ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ «ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ» Η διαρκώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα του σύγχρονου χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος δημιουργεί για τα στελέχη του χώρου αντιστοίχως αυξημένες απαιτήσεις γνώσεων που διατρέχουν περισσότερους του ενός επιστημονικούς κλάδους (πχ, χρηματοοικονομική, λογιστική, διοίκηση επιχειρήσεων, νομική). Στόχος του προτεινόμενου μαθήματος είναι η ανάλυση μια σειράς επίκαιρων ζητημάτων του χρηματοοικονομικού δικαίου προκειμένου να αποκτήσουν οι φοιτητές μια εικόνα του θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου θα κληθούν να δραστηριοποιηθούν μελλοντικά και να συμπληρωθεί κατ αυτό τον τρόπο το μωσαϊκό των απαραίτητων γνώσεων που θα πρέπει να έχουν αφομοιώσει. Ειδικότερα, στο πλαίσιο του προτεινόμενου μαθήματος θα συζητηθούν, με βάση μια θεσμική-νομική προσέγγιση, σύγχρονα ζητήματα χρηματοοικονομικής τα οποία θα παρουσιάζουν αυτοτέλεια-ανεξαρτησία μεταξύ τους και δεν θα προαπαιτούν εκτεταμένες γνώσεις δικαίου. Η, δε, ανάλυση των ζητημάτων θα περιλαμβάνει τόσο θεωρητική ανάπτυξη όσο και μια πιο πρακτική προσέγγιση όπου τούτο είναι δυνατόν, προκειμένου να μπορέσουν οι φοιτητές να κατανοήσουν τις εφαρμογές της θεωρίας, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο το θεσμικό πλαίσιο επιδρά στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Υπογραμμίζεται ότι η θεματολογία, ο τρόπος διδασκαλίας και η μέθοδος των εξετάσεων έχει επιλεγεί, μεταξύ άλλων, ώστε να προσομοιάζει με τα σεμινάρια που δίδονται προς στελέχη της αγοράς στο πλαίσιο των εξετάσεων πιστοποίησης για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, ώστε οι (ενδιαφερόμενοι) φοιτητές, με την ολοκλήρωση του μαθήματος, να έχουν καλύψει και εξοικειωθεί με τμήμα της εξεταστέας ύλης των παραπάνω εξετάσεων. Το προτεινόμενο μάθημα στοχεύει να καλύψει, τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: 1
1. Εταιρική Διακυβέρνηση (Corporate Governance) I. Έννοια εταιρικής διακυβέρνησης II. Υποχρεώσεις των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ΙΙΙ. Σύνθεση, ευθύνη, αμοιβές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου IV. Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας V. Επιτροπές του ΔΣ VI. Εσωτερικός έλεγχος VII. Παράρτημα: Η προστασία των δικαιωμάτων μειοψηφίας 2. Κατάχρηση της Αγοράς (Market Abuse) Ι. Έννοια κατάχρησης της αγοράς: κατάχρηση προνομιακών πληροφοριών (insider dealing) και χειραγώγηση της αγοράς (market manipulation) II. Το θεωρητικό υπόβαθρο της απαγόρευσης κατάχρησης της αγοράς III. To πεδίο εφαρμογής της απαγόρευσης κατάχρησης της αγοράς: ποιές συμπεριφορές επιτρέπονται και ποιές απαγορεύονται; IV. Προληπτικά μέτρα: οι υποχρεώσεις των εκδοτών V. Προληπτικά μέτρα: οι υποχρεώσεις των χρηματιστηριακών διαμεσολαβητών VI. Προληπτικά μέτρα: οι υποχρεώσεις των χρηματιστηριακών αναλυτών VII. Κυρώσεις 3. Δημόσιες Προτάσεις Εξαγοράς (Takeovers) I. Γενικές αρχές: ο νέος ν. 3461/2006 II. Προαιρετικές και υποχρεωτικές δημόσιες προτάσεις εξαγοράς III. Υποχρεώσεις δημοσιοποίησης σχετικά με τις δημόσιες προτάσεις εξαγοράς IV. Υποχρεώσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της υπό εξαγορά εταιρίας Η νομιμότητα των μέτρων άμυνας (breakthrough rule and takeover defenses) V. Αποδοχή, αναθεώρηση, ανάκληση δημόσιας πρότασης ανταγωνιστικές προτάσεις VI. Δικαίωμα εξαγοράς (squeeze out) και εξόδου (sell out) 4. Καταστολή νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες «Ξέπλυμα βρώμικου χρήματος» (Money Laundering) Ι. Έννοια του money laundering II. Πεδίο εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου ΙΙΙ. Οι υποχρεώσεις ελέγχου ύποπτων συναλλαγών από τους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς 2
ΙV. Η ερευνητικές-ελεγκτικές αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης και της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων V. Η Εθνική Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες: λειτουργία και αρμοδιότητες III. Η δυνατότητα απαγόρευσης κίνησης λογαριασμών και ανοίγματος θυρίδων IV. Κυρώσεις 5. Το νέο πλαίσιο για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών υπό το πρίσμα του ν. 3606/2007 (Οδηγία 2004/39/ΕΚ MiFID) Ι. Θεωρία χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης: πιστωτικά ιδρύματα και επενδυτικές επιχειρήσεις ΙΙ. Η διαδικασία Lamfalussy και η υιοθέτηση της Οδηγίας 2004/39/ΕΚ IΙI. Πεδίο εφαρμογής ΙV. Προϋποθέσεις αδειοδότησης των επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών V. Οι κανόνες συμπεριφοράς των επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών VI. Τόποι διαπραγμάτευσης χρηματοπιστωτικών μέσων και διαφάνεια στην κεφαλαιαγορά *************************************** 3
