Ινστιτούτο Έρευνάς Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών «Έρευνα Ελληνικών Καταναλωτικών Τάσεων στο Λιανεμπόριο Τροφίμων» Ανακοίνωση τύπου 22/2/2011 Το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) πραγματοποίησε πρόσφατα «Πανελλήνια έρευνα καταναλωτικών τάσεων στο λιανεμπόριο τροφίμων» με στόχο την καταγραφή των αντιλήψεων καταναλωτών για τη ευρύτερη συνεισφορά του λιανεμπορίου τροφίμων στην καθημερινότητα τους και στην ανάπτυξη της χώρας. Οι αντιλήψεις των καταναλωτών Η αξιολόγηση από τους καταναλωτές πραγματοποιήθηκε σε δύο επίπεδα: 1. στην εξέταση των απόψεων των καταναλωτών για την εμπειρία τους στα καταστήματα και 2. στην εξέταση αντιλήψεων των καταναλωτών γενικά για τον λιανεμπόριο τροφίμων και τη συμβολή του σε διάφορες πτυχές της οικονομικής ζωής. Συνολικά η εμπειρία στα καταστήματα αξιολογήθηκε πολύ υψηλά (5,46 σε κλίμακα 1 έως 7), όπως και η ευρύτερη μακροοικονομική συνεισφορά του κλάδου (4,78 σε κλίμακα 1 έως 7), όπου όμως υπάρχει ένα ποσοστό καταναλωτών που δεν έχουν άποψη λόγω μη οργανωμένης ενημέρωσης από πλευράς κλάδου για σημαντικά μακροοικονομικά θέματα. Προϊοντική υπεροχή στη διαδικασία επιλογής Ένα από τα πιο θετικά σημεία της εμπειρίας στο κατάστημα για τους καταναλωτές είναι η προϊοντική υπεροχή που παρέχεται μέσω της διαδικασίας επιλογής προϊόντων. Οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την ευκολία σύγκρισης και τις δυνατότητες επιλογής διαφορετικών προϊόντων (διαφορετικές μάρκες, ποικιλία προϊόντων, διαφορετικές τιμές, διαφορετικές συσκευασίες, διαφορετική προέλευση κλπ). Το 87% των καταναλωτών έχουν θετική άποψη για τις δυνατότητες σύγκρισης προϊόντων, ενώ το 78% είναι ικανοποιημένο από την παρεχόμενη ποικιλία προϊόντων. 1
Εικόνα 1: Προϊοντική Υπεροχή στη Διαδικασία Επιλογής Ποιοτική εμπειρία επίσκεψης Η εμπειρία επίσκεψης στο κατάστημα είναι επίσης από τα πολύ θετικά στοιχεία της εμπειρίας αγορών. Συγκεκριμένα: Το 82% των καταναλωτών θεωρεί ότι οι αγορές μέσα στα καταστήματα είναι άνετες και το 72% δηλώνει ικανοποιημένο από την ταχύτητα των αγορών, αντικατοπτρίζοντας την αποτελεσματική οργάνωση και δόμηση των καταστημάτων σήμερα. Επίσης το 65% των καταναλωτών θεωρεί τις αγορές στα καταστήματα ότι είναι μία αγαπημένη οικογενειακή συνήθεια, απεικονίζοντας με αυτό τον τρόπο και μία διαφορετική πτυχή της αγοραστικής εμπειρίας στα καταστήματα, η οποία θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα στο μέλλον. Εικόνα 2: Ποιοτική Εμπειρία Επίσκεψης Διατροφική αναβάθμιση Τα θέματα και οι απόψεις για την βελτίωση της διατροφής παίζουν σημαντικό ρόλο για το λιανεμπόριο τροφίμων. Το 72% δηλώνει ικανοποιημένο από την παροχή βιολογικών προϊόντων και το 70% ικανοποιημένο από την παροχή φρέσκων και υγιεινών προϊόντων, αναγνωρίζοντας έτσι τις σημαντικές βελτιώσεις των τελευταίων χρόνων στα παρεχόμενα προϊόντα, όπως είναι οι υγιεινές συσκευασίες, η μεγάλη ποικιλία φρέσκων προϊόντων της ελληνικής γης, τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ), τα ειδικά συστατικά προϊόντων ευρείας κατανάλωσης με θετική επίδραση στην υγεία κλπ. Παρ όλα αυτά πιο μειωμένο ποσοστό (65%) των καταναλωτών θεωρεί θετική την επίδραση του κλάδου στις διατροφικές συνήθειες, το 13% θεωρεί αρνητική την επίδραση ενώ 18% των 2
καταναλωτών δεν έχει γνώμη. Άρα υπάρχει ανάγκη για συνεχή, πιο απλή και οργανωμένη ενημέρωση των καταναλωτών στα θέματα αυτά, σε συνεργασία με τους προμηθευτές. Εικόνα 3: Διατροφική Αναβάθμιση Συνεισφορά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας Ένα από τα πολύ ενδιαφέροντα σημεία της μελέτης είναι η αναγνωρισιμότητα της συμβολής του λιανεμπορίου τροφίμων στην ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας, η οποία εδώ εξετάζεται σε τοπικό επίπεδο (περιοχή), στην ενίσχυση της περιφέρειας, και συνολικά στην εθνική Οικονομία. Το 68% των καταναλωτών θεωρεί το λιανεμπόριο τροφίμων ως παράγοντα ανάπτυξης σε επίπεδο περιοχής (π.χ. μέσω της δημιουργίας νέων καταστημάτων), ενώ το 67% θεωρεί τον κλάδο ως παράγοντα ανάπτυξης της περιφέρειας-επαρχίας (π.