµεσο µέλλον, να περιοριστεί κατά 10%.

24 Μέτρα προστασίας και προφύλαξης. 1. Όσο λιγότερη έκθεση στον ήλιο, τόσο το καλύτερο. Το δέρµα µας κάνει ό,τι µπορεί για να προφυλαχθεί από την καταστροφική ενέργεια των υπεριωδών αχτίνων µε την παραγωγή της µελανίνης (δηλαδή το µαύρισµα,.κατ ευφηµισµό, το «χρώµα της υγείας!»). Το ίδιο κάνει και ολόκληρος ο πλανήτης µε το στρώµα του όζοντος! Αλλά, βέβαια, η προστασία που παρέχει η µελανίνη στο δέρµα, όσο και το στρώµα του όζοντος στη στρατόσφαιρα, έχει τα όριά της. 2. Εάν είναι απόλυτη ανάγκη να εκτεθούµε στον ήλιο, έστω και για λίγο, προτιµότερο είναι αυτό να γίνεται µε αντηλιακή προστασία.

25 Μέτρα προστασίας και προφύλαξης. 3. Καλή είναι η συνήθεια να φοράµε γυαλιά ηλίου, από γυαλί και όχι πλαστικό, για την προστασία των µατιών, και, κατά κύριο λόγο, του κρυσταλλοειδούς φακού µέσα στο µάτι από τον κίνδυνο ανάπτυξης καταρράκτη. 4. Αυτό το µπρούντζινο, ηλιοκαµένο δέρµα πρέπει να πάψει να θεωρείται, εσφαλµένα βέβαια, ως το χρώµα της υγείας, της µόδας και του «σεξ απιλ». 5. Η ενσυνείδητη συµµετοχή στην κινητοποίηση ή τον αγώνα για την κατάργηση της χρησιµοποίησης των ολέθριων CFC, τόσο από εµάς τους ίδιους, όσο και από τις µεγάλες βιοµηχανίες, σε όσο το δυνατό συντοµότερο χρονικό διάστηµα.

26 Από το 1994 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαγόρευσε την παραγωγή χλωροφθορανθράκων και την αντικατάστασή τους από υδροφθοράνθρακες