Αν και οι διδακτικές ώρες που θα αφιερωθούν για την κάλυψη της κάθε μιας από τις παραπάνω θεματικές ενότητες θα επιδιωχθεί να είναι κατά το δυνατόν ισομερώς κατανεμημένες, είναι κατανοητό ότι τούτο εξαρτάται εν πολλοίς από το περιεχόμενο της κάθε ενότητας, το ενδιαφέρον των φοιτητών και την συζήτηση που θα λάβει χώρα κατά την διδασκαλία. Συνεπώς, είναι δυνατόν ο χρόνος διδασκαλίας να μην επαρκέσει για κάποια/ες θεματική/ές ενότητα/ες, ή, αντιστρόφως, να υπάρξει διαθέσιμος χρόνος διδασκαλίας για την κάλυψη και επιπρόσθετων θεματικών ενοτήτων (πχ, θεσμική οργάνωση της εποπτείας των χρηματοοικονομικών αγορών, τιτλοποίηση). Σε κάθε περίπτωση, ο τελικός καθορισμός των θεματικών ενοτήτων που θα συζητηθούν θα προκύψει και κατόπιν συνεννόησης με τους φοιτητές. Η διδασκαλία θα βασισθεί σε άρθρα-μελέτες που θα διανεμηθούν στους φοιτητές καθώς, στην εντός του μαθήματος συζήτηση επί των διαφανειών που θα αναπτυχθούν από το διδάσκοντα και θα διανεμηθούν εντός του μαθήματος, καθώς και στο σύγγραμμα με τίτλο «Στοιχεία Ελληνικού Δικαίου Της Κεφαλαιαγοράς» (Ελληνική Ένωση Τραπεζών, 2009) το οποίο και αποτελεί το εγχειρίδιο μελέτης το θεσμικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς στο πλαίσιο των εξετάσεων πιστοποίησης που διενεργεί η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η εξέταση του μαθήματος θα γίνει επί τη βάση γραπτής εξέτασης σε συνδυασμό με multiple choice tests, προκειμένου να εξοικειωθούν οι φοιτητές και με την μέθοδο διεξαγωγής των εξετάσεων πιστοποίησης για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών. Για τον τελικό προσδιορισμό του βαθμού, ωστόσο, θα συνυπολογισθεί και η παρουσία του κάθε φοιτητή κατά την διδασκαλία και συζήτηση των επιμέρους θεμάτων. ********************************************** 4
Σύντομο Βιογραφικό Ο Παναγιώτης Σταϊκούρας είναι απόφοιτος του Νομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (1994-1998), κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Τραπεζικό και Χρηματοοικονομικό Δίκαιο από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (1998-1999) και διδάκτορας του London School of Economics στο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς (2000-2003). Από το 2000 είναι δικηγόρος με ειδίκευση σε θέματα εμπορικού και χρηματοοικονομικού δικαίου. Από το 2004 είναι Λέκτορας και από το 2009 στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Έχει διατελέσει υπότροφος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίου Δικαίου και έχει συμμετάσχει στην ενσωμάτωση Κοινοτικών Οδηγιών του χρηματοοικονομικού τομέα στην ελληνική έννομη τάξη. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται μεταξύ άλλων στους ακόλουθους τομείς: Εμπορικό Δίκαιο, Οικονομικά του Δικαίου, Εταιρική Διακυβέρνηση, Δίκαιο Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών. Η συγγραφική του δραστηριότητα περιλαμβάνει, εκτός από τις μονογραφίες «Privatisation Policy: European Theory and Practice» (European Public Law Series, Volume XXII, Esperia Publications Ltd, London, 2002), «Το Θεσμικό και Κανονιστικό Πλαίσιο της Κεφαλαιαγοράς» (μαζί με τους Γκόρτσο Χ., και Λιβαδά Χ. Ελληνική Ένωση Τραπεζών, 2007) και «Στοιχεία Ελληνικού Δικαίου Της Κεφαλαιαγοράς» (μαζί με τους Γκόρτσο Χ., και Λιβαδά Χ. Ελληνική Ένωση Τραπεζών, 2009), και σειρά άρθρων σε ελληνικά και ξένα περιοδικά σχετικά με θέματα χρηματοοικονομικού δικαίου, μεταξύ άλλων στο Journal of Banking Regulation, European Business Law Review, European Journal of Law and Economics, Journal of Financial Regulation and Compliance, Yearbook of International Financial and Economic Law, Legal Issues of Economic Integration. European Business Organization Law Review. Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνηση είμαι στη διάθεσή σας: Παναγιώτης Σταϊκούρας Ζέας 80-82, 4ος όροφος, γρ. 402 Τηλ: 210-41.42.433 Email: pstaik@unipi.gr 5