χ. με την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την στήριξη τοπικών παραγωγών, την ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών υποστήριξης των καταστημάτων, την αξιοποίηση τοπικών επαγγελμάτων για προσφορά υπηρεσιών, την προσφορά προϊόντων που πριν δεν ήταν προσβάσιμα για τους καταναλωτές της περιοχής κλπ). Αξιολογώντας συνολικά την επίδραση του κλάδου στη ανάπτυξη της εθνικής Οικονομίας το 62% αναγνωρίζει τη θετική συμβολή της. Εικόνα 4: Συνεισφορά στην ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας Αξ ιοσημείωτο όμως είναι ότι στις περισσότερες σχετικές ερωτήσεις σχεδόν 1 στους 5 καταναλωτές (ποσοστό 20%) δεν έχει άποψη για την μακρο-οικονομική επίδραση του κλάδου. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εξαλειφθεί με πιο μεθοδική επικοινωνία πραγματικών δεδομένων, όπως η πραγματική συμβολή του κλάδου στην εθνική οικονομία, οι σημαντικές επενδύσεις που έγιναν και γίνονται από τις 3
επιχειρήσεις και η συνεχής προσφορά εργασίας, καθώς και η σημασία της πανελλαδικής παρουσίας τους, μέσω των δικτύων των καταστημάτων και της ουσιαστικής αξιοποίησης Ελλήνων προμηθευτών. Διαφορετικές ομάδες καταναλωτών Επίσης αναγνωρίστηκαν τρεις (3) διακριτές ομάδες καταναλωτών. Πιστοί, οι οποίοι αποτελούν την πλειοψηφία των καταναλωτών (53%) και οι οποίοι έχουν πολύ θετική γνώμη για ότι αφορά το λιανεμπόριο τροφίμων, τόσο την εμπειρία στο αγορών στο κατάστημα, όσο και την συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία και στο περιβάλλον. Προέρχονται κυρίως από τα μεγάλα αστικά κέντρα και είναι οικογενειάρχες. Πρακτικοί-ουδέτεροι, οι οποίοι αποτελούν την δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα (31%) και οι οποίοι έχουν μεν πολύ θετική γνώμη για την εμπειρία τους στο κατάστημα που τη θεωρούν ανάγκη που πρέπει να τελειώνει γρήγορα, (άρα έμφαση στο πρακτικό), αλλά κρατούν ουδέτερη στάση στις αντιλήψεις τους για την ευρύτερη συνεισφορά του κλάδου. Πρόκειται για καταναλωτές που επηρεάζονται θετικά από παράγοντες που σχετίζονται με το κοινωνικό σύνολο. Αδιάφοροι-δύσπιστοι, οι οποίοι είναι και το μικρότερο κομμάτι του πληθυσμού (16%) οι οποίοι είναι ουδέτεροι ως προς την αξιολόγηση της εμπειρίας τους στο κατάστημα (το θεωρούν περισσότερο ανάγκη παρά απόλαυση) και κρατούν μία δύσπιστη στάση σε ότι αφορά την αξιολόγηση του κλάδου. Πρόκειται για άτομα με χαμηλό εισόδημα, οι περισσότεροι είναι άνδρες και προέρχονται από την επαρχία. Το ΙΕΛΚΑ Το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2010 με κύριο στόχο την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την εκπόνηση μελετών για τα τρέχοντα και αναδυόμενα θέματα του κλάδου του Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών. Πρόκειται για έναν οργανισμό μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κοινωφελή ερευνητικό σκοπό. Με κύριο εργαλείο την διεξαγωγή μελετών και ερευνών από το Επιστημονικό Συμβούλιο, το ΙΕΛΚΑ στοχεύει στην: Παροχή αντικειμενικής πληροφόρησης για τα κύρια μεγέθη, τάσεις και ζητήματα του λιανεμπορίου 4
Συνεργασία με παρεμφερή Ινστιτούτα, Πανεπιστήμια, Ενώσεις κλπ στην Ελλάδα και διεθνώς για την προαγωγή της έρευνας και ολοκλήρωση κοινών πρωτοβουλιών. Προαγωγή του λιανεμπορίου και εν γένει απασχόληση με τα μείζονα προβλήματα και προκλήσεις του Το ΙΕΛΚΑ επιτελεί την αποστολή του διατηρώντας θέση επιστημονικής και ακαδημαϊκής ουδετερότητας. Δεν εκπροσωπεί, ούτε αντιπροσωπεύει τα μέλη του ενώπιον διοικητικών ή δικαστικών ή οποιασδήποτε άλλης μορφής αρχών. Η παρουσίαση του ΙΕΛΚΑ πραγματοποιήθηκε σε ειδική εκδήλωση στο ΕΒΕΑ την Τρίτη 22/2/2011 παρουσία στελεχών του κλάδου, του Γεν. Γραμματέα Εμπορίου, κ. Σ. Κομνηνού και του Προέδρου του ΕΒΕΑ κ. Κ. Μίχαλου. Για περισσότερες πληροφορίες και τα πλήρη στοιχεία της μελέτης: Δρ. Λευτέρης Κιοσές Υπεύθυνος Ερευνών ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) Λ. Κηφισίας 62, Μαρούσι, 15125 Τηλ. 212 1019954, Κιν. 6948538456 e-mail: info@ielka.gr 5