5.1. Βιβλιογραφία. Ειδικές εκδόσεις και λευκώµατα για το νησί και την πόλη της Κέρκυρας

.1. Βιβλιογραφία Ειδικές εκδόσεις και λευκώµατα για το νησί και την πόλη της Κέρκυρας ΙΑΦΟΡΟΙ : «Κέρκυρα, Ιόνιο Φως» Εκδόσεις Τοπίο ήµος Κερκυραίων, Κέρκυρα 1994 ΙΑΦΟΡΟΙ : «Βυζαντινή, Μεταβυζαντινή τέχνη στην Κέρκυρα» Ιερά Μητρόπολη Κέρκυρας και Παξών, Κέρκυρα1994 ΙΑΦΟΡΟΙ : «Το Παλαιό Φρούριο» ήµος Κερκυραίων Ιονική Τράπεζα, Αθήνα 199 FLAMBOURARIS S.L. «Corfu, the garden isle» London 1994 ΠΑΙΣΙ ΟΥ. : «Στ αρχοντικά της Κέρκυρας», Θεσσαλονίκη 1994 ΧΡΗΣΤΟΥ Χ.: «Κερκυραίοι ζωγράφοι 19 ος 20ος αι.» ήµος Κερκυραίων, ΑΝ.Ε..Κ. 199 Tουριστικοί Οδηγοί ΤΑΤΑΚΗ Α.: «Κέρκυρα, Ιστορία, µνηµεία µουσεία» Εκδοτική Ελλάδος, 1979 TERRA KERKYRA: «Περιηγητικός οδηγός για το νοµό της Κέρκυρας» Εκδόσεις Terra Kerkyra, Κέρκυρα 1998 ΟΥΝΤΣΗ Α. : «Το νησί των χρωµάτων», Εκδόσεις Τοπίο, Αθήνα 1996 ΙΑΦΟΡΟΙ : «Sightseers», Mythos Pocket Guides, Κέρκυρα 1984 ΙΣΤΟΡΙΑ Γενικά BRAUDEL F. : «La Mediterranee et le monde mediterranneen a l epoque de Philippe II», A. Colin, Paris 1949 ΙΑΦΟΡΟΙ: «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1970ΘΟΥΚΥ Ι Η: «Ιστορίαι» Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1971 ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ: «Ελληνικά» ΟΜΗΡΟΥ : «Οδύσσεια» Για την Κέρκυρα ΑΛΒΑΝΑ Φ.: «Περί των Κερκυραϊκών τίτλων ευγενείας και τιµαρίων», Κέρκυρα 1894 ΑΝ ΡΕΑ ΟΥ Α.: «Περί της οικονοµικής διοικήσεως της Επτανήσου επί Βενετοκρατίας», Αθήνα 1914 BACCHION E.: «Ιl dominio veneto su Corfu», Venezia 196. BORY DE SAINT VINCENT : «Histoire et description des iles loniennes», Paris, MDCCCXXIII ΙΑΦΟΡΟΙ: «Κέρκυρα, Ιστορία, Αστική ζωή, Αρχιτεκτονική 14 ος 19 ος αι.», Πολιτιστικός σύλλογος Κόρκυρα,Κέρκυρα 1994 ΙΑΦΟΡΟΙ: «Κέρκυρα µια Μεσογειακή σύνθεση», Πρακτικά ιεθνούς Συνεδρίου, Πολιτιστικός Σύλλογος Κόρκυρα, Κέρκυρα 1998 GRASSET SAINT SAUVER A. : «Voyage histirique, litteraire et pittoresque dans les iles possesion ci devant Venitennes du Levant» Paris 1800 Ι ΡΩΜΕΝΟΥ Α.: «Συνοπτική ιστορία της Κέρκυρας», Κέρκυρα 189 JERVIS H.: «History of the island of Corfu», London 182 ΚΑΙΡΟΦΥΛΑ Ε. : «Η Επτάνησος υπό τους Βενετούς», Αθήνα 1942 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 118

ΚΑΡΑΠΙ ΑΚΗ Ν.: «Οι Κερκυραίοι ευγενής στις αρχές του 17ου αιώνα», Ιστορικά 198 «Ο χώρος και ο φόβος της πόλης», Ιστορικά 1990 «ιαµόρφωση οικιστικών ενοτήτων παλιάς πόλης Κέρκυρας, µέχρι τα µέσα του 18 ου αι.» 1997 ΚΑΤΣΑΡΟΥΣ Σ. : «Σύντοµη ιστορία της Κέρκυρας», Κέρκυρα 1967 ΛΑΣΚΑΡΗ Σ. : «Ανάλυσις της Κερκυραϊκής οικονοµίας», Αθήνα 1968 ΛΟΜΒΑΡ ΟΥ Κ.: «Το ενωτικό κίνηµα στα Επτάνησα», Αθήνα 196 ΜΑΡΜΟΡΑ Α.: «Della historia di Corfu»,Venezia 1672 «Ιστορία της νήσου της Κέρκυρας», µετάφραση Κατσαρού, Κέρκυρα 1960 MATTON R.: «Corfu», Αθήνα 1960 ΜΙΖΡΑΧΗ, ΧΑΖΙΜ ΜΠΕΝ ΣΕΜΟΥΕΛ : «Ιστορικαί σηµειώσεις της Ισραηλιτικής κοινότητας στη Κέρκυρας», Κέρκυρα 1948 ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ Α. : «ηµόσιες τελετές στην Κέρκυρα κατά τη Βενετική περίοδο 14 ος 18 ος αι.», Εκδόσεις Θεµέλια, Αθήνα 1999 ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Σ. «Ιστορία της εκκλησίας της Κέρκυρας», Κέρκυρα 1920 PARTZ J. «The island of Corfu», Corfu 1892 «Η νήσος Κέρκυρα», µετάφραση Βέγια, Κέρκυρα 1892 ΠΛΟΥΜΙ Η Γ. «Οι Βενετοκρατούµενες Ελληνικές χώρες µεταξύ του 2 ου και του 3 ου Τουρκοβενετικού πολέµου (103 137)» Ιωάννινα, 1974 RODOCANACHI E. «Bonaparte et les iles Ioniennes 1797 1816», Paris 1899 ΡΩΜΑΝΟΥ Ι. Α. «Η Εβραϊκή Κοινότης Κέρκυρας», Κερκυραϊκά Χρονικά Ζ 199 ΤΥΠΑΛ ΟΥ ΙΑΚΩΒΑΤΟΥ Τ. : «Ιστορία της Ιόνιας Ακαδηµίας», Εκδόσεις Ερµής, 1982 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΙΑΦΟΡΟΙ : «Αρχαία Κέρκυρα», Εκδόσεις Υπουργείου Πολιτισµού, Αθήνα 1991 ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΣ Π.: «Βυζαντινά και Μεσαιωνικά Μνηµεία των Ιονίων Νήσων», Κερκυραϊκά Χρονικά 1967, 1968, 1978 «Περί την χρονολόγηση του εν Κερκύρα Ναού των Αγ. Ιάσωνος & Σωσιπάτρου»,1969 «Η Βυζαντινή Τέχνη στα Επτάνησα», Κερκυραϊκά Χρονικά 1, 1970 ΙΑΦΟΡΟΙ : «Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη στην Κέρκυρα», Ιερά Μητρόπολη Κερκύρας και Παξών, Κέρκυρα 1994 ΟΝΤΑ Γ. «Οδηγός Αρχαιολογικού Μουσείου Κέρκυρας», Αθήνα 1970 8 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ / ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ : «Αποτυπώσεις, καταγραφές, διερευνήσεις στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας», 1996-1998 Η ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Καταγραφές, χάρτες και πληροφοριακό υλικό ΚΑΛΛΙΓΑ Π. «Μνηµεία της νεώτερης Κέρκυρας», Α.. 1969 «Αρχαιότητες και Μνηµεία των Ιονίων Νήσων» Κέρκυρα, Α.. 1969 ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ Α. :«ΈρευναΙ εν Παλαιοπόλει», ΠΑΕ 1936 ΟΡΛΑΝ ΟΥ Α. «Μοναστηριακή Αρχιτεκτονική», Β Έκδοση, Αθήνα 198 ΠΡΕΚΑ ΑΛΕΞΑΝ ΡΗ Κ. : «Κέρκυρα, από τη Ναυσικά ως την Ευρώπη» ήµος Κερκυραίων, Εκδόσεις Α ΑΜ, Κέρκυρα 1994 ΣΟΡ ΙΝΑ Α.: «Προϊστορική έρευνα στην Κέρκυρα», Κερκυραϊκά Χρονικά Ι 1968 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 119

ΤΕΧΝΗ ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΣ Π. : «Η Βυζαντινή Τέχνη στα Επτάνησα», Κερκυραϊκά Χρονικά 1, 1970 «Οι εικόνες της Κέρκυρας», Κέρκυρα, 1990 «Οι τοιχογραφίες του ναού των Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου» ΑΕΚ 1971 ΒΑΚΑΛΟ Ε. ΕΠΟΥΝΤΗ Ι. : «Ν. Βεντούρας, ο καλλιτέχνης, ο άνθρωπος» περιοδικό ΖΥΓΟΣ, τεύχος 63, 1961 ΙΑΦΟΡΟΙ «Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή τέχνη στην Κέρκυρα», Ιερά Μητρόπολη Κέρκυρας και Παξών, Κέρκυρα 1994 ΘΕΟΤΟΚΗ Λ. «Ενδυµασίες της Κέρκυρας, Παξών και ιαποντίων Νήσων», ήµος Κερκυραίων, 1994 ΚΑΠΑ ΟΧΟΣ.Κ. «Το Θέατρο της Κέρκυρας στα µέσα του 19 ου αι.», Αθήνα, 1991 ΚΟΝΟΜΟΣ Ν. «Ο Νικ. Μάντζαρος και ο Εθνικός Ύµνος», Εκδόσεις Ι. Καµπανάς, Αθήνα, 198 ΛΑΣΚΑΡΙ Χ.Ν. «Κέρκυρα µια µατιά µέσα στο χρόνο 1204 1864», Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 1994 «Η λιτάνευση των εικόνων Κέρκυρα 14 ος 18 ος αι.» Εκδόσεις Υπουργείου Πολιτισµού, Αθήνα 1994 ΛΕΩΤΣΑΚΟΥ Γ. «Μουσικολογία», Κέρκυρα, 1987 ΜΟΝΤΣΕΝΙΓΟΣ Σ. «Νεοελληνική Μουσική Συµβολή εις την Ιστορία της»,αθήνα 198 «Η Βυζαντινή προέλευση της επτανησιακής µουσικής», Πρακτικά Τρίτου Πανιόνιου Συνεδρίου, τόµος Β, Αθήνα 1969 ΞΑΝΘΟΥ ΑΚΗΣ Χ.:«Η Θρησκευτική µουσική του Νικ. Χαλικιόπουλου Μάντζαρου», Χρονικά της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, Κέρκυρα 1996 ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Μ.:«Η Ελληνική Ηθογραφική ζωγραφική του 19 ου αι.», Θεσσαλονίκη 1978 ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΤΗΣ Φ.: «Νικόλαος Μάντζαρος, ο Μουσικός Παιδαγωγός του Έθνους», Κερκυραϊκά Χρονικά, 198 ΤΣΙΤΣΑΣ Α. : «Η εκκλησία ης Κέρκυρας κατά τη Λατινοκρατία», Κέρκυρα 1969 ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Γ.: «Εισαγωγή στην Ελληνική Πολυφωνική εκκλησιαστική µουσική», Αθήνα, Νεφέλη, 1990 ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ ΗΣ Α.: «Συµβολή στη µελέτη της Εφτανησιώτικης ζωγραφικής 18 ου 19 ου αι.», Ιωάννινα, 1978 ΧΡΗΣΤΟΥ Χ. «Κερκυραίοι Ζωγράφοι 19 ος 20 ος αι.», ήµος Κερκυραίων ΑΝΕ Κ, 199 «Ν. Βεντούρας», περιοδικό ΖΥΓΟΣ, τεύχος 4, 1981 «Προσωπογραφίες από τη συλλογή Πανεπιστηµίου Αθηνών» ΧΥΤΗΡΗΣ Γ. «Η Όπερα στο Θέατρο Αγ. Ιακώβου της Κέρκυρας», Κέρκυρα 1994 ΑΛΛΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ: «Ιστορία της Ιονίου Ακαδηµίας», Ερµής 1982, Αθήνα «The Ionian Academy», Edinburgh, Scottish Academic Press, 1988 «Εκδοτικός Οίκος EDOARDO SANZOGNO, Via Pasquirolo 12» (για τα έργα του Σ. Σαµάρα) Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 120

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ- ΜΠΙΡΜΠΙΛΗ Α : «Η Αρχιτεκτονική της πόλεως Κέρκυρας κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας», Αθήνα, 1976. «Το έργο του Κερκυραίου αρχιτέκτονα Ι.Χρόνη», ΤΕΕ- Τµήµα Κέρκυρας, Κέρκυρα, 1997 «Τεκµηρίωση µορφολογικών χαρακτηριστικών της Αγγλοκρατίας», Κέρκυρα, 1997 «Στοιχεία Μορφολογικού Λεξικού», 1998 ΑΡΧΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ : Κτηµατολόγιο Ενετικής Περιόδου, Φάκελος ηµοκρατικών Γάλλων, Άδειες Βρετανικής Περιόδου ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ Θ.:«Τα λιµάνια της Κέρκυρας», Λιµενικό Ταµείο Κέρκυρας, Κέρκυρα 1997 CONCINA E.: «Citta e fortezze nelle isole nostre del Levante», Venezia 1986 ΑΦΝΗΣ Κ. : «Οι οχυρώσεις της Κέρκυρας», Κερκυραϊκά Χρονικά 191 ΙΑΦΟΡΟΙ «Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη στην Κέρκυρα» Ιερά Μητρόπολη Κερκύρας και Παξών, Κέρκυρα 1994 ΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ι.: «Ο G. Whitmore στην Κέρκυρα Το Ανάκτορο των Αγ. Μιχαήλ και Γεωργίου και το περιστύλιο Maitland» Υπουργείο Πολιτισµού / IOCM Τµήµα Κέρκυρας, 1979 ΖΗΒΑΣ. «Βενετσιάνικα Κάστρα στην Ελλάδα», Φρουριακά Χρονικά Ι, 1973 ΖΟΥΜΠΟΣ Γ. «Οι οχυρώσεις της Κέρκυρας µέχρι τον 18 ο αι.» Ενηµέρωση, Κέρκυρα 1996 GAZZOLA P.: «Michele Sanmicheli», Catalogo della mostra (a cura di), Verona 1960 GEROLA G.: «Appunti sui monumenti Veneti di Cefalonia e di Corfu» Αtti del R. Ist. Veneto, 1907-1908 ΚΑΡΑΠΙ ΑΚΗΣ Ν.: «ιαµόρφωση οικιστικών ενοτήτων µέχρι τα µέσα του 18 ου αι.», Κέρκυρα 1997 ΚΟΥΜΑΝΟΥ Η Ι.: «Κερκυραϊκά καµπαναριά», ΖΥΓΟΣ VII, 1966 ΛΙΝΑΡ ΟΣ Γ.: «Ιστορική εξέλιξη της πόλεως της Κέρκυρας», Κερκυραϊκά Χρονικά, 1962 ΠΑΪΣΙ ΟΥ.: «Στ αρχοντικά της Κέρκυρας», Θεσσαλονίκη, 1994 PUPPI L. : «Michele Sanmicheli, architetto di Verona», Padova, 1971. RUSCONI A.: «Monumenti Araldici ed epigrafici Veneti dell isola di Corfu», 192 ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΜΠ : Αποτυπώσεις και ιπλωµατικές εργασίες ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΕΠΟΣ : Σχέδια αποτύπωσης κτιρίων ιστορικού κέντρου Κέρκυρας (αριθµός κτιρίων 200), 1997 1999 ΟΠΑΜ ΕΠΕ : Σχέδια και αποτυπώσεις κτιρίων του ιστορικού κέντρου ΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ ΤΕΕ/Τµήµα Κέρκυρας: «Πρόταση για την ένταξη της παλιάς πόλης Κέρκυρας στον κατάλογο Μνηµείων Παγκόσµιας Πολιτιστικής Κληρονοµιάς», 1999 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 121

ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΕΤΑΑ ΑΕ «Μελέτη Πλαίσιο για τις Αναπτυξιακές Εταιρείες»1998 ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ : «Περιεχόµενο Μελετών Επιχειρησιακού Προγράµµατος», Κέρκυρα, Μάιος 1997 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΕΠΟΣ : «Προκαταρκτικό Πρόγραµµα Έργων Προγραµµατικής Σύµβασης Ιστορικού Κέντρου», 1997-1999 ΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ «Αξιοποίηση Νέου Φρουρίου της Κέρκυρας», 1997 «Το ιστορικό κέντρο χωρίς αυτοκίνητο», 1997 ΟΠΑΜ ΕΠΕ «Πολεοδοµική µελέτη Αναθεώρησης Επέκτασης της πόλης της Κέρκυρας» 1982-1989 TRADEMCO «Κυκλοφοριακή µελέτη για την πόλη της Κέρκυρας», 1989 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ BUTTER RICHARD W.: «Sustainable Tourism : a State of the Art Review» Tourism Geographies, Vol. 1, No 1-1999 ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΑΤΕΛΛΗ - ΕΡΓΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΕ : «Σχέδιο ράσης για την Ορθολογική Ανάπτυξη του Τουρισµού στα Ιόνια», Περιφέρεια Ιονίων Νήσων - Ε..Τ.Β. ΕΠΕ 1996 COMMISSION EUROPEENNE DGXXIII, Unite Tourisme : «Plan d Actions Communautaires en Faveur du Tourisme - Etudes representatives et projects pilotes» 12/199 ENVIPLAN «Πρότυπο οκιµαστικό για τη δηµιουργία ικανοποιητικών συνθηκών παροχής υπηρεσιών µε multimedia Πολιτιστικός Τουρισµός στο Χώρο του Βορείου Αιγαίου», στα πλαίσια του Κοινοτικού Προγράµµατος «Ειδικά µέτρα για τα νησιά του Αιγαίου», Πανεπιστήµιο Αιγαίου Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων, 1994 «Πρότυπο οκιµαστικό για τη δηµιουργία ικανοποιητικών συνθηκών παροχής υπηρεσιών µε multimedia Οικοτουρισµός στο χώρο του Βορείου Αιγαίου» στα πλαίσια του Κοινοτικού Προγράµµατος «Ειδικά µέτρα για τα νησιά του Αιγαίου», Πανεπιστήµιο Αιγαίου Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων, 1994 «Πρότυπο οκιµαστικό για τη δηµιουργία ικανοποιητικών συνθηκών παροχής υπηρεσιών µε multimedia υνατότητα εφαρµογής Τηλεργασίας στο χώρο του Βορείου Αιγαίου» στα πλαίσια του Κοινοτικού Προγράµµατος «Ειδικά µέτρα για τα νησιά του Αιγαίου», Πανεπιστήµιο Αιγαίου Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων, 1994 «Πρότυπο οκιµαστικό για τη δηµιουργία ικανοποιητικών συνθηκών παροχής υπηρεσιών µε multimedia Θαλάσσιος Τουρισµός (Yachting) στο χώρο του Βορείου Αιγαίου» στα πλαίσια του Κοινοτικού Προγράµµατος «Ειδικά µέτρα για τα νησιά του Αιγαίου», Πανεπιστήµιο Αιγαίου Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων, 1994 «Μελέτη Σκοπιµότητας Βιωσιµότητας Σύστασης Φορέα Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης του νοµού Βοιωτίας» ΤΕ Κ Νοµού Βοιωτίας, 199 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 122

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ : «Αύξηση του δυναµικού του Τουρισµού για τη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης», Ανακοίνωση της Επιτροπής, 28/04/1999 COM (1999) 20 τελικό EURONET ENVIPLAN : «Sustainable Cities : Guidelines for Local Authorities», EEC DG XI, 199 EURONET ICLEΙ : «European Good Practice Information System Local Sustainability», 1996 EUROPEAN UNION : «Investing in Culture : an asset for all regions», E.C., 1998 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: «Οµάδα υψηλού Επιπέδου για το Τουρισµό και την Απασχόληση, Ανάπτυξη Εταιρικών Σχέσεων στο Τοµέα του Ευρωπαϊκού Τουρισµού για τη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης», ΕΕ Γ ΧΙΙΙ, 1998 FORUM DELLO SVILUPO : «Quality Tourism in a European Scale», E.C., 1993 HANSEN C. S. JENSEN : «The impact of Tourism on Employment in Denmark : Different Definitions, Different Results» Tourism Economies 2 (4) : 283 302, 1996 ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ : «Η Τουριστική Αγορά και το Τουριστικό Προϊόν της Κέρκυρας», 1996 ΜΕΝΤΩΡ ΞΩΠΟΛΙ : «Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραµµα ήµου Κερκυραίων», 199-1996 ΜΕΝΤΩΡ ΑΜΚΕ «Ανάπτυξη και διαχείριση των τουριστικών πόρων του ήµου Κερκυραίων», ΑΝΕ Κ, 1996 Mc CANNELL D. «The Tourist : A new theory of the Leisure Class», London, Macmillan 1976 ΟΠΑΜ ΕΠΕ «Ειδική χωροταξική µελέτη προστασίας Κερκυραϊκού τοπίου µε Στόχο την ποιοτική αναβάθµιση του τουρισµού µέσω του καθορισµού Χρήσεων γης», ΥΠΕΧΩ Ε, 1990 STECK BIRGIT «Sustainable Tourism as a Development Option, Federal Ministry for Economic Cooperation and Development» Germany 1999 Γ. Θ. ΤΣΕΚΟΥΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ : «Μελέτη Μεταβολής του Προτύπου του Μαζικού Τουρισµού», ΕΤΒΑ Α.Ε., 1991 THE INDUSTRIAL DEVELOPMENT OFFICER DEPT. OF ECONOMIC DEVELOPMENT & PLANNING : «The case of Langbaurgh», Langbaurgh, Tees Borough Council, 1994 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ : «Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Τουρισµού Πολιτισµού» 1994-1999 URBAN ENVIRONMENT GROUP OF EXPERTS «European Sustainable Cities» EEC DG XI EURONET, 199 URRY JOHN : «The Tourist Gaze : Leisure and Travel in Contemporary Societies», 1990 W.T.O. «The Hague Declaration», Madrit, Spain, 1989 WTTC, THE 199 WTTC REPORT RECEARCH EDITION : «Travel and Tourism. A new Economic Respective», Elsevier Science Ltd, Oxford, UK, 199 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 123

.2. Ιστορία.2.1. Παρουσιάζονται συνοπτικά τα βασικά ιστορικά γεγονότα που καθόρισαν την εξέλιξη του χώρου του Μνηµείου, εφ όσον οι µεταµορφώσεις του κερκυραϊκού αστικού τοπίου ήταν όσες και οι διαφορετικές ιστορικές φάσεις που γνώρισε η πόλη από τον αρχικό της εποικισµό έως σήµερα. συναλλαγές µε τη ύση. Σηµαντική µαρτυρία του υψηλού πολιτιστικού επιπέδου της αρχαίας πόλης, αποτελεί ο µεγάλος δωρικός ναός της Αρτέµιδος (διαστάσεων 47,0 Χ 22 µ.) κατασκευασµένος από πωρόλιθο στις αρχές του 6 ου αιώνα (90-80 π.χ), του οποίου το ανάγλυφο δυτικό αέτωµα καταλογίζεται ως ένα από τα µοναδικά έργα τέχνης της κλασσικής αρχαιότητας.κατά τη ρωµαϊκή περίοδο η περιοχή της αρχαίας πόλης µετατράπηκε σε µια τεράστια ρωµαϊκή συνοικία, µε πολυτελείς λουτρικές εγκαταστάσεις. Α ρ χ α ί ο ι Χ ρ ό ν ο ι.2.2. Σε γειτνιάζουσα θέση µε το µετέπειτα κέντρο της ιστορικής πόλης, στη χερσόνησο του Κανονιού, σηµερινό προάστιο, εντοπίζεται η θέση της Παλαιόπολης, της πόλης των αρχαίων χρόνων. Η περιοχή φαίνεται ότι κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο, όπως δείχνουν τα διάσπαρτα στην περιοχή της Παλαιόπολης και του νεκροταφείου των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, λίθινα τέχνεργα. Η µεγάλη ακµή της πόλης αρχίζει κατά το δεύτερο µισό του 8 ου π.χ. αιώνα µε την άφιξη, σε πρώτη φάση, (προαποικιστική φάση), για σύντοµο χρονικό διάστηµα, σύµφωνα µε τις πηγές και ορισµένες συγκριτικές αρχαιολογικές ενδείξεις, των Ευβοέων, τους οποίους αρκετοί ταυτίζουν µε τους Φαίακες της Οδύσσειας. Στην συνέχεια η ανάπτυξη της πόλης καθορίζεται από την άφιξη των Κορινθίων, (φάση αποικισµού), οι οποίοι θα φέρουν µαζί τους, χαρακτηριστικά δείγµατα της κεραµικής τους και τα αρχιτεκτονικά εκείνα στοιχεία που χαρακτηρίζουν ολόκληρη την µετέπειτα πορεία τους. Η αρχαία πόλη αναπτύχθηκε ανάµεσα σε δύο φυσικά λιµάνια, ήταν περιτειχισµένη και αποκτώντας πλούτο και δύναµη, έπαιξε ένα σηµαντικό ρόλο στις εµπορικές Β υ ζ α ν τ ι ν ή κ α ι Μ ε τ α β υ ζ α ν τ ι ν ή π ε ρ ί ο δ ο ς.2.3. Η πτώση της ρωµαϊκής αυτοκρατορίας (337 µ.χ.) βρίσκει την Κέρκυρα στο ανατολικό τµήµα του κράτους, που αργότερα εξελίχθηκε σε βυζαντινή αυτοκρατορία. Η νέα θρησκεία διαδόθηκε στο νησί, από τους µαθητές του Απόστολου Παύλου, Ιάσονα και Σωσίπατρο (µετέπειτα Άγιους). Στους σκοτεινούς αιώνες που ακολούθησαν, το νησί πλήγηκε από σειρά επιδροµών Βανδάλων, Γότθων και Σαρακηνών (Αράβων), από τον ο - 7 ο και τον 9 ο αιώνα µ.χ. Μετά την επιδροµή των Γότθων του Τωτίλα το 1 µ.χ. η θέση της αρχαίας πόλης σταδιακά εγκαταλείπεται (ποτέ ολοκληρωτικά) και οι κάτοικοι αναζητούν πιο ασφαλές καταφύγιο στην φυσικά οχυρή θέση του σηµερινού Παλαιού Φρουρίου, µε την χαρακτηριστική µορφολογία των δύο επιβλητικών βράχων, στοιχείο που προσδιόρισε την ονοµασία της νέας πόλης. Με την ονοµασία "Κορυφώ", "Κορφοί", που στην δύση επικράτησε ως "Corfu", αναπτύχθηκε η µεσαιωνική πόλη, ακολουθώντας τις τύχες και τις αγωνίες του Βυζαντινού Κράτους ανά τους αιώνες, όντας αναπόσπαστο κοµµάτι της Αυτοκρατορίας. Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές διατηρηµένες έως σήµερα, τα βυζαντινά κάστρα, τα διάσπαρτα εκκλησιαστικά Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 124

µνηµεία και οι γραπτές ιστορικές αναφορές, καθορίζουν το περίγραµµα της βυζαντινής περιόδου του νησιού. Σικελίας (Κάρολος Α d' Anjou, βασιλεύς της Νεαπόλεως και των δύο Σικελιών)..2.4. Η σταδιακή αποδυνάµωση του Βυζαντινού Κράτους και η παράλληλη ενίσχυση των δυνάµεων της ύσης καθιστούν την Κέρκυρα αντικείµενο συνεχών διεκδικήσεων. Από το 1081 µέχρι το 1202, το νησί διοικείται εναλλάξ από τους Βυζαντινούς και τους Νορµανδούς. Η 4 η Σταυροφορία (1202-1204) αλλάζει ριζικά το σκηνικό στον ελληνικό χώρο, µε την υποταγή του Βυζαντινού κράτους στους Φράγκους. Η Κέρκυρα περιήλθε στους Βενετούς (1207-1214), που διαίρεσαν το νησί σε 10 τιµάρια και τα παραχώρησαν σε Βενετούς ευγενείς, µε την υποχρέωση καταβολής ετήσιου φόρου στην Γαληνοτάτη ηµοκρατία της Βενετίας και την υποχρέωση συντήρησης των οχυρώσεων. Ταυτόχρονα δόθηκαν προνόµια στους Βενετούς εµπόρους του νησιού, κάποιες ελευθερίες στους κατοίκους, όπως και το δικαίωµα διατήρησης της ορθόδοξης θρησκείας, µε την προϋπόθεση της πίστης τους στην Βενετία. Το 1214 η Κέρκυρα αποσπάστηκε από τους Βενετούς και προσαρτήθηκε στο εσποτάτο της Ηπείρου, ένα από τα τρία ανεξάρτητα µεταβυζαντινά κράτη (µαζί µε την Νίκαια και την Τραπεζούντα), στην κατοχή του οποίου παρέµεινε µε την υποστήριξη των Κερκυραίων, λόγω της παροχής πολλών προνοµίων (φορολογικές απαλλαγές, ανεξαρτησία κλήρου, ενισχύσεις της οχύρωσης) και χωρίς σοβαρή απειλή από τους Βενετούς, οι οποίοι εξακολούθησαν να ασκούν το εµπόριό τους στις περιοχές αυτές. Οι καλύτερες ηµέρες για τους κατοίκους όµως δεν επρόκειτο να κρατήσουν για πολύ και το 1267 η Κέρκυρα περιήλθε στην κυριαρχία του ανδηγαυικού βασιλείου της Η κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ ω ν Α ν δ η γ α β ώ ν ( 1 2 6 7-1 3 8 6 ).2.. Η περίοδος αυτή, που κράτησε πάνω από εκατό χρόνια, σηµατοδοτήθηκε µε διωγµούς και ταπείνωση για την ορθόδοξη εκκλησία, σε µία προσπάθεια βίαιης επιβολής του καθολικισµού, (κατάργηση του αξιώµατος του Μητροπολίτη, µετατροπή των κυριοτέρων εκκλησιών σε καθολικές).παράλληλα, εγκαθιδρύθηκε νέα διοικητική οργάνωση του νησιού για να εξυπηρετηθεί ο φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής που επικρατούσε στην Ευρώπη. Οι εσωτερικές αντιθέσεις των Ανδηγαυών αργότερα, οι εµφύλιοι πόλεµοι στην Νεάπολη και ο αντίκτυπός τους στην Κέρκυρα, µαζί µε την γενική δυσαρέσκεια των Κερκυραίων έδωσαν έδαφος στις διαρκείς βλέψεις της Γαληνοτάτης ηµοκρατίας της Βενετίας να αποκτήσει το νησί, µε αποτέλεσµα την παράδοση της πόλης στον Βενετό στόλαρχο της Αδριατικής, το 1386, την στιγµή της πολιορκίας της από δυνάµεις του ηγεµόνα της Πάδοβα. Τυπικά, η Βενετία νοµιµοποίησε την εξουσία της στο νησί το 1402, αγοράζοντάς το από το βασίλειο της Νεαπόλεως, για 30.000 χρυσά δουκάτα. Η Β ε ν ε τ ι κ ή Κ υ ρ ι α ρ χ ί α (1386-1797).2.6. Οι τέσσερις αιώνες κατά τους οποίους η Κέρκυρα διοικήθηκε από την Βενετία, αποδέχοντάς την ως "άρχοντα-προστάτη", προσδιόρισαν κατά κύριο λόγο την ιδιαιτερότητα των χαρακτηριστικών του νησιού, εφ όσον σε αντίθεση µε όλες τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις, αυτό δεν γνώρισε ποτέ τον Οθωµανικό ζυγό. Οι Βενετοί παρέλαβαν ένα νησί µε ισχυρή αριστοκρατία και φεουδαρχικό σύστηµα τα οποία διατήρησαν Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 12

και ισχυροποίησαν, αποδίδοντας τα ανώτερα αξιώµατα σε ευγενείς Βενετούς µε διετή θητεία και οργανώνοντας τοπικό σώµα ευγενών, µε ένα αυστηρότατο σύστηµα ελέγχου της εισόδου στην κλειστή αυτή τάξη (Libro d' oro). Συγκεντρωτισµός και αναγνώριση µιας σχετικής αυτονοµίας, η οποία ουσιαστικά εξυπηρετούσε τα συµφέροντα της αριστοκρατίας του τόπου, αποτελούσαν τα βασικά χαρακτηριστικά της διοικητικής οργάνωσης των Βενετών..2.7. Η µεγάλη σηµασία που απέδιδαν στην γεωγραφική θέση της Κέρκυρας προορίζοντάς την για πόλη - βάση της Αδριατικής και της Ανατολικής Μεσογείου, του δρόµου προς την Ανατολή, στην ανάπτυξη του εµπορίου, είχε σαν αποτέλεσµα την υλοποίηση ενός σηµαντικού µεγέθους εξελισσόµενου προγράµµατος οχυρωµατικών έργων, που θα την εξασφάλιζε από τις τουρκικές κυρίως επιθέσεις. Αρκετά από τα σηµαντικότερα ονόµατα αρχιτεκτόνων και µηχανικών της οχυρωµατικής τέχνης που διέθετε στην υπηρεσία της η Γαληνοτάτη, µετακλήθηκαν στην Κέρκυρα για τον σκοπό αυτό και µεταφέροντας εµπειρίες από την οχύρωση των ιταλικών πόλεων, µετέτρεψαν την πόλη σε ένα απέραντο εργοτάξιο, ισοπεδώθηκαν βουνά, ανοίχτηκαν λιµάνια, κατασκευάστηκαν ναύσταθµοι, υψώθηκαν τείχη και φρούρια, αποδεικνύοντας τον θρίαµβο της τέχνης πάνω στη φύση. Σαν αντάλλαγµα για την ασφάλεια που προσέφεραν οι Βενετοί απαιτούσαν από τους κατοίκους αυστηρή υπακοή. Αντίθετα, κατανόηση και ανοχή χαρακτηρίζουν την στάση της Γαληνοτάτης απέναντι στην ορθόδοξη εκκλησία, λόγω κυρίως της τάσης της να ανεξαρτητοποιηθεί από τον Πάπα. Τα οικονοµικά οφέλη της Βενετίας από την Κέρκυρα προέρχονται κυρίως από την φορολογία, τον έλεγχο του διαµετακοµιστικού εµπορίου, την ενοικίαση δηµοσίων κτηµάτων, το µονοπώλιο του άλατος και σε µεγάλο βαθµό από την ελαιοκαλλιέργεια που πριµοδοτήθηκε ιδιαίτερα..2.8. Η περίοδος των τεσσάρων αιώνων δεν ήταν ειρηνική για την Κέρκυρα. Μία πρώτη επίθεση της Γένοβας, που δεν είχε ποτέ παραιτηθεί από τις βλέψεις της στο νησί, το 1403 και µία δεύτερη το 1431, ερήµωσαν τα χωριά της υπαίθρου, η πόλη εκτός φρουρίου πυρπολήθηκε, αλλά το οχυρωµένο φρούριο τους απώθησε. Οι πολλαπλές απόπειρες των Τούρκων να καταλάβουν την πόλη, 1431, 137, 171, 173, 1716, παρά το ότι όλες ήταν ανεπιτυχείς, είχαν φοβερές καταστροφικές συνέπειες για τους εκτός φρουρίου κατοίκους της πόλης, αλλά και για όλα τα χωριά της υπαίθρου, µε εκτεταµένες σφαγές, αιχµαλωσίες, πυρπολισµούς. Η σοβαρή µείωση του πληθυσµού εξ αιτίας των επιδροµών, που επιδεινώθηκε από δύο εκτεταµένες επιδηµίες πανούκλας (1629 και 1673) αντιµετωπίστηκε από την Βενετία µε µετακινήσεις ελληνικών πληθυσµών από άλλες περιοχές, την Κωνσταντινούπολη, την Ήπειρο, το Ναύπλιο, την Κρήτη.Ακόµη, σοβαρές εσωτερικές ταραχές συγκλόνισαν την Κέρκυρα κατά τον 17 ο αιώνα και ήταν αιτία αφ ενός µεν για χιλιάδες θύµατα, αλλά και για την γενικότερη οικονοµική και αµυντική αποδυνάµωση του νησιού. Μία πρώτη αναταραχή το 1610, που ακολούθησε την άρνηση των χωρικών να καταβάλουν τα µερίδια τους από την παραγωγή, οδήγησε σε πραγµατική επανάσταση το 1640, που αναζωπυρώθηκε το 1642, και 162, τις οποίες κατέστειλε η Βενετική ιοίκηση, καλώντας δυνάµεις στρατού από την Βενετία. Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 126

Η περίοδος των ηµοκρατικών Γάλλων (1797-1799).2.9. Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης έφθασαν γρήγορα στην Κέρκυρα, όπου µεταδόθηκε ο πόθος για εθνική ανεξαρτησία και εγκαθίδρυση µιας Ελληνικής ηµοκρατίας στα Ιόνια Νησιά. Έτσι οι κάτοικοι δέχτηκαν την κατάληψη του νησιού από το Γαλλικό στόλο, σαν απελευθέρωση από τον µακρύχρονο Βενετικό ζυγό. Οι εντυπώσεις ευφορίας όµως γρήγορα διαψεύστηκαν, εφ όσον η διορισµένη διοίκηση του νησιού ήταν πάλι από την τάξη των ευγενών και η οικονοµική αποµύζηση που τους επιβλήθηκε ήταν ισχυρότερη από την προηγούµενη. Μετά την συνθήκη του Καµποφόρµιο, µε την οποία τα Ιόνια Νησιά αποτελούσαν αποικία του Γαλλικού κράτους, και εξ αιτίας των κατασχέσεων και της κακής συµπεριφοράς των Γάλλων στρατιωτών, που µένοντας απλήρωτοι άρχισαν να λεηλατούν εκκλησίες, ο λαός θεώρησε την γαλλική κατοχή χειρότερη από την βενετική και στράφηκε εναντίον της. Ρωσσοτουρκική κατοχή Επτάνησος Πολιτεία (1799-1807).2.10. Το κλίµα δυσαρέσκειας των κατοίκων και η προπαγάνδα της ρωσοτουρκικής συµµαχίας κατά των "άθεων Γάλλων", οδήγησε τους τελευταίους σε αναγκαστική ανακωχή µε τον ρωσικό στόλο, µετά από αντίσταση και συνεχείς συγκρούσεις τεσσάρων µηνών. Τα Ιόνια νησιά παραδόθηκαν στους αρχηγούς των δύο σύµµαχων στόλων. Στις 24 Απριλίου 1799, οι δύο ναύαρχοι ανακοίνωσαν την ίδρυση της "Επτανήσου Πολιτείας", µε πρωτεύουσα την Κέρκυρα και µε την σύµβαση της Κωνσταντινουπόλεως (21 Μαϊου 1800), που υπέγραψαν η Ρωσία, η Τουρκία και η Μεγάλη Βρετανία, τα Ιόνια Νησιά αναγνωρίζονταν σαν αυτόνοµο ενιαίο κράτος, φόρου υποτελές στην Τουρκία. Το σύνταγµα του 1800, που επανέφερε την παλαιά µορφή του αριστοκρατικού πολιτεύµατος όπως και η ενοχλητική παρουσία ξένων στρατευµάτων, και ιδιαίτερα των Τούρκων, δηµιούργησαν συνθήκες κοινωνικών αναταραχών, που ούτε οι εκλογές αντιπροσώπων του 1801, ούτε η σύνταξη δηµοκρατικότερου συντάγµατος το 1803, ούτε η αναθεώρησή του το 1806, κατάφεραν να κατευνάσουν. Ακολούθησε η κήρυξη του ρωσσοτουρκικού πολέµου και η Επτάνησος Πολιτεία βρέθηκε στο πλευρό της Ρωσίας, για να παραχωρηθεί τελικά µε την συνθήκη του Τιλσιτ (1807) στην Γαλλία. Η κατοχή από τους Αυτοκρατορικούς Γάλλους (1807-1814).2.11. Η περίοδος της δεύτερης Γαλλικής κατοχής δίνοντας έµφαση στην βελτίωση της γεωργίας, στην εισαγωγή νέων καλλιεργειών, στην ανάπτυξη της παιδείας (ίδρυση της Ιονίου Ακαδηµίας), στην οργάνωση των δηµοσίων υπηρεσιών και στην ανοικοδόµηση της πόλης άφησε θετική ανάµνηση στους κατοίκους. Η πτώση του Ναπολέοντα (1814), αποδυνάµωσε την Γαλλική κατοχή των Επτανήσων, αιτία που οδήγησε στην εύκολη αποµάκρυνση των γαλλικών στρατευµάτων και την παράδοση των νησιών στους Άγγλους. Η Β ρ ε τ α ν ι κ ή π ρ ο σ τ α σ ί α (1814-1864).2.12. Παρά το ότι το αίτηµα των Επτανησίων για απόδοση ανεξαρτησίας στην Πολιτεία τους υποστηρίχθηκε σθεναρά στο συνέδριο της Βιέννης (181, Ρωσία, Μ. Βρετανία, Αυστρία, Πρωσία) από τον Ιωάννη Καποδίστρια, (κερκυραίο διπλωµάτη και αργότερα πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας), που συµµετείχε ως εκπρόσωπος της Ρωσίας, δεν έγινε αποδεκτό από τα υπόλοιπα κράτη. Με την συνθήκη των Παρισίων (181), τα "Ενωµένα κράτη των Ιονίων Νήσων" αναγνωρίστηκαν σαν Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 127

ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος, κάτω από την άµεση και αποκλειστική προστασία της Μ. Βρετανίας. Γρήγορα αποδείχθηκε ότι η προστασία ήταν στην πράξη επικυριαρχία. Σε αντίθεση µε το φιλελληνικό πνεύµα του Λονδίνου, η αγγλική διοίκηση των νησιών αντιµετώπιζε µε τροµοκρατικά µέτρα τόσο τις εκδηλώσεις συµµετοχής των επτανησίων στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, όσο και το Ενωτικό κίνηµα που εκδηλώθηκε, µετά την δηµιουργία του Ελληνικού κράτους. Παρ όλα αυτά, η περίοδος της αγγλοκρατίας της Κέρκυρας παρουσιάζει πολλά θετικά στοιχεία, µεταξύ των οποίων ήταν η ανόρθωση της οικονοµίας, η κατασκευή σηµαντικών έργων κοινής ωφέλειας, όπως το οδικό δίκτυο και το υδραγωγείο της πόλης. Παράλληλα οργανώθηκε η εκπαίδευση σε όλες τις βαθµίδες και λειτούργησε µια νέα Ιόνιος Ακαδηµία, το πρώτο Ελληνικό Πανεπιστήµιο, που ιδρύθηκε το 1824. Μεγάλης Γιουγκοσλαβίας, καθώς επίσης και η εκκλησία του Αγ. Νικολάου των Γερόντων, όπου λειτουργούσαν σε σέρβικη γλώσσα. Τέλος, οι Σέρβοι εξέδωσαν στην Κέρκυρα δική τους Εφηµερίδα σε σέρβικη γλώσσα, σε ειδικό Τυπογραφείο, που µεταφέρθηκε εκεί από τη Γαλλική Αρχή Κατοχής. Το 1923, το νησί διεκδικείται µε µία σύντοµη κατάληψη από τα ιταλικά στρατεύµατα και το 1940-43 δοκιµάζεται από τους βοµβαρδισµούς των εµπολέµων, οπότε καταστρέφεται το θέατρο και η σηµαντικότατη βιβλιοθήκη της πόλης. Η ενσωµάτωση της Κέρκυρας στο Ελληνικό Κράτος (1864).2.13. Η εκχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα προσφέρθηκε σαν αντάλλαγµα για την εκλογή βασιλέως της εµπιστοσύνης της Μ. Βρετανίας. Η Κέρκυρα θα πάψει να είναι πρωτεύουσα του Ιονίου κράτους και θα δει το Πανεπιστήµιό της και την Βουλή της να κλείνουν µέσα στον ενθουσιασµό της Ενώσεως. Στο εξής θα αποτελεί µία Νοµαρχία του Ελληνικού Κράτους. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης ωστόσο, θα είναι η βάση των συµµαχικών στρατευµάτων το 1916-18, φιλοξενώντας την εξόριστη Σερβική κυβέρνηση µε τα υπολείµµατα του στρατού της. Για µια διετία η Κέρκυρα υπήρξε η πρωτεύουσα του Σέρβικου κράτους, υπό τον πρωθυπουργό Πάσιτς. Στους Σέρβους, παραχωρήθηκε το ηµοτικό Θέατρο για συνεδριάσεις, µέσα στο οποίο γράφτηκε η ιακήρυξη της ανεξαρτησίας της Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 128

.3. Ενδεικτικά Στοιχεία Κτηριακού υναµικού Παρατίθεται κατάλογος µε το σύνολο των εκκλησιών που βρίσκονται σήµερα στο χώρο του προτεινόµενου Μνηµείου καθώς και κατάλογος ενδεικτικών στοιχείων του λοιπού αξιόλογου κτηριακού δυναµικού..3.1. Κατάλογος Εκκλησιών 1. Αγ. Τριάδα Ag. Triada Αρχές 17 ου αι. Begin of 17 th c. Ιδιωτική, της Κρητικής οικογένειας των Τζακαρόλων, σήµερα ερείπιο µετά τους βοµβαρδισµούς του 1943. Επιγραφή 1680 πιθανά δηλώνει µετασκευή. 2. Αγ. Παρασκευή και Αγ. Iωάννης ο Θεολόγος Ag. Paraskevi and Ag.Ioannis "o Theologos" Αρχές 17 ου αι. Begin of 17 th c. Αρχικά ιδιωτική. Κτήτορες ο Μοναχός Χριστόφορος και η Χριστοφόρα. Ανακαινίστηκε περί το 1900 3. Αγγλικανική Εκκλησία Anglican Church 19 ος αι. 19 th c. Από το 1864, στεγάζεται στο κτίριο της Ιονίου Βουλής. Μετά την αναστήλωση του 1960 περιορίστηκε σε ένα τµήµα του κτιρίου, ενώ το υπόλοιπο χρησιµοποοιείται από τον ήµο Κερκυραίων. 4. Οδηγήτρια Ραχαπίδη Παναγιοπούλα Panaghiopoula Μικρή ιδιωτική εκκλησία της οικογένειας Ραχαπίδη. Μεταγενέστερα αποτέλεσε παρεκκλήσι της Μονής Πλατυτέρας.. Ευαγγελισµός "S.S. Annunziata" Evaghelismos 13 ος αι. 13 th c. Καθολική Μονή, µε µεγάλη ιδιοκτησία γης. Εγκαινιάστηκε το 1394. Τρίκλιτη ξυλοστεγη βασιλική µε γοτθικά τόξα. Σήµερα σώζεται µετά τους βοµβαρδισµούς του 1943 το πυργοειδές κωδωνοστάσιο, αλλοιωµένο στη βάση του από διάφορα νεότερα προκτίσµατα και µικρό τµήµα της όψης µε εντοιχισµένο ανάγλυφο. 6. Υψηλή Θεοτόκος και Αγ. Ιωάννης ο Ελεήµων Hypsili Theotokos and Ag. Ioannis "o Eleimon" 1730 Ιδιοκτησία της οικογένειας Θεοτόκη, από το 1790 ανήκε σε συντεχνία οινοποιών και οινοπωλών. 7. Αγ. Σοφία και Αγ. Ιωσήφ Ag. Sophia and Ag. IIosiph 160 Αρχικά ιδιωτική. Από το 1846 συναδελφική (συντεχνίες ξυλουργών και οικοδόµων). Ξανακτίστηκε το 1848, βάση σχεδίων του αρχιτέκτονα Ι. Χρόνη. Ένα από τα ελάχιστα µνηµεία ναοδοµίας της πόλης του 19 ου αι. Μικρή ξυλόστεγη µονόκλιτη βασιλική. Η δυτική όψη απ όπου και η είσοδος στο ναό έχει συµµετρική διόρθωση µε µεγάλο ηµικυκλικό φεγγίτη πάνω από το κεντρικό θύρωµα που θυµίζει έργα των αρχών του 19 ου αι. στη Βενετία (Αγ. Μαυρίκιου του G.Selva 8. Συναγωγή "Sinagoga Vecchia" Sinagogue Η παλαιότερη από τις δύο που υπήρχαν. Ελληνική (vecchia), ανακατασκευασµένη µεταπολεµικά. Το σηµερινό κτίριο, απλής µορφής µε τοξωτά ανοίγµατα είναι του 19 ου αι. κτισµένο πάνω σε παλιότερο. Σώζεται το σχετικό υπόγειο µε σταυροθόλια. Είχε δύο παραρτήµατα το Oratorio Medrage (1820) ακριβώς πλάϊ της και το Tempo Nuovo κτισµένο πάνω από το προηγούµενο 1860. 9. Παναγία Τένεδος Panaghia Tenedos Αρχές 18 ου αι. Begin of 18 th c. Καθολική Μονή. Ο σηµερινός ναός κτίστηκε µεταξύ 1710-1723 στη θέση παλαιότερου. Η πιο σηµαντική από αρχιτεκτονική άποψη θολοσκεπής εκκλησία µε αναγεννησιακού χαρακτήρα τρούλο πάνω από το ιερό (που θυµίζει τον Duomo Φλωρεντίας). Πρόκειται για µονόκλιτη Βασιλική µε δίπλα πλάγια παρεκκλήσια και πυργοειδές κωδωνοστάσιο, µνηµείο µε ιδιαίτερη πλαστικότητα. 10. Κυρά των Αγγέλων Kyra "ton Aghellon" 1673 Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 129

Ιδιωτική, αρχικά της οικογένειας Αµοργου και αργότερα της οικογένειας Ρουβά. Ανακαινίστηκε στα τέλη του 18 ου αι. 11. Σπηλιώτισσα (Ν.Φρουρίου) Panaghia "Spiliotissa" (New Fortress) Στο Νέο Φρούριο. Παλαιότατος δηµόσιος ναός σκαµµένος στο βράχο. Επέκταση και µετασκευές το 1739. 12. Ναός Αγίου Ιακώβου Λατινική Μητρόπολη "S. Giacomo, Duomo" Catholic Cathedral of St. Giacomo - Duomo Τέλη 16 ου αι. End of 16 th c. Αναµόρφωση και επέκταση το 1622. Από το 1632 υπήρξε Λατινική Μητρόπολη. Αναµόρφωση το 18 ο και 19 ο αι. Αναστηλώθηκε µετά τους βοµβαρδισµούς του 1943. Κοµψό κτίριο µε την τυπική µπαρόκ καµπύλη του 17 ου αι. στο αέτωµά του, το δαντελωτό πύργο γοτθικής µορφολογίας και το ψηλό καµπαναριό του. 13. Αγ. Πάντες & Παναγία των Βλαχερνών Ag. Pandes 17 ος αι. 17 th c. Συναδελφική κρεοπωλών και σφαγείων. Ανακατασκευάστηκε βάσει σχεδίων το 180. εύτερο µνηµείο της πόλης του 19 ου αι. Αφιερώθηκε και στην Παναγία Βλαχερνών λόγω κατεδάφισης της οµώνυµης εκκλησίας στο Ν. Φρούριο το 1826. Η κύρια όψη του µνηµείου είναι η νότια που χαρακτηρίζεται από αυστηρό κλασικιστικό ύφος και συνδυάζεται µε το κωδωνοστάσιο. Το εικονοστάσι του ναού είναι από τα λίγα ξυλόγλυπτα παραδείγµατα της πόλης. 14. Αγ. Ιωάννης ο Πρόδροµος Ag. Ioannis "o Prodromos" Πριν τον 16 ο αι. Before 16 th c. Από τους πρώτους Καθεδρικούς Ναούς των Μεγάλων Πρωτοπαπάδων. Με περιµετρικό εξωνάρθηκα. Αύξηση σε ύψος και επέκταση προς δυσµάς 177-1760 (επισκευή κωδωνοστασίου 1784, κατεδάφισή του το 1804, ανακατασκευή του το 1807). Η εξωτερική όψη πολύ απλή µε τη βαθµωτή διάταξη των στεγών και το χαρακτηριστικό διάτρητο κωδωνοστάσιο που υψώνεται πάνω από το ιερό. Στο τέµπλο υπάρχουν έργα της σχολής Τζάννε, όπως επίσης Τζένου και Χρυσολωρά, ενώ η ουρανία είναι σύνθεση του Σπεράντζα 1773. 1. Υ.Θ. Φανερωµένη Παναγία των Ξένων Phaneromeni Panaghia "ton Xenon" Αρχές 18 ου αι. Begin of 18 th c. Κτίστηκε από τον Ιεροµόναχο Νικόδηµο. Αποτέλεσε ιδιαίτερη Ενορία των Ηπειρωτών της Κέρκυρας. Συναδελφική (συντεχνίες γουναράδων και χρυσοχόων). Τρίκλιτη ξυλοστεγη βασιλική. Αναµόρφωση (αύξηση σε ύψος) το 1832 βάσει σχεδίων του Ι. Χρόνη. Το ξύλινο τέµπλο ανακατασκευάστηκε το 187 από Ναπολιτάνους τεχνίτες. Η ουρανία ζωγραφισµένη από τον Ν. Κουτούζη (18 ος αι.) 16. Αγ. Βασίλειος και Aγ.Στέφανος Ag. Basilios and Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 130

Ag. Stephanos Πριν τον 16 ο αι. Before 16 th c. Συναδελφική (συντεχνία υποδηµατοποιών) S. Stefano dei (ale gheri). Εξωτερικά ο ναός παρουσιάζει ιδιαίτερη γραφικότητα στην όψη της οδού Ν. Θεοτόκη, που διαµορφώνεται διώροφη µε στοά στον όροφο που κλείστηκε µεταγενέστερα µε τζαµαρία. Το κτιστό εικονοστάσι του είναι έργο του Γ. Καρµενάκη 1837, ενώ η ουρανία είναι ζωγραφισµένη το 172. 17. Αγ. Σπυρίδωνας Ag. Spyridon 189 Αντικατέστησε προηγούµενη εκκλησία, που βρισκόταν στο S. Rocco. Πολιούχος της πόλης. Ιδιοκτησία της οικογένειας Βούλγαρι. H αρχική φάση συµπληρώνεται το 194. Χαρακτηριστικό: το πυργοειδές κωδωνοστάσιο, τετραγωνικής διατοµής µε κορµό µεγάλου ύψους που απολήγει σε διάτρητο τµήµα για τις καµπάνες (θυµίζει κωδωνοστάσιο S. Giorgio dei Greci στη Βενετία), που κτίστηκε το 190. Ο Ναός αναµορφώθηκε και το 1670. Είναι εξωτερικά απλής µορφής. Εσωτερικά γίνεται υποβλητικός µε πολλά κειµήλια και αναθήµατα. Η ουρανία ζωγραφίστηκε από τον Π. οξαρά µεταξύ 1724-1727 καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε µε αντίγραφα του 19 ου από τον Π.Ασπιώτη. Το µαρµάρινο τέµπλο και η πολυτελής λάρνακα είναι έργα του 19 ου αι. 18. Αγ. Ελευθέριος και Αγ. Αννα Ag. Eleutherios and Ag. Anna 1700 Κατοικία που διαµορφώθηκε σε εκκλησία ιδιωτική. Αναµορφώθηκε ριζικά το 180 και εξωτερικά το 191. 19. Αγ. Πατέρες και Αγ. Αρσένιος Ag. Pateres and Ag. Αrsenios Πριν τον 16 ο αι. Before 16 th c. Συναδελφική (λίγες οικογένειες εµπόρων). Κτίστηκε για τους Ηπειρώτες πρόσφυγες. Από το 1860 ιδιοκτησία του Ηπειρώτη Μοναχού Ζαµανού και αργότερα µετόχι της Παναγίας των Ξένων. Καταστράφηκε από τους βοµβαρδισµούς του Β' παγκοσµίου πολέµου. Πρόσφατη εκ νέου κατασκευή. Μετασκευή (αύξηση ύψους, νέα όψη) κατά το 1768Πρόσοψη οργανωµένη µε τοσκανοδωρικές παραστάδες σε µία τριµερή σύνθεση που αναβιώνει παλλαδιανά πρότυπα και θυµίζει υστεροµπαρόκ µνηµεία της Βενετίας. 20. Αγ. Χαράλαµπος Ag. Charalambos Αρχές 8 ου αι. Begin of 18 th c. Κτίστηκε τον 18 ο αι. και ακολουθεί τον τύπο της µονόκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής εξωτερικά, είναι εντελώς απλής µορφής. 21. Αγ. Απόστολοι Ag. Apostoli Αρχές 17 ου αι. Begin of 17 th c. Κτήτορας Πετρόνικος. Αργότερα ιδιοκτησία της οικογένειας ηµουλίτσα. 22. Ευαγγελίστρια dei Greci Evaghelistria "dei Greci" 17 ος αι. 17 th c. Iδιωτική της οικογένειας Τουρλίνου. 23. Μονή του Αγ. Φραγκίσκου (S. Francesco) Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 131

Monastery of Ag. Franghiskos 13 ος αι. 13 th c. Καθολική. Αρχική φάση 13 ος - 14 ος αι. Το παλαιότερο τµήµα και το παρεκκλήσιο του Αγ. Αγγέλου ανάγεται στον 13 ο αι. πιθανά (σήµερα ιδιαίτερα αλλοιωµένο). Ο Ναός έχει µετασκευές του 17 ου και 18 ου αι. Το βαρύ πυργοειδές κωδωνοστάσιο θυµίζει παλιά βενετσιάνικα παραδείγµατα. Σήµερα σώζεται µόνο το καθολικό της µονής και η µοναστηριακή αυλή µε τη στοά και τα προκτίσµατα αλλοιωµένα. Ενδιαφέρουσα διακόσµηση που σώζεται ελάχιστα στην πλευρά του cloitre. 24. Αγ. Αντώνιος και Αγ. Ανδρέας Ag. Antonios and Ag. Andreas Πριν τον 14 ο αι. Before 14 th c. Συναδελφική, κατασκευάστηκε το 173. Υπήρχε µε άλλη µορφή το 1439. Μονόκλιτη βασιλική µε κάλυψη από σταυροθόλιο. Το τέµπλο από µάρµαρο Καρράρας χρονολογείται στα 1777 (σχέδιο Αλ. Τριβόλη- Πιέρρη). 2. Σπηλιώτισσα και Αγ. Βλάσιος. Σηµερινή ορθόδοξη Μητρόπολη Panaghia "Spiliotissa" and Ag. Vlassiosb - The orthodox Cathedral 177 Συναδελφική (οικογένειες ευγενών). Αντικατέστησε παλαιότερη εκκλησία του Αγ. Βλάσιου. Από το 1841 Μητροπολιτικός Ναός. Τρίκλιτη βασιλική. Κωδωνοστάσιο µεγάλου ύψους. Παρεµβάσεις εσωτερικά και εξωτερικά το 1913. Ανάµεσα στις πολυάριθµες εικόνες που την κοσµούν ξεχωρίζουν εκείνες των Μ. αµασκηνού (1 ος αι.) Εµµ. Τζάννε (17 ος ), Παραµυθιώτη (18 ος ), ενώ η αµφίπλευρη εικόνα της Παναγίας της ηµησιάνας είναι η παλιότερη (1 ος αι.) και η πιο σηµαντική εικόνα του ναού. 26. Υ.Θ. Κρεµαστή και Αγ. Ιάκωβος Panaghia Kremasti and Ag. Iakovos Πριν τον 16 ου αι. Βefore of 16 th c. Συναδελφική µε µεγάλη ιδιοκτησία γης. Ανήκει στον επτανησιακό τύπο συνδυασµένη µε την κατοικία του ιερέα. O περιβάλλον εξωνάρθηκας διατηρείται µόνο στο δυτικό τµήµα. Χαρακτηριστική η διακόσµηση στη βόρεια όψη στη θέση του εξωνάρθηκα µε ανάγλυφα γεωµετρικά σχήµατα πάνω στο σοβά που θυµίζουν ιταλικό sgraffito. Μετασκευές µεταξύ 167-1693. Εσωτερικά ιδιαίτερα µεγαλοπρεπής, µε µαρµάρινο τέµπλο όπου τα θυρώµατα του κοσµούνται µε µοτίβο φύλλων άµπελου, πέτρινα προσκηνητάρια και εντυπωσιακές πελώριες εικόνες του Σπεράντζα (18 ος αι.) 27. Υπαπαντή "Hypapandi" Τέλος 16 ου αι. End of 16 th c. Συναδελφική του τύπου της µονόκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής. Εξωτερικά πολύ απλής µορφής. Υπέστει σοβαρή καταστροφή του 1943. 28. Αντιβουνιώτισσα Panaghia "Antivouniotissa" Μέσα 1 ου αι. Middle 1 th c. Συναδελφική (οικογένειες ευγενών) µε µεγάλη ιδιοκτησία γης. ιατηρεί άθικτη την τυπική µορφή κερκυραϊκού ναού µε περιβάλλοντα εξωνάρθηκα συνδυασµένου µε την κατοικία του ιερέα. Είναι από τις παλαιότερες εκκλησίες της πόλης. Στο χώρο του εξωνάρθηκα σώζονται επιτάφιες πλάκες µε τα οικόσηµα ευγενών που έχουν ταφεί εκεί. Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 132

29. Αγ. Ανδρέας Ag. Andreas 173 Ιδιωτική οικογενειών Κουβαρά και Μπαρµπάτη. Αργότερα οικογένειας Λινάρδου. Ενδιαφέρον παράδειγµα που συνδυάζεται µε τριώροφη κατοικία ιερέα. Εξωτερικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η όψη του ιερού µε ηµικυκλική κόγχη και το γραφικό κωδωνοστάσιο µορφής διάτρητου τοιχώµατος, που κοσµείται µε ανάγλυφα στοιχεία. 30. Ναός Παντοκράτορα (Μεταµόρφωση) Church of Pandokrator Αρχές 16 ου αι. Begin of 16 th c. Συναδελφική. Το 1900 ιδιοκτησία 6 οικογενειών. Μετασκευές πιθανά µεταξύ 172-174. Ριζική ανακαίνιση 1716-1728. Αναστηλωµένη από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Με εξωνάρθηκα µόνο στη βορεινή πλευρά και πρόκτισµα διώροφο, όπου ο όροφος χρησίµευε για κατοικία του ιερέα. Χαρακτηριστικό: ο κατακόρυφος άξονας της πρόσοψης, που τονίζεται µε την τοξωτή θύρα κύριας εισόδου, τα δύο κυκλικά παράθυρα και τον ολόγλυφο άγγελο στην κορυφή της στέγης. Έργο του γλύπτη Torretti (18 ος αι.). Στις αρχές του 20ου αι. αντικαταστάθηκε το δάπεδο και αφαιρέθηκαν οι ταφόπετρες. Το σωζόµενο µαρµάρινο τέµπλο ζωγραφίστηκε από τον Χρυσολωρά. 31. Λιµνιώτισσα Limniotissa Συναδελφική. Ιδιοκτησία αρχικά των οικογενειών Κουαρτάνου, Παλατιανού, Βεντούρα και Μπάλµπη. 32. Αγ. Νικόλαος των Γερόντων (S. Nicolo dei Vecchi) Ag. Nikolaos "ton Υerondon" Αρχές 16 ου αι. Begin of 16 th c. Μία από τις πλουσιότερες συναδελφικές εκκλησίες (οικογένειες ευγενών). Αποτέλεσε Καθεδρικό Ναό των Μεγάλων Πρωτοπαπάδων µέχρι το 1712. Πιο επιµήκης ανάλογης µορφής µε τους ναούς Αντιβουνιώτισσας και Κρεµαστής, µε κάποιες παραλλαγές λόγω κεκλιµένου εδάφους. Ένα από τα λίγα παραδείγµατα που εµφανίζει άµβωνα. Σε συνδυασµό µε την εκκλησία βρίσκεται η κατοικία του ιερέα στο βόρειο τµήµα του εξωνάρθηκα. Εξωτερικά ο ναός έχει αλλοιωθεί µετά τις αλλεπάλληλες επιδιορθώσεις. Υπέροχο ξύλινο σκαλιστό τέµπλο από τα παλιότερα σωζόµενο στην πόλη. 33. Αγ. Αικατερίνη Ag. Aikaterini 1671 Αρχικά ιδιωτικός Ναός. Κτήτορας Ν. Καρυοφύλακτος. Από το 1704 συγκροτείται µε το διπλανό κτίριο σε µικρή ανδρική µονή (6 µοναχών). Σήµερα ανήκει στο δηµόσιο. 34. Αγ. Νικόλαος των Λουτρών Ag. Nikolaos "ton Loutron" 179 Ιδιωτική της οικογένειας Κατσίνα. Ενταγµένη σε συγκρότηµα κτιρίων. Αργότερα περιήλθε στο δηµόσιο. Πρόσφατα υπέστη ριζική επέµβαση µε βασική αλλοίωση του χαρακτήρα του. 3. Μανδρακίνα "Mandrakina" 17 ος αι. 17 th c. Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 133

Συναδελφική (συντεχνία φουρναραίων). Μικρή ξυλόστεγη βασιλική. Στο πλάϊ της είναι προσαρτηµένο το παλιό βενετσιάνικο πυργόµορφο κωδωνοστάσιο. Ανακαινίστηκε κατά τον 19 ο αι. Aναµόρφωση βάσει σχεδίων του Ι. Χρόνη (1860). 36. Αγ. Γεώργιος Π. Φρουρίου Ag. Georgios - Old Fortress 19 ος αι. 19 th c. Ένας από τους µεγαλύτερους ναούς της Κέρκυρας. Αγγλικανικός Ναός για τους Αγγλους στρατιώτες. Βάσει σχεδίων του Antony Emmet (αξιωµατικού βασιλικού µηχανικού). Τρίκλιτη βασιλική, χωρισµένη µε διπλή σειρά σιδηρόχυτων κιόνων στους οποίους στηριζόταν υπερώο που εκτεινόταν σε σχήµα Π και στις 3 πλευρές του κτιρίου. Η αρχική εσωτερική δοµή αλλοιωµένη λόγω βοµβαρδισµών το 1943. Μετά την Ενωση έγινε ορθόδοξος. Τοποθετήθηκε εκεί το λίθινο τέµπλο του Αγ. Σπυρίδωνα που αντικαταστάθηκε µε νεότερο. 37. Υπεραγία Θεοτόκος Λιµνιώτισσα του Αιγιαλού Περί τον 17 ο αι. Αποτελεί τµήµα (insitu) του νότιου τείχου της µεγαλύτερης εκκλησίας που προϋπήρχε και αποτµήθηκε στην φάση της επέκτασης της περιτείχεισης, για λόγους διαπλάτυνσης του περιφερειακού δρόµου επί Αγγλοκρατίας. Η σηµαντική τοιχογραφία που σώζεται ανάγεται στον 17 ο αι..3.2. Ενδεικτικός Κατάλογος Κτηριακού υναµικού ΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 134

Ανάκτορο Αγίων Μιχαήλ & Γεωργίου (1819-23) αρχιτέκτων G. Whitmore : To σπουδαιότερο µνηµείο της Αγγλοκρατίας από τα πρώτα νεοκλασσικού ρυθµού έργα στην Ελλάδα. Κτισµένο από πέτρα Μάλτας. Η όψη του κοσµείται µε δωρική κιονοστοιχία, που διακόπτεται από δύο µεγαλοπρεπείς πύλες µορφής θριαµβικού τόξου, και καµπυλώνεται στα άκρα της οριοθετώντας το βόρειο άκρο της Σπιανάδας. Το κεντρικό τµήµα πάνω από το γείσο διακοσµείται µε ανάγλυφα του Κερκυραίου γλύπτη Προσαλένδη. Οι τοίχοι και οι οροφές των κύριων αιθουσών έχουν πλούσιο διάκοσµο ανάγλυφο και ζωγραφικό. Loggia Nobilei - Στοά Ευγενών (17 ος αιώνας) : Το σηµερινό ηµαρχείο, ένα από τα σηµαντικά κτίρια της πόλης, βρίσκεται στην πλατεία που αποτελούσε το κοινωνικό κέντρο της Βενετοκρατίας. Η κατασκευή του άρχισε το 1663 και ολοκληρώθηκε το 1693 Είναι το µοναδικό κτίριο στην πόλη µε λαξευτή τοιχοποιία (από πέτρα Σινιών). Το 1691 στην ανατολική όψη του εντοιχίστηκε η προτοµή του Μοροζίνη (περιστοιχισµένου από 4 παιδιά που συµβολίζουν της αρετές του). Το 1720 µετατράπηκε σε θέατρο. Από το 1773 άρχισε να φιλοξενεί παραστάσεις µελοδράµατος. Εξακολούθησε να χρησιµοποιείται σαν θέατρο µέχρι το 1903. Έκτοτε µε την προσθήκη ενός ορόφου µετατράπηκε σε ηµαρχείο. Ιόνιος Ακαδηµία, στρατώνες Grimani (17 ος - 18 ος αιώνας) : Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Σπιανάδας. Το κτίριο ήταν επί Βενετών στρατώνας συνδυασµένος µε το µέγαρο του στρατιωτικού διοικητή και απέκτησε τη µορφή Γ της κάτοψής του µε διαδοχικές φάσεις κατασκευής. Η οργάνωση της πρόσοψής του βασίζεται σε αυστηρή συµµετρία και τα επί µέρους της µορφολογικά στοιχεία της εκφράζουν τον στρατιωτικό χαρακτήρα του. Από το 1840 στεγάστηκε εκεί η Ιόνιος Ακαδηµία, το πρώτο Πανεπιστήµιο του νεότερου Ελληνισµού, ύστερα από ριζική αναµόρφωση του εσωτερικού και µετά την προσθήκη ενός ορόφου στο ανατολικό άκρο προς τη Σπιανάδα. Μετά την Ένωση εκεί λειτούργησε η ηµόσια Βιβλιοθήκη που κάηκε το 1943. Ιόνιος Βουλή (184) : Έργο του Κερκυραίου αρχιτέκτονα Ι. Χρόνη. Η κλασσικού χαρακτήρα όψη του µε το τοσκανοδωρικό προστώο θυµίζει τις όψεις των πτερύγων του ανακτόρου των Αρµοστών. Εδώ ψηφίστηκε η Ένωση των Επτανήσων. Μετά την Ένωση το κτίριο δόθηκε στην αγγλική Κοινότητα και µετατράπηκε σε Αγγλικανική Εκκλησία. Υπέστη µεγάλη περί το 1966 καταστροφή το 1943 και αναστηλώθηκε περί το 1960 µε αρκετές αλλαγές. Σ ένα τµήµα του κτιρίου στεγάζεται µέχρι σήµερα η Αγγλικανική Εκκλησία και το υπόλοιπο χρησιµοποιείται από τον ήµο για διάφορες εκδηλώσεις. Κατοικία Λατίνου Αρχιεπισκόπου (174) : Κοντά στη Λατινική Μητρόπολη και απέναντι στη Στοά των Ευγενών, στο άλλο άκρο της σηµερινής πλατείας ηµαρχείου, πάνω στο λόφο του Αγ. Αθανασίου, βρίσκεται το κτίριο που άλλοτε χρησίµευε σαν κατοικία του Λατίνου Αρχιεπισκόπου, αργότερα χρησιµοποιήθηκε σαν ικαστήρια και σήµερα αναµορφωµένο (µετά τις καταστροφές των βοµβαρδισµών του 1943) στεγάζει την Τράπεζα Ελλάδος. Το µέγαρο χτίστηκε το 174 σε αντικατάσταση ενός παλαιότερου κτιρίου του 1630, που είχε καταστραφεί από σεισµό και το οποίο είχε κατασκευαστεί για τον ένα από τους δύο συµβούλους της πόλης, είχε δε παραχωρηθεί από το 1632 (µε τη µεταφορά της Λατινικής Μητρόπολης στο Ναό του Αγίου Ιακώβου) στο Λατίνο Αρχιεπίσκοπο. Στρατώνες της Σπηλιάς : Κτίριο µε κάτοψη µορφής Γ. Το ένα σκέλος του είναι τοποθετηµένο παράλληλα προς το τείχος και στο άκρο του βρίσκεται η οµώνυµη Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 13

πύλη, που οδηγούσε άλλοτε στο λιµάνι της πόλης. Η σηµερινή µορφή του κτιρίου είναι αποτέλεσµα ριζικών αναµορφώσεων και προσθηκών, τόσο της Αγγλοκρατίας όσο και µεταγενέστερων, δεδοµένου ότι ήδη από τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν εγκαταλελειµµένο και ερειπωµένο. Σήµερα στο ισόγειο του κτιρίου στεγάζονται δηµόσιες υπηρεσίες, καταστήµατα κ.λ.π. ενώ οι όροφοι έχουν διαµορφωθεί σε κατοικίες. ικαστήρια : Επί Αγγλοκρατίας τα δικαστήρια στεγάζονταν στο µέγαρο που είχε χτιστεί ως κατοικία του Λατίνου Αρχιεπισκόπου τον 18 ο αιώνα. Το σηµερινό κτίριο (πιθανώς της περιόδου του µεσοπολέµου) βρίσκεται στην παραλιακή λεωφόρο κοντά στο λιµάνι. Έχει ύφος κλασσικό αυστηρό που εκφράζει τον επίσηµο χαρακτήρα του. Στο κεντρικό µέρος της όψης που προεξέχει είναι τοποθετηµένη η είσοδος, ενώ ψηλότερα στον όροφο διαµορφώνεται στοά ιωνικού ρυθµού. Κτίριο Κερκυραϊκού Γυµναστικού Συλλόγου (1893) : Κλασσικιστικό κτίριο µε στοιχεία νεοαναγεννησιακά που χτίστηκε το 1893. Η επιφάνεια της όψης χωρίζεται σε ίσα µέρη µε πανύψηλες παραστάδες κορινθιακού ρυθµού ανάµεσα στις οποίες παρεµβάλλονται τοξωτά ανοίγµατα. Η σύνθεση ολοκληρώνεται µε αετωµατική επίστεψη. Κτίριο της Ιονικής Τράπεζας (στην Πλατεία Ηρώων) : Χτίστηκε γύρω στο 1846 σε µία από τις λίγες µεγάλες πλατείες του κέντρου της πόλης, που ήταν άλλοτε γνωστή ως «Πλατεία των Στερνών». Είναι ένα από τα σηµαντικά έργα του αρχιτέκτονα Ι. Χρόνη. Το κτίριο που συνδύαζε την τραπεζική λειτουργία στο ισόγειο, µε την κατοικία του διευθυντή στους δύο άλλους ορόφους του, έχει εξωτερικά κλασικό µνηµειακό ύφος, µε σαφή απόκλιση προς τον αγγλικό παλλαδιανισµό. Το ισόγειο εν είδει «βάσης» µε κυφωτή τοιχοποιία και τοξωτά ανοίγµατα, «στηρίζει» το ναόσχηµο ανώτερο µέρος που οργανώνεται µε ιωνικούς κίονες που επιστέφονται µε αέτωµα. ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΒΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρχοντικό Ρίκκι στην οδό Μουστοξύδου αρ. 1 (Πλατύ Καντούνι, Strada Larga της Βενετοκρατίας) : Αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχοντικά της πόλης της περιόδου της Βενετοκρατίας (πιθανά του 17 ου αιώνα). Αρχικά ήταν διόροφο. Χαρακτηρίζεται από προστώο στο ισόγειο µε κοµψή τοξοστοιχία της οποίας τα κλειδιά των τόξων κοσµούνται µε γλυπτά ανδρικά και γυναικεία κεφάλια που θυµίζουν το διάκοσµο της Λότζας. Στον όροφο πάνω από τη στοά διαµορφώνεται άνετος εξώστης. Από εκεί παρακολουθούσαν στην περίοδο της Βενετοκρατίας οι αρχές της πόλης τους αγώνες κονταροµαχίας που διεξάγονταν στο δρόµο αυτό τις µέρες του καρναβαλιού. Το κτίριο έχει νεώτερες προσθήκες ορόφων και είναι εντελώς αλλοιωµένο εσωτερικά. Αρχοντικό Κοµπίτσι (1680) στην οδό Ν. Θεοτόκη 43 49 (Calle d Erbe) : Είναι κτισµένο στην καρδιά της πόλης, απέναντι στην εκκλησία του Αγ. Βασιλείου. Έχει την τυπική στοά στο ισόγειο που επαναλαµβάνεται στο µεγαλύτερο µέρος αυτού του δρόµου και είναι το κύριο χαρακτηριστικό των εµπορικών περιοχών της πόλης. Χτίστηκε σύµφωνα µε επιγραφή που υπάρχει στο πλάγιο θύρωµά του το 1680 από τον Daniel Cobici και αναµορφώθηκε το 1728, στη συνέχεια δε υπέστη και άλλες επεµβάσεις. Η εσωτερική διαµόρφωσή του Piano Nobile είναι ιδιαίτερα πολυτελής, ενώ η κύρια όψη είναι αρκετά επιµεληµένη µε τις Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 136

διακοσµητικές οριζόντιες ζώνες σε διάφορες στάθµες και τονισµό του άξονα συµµετρίας. Η στοά έχει αλλοιωθεί λόγω νεότερων ενισχύσεων. Αρχοντικό Γιαλλινά στην οδό Καποδιστρίου αρ. 26 : Είναι του ιδίου τύπου µε το αρχοντικό Ρίκκι µε προστώο και εξώστη στον όροφο. Το κτίριο έχει πολλές οικοδοµικές φάσεις, ήδη από την περίοδο της Βενετοκρατίας. Το κύριο κτίσµα προέρχεται από την συνένωση δύο άλλων κτιρίων στα οποία στη συνέχεια προστέθηκε η στοά του 17 ου αιώνα. Τον 19ο αιώνα αυξήθηκε καθ ύψος και κατά πλάτος µε σχέδια του αρχιτέκτονα Ι. Χρόνη. Το κτίριο αρχικά ανήκε στην οικογένεια Quartano Από τον 19 ο κατοίκησε εκεί ο διάσηµος υδατογράφος Άγγελος Γιαλλινάς. Κτίριο Αναγνωστικής Εταιρείας στην οδό Καποδιστρίουαρ. 120 : Το κτίριο που στεγάζει την Αναγνωστική Εταιρεία Κέρκυρας, ένα από τα παλαιότερα πολιτιστικά ιδρύµατα της Νεώτερης Ελλάδας (ιδρύθηκε το 1836), βρίσκεται σχεδόν απέναντι από το παλάτι των Αρµοστών. Η αρχική κατασκευή του κτιρίου, που ήταν µια αρχοντική κατοικία ανάγεται στην περίοδο της Βενετοκρατίας, αλλά έχει δεχθεί σειρά µετατροπών και προσθηκών κατά τον 19 ο αιώνα και αργότερα. Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια της πόλης µε εξωτερικό κλιµακοστάσιο και στεγασµένο πλατύσκαλο που τονίζεται µε κοµψή τοξοστοιχία. Αρχοντικό Σαούλη στη οδό Προσφόρου αρ. 2-33 : ιώροφη µονοκατοικία µε σοφίτα και εξωτερικό κλιµακοστάσιο προς τον πρώτο όροφο. Από τα σπάνια παραδείγµατα µε µεγάλο κήπο στο πίσω µέρος. Η είσοδος προς το κλιµακοστάσιο και τον κύριο όροφο γίνεται από ένα τοξωτό επιβλητικό πορτόνι, που η κλείδα του κοσµείται µε προσωπείο. Η σοφίτα που αποτελεί ένα είδος επίστεψης του κτιρίου, πλαισιώνεται µε δύο ελικωτά πτερύγια µπαρόκ χαρακτήρα. Αρχοντική κατοικία στην 1 η πάροδο Προσφόρου αρ. 4-6 : Τριώροφη κατοικία της Βενετοκρατίας. Χαρακτηρίζεται από εξωτερικό κλιµακοστάσιο που απολήγει σε ευµέγεθες πλατύσκαλο, που άλλοτε ήταν στεγασµένο, όπως φαίνεται από τα σωζόµενα ίχνη. Το πλατύσκαλο στηρίζεται σε δύο καµάρες, µέσω των οποίων γίνεται η πρόσβαση στο ισόγειο, που άλλοτε στέγαζε βοηθητικούς χώρους. Πάνω από την είσοδο υπάρχει οικόσηµο µε τρία αστέρια και τρεις κρίνους. Αρχοντική κατοικία στην οδό Γκιλφόρδ αρ. 10 (πλάϊ στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής) : Τριώροφη κατοικία της Βενετοκρατίας µε νεώτερη προσθήκη ενός ορόφου. Χαρακτηρίζεται κυρίως από την στοά του ισογείου της οποίας οι πεσσοί και τα τόξα διαµορφώνονται µε κυφωτούς λίθους, η δε κλείδα φέρει ανάγλυφη διακόσµηση. Αρχοντική κατοικία στην 2 α πάροδο Πανελληνίου αρ. 13-1 (Πλάτωµα οδού Μητροπόλεως) : Μεγάλη κατοικία της Βενετοκρατίας, που έχει υποστεί πολλές αλλοιώσεις. Σώζεται το ωραίο τοξωτό πορτόνι που οδηγεί µέσω εξωτερικού κλιµακοστασίου στον όροφο. Το κτίριο είχε άλλοτε εξώστη στην πρόσοψη όπως φαίνεται από τα σωζόµενα ίχνη. Αρχοντική κατοικία 4 ης Παρόδου Υπαπαντής αρ. 4 : Είναι ένα από τα ωραιότερα σπίτια της Βενετοκρατίας. Αρχικά διώροφο, έχει νεώτερες προσθήκες δύο ακόµη ορόφων. Το θύρωµα της εισόδου συνδυάζεται µε τον εξώστη του πρώτου ορόφου κατά τα αναγεννησιακά πρότυπα. Ο εξώστης φέρει ένα καλοδουλεµένο στηθαίο µε µπαλούστρα Βενετσάνικου τύπου, που είναι και το µοναδικό σωζόµενο παράδειγµα σε κατοικία της πόλης. Αρχοντική κατοικία στην οδό Κοττάρδου αρ. 41 : Τριώροφη κατοικία µε κοµψή τοξωτή στοά στους δύο πρώτους ορόφους, µοναδικό παράδειγµα σήµερα στην πόλη. Το ισόγειο του Παλιά Πόλη Κέρκυρας Σχέδιο ιαχείρισης